Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 89/2008 du 11 juin 2008 Numéro du rôle : 4266 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 29, § 1 er , 2°, de la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises publiques économ La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 89/2008 du 11 juin 2008 Numéro du rôle : 4266 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 29, § 1 er , 2°, de la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises publiques économ La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 89/2008 van 11 juni 2008 Rolnummer 4266 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 29, § 1, 2°, van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven, gesteld door Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 89/2008 du 11 juin 2008 Uittreksel uit arrest nr. 89/2008 van 11 juni 2008
Numéro du rôle : 4266 Rolnummer 4266
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 29, § 1er, In zake : de prejudiciële vraag over artikel 29, § 1, 2°, van de wet
2°, de la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische
publiques économiques, posée par le Conseil d'Etat. overheidsbedrijven, gesteld door de Raad van State.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Melchior, voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 173.140 du 3 juillet 2007 en cause de Jean-Pierre Maes Bij arrest nr. 173.140 van 3 juli 2007 in zake Jean-Pierre Maes tegen
contre la SA de droit public « La Poste », dont l'expédition est de nv van publiek recht « De Post », waarvan de expeditie ter griffie
parvenue au greffe de la Cour le 13 juillet 2007, le Conseil d'Etat a van het Hof is ingekomen op 13 juli 2007, heeft de Raad van State de
posé la question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 29, § 1er, 2°, de la loi du 21 mars 1991 portant réforme « Schendt artikel 29, § 1, 2°, van de wet van 21 maart 1991
de certaines entreprises publiques économiques, ne viole-t-il pas les betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven
articles 10 et 11 de la Constitution s'il doit être interprété en ce niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in die zin geïnterpreteerd
sens qu'il n'autorise pas le recrutement de managers de gestion des dat het niet toestaat humanresourcesmanagers contractueel aan te
ressources humaines (« GRH ») par voie contractuelle, en combinaison
avec l'article 4, § 1er, 4°, de la loi du 22 juillet 1993 portant werven, in combinatie met artikel 4, § 1, 4°, van de wet van 22 juli
certaines mesures en matière de fonction publique et l'article 2, § 1er, 1993 houdende bepaalde maatregelen inzake ambtenarenzaken en met
4°, de l'arrêté royal du 22 décembre 2000 fixant les principes artikel 2, § 1, 4°, van het koninklijk besluit van 22 december 2000
généraux du statut administratif et pécuniaire des agents de l'Etat tot bepaling van de algemene principes van het administratief en
applicables au personnel des services des Gouvernements de Communauté geldelijk statuut van de rijksambtenaren die van toepassing zijn op
et de Région et des Collèges de la Commission communautaire commune et het personeel van de diensten van de Gemeenschaps- en Gewestregeringen
de la Commission communautaire française ainsi qu'aux personnes en van de Colleges van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en
morales de droit public qui en dépendent, qui sont formulés de manière van de Franse Gemeenschapscommissie, alsook op de publiekrechtelijke
similaire et dont les travaux préparatoires et le rapport au Roi rechtspersonen die ervan afhangen, die op vergelijkbare wijze zijn
indiquent clairement que les managers GRH peuvent être recrutés par geformuleerd en waarvan de parlementaire voorbereiding en het verslag
aan de Koning duidelijk aangeven dat de humanresourcesmanagers
voie contractuelle ? ». contractueel kunnen worden aangeworven ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling
B.1.1. L'article 29, § 1er, de la loi du 21 mars 1991 « portant B.1.1. Artikel 29, § 1, van de wet van 21 maart 1991 « betreffende de
réforme de certaines entreprises publiques économiques » dispose : hervorming van sommige economische overheidsbedrijven » bepaalt :
« Les membres du personnel d'une entreprise publique autonome sont « De personeelsleden van een autonoom overheidsbedrijf worden
recrutés et employés en vertu du cadre et du statut du personnel aangeworven en tewerkgesteld krachtens het personeelskader en het
arrêtés par le conseil d'administration ou, le cas échéant, le Roi, personeelsstatuut die door de raad van bestuur of, in voorkomend
conformément au présent titre. geval, door de Koning, overeenkomstig deze titel worden vastgesteld.
Toutefois, une entreprise publique autonome peut recruter et employer Echter, een autonoom overheidsbedrijf kan personeelsleden aanwerven en
du personnel en vertu d'un contrat de travail soumis à la loi du 3 tewerkstellen onder arbeidsovereenkomst onderworpen aan de wet van 3
juillet 1978 relative aux contrats de travail, afin : juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, met het oog op :
[...] [...]
2° d'exécuter des tâches nécessitant une connaissance ou expérience de 2° de uitvoering van taken die een kennis of ervaring op hoog niveau
haute qualification; vereisen;
[...] ». [...] ».
B.1.2. Le Conseil d'Etat interroge la Cour sur la compatibilité de la B.1.2. De Raad van State ondervraagt het Hof over de bestaanbaarheid
disposition en cause avec les articles 10 et 11 de la Constitution si van de in het geding zijnde bepaling met de artikelen 10 en 11 van de
elle devait être interprétée comme n'incluant pas, parmi les tâches
nécessitant une connaissance ou expérience de haute qualification, les Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat zij, onder de taken die een
fonctions de managers en gestion des ressources humaines et, partant, kennis of ervaring op hoog niveau vereisen, niet de functies van
comme n'autorisant pas le recrutement par voie contractuelle de humanresourcesmanager opneemt en, bijgevolg, de contractuele
managers en gestion des ressources humaines au sein des entreprises aanwerving van humanresourcesmanagers binnen autonome
publiques autonomes. overheidsbedrijven niet toestaat.
Quant à la recevabilité de la question préjudicielle Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag
B.2.1. La partie requérante devant le Conseil d'Etat conteste la B.2.1. De verzoekende partij voor de Raad van State betwist de
recevabilité de la question préjudicielle au motif que la réponse de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag omdat het antwoord van het
la Cour serait sans incidence sur la solution du litige soumis au Hof de oplossing van het aan de Raad van State voorgelegde geschil
Conseil d'Etat. niet zou kunnen beïnvloeden.
B.2.2. La question préjudicielle présente un intérêt pour la solution B.2.2. De prejudiciële vraag is van belang voor het oplossen van het
du litige pendant devant le Conseil d'Etat au motif que lui est geschil voor de Raad van State omdat hem met name de vraag wordt
notamment soumise la question de savoir si la disposition en cause gesteld of de in het geding zijnde bepaling in die zin moet worden
doit s'interpréter comme autorisant le recrutement, par la voie geïnterpreteerd dat zij de contractuele aanwerving van
contractuelle, de managers en gestion des ressources humaines. humanresourcesmanagers toestaat.
B.2.3. L'exception est rejetée. B.2.3. De exceptie wordt verworpen.
Quant à la recevabilité du mémoire en intervention Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de memorie van tussenkomst
B.3.1. Selon le Conseil des ministres, le mémoire de la partie B.3.1. Volgens de Ministerraad is de memorie van de tussenkomende
intervenante est irrecevable au motif que cette partie ne justifie pas partij niet ontvankelijk omdat die partij niet doet blijken van het
de l'intérêt requis. vereiste belang.
B.3.2. L'article 87, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 B.3.2. Artikel 87, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989
dispose : bepaalt :
« Lorsque la Cour d'arbitrage statue, à titre préjudiciel, sur les « Wanneer het Arbitragehof, bij wijze van prejudiciële beslissing,
questions visées à l'article 26, toute personne justifiant d'un uitspraak doet op vragen als bedoeld in artikel 26, kan ieder die van
intérêt dans la cause devant la juridiction qui ordonne le renvoi, een belang doet blijken in de zaak voor de rechter die de verwijzing
peut adresser un mémoire à la Cour dans les trente jours de la gelast, een memorie aan het Hof richten binnen dertig dagen na de
publication prescrite par l'article 74. Elle est, de ce fait, réputée bekendmaking voorgeschreven in artikel 74. Hij wordt daardoor geacht
partie au litige ». partij in het geding te zijn ».
B.3.3. Ainsi que l'observe le Conseil des ministres, la Cour a d'abord B.3.3. Zoals de Ministerraad opmerkt, heeft het Hof aanvankelijk
considéré que la simple qualité de partie à une procédure analogue à geoordeeld dat louter de hoedanigheid van partij bij een procedure die
celle dont la Cour est saisie à titre préjudiciel ne suffisait pas analoog is met die welke bij het Hof prejudicieel aanhangig is, niet
volstaat om te doen blijken van het belang om in een procedure
pour établir l'intérêt à intervenir dans une procédure sur question betreffende een prejudiciële vraag tussen te komen (onder meer arrest
préjudicielle (entre autres arrêt n° 82/95, B.1.2). nr. 82/95, B.1.2).
Dans l'arrêt n° 56/93, la Cour a donné à sa position une justification In zijn arrest nr. 56/93 van 8 juli 1993 heeft het Hof daarvoor een
de principe, à l'occasion d'une exception d'inconstitutionnalité principiële verantwoording gegeven naar aanleiding van een exceptie
soulevée à l'encontre de l'article 87, § 1er : van ongrondwettigheid van artikel 87, § 1 :
« Dès lors qu'il limitait la portée de l'arrêt rendu sur question « Nu de wetgever de draagwijdte van het arrest dat is gewezen op de
préjudicielle au litige à l'occasion duquel a été posée la question, prejudiciële vraag in het geschil naar aanleiding waarvan de vraag is
le législateur pouvait limiter l'intervention devant la Cour aux gesteld, heeft beperkt, kon hij de tussenkomst voor het Hof beperken
personnes pouvant intervenir dans ce litige. Sans doute est-il exact tot de personen die in dat geschil mochten tussenkomen. Het is
que l'arrêt rendu sur question préjudicielle pourrait avoir un effet weliswaar juist dat het arrest, gewezen op prejudiciële vraag, een
indirect sur des litiges comparables puisque le juge saisi pourrait indirect effect zou kunnen hebben op soortgelijke geschillen aangezien
estimer ne pas devoir poser une question à la Cour parce que celle-ci de geadieerde rechter van oordeel zou kunnen zijn dat hij geen vraag
a déjà statué sur une question ayant le même objet. Rien n'empêche aan het Hof hoeft te stellen omdat het Hof reeds op een vraag met
cependant les parties de développer des arguments devant ce juge pour hetzelfde onderwerp uitspraak heeft gedaan. Niets belet echter de
partijen voor die rechter argumenten uiteen te zetten om hem te
le convaincre de poser à son tour une question à la Cour » (B.2.7). overtuigen op zijn beurt een vraag aan het Hof te stellen » (B.2.7).
B.3.4. Dans des arrêts ultérieurs, la Cour a toutefois nuancé son B.3.4. In latere arresten heeft het Hof zijn standpunt evenwel
point de vue et a accepté l'intérêt dans une procédure analogue, à genuanceerd en het belang in een analoge procedure aanvaard, namelijk
savoir : :
- lorsque cette procédure a été arrêtée pour une durée indéterminée - wanneer die procedure voor onbepaalde tijd werd stilgelegd in
dans l'attente de la réponse à la question préjudicielle soumise à la afwachting van het antwoord op de door een andere rechter (arrest nr.
Cour par un autre juge (arrêt n° 126/2000, B.1.2) ou par le même juge 126/2000, B.1.2) of door dezelfde rechter in een andere zaak (arrest
dans une autre affaire (arrêt n° 55/99, B.1.2; arrêt n° 57/2002, A.1; nr. 55/99, B.1.2; arrest nr. 57/2002, A.1; arrest nr. 141/2006, B.3.2)
arrêt n° 141/2006, B.3.2); aan het Hof voorgelegde prejudiciële vraag;
- lorsque le requérant en intervention a simplement demandé, dans une - wanneer de verzoeker tot tussenkomst, in een analoge procedure,
procédure analogue, qu'une question préjudicielle soit posée enkel heeft gevraagd aan het Hof een prejudiciële vraag over hetzelfde
concernant le même problème, et donc sans qu'une décision judiciaire probleem te stellen, dus zonder dat een rechterlijke beslissing is
ne soit intervenue en vue de suspendre la procédure en attendant une genomen om de procedure te schorsen in afwachting van een uitspraak
décision de la Cour (arrêt n° 13/2004, B.2.2); van het Hof (arrest nr. 13/2004, B.2.2);
- lorsque le requérant en intervention fait simplement valoir que son - wanneer de verzoeker tot tussenkomst louter doet gelden dat zijn
affaire, qui a un objet identique à celui qui est soumis au juge a zaak, die een identiek onderwerp heeft als die welke is voorgelegd aan
quo, ne saurait être jugée avant que la Cour ait répondu à la question de verwijzende rechter, niet kan worden beslecht vooraleer het Hof
préjudicielle, de sorte qu'il ne peut pas demander utilement qu'une heeft geantwoord op de prejudiciële vraag, zodat hij niet op dienstige
wijze kan verzoeken een vraag te stellen aan het Hof teneinde zich te
question préjudicielle soit posée à la Cour afin de se joindre à la kunnen voegen bij de voor het Hof hangende procedure (arrest nr.
procédure pendante devant celle-ci (arrêt n° 73/2006, B.2.3); 73/2006, B.2.3);
- et même lorsque le requérant en intervention fait simplement valoir - en zelfs wanneer de verzoeker tot tussenkomst louter doet gelden dat
que son conseil d'administration a décidé d'intenter une procédure zijn raad van bestuur heeft beslist een analoge procedure in te
analogue avec l'intention de demander au tribunal compétent de poser stellen met de intentie de bevoegde rechtbank te verzoeken dezelfde
la même question préjudicielle (arrêt n° 162/2005, A.12 et B.2.2). prejudiciële vraag te stellen (arrest nr. 162/2005, A.12 en B.2.2).
La Cour a néanmoins maintenu, dans son arrêt n° 82/2005, le principe Niettemin heeft het Hof in zijn arrest nr. 82/2005 het principe
qu'une affaire analogue devait déjà être pendante. La circonstance gehandhaafd dat reeds een analoge zaak hangende moet zijn. De
qu'un arrêt de la Cour pourrait avoir une influence sur la décision omstandigheid dat een arrest van het Hof een invloed zou kunnen hebben
d'un juge saisi ultérieurement de questions analogues n'est pas non op de beslissing van een rechter aan wie later analoge vragen worden
plus de nature à justifier cet intérêt, car il peut en être ainsi de voorgelegd, is evenmin van dien aard dat daaruit dat belang blijkt,
tout justiciable (B.2.3). want zulks kan voor elke rechtzoekende gelden (B.2.3).
B.3.5. Si la Cour doit éviter que n'interviennent devant elles des B.3.5. Ofschoon moet worden vermeden dat voor het Hof personen in
personnes qui n'ont qu'un intérêt hypothétique aux questions qui lui rechte treden die slechts een hypothetisch belang hebben bij de aan
sont posées, elle doit avoir égard à l'autorité de chose jugée het Hof gestelde prejudiciële vragen, dient het rekening te houden met
renforcée qui découle de l'article 26, § 2, alinéa 2, 2°, de la loi het versterkte gezag van gewijsde dat voortvloeit uit artikel 26, § 2,
spéciale du 6 janvier 1989 et se soucier de ne pas multiplier les tweede lid, 2°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 en ervoor te
questions préjudicielles portant sur des problèmes identiques. En zorgen dat prejudiciële vragen met betrekking tot identieke problemen
permettant que toute personne justifiant d'un intérêt puisse demander niet worden vermenigvuldigd. Door toe te staan dat elke persoon die
doet blijken van een belang de vernietiging kan vorderen van een
l'annulation d'une disposition dont la Cour, statuant sur question bepaling waarvan het Hof, uitspraak doende op een prejudiciële vraag,
préjudicielle, a constaté qu'elle violait la Constitution, l'article heeft vastgesteld dat ze de Grondwet schendt, heeft artikel 4, tweede
4, alinéa 2, introduit dans la loi spéciale du 6 janvier 1989 par la lid, dat in de bijzondere wet van 6 januari 1989 is ingevoerd bij de
loi spéciale du 9 mars 2003, a accru l'effet que peut avoir un arrêt préjudiciel sur des personnes qui n'étaient pas parties à cet arrêt. B.3.6. Il convient donc d'admettre que justifient d'un intérêt à intervenir devant la Cour les personnes qui font la preuve suffisante de l'effet direct que peut avoir sur leur situation personnelle la réponse que va donner la Cour à une question préjudicielle. B.3.7. En l'espèce, la partie intervenante a saisi le Conseil d'Etat d'un recours en annulation de la décision de révocation prise à son encontre par la société anonyme de droit public « La Poste ». En outre, la partie adverse devant le Conseil d'Etat a sollicité du Conseil d'Etat qu'il pose à la Cour une question préjudicielle identique à celle qui fait l'objet de la présente affaire. Compte tenu de ces circonstances, cette personne justifie d'un intérêt suffisant à intervenir dans la présente procédure. B.3.8. L'exception est rejetée. Quant au fond B.4. Dans l'interprétation retenue par le juge a quo, la disposition en cause crée une différence de traitement entre les entreprises publiques autonomes, soumises à la disposition en cause, et les bijzondere wet van 9 maart 2003, het gevolg versterkt dat een op prejudiciële vraag gewezen arrest kan hebben voor de personen die geen partij waren bij dat arrest. B.3.6. Er dient dus te worden aangenomen dat de personen die het afdoende bewijs leveren van het rechtstreekse gevolg dat het antwoord dat het Hof op een prejudiciële vraag zal geven, op hun persoonlijke situatie kan hebben, doen blijken van een belang om voor het Hof tussen te komen. B.3.7. Te dezen heeft de tussenkomende partij bij de Raad van State een beroep ingesteld tot nietigverklaring van de beslissing tot ontzetting die de naamloze vennootschap van publiek recht « De Post » te haren aanzien had genomen. Bovendien heeft de tegenpartij voor de Raad van State die laatste verzocht aan het Hof dezelfde prejudiciële vraag te stellen als die welke het voorwerp van de onderhavige zaak uitmaakt. Rekening houdend met die omstandigheden doet die persoon blijken van een voldoende belang om in de onderhavige rechtspleging tussen te komen. B.3.8. De exceptie wordt verworpen. Ten gronde B.4. In de door de verwijzende rechter gekozen interpretatie voert de in het geding zijnde bepaling een verschil in behandeling in tussen de autonome overheidsbedrijven, die aan de in het geding zijnde bepaling zijn onderworpen, en de besturen en rechtspersonen van publiek recht,
administrations et les personnes morales de droit public régies par die vallen onder de regeling van het koninklijk besluit van 22
l'arrêté royal du 22 décembre 2000 « fixant les principes généraux du december 2000 « tot bepaling van de algemene principes van het
statut administratif et pécuniaire des agents de l'Etat applicables au administratief en geldelijk statuut van de rijksambtenaren die van
personnel des services des Gouvernements de Communauté et de Région et toepassing zijn op het personeel van de diensten van de Gemeenschaps-
des Collèges de la Commission communautaire commune et de la en Gewestregeringen en van de Colleges van de Gemeenschappelijke
Commission communautaire française ainsi qu'aux personnes morales de Gemeenschapscommissie en van de Franse Gemeenschapscommissie, alsook
droit public qui en dépendent » (ci-après : l'arrêté royal du 22 op de publiekrechtelijke rechtspersonen die ervan afhangen » (hierna :
koninklijk besluit van 22 december 2000) en van de wet van 22 juli
décembre 2000) et par la loi du 22 juillet 1993 « portant certaines 1993 « houdende bepaalde maatregelen inzake ambtenarenzaken » (hierna
mesures en matière de fonction publique » (ci-après : la loi du 22 : wet van 22 juli 1993).
juillet 1993). B.5.1. L'article 2, § 1er, de l'arrêté royal du 22 décembre 2000 B.5.1. Artikel 2, § 1, van het koninklijk besluit van 22 december 2000
dispose : luidt :
« Sans préjudice du paragraphe 2, il est exclusivement satisfait aux « Onverminderd paragraaf 2, wordt aan de personeelsbehoeften
besoins en personnel par des agents soumis aux dispositions du présent uitsluitend voldaan door ambtenaren die aan de bepalingen van dit
arrêté. besluit onderworpen zijn.
Toutefois, des personnes peuvent être engagées sous contrat de travail Niettemin kunnen bij arbeidsovereenkomst personen in dienst worden
aux fins exclusives : genomen, uitsluitend om :
[...] [...]
4° de pourvoir à l'exécution de tâches exigeant des connaissances 4° te voorzien in de uitvoering van taken die een bijzondere kennis of
particulières ou une expérience large de haut niveau, toutes les deux ruime ervaring op hoog niveau vereisen, beide relevant voor de uit te
pertinentes pour les tâches à exécuter ». voeren taken ».
B.5.2. Le rapport au Roi précédant cet arrêté royal précise à cet B.5.2. Het verslag aan de Koning dat aan dat koninklijk besluit
égard : voorafgaat, preciseert in dat opzicht :
« Afin de permettre aux services de faire appel, dans le cadre d'un « Om de diensten toe te laten, op het vlak van op bijzondere
recrutement axé sur les compétences particulières, à du personnel competenties gerichte werving, een beroep te doen op
hautement qualifié dont la mission n'est pas à ce point particulière hooggekwalificeerd personeel, waarvan de opdracht niet zodanig
qu'elle puisse être rangée sous la notion ' mission spécifique ', il specifiek is dat zij kan worden ondergebracht onder het begrip '
est proposé d'ajouter à l'article 2, § 1er, une quatrième possibilité specifieke opdracht ', wordt voorgesteld in artikel 2, § 1, een vierde
d'exception. A titre de précision, il est possible, comme exemple de uitzonderingsmogelijkheid toe te voegen. Ter verduidelijking kan bij
tâches qui requièrent des connaissances particulières ou une large wijze van voorbeeld voor de uitvoering van taken die een bijzondere
expérience de haut niveau, de faire référence aux catégories suivantes kennis of ruime ervaring op hoog niveau vereisen, worden verwezen naar
de personnel : personnel d'encadrement TIC, fonctions de management et de volgende categorieën van personeel : ICT-kaderpersoneel,
fonctions GRH. management- en HRM-functies.
De toevoeging van deze uitzonderingsgrond wordt derhalve verantwoord
L'ajout de ce dernier terrain d'exception est donc nécessaire pour que opdat de overheid een beroep zou kunnen doen op de in de maatschappij
l'Etat demeure en mesure de faire appel aux connaissances et aanwezige kennis en bekwaamheid welke is vereist in een snel
compétences présentes dans la société requises dans un environnement evoluerende, hoogontwikkelde en complexe samenleving teneinde een
complexe, de haut développement et évoluant rapidement afin de pouvoir kwaliteitsvolle dienstverlening te kunnen blijven garanderen »
continuer à garantir un service de qualité » (Moniteur belge , 9 (Belgisch Staatsblad , 9 januari 2001, p. 422).
janvier 2001, p. 422).
B.6.1. L'article 4, § 1er, 4°, de la loi du 22 juillet 1993, tel qu'il B.6.1. Artikel 4, § 1, 4°, van de wet van 22 juli 1993, zoals
a été modifié par la loi du 26 mars 2001, dispose : gewijzigd bij de wet van 26 maart 2001, bepaalt :
« Par dérogation à l'article 3, dans les administrations et autres « In afwijking van artikel 3, in de besturen en andere diensten van de
services des ministères fédéraux dans les institutions publiques de federale ministeries in de openbare instellingen van sociale zekerheid
sécurité sociale visées à l'article 3, § 2, de l'arrêté royal du 3 bedoeld in artikel 3, § 2 van het koninklijk besluit van 3 april 1997
avril 1997 portant des mesures en vue de la responsabilisation des houdende maatregelen met het oog op de responsabilisering van de
institutions publiques de sécurité sociale, en application de openbare instellingen van sociale zekerheid, met toepassing van
l'article 47 de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la artikel 47 van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de
sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux des sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de
pensions ainsi que dans les organismes d'intérêt public soumis à wettelijke pensioenstelsels, alsook in de instellingen van openbaar
l'autorité, au pouvoir de contrôle ou de tutelle de l'Etat, visés à nut die onder het gezag, de controle of het toezicht van de Staat
l'article 1er de la loi du 16 mars 1954 relative au contrôle de staan, vermeld in artikel 1 van de wet van 16 maart 1954 betreffende
certains organismes d'intérêt public et qui relèvent du comité des de controle op sommige instellingen van openbaar nut en die vallen
services publics nationaux, communautaires et régionaux, à l'exception onder de bevoegdheid van het comité voor de nationale, de
de ceux qui exercent une activité financière, industrielle ou gemeenschaps- en de gewestelijke overheidsdiensten, met uitzondering
commerciale, il peut être procédé à l'engagement de personnes sous le van deze die een financiële, industriële of handelsactiviteit
uitoefenen, kunnen personen onder het stelsel van een
régime du contrat de travail aux fins exclusives : arbeidsovereenkomst in dienst worden genomen uitsluitend om :
[...] [...]
4° de pourvoir à l'exécution de tâches exigeant des connaissances 4° te voorzien in de uitvoering van taken die een bijzondere kennis of
particulières ou une expérience large de haut niveau, toutes deux ruime ervaring op hoog niveau vereisen, beide relevant voor de uit te
pertinentes pour les tâches à exécuter, également lorsque les tâches à voeren taken, ook wanneer de uit te voeren taken permanente opdrachten
exécuter concernent des missions permanentes ». betreffen ».
B.6.2. Contrairement à ce que soutient la partie requérante, la Cour B.6.2. In tegenstelling tot wat de verzoekende partij verklaart, dient
ne doit pas avoir égard à la modification apportée à cette disposition het Hof geen rekening te houden met de wijziging die artikel 443 van
par l'article 443 de la loi-programme du 24 décembre 2002. En effet, de programmawet van 24 december 2002 in die bepaling heeft
cet article n'entrera en vigueur qu'à la date fixée par un arrêté aangebracht. Dat artikel zal immers pas in werking treden op de datum
royal délibéré en Conseil des ministres, lequel n'a pas encore été bepaald bij een na overleg in de Ministerraad vastgelegd koninklijk
adopté. besluit, dat nog niet is genomen.
B.6.3. La faculté, reconnue à l'article 4, § 1er, 4°, de la loi du 22 B.6.3. De in artikel 4, § 1, 4°, van de wet van 22 juli 1993 erkende
juillet 1993, de recourir à l'engagement de personnel sous contrat de mogelijkheid om personeel met een arbeidsovereenkomst in dienst te
travail fut justifiée comme suit par les travaux préparatoires : nemen, werd als volgt verantwoord in de parlementaire voorbereiding :
« D'un point de vue principalement politique, les possibilités « [...] ook én vooral vanuit beleidsmatig oogpunt beantwoorden de
actuelles de recruter des agents contractuels ne correspondent plus huidige mogelijkheden om overheidspersoneel onder contract aan te
aux besoins d'une fonction publique moderne. werven niet langer aan de hedendaagse behoeften van een moderne
Pour être performante dans une société en constante évolution, ambtenarij. Een performante administratie in een constant evoluerende samenleving
l'administration doit pouvoir davantage s'appuyer - en particulier en moet meer worden gestoeld - inzonderheid ook wat het management
matière de management - sur la concertation entre les personnes qui betreft - op wederzijds overleg tussen de beleidsmakers en de
élaborent la politique et celles qui l'exécutent, sur la uitvoerders van het beleid, op responsabilisering en het formuleren
responsabilisation et la formulation d'objectifs clairs. Cela signifie van duidelijke doelstellingen en objectieven. Dit betekent dat de
qu'à ce niveau, il faut prévoir la possibilité de conférer à la mogelijkheid moet worden ingebouwd om de arbeidsrelatie op dat niveau
relation de travail le caractère d'un management contractuel, tant au het karakter te verlenen van contractmanagement, zowel in de
sens conceptuel qu'au sens juridique du terme. conceptuele als in de juridische betekenis van het woord.
Cette évolution s'inscrit dans une évolution globale du droit Deze ontwikkeling kadert in een globale ontwikkeling van het
administratif, lequel évolue, dans la société contemporaine complexe, bestuursrecht dat in de hedendaagse complexe samenleving evolueert van
de l'unilatéralité vers la réciprocité. eenzijdigheid naar wederkerigheid.
Aussi une quatrième possibilité de recrutement contractuel est-elle Om die reden wordt een vierde mogelijkheid tot contractuele werving
ajoutée à l'éventail actuel : on pourra recourir à ce type de aan de huidige lijst toegevoegd; te weten voor die functies waarvoor,
recrutement lorsqu'il s'agira d'attribuer des fonctions qui, compte
tenu des tâches à accomplir, exigent des connaissances particulières gelet op de uit te voeren taken, bijzondere kennis of ruime ervaring
ou une large expérience de haut niveau (toutes deux évidemment op hoog niveau (beide - uiteraard - relevant voor de uit te oefenen
pertinentes pour la fonction à exercer). Il sera donc également functie) vereist is. De mogelijkheid tot contractualisering van de
possible de contractualiser la relation de travail lorsque les tâches arbeidsrelatie wordt aldus ook voorzien wanneer de uit te voeren taken
à accomplir exigeant des connaissances particulières ou une large waarvoor bijzondere kennis of ruime ervaring is vereist, permanente
expérience concernent des missions permanentes. L'administration opdrachten betreffen. Het betrokken bestuur heeft in die door artikel
concernée pourra, dans les cas prévus par l'article 4, § 1er, 4°, 4, § 1, 4°, beoogde gevallen de vrije keuze tussen het statuut en de
choisir librement entre le statut et le contrat de travail. arbeidsovereenkomst.
Le ministre entend ainsi aussi pouvoir pourvoir ou conférer De minister beoogt op deze wijze ook de permanente functies tijdelijk
temporairement - pour une durée déterminée ou indéterminée - des - bepaald of onbepaald - te kunnen invullen of toewijzen omwille van
fonctions permanentes parce que ces fonctions requièrent un updating de noodzakelijk regelmatige updating van de desbetreffende expertise.
régulier de l'expertise concernée. A titre d'exemple, le ministre cite Bij wijze van voorbeeld verwijst hij naar de volgende categorieën van
les catégories suivantes de personnel : les fonctions de GRH, le personeel : HRM-functies, ICT-kaderpersoneel, leden van de Cel
personnel d'encadrement TIC, les membres de la cellule ' préparation
de la politique ' et, en particulier, les fonctions de management. Beleidsvoorbereiding en, inzonderheid, managementfuncties.
Cet ajout vise dès lors à permettre aux services publics qui exigent Deze toevoeging heeft derhalve als finaliteit dat overheidsdiensten,
des connaissances particulières ou une large expérience de haut niveau waar bijzondere kennis of ruime ervaring op hoog niveau is vereist,
de faire appel à des connaissances et à des compétences qui existent blijvend een beroep kunnen doen op de kennis en bekwaamheid die op de
sur le marché de l'emploi. Ainsi qu'il a été précisé, cet esprit arbeidsmarkt aanwezig zijn. Zoals gezegd is deze open ingesteldheid
d'ouverture est nécessaire pour garantir des services de qualité dans vereist om een kwaliteitsvolle dienstverlening te waarborgen in een
un environnement en constante évolution. samenleving in constante evolutie.
[...] [...]
Le ministre souhaite préciser que ces contractuels ne seront pas De minister wenst daaraan toe te voegen dat de selectie van deze
sélectionnés de la même manière que les autres catégories prévues à contractuelen niet op dezelfde wijze zal gebeuren als voor de andere
l'actuel article 4, § 1er. L'exigence des connaissances particulières categorieën bepaald in het huidige artikel 4, § 1. De vereiste van een
et d'une large expérience impose que les candidats présents sur le bijzondere kennis en een ruime ervaring vraagt een doorgedreven
marché de l'emploi et leurs connaissances fassent l'objet d'une professionele selectie van de op de arbeidsmarkt aanwezige kandidaten
sélection professionnelle poussée » (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, en hun expertise » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-0965/006, pp.
DOC 50-0965/006, pp. 5-7). 5-7).
B.7. Il résulte de ce qui précède qu'au sein des administrations et B.7. Uit hetgeen voorafgaat vloeit voort dat, binnen de besturen en de
des personnes morales de droit public soumises à l'arrêté royal du 22 rechtspersonen van publiek recht die aan het koninklijk besluit van 22
décembre 2000 et à la loi du 22 juillet 1993, des managers en gestion december 2000 en aan de wet van 22 juli 1993 zijn onderworpen, de
des ressources humaines peuvent être engagés dans les liens d'un humanresourcesmanagers met een arbeidsovereenkomst in dienst kunnen
contrat de travail. worden genomen.
B.8. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'impose pas qu'un B.8. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie vereist niet
statut juridique identique soit accordé à toute personne qui travaille dat aan iedere persoon die bij een overheidsdienst werkt een identiek
au sein des services publics et il appartient à l'autorité compétente juridisch statuut wordt toegekend en het staat aan de bevoegde
de choisir la voie la plus appropriée pour réaliser les missions de service public dont elle est chargée. En l'espèce, toutefois, aucune justification raisonnable ne peut être apportée à la différence de traitement créée par la disposition en cause dans l'interprétation qui lui est donnée par le juge a quo. Le statut d'entreprise publique autonome n'est pas de nature à justifier l'interdiction d'engager, par voie contractuelle, des managers en gestion des ressources humaines. Cette différence de traitement est d'autant moins justifiée que les entreprises publiques autonomes sont appelées à développer leurs activités dans un cadre concurrentiel qui nécessite une gestion plus overheid de meest geschikte weg te kiezen teneinde de opdrachten van openbare dienst te verwezenlijken waarmee ze is belast. Te dezen kan evenwel geen enkele redelijke verantwoording worden gegeven voor het verschil in behandeling dat wordt ingevoerd door de in het geding zijnde bepaling in de interpretatie die de verwijzende rechter eraan geeft. Het statuut van autonoom overheidsbedrijf kan het verbod om humanresourcesmanagers contractueel in dienst te nemen niet verantwoorden. Dat verschil in behandeling is niet verantwoord, te meer daar de autonome overheidsbedrijven ertoe zijn geroepen hun activiteiten te ontwikkelen in een concurrentieel kader dat een soepeler
souple de leur personnel. personeelsbeheer vereist.
B.9. Interprétée comme n'autorisant pas le recrutement de managers en B.9. Aldus geïnterpreteerd dat zij niet toestaat
gestion des ressources humaines par voie contractuelle, la disposition humanresourcesmanagers contractueel aan te werven, schendt de in het
en cause viole les articles 10 et 11 de la Constitution. geding zijnde bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.10. Dans cette interprétation de la disposition en cause, la B.10. In die interpretatie van de in het geding zijnde bepaling dient
question préjudicielle appelle une réponse affirmative. de prejudiciële vraag bevestigend te worden beantwoord.
B.11. Comme le relève le Conseil des ministres, une autre
interprétation de la disposition litigieuse est toutefois envisageable B.11. Zoals de Ministerraad opmerkt, kan de betwiste bepaling echter
en vertu de laquelle les fonctions de gestion des ressources humaines anders worden geïnterpreteerd, waarbij de humanresourcesfuncties als
doivent être comprises parmi les tâches nécessitant une connaissance taken die een kennis of ervaring op hoog niveau vereisen, moeten
ou expérience de haute qualification et auxquelles il peut dès lors worden beschouwd en bijgevolg binnen de autonome overheidsbedrijven op
être pourvu par voie contractuelle au sein des entreprises publiques contractuele wijze kunnen worden ingevuld.
autonomes. B.12. Dans cette interprétation de la disposition en cause, la B.12. In die interpretatie van de in het geding zijnde bepaling dient
question préjudicielle appelle une réponse négative. de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- Interprété comme n'autorisant pas le recrutement par voie - Aldus geïnterpreteerd dat het niet toestaat humanresourcesmanagers
contractuelle de managers de gestion des ressources humaines, contractueel aan te werven, schendt artikel 29, § 1, tweede lid, 2°,
l'article 29, § 1er, alinéa 2, 2°, de la loi du 21 mars 1991 portant van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige
réforme de certaines entreprises publiques économiques viole les articles 10 et 11 de la Constitution. economische overheidsbedrijven de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
- Interprété comme autorisant le recrutement par voie contractuelle de - Aldus geïnterpreteerd dat het toestaat humanresourcesmanagers
managers de gestion des ressources humaines, l'article 29, § 1er, contractueel aan te werven, schendt artikel 29, § 1, tweede lid, 2°,
alinéa 2, 2°, de la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige
entreprises publiques économiques ne viole pas les articles 10 et 11 economische overheidsbedrijven de artikelen 10 en 11 van de Grondwet
de la Constitution. niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 11 juin 2008. terechtzitting van 11 juni 2008.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux. M. Melchior. P.-Y. Dutilleux. M. Melchior.
^