Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 51/2008 du 13 mars 2008 Numéro du rôle : 4174 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 37 et 39, § 1 er , de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail et l'article La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 51/2008 du 13 mars 2008 Numéro du rôle : 4174 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 37 et 39, § 1 er , de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail et l'article La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 51/2008 van 13 maart 2008 Rolnummer 4174 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 37 en 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en artikel 101 van de herstelwet van 2 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 51/2008 du 13 mars 2008 Uittreksel uit arrest nr. 51/2008 van 13 maart 2008
Numéro du rôle : 4174 Rolnummer 4174
En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 37 et In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 37 en 39, § 1, van
39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en artikel
travail et l'article 101 de la loi de redressement du 22 janvier 1985 101 van de herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale bepalingen,
contenant des dispositions sociales, posées par le Tribunal du travail de Gand. gesteld door de Arbeidsrechtbank te Gent.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, A. Alen et E. Derycke, assistée du rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, A. Alen en E. Derycke,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 2 mars 2007 en cause de M.S. contre l'ASBL « Bij vonnis van 2 maart 2007 in zake M.S. tegen de VZW «
Markant-netwerk van ondernemende vrouwen », dont l'expédition est Markant-netwerk van ondernemende vrouwen », waarvan de expeditie ter
parvenue au greffe de la Cour le 15 mars 2007, le Tribunal du travail griffie van het Hof is ingekomen op 15 maart 2007, heeft de
de Gand a posé les questions préjudicielles suivantes : Arbeidsrechtbank te Gent de volgende prejudiciële vragen gesteld :
1. « L'article 39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux 1. « Schenden artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 betreffende
contrats de travail et l'article 101 de la loi de redressement du 22 de arbeidsovereenkomsten en artikel 101 van de herstelwet van 22
juillet 1985 contenant des dispositions sociales violent-ils les januari 1985 houdende sociale bepalingen, de artikelen 10 en 11 van de
articles 10 et 11 de la Constitution coordonnée lorsqu'ils sont gecoördineerde Grondwet wanneer zij zo geïnterpreteerd worden dat een
interprétés en ce sens qu'un travailleur dont les prestations de werknemer wiens arbeidsprestaties effectief verminderd zijn in het
travail sont effectivement réduites dans le cadre de la loi de kader van voornoemde herstelwet, zoals een werknemer met een
redressement précitée a droit, comme un travailleur sous contrat de arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid recht heeft op een
travail à temps partiel, à une indemnité de congé et à une indemnité opzeggings- en beschermingsvergoeding die berekend wordt op het loon
de protection calculées sur la rémunération perçue pour les voor de verminderde arbeidsprestaties terwijl de situatie van de
prestations de travail réduites, alors que la situation du travailleur werknemer met verminderde arbeidsprestaties en die van een werknemer
dont les prestations de travail sont réduites et celle d'un met een arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid van elkaar
travailleur sous contrat de travail à temps partiel diffèrent ? »; verschillend is ? »;
2. « L'article 39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux 2. « Schenden artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 betreffende
contrats de travail et l'article 101 de la loi de redressement du 22 de arbeidsovereenkomsten en artikel 101 van de herstelwet van 22
janvier 1985 contenant des dispositions sociales violent-ils les
articles 10 et 11 de la Constitution coordonnée lorsqu'ils sont januari 1985 houdende sociale bepalingen, de artikelen 10 en 11 van de
interprétés en ce sens qu'un travailleur dont les prestations de gecoördineerde Grondwet wanneer zij zo geïnterpreteerd worden dat een
travail sont effectivement réduites a droit à une indemnité de congé werknemer wiens arbeidsprestaties effectief verminderd zijn recht
et à une indemnité de protection calculées sur la rémunération perçue heeft op een opzeggings- en beschermingsvergoeding die berekend wordt
pour les prestations de travail réduites, alors que le travailleur qui op het loon voor de verminderde arbeidsprestaties, terwijl de
a seulement demandé la réduction des prestations de travail mais n'en werknemer die de vermindering van arbeidsprestaties enkel heeft
bénéficie pas encore ou le travailleur qui se trouve dans la période aangevraagd, maar nog niet geniet, of de werknemer in de beschermde
protégée qui suit la réduction effective a droit aux indemnités periode na de effectieve vermindering, recht heeft op voormelde
précitées calculées sur la rémunération perçue pour les prestations vergoedingen berekend op het loon voor de niet-gereduceerde prestaties
non réduites ? »; ? »;
3. « Les articles 37 et 39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 3. « Schenden artikel 37 en artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli
relative aux contrats de travail et l'article 101 de la loi de 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en artikel 101 van de
redressement du 22 janvier 1985 contenant des dispositions sociales herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale bepalingen, de
violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution coordonnée artikelen 10 en 11 van de gecoördineerde Grondwet wanneer zij zo
lorsqu'ils sont interprétés en ce sens qu'un travailleur dont les geïnterpreteerd worden dat een werknemer van wie de arbeidsprestaties
prestations de travail sont effectivement réduites et dont le contrat effectief verminderd zijn, en wiens arbeidsovereenkomst wordt opgezegd
de travail est résilié (conformément à l'article 37 de la loi du 3 (overeenkomstig artikel 37 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de
juillet 1978 relative aux contrats de travail) bénéficie également, arbeidsovereenkomsten), tijdens die periode van opzegging naast zijn
pendant cette période de préavis, en plus de sa rémunération pour les loon voor de verminderde arbeidsprestaties en de
prestations de travail réduites et de l'indemnité de protection, de beschermingsvergoeding ook de onderbrekingsuitkering geniet van
l'allocation d'interruption prévue à l'article 100 de la loi de artikel 100 van voornoemde herstelwet, terwijl de werknemer wiens
redressement précitée, alors que le travailleur dont les prestations arbeidsprestaties effectief verminderd zijn, maar ontslag met
de travail sont effectivement réduites mais qui est licencié avec onmiddellijke ingang krijgt, enkel recht heeft op een opzeggings- en
effet immédiat n'a droit qu'à une indemnité de congé et à une beschermingsvergoeding die berekend wordt op het loon voor de
indemnité de protection calculées sur la rémunération perçue pour les
prestations de travail réduites ? »; verminderde arbeidsprestaties ? »;
4. « L'article 39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux 4. « Schenden artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 betreffende
contrats de travail et l'article 101 de la loi de redressement du 22 de arbeidsovereenkomsten en artikel 101 van de herstelwet van 22
janvier 1985 contenant des dispositions sociales violent-ils la januari 1985 houdende sociale bepalingen, de Richtlijn nr. 75/117 van
Directive n° 75/117/CEE du Conseil, du 10 février 1975, concernant le 10 februari 1975 betreffende het nader tot elkaar brengen van de
rapprochement des législations des Etats membres relatives à
l'application du principe de l'égalité des rémunérations entre les wetgevingen der lidstaten inzake de toepassing van het beginsel van
travailleurs masculins et les travailleurs féminins, les articles 2, gelijke beloning voor mannelijke en vrouwelijke werknemers, artikel 2,
3, (2) et 141 du Traité du 25 mars 1957 instituant la Communauté artikel 3, (2) en artikel 141 van het Verdrag van 25 maart 1957 tot
européenne et le principe de rétribution égale de l'homme et de la oprichting van de Europese Gemeenschap, en de daarin vervatte beginsel
femme contenu dans ces articles et, dès lors, de cette manière van gelijke beloning van man en vrouw, en op die wijze derhalve ook de
également les articles 10 et 11 de la Constitution coordonnée, artikelen 10 en 11 van de gecoördineerde Grondwet, wanneer zij zo
lorsqu'ils sont interprétés en ce sens qu'un travailleur dont les geïnterpreteerd worden dat een werknemer wiens arbeidsprestaties bij
prestations de travail sont effectivement réduites au moment du ontslag effectief verminderd zijn recht heeft op een opzeggings- en
licenciement a droit à une indemnité de congé et à une indemnité de beschermingsvergoeding berekend op het loon voor de verminderde
protection calculées sur la rémunération perçue pour les prestations arbeidsprestaties, aangezien vooral vrouwen van deze regelingen
de travail réduites, étant donné que ce sont principalement des femmes gebruik lijken te maken, terwijl werknemers die niet van deze regeling
qui semblent faire usage de ces réglementations, alors que les
travailleurs qui ne font pas usage de cette réglementation ont droit à gebruik maken recht hebben op een opzeggingsvergoeding berekend op
une indemnité de congé calculée sur la base de la rémunération pour des prestations non réduites ? ». basis van loon voor niet-gereduceerde prestaties ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Le Tribunal du travail de Gand pose quatre questions B.1. De Arbeidsrechtbank te Gent stelt vier prejudiciële vragen over
préjudicielles au sujet de la compatibilité avec les articles 10 et 11 de bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van de
de la Constitution des articles 37 et 39 de la loi du 3 juillet 1978 artikelen 37 en 39 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de
relative aux contrats de travail et de l'article 101 de la loi de arbeidsovereenkomsten en van artikel 101 van de herstelwet van 22
redressement du 22 janvier 1985 contenant des dispositions sociales. januari 1985 houdende sociale bepalingen.
B.2.1. L'article 37 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats B.2.1. Artikel 37 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de
de travail (ci-après : la loi relative aux contrats de travail) dispose : arbeidsovereenkomsten (hierna : arbeidsovereenkomstenwet) bepaalt :
« § 1. Lorsque le contrat a été conclu pour une durée indéterminée, « § 1. Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan heeft
chacune des parties peut le résilier moyennant un préavis. ieder der partijen het recht om die te beëindigen door opzegging aan de andere.
[...] ». [...] ».
L'article 39 de la loi relative aux contrats de travail dispose : Artikel 39 van de arbeidsovereenkomstenwet bepaalt :
« § 1er. Si le contrat a été conclu pour une durée indéterminée, la « § 1. Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan is de
partie qui résilie le contrat sans motif grave ou sans respecter le partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden of zonder
inachtneming van de opzeggingstermijn vastgesteld in de artikelen 59,
délai de préavis fixé aux articles 59, 82, 83, 84 et 115, est tenue de 82, 83, 84 en 115, gehouden de andere partij een vergoeding te betalen
payer à l'autre partie une indemnité égale à la rémunération en cours die gelijk is aan het lopend loon dat overeenstemt hetzij met de duur
correspondant soit à la durée du délai de préavis, soit à la partie de van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterende gedeelte van die
ce délai restant à courir. termijn.
[...] ». [...] ».
B.2.2. En vertu des articles 37 et 39 de la loi relative aux contrats B.2.2. Krachtens de artikelen 37 en 39 van de arbeidsovereenkomstenwet
de travail, les contrats de travail qui ont été conclus pour une durée kunnen arbeidsovereenkomsten die voor onbepaalde tijd zijn gesloten
indéterminée peuvent être résiliés unilatéralement moyennant un eenzijdig worden beëindigd door middel van een opzeggingstermijn, of,
préavis ou, à défaut, moyennant une indemnité compensatoire de bij ontstentenis daarvan, door middel van een compensatoire
préavis, hormis le licenciement pour motif grave. opzeggingsvergoeding, het ontslag om dringende reden buiten
beschouwing gelaten.
Par l'article 39 de la loi relative aux contrats de travail, le Met artikel 39 van de arbeidsovereenkomstenwet beoogt de wetgever de
législateur vise à tempérer les effets que peut avoir une résiliation gevolgen van een eenzijdige beëindiging van de arbeidsovereenkomst
unilatérale du contrat de travail, en subordonnant en principe la enigszins af te zwakken, door de opzegging in beginsel afhankelijk te
résiliation à un délai de préavis ou, à défaut, au paiement d'une stellen van een zekere opzeggingstermijn of, bij ontstentenis daarvan,
indemnité compensatoire de préavis. van de betaling van een compensatoire opzeggingsvergoeding.
La durée du délai de préavis est réglée aux articles 59, 82, 83, 84 et De duur van de opzeggingstermijn wordt geregeld in de artikelen 59,
115 de la loi relative aux contrats de travail, selon qu'il s'agit 82, 83, 84 en 115 van de arbeidsovereenkomstenwet, al naargelang het
d'ouvriers, d'employés ou de travailleurs domestiques. En vertu de gaat om werklieden, bedienden of dienstboden. Krachtens artikel 39, §
l'article 39, § 1er, de cette loi, l'indemnité compensatoire de 1, van die wet moet de compensatoire opzeggingsvergoeding worden
préavis est fixée sur la base de la « rémunération en cours », qui bepaald aan de hand van het « lopende loon », dat in beginsel
correspond en principe soit à la durée du délai de préavis, soit à la overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met
partie restant à courir de ce délai. L'article 39, § 1er, alinéa 2, het resterende gedeelte van die termijn. Artikel 39, § 1, tweede lid,
précise que l'indemnité de congé comprend non seulement la preciseert dat de opzeggingsvergoeding niet alleen het lopende loon
rémunération en cours mais aussi tous les avantages acquis en vertu du contrat. behelst maar ook alle voordelen verworven krachtens de overeenkomst.
B.3.1. L'article 101 de la loi de redressement du 22 janvier 1985 B.3.1. Artikel 101 van de herstelwet van 22 januari 1985 houdende
contenant des dispositions sociales (ci-après : la loi de redressement) dispose : sociale bepalingen (hierna : herstelwet) bepaalt :
« Lorsque l'exécution du contrat de travail est suspendue en « Wanneer de uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt geschorst met
application des articles 100, alinéa 1er, et 100bis ou lorsque les toepassing van de artikelen 100, eerste lid, en 100bis of wanneer de
prestations de travail sont réduites en application de l'article 102, arbeidsprestaties worden verminderd met toepassing van artikel 102, §
§ 1er, et 102bis, l'employeur ne peut faire aucun acte tendant à 1 en 102bis, mag de werkgever geen handeling verrichten die ertoe
mettre fin unilatéralement à la relation de travail, sauf pour motif strekt eenzijdig een einde te maken aan de dienstbetrekking, behalve
grave au sens de l'article 35 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux om een dringende reden als bedoeld in artikel 35 van de wet van 3 juli
contrats de travail, ou pour motif suffisant. 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, of om een voldoende reden.
Cette interdiction prend cours : Dit verbod gaat in :
- le jour de l'accord ou; - de dag van het akkoord of,
- le jour de la demande (en cas d'application des articles 100bis, et - de dag van de aanvraag in geval van toepassing van de artikelen
105, § 1er), ainsi que dans tous les cas où le travailleur peut 100bis en 105, § 1, evenals in alle gevallen waarbij de werknemer een
invoquer un droit à l'interruption de carrière. recht op loopbaanonderbreking kan inroepen.
Est suffisant le motif qui a été reconnu tel par le juge et dont la Als voldoende reden geldt een door de rechter als zodanig bevonden
nature et l'origine sont étrangères à la suspension visée aux articles reden waarvan de aard en de oorsprong vreemd zijn aan de in de
100 et 100bis ou à la réduction visée aux articles 102 et 102bis. artikelen 100 en 100bis bedoelde schorsing of de in de artikelen 102
en 102bis bedoelde vermindering.
[...] [...]
Cette interdiction prend fin trois mois après la fin de la suspension Dit verbod eindigt drie maanden na het einde van de schorsing van de
de l'exécution du contrat de travail ou de la réduction des uitvoering van de arbeidsovereenkomst of de vermindering van de
prestations de travail. arbeidsprestaties.
L'employeur qui, malgré les dispositions de l'alinéa 1er, résilie le De werkgever die, ondanks de bepalingen van het eerste lid, de
contrat de travail sans motif grave ni motif suffisant, est tenu de arbeidsovereenkomst beëindigt zonder een dringende reden of een
payer au travailleur une indemnité forfaitaire égale à la rémunération voldoende reden, is gehouden om aan de werknemer een forfaitaire
de six mois, sans préjudice des indemnités dues au travailleur en cas vergoeding te betalen die gelijk is aan het loon van zes maanden,
de rupture du contrat de travail. onverminderd de vergoedingen die bij een verbreking van de
arbeidsovereenkomst aan de werknemer moeten worden betaald.
[...] ». [...] ».
B.3.2. Par l'article 101 de la loi de redressement, le législateur B.3.2. Met artikel 101 van de herstelwet biedt de wetgever een
offre une protection supplémentaire contre le licenciement au bijkomende bescherming tegen ontslag aan de werknemer die zijn
travailleur salarié qui interrompt sa carrière professionnelle ou qui beroepsloopbaan onderbreekt of die zijn arbeidsprestaties vermindert,
réduit ses prestations de travail, en limitant les possibilités de door de ontslagmogelijkheden te beperken tot een ontslag om dringende
licenciement au licenciement pour motif grave ou pour un motif
suffisant et en imposant, en cas de licenciement abusif, une indemnité of om voldoende reden en door in geval van onrechtmatig ontslag een
forfaitaire égale à la rémunération de six mois, en plus de forfaitaire vergoeding op te leggen gelijk aan het loon van zes
l'éventuelle indemnité compensatoire de préavis. D'une part, est ainsi maanden, bovenop de eventuele compensatoire ontslagvergoeding.
limité le risque de voir l'employeur profiter de la période Enerzijds, wordt aldus het risico beperkt dat de werkgever de periode
d'interruption de carrière ou de prestations de travail réduites pour van loopbaanonderbreking of verminderde arbeidsprestaties zou
procéder au licenciement, et, d'autre part, cette disposition stimule aangrijpen om tot ontslag over te gaan en, anderzijds, biedt het een
la flexibilité et la redistribution du travail qui est notamment stimulans voor meer flexibel werken en voor een herverdeling van
encouragée par la loi de redressement. arbeid die onder meer met de herstelwet worden aangemoedigd.
B.4.1. Les questions préjudicielles concernent toutes l'interprétation B.4.1. De prejudiciële vragen houden alle verband met de interpretatie
de la notion de « rémunération » en cas de licenciement d'un van het begrip « loon » in geval van opzegging van een werknemer die
travailleur qui effectue des prestations de travail réduites dans le met toepassing van de herstelwet in de tijd verminderde arbeid presteert.
temps en application de la loi de redressement. Voor de vaststelling van de opzeggingsvergoeding wordt in beginsel
L'indemnité de congé est en principe fondée sur la rémunération à uitgegaan van het loon waarop de werknemer als tegenprestatie voor
laquelle a droit le travailleur en contrepartie de son travail au zijn arbeid recht heeft op het ogenblik van de kennisgeving van de
moment de la notification du congé. opzegging.
Lorsque le licenciement a lieu au cours de la période où le Wanneer die opzegging gebeurt in de periode waarin de werknemer met
travailleur a entièrement suspendu ses prestations de travail en toepassing van de herstelwet zijn arbeidsprestaties volledig heeft
application de la loi de redressement, la « rémunération en cours » ne geschorst, kan het « lopende loon » « enkel worden begrepen als de
peut s'entendre que comme la rémunération qu'il percevait avant la bezoldiging die hij vóór de schorsing van de overeenkomst ontving. Zo
suspension du contrat car « à défaut, il ne pourrait percevoir aucune niet zou hij geen enkele opzeggingsvergoeding kunnen ontvangen en zou
indemnité compensatoire de préavis et serait privé de toute protection hem elke bescherming in geval van ontslag worden ontzegd » (zie het
en cas de licenciement » (voir l'arrêt n° 119/2001 du 10 octobre 2001, arrest nr. 119/2001 van 10 oktober 2001, B.4.2).
B.4.2). Pour ce qui est du licenciement des travailleurs salariés effectuant
des prestations de travail réduites, il convient de prendre en compte Wat de opzegging van werknemers met verminderde arbeidsduur betreft,
l'article 103 de la loi de redressement, qui dispose que le délai de moet rekening worden gehouden met artikel 103 van de herstelwet, dat
préavis notifié au travailleur qui a réduit ses prestations bepaalt dat de termijn van de opzegging ter kennis gebracht aan de
conformément aux articles 102 et 102bis - c'est-à-dire en cas de werknemer die zijn arbeidsprestaties overeenkomstig de artikelen 102
réduction à temps partiel des prestations de travail de 1/5, 1/4, 1/3 en 102bis heeft verminderd - dit zijn de gevallen van deeltijdse
ou 1/2 ou, en cas de réduction du temps de travail pour soins vermindering van arbeidsprestaties met 1/5, 1/4, 1/3 of 1/2 of, bij
palliatifs, de 1/5 ou de 1/2 - sera calculé comme s'il n'avait pas arbeidsduurvermindering voor palliatieve bijstand, met 1/5 of 1/2 -,
réduit ses prestations. Cet article dispose en outre qu'il faut zal worden berekend alsof de werknemer zijn arbeidsprestaties niet had
également tenir compte de ce même délai de préavis pour déterminer verminderd. Dat artikel bepaalt bovendien dat met de duur van die
opzeggingstermijn eveneens rekening moet worden gehouden bij het
l'indemnité prévue à l'article 39 de la loi du 3 juillet 1978. vaststellen van de vergoeding bedoeld bij artikel 39 van de wet van 3
B.4.2. La jurisprudence était divisée sur le point de savoir si, pour juli 1978. B.4.2. De rechtspraak was verdeeld over de vraag of bij werknemers met
les travailleurs effectuant des prestations de travail réduites, il verminderde arbeidsduur moest worden uitgegaan van een fictief
fallait se fonder sur une rémunération annuelle fictive ou sur la jaarloon dan wel van het reële jaarloon in overeenstemming met de
rémunération annuelle réelle correspondant aux prestations réduites.
Par un arrêt du 11 décembre 2006 (S.04.0143.N), la Cour de cassation a verminderde prestaties. Bij een arrest van 11 december 2006
(S.04.0143.N) heeft het Hof van Cassatie geoordeeld dat een werknemer
die tewerkgesteld is onder een stelsel van verminderde
considéré qu'un travailleur qui est occupé sous le régime des arbeidsprestaties, in geval van eenzijdige beëindiging van de
prestations de travail réduites peut prétendre, en cas de cessation arbeidsovereenkomst door de werkgever, aanspraak kan maken op een
unilatérale du contrat de travail par l'employeur, à un délai de opzegtermijn waarvan de duur wordt berekend alsof de werknemer zijn
préavis dont la durée est calculée comme si le travailleur n'avait pas arbeidsprestaties niet had verminderd. Daarentegen moet, voor het
réduit ses prestations de travail. En revanche, pour fixer le montant vaststellen van het bedrag van de vergoeding bepaald bij artikel 39, §
de l'indemnité visée à l'article 39, § 1er, de la loi relative aux 1, van de arbeidsovereenkomstenwet, bij ontstentenis van een afwijking
contrats de travail, à défaut d'une dérogation analogue à celle analoog aan die, wat betreft de opzeggingstermijn, voorgeschreven bij
inscrite, en ce qui concerne le délai de préavis, à l'article 103 de artikel 103 van de herstelwet, de opzeggingsvergoeding ten gunste van
la loi de redressement, l'indemnité de congé au profit d'un een werknemer tewerkgesteld onder het stelsel van de verminderde
travailleur occupé selon le régime des prestations de travail réduites arbeidsprestaties worden berekend met inachtneming van het loon waarop
doit être calculée sur la base de la rémunération à laquelle ce die werknemer effectief recht heeft op het tijdstip van de
travailleur a effectivement droit au moment de la notification de la kennisgeving van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Het Hof
cessation du contrat de travail. Dans l'arrêt précité, la Cour de
cassation aboutit à la même conclusion en ce qui concerne l'indemnité van Cassatie komt in het voormelde arrest tot dezelfde conclusie wat
de protection forfaitaire prévue à l'article 101 de la loi de betreft de forfaitaire beschermingsvergoeding waarin artikel 101 van
redressement. de herstelwet voorziet.
B.4.3. En ce qui concerne l'article 103, il apparaît également des B.4.3. Wat artikel 103 betreft, blijkt ook uit de parlementaire
travaux préparatoires de la loi de redressement que le but était de voorbereiding van de herstelwet dat het enkel de bedoeling was om voor
het bepalen van de opzeggingstermijn rekening te houden met een
prendre en compte un emploi fictif à temps plein uniquement pour fixer voltijdse fictieve betrekking, maar niet voor het bepalen van de
le délai de préavis, mais non pour fixer l'indemnité de congé : opzeggingsvergoeding :
« Un membre demande si on peut conclure de cet article que si le « Een lid vraagt of uit dit artikel kan worden afgeleid dat indien het
salaire à temps plein est de 40 000 francs par mois et le délai loon voor een voltijdse betrekking 40 000 BEF bedraagt en de termijn
couvert par l'indemnité de rupture de sept mois, l'employeur paiera waarop de opzeggingsvergoeding slaat, zeven maanden, de werkgever 280
280 000 francs ? 000 BEF zal moeten betalen.
Le Ministre fait observer que l'intention du Gouvernement n'a été que De minister merkt op dat het alleen de bedoeling van de regering is
de tenir compte, pour le calcul de la durée de la période de préavis geweest, voor de berekening van de duur van de opzeggingstermijn (en
(et de l'indemnité de compensation correspondante), d'une occupation de daarmee overeenstemmende vergoeding), rekening te houden met een
fictive à temps plein. voltijdse fictieve betrekking.
Ceci signifie que dans l'exemple donné, l'indemnité de préavis sera In het gegeven voorbeeld betekent dit dus dat de opzeggingsvergoeding
égale à la rémunération en cours du travailleur occupé à temps partiel gelijk zal zijn aan de bezoldiging op dat moment van de deeltijds
multiplié par sept mois » (Doc. parl., Sénat, 1984-1985, n° 757-2/7, werkende werknemer, vermenigvuldigd met zeven maanden » (Parl. St.,
p. 140). Senaat, 1984-1985, nr. 757-2/7, p. 140).
B.4.4. Dans cette interprétation, à laquelle le juge a quo se réfère B.4.4. In de gegeven interpretatie, waaraan de verwijzende rechter
uitdrukkelijk in de formulering van de prejudiciële vragen refereert,
expressément dans la formulation des questions préjudicielles, il is bij ontslag door de werkgever zonder opzeggingstermijn volgens
résulte de l'article 39 de la loi relative aux contrats de travail artikel 39 van de arbeidsovereenkomstenwet een compensatoire
qu'en cas de licenciement sans délai de préavis, une indemnité opzeggingsvergoeding verschuldigd op basis van het « lopende loon »
compensatoire de préavis est due sur la base de la « rémunération en dat in geval van in de tijd verminderde arbeidsprestaties evenredig
cours » qui, en cas de prestations de travail réduites dans le temps, wordt verminderd. Ook voor de bijkomende forfaitaire
est diminuée proportionnellement. De même, en ce qui concerne beschermingsvergoeding voor een werknemer die tijdens zijn periode van
l'indemnité de protection forfaitaire complémentaire pour le verminderde arbeidsprestaties wordt ontslagen in strijd met artikel
travailleur qui est licencié en contradiction avec l'article 101 de la loi de redressement au cours de sa période de prestations de travail réduites, il est tenu compte, dans cette interprétation, de la rémunération effectivement perçue par le travailleur lors de la résiliation du contrat. La Cour examine les questions préjudicielles en tenant compte de cette interprétation. En ce qui concerne l'exception B.5.1. Le Conseil des ministres fait valoir que les questions préjudicielles n'appellent pas de réponse au motif qu'une décision relative aux dispositions législatives en cause ne saurait être pertinente pour trancher le litige quant au fond. B.5.2. Il appartient en principe au juge a quo de vérifier s'il est utile de poser une question préjudicielle à la Cour au sujet des 101 van de herstelwet, wordt in de gegeven interpretatie rekening gehouden met het loon dat de werknemer daadwerkelijk verdiende op het tijdstip van de opzegging. Het Hof onderzoekt de prejudiciële vragen, rekening houdend met die interpretatie. Wat de exceptie betreft B.5.1. De Ministerraad voert aan dat de prejudiciële vragen geen antwoord behoeven omdat een uitspraak over de in het geding zijnde wetsbepalingen niet dienend zou kunnen zijn om het geschil in de zaak ten gronde te beslechten. B.5.2. Het staat in beginsel aan de verwijzende rechter om na te gaan of het nuttig is aan het Hof een prejudiciële vraag te stellen over de
dispositions qu'il estime applicables au litige. Ce n'est que lorsque bepalingen die hij van toepassing acht op het geschil. Slechts wanneer
tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut décider de ne pas dit klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof beslissen niet op
répondre à la question. de vraag in te gaan.
L'action dont est saisi le juge a quo porte tant sur le paiement d'une De vordering die bij de verwijzende rechter aanhangig is gemaakt,
indemnité compensatoire de préavis en application de la loi relative heeft zowel betrekking op de betaling van een compensatoire
aux contrats de travail que sur l'indemnité de protection forfaitaire opzeggingsvergoeding met toepassing van de arbeidsovereenkomstenwet
due en application de la loi de redressement. Les dispositions en als op de forfaitaire beschermingsvergoeding met toepassing van de
cause sont interprétées par le juge a quo en ce sens que dans les deux herstelwet. Daarbij worden de in het geding gebrachte bepalingen door
cas, l'indemnité est calculée sur la base de la rémunération en cours de verwijzende rechter zo geïnterpreteerd dat in beide gevallen de
dans l'hypothèse de prestations de travail réduites dans le temps, à vergoeding wordt bepaald op basis van het lopende loon bij in de tijd
verminderde arbeidsprestaties, bij ontstentenis van een van het gemeen
défaut d'une disposition dérogeant au droit commun et ce, recht afwijkende bepaling, en dit in tegenstelling tot de regeling van
contrairement au régime de l'article 103 de la loi de redressement, artikel 103 van de herstelwet, op grond waarvan voor het bepalen van
sur la base duquel le délai de préavis est déterminé en fonction des de opzeggingstermijn wordt uitgegaan van voltijdse arbeidsprestaties.
prestations de travail à temps plein. Het blijkt niet dat de verwijzende rechter aan het Hof een vraag heeft
Il n'apparaît pas que le juge a quo ait posé à la Cour une question gesteld die klaarblijkelijk niet dienend zou zijn om het hem
qui ne soit manifestement pas pertinente pour trancher le litige qui voorgelegde geschil te beslechten.
lui est soumis.
B.5.3. L'exception est rejetée. B.5.3. De exceptie wordt verworpen.
En ce qui concerne le fond Ten gronde
B.6. La première question préjudicielle porte sur le traitement égal, B.6. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op de gelijke
selon le juge a quo, des travailleurs effectuant des prestations de behandeling, volgens de verwijzende rechter, van de werknemers met
travail à temps partiel et des travailleurs dont les prestations de overeenkomst voor deeltijdse arbeid en van de werknemers van wie de
travail sont réduites dans le temps. La quatrième question arbeidsprestaties in de tijd verminderd zijn. De vierde prejudiciële
préjudicielle porte en réalité sur le traitement égal des hommes et vraag heeft in wezen betrekking op de gelijke behandeling van mannen
des femmes. La Cour répond toutefois d'abord aux deuxième et troisième en vrouwen. Het Hof beantwoordt evenwel eerst de tweede en de derde
questions, qui sont relatives à des différences de traitement. vraag, die betrekking hebben op verschillen in behandeling.
Quant à la deuxième question préjudicielle Wat de tweede prejudiciële vraag betreft
B.7.1. La deuxième question préjudicielle porte sur la compatibilité B.7.1. De tweede prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid met de
avec les articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 39, § 1er, artikelen 10 en 11 van de Grondwet van artikel 39, § 1, van de
de la loi relative aux contrats de travail et de l'article 101 de la arbeidsovereenkomstenwet en artikel 101 van de herstelwet. De vraag
loi de redressement. La question vise à comparer, d'une part, les betreft de vergelijking tussen, enerzijds, de werknemers die hun
travailleurs qui ont effectivement réduit leurs prestations de travail arbeidsprestaties daadwerkelijk in de tijd hebben verminderd en,
dans le temps et, d'autre part, soit les travailleurs qui ont demandé
une réduction du temps de travail mais ne l'ont pas encore obtenue, anderzijds, hetzij de werknemers die een arbeidsduurvermindering
soit les travailleurs qui se trouvent dans la période de protection hebben aangevraagd maar nog niet hebben verkregen, hetzij de
contre le licenciement après la réduction du temps de travail effective. werknemers gedurende de periode van ontslagbescherming na de
Contrairement à ce qu'affirme le Conseil des ministres, ces situations daadwerkelijke arbeidsduurvermindering.
sont suffisamment comparables quant au calcul de l'indemnité de congé In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, zijn die situaties
et de l'éventuelle indemnité de protection en cas de licenciement voldoende vergelijkbaar wat de berekening van de opzeggings- en
eventuele beschermingsvergoeding in geval van onrechtmatig ontslag
abusif. betreft.
B.7.2. La distinction entre les travailleurs qui ont effectivement B.7.2. Het onderscheid tussen werknemers die hun arbeidsprestaties
réduit dans le temps leurs prestations de travail et les travailleurs daadwerkelijk in de tijd hebben verminderd en werknemers vóór of na de
avant ou après la période de réduction du temps de travail repose sur periode van arbeidsduurvermindering berust op een objectief criterium
un critère objectif qui peut raisonnablement justifier que seul dans dat in redelijkheid kan verantwoorden dat enkel in het eerste geval -
le premier cas - à partir de la réduction effective des prestations de vanaf de daadwerkelijke vermindering van de arbeidsprestaties - bij de
travail - l'on se fonde, pour fixer les éventuelles indemnités de vaststelling van de eventuele opzeggingsvergoeding en
congé et indemnités de protection, sur le traitement annuel de base beschermingsvergoeding wordt uitgegaan van het basisjaarloon in
proportionnellement aux prestations de travail réduites dans le temps. verhouding tot de in de tijd verminderde arbeidsprestaties.
Le législateur a adopté une mesure proportionnée à ses objectifs - Het is evenredig met de beoogde doelstellingen van de wetgever - zoals
définis en B.2.2 et B.3.2 - en prévoyant que, lors de la fixation de l'éventuelle indemnité de congé et de l'éventuelle indemnité de protection pour un travailleur effectuant des prestations de travail réduites dans le temps, l'on se fonde sur la rémunération annuelle de base proportionnellement aux prestations de travail réduites dans le temps. B.7.3. La question préjudicielle ne porte toutefois pas sur la seule distinction entre les travailleurs effectuant réellement des prestations réduites et les autres travailleurs. Le juge a quo demande plus précisément s'il n'est pas discriminatoire que, dans cette interprétation, le travailleur qui a effectivement réduit ses in B.2.2 en B.3.2 omschreven - dat bij de vaststelling van de eventuele opzeggingsvergoeding en beschermingsvergoeding voor een werknemer met in de tijd verminderde arbeidsprestaties wordt uitgegaan van het basisjaarloon in verhouding tot de in de tijd verminderde arbeidsprestaties. B.7.3. De prejudiciële vraag heeft evenwel geen betrekking op het enkele onderscheid tussen werknemers met daadwerkelijk verminderde prestaties en andere werknemers. De verwijzende rechter vraagt meer bepaald of het niet discriminerend is dat, in de gegeven interpretatie, de werknemer die zijn arbeidsprestaties daadwerkelijk
prestations de travail a uniquement droit, en cas de licenciement heeft verminderd in geval van een onrechtmatig ontslag enkel recht
abusif, à l'indemnité de congé et à l'indemnité de protection sur la heeft op de opzeggings- en beschermingsvergoeding op basis van het
base de la rémunération effective en conformité avec les prestations daadwerkelijke loon in overeenstemming met de verminderde prestaties,
réduites, alors que le travailleur se trouvant dans la période de terwijl de werknemer tijdens de uitgebreide periode van bescherming
protection élargie avant ou après la période de prestations de travail vóór of na de periode van verminderde arbeidsprestaties recht heeft op
réduites a droit aux indemnités précitées sur la base d'une de voormelde vergoedingen op basis van het loon voor niet-gereduceerde prestaties.
rémunération pour prestations non réduites. B.7.4. De wetgever heeft de bescherming tegen onrechtmatig ontslag in
B.7.4. Le législateur, à l'article 101 de la loi de redressement, a artikel 101 van de herstelwet uitgebreid tot een zekere periode vóór
élargi la protection contre le licenciement abusif à une période avant
et après l'interruption effective de la carrière, afin de limiter le en na de daadwerkelijke loopbaanonderbreking, om het risico te
risque de voir l'employeur procéder à un licenciement pour des raisons beperken dat de werkgever tot ontslag zou overgaan om redenen waarvan
dont il peut être présumé qu'elles sont liées à cette interruption de kan worden vermoed dat zij verband houden met die
carrière. loopbaanonderbreking.
Il serait contraire à l'intention du législateur et il serait Het zou ingaan tegen de bedoeling van de wetgever en kennelijk
manifestement déraisonnable, pour fixer l'éventuelle indemnité de onredelijk zijn om tijdens de beoogde beschermingsperiode bij het
congé et l'éventuelle indemnité de protection accordées au travailleur qui n'a pas encore effectivement réduit ses prestations de travail ou au travailleur qui a dans l'intervalle déjà repris ses prestations de travail après une interruption de carrière, de se fonder, au cours de la période de protection visée, sur une interprétation qui considère la rémunération en cours comme étant celle qui correspond aux prestations réduites et non celle qui doit être effectivement payée au moment du licenciement. Les dispositions en cause ne sont dès lors pas discriminatoires si elles sont interprétées en ce sens que la rémunération réduite réelle n'est utilisée pour fixer l'indemnité de congé et l'indemnité de protection qu'au cours de la période effective des prestations de travail réduites. B.7.5. La deuxième question préjudicielle appelle une réponse négative. Quant à la troisième question préjudicielle vaststellen van de eventuele opzeggings- en beschermingsvergoeding ten aanzien van hetzij de werknemer die zijn arbeidsprestaties nog niet daadwerkelijk heeft verminderd, hetzij de werknemer die zijn arbeidsprestaties na een loopbaanonderbreking inmiddels reeds heeft hervat, uit te gaan van een interpretatie van het lopende loon als zijnde het loon voor verminderde prestaties en niet het effectief te betalen loon op het ogenblik van het ontslag. De in het geding zijnde bepalingen zijn derhalve niet discriminerend indien zij zo worden begrepen dat enkel tijdens de daadwerkelijke periode van verminderde arbeidsprestaties wordt uitgegaan van het reëel verminderde loon bij de vaststelling van de opzeggings- en beschermingsvergoeding. B.7.5. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Wat de derde prejudiciële vraag betreft
B.8.1. La troisième question préjudicielle porte sur la compatibilité, B.8.1. De derde prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid, met de
avec les articles 10 et 11 de la Constitution, tant de l'article 37 artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van zowel artikel 37 als artikel
que de l'article 39, § 1er, de la loi relative aux contrats de travail
et de l'article 101 de la loi de redressement. La question vise à 39, § 1, van de arbeidsovereenkomstenwet en artikel 101 van de
opérer une comparaison entre, d'une part, la catégorie des
travailleurs dont les prestations de travail sont réduites dans le herstelwet. De vraag betreft een vergelijking tussen, enerzijds, de
temps et qui sont licenciés moyennant un délai de préavis, au cours categorie van werknemers met in de tijd verminderde arbeidsprestaties
duquel ils perçoivent une rémunération et une allocation die worden ontslagen mits inachtneming van een opzeggingstermijn
d'interruption, et, d'autre part, la catégorie des travailleurs qui tijdens welke zij een loon en een onderbrekingsuitkering ontvangen,
sont licenciés avec effet immédiat et reçoivent une indemnité et qui, en, anderzijds, de categorie van werknemers die worden ontslagen met
dans cette interprétation et comme le formule la question, n'ont « onmiddellijke ingang tegen vergoeding en die, in de gegeven
droit qu'à une indemnité de congé et à une indemnité de protection interpretatie en zoals geformuleerd in de vraag, « enkel recht
calculées sur la rémunération perçue pour les prestations de travail [hebben] op een opzeggings- en beschermingsvergoeding die berekend
réduites ». wordt op het loon voor de verminderde arbeidsprestaties ».
B.8.2. La Cour répond à cette question en ce qu'elle dénonce qu'un B.8.2. Het Hof beantwoordt die vraag in zoverre zij aanklaagt dat een
travailleur qui effectue des prestations de travail réduites dans le werknemer die in de tijd verminderde arbeidsprestaties levert en die
temps et qui est licencié et reçoit une indemnité de congé peut wordt ontslagen met een opzeggingsvergoeding enkel aanspraak kan maken
uniquement prétendre à une indemnité calculée sur la base de sa op een vergoeding berekend op basis van zijn loon voor de verminderde
rémunération pour les prestations de travail réduites, alors qu'un tel arbeidsprestaties, terwijl een dergelijke werknemer die wordt
travailleur qui est licencié avec préavis bénéficie en outre, selon le ontslagen met een opzeggingstermijn, volgens de verwijzende rechter,
juge a quo, d'une allocation d'interruption. bovendien een onderbrekingsuitkering ontvangt.
B.8.3.1. Par la loi de redressement, le législateur a notamment voulu B.8.3.1. De wetgever heeft onder meer met de herstelwet stimulansen
stimuler la flexibilité et la redistribution du travail. Afin d'y willen geven voor meer flexibel werken en voor een herverdeling van
inciter les travailleurs, le législateur a, par les articles 100 et arbeid. Om werknemers daartoe aan te moedigen heeft hij met de
102 de la loi de redressement, jeté les bases des indemnités dites artikelen 100 en 102 van de herstelwet de basis gelegd voor de
d'interruption de l'Office national de l'emploi, dont le montant et zogenaamde onderbrekingsuitkeringen van de Rijksdienst voor
les conditions et modalités d'octroi sont déterminées par un arrêté Arbeidsvoorziening, waarvan het bedrag en de nadere voorwaarden en
regelen tot toekenning worden bepaald door een bij in Ministerraad
royal délibéré en Conseil des ministres. overlegd koninklijk besluit.
Le travailleur qui est licencié pour une raison valable moyennant un De werknemer die met een geldige reden wordt ontslagen met
délai de préavis conserve, selon le juge a quo, son allocation inachtneming van een opzeggingstermijn, behoudt, volgens de
d'interruption pour la durée de la période de préavis. verwijzende rechter, zijn onderbrekingsuitkering voor de duur van de
opzegperiode.
B.8.3.2. En vertu de l'article 39 de la loi relative aux contrats de B.8.3.2. Krachtens artikel 39 van de arbeidsovereenkomstenwet heeft
travail, un travailleur qui est licencié sans préavis a droit à une een werknemer die wordt ontslagen zonder opzeggingstermijn recht op
indemnité compensatoire de préavis égale à la rémunération en cours een compensatoire opzeggingsvergoeding die gelijk is aan het lopende
correspondant soit à la durée du délai de préavis, soit à la partie de loon dat overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn,
ce délai restant à courir. Dans l'interprétation dont il s'agit, la « hetzij met het resterende gedeelte van die termijn. In de gegeven
rémunération en cours » correspond, en cas de prestations de travail interpretatie stemt het « lopende loon » in geval van in de tijd
réduites dans le temps, à la rémunération réellement perçue et non à verminderde arbeidsprestaties overeen met het loon dat reëel wordt
la « rémunération à temps plein » perçue auparavant. verworven en niet met het voordien verworven « voltijdse loon ».
Afin de rendre l'interruption de carrière suffisamment attrayante, de Om de loopbaanonderbreking voldoende attractief te maken, de
garantir la sécurité d'emploi des travailleurs concernés et de werkzekerheid van de betrokken werknemers te waarborgen en om mogelijk
tempérer les effets, qui peuvent être disproportionnés, d'un onevenredige gevolgen van een ontslag tijdens of vanwege de
licenciement au cours de l'interruption de carrière ou en raison de loopbaanonderbreking te matigen, heeft de wetgever voorzien in een
cette interruption, le législateur a prévu une indemnité de protection forfaitaire beschermingsvergoeding gelijk aan zes maanden loon in
forfaitaire égale à six mois de rémunération en cas de licenciement geval van een ontslag zonder dringende of voldoende reden en heeft hij
sans motif grave ou suffisant et il a en outre prévu à l'article 103 bovendien in artikel 103 van de herstelwet bepaald dat, voor de
de la loi de redressement que pour le calcul du délai de six mois visé
à l'article 101 de cette loi et pour celui du délai de préavis visé à berekening van de termijn van zes maanden bedoeld in artikel 101 van
de herstelwet en voor die van de opzeggingstermijn bedoeld in artikel
l'article 39 de la loi relative aux contrats de travail, il convient 39 van de arbeidsovereenkomstenwet, moet worden uitgegaan van het
de se fonder sur la rémunération annuelle de base comme si le basisjaarloon alsof de werknemer zijn arbeidsprestaties niet had
travailleur n'avait pas réduit ses prestations de travail. En l'espèce, il ne peut toutefois raisonnablement être reproché au verminderd. Te dezen kan de wetgever evenwel niet in redelijkheid worden verweten
législateur de ne pas avoir de surcroît également prévu qu'il fallait dat hij niet zover is gegaan om ook voor de eventuele compensatoire
se fonder sur la rémunération annuelle de base comme si le travailleur opzeggingsvergoeding, en voor de beschermingsvergoeding, te bepalen
n'avait pas réduit ses prestations de travail pour fixer l'éventuelle dat moet worden uitgegaan van het basisjaarloon alsof de werknemer
indemnité compensatoire de préavis et l'indemnité de protection. Il ne zijn arbeidsprestaties niet had verminderd. Het kan hem evenmin worden
peut pas davantage lui être reproché de n'avoir pas prévu qu'il verweten niet zover te zijn gegaan om voor te schrijven dat voor het
convenait, pour fixer l'indemnité de congé et l'indemnité de vaststellen van de opzeggings- en beschermingsvergoedingen bovendien
protection, de prendre en compte en outre l'allocation d'interruption. de onderbrekingsuitkering in rekening moet worden gebracht.
B.8.4. La troisième question préjudicielle appelle une réponse B.8.4. De derde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden
négative. beantwoord.
En ce qui concerne la première question préjudicielle Wat de eerste prejudiciële vraag betreft
B.9.1. Par la première question préjudicielle, le juge a quo demande à B.9.1. Met de eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter
la Cour si les articles 39 de la loi relative aux contrats de travail van het Hof te vernemen of de artikelen 39 van de
et 101 de la loi de redressement violent les articles 10 et 11 de la arbeidsovereenkomstenwet en 101 van de herstelwet in strijd zijn met
Constitution en ce qu'ils traitent de manière égale les travailleurs de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat zij een identieke
ayant un contrat à temps partiel, d'une part, et les travailleurs behandeling teweegbrengen van, enerzijds, de werknemers met een
effectuant des prestations réduites dans le temps, d'autre part, overeenkomst voor deeltijdse arbeid en, anderzijds, werknemers die in
malgré les différences de situation soulignées par le juge a quo. de tijd verminderde arbeid presteren, niettegenstaande de verschillen
Selon lui, la situation du travailleur qui effectue des prestations in hun situatie die de verwijzende rechter aanhaalt. Volgens hem zou
réduites dans le temps se rapprocherait davantage de celle d'un travailleur à temps plein. B.9.2. Il n'est pas contraire au principe d'égalité et de non-discrimination de se fonder, en ce qui concerne l'indemnité de congé, d'une part, tant pour le travailleur effectuant des prestations de travail réduites dans le temps que pour le travailleur ayant un contrat de travail à temps partiel, sur la rémunération effective lors du licenciement et, d'autre part, de ne pas traiter sur ce point de manière identique le travailleur effectuant des prestations réduites dans le temps et le travailleur qui a entièrement suspendu ses de situatie van de werknemer die in de tijd verminderde prestaties levert veel meer aansluiten bij die van een werknemer die voltijds werkt. B.9.2. Het is niet in strijd met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie om op het vlak van de opzeggingsvergoeding, enerzijds, zowel voor de werknemer met in de tijd verminderde arbeidsprestaties als voor de werknemer met een overeenkomst voor deeltijds werk uit te gaan van het effectieve loon bij de opzegging en, anderzijds, op dat punt de werknemer met in de tijd verminderde
prestations de travail. arbeidsprestaties niet op dezelfde wijze te behandelen als de
L'intention du législateur est en effet d'offrir une meilleure werknemer die zijn arbeidsprestaties volledig heeft geschorst.
protection aux travailleurs qui effectuent des prestations de travail De bedoeling van de wetgever is immers een verhoogde bescherming te
réduites dans le temps, compte tenu de la garantie supplémentaire bieden aan de werknemers met in de tijd verminderde arbeidsprestaties,
contre le licenciement inscrite à l'article 101 de la loi de rekening houdend zowel met de in artikel 101 van de herstelwet geboden
redressement comme de l'article 103 de la loi de redressement, qui bijkomende waarborg tegen ontslag als met artikel 103 van de
prévoit pour le calcul du délai de préavis que celui-ci se fonde sur herstelwet, dat voor de berekening van de opzeggingstermijn
la rémunération annuelle de base comme si le travailleur n'avait pas voorschrijft dat wordt uitgegaan van het basisjaarloon alsof de
réduit ses prestations de travail. En l'espèce, il ne peut werknemer zijn arbeidsprestaties niet had verminderd. Te dezen kan de
raisonnablement être reproché au législateur de ne pas avoir prévu en wetgever niet in redelijkheid worden verweten dat hij niet zover is
outre qu'il fallait également se fonder sur la rémunération annuelle gegaan om ook voor de eventuele compensatoire opzeggingsvergoeding, en
de base comme si le travailleur n'avait pas réduit ses prestations de voor de eventuele beschermingsvergoeding, te bepalen dat moet worden
travail pour fixer l'éventuelle indemnité compensatoire de préavis et uitgegaan van het basisjaarloon alsof de werknemer zijn
l'éventuelle indemnité de protection. arbeidsprestaties niet had verminderd.
B.9.3. La première question préjudicielle appelle une réponse B.9.3. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden
négative. beantwoord.
En ce qui concerne la quatrième question préjudicielle Wat de vierde prejudiciële vraag betreft
B.10.1. La quatrième question préjudicielle concerne le contrôle de B.10.1. De vierde prejudiciële vraag betreft de toetsing van artikel
l'article 39, § 1er, de la loi relative aux contrats de travail et de 39, § 1, van de arbeidsovereenkomstenwet en van artikel 101 van de
l'article 101 de la loi de redressement au regard des articles 10 et herstelwet aan de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang
11 de la Constitution, combinés avec la Directive 75/117/CEE du
Conseil du 10 février 1975 concernant le rapprochement des gelezen met Richtlijn 75/117/EEG van de Raad van 10 februari 1975
betreffende het nader tot elkaar brengen van de wetgevingen der
législations des Etats membres relatives à l'application du principe Lid-Staten inzake de toepassing van het beginsel van gelijke beloning
de l'égalité des rémunérations entre les travailleurs masculins et les voor mannelijke en vrouwelijke werknemers, en met de artikelen 2, 3,
travailleurs féminins, et avec les articles 2, 3, paragraphe 2, et 141 lid 2, en 141 van het EG-Verdrag. De verwijzende rechter vraagt het
du Traité CE. Le juge a quo demande à la Cour si les dispositions en Hof of de in het geding zijnde bepalingen leiden tot een
cause créent une discrimination indirecte dans l'interprétation selon
laquelle les indemnités de congé et les indemnités de protection, en onrechtstreekse discriminatie in de gegeven interpretatie dat de
cas de licenciement abusif d'un travailleur qui a réduit dans le temps opzeggings- en beschermingsvergoedingen, in geval van onrechtmatig
ses prestations de travail, sont calculées sur la base de la ontslag van een werknemer die zijn arbeidsprestaties in de tijd heeft
rémunération en cours réelle et non sur la base de la rémunération verminderd, worden berekend op basis van het reëel lopende loon en
pour prestations non réduites « étant donné que ce sont principalement niet op basis van het loon voor niet-gereduceerde prestaties, «
des femmes qui semblent faire usage de ces réglementations ». aangezien vooral vrouwen van deze regelingen gebruik lijken te maken ».
B.10.2. Ainsi qu'il est dit en B.8.3.2, le législateur, par les B.10.2. Zoals reeds is gesteld in B.8.3.2, beoogt de wetgever met de
dispositions en cause, combinées avec l'article 103 de la loi de redressement, vise à rendre l'interruption de carrière suffisamment attrayante, à garantir la sécurité d'emploi des travailleurs concernés et à tempérer les effets, qui peuvent être disproportionnés, d'un licenciement au cours de cette interruption ou en raison de cette interruption. Ces mesures valent tout autant pour les femmes que pour les hommes, afin de leur offrir une protection contre le licenciement à l'occasion de l'interruption de carrière ou durant l'interruption de carrière. Aux travailleurs qui effectuent des prestations réduites dans le temps, le législateur offre des garanties supplémentaires contre le in het geding zijnde bepalingen, in samenhang gelezen met artikel 103 van de herstelwet, de loopbaanonderbreking voldoende attractief te maken, de werkzekerheid van de betrokken werknemers te waarborgen en mogelijk onevenredige gevolgen van een ontslag tijdens of vanwege die onderbreking te matigen. Die maatregelen gelden zowel voor vrouwen als voor mannen, teneinde hun een bescherming te bieden tegen ontslag naar aanleiding van of tijdens hun loopbaanonderbreking. Ten aanzien van de werknemers die in de tijd verminderde prestaties leveren, biedt de wetgever bijkomende waarborgen tegen opzegging in de
licenciement aux articles 101 et 103 de la loi de redressement. Il ne artikelen 101 en 103 van de herstelwet. Het kan de wetgever te dezen
peut raisonnablement, en l'espèce, être reproché au législateur de niet in redelijkheid worden verweten dat hij niet zover is gegaan om
n'avoir pas prévu en outre qu'il fallait se fonder sur la rémunération noch voor de eventuele compensatoire opzeggingsvergoeding, noch voor
annuelle de base comme si le travailleur n'avait pas réduit ses de beschermingsvergoeding, te bepalen dat moet worden uitgegaan van
prestations de travail pour fixer l'éventuelle indemnité compensatoire het basisjaarloon alsof de werknemer zijn arbeidsprestaties niet had
de préavis et l'indemnité de protection. verminderd.
B.10.3. La quatrième question préjudicielle appelle une réponse B.10.3. De vierde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden
négative. beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 37 et 39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux De artikelen 37 en 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de
contrats de travail et l'article 101 de la loi de redressement du 22 arbeidsovereenkomsten en artikel 101 van de herstelwet van 22 januari
janvier 1985 contenant des dispositions sociales ne violent pas les 1985 houdende sociale bepalingen schenden niet de artikelen 10 en 11
articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou combinés avec van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 2,
les articles 2, 3, paragraphe 2, et 141 du Traité CE et avec la 3, lid 2, en 141 van het EG-Verdrag en met de Richtlijn 75/117/EEG van
Directive 75/117/CEE du Conseil du 10 février 1975 concernant le de Raad van 10 februari 1975 betreffende het nader tot elkaar brengen
rapprochement des législations des Etats membres relatives à van de wetgevingen der lidstaten inzake de toepassing van het beginsel
l'application du principe de l'égalité des rémunérations entre les van gelijke beloning voor mannelijke en vrouwelijke werknemers, in de
travailleurs masculins et les travailleurs féminins, dans interpretatie dat, in geval van ontslag van een werknemer die zijn
l'interprétation selon laquelle, en cas de licenciement d'un arbeidsprestaties in de tijd vermindert, bij de vaststelling van het
travailleur qui réduit ses prestations de travail dans le temps, il
convient de se fonder sur la rémunération en cours qui correspond aux bedrag van de compensatoire opzeggingsvergoeding en de
activités réduites pour la fixation du montant de l'indemnité beschermingsvergoeding wordt uitgegaan van het lopende loon dat
compensatoire de préavis et de l'indemnité de protection. overeenstemt met de verminderde activiteiten.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 13 mars 2008. terechtzitting van 13 maart 2008.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^