← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 75/2008 du 24 avril 2008 Numéro du rôle : 4262 En cause :
le recours en annulation des articles 8 et 9 de la loi du 25 février 2007 modifiant la loi du 13 juin
1986 sur le prélèvement et la transplantation d'organes, i La Cour constitutionnelle, composée des présidents M.
Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 75/2008 du 24 avril 2008 Numéro du rôle : 4262 En cause : le recours en annulation des articles 8 et 9 de la loi du 25 février 2007 modifiant la loi du 13 juin 1986 sur le prélèvement et la transplantation d'organes, i La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) | Uittreksel uit arrest nr. 75/2008 van 24 april 2008 Rolnummer 4262 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 8 en 9 van de wet van 25 februari 2007 tot wijziging van de wet van 13 juni 1986 betreffende het wegnemen en transplan Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 75/2008 du 24 avril 2008 | Uittreksel uit arrest nr. 75/2008 van 24 april 2008 |
| Numéro du rôle : 4262 | Rolnummer 4262 |
| En cause : le recours en annulation des articles 8 et 9 de la loi du | In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 8 en 9 van de |
| 25 février 2007 modifiant la loi du 13 juin 1986 sur le prélèvement et | wet van 25 februari 2007 tot wijziging van de wet van 13 juni 1986 |
| la transplantation d'organes, introduit par l'ASBL « Cliniques | betreffende het wegnemen en transplanteren van organen, ingesteld door |
| universitaires Saint-Luc » et Raymond Reding. | de VZW « Cliniques universitaires Saint-Luc » en Raymond Reding. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de |
| Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, E. | rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. |
| Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, assistée du greffier | Snappe, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Goey, bijgestaan |
| P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, | door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
| Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 5 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 5 juli 2007 |
| juillet 2007 et parvenue au greffe le 6 juillet 2007, un recours en | ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 6 juli |
| annulation des articles 8 et 9 de la loi du 25 février 2007 modifiant | 2007, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 8 en 9 van |
| la loi du 13 juin 1986 sur le prélèvement et la transplantation | de wet van 25 februari 2007 tot wijziging van de wet van 13 juni 1986 |
| betreffende het wegnemen en transplanteren van organen (bekendgemaakt | |
| d'organes (publiée au Moniteur belge du 13 avril 2007) a été introduit | in het Belgisch Staatsblad van 13 april 2007), door de VZW « Cliniques |
| par l'ASBL « Cliniques universitaires Saint-Luc », dont le siège | |
| social est établi à 1200 Bruxelles, avenue Hippocrate 10, et Raymond | universitaires Saint-Luc », met maatschappelijke zetel te 1200 |
| Reding, demeurant à 1950 Kraainem, avenue Baron d'Huart 197. | Brussel, Hippocrateslaan 10, en Raymond Reding, wonende te 1950 |
| Kraainem, Baron d'Huartlaan 197. | |
| La demande de suspension des mêmes dispositions légales, introduite | De vordering tot schorsing van dezelfde wettelijke bepalingen, |
| par les mêmes parties requérantes, a été rejetée par l'arrêt n° | ingediend door dezelfde verzoekende partijen, is verworpen bij het |
| 141/2007 du 14 novembre 2007, publié au Moniteur belge du 12 février | arrest nr. 141/2007 van 14 november 2007, bekendgemaakt in het |
| 2008. | Belgisch Staatsblad van 12 februari 2008. |
| (...) | (...) |
| II. En droit | II. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. Les parties requérantes demandent l'annulation des articles 8 et | B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van de artikelen |
| 9 de la loi du 25 février 2007 modifiant la loi du 13 juin 1986 sur le | 8 en 9 van de wet van 25 februari 2007 tot wijziging van de wet van 13 |
| prélèvement et la transplantation d'organes (ci-après : la loi du 25 février 2007). | juni 1986 betreffende het wegnemen en transplanteren van organen (hierna : de wet van 25 februari 2007). |
| L'article 8 de la loi du 25 février 2007 insère dans la loi du 13 juin | Bij artikel 8 van de wet van 25 februari 2007 wordt een artikel 13ter |
| 1986 un article 13ter, qui dispose : | ingevoegd in de wet van 13 juni 1986, dat bepaalt : |
| « Pour être inscrite ou reconnue en qualité de candidat receveur dans | « Om als kandidaat receptor te worden ingeschreven of erkend in een |
| un centre belge de transplantation, toute personne doit, soit avoir la | Belgisch transplantatiecentrum, moet elke persoon, hetzij de Belgische |
| nationalité belge ou être domiciliée en Belgique depuis 6 mois au | nationaliteit hebben of in België gedomicilieerd zijn sinds minstens |
| moins, soit, avoir la nationalité d'un Etat qui partage le même | zes maanden, hetzij de nationaliteit hebben van een staat die |
| organisme d'allocation d'organes ou être domiciliée dans cet Etat depuis 6 mois au moins ». | hetzelfde toewijzingsorganisme voor organen deelt of sinds minstens 6 maanden in deze staat gedomicilieerd zijn ». |
| L'article 9 de la même loi insère dans la loi du 13 juin 1986 un | Artikel 9 van dezelfde wet voegt in de wet van 13 juni 1986 een |
| article 13quater, qui dispose : | artikel 13quater in, dat bepaalt : |
| « Le Roi peut fixer les conditions d'exception à l'application de | « De Koning kan de uitzonderingsvoorwaarden bepalen voor de toepassing |
| l'article 13ter ». | van artikel 13ter ». |
| L'article 10 de la même loi assortit le non-respect des articles 13ter | Artikel 10 van dezelfde wet verbindt aan de niet-naleving van de |
| et 13quater des sanctions prévues par l'article 17, § 3, de la loi du | artikelen 13ter en 13quater de sancties waarin artikel 17, § 3, van de |
| 13 juin 1986. | wet van 13 juni 1986 voorziet. |
| B.2. L'exposé des motifs de la loi attaquée explique : | B.2. In de memorie van toelichting bij de bestreden wet wordt |
| « La Belgique comme tous les pays européens connaît une pénurie | verklaard : « Zoals alle Europese landen kampt België met een tekort aan organen. |
| d'organes suite au développement de la transplantation et à | Dit is het gevolg van de ontwikkelingen op het vlak van |
| l'amélioration spectaculaire des résultats depuis les 20 dernières années. | transplantaties en van de spectaculaire verbetering van de resultaten tijdens de voorbije 20 jaar. |
| Les listes d'attente ne font qu'augmenter et la mortalité sur liste | De wachtlijsten worden alsmaar langer en sterfgevallen op de |
| d'attente est une réalité » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC | wachtlijst zijn een realiteit » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC |
| 51-2680/001, p. 5). | 51-2680/001, p. 5). |
| Partant de ce constat, le projet de loi devenu la loi attaquée entend | Vanuit die vaststelling strekt het wetsontwerp dat de bestreden wet is |
| apporter un certain nombre de modifications à la loi du 13 juin 1986 | geworden ertoe een aantal wijzigingen aan te brengen in de wet van 13 |
| sur le prélèvement et la transplantation d'organes, notamment « en | juni 1986 betreffende het wegnemen en transplanteren van organen, met |
| habilitant le Roi à organiser de manière optimale les prélèvements | name « door aan de Koning machtiging te geven om het wegnemen van |
| d'organes, en adaptant certaines règles concernant le consentement | organen optimaal te organiseren en door sommige regels inzake de |
| pour les prélèvements sur des donneurs vivants et l'opposition aux | toestemming voor wegneming bij levende donoren en het verzet tegen |
| prélèvements après le décès » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC | wegneming na overlijden aan te passen » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, |
| 51-2680/001, p. 6). | DOC 51-2680/001, p. 6). |
| Par ailleurs, l'exposé des motifs poursuit : | Wat verder in de memorie van toelichting staat overigens het volgende |
| « D'autre part, l'ambivalence de la définition de candidats receveurs | : « Anderzijds kan de ambivalentie van de definitie van kandidaat |
| dits ' résidents ', notion qui est inscrite dans l'AR d'exécution du | receptoren, ' residenten ' geheten (een notie die is opgenomen in het |
| 24 novembre 1997, peut causer des différences d'interprétation et est | uitvoeringsbesluit van 24 november 1997) tot verschillende |
| une source d'insécurité juridique qui doit être rapidement levée. Le | interpretaties leiden en een bron van rechtsonzekerheid vormen, die |
| présent projet de loi énonce donc un certain nombre de principes de | snel moet weggewerkt worden. Onderhavig ontwerp van wet formuleert dus |
| base pour l'allocation des organes et fixe les conditions pour être | een aantal basisprincipes voor de allocatie van organen en bepaalt de |
| inscrit ou reconnu en qualité de candidat receveur dans un centre | voorwaarden om als kandidaat-receptor te worden ingeschreven of erkend |
| belge de transplantation. | in een Belgisch transplantatiecentrum. |
| La Belgique a agréé l'institution supranationale d'allocation | België heeft het supranationale toewijzingsorganisme voor organen, |
| d'organes Eurotransplant. Il existe au sein de cet organisme la libre | Eurotransplant, erkend. Binnen deze instelling, heerst er een vrij |
| circulation des organes entre les pays qui font partie | verkeer van organen tussen landen die deel uitmaken van Eurotransplant |
| d'Eurotransplant en fonction de différents critères comme l'histocompatibilité, le degré d'urgence, l'équilibre entre le nombre d'organes prélevés et transplantés par pays... Il est donc normal et admis par Eurotransplant que les membres des pays qui adhèrent à Eurotransplant puissent être inscrits sur liste d'attente dans un des autres pays ayant une convention de collaboration exclusive avec Eurotransplant. A la faveur de la précision des conditions nécessaires pour être inscrit sur liste d'attente dans notre pays, il y a également lieu de prévoir des exceptions à ces critères notamment l'urgence vitale » | en dit in functie van verschillende criteria zoals de histocompatibiliteit, de mate van dringendheid, het evenwicht tussen het aantal weggenomen en getransplanteerde organen per land,... Het is dus normaal, en toegestaan door Eurotransplant, dat de leden van de landen die bij Eurotransplant zijn aangesloten, kunnen worden ingeschreven op een wachtlijst in een van de andere landen die een exclusieve samenwerkingsovereenkomst met Eurotransplant hebben afgesloten. Om de voorwaarden om in ons land op een wachtlijst ingeschreven te kunnen worden te verduidelijken, is het eveneens aangewezen uitzonderingen op deze criteria te bepalen, in het bijzonder voor dringende situaties waarin levens op het spel staan » (Parl. St., |
| (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2680/001, pp. 6-7). B.3.1. La première partie requérante est une ASBL dont l'objet social est de fournir des soins hospitaliers et médicaux et autres services connexes. Elle dispose d'un centre de transplantation d'organes, notamment en matière de greffe hépatique pédiatrique. Elle estime que les normes attaquées affectent directement et défavorablement son objet social, puisqu'elles rendent impossible, dans certaines circonstances, la prestation de soins de santé. La partie requérante invoque également un préjudice financier important. B.3.2. Le deuxième requérant justifie son intérêt à agir par sa qualité de médecin spécialisé en chirurgie pédiatrique, dont l'activité principale est la transplantation d'organes sur des enfants, dont les chances de survie seront très restreintes à défaut de cette intervention. Le requérant estime avoir un intérêt moral et un intérêt professionnel à son recours, puisque les normes attaquées, en l'empêchant d'effectuer une opération notamment sur un enfant, d'une part, le mettent dans une situation inconciliable avec sa morale et ses obligations de médecin, et, d'autre part, impliqueront une diminution notoire de son activité professionnelle, et par conséquent de sa pratique et de sa renommée. | Kamer, 2005-2006, DOC 51-2680/001, pp. 6-7). B.3.1. De eerste verzoekende partij is een VZW waarvan het maatschappelijk doel erin bestaat ziekenhuis- en geneeskundige verzorging te verstrekken, alsook andere diensten te verlenen die daarmee verband houden. Zij beschikt over een centrum voor orgaantransplantatie dat zich onder meer toelegt op pediatrische levertransplantatie. Zij is van mening dat de bestreden normen haar maatschappelijk doel rechtstreeks en ongunstig raken omdat zij in bepaalde omstandigheden het verstrekken van geneeskundige verzorging onmogelijk maken. De verzoekende partij voert eveneens een aanzienlijk financieel nadeel aan. B.3.2. De tweede verzoekende partij verantwoordt haar belang om in rechte te treden door haar hoedanigheid van geneesheer gespecialiseerd in pediatrische heelkunde, wiens hoofdactiviteit de transplantatie van organen is op kinderen wier overlevingskansen zonder die ingreep heel beperkt zullen zijn. De verzoekende partij meent een moreel belang en een professioneel belang te hebben bij haar beroep omdat de bestreden normen, door haar te verhinderen operaties uit te voeren op met name kinderen, haar, enerzijds, in een situatie plaatsen die onverenigbaar is met haar beroepsethiek en met haar plichten als geneesheer en, anderzijds, een onmiskenbare vermindering van haar beroepsactiviteit, en bijgevolg van haar praktijk en haar reputatie, zullen impliceren. |
| B.4. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 imposent à | B.4. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 vereisen dat |
| toute personne physique ou morale qui introduit un recours en | elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot |
| annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt | vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste |
| requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée | belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de |
| directement et défavorablement par la norme attaquée. | bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. |
| B.5. L'opération de transplantation d'organes est un acte médical qui | B.5. Een orgaantransplantatie is een medische handeling die niet kan |
| n'est pas comparable aux autres actes relevant de l'art de guérir. En | worden vergeleken met de andere geneeskundige handelingen. Naast de |
| effet, outre la relation médecin soignant-patient qu'elle suppose, | relatie geneesheer-patiënt die zij veronderstelt, impliceert zij |
| elle implique également et préalablement le prélèvement d'un organe | immers eveneens en voorafgaandelijk dat een orgaan wordt weggenomen |
| sur un donneur vivant ou sur un donneur décédé. | bij een levende donor of bij een overleden donor. |
| Le prélèvement de l'organe sur un donneur vivant est le plus souvent | Het wegnemen van een orgaan bij een levende donor is meestal een |
| un acte intuitu personae, motivé dans le chef du donneur par le lien | handeling intuitu personae, die uitgaat van de band die de donor heeft |
| qui l'unit au receveur. Par contre, le don d'organes prélevés sur une | met de ontvanger. De donatie van een orgaan dat wordt weggenomen bij |
| personne décédée constitue un acte anonyme, conformément à l'article | een overleden persoon, is daarentegen een anonieme handeling, |
| 14 de la loi du 13 juin 1986. | overeenkomstig artikel 14 van de wet van 13 juni 1986. |
| B.6.1. Les dispositions attaquées ne concernent que les conditions | B.6.1. De bestreden bepalingen hebben alleen betrekking op de |
| requises pour être inscrit ou reconnu en qualité de candidat-receveur | voorwaarden die zijn vereist om als kandidaat-ontvanger te worden |
| sur une liste d'attente tenue par un centre belge de transplantation. | ingeschreven of erkend op een wachtlijst van een Belgisch |
| Elles ne concernent pas le prélèvement d'organes sur un donneur | transplantatiecentrum. Zij betreffen niet het wegnemen van organen bij |
| décédé. Elles n'auront par conséquent pas pour effet d'entraîner une | een overleden donor. Zij zullen bijgevolg niet leiden tot een |
| diminution du nombre global d'organes pouvant être alloués par | vermindering van het totale aantal organen dat kan worden toegekend |
| l'institution supranationale d'allocation d'organes agréée. | door de erkende supranationale toewijzingsinstantie voor organen. |
| Ces dispositions ont par contre pour effet de diminuer le nombre de | Die bepalingen hebben daarentegen een vermindering tot gevolg van het |
| patients inscrits sur les listes d'attente des centres belges de | aantal patiënten op de wachtlijsten van de Belgische |
| transplantation. Cette diminution du nombre de candidats receveurs en | transplantatiecentra. Die vermindering van het aantal |
| Belgique ne devrait toutefois pas entraîner une diminution du nombre | kandidaat-ontvangers in België zou echter niet mogen leiden tot een |
| d'organes alloués aux centres de transplantation belges, dès lors que | vermindering van het aantal organen dat aan de Belgische |
| transplantatiecentra wordt toegekend, aangezien het | |
| l'organisme d'allocations d'organes est tenu, pour être agréé en | toewijzingsorganisme voor organen, om in België erkend te worden en te |
| Belgique et le rester, d'assurer un équilibre raisonnable entre le | blijven, een redelijk evenwicht moet verzekeren tussen het aantal uit |
| nombre d'organes exportés hors de Belgique et le nombre d'organes qui y est importé (article 13bis, alinéa 2, 2°, de la loi du 13 juin 1986, introduit par l'article 7 de la loi du 25 février 2007). B.6.2. Toute opération de transplantation supposant la disponibilité d'un organe, et le nombre des organes disponibles étant de loin inférieur au nombre de patients en attente d'une transplantation, le nombre d'opérations de transplantation d'organes prélevés sur des donneurs décédés qui pourront être effectuées par le second requérant dans les infrastructures de la première partie requérante ne devrait pas être affecté de manière significative par les dispositions attaquées. En effet, le législateur entend remédier à l'allongement de la liste des candidats receveurs, qui augmente le temps d'attente pour les patients devant bénéficier d'une transplantation et accroît ainsi le risque de mortalité pour ces patients. Les patients de nationalité belge ou d'un des Etats membres du même organisme d'allocation d'organes que la Belgique et les patients étrangers résidant en Belgique ou dans un de ces Etats depuis plus de six mois sont suffisamment nombreux pour que chaque organe disponible soit affecté à un patient. En outre, s'il n'y a pas de candidat receveur compatible pour un organe disponible sur la liste gérée par l'organisme d'allocation d'organes, cet organe peut être alloué à un candidat receveur indépendamment de sa nationalité ou de son domicile, en application de l'article 7 de l'arrêté royal du 27 novembre 1997 relatif au prélèvement et à l'allocation d'organes d'origine humaine. B.6.3. Par ailleurs, contrairement à ce que soutiennent les parties requérantes, les dispositions attaquées ne concernent pas les patients bénéficiaires d'un don d'organe par une personne vivante. En effet, ainsi que le souligne le Conseil des ministres, il ne ressort d'aucun texte que le receveur d'un organe prélevé sur un donneur vivant doit être inscrit sur la liste d'attente du centre de transplantation ou de l'institution d'allocation d'organes pour pouvoir bénéficier de la transplantation effectuée par un centre de transplantation belge. Dès lors, le nombre d'opérations de transplantations d'organes prélevés sur donneurs vivants n'est pas non plus affecté par les dispositions attaquées. B.6.4. Il découle de ce qui précède que la situation des requérants, en ce qui concerne leur pratique professionnelle, n'est pas affectée par les dispositions attaquées. Ils ne justifient dès lors pas d'un intérêt matériel à l'annulation de ces dispositions. B.7.1. Les requérants invoquent également un intérêt moral. B.7.2. L'article 13quater inséré dans la loi du 13 juin 1986 par l'article 9 de la loi du 25 février 2007 permet au Roi de fixer des exceptions à l'article 13ter. Les travaux préparatoires précisent à propos de cette disposition qu'il « s'agit notamment de situations d'urgences vitales où l'application stricte de la disposition qui précède engendrerait une situation tragique de non assistance à personne en danger » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2680/001, p. 10). B.7.3. Il ressort des explications données par le Conseil des ministres que déjà sous l'empire de la législation antérieure qui imposait également une condition de résidence pour être inscrit comme candidat receveur sur la liste d'attente, la transplantation de patients non-résidents était possible en raison de l'urgence de la situation. Cette possibilité n'est pas modifiée par les dispositions attaquées. Il y a urgence vitale notamment lorsque, à la suite de la transplantation d'un organe prélevé sur un donneur vivant au bénéfice d'une personne qui ne répond pas aux conditions pour être inscrite sur la liste d'attente d'un centre de transplantation belge, se présente une complication soit pour le donneur, soit pour le receveur nécessitant pour l'un ou pour l'autre une nouvelle transplantation urgente, ou lorsqu'un patient étranger non-résident développe lors d'un séjour en Belgique une pathologie nécessitant une transplantation urgente. Dans ces hypothèses, le patient non-résident est inscrit sur la liste d'attente et peut bénéficier d'un organe alloué par l'institution supranationale bien qu'il ne soit pas satisfait à la condition de nationalité ou de domicile. B.7.4. Les centres de transplantation et les praticiens concernés ne sont dès lors pas mis, par les dispositions attaquées, devant l'impossibilité de venir en aide aux personnes en danger, de fournir des prestations de soins de santé, ou de se conformer à leurs obligations professionnelles. Pour le surplus, les obligations morales et professionnelles des médecins et des centres de transplantation doivent être envisagées en ce domaine en tenant compte de la pénurie d'organes disponibles qui rend impossible la transplantation d'un organe au bénéfice de tous les patients qui devraient subir une opération. Cette pénurie impose inévitablement que des choix soient effectués quant aux patients bénéficiaires des organes disponibles. Ces choix étant posés par l'institution supranationale d'allocation d'organes, dans le respect des législations en vigueur dans les Etats qui en font partie, il ne saurait être reproché aux médecins ou aux centres de transplantation de manquer à leurs obligations professionnelles lorsqu'ils pratiquent la transplantation d'un organe alloué par cette institution à un patient inscrit sur la liste d'attente. B.8. Les requérants ne justifient pas de l'intérêt requis. Le recours en annulation est par conséquent irrecevable. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à l'audience publique du 24 avril 2008. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, | België uitgevoerde organen en het aantal ingevoerde organen (artikel 13bis, tweede lid, 2°, van de wet van 13 juni 1986, ingevoegd bij artikel 7 van de wet van 25 februari 2007). B.6.2. Aangezien een transplantatie een beschikbaar orgaan veronderstelt en het aantal beschikbare organen veel kleiner is dan het aantal patiënten dat op een transplantatie wacht, zal het aantal transplantaties van bij overleden donoren weggenomen organen, die door de tweede verzoeker kunnen worden verricht in de infrastructuur van de eerste verzoekende partij, niet op significante wijze worden geraakt door de bestreden bepalingen. De wetgever wenst immers een oplossing te vinden voor de steeds langer wordende lijst van kandidaat-ontvangers, waardoor de wachttijd langer wordt voor de patiënten die nood hebben aan een transplantatie en aldus het overlijdensrisico voor die patiënten toeneemt. De patiënten van Belgische nationaliteit of van één van de Staten die zijn aangesloten bij hetzelfde toewijzingsorganisme voor organen als België, en de buitenlandse patiënten die sinds meer dan zes maanden in België of in één van die Staten verblijven, zijn voldoende talrijk opdat elk beschikbaar orgaan aan een patiënt kan worden toegewezen. Bovendien kan een orgaan, indien er geen compatibele kandidaat-ontvanger is voor een orgaan dat beschikbaar is op de lijst die wordt beheerd door het toewijzingsorganisme voor organen, worden toegewezen aan een kandidaat-ontvanger, los van diens nationaliteit of woonplaats, met toepassing van artikel 7 van het koninklijk besluit van 24 november 1997 betreffende het wegnemen en toewijzen van organen van menselijke oorsprong. B.6.3. In tegenstelling tot hetgeen de verzoekende partijen beweren, hebben de bestreden bepalingen overigens geen betrekking op de patiënten die een orgaan verkrijgen van een levende donor. Zoals de Ministerraad onderstreept, blijkt immers uit geen enkele tekst dat de ontvanger van een orgaan dat wordt weggenomen bij een levende donor, moet worden ingeschreven op de wachtlijst van een transplantatiecentrum of van de toewijzingsinstantie voor organen, om een door een Belgisch transplantatiecentrum uitgevoerde transplantatie te kunnen ondergaan. Het aantal transplantaties van organen die worden weggenomen bij levende donoren, wordt bijgevolg evenmin negatief beïnvloed door de bestreden bepalingen. B.6.4. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de situatie van de verzoekende partijen, wat hun beroepspraktijk betreft, door de bestreden bepalingen niet wordt geraakt. Zij doen bijgevolg niet blijken van een materieel belang bij de vernietiging van die bepalingen. B.7.1. De verzoekende partijen beroepen zich eveneens op een moreel belang. B.7.2. Artikel 13quater, ingevoegd in de wet van 13 juni 1986 bij artikel 9 van de wet van 25 februari 2007, stelt de Koning in staat uitzonderingen te bepalen op artikel 13ter. De parlementaire voorbereiding vermeldt in verband met die bepaling dat « het [...] hier in het bijzonder [gaat] om situaties van levensbelang waarin de strikte toepassing van voorgaand artikel zou leiden tot een tragische situatie waarbij de persoon in gevaar niet kan geholpen worden » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2680/001, p. 10). B.7.3. Uit de toelichting die door de Ministerraad is gegeven, blijkt dat reeds onder de gelding van de vroegere wetgeving die eveneens een voorwaarde van woonplaats oplegde om te worden ingeschreven als kandidaat-ontvanger op de wachtlijst, een transplantatie voor niet-residenten mogelijk was wegens de urgentie van een situatie. Dit wordt door de bestreden bepalingen niet gewijzigd. Er is meer bepaald sprake van een dringende situatie van levensbelang wanneer zich, als gevolg van de transplantatie van een orgaan dat werd weggenomen bij een levende donor ten gunste van een persoon die niet beantwoordt aan de voorwaarden om op de wachtlijst van een Belgisch transplantatiecentrum te worden ingeschreven, een complicatie voordoet hetzij voor de donor, hetzij voor de ontvanger, die voor de ene of voor de andere een nieuwe dringende transplantatie vereist, of wanneer een buitenlandse patiënt die geen resident is, gedurende zijn verblijf in België ziek wordt en dringend een transplantatie moet ondergaan. In die gevallen wordt de niet-resident ingeschreven op de wachtlijst en kan hij een orgaan verkrijgen van de supranationale instantie, hoewel niet voldaan is aan de voorwaarde van nationaliteit of domicilie. B.7.4. De transplantatiecentra en de betrokken artsen worden bijgevolg niet door de bestreden bepalingen in de onmogelijkheid gesteld om personen in levensgevaar te hulp te komen, geneeskundige verzorging te verstrekken of zich te conformeren aan hun professionele verplichtingen. Voor het overige moeten de morele en professionele verplichtingen van de geneesheren en transplantatiecentra op dat gebied worden bekeken rekening houdend met het tekort aan beschikbare organen, dat een orgaantransplantatie voor alle patiënten die een operatie zouden moeten ondergaan, onmogelijk maakt. Wegens dat tekort is het onvermijdelijk keuzen te maken met betrekking tot de patiënten die de beschikbare organen kunnen verkrijgen. Aangezien die keuzen worden gemaakt door de supranationale toewijzingsinstantie voor organen, met inachtneming van de wetgevingen die van kracht zijn in de Staten die er deel van uitmaken, kan de geneesheren of de transplantatiecentra niet worden verweten hun professionele verplichtingen niet na te komen wanneer zij de transplantatie uitvoeren van een orgaan dat door die instantie wordt toegekend aan een patiënt die op de wachtlijst is ingeschreven. B.8. De verzoekende partijen doen niet blijken van het vereiste belang. Het beroep tot vernietiging is bijgevolg onontvankelijk. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare terechtzitting van 24 april 2008. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, |
| M. Melchior. | M. Melchior. |