Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 32/2008 du 28 février 2008 Numéro du rôle : 4217 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 25 du décret flamand du 22 décembre 1995 contenant diverses mesures d'accompagnement du budget 1996, posée par La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R. He(...)"
Extrait de l'arrêt n° 32/2008 du 28 février 2008 Numéro du rôle : 4217 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 25 du décret flamand du 22 décembre 1995 contenant diverses mesures d'accompagnement du budget 1996, posée par La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R. He(...) Uittreksel uit arrest nr. 32/2008 van 28 februari 2008 Rolnummer 4217 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 25 van het Vlaamse decreet van 22 december 1995 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 1996, gesteld doo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 32/2008 du 28 février 2008 Uittreksel uit arrest nr. 32/2008 van 28 februari 2008
Numéro du rôle : 4217 Rolnummer 4217
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 25 du décret In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 25 van het Vlaamse
flamand du 22 décembre 1995 contenant diverses mesures decreet van 22 december 1995 houdende bepalingen tot begeleiding van
d'accompagnement du budget 1996, posée par le Tribunal de première de begroting 1996, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te
instance de Termonde. Dendermonde.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de
Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et E. Derycke, rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe en E.
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 18 mai 2007 en cause d'Etienne Verbeeck contre la Bij vonnis van 18 mei 2007 in zake Etienne Verbeeck tegen de gemeente
commune de Tamise, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
le 11 juin 2007, le Tribunal de première instance de Termonde a posé Temse, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 11
juni 2007, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Dendermonde de
la question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 25 du décret du 22 décembre 1995 contenant diverses « Schendt artikel 25 van het decreet van 22 december 1995 houdende
mesures d'accompagnement du budget 1996, fondamentalement réformé par bepalingen tot begeleiding van de begroting 1996, fundamenteel
le décret du 7 mai 2004 (décret du 22 décembre 1995, Moniteur belge du hervormd bij decreet van 7 mei 2004 (decreet 22 december 1995,
30 décembre 1995, modifié par le décret du 8 juillet 1996, Moniteur Belgisch Staatsblad 30 december 1995, gewijzigd door decreet 8 juli
belge du 19 octobre 1996; décret du 8 juillet 1997, Moniteur belge du 1996, Belgisch Staatsblad, 19 oktober 1996; decreet 8 juli 1997,
22 octobre 1997; décret du 7 juillet 1998, Moniteur belge du 28 août Belgisch Staatsblad, 22 oktober 1997; decreet 7 juli 1998, Belgisch
1998; décret du 18 mai 1999, Moniteur belge du 8 juin 1999; décret du Staatsblad, 28 augustus 1998; decreet 18 mei 1999, Belgisch
30 juin 2000, Moniteur belge du 17 août 2000; décret du 6 juillet Staatsblad, 8 juni 1999; decreet 30 juni 2000, Belgisch Staatsblad, 17
2001, Moniteur belge du 10 octobre 2001 et décret du 7 mai 2004, augustus 2000 en decreet 6 juli 2001, Belgisch Staatsblad, 10 oktober
Moniteur belge du 5 août 2004), ne viole-t-il pas le principe 2001, en decreet 7 mei 2004, Belgisch Staatsblad, 5 augustus 2004) het
constitutionnel d'égalité et de non-discrimination (violation des grondwettelijk gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel (schending
articles 10 et 11 de la Constitution), dès lors que cette disposition van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet) niet nu deze decretale
décrétale permet aux communes d'avoir leur propre règlement de bepaling de gemeenten de mogelijkheid geeft een eigen heffingsstelsel
taxation, ce qui a pour effet, selon la circulaire B.A. 92/9 du 29 te hanteren waardoor volgens de omzendbrief B.A. 92/9, 29 april 1996
avril 1996 relative à la redevance visant à lutter contre la betreffende de heffing ter bestrijding van leegstand en verkrotting
désaffectation et la dégradation des bâtiments et/ou habitations, que van gebouwen en/of woningen de volgende mogelijkheden zich kunnen
les possibilités suivantes peuvent se présenter : voordoen :
- une commune sans règlement n'établit pas de centimes additionnels : - een gemeente zonder reglement vestigt geen opcentiemen : enkel een
seule la taxe régionale est due; gewestheffing is verschuldigd;
- une commune sans règlement établit des centimes additionnels : taxe - een gemeente zonder reglement vestigt wel opcentiemen :
régionale + centimes additionnels; gewestheffing + opcentiemen;
- une commune sans règlement instaure son propre règlement : taxe - een gemeente zonder reglement voert een eigen reglement in :
régionale + taxe communale; gewestheffing + gemeenteheffing;
- une commune ayant un règlement maintient celui-ci : taxe régionale + - een gemeente met reglement behoudt zijn reglement : gewestheffing +
taxe communale; gemeenteheffing;
- une commune ayant un règlement retire celui-ci : seule la taxe - een gemeente met reglement trekt zijn reglement in : enkel
régionale est due; gewestheffing;
- une commune ayant un règlement passe aux centimes additionnels : - een gemeente met reglement schakelt over naar opcentiemen :
taxe régionale + centimes additionnels (+ retrait du règlement !) gewestheffing + opcentiemen (+ intrekking reglement !)
compte tenu, en outre, du constat que l'assiette et le mode de calcul hierbij in acht genomen de vaststelling dat de grondslag en
berekeningswijze van deze heffing door de gemeenten niet dient te
de cette taxe communale ne doivent pas correspondre au mode de calcul beantwoorden aan de berekeningswijze zoals voorzien en uitgewerkt in
prévu et détaillé dans l'article 36 du décret précité ? ». artikel 36 van voornoemd decreet ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Le décret du 22 décembre 1995 « contenant diverses mesures B.1. Het decreet van 22 december 1995 « houdende bepalingen tot
d'accompagnement du budget 1996 » a instauré une taxe régionale sur begeleiding van de begroting 1996 » heeft een gewestelijke heffing op
les bâtiments désaffectés et/ou laissés à l'abandon et les habitations leegstaande en/of verwaarloosde gebouwen en leegstaande,
désaffectées, laissées à l'abandon, inadaptées et/ou inhabitables. verwaarloosde, ongeschikte en/of onbewoonbare woningen ingevoerd.
L'article 25 de ce décret disposait à cet égard, au moment des faits Artikel 25 van dat decreet bepaalde, op het ogenblik van de feiten
soumis au juge a quo : voorgelegd aan de verwijzende rechter, dienaangaande het volgende :
« La Région flamande impose une redevance relative aux bâtiments « Het Vlaams Gewest legt een heffing op met betrekking tot leegstaande
désaffectés et/ou laissés à l'abandon et les habitations désaffectées, en/of verwaarloosde gebouwen en leegstaande, verwaarloosde,
laissées à l'abandon, inadaptées et/ou inhabitables figurant à ongeschikte en/of onbewoonbare woningen die opgenomen zijn in de
l'inventaire visé par la sous-section 3 de la présente section. » inventaris, bedoeld in onderafdeling 3 van deze afdeling ».
B.2. Avant l'instauration de la taxe régionale par le décret du 22 B.2. Vóór de invoering van een gewestelijke heffing bij het decreet
décembre 1995, un certain nombre de villes et de communes avaient déjà van 22 december 1995 hadden een aantal steden en gemeenten reeds een
leur propre taxe d'inoccupation ou taxe sur les taudis. Dans les eigen leegstandheffing of krotbelasting. In de parlementaire
travaux préparatoires du décret du 22 décembre 1995, il est dit à voorbereiding van het decreet van 22 december 1995 werd in verband met
propos de la relation entre la taxe régionale d'inoccupation et les de verhouding tussen de gewestelijke leegstandheffing en eventuele
éventuelles taxes communales : gemeentelijke heffingen het volgende verklaard :
« Au niveau communal, il existe déjà depuis bien plus longtemps des « Op het gemeentelijk niveau bestaan er reeds sedert langere tijd
règlements en vue de combattre la taudisation et l'inoccupation. Le reglementen ter bestrijding van de verkrotting en de leegstand. De
présent règlement en a tenu compte dans la mesure du possible. [...] voorliggende regeling heeft hiermee in de mate van het mogelijke rekening gehouden. [...]
La Région flamande ne porte pas atteinte au pouvoir autonome des Het Vlaamse Gewest raakt niet aan de autonome bevoegdheid van de
communes de taxer elles-mêmes l'inoccupation ou la taudisation, mais gemeenten om zelf de leegstand en de verkrotting te belasten, maar
leur offre la possibilité de lever, sans aucune limite, des centimes biedt hen de mogelijkheid om zonder enige beperking opcentiemen te
additionnels à la taxe régionale. Bien que le projet ne le prévoie pas heffen op de gewestelijke heffing. Alhoewel het ontwerp dit niet
expressément, il est tout de même évident qu'elles ne peuvent combiner uitdrukkelijk voorziet, is het toch duidelijk dat ze de opcentiemen
les centimes additionnels avec une taxe levée en vertu d'un règlement niet kunnen combineren met de heffing krachtens een gemeentelijk
communal sur l'inoccupation ou la taudisation, parce que cela serait reglement op de leegstand en de verkrotting, omdat dit in strijd zou
contraire à la règle 'non bis in idem '. En d'autres termes, les zijn met de regel 'non bis in idem'. De gemeenten moeten met andere
communes doivent choisir entre les centimes additionnels à la taxe woorden kiezen tussen opcentiemen op de gewestelijke heffing of het
régionale ou le maintien du règlement communal » (Doc. parl., Conseil behoud van het gemeentelijk reglement » (Parl. St., Vlaamse Raad,
flamand, 1995-1996, n° 147/1, p. 18). 1995-1996, nr. 147/1, p. 18).
B.3. Dans la circulaire BA 92/9 du Ministère de la Communauté flamande B.3. In de omzendbrief BA 92/9 van het Ministerie van de Vlaamse
du 29 avril 1996 « relative à la redevance visant à lutter contre la Gemeenschap van 29 april 1996 « betreffende de heffing ter bestrijding
désaffectation et la dégradation des bâtiments et/ou habitations », la van leegstand en verkrotting van gebouwen en/of woningen » werd de
relation entre la taxe régionale et une éventuelle taxe communale a verhouding tussen de gewestelijke en een eventuele gemeentelijk
été expliquée comme suit : heffing als volgt toegelicht :
« La Région flamande ne porte nullement atteinte au pouvoir autonome « Het Vlaamse Gewest raakt geenszins aan de autonome bevoegdheid van
des communes de taxer elles-mêmes l'inoccupation et la taudisation. de gemeenten om zelf de leegstand en de verkrotting te belasten. De
Les communes demeurent donc totalement libres de conserver leur propre gemeenten blijven dus volledig vrij om hun eigen reglement te
règlement. behouden.
Mais le décret offre la possibilité d'établir des centimes Wel biedt het decreet de mogelijkheid om opcentiemen te vestigen op de
additionnels à la taxe régionale. Ce n'est que dans le cas où cette gewestheffing. Enkel in het geval dat hiervoor geopteerd wordt, dient
solution est choisie que le règlement communal doit être abrogé het gemeentelijk reglement te worden opgeheven (toepassing van de
(application de la règle 'non bis in idem ' : une même situation ou un regel 'non bis in idem ' : een zelfde toestand of voorwerp mag door
même objet ne peuvent pas être taxés deux fois par une même autorité à een zelfde overheid niet tweemaal belast worden in hoofde van dezelfde
charge du même contribuable). belastingplichtige).
En résumé, les possibilités suivantes peuvent se présenter : Samengevat kunnen de volgende mogelijkheden zich voordoen :
- une commune sans règlement n'établit pas de centimes additionnels : - een gemeente zonder reglement vestigt geen opcentiemen : enkel een
seule la taxe régionale est due; gewestheffing is verschuldigd;
- une commune sans règlement établit des centimes additionnels : taxe - een gemeente zonder reglement vestigt wel opcentiemen :
régionale + centimes additionnels; gewestheffing + opcentiemen;
- une commune sans règlement instaure son propre règlement : taxe - een gemeente zonder reglement voert een eigen reglement in :
régionale + taxe communale; gewestheffing + gemeenteheffing;
- une commune ayant un règlement maintient celui-ci : taxe régionale + - een gemeente met reglement behoudt zijn reglement : gewestheffing +
taxe communale; gemeenteheffing;
- une commune ayant un règlement retire celui-ci : seule la taxe - een gemeente met reglement trekt zijn reglement in : enkel
régionale est due; gewestheffing;
- une commune ayant un règlement passe aux centimes additionnels : - een gemeente met reglement schakelt over naar opcentiemen :
taxe régionale + centimes additionnels (+ retrait du règlement !) ». gewestheffing + opcentiemen (+ intrekking reglement !) ».
B.4. Le juge a quo demande en substance si la disposition en cause est B.4. De verwijzende rechter vraagt in essentie of de in het geding
compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que zijnde bepaling bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de
cette disposition n'empêche pas les communes de conserver ou Grondwet, in zoverre die bepaling de gemeenten niet verhindert een
d'instaurer une taxe d'inoccupation en sus de la taxe d'inoccupation leegstandheffing te behouden of in te voeren, naast de gewestelijke
régionale. Ceci aurait pour conséquence de faire naître une différence leegstandheffing. Hierdoor zou een verschil in behandeling ontstaan
de traitement entre les habitants des communes selon que celles-ci tussen inwoners van gemeenten, naargelang die gemeenten besluiten 1°)
décident 1°) de lever des centimes additionnels à la taxe régionale opcentiemen te heffen op de gewestelijke leegstandheffing, 2°) een
d'inoccupation, 2°) d'imposer une taxe communale d'inoccupation en sus gemeentelijke leegstandheffing op te leggen naast de gewestelijke
de la taxe régionale, 3°) de ne prévoir ni une taxe d'inoccupation heffing, 3°) noch in een gemeentelijke leegstandheffing, noch in
communale, ni des centimes additionnels à la taxe d'inoccupation régionale. opcentiemen op de gewestelijke leegstandheffing te voorzien.
B.5. Les travaux préparatoires du décret du 22 décembre 1995 font B.5. Uit de parlementaire voorbereiding van het decreet van 22
apparaître que le législateur décrétal considérait qu'il n'était pas december 1995 blijkt dat de decreetgever van mening was dat hij niet
compétent pour supprimer une taxe établie par une commune. Il a été bevoegd was om een door een gemeente vastgestelde belasting af te
dit à ce sujet : schaffen. Hieromtrent werd het volgende verklaard :
« La Région flamande est compétente pour imposer des taxes visant à « Het Vlaamse Gewest is bevoegd om heffingen ter bestrijding van
combattre l'inoccupation et l'abandon sur la base de l'article 6, § 1er, leegstand en verwaarlozing op te leggen op grond van artikel 6 § 1, I,
I, 4° et 5° (matières concernant la rénovation urbaine et la 4°, 5° (aangelegenheden inzake stadsvernieuwing en de vernieuwing van
rénovation des sites d'activité économique désaffectés) et de de afgedankte bedrijfsruimten) en artikel 6 § 1, IV (aangelegenheden
l'article 6, § 1er, IV (matières concernant le logement). inzake huisvesting).
En adoptant les règles proposées, le législateur décrétal n'a pas De decreetgever heeft met de voorgestelde regeling niet de bedoeling
l'intention d'intervenir dans la fiscalité des provinces, des te interveniëren in de fiscaliteit van de provincies, de gemeenten, de
communes, des agglomérations ou fédérations de communes et respecte agglomeraties of federaties van gemeenten en respecteert de
les règles de compétence en la matière. En effet, les communes ne sont bevoegdheidsregels ter zake. De gemeenten zijn immers niet verplicht
pas obligées d'adhérer au système régional. Elles ont la liberté zich aan te sluiten bij het gewestelijk stelsel. Ze krijgen de
d'établir des centimes additionnels à la taxe. Le législateur décrétal vrijheid om opcentiemen te vestigen op de heffing. De decreetgever
ne prend aucune disposition juridique visant à supprimer - totalement stelt geen rechtsbepalingen vast die ertoe strekken belastingen, die
ou partiellement - des taxes qui ont été établies par un pouvoir door een ondergeschikt bestuur werden ingesteld, - geheel of ten dele
subordonné. Les communes conservent la compétence autonome de décider - af te schaffen. De gemeenten behouden de autonome bevoegdheid te
de se rallier au système régional ou de conserver leurs propres beslissen om aan te sluiten bij het gewestelijk stelsel, dan wel om de
règlements sur l'inoccupation et la taudisation. L'article 170, § 3, eigen reglementen op de leegstand en de verkrotting te behouden.
de la Constitution coordonnée est respecté » (Doc. parl., Parlement Artikel 170 § 3 van de gecoördineerde grondwet wordt gerespecteerd »
flamand, 1995-1996, n° 147/1, pp. 18-19). (Parl. St., Vlaams Parlement, 1995-1996, nr. 147/1, pp. 18-19).
B.6. A l'époque où le législateur décrétal a adopté la disposition en B.6. Op het ogenblik dat de decreetgever de in het geding zijnde
cause, c'est-à-dire le 22 décembre 1995, le pouvoir de déterminer des bepaling heeft aangenomen, zijnde op 22 december 1995, moest het
exceptions à l'égard des impôts provinciaux et communaux sur la base bepalen van de uitzonderingen ten aanzien van de provincie- en
de l'article 170, § 4, de la Constitution devait effectivement être gemeentebelastingen op grond van artikel 170, § 4, van de Grondwet
considéré comme étant réservé par la Constitution au législateur inderdaad worden beschouwd als een door de Grondwet aan de federale
fédéral, de sorte que les communautés et les régions pouvaient régler wetgever voorbehouden aangelegenheid, zodat de gemeenschappen en de
cette matière pour autant seulement que cela fût nécessaire à gewesten die aangelegenheid enkel konden regelen voor zover dat
l'exercice de leur compétence (article 10 de la loi spéciale du 8 août noodzakelijk was voor de uitoefening van hun bevoegdheid (artikel 10
1980 de réformes institutionnelles). van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der
instellingen).
B.7. Compte tenu des objections formulées par la section de B.7. Gelet op de bezwaren die de afdeling wetgeving van de Raad van
législation du Conseil d'Etat dans son avis du 17 février 1994 (Doc. State in zijn advies van 17 februari 1994 (Parl. St., Vlaamse Raad,
parl., Conseil flamand, 1993-1994, n° 591/1, pp. 58-60) concernant un 1993-1994, nr. 591/1, pp. 58-60) formuleerde omtrent een eerder
projet de décret antérieur qui remplaçait la taxe d'inoccupation ontwerp van decreet dat de gemeentelijke leegstandheffing verving door
communale par une taxe régionale sur laquelle les communes pouvaient een gewestelijke heffing, waarop de gemeenten een aantal opcentiemen
lever des centimes additionnels, il ne peut être reproché en l'espèce konden heffen, kan de decreetgever te dezen niet worden verweten dat
au législateur décrétal de ne pas avoir souhaité user de la compétence hij geen gebruik heeft wensen te maken van de bevoegdheid die artikel
que lui confère l'article 10 de la loi spéciale du 8 août 1980. 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 verleent.
B.8. Compte tenu de ce qui précède, il ne peut pas non plus être B.8. Gelet op het voorgaande kan de decreetgever evenmin worden
reproché au législateur décrétal de ne pas empêcher les communes de verweten de gemeenten niet te verhinderen een leegstandheffing te
maintenir ou d'instaurer une taxe sur l'inoccupation, en sus de la behouden of in te voeren, naast de gewestelijke leegstandheffing
taxe d'inoccupation régionale instaurée par le décret du 22 décembre waarin het decreet van 22 december 1995 voorziet.
1995. Par ailleurs, une différence de traitement dans des matières pour Overigens is een verschil in behandeling in aangelegenheden waarin de
lesquelles les communes disposent d'une compétence propre est la gemeenten over een eigen bevoegdheid beschikken het legitieme gevolg
conséquence légitime de politiques distinctes et ne peut, en soi, être van een onderscheiden beleid en kan op zich niet strijdig worden
jugée contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution. geacht met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 25 du décret flamand du 22 décembre 1995 contenant diverses Artikel 25 van het Vlaamse decreet van 22 december 1995 houdende
mesures d'accompagnement du budget 1996 ne viole pas les articles 10 bepalingen tot begeleiding van de begroting 1996 schendt de artikelen
et 11 de la Constitution. 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 28 février 2008. terechtzitting van 28 februari 2008.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^