← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 57/2007 du 18 avril 2007 Numéro du rôle : 3962 En cause :
la question préjudicielle concernant l'article 38, § 2, alinéa 2, des lois relatives à la police
de la circulation routière, coordonnées par l'arrêté royal La Cour d'arbitrage, composée
des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 57/2007 du 18 avril 2007 Numéro du rôle : 3962 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 38, § 2, alinéa 2, des lois relatives à la police de la circulation routière, coordonnées par l'arrêté royal La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 57/2007 van 18 april 2007 Rolnummer 3962 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 38, § 2, tweede lid, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 57/2007 du 18 avril 2007 | Uittreksel uit arrest nr. 57/2007 van 18 april 2007 |
Numéro du rôle : 3962 | Rolnummer 3962 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 38, § 2, | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 38, § 2, tweede |
alinéa 2, des lois relatives à la police de la circulation routière, | lid, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, |
coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968, tel qu'il a été | gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart 1968, zoals |
modifié par l'article 19, 4°, de la loi du 7 février 2003 portant | gewijzigd bij artikel 19, 4°, van de wet van 7 februari 2003 houdende |
diverses dispositions en matière de sécurité routière, posée par le | diverse bepalingen inzake verkeersveiligheid, gesteld door de |
Tribunal de police de Hasselt, section Beringen. | Politierechtbank te Hasselt, afdeling Beringen. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, | P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du | Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 6 avril 2006 en cause du ministère public et des | Bij vonnis van 6 april 2006 in zake het openbaar ministerie en de |
parties civiles Bertha Vanhove et autres contre Philip Vanhamel, dont | burgerlijke partijen Bertha Vanhove en anderen tegen Philip Vanhamel, |
waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op | |
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 14 avril | 14 april 2006, heeft de Politierechtbank te Hasselt, afdeling |
2006, le Tribunal de police de Hasselt, section Beringen, a posé la | Beringen, de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
question préjudicielle suivante : | |
« L'article 38, § 2, alinéa 2, de la loi du 16 mars 1968 relative à la | « Schendt artikel 38, § 2, tweede lid, van de wet van 16 maart 1968 |
police de la circulation routière viole-t-il les articles 10 et 11 de | betreffende de politie over het wegverkeer de artikelen 10 en 11 van |
la Constitution, dès lors qu'en application de cette disposition, le | de Grondwet, nu de politierechter in toepassing van deze bepaling |
juge de police est obligé, en cas de condamnation pour cause | verplicht is om bij een veroordeling wegens een overtreding van |
d'infraction à l'article 419bis du Code pénal et à l'article 29, § 1er, | artikel 419bis van het Strafwetboek en een overtreding van artikel 29, |
de la loi sur la circulation routière, en l'occurrence l'article | § 1, van de wegverkeerswet, in casu artikel 19.3.3 wegcode, zijnde een |
19.3.3 du Code de la route, soit une infraction grave du deuxième | zware overtreding van de tweede categorie, verplicht is om het herstel |
degré, de subordonner la réintégration dans le droit de conduire, | in het recht tot sturen dat hij moet uitspreken in toepassing van |
qu'il doit prononcer en application de l'article 38, § 2, [alinéa 1er,] | artikel 38, § 2, ten eerste [lees : eerste lid] afhankelijk te stellen |
à la réussite des quatre examens visés au paragraphe 3, alinéa 1er, | van het slagen voor de vier examens en onderzoeken bedoeld in |
alors qu'il n'est pas tenu de le faire lorsqu'une infraction | paragraaf 3, eerste lid, terwijl de politierechter niet verplicht is |
identique, voire plus grave, à l'article 29, § 1er, de la loi sur la | om dit te doen wanneer een identieke, of zelfs zwaardere overtreding |
circulation routière ne s'accompagne pas d'une infraction à l'article | van artikel 29, § 1, wegverkeerswet niet samenloopt met een |
419bis du Code pénal, compte tenu de l'intention inhérente à une | overtreding van artikel 419bis van het Strafwetboek, rekening houdende |
mesure de sécurité, à savoir protéger la société contre une situation | met de inherente bedoeling van een beveiligingsmaatregel, namelijk de |
perçue comme dangereuse ? En d'autres termes, la conséquence d'une | maatschappij te beschermen tegen een gepercipieerde gevaarstoestand ? |
Maakt met andere woorden het gevolg van een zware overtreding in | |
infraction grave en application de l'article 29, § 1er, de la loi sur | toepassing van artikel 29, § 1, wegverkeerswet, namelijk het al dan |
la circulation routière, à savoir le décès possible d'une éventuelle | niet overlijden van een eventueel slachtoffer, een billijke, |
victime, constitue-t-elle un facteur équitable, proportionné et | evenredige en aan de bedoeling van de beveiligingsmaatregel |
répondant à l'intention de la mesure de sécurité, justifiant que se | beantwoordende factor uit, die wettigt dat de bovenvermelde ongelijke |
produise le traitement inégal précité ? ». | behandeling zich voordoet ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 38, § 2, alinéa | B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 38, § 2, |
2, des lois relatives à la police de la circulation routière, | tweede lid, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, |
coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968 (ci-après : la loi | gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart 1968 (hierna : de |
relative à la circulation routière), tel qu'il a été modifié par | |
l'article 19, 4°, de la loi du 7 février 2003 portant diverses | wegverkeerswet), zoals gewijzigd bij artikel 19, 4°, van de wet van 7 |
dispositions en matière de sécurité routière. | februari 2003 houdende diverse bepalingen inzake verkeersveiligheid. |
La disposition en cause, dans sa rédaction applicable devant le juge a | De in het geding zijnde bepaling, in de redactie zoals van toepassing |
quo, est libellée comme suit : | op het geschil voor de verwijzende rechter, luidt als volgt : |
« La réintégration dans le droit de conduire est subordonnée à la | « Het herstel in het recht tot sturen is afhankelijk van het slagen |
réussite des quatre examens visés au § 3, alinéa 1er ». | voor de vier examens en onderzoeken bedoeld in § 3, eerste lid ». |
B.1.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité de cette | B.1.2. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over de |
disposition avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce | bestaanbaarheid van die bepaling met de artikelen 10 en 11 van de |
qu'elle oblige le juge, s'il condamne simultanément du chef d'une | Grondwet, doordat zij de rechter verplicht, wanneer hij tegelijkertijd |
infraction à l'article 419bis du Code pénal et d'une infraction à | veroordeelt wegens een overtreding van artikel 419bis van het |
l'article 29, § 1er, de la loi relative à la circulation routière, à | Strafwetboek en wegens een overtreding van artikel 29, § 1, van de |
wegverkeerswet, het herstel in het recht tot sturen afhankelijk te | |
subordonner la réintégration dans le droit de conduire à la réussite | maken van het slagen voor de vier examens en onderzoeken, bedoeld in |
des quatre examens visés à l'article 38, § 3, alinéa 1er, de la loi | artikel 38, § 3, eerste lid, van de wegverkeerswet, terwijl de rechter |
relative à la circulation routière, alors qu'il n'y est pas tenu | daartoe niet is verplicht wanneer een identieke of zelfs zwaardere |
lorsqu'une infraction identique, voire plus grave, à l'article 29, § 1er, | overtreding van artikel 29, § 1, van die wet niet samenloopt met een |
de cette loi ne coïncide pas avec une infraction à l'article 419bis du | overtreding van artikel 419bis van het Strafwetboek. |
Code pénal. B.1.3. L'article 38, § 2, alinéa 1er, de la loi relative à la | B.1.3. Artikel 38, § 2, eerste lid, van de wegverkeerswet, artikel |
circulation routière, l'article 419bis du Code pénal et les articles | 419bis van het Strafwetboek en de artikelen 29, § 1, en 38, § 3, |
29, § 1er, et 38, § 3, alinéa 1er, de la loi relative à la circulation | eerste lid, van de wegverkeerswet - telkens in de redactie zoals van |
routière - chacun dans leur rédaction applicable devant le juge a quo | toepassing op het geschil voor de verwijzende rechter - luiden als |
-, énoncent : | volgt : |
- Article 38, § 2, alinéa 1er, de la loi relative à la circulation | - Artikel 38, § 2, eerste lid, van de wegverkeerswet : |
routière : « Si le juge condamne simultanément du chef d'une infraction à | « Indien de rechter tegelijkertijd veroordeelt wegens een overtreding |
l'article 419bis du Code pénal et d'une infraction aux articles 29, § | van artikel 419bis van het Strafwetboek en wegens een overtreding van |
§ 1er, 34, § 2, 35 ou 37bis, § 1er, des présentes lois coordonnées, la | de artikelen 29, § 1, 34, § 2, 35 of 37bis, § 1, van deze |
gecoördineerde wetten, zal het verval van het recht tot sturen worden | |
déchéance du droit de conduire sera prononcée pour une période de 3 | uitgesproken voor een duur van ten minste 3 maanden ». |
mois au moins ». - Article 419bis du Code pénal : | - Artikel 419bis van het Strafwetboek : |
« Sera puni d'un emprisonnement de 3 mois à 5 ans et d'une amende de | « Met gevangenisstraf van 3 maanden tot 5 jaar en met geldboete van 50 |
50 euros à 2000 euros ou d'une de ces peines seulement, tout usager de | euro tot 2000 euro of met een van die straffen alleen, wordt gestraft, |
la route qui par défaut de prévoyance ou de précaution aura provoqué | elke weggebruiker die door gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg een |
un accident de la circulation d'où il est résulté la mort d'une | verkeersongeval veroorzaakt dat iemands dood tot gevolg heeft ». |
personne ». - Article 29, § 1er, de la loi relative à la circulation routière : « Les infractions graves de troisième degré aux règlements pris en exécution des présentes lois coordonnées, spécialement désignées comme telles par le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, sont punies d'une amende de 100 euros à 500 euros et d'une déchéance du droit de conduire un véhicule à moteur de huit jours au moins à cinq ans au plus. Les infractions graves de deuxième degré aux règlements pris en exécution des présentes lois coordonnées, spécialement désignées comme telles par le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, sont punies d'une amende de 50 euros à 500 euros. Les infractions graves de premier degré aux règlements pris en exécution des présentes lois coordonnées, spécialement désignées comme telles par le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, sont | - Artikel 29, § 1, van de wegverkeerswet : « De speciaal door de Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, als zodanig aangewezen zware overtredingen van de derde graad van de reglementen uitgevaardigd op grond van deze gecoördineerde wetten, worden gestraft met geldboete van 100 euro tot 500 euro en met een verval van het recht tot het besturen van een motorvoertuig voor een duur van ten minste acht dagen en ten hoogste vijf jaar. De speciaal door de Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, als zodanig aangewezen zware overtredingen van de tweede graad van de reglementen uitgevaardigd op grond van deze gecoördineerde wetten, worden gestraft met geldboete van 50 euro tot 500 euro. De speciaal door de Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, als zodanig aangewezen zware overtredingen van de eerste graad van de reglementen uitgevaardigd op grond van deze gecoördineerde wetten, worden gestraft met geldboete van 50 euro tot |
punies d'une amende de 50 euros à 250 euros ». | 250 euro ». |
En l'espèce, c'est uniquement le deuxième alinéa de l'article 29, § 1er, | Te dezen is enkel het tweede lid van artikel 29, § 1, van de |
de la loi relative à la circulation routière qui est en cause. Dans | wegverkeerswet in het geding. In de zaak voor de verwijzende rechter |
l'affaire soumise au juge a quo, le prévenu est en effet poursuivi en | wordt de beklaagde immers vervolgd wegens een zware |
raison d'une infraction de roulage grave du deuxième degré au sens de | verkeersovertreding van de tweede graad in de zin van het voormelde |
l'article 29, § 1er, alinéa 2, précité, à savoir « ne pas avoir cédé | artikel 29, § 1, tweede lid, namelijk « aan het normaal verkeer van de |
le passage à la circulation normale des autres usagers » (article | andere weggebruikers geen voorrang verleend hebben » (artikel 19.3.3° |
19.3.3° du Code de la route mentionné à l'article 3 de l'arrêté royal, | van het verkeersreglement, vermeld in artikel 3 van het inmiddels |
entre-temps abrogé, du 22 décembre 2003 « désignant les infractions | opgeheven koninklijk besluit van 22 december 2003 « tot aanwijzing van |
graves par degrés aux règlements généraux pris en exécution de la loi | de zware overtredingen per graad van de algemene reglementen genomen |
relative à la police de la circulation routière »). | in uitvoering van de wet betreffende de politie over het wegverkeer |
- Article 38, § 3, alinéa 1er, de la loi relative à la circulation | »). - Artikel 38, § 3, eerste lid, van de wegverkeerswet : |
routière : « Le juge peut subordonner la réintégration dans le droit de conduire | « De rechter kan het herstel in het recht tot sturen afhankelijk maken |
à la condition d'avoir satisfait à un ou plusieurs des examens cités | van het slagen voor een of meer van de hiernavermelde examens en |
ci-après : | onderzoeken : |
1° un examen théorique; | 1° een theoretisch examen; |
2° un examen pratique; | 2° een praktisch examen; |
3° un examen médical; | 3° een geneeskundig onderzoek; |
4° un examen psychologique; | 4° een psychologisch onderzoek; |
5° des formations spécifiques déterminées par le Roi ». | 5° specifieke scholingen bepaald door de Koning ». |
B.2.1. Les travaux préparatoires de la loi du 7 février 2003 | B.2.1. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 7 februari |
commentent la modification de l'article 38, § 2, de la loi relative à | 2003 wordt de wijziging van artikel 38, § 2, van de wegverkeerswet als |
la circulation routière comme suit : | volgt toegelicht : |
« Le § 2 de l'article 38 a été revu de manière à viser plus | « § 2 van artikel 38 werd herzien om meer bepaald berekend te zijn op |
spécifiquement les situations de concours d'infractions. Dans la | situaties waarbij verschillende overtredingen gelijktijdig voorkomen. |
mesure où des déchéances du droit de conduire obligatoires nouvelles | Voor zover er werd voorzien in nieuwe gevallen van verplicht verval |
ont été prévues pour certaines infractions n'ayant pas entraîné de | van het recht tot rijden voor bepaalde overtredingen die geen letsels |
lésions, il y a lieu lorsque ces infractions ont entraîné un accident | hebben veroorzaakt, moet het verval van het recht tot sturen ook |
avec blessures ou mort de prévoir que la peine de déchéance du droit | worden uitgesproken wanneer deze overtredingen een ongeval met |
de conduire soit également prononcée. | gewonden of doden hebben veroorzaakt. |
Dès lors lorsqu'il est résulté un accident ayant entraîné la mort | |
suite à une infraction aux articles 29, § 1er, alinéa 2 et 3, 34, § 2, | |
35 ou 37bis § 1er ou suite à plusieurs de ces infractions, une | Wanneer een overtreding van de artikelen 29, § 1, 34, § 2, 35 of |
37bis, § 1, of verscheidene van deze overtredingen een ongeval met de | |
dood tot gevolg heeft veroorzaakt, wordt er derhalve voorzien in een | |
déchéance obligatoire du droit de conduire de 3 mois minimum a été prévue. | verplicht verval van het recht tot sturen van ten minste 3 maanden. |
Lorsqu'il est résulté un accident avec blessures suite à une | Wanneer een overtreding van de artikelen 36 of 37bis, § 2 of |
infraction aux articles 36 ou 37bis, § 2, ou suite à plusieurs de ces | verscheidene van deze overtredingen een ongeval met letsels heeft |
infractions, une déchéance obligatoire du droit de conduire de 6 mois minimum a été prévue. | veroorzaakt, wordt er voorzien in een verplicht verval van het recht tot sturen van ten minste 6 maanden. |
Lorsqu'il est résulté un accident ayant entraîné la mort suite à une | |
infraction aux articles 36 ou 37bis, § 2, ou suite à plusieurs de ces | Wanneer een overtreding van de artikelen 36 of 37bis, § 2, een ongeval |
met letsels heeft veroorzaakt, wordt er voorzien in een verplicht | |
infractions, une déchéance obligatoire du droit de conduire de 1 an | verval van het recht tot sturen van ten minste 1 jaar. |
minimum a été prévue. | |
Dans ces trois hypothèses la réintégration dans le droit de conduire | In deze drie gevallen is het opnieuw verwerven van het recht tot |
est subordonnée à la réussite des quatre examens prévus à l'article | sturen afhankelijk van het slagen voor vier examens waarin artikel 38, |
38, § 3, des lois coordonnées le 16 mars 1968 relatives à la police de | § 3, van de gecoördineerde wetten van 16 maart 1968 betreffende de |
la circulation routière » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC | politie over het wegverkeer voorziet » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, |
50-1915/001, p. 14). | DOC 50-1915/001, p. 14). |
B.2.2. Pour le reste, il apparaît, ainsi que la Cour l'a jugé dans ses | B.2.2. Voor het overige blijkt, zoals het Hof heeft geoordeeld in zijn |
arrêts nos 45/2005, 138/2005, 151/2005 et 153/2005, que le législateur | arresten nrs. 45/2005, 138/2005, 151/2005 en 153/2005, dat de wetgever |
a constaté que les peines prévues par la loi qu'il modifiait ne | heeft vastgesteld dat de straffen bepaald in de door hem gewijzigde |
répondaient pas de manière adéquate à la nécessité de remédier à | wet niet op adequate wijze beantwoordden aan de noodzaak om een einde |
l'augmentation du nombre de victimes d'accidents de la circulation et | te maken aan de stijging van het aantal slachtoffers van |
que celle-ci requérait une répression plus sévère des infractions qui | verkeersongevallen en dat zulks een strengere bestraffing vereiste van |
en sont la cause. | de misdrijven die daaraan ten grondslag liggen. |
L'exposé des motifs indique en effet : | In de memorie van toelichting wordt immers vermeld : |
« Le texte du présent projet procède à la suppression d'un grand | « De tekst van dit ontwerp schrapt een groot aantal gevangenisstraffen |
nombre de peines de prison et place la peine de déchéance du droit de | en maakt van het verval van het recht tot sturen of de onmiddellijke |
conduire ou le retrait immédiat du permis comme peines incapacitantes | intrekking van het rijbewijs de voornaamste tot onbekwaamheid leidende |
principales » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1915/001, pp. 12 | straffen » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50-1915/001, pp. 12 en |
et 15; DOC 50-1915/006, pp. 34 et 80; Doc. parl., Sénat, 2002-2003, n° | 15; DOC 50-1915/006, pp. 34 en 80; Parl. St., Senaat, 2002-2003, nr. |
2-1402/3, p. 13). | 2-1402/3, p. 13). |
B.2.3. De in het geding zijnde bepaling maakt deel uit van een geheel | |
B.2.3. La disposition en cause s'inscrit dans un ensemble de mesures | van maatregelen die werden genomen nadat de Regering had vastgesteld |
prises après que le Gouvernement eut constaté « la situation | dat « de [...] situatie van België [ongunstig was] ten overstaan van |
défavorable de la Belgique par rapport à plusieurs autres Etats | verschillende andere lidstaten van de Europese Unie inzake |
membres de l'Union européenne en matière de sécurité routière ». Le | verkeersveiligheid ». De wetgever « heeft zich uitgesproken voor een |
législateur s'est « prononcé pour une action coordonnée par objectifs | georganiseerde aanpak met doelstellingen die het aantal verkeersdoden |
visant à réduire de 33 % le nombre de tués sur les routes à l'horizon | tegen 2006 met 33 % en tegen 2010 met 50 % beoogt te doen dalen, zoals |
2006, et de 50 % à l'horizon 2010 comme le préconise la Commission | wordt aanbevolen door de Europese Commissie » (Parl. St., Kamer, |
européenne » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1915/001, p. 6). | 2001-2002, DOC 50-1915/001, p. 6). |
B.2.4. Une de ces mesures a consisté à créer une infraction nouvelle | B.2.4. Eén van die maatregelen was de invoering van een nieuwe |
(ibid., p. 27). Tenant compte d'une observation du Conseil d'Etat qui | overtreding (ibid., p. 27). Rekening houdend met een opmerking van de |
avait suggéré de « modifier les articles 419 et 420 du Code pénal, par | Raad van State die had voorgesteld « de artikelen 419 en 420 van het |
exemple, en prévoyant une circonstance aggravante en cas d'accident de | Strafwetboek te wijzigen, bijvoorbeeld door te voorzien in een |
la circulation » (ibid., p. 43), le législateur a inséré dans le Code | verzwarende omstandigheid in geval van verkeersongevallen » (ibid., p. |
43), heeft de wetgever de artikelen 419bis en 420bis in het | |
pénal les articles 419bis et 420bis. L'article 419bis précité crée « | Strafwetboek ingevoegd. Bij het voormelde artikel 419bis wordt « een |
une incrimination spécifique » (Doc. parl., Chambre, 2002-2003, DOC | specifieke strafbaarstelling » ingevoerd (Parl. St., Kamer, 2002-2003, |
50-1915/006, p. 9) lorsqu'un usager de la route a « par défaut de | DOC 50-1915/006, p. 9) wanneer een weggebruiker « door gebrek aan |
prévoyance ou de précaution » provoqué « un accident de la circulation | voorzichtigheid of voorzorg een verkeersongeval [heeft] veroorzaakt |
d'où il est résulté la mort d'une personne ». | dat iemands dood tot gevolg heeft ». |
B.2.5. Une autre mesure a consisté à préférer aux peines de prison des | B.2.5. Een andere maatregel bestond erin sancties zoals het verval van |
sanctions telles que la déchéance du droit de conduire. A cet égard, | het recht tot sturen te verkiezen boven een gevangenisstraf. In dat |
le législateur a fait une distinction : le juge peut prononcer la | verband heeft de wetgever een onderscheid gemaakt : de rechter kan het |
déchéance du droit de conduire s'il condamne du chef d'une des | verval van het recht tot sturen uitspreken indien hij veroordeelt |
infractions énumérées à l'article 38, § 1er, de la loi relative à la | wegens één van de overtredingen opgesomd in artikel 38, § 1, van de |
circulation routière. Tel est le cas notamment s'il condamne du chef | wegverkeerswet. Dat is meer bepaald het geval wanneer hij veroordeelt |
d'une infraction grave de 1er ou de 2ème degré ou du chef d'homicide | wegens een zware overtreding van de eerste of de tweede graad, of |
(article 38, § 1er, 2° et 3°). Par contre, le juge doit prononcer la | wegens doding (artikel 38, § 1, 2° en 3°). De rechter moet daarentegen |
déchéance du droit de conduire lorsqu'il condamne du chef d'une des | het verval van het recht tot sturen uitspreken wanneer hij veroordeelt |
infractions graves prévues à l'article 29, § 1er, alinéa 2, et qu'il | wegens één van de zware overtredingen waarin artikel 29, § 1, tweede |
condamne, en outre, le prévenu en application de l'article 419bis | lid, voorziet en hij daarnaast de beklaagde veroordeelt met toepassing |
précité du Code pénal, pour avoir « par défaut de prévoyance ou de | van het voormelde artikel 419bis van het Strafwetboek omdat die « door |
précaution », provoqué « un accident de la circulation d'où il est | gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg een verkeersongeval [heeft] |
résulté la mort d'une personne ». | veroorzaakt dat iemands dood tot gevolg heeft ». |
B.3.1. La question préjudicielle ne critique pas la différence de | B.3.1. De prejudiciële vraag bekritiseert niet het verschil in |
traitement qui découle de ce que la déchéance est, dans ce dernier | behandeling dat voortvloeit uit het feit dat het verval van het recht |
cas, obligatoire. | tot sturen in dat laatste geval verplicht is. |
De verwijzende rechter ziet een mogelijke discriminatie in het feit | |
Le juge a quo voit une éventuelle discrimination dans le fait que la | dat het herstel in het recht tot sturen afhankelijk is van het slagen |
réintégration dans le droit de conduire est subordonnée à la réussite | voor de vier examens en onderzoeken bedoeld in paragraaf 3, eerste |
des quatre examens visés au paragraphe 3, alinéa 1er, de l'article 38 | lid, van het voormelde artikel 38 wanneer de rechter tegelijkertijd |
précité, lorsque le juge condamne à la fois sur la base de l'article | |
29, § 1er, alinéa 2, de la loi relative à la circulation routière et | veroordeelt op grond van artikel 29, § 1, tweede lid, van de |
sur la base de l'article 419bis du Code pénal, alors qu'il apprécie si | wegverkeerswet en op grond van artikel 419bis van het Strafwetboek, |
la réussite de ces examens est nécessaire lorsqu'il condamne du chef | terwijl hij nagaat of het nodig is om voor die examens en onderzoeken |
te slagen wanneer hij veroordeelt wegens een overtreding van dat | |
d'une infraction à cet article 29, § 1er, alinéa 2, sans condamner | artikel 29, § 1, tweede lid, zonder tegelijkertijd te veroordelen |
simultanément pour un défaut de prévoyance ou de précaution d'un | wegens een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg van een weggebruiker |
usager de la route qui a provoqué un accident mortel. | die een dodelijk ongeval heeft veroorzaakt. |
B.3.2. La différence de traitement entre les deux catégories de | B.3.2. Het verschil in behandeling tussen de twee categorieën van |
prévenus est fondée sur un critère objectif : dans un cas, | beklaagden is op een objectief criterium gegrond : in het ene geval is |
l'infraction grave a pu n'avoir aucune conséquence ou, en tout cas, | het mogelijk dat de zware overtreding geen enkel gevolg had, of in elk |
n'a pas entraîné la mort d'une victime; dans l'autre cas, l'infraction | geval niet heeft geleid tot de dood van een slachtoffer; in het andere |
à la loi relative à la circulation routière se double d'un défaut de | geval gaat de overtreding van de wegverkeerswet gepaard met een gebrek |
prévoyance ou de précaution qui a provoqué la mort d'une victime. | aan voorzichtigheid of voorzorg, met iemands dood tot gevolg. |
B.3.3. Le législateur n'agit pas de manière manifestement | B.3.3. De wetgever handelt niet op een klaarblijkelijk onredelijke |
wijze wanneer hij, in zijn poging om het aantal verkeersdoden te | |
déraisonnable lorsque, pour tenter de réduire le nombre de morts sur | beperken in de context vermeld in B.2.3, de beklaagde die werd |
les routes dans le contexte rappelé en B.2.3, il traite différemment | veroordeeld wegens een zware overtreding en de beklaagde die |
le prévenu condamné pour une infraction grave et celui qui est | tegelijkertijd werd veroordeeld wegens zulk een overtreding en wegens |
condamné à la fois pour une telle infraction et pour un défaut de | een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg dat dodelijke gevolgen |
prévoyance ou de précaution qui a eu des conséquences mortelles. | heeft gehad, verschillend behandelt. |
Le législateur a pu raisonnablement considérer qu'une personne qui | De wetgever kon redelijkerwijs ervan uitgaan dat een persoon die zich |
s'est rendue coupable simultanément d'une infraction à l'article | tegelijkertijd schuldig heeft gemaakt aan een inbreuk op artikel |
419bis du Code pénal et à l'article 29, § 1er, alinéa 2, de la loi | 419bis van het Strafwetboek en op artikel 29, § 1, tweede lid, van de |
relative à la circulation routière a démontré par ce comportement | wegverkeerswet, door dat gedrag heeft aangetoond dat hij een reëler |
qu'elle pouvait représenter un danger plus réel pour les autres | gevaar kon inhouden voor de andere weggebruikers dan de persoon die |
usagers de la route que celle qui ne s'est rendue coupable que d'une | zich enkel schuldig heeft gemaakt aan een inbreuk op dat artikel 29, § |
infraction à cet article 29, § 1er, alinéa 2, et qu'elle devait faire | 1, tweede lid, en dat hij het voorwerp moest zijn van een maatregel |
l'objet d'une mesure visant à établir son aptitude à conduire un | die ertoe strekt zijn rijvaardigheid aan te tonen. Het behoort tot |
véhicule. Il relève de son pouvoir d'appréciation de décider si le | zijn beoordelingsbevoegdheid te beslissen of de rechter, op grond van |
juge, sur la base des éléments du dossier dont il dispose, doit ou non | de elementen van het dossier waarover hij beschikt, zich al dan niet |
se prononcer sur la nécessité de faire subir les quatre examens | over de noodzakelijkheid van de vier examens en onderzoeken, opgesomd |
énumérés à l'article 38, § 3, précité. | in het voormelde artikel 38, § 3, dient uit te spreken. |
B.3.4. Sous la réserve qu'il ne peut prendre une mesure manifestement | B.3.4. Onder voorbehoud dat hij geen maatregel mag nemen die kennelijk |
déraisonnable, le législateur démocratiquement élu peut déterminer | onredelijk is, vermag de democratisch verkozen wetgever het |
lui-même la politique pénale et exclure ainsi le pouvoir | strafrechtelijk beleid zelf vast te stellen en aldus de |
d'appréciation du juge. Ces considérations valent autant pour les | beoordelingsvrijheid van de rechter uit te sluiten. Die overwegingen |
mesures de sûreté que pour les peines proprement dites. | gelden zowel voor de veiligheidsmaatregelen als voor de eigenlijke straffen. |
B.4. Il découle de ce qui précède qu'en n'autorisant pas le juge à | B.4. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de wetgever, door de rechter |
apprécier s'il est nécessaire de soumettre à des examens le prévenu | niet toe te staan te oordelen of het nodig is om de beklaagde die een |
qui a commis une infraction grave et qui s'est rendu coupable d'un | zware overtreding heeft begaan en die zich schuldig heeft gemaakt aan |
manque de prévoyance ou de précaution qui a provoqué la mort d'une | een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg dat iemands dood heeft |
personne, le législateur a pris une mesure qui n'est pas incompatible | veroorzaakt, aan examens en onderzoeken te onderwerpen, een maatregel |
avec les articles 10 et 11 de la Constitution. | heeft genomen die niet onbestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
B.5. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.5. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 38, § 2, alinéa 2, des lois relatives à la police de la | Artikel 38, § 2, tweede lid, van de wetten betreffende de politie over |
circulation routière, coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968, | het wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart |
tel qu'il a été modifié par l'article 19, 4°, de la loi du 7 février | 1968, zoals gewijzigd bij artikel 19, 4°, van de wet van 7 februari |
2003 portant diverses dispositions en matière de sécurité routière, ne | 2003 houdende diverse bepalingen inzake verkeersveiligheid, schendt de |
viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. | artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 avril 2007. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 18 april 2007. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
A. Arts. | A. Arts. |