Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 182/2006 du 29 novembre 2006 Numéro du rôle : 3892 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 57 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était en vigueur avant sa modification par la loi-progr La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges R. Henneuse, M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 182/2006 du 29 novembre 2006 Numéro du rôle : 3892 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 57 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était en vigueur avant sa modification par la loi-progr La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges R. Henneuse, M(...) Uittreksel uit arrest nr. 182/2006 van 29 november 2006 Rolnummer 3892 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 57 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals het van kracht was vóór de wijziging ervan bij de program Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters R. Henn(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 182/2006 du 29 novembre 2006 Uittreksel uit arrest nr. 182/2006 van 29 november 2006
Numéro du rôle : 3892 Rolnummer 3892
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 57 du Code In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 57 van het Wetboek
des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était en vigueur avant sa van de inkomstenbelastingen 1992, zoals het van kracht was vóór de
modification par la loi-programme (I) du 24 décembre 2002, posée par wijziging ervan bij de programmawet (I) van 24 december 2002, gesteld
le Tribunal de première instance de Louvain. door de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
Henneuse, M. Bossuyt, J.-P. Snappe, E. Derycke et J. Spreutels, R. Henneuse, M. Bossuyt, J.-P. Snappe, E. Derycke en J. Spreutels,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Arts, voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 20 janvier 2006 en cause de P. Speeckaert et I. de Bij vonnis van 20 januari 2006 in zake P. Speeckaert en I. de Broux
Broux contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het
la Cour d'arbitrage le 8 février 2006, le Tribunal de première Arbitragehof is ingekomen op 8 februari 2006, heeft de Rechtbank van
instance de Louvain a posé la question préjudicielle suivante : eerste aanleg te Leuven de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 57 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il « Schendt artikel 57 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992,
était applicable avant sa modification par la loi du 24 décembre 2002, zoals van toepassing voor de wijziging door de wet van 24 december
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il refuse 2002, de artikelen 10 en 11 van de gecoördineerde Grondwet doordat het
la déduction au titre de frais professionnels des dépenses pour
lesquelles il n'a pas été établi de fiches individuelles ou de relevé de aftrek als beroepskosten weigert van kosten waarvoor geen fiches en
récapitulatif, indépendamment du fait que le bénéficiaire ait samenvattende opgave werden opgemaakt, ongeacht het feit of deze
spontanément déclaré ces dépenses dans une déclaration établie kosten door de genieter spontaan werden aangegeven in een regelmatige
régulièrement et dans les délais ? ». en tijdige aangifte ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 57 du Code des B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 57 van het
impôts sur les revenus 1992 (ci-après : C.I.R. 1992), tel qu'il était Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 1992), zoals het van
en vigueur avant sa modification par la loi-programme (I) du 24 kracht was vóór de wijziging ervan bij de programmawet (I) van 24
décembre 2002. december 2002.
La disposition en cause est libellée comme suit : De in het geding zijnde bepaling luidt :
« Les dépenses ci-après ne sont considérées comme des frais « De volgende kosten worden slechts als beroepskosten aangenomen
professionnels que si elles sont justifiées par la production de wanneer ze worden verantwoord door individuele fiches en een
fiches individuelles et d'un relevé récapitulatif établis dans les samenvattende opgave die worden overgelegd in de vorm en binnen de
formes et délais déterminés par le Roi : termijn die de Koning bepaalt :
1° commissions, courtages, ristournes commerciales ou autres, 1° commissies, makelaarslonen, handels- of andere restorno's,
vacations ou honoraires occasionnels ou non, gratifications, toevallige of niet-toevallige vacatiegelden of erelonen,
rétributions ou avantages de toute nature qui constituent pour les gratificaties, vergoedingen of voordelen van alle aard die voor de
bénéficiaires des revenus professionnels; verkrijgers beroepsinkomsten zijn;
2° rémunérations, pensions, rentes ou allocations en tenant lieu, 2° bezoldigingen, pensioenen, renten of als zodanig geldende toelagen,
payées aux membres du personnel, aux anciens membres du personnel ou à betaald aan personeelsleden, aan gewezen personeelsleden of aan hun
leurs ayants droit, à l'exclusion des avantages sociaux exonérés dans rechtverkrijgenden, met uitzondering van de sociale voordelen die ten
le chef des bénéficiaires; name van de verkrijgers zijn vrijgesteld;
3° indemnités forfaitaires allouées aux membres du personnel en 3° vaste vergoedingen toegekend aan de leden van het personeel als
remboursement de frais effectifs propres à l'employeur ». terugbetaling van werkelijke eigen kosten van de werkgever ».
Les sommes précitées ne peuvent être admises en déduction au titre de De voormelde sommen kunnen slechts als beroepskosten worden aangenomen
frais professionnels que si celui qui les paie en apporte la preuve au indien diegene die ze betaalt daaromtrent het bewijs levert door
moyen de « fiches individuelles » et d'un « relevé récapitulatif » middel van « individuele fiches » en een « samenvattende opgave »
(Doc. parl., Chambre, 1979-1980, n° 323/47, p. 40). (Parl. St., Kamer, 1979-1980, nr. 323/47, p. 40).
B.2.1. Le juge a quo demande à la Cour si la disposition en cause B.2.1. De verwijzende rechter beoogt van het Hof te vernemen of de in
établit une discrimination parce qu'elle ne fait aucune distinction het geding zijnde bepaling een discriminatie instelt doordat zij geen
entre, d'une part, le contribuable qui n'a pas justifié les dépenses onderscheid maakt tussen, enerzijds, de belastingplichtige die de
en question de la manière prescrite, de sorte que la déduction au bedoelde kosten niet op de voorgeschreven wijze heeft verantwoord
titre de frais professionnels est refusée, cependant que le zodat de aftrek als beroepskosten wordt geweigerd, maar waarbij de
bénéficiaire a spontanément mentionné ces sommes dans sa déclaration, verkrijger die sommen spontaan in zijn aangifte heeft opgenomen en,
et d'autre part, le contribuable qui n'a pas justifié les dépenses en anderzijds, de belastingplichtige die de bedoelde kosten evenmin op de
question de la manière prescrite, tandis que le bénéficiaire n'a pas voorgeschreven wijze heeft verantwoord, maar waarbij de verkrijger die
mentionné spontanément ces sommes dans sa déclaration. sommen niet spontaan in zijn aangifte heeft opgenomen.
B.2.2. En imposant une obligation stricte de justification, le B.2.2. Door het opleggen van een strikte verantwoordingsplicht heeft
législateur a voulu s'assurer de la collaboration effective des de wetgever zich willen verzekeren van de effectieve medewerking van
contribuables. Le contribuable est sanctionné - par le refus de la de belastingplichtigen. De belastingplichtige loopt een sanctie op -
déduction au titre de frais professionnels - s'il ne respecte pas de weigering van de aftrek als beroepskosten - indien hij de
l'obligation particulière d'identification et empêche ainsi le fisc de bijzondere identificatieplicht niet naleeft en aldus de fiscus
vérifier que ces paiements ont bien subi le régime fiscal approprié verhindert na te gaan of die betalingen bij de verkrijger wel hun
dans le chef du bénéficiaire. geëigend fiscaal stelsel hebben ondergaan.
Les documents justificatifs en cause visent à vérifier la réalité et De bedoelde verantwoordingsstukken beogen de werkelijkheid en de
la déductibilité des paiements invoqués par le contribuable et à aftrekbaarheid van de door de belastingplichtige aangevoerde
taxer, en temps utile, les montants correspondants dans le chef des betalingen na te gaan en de overeenkomstige bedragen tijdig te
bénéficiaires.
B.2.3. Le fait de ne pas établir de fiches individuelles ni de relevé belasten bij de verkrijgers.
récapitulatif constitue en principe un motif suffisant pour que la B.2.3. Het niet opmaken van individuele fiches en samenvattende
déduction au titre de frais professionnels soit refusée. La loi opgaven is in beginsel een voldoende aanleiding om de aftrek als
n'établit aucun lien entre la déduction des frais professionnels et beroepskosten te verwerpen. De wet legt geen verband tussen de aftrek
leur imposition ou non dans le chef des bénéficiaires. De plus, il van beroepskosten en het al dan niet belasten ervan voor de
n'est pas nécessaire qu'il y ait intention frauduleuse. verkrijgers. Bovendien is een frauduleuze intentie niet vereist.
B.2.4. La Cour doit vérifier si la mesure est raisonnablement B.2.4. Het Hof moet onderzoeken of de maatregel redelijk verantwoord
justifiée en tant qu'elle s'applique d'une manière aussi générale et absolue. Les parties demanderesses devant le juge a quo, à la demande desquelles la question préjudicielle a été posée, soutiennent à ce propos que, lorsque les pièces justificatives prescrites n'ont pas été produites, la déduction au titre de frais professionnels devrait être accordée lorsque cette omission n'a pas empêché l'imposition du bénéficiaire et que l'on ne peut douter de la bonne foi des intéressés. B.3.1. Il est légitime que le législateur veille à prévenir la fraude fiscale et à préserver les intérêts du Trésor, par souci de justice et pour remplir au mieux les tâches d'intérêt général dont il a la charge. La production obligatoire des pièces justificatives vise à contraindre les contribuables à remplir leur obligation de fournir à l'administration fiscale, dans les formes et les délais légaux, les renseignements qui lui permettront de procéder à la taxation des bénéficiaires des revenus. La mesure est pertinente au regard des objectifs du législateur puisqu'elle permet de combattre la fraude fiscale. is doordat hij geldt op een dermate algemene en absolute wijze. De eisende partijen voor de verwijzende rechter, op wier verzoek de prejudiciële vraag is gesteld, beweren in dat verband dat de aftrek als beroepskosten, in het geval dat de voorgeschreven verantwoordingsstukken niet worden overgelegd, zou moeten worden toegestaan wanneer die nalatigheid de aanslag van de verkrijger niet heeft belet en aan de goede trouw van de betrokkenen niet kan worden getwijfeld. B.3.1. Het is gewettigd dat de wetgever ernaar streeft de fiscale fraude te voorkomen en de belangen van de Schatkist te vrijwaren, vanuit de zorg voor gerechtigheid en om de taken van algemeen belang waarmee hij is belast zo goed mogelijk te vervullen. Het voorschrift om de verantwoordingsstukken over te leggen strekt ertoe de belastingplichtigen te dwingen hun verplichting na te komen om in de wettelijke vorm en binnen de wettelijke termijn de fiscale administratie de inlichtingen te bezorgen die het haar mogelijk maken tot de aanslag van de verkrijgers van de inkomsten over te gaan. De maatregel is pertinent ten opzichte van de doelstellingen van de wetgever aangezien hij het mogelijk maakt de fiscale fraude te bestrijden.
B.3.2. Admettre que les frais professionnels déclarés ne pourraient B.3.2. Aannemen dat de aangegeven beroepskosten niet zouden mogen
worden verworpen wanneer de belastingplichtige de bijzondere
pas être rejetés lorsque le contribuable n'a pas respecté l'obligation verantwoordingsplicht niet heeft nageleefd maar waarbij toch die
spéciale de justification mais que ces sommes ont été spontanément sommen door de verkrijger ervan spontaan werden aangegeven zodat de
déclarées par le bénéficiaire, de sorte que celui-ci a pu ou aurait pu verkrijger op die bedragen werd of kon worden belast, zou de sanctie
être taxé sur ces sommes, ferait perdre à la sanction du refus de van de verwerping van de aftrek als beroepskosten haar slagkracht
déductibilité au titre de frais professionnels son efficacité et la ontnemen en zou het ontradende effect wegnemen dat de wetgever heeft
priverait de l'effet dissuasif escompté par le législateur. En effet, beoogd. De belastingplichtige zal immers, in die omstandigheden, niet
le contribuable ne sera pas incité, dans ces circonstances, à ertoe worden aangezet zijn medewerking aan de fiscus te verlenen.
collaborer avec le fisc. Il est en outre particulièrement difficile, Bovendien is het bijzonder moeilijk, zo niet nagenoeg onmogelijk, na
sinon presque impossible, de vérifier si le contribuable négligent a te gaan of de nalatige belastingplichtige te goeder trouw heeft
agi de bonne foi. gehandeld.
B.4. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.4. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 57 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était Artikel 57 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals het
en vigueur avant sa modification par la loi-programme (I) du 24 van kracht was vóór de wijziging ervan bij de programmawet (I) van 24
décembre 2002, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. december 2002, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 29 novembre 2006. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 29 november 2006.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
A. Arts. A. Arts.
^