← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 200/2006 du 13 décembre 2006 Numéro du rôle : 4045 En cause
: le recours en annulation partielle de l'article 468, § 3, du Code judiciaire, tel qu'il a été
modifié par l'article 21 de la loi du 21 juin 2006 modifi La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior,
et des juges M. Bossuyt, L.(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 200/2006 du 13 décembre 2006 Numéro du rôle : 4045 En cause : le recours en annulation partielle de l'article 468, § 3, du Code judiciaire, tel qu'il a été modifié par l'article 21 de la loi du 21 juin 2006 modifi La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges M. Bossuyt, L.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 200/2006 van 13 december 2006 Rolnummer 4045 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 468, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel 21 van de wet van 21 juni 2006 t Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters M. Boss(...) |
|---|---|
| COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
| Extrait de l'arrêt n° 200/2006 du 13 décembre 2006 | Uittreksel uit arrest nr. 200/2006 van 13 december 2006 |
| Numéro du rôle : 4045 | Rolnummer 4045 |
| En cause : le recours en annulation partielle de l'article 468, § 3, | In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 468, § |
| du Code judiciaire, tel qu'il a été modifié par l'article 21 de la loi | 3, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel 21 van de |
| du 21 juin 2006 modifiant certaines dispositions du Code judiciaire | wet van 21 juni 2006 tot wijziging van een aantal bepalingen van het |
| concernant le barreau et la procédure disciplinaire applicable aux | Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de balie en de tuchtprocedure |
| membres de celui-ci, introduit par J. Van Malleghem. | voor haar leden, ingesteld door J. Van Malleghem. |
| La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
| composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges M. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
| Bossuyt, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, E. Derycke et J. Spreutels, | M. Bossuyt, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, E. Derycke en J. Spreutels, |
| assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van |
| Arts, | voorzitter A. Arts, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
| Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 14 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 14 september |
| septembre 2006 et parvenue au greffe le 15 septembre 2006, J. Van | 2006 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 15 |
| Malleghem, demeurant à 8900 Ypres, Meensestraat 44, a introduit un | september 2006, heeft J. Van Malleghem, wonende te 8900 Ieper, |
| Meensestraat 44, een beroep tot gedeeltelijke vernietiging ingesteld | |
| recours en annulation partielle de l'article 468, § 3, du Code | van artikel 468, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals gewijzigd |
| judiciaire, tel qu'il a été modifié par l'article 21 de la loi du 21 | bij artikel 21 van de wet van 21 juni 2006 tot wijziging van een |
| juin 2006 modifiant certaines dispositions du Code judiciaire | aantal bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de |
| concernant le barreau et la procédure disciplinaire applicable aux | balie en de tuchtprocedure voor haar leden, bekendgemaakt in het |
| membres de celui-ci, publiée au Moniteur belge du 20 juillet 2006, | Belgisch Staatsblad van 20 juli 2006, tweede editie. |
| deuxième édition. | |
| Le 5 octobre 2006, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la | Op 5 oktober 2006 hebben de rechters-verslaggevers L. Lavrysen en |
| J.-P. Snappe, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de | |
| loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, les | bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, het Hof ervan |
| juges-rapporteurs L. Lavrysen et J.-P. Snappe ont informé la Cour | in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te |
| qu'ils pourraient être amenés à proposer de rendre un arrêt constatant | stellen een arrest te wijzen waarbij wordt vastgesteld dat het beroep |
| que le recours en annulation est manifestement non fondé. | tot vernietiging klaarblijkelijk ongegrond is. |
| (...) | (...) |
| II. En droit | II. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. L'article 21 de la loi du 21 juin 2006 modifiant certaines | B.1. Artikel 21 van de wet van 21 juni 2006 tot wijziging van een |
| dispositions du Code judiciaire concernant le barreau et la procédure | |
| disciplinaire applicable aux membres de celui-ci a remplacé l'article | aantal bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de |
| 468 du Code judiciaire. L'article 468, § 3, de ce Code énonce à | balie en de tuchtprocedure voor haar leden heeft artikel 468 van het |
| Gerechtelijk Wetboek vervangen. Artikel 468, § 3, van dat Wetboek | |
| présent : | bepaalt thans : |
| « L'avocat, le bâtonnier de l'Ordre auquel il appartient ou le | « De advocaat, de stafhouder van de Orde waartoe hij behoort en de |
| procureur général peuvent, dans le délai d'un mois de la notification, | procureur-generaal kunnen, binnen de termijn van één maand te rekenen |
| déférer les sentences du conseil de discipline d'appel à la Cour de | van de kennisgeving, de beslissing van de tuchtraad van beroep aan het |
| cassation selon les formes des pourvois en matière civile. | Hof van Cassatie voorleggen in de vormen van de voorzieningen in |
| burgerlijke zaken. | |
| A moins que la sentence n'en décide autrement, le pourvoi est | Tenzij de beslissing anders luidt, heeft de voorziening schorsende |
| suspensif. | kracht. |
| Si la sentence est annulée, la Cour de cassation renvoie la cause | Wordt de beslissing vernietigd, dan verwijst het Hof van Cassatie de |
| devant le conseil de discipline d'appel autrement composé ». | zaak naar de tuchtraad van beroep, anders samengesteld ». |
| B.2. Le requérant demande l'annulation de cette disposition en tant | B.2. De verzoeker vordert de vernietiging van die bepaling in zoverre |
| qu'elle prévoit que le pourvoi en cassation contre la décision du | zij erin voorziet dat de cassatievoorziening tegen de beslissing van |
| conseil de discipline d'appel doit être formé dans le mois de la | de tuchtraad van beroep moet worden ingesteld binnen één maand na de |
| notification de la décision. La disposition attaquée violerait les | kennisgeving van de uitspraak. De bestreden bepaling zou de artikelen |
| articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle « établit une discrimination injustifiée par rapport au délai du pourvoi en cassation prévu dans la loi créant un Institut des juristes d'entreprise et qu'elle établit en outre une discrimination injustifiée par rapport aux justiciables qui, pour un pourvoi en cassation en matière civile, à laquelle les matières disciplinaires sont assimilées, disposent d'un délai de trois mois pour intenter un même pourvoi ». B.3. La différence de traitement entre certaines catégories de personnes qui découle de l'application de règles procédurales différentes dans des circonstances différentes n'est pas discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des droits des personnes concernées. B.4. Le pourvoi en cassation est une voie de recours extraordinaire permettant à une partie de demander l'annulation, pour contravention à la loi ou pour violation des formes, soit substantielles, soit prescrites à peine de nullité, de décisions rendues en dernier ressort. B.5. Lorsque le législateur prévoit la possibilité, comme par la disposition entreprise, de former un pourvoi en cassation des décisions d'un conseil de discipline d'appel, il n'est pas obligé de soumettre l'introduction de ce pourvoi en cassation aux mêmes conditions de recevabilité que l'introduction d'un pourvoi en cassation des décisions d'autres conseils de discipline d'appel, ni aux mêmes conditions de recevabilité que l'introduction du pourvoi en cassation de droit commun en matière civile. Ces conditions de recevabilité ne peuvent cependant aboutir à restreindre le droit de former un pourvoi en cassation de manière telle que celui-ci s'en trouve atteint dans sa substance même. Tel serait le cas si les restrictions ne tendaient pas vers un but légitime ou s'il n'existait pas un rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. Il est donc requis que les conditions de recevabilité n'aient pas pour effet que la possibilité de se pourvoir en cassation, que la loi donne aux parties, soit limitée de manière disproportionnée. B.6. Les règles relatives aux délais fixés pour former un recours visent à assurer une bonne administration de la justice et à écarter les risques d'insécurité juridique. Ces règles ne peuvent toutefois empêcher les justiciables de se prévaloir des voies de recours disponibles. B.7. Même si l'on tient compte, en l'espèce, du caractère extraordinaire de la voie de recours et de la nature particulière du droit disciplinaire, on ne saurait considérer qu'un délai d'un mois pour former un pourvoi en cassation limite de manière disproportionnée les droits des personnes concernées. Ce délai n'est pas à ce point court qu'il rendrait exagérément difficile ou impossible l'utilisation de la voie de recours du pourvoi en cassation. B.8. A supposer que la situation des avocats qui forment un pourvoi en cassation des décisions d'un conseil de discipline d'appel puisse être utilement comparée à la situation des architectes qui forment un pourvoi en cassation des décisions d'un conseil de discipline d'appel et à la situation des justiciables qui forment un pourvoi en cassation des décisions d'une cour d'appel en matière civile, la différence de traitement invoquée n'est pas discriminatoire. B.9. Le moyen est manifestement non fondé. B.10. En tant qu'il dénonce, dans son mémoire justificatif, une discrimination par rapport aux autres parties dans la même procédure disciplinaire, le requérant invoque un moyen nouveau qui n'est pas recevable. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 décembre 2006. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, | 10 en 11 van de Grondwet schenden doordat zij « een niet gerechtvaardigde discriminatie inhoudt met de termijn van de voorziening in cassatie die in [de] wet tot oprichting van een instituut voor de bedrijfsjuristen is bepaald en eveneens een niet gerechtvaardigde discriminatie inhoudt ten aanzien van de rechtzoekenden die in civiele zaken, waarmede de tuchtzaken worden gelijkgesteld, voor een voorziening in cassatie een termijn van drie maanden hebben om eenzelfde voorziening in te stellen ». B.3. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende procedureregels in verschillende omstandigheden houdt op zich geen discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. B.4. Het cassatieberoep is een buitengewoon rechtsmiddel waardoor een partij in de mogelijkheid wordt gesteld om, wegens schending van de wet of wegens verzuim van substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, de vernietiging te vragen van een beslissing gewezen in laatste aanleg. B.5. Wanneer de wetgever, zoals met de bestreden bepaling, in de mogelijkheid voorziet om cassatieberoep in te stellen tegen de beslissingen van een tuchtraad van beroep, dan is hij niet verplicht om het instellen van dat cassatieberoep te onderwerpen aan dezelfde ontvankelijkheidsvoorwaarden als het instellen van een cassatieberoep tegen de beslissingen van andere tuchtraden van beroep noch aan dezelfde ontvankelijkheidsvoorwaarden als het instellen van het gemeenrechtelijke cassatieberoep in burgerlijke zaken. Die ontvankelijkheidsvoorwaarden mogen echter niet ertoe leiden dat het recht om cassatieberoep in te stellen op zodanige wijze wordt beperkt dat de kern ervan wordt aangetast. Dit zou het geval zijn wanneer de beperkingen geen wettig doel nastreven of indien er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het nagestreefde doel. Er is derhalve vereist dat de ontvankelijkheidsvoorwaarden niet leiden tot een onevenredige beperking van de bij de wet aan de partijen toegekende mogelijkheid om cassatieberoep in te stellen. B.6. De regels betreffende de termijnen om beroep in te stellen zijn gericht op een goede rechtsbedeling en het weren van de risico's van rechtsonzekerheid. Die regels mogen de rechtzoekenden echter niet verhinderen de beschikbare rechtsmiddelen te doen gelden. B.7. Zelfs indien te dezen rekening wordt gehouden met de buitengewone aard van het rechtsmiddel en met de bijzondere aard van het tuchtrecht, kan een termijn van één maand om cassatieberoep in te stellen niet worden geacht een onevenredige beperking in te houden van de rechten van de betrokken personen. Die termijn is niet dermate kort dat hij de aanwending van het cassatieberoep buitensporig moeilijk of onmogelijk zou maken. B.8. In de veronderstelling dat de situatie van de advocaten die een cassatieberoep instellen tegen beslissingen van een tuchtraad van beroep dienstig kan worden vergeleken met de situatie van de architecten die een cassatieberoep instellen tegen beslissingen van een tuchtraad van beroep en met de situatie van rechtzoekenden die een cassatieberoep instellen tegen de uitspraken van een hof van beroep in burgerlijke zaken, is het aangevoerde verschil in behandeling niet discriminerend. B.9. Het middel is klaarblijkelijk ongegrond. B.10. In zoverre de verzoeker in zijn memorie met verantwoording een discriminatie aanvoert ten aanzien van de andere partijen in dezelfde tuchtprocedure, voert hij een nieuw middel aan, dat niet ontvankelijk is. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 december 2006. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, |
| A. Arts. | A. Arts. |