← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 171/2006 du 21 novembre 2006 Numéro du rôle : 3816 En cause
: le recours en annulation de l'article 33 de la loi du 27 avril 2005 relative à la maîtrise du budget
des soins de santé et portant diverses dispositions en La Cour d'arbitrage, composée des présidents
M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 171/2006 du 21 novembre 2006 Numéro du rôle : 3816 En cause : le recours en annulation de l'article 33 de la loi du 27 avril 2005 relative à la maîtrise du budget des soins de santé et portant diverses dispositions en La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 171/2006 van 21 november 2006 Rolnummer 3816 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 33 van de wet van 27 april 2005 betreffende de beheersing van de begroting van de gezondheidszorg en houdende diverse b Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 171/2006 du 21 novembre 2006 | Uittreksel uit arrest nr. 171/2006 van 21 november 2006 |
Numéro du rôle : 3816 | Rolnummer 3816 |
En cause : le recours en annulation de l'article 33 de la loi du 27 | In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 33 van de wet van 27 |
avril 2005 relative à la maîtrise du budget des soins de santé et | april 2005 betreffende de beheersing van de begroting van de |
portant diverses dispositions en matière de santé, introduit par | gezondheidszorg en houdende diverse bepalingen inzake gezondheid, |
l'ASBL « Association francophone d'Institutions de Santé ». | ingesteld door de VZW « Association francophone d'Institutions de Santé ». |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, | P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du | Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 21 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 21 november |
novembre 2005 et parvenue au greffe le 23 novembre 2005, un recours en | 2005 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 23 |
november 2005, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 33 van | |
annulation de l'article 33 de la loi du 27 avril 2005 relative à la | de wet van 27 april 2005 betreffende de beheersing van de begroting |
maîtrise du budget des soins de santé et portant diverses dispositions | van de gezondheidszorg en houdende diverse bepalingen inzake |
en matière de santé (publiée au Moniteur belge du 20 mai 2005, | gezondheid (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 20 mei 2005, |
deuxième édition) a été introduit par l'ASBL « Association francophone | tweede editie), door de VZW « Association francophone d'Institutions |
d'Institutions de Santé », dont le siège social est établi à 1000 | de Santé », met maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, |
Bruxelles, rue Saint-Jean 32. | Sint-Jansstraat 32. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la disposition attaquée | Ten aanzien van de bestreden bepaling |
B.1.1. L'article 140 de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août | B.1.1. Artikel 140 van de op 7 augustus 1987 gecoördineerde wet op de |
1987, tel qu'il a été modifié par l'article 36 de la loi du 26 juin | ziekenhuizen, zoals het werd gewijzigd bij artikel 36 van de wet van |
1992 portant des dispositions sociales et diverses, par l'article 29 | 26 juni 1992 houdende sociale en diverse bepalingen, bij artikel 29 |
de la loi du 6 août 1993 portant des dispositions sociales et diverses | van de wet van 6 augustus 1993 houdende sociale en diverse bepalingen |
et par l'article 112 de la loi du 14 janvier 2002 portant des mesures | en bij artikel 112 van de wet van 14 januari 2002 houdende maatregelen |
en matière de soins de santé, disposait : | inzake gezondheidszorg, bepaalde : |
« § 1er. Les honoraires perçus de façon centrale sont affectés : | « § 1. De centraal geïnde honoraria worden aangewend voor : |
1° au paiement aux médecins hospitaliers des sommes qui leur sont dues | 1° de betaling van de bedragen die aan de ziekenhuisgeneesheren |
conformément à la règlementation qui leur est applicable en exécution | verschuldigd zijn, overeenkomstig de regeling die krachtens artikel |
de l'article 131; | 131 op hen toepasselijk is; |
2° à la couverture des frais de perception des honoraires, | 2° de dekking van de inningskosten van de honoraria, overeenkomstig |
conformément au règlement du service; | het reglement van de dienst; |
3° à la couverture des frais occasionnés par les prestations | 3° de dekking van de kosten veroorzaakt door de medische prestaties |
médicales, qui ne sont pas financés par le budget; | die niet door het budget worden vergoed; |
4° à titre de contribution à la mise en oeuvre de mesures de nature à | 4° de verwezenlijking van de maatregelen om de medische activiteit in |
maintenir ou à promouvoir l'activité médicale à l'hôpital. | het ziekenhuis in stand te houden of te bevorderen. |
Sans préjudice de l'application des articles 125 à 129, l'affectation | Onverminderd de toepassing van de artikelen 125 tot en met 129 |
des honoraires pour les médecins hospitaliers qui ne sont pas | geschiedt de aanwending van de honoraria, voor de |
rémunérés selon l'article 132, § 1er, 4° ou 5°, se fait conformément | ziekenhuisgeneesheren die niet vergoed worden volgens artikel 132, § |
aux paragraphes suivants. | 1, 4° of 5°, overeenkomstig de hierna volgende paragrafen. |
§ 2. Avant de payer aux médecins hospitaliers les sommes qui leur sont | § 2. Vooraleer de verschuldigde bedragen aan de ziekenhuisgeneesheren |
dues, le service de perception applique à chaque montant, pour la | te betalen, past de inningsdienst ter dekking van zijn inningskosten |
op elk bedrag een inhouding toe ten belope van de kosten die | |
couverture de ses frais, une retenue correspondant aux frais engagés | overeenkomstig het reglement van de dienst zijn gemaakt, met een |
conformément au règlement du service et d'un maximum de 6 p.c. | maximum van 6 pct. |
§ 3. En outre, le service de perception applique aux montants perçus, | § 3. De inningsdienst past daarenboven op de geïnde bedragen, ter |
pour la couverture de tous les frais de l'hôpital occasionnés par les | dekking van alle kosten van het ziekenhuis veroorzaakt door de |
prestations médicales, qui ne sont pas financés par le budget, des | medische prestaties die niet door het budget worden vergoed, |
retenues qui peuvent être exprimées en pourcentage et qui sont | inhoudingen toe die in percenten kunnen worden uitgedrukt en worden |
vastgesteld op grond van tarieven bepaald in onderlinge | |
établies sur la base de tarifs fixés d'un commun accord entre le | overeenstemming tussen de beheerder en de Medische Raad. |
gestionnaire et le Conseil médical. | De Koning kan een opsomming geven van de kosten waarmede wordt |
Le Roi peut énumérer les frais à prendre en compte pour la fixation | rekening gehouden voor de vaststelling van de hierboven bedoelde |
des tarifs susmentionnés. Il peut également fixer des critères | tarieven. Hij kan eveneens normen stellen voor de evaluatie en de |
d'évaluation et d'imputation des frais. | aanrekening van de kosten. |
§ 4. A propos des retenues qui peuvent être exprimées en pourcentage | § 4. Over de inhoudingen die in percenten kunnen worden uitgedrukt en |
et de l'affectation de celles-ci en application du § 1er, 4°, le | de aanwending ervan met toepassing van § 1, 4°, wordt beslist in |
gestionnaire et le Conseil médical décident d'un commun accord. | onderlinge overeenstemming tussen de Medische Raad en de beheerder. |
§ 5. L'accord entre le gestionnaire et le Conseil médical tel que visé | § 5. De overeenstemming tussen de beheerder en de Medische Raad, als |
aux §§ 3 et 4, est contraignant pour les médecins hospitaliers | bedoeld in §§ 3 en 4, is bindend voor de betrokken |
concernés, nonobstant toute stipulation contraire dans les conventions | ziekenhuisgeneesheren, niettegenstaande elk andersluidend beding in de |
ou les actes de nomination individuels visés à l'article 131 ». | individuele overeenkomsten en benoemingsakten bedoeld in artikel 131 ». |
B.1.2. L'article 33 de la loi du 27 avril 2005 « relative à la | B.1.2. Artikel 33 van de wet van 27 april 2005 « betreffende de |
maîtrise du budget des soins de santé et portant diverses dispositions | beheersing van de begroting van de gezondheidszorg en houdende diverse |
en matière de santé » - qui est la disposition attaquée - ajoute à cet | bepalingen inzake gezondheid » - dat de aangevochten bepaling is - |
article 140 un paragraphe 6, libellé comme suit : | voegt aan dat artikel 140 een paragraaf 6 toe, die luidt als volgt : |
« § 6. L'accord entre le gestionnaire et le conseil médical visé au §§ | « § 6. Aan de in §§ 3 en 4 bedoelde overeenstemming tussen de |
beheerder en de medische raad kunnen slechts wijzigingen worden | |
3 et 4, ne peut être modifié que pour autant que ceci n'implique pas | aangebracht voorzover deze niet tot gevolg hebben dat het totale |
que le montant annuel total des retenues opérées par l'hôpital, visées | jaarlijkse bedrag van de door het ziekenhuis verrichte inhoudingen |
aux §§ 3 et 4, dépasse le montant total de ces retenues du 1er janvier | bedoeld in §§ 3 en 4, het totale bedrag van bedoelde inhoudingen van 1 |
2004 au 31 décembre 2004. | januari 2004 tot 31 december 2004 overschrijden. |
Par dérogation à l'alinéa 1er, le montant maximum visé à l'alinéa 1er | In afwijking van het eerste lid, wordt het bedoelde maximumbedrag |
est adapté en fonction de la variation du montant total annuel des | aangepast in verhouding tot de wijziging van het totaal jaarlijks |
honoraires perçus de façon centrale par rapport à ce montant total qui | bedrag van de centraal geïnde honoraria ten aanzien van dit totale |
est perçu de façon centrale dans la période de référence susmentionnée. | bedrag dat centraal werd geïnd in hoger vermelde referentieperiode. |
Le présent paragraphe ne s'applique pas si l'un des cas suivants est | Deze paragraaf is niet van toepassing indien wordt voldaan aan één van |
satisfait : | de volgende gevallen : |
1° dans le cas où l'accord visé aux §§ 3 et 4 est approuvé par tous | 1° in het geval de in §§ 3 en 4 bedoelde overeenstemming wordt |
les membres du conseil médical; | goedgekeurd door alle leden van de medische raad; |
2° pour autant que l'augmentation des retenues soit uniquement | 2° voorzover de verhoging van de inhoudingen uitsluitend bestemd is |
destinée à des travaux d'infrastructure qui signifient une | voor infrastructuurwerken die een verbetering betekenen voor de |
amélioration pour le fonctionnement de l'hôpital ou pour les médecins | werking van het ziekenhuis of voor de artsen en het verpleegkundig |
et le personnel infirmier de l'hôpital; | personeel van het ziekenhuis; |
3° pour autant que l'augmentation des retenues soit uniquement | 3° voorzover de verhoging van de inhoudingen uitsluitend bestemd is |
destinée au financement d'un plan de redressement d'un hôpital public | voor het financieren van een herstelplan van een openbaar ziekenhuis, |
comme imposé par l'autorité de tutelle; | zoals opgelegd door de voogdij-overheid; |
4° pour autant que l'augmentation des retenues soit occasionnée par | 4° voor zover de verhoging van de inhoudingen veroorzaakt is door |
des réformes structurelles telles qu'une fusion, une association ou un groupement ». | structurele hervormingen, zoals een fusie, associatie of groepering ». |
L'article 57, § 3, de la loi du 27 avril 2005 dispose que son article | Artikel 57, § 3, van de wet van 27 april 2005 bepaalt : « Artikel 33 |
33 « entre en vigueur le 1er juillet 2005 et cessera d'être en vigueur | treedt in werking op 1 juli 2005 en treedt buiten werking op 30 juni |
le 30 juin 2006 ». | 2006 ». |
Quant à l'intérêt de la partie requérante | Ten aanzien van het belang van de verzoekende partij |
B.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme entreprise. Lorsqu'une association sans but lucratif qui n'invoque pas son intérêt personnel agit devant la Cour, il est requis que son objet social soit d'une nature particulière et, dès lors, distinct de l'intérêt général; qu'elle défende un intérêt collectif; que la norme attaquée soit susceptible d'affecter son objet social; qu'il n'apparaisse pas, enfin, que cet objet social n'est pas ou n'est plus réellement poursuivi. | B.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. Wanneer een vereniging zonder winstoogmerk die niet haar persoonlijk belang aanvoert, voor het Hof optreedt, is vereist dat haar maatschappelijk doel van bijzondere aard is en, derhalve, onderscheiden van het algemeen belang; dat zij een collectief belang verdedigt; dat haar maatschappelijk doel door de bestreden norm kan worden geraakt; dat ten slotte niet blijkt dat dit maatschappelijk doel niet of niet meer werkelijk wordt nagestreefd. |
B.3. Selon l'article 4 des « nouveaux statuts » de la requérante, | B.3. Volgens artikel 4 van de « nieuwe statuten » van de verzoekende |
partij, bekendgemaakt in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad van | |
publiés aux annexes du Moniteur belge du 24 mai 2005, l'association | 24 mei 2005, heeft de verzoekende vereniging tot doel : |
requérante a pour buts : | |
« a) la défense et la promotion d'une politique de la santé basée sur | « a) een op solidariteit berustend gezondheidsbeleid, de gelijke |
la solidarité, l'égalité d'accès aux soins, la pratique des soins au | toegang tot de gezondheidszorg, de zorgverstrekking binnen |
sein d'équipes multidisciplinaires et la responsabilité des | multidisciplinaire teams en de verantwoordelijkheid van de |
prestataires de soins, dans le cadre de la sécurité sociale. A cette | zorgverstrekkers te vrijwaren en te bevorderen, in het raam van de |
fin, l'association favorise toutes les initiatives collectives ou | sociale zekerheid. Hiertoe bevordert de vereniging alle collectieve of |
individuelles qui permettent la réalisation de ces objectifs | individuele initiatieven dankzij welke die fundamentele doelstellingen |
fondamentaux; | kunnen worden verwezenlijkt; |
b) le regroupement, en vue de leur défense et de leur promotion, des | b) de hergroepering van de inrichtingen en diensten voor geneeskundige |
établissements et des services de soins, tant hospitaliers | verzorging - zowel in ziekenhuizen als buiten ziekenhuizen - van de |
qu'extra-hospitaliers, du secteur privé non-lucratif à caractère | niet-confessionele niet-winstgevende private sector en van de openbare |
non-confessionnel et du secteur public; | sector, met het oog op de vrijwaring en de bevordering ervan; |
c) la représentation et la défense de ses membres auprès des autorités | c) haar leden te vertegenwoordigen en te verdedigen bij de |
internationales, fédérales, communautaires, régionales et locales | internationale, federale, communautaire, regionale en lokale overheden |
compétentes en matière de santé publique, ainsi que dans le cadre des | die bevoegd zijn inzake volksgezondheid, alsmede in het raam van de |
instances de l'Assurance maladie invalidité et des relations | organen van de ziekte- en invaliditeitsverzekering en van de |
collectives de travail; | collectieve arbeidsbetrekkingen; |
d) la coordination réciproque de leurs activités entre les membres; | d) onder haar leden de wederzijdse coördinatie van hun acties te garanderen; |
e) la collaboration et l'échange d'informations avec les mutualités et | e) samen te werken en informatie uit te wisselen met de ziekenfondsen |
Unions nationales de mutualités et plus particulièrement avec celles | en landsbonden van ziekenfondsen en meer in het bijzonder met diegene |
qui partagent les objectifs de l'association tels que visés au point | die de doelstellingen van de vereniging delen, zoals bedoeld in punt |
a) et b) du présent article; | a) en b) van dit artikel; |
f) l'organisation d'activités scientifiques au profit de ses membres | f) wetenschappelijke activiteiten te organiseren ten voordele van haar |
et l'encouragement d'activités socio-culturelles tendant à la | leden en socio-culturele activiteiten aan te moedigen die ertoe |
réalisation des objectifs de l'Association par : | strekken de doelstellingen van de vereniging te verwezenlijken door : |
- la présentation de programmes de formation; | - het voorstellen van opleidingsprogramma's; |
- la publication de documentation formative et éducative; | - het publiceren van publicaties inzake vorming en onderwijs; |
- l'organisation de cours en vue de former le personnel nécessaire à | - het organiseren van cursussen teneinde het personeel op te leiden |
la réalisation de ces objectifs socio-culturels ». | dat noodzakelijk is om die socio-culturele doelstellingen te verwezenlijken ». |
B.4. La partie requérante justifie de l'intérêt requis à demander | B.4. De verzoekende partij doet blijken van het vereiste belang om de |
l'annulation de la disposition attaquée en ce qu'elle est de nature à | vernietiging te vorderen van de bestreden bepaling in zoverre zij van |
porter atteinte aux buts décrits au point b) de l'article 4 de ses statuts. | dien aard is dat zij afbreuk doet aan de doelstellingen beschreven in punt b) van artikel 4 van haar statuten. |
B.5. La circonstance que la disposition attaquée a cessé d'être en | B.5. De omstandigheid dat de bestreden bepaling heeft opgehouden van |
vigueur le 30 juin 2006 ne fait pas disparaître l'intérêt de la | kracht te zijn op 30 juni 2006 doet niet het belang van de verzoekende |
requérante dès lors que la disposition attaquée a régi la situation | partij verdwijnen, aangezien de bestreden bepaling vóór die datum de |
des établissements et services qu'elle regroupe avant cette date. | situatie regelde van de inrichtingen en diensten die de verzoekende |
partij groepeerde. | |
B.6. Le recours est recevable. | B.6. Het beroep is ontvankelijk. |
Quant au fond | Ten gronde |
En ce qui concerne la première branche du premier moyen | Wat betreft het eerste onderdeel van het eerste middel |
B.7. Le premier moyen, en sa première branche, est pris de la | B.7. Het eerste onderdeel van het eerste middel is afgeleid uit de |
violation des articles 16, 22, 23 et 27, lus isolément ou en | schending van de artikelen 16, 22, 23 en 27, al dan niet in samenhang |
combinaison avec les articles 10 et 11, de la Constitution. | gelezen met de artikelen 10 en 11, van de Grondwet. |
B.8.1. L'article 16 de la Constitution dispose : | B.8.1. Artikel 16 van de Grondwet bepaalt : |
« Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité | « Niemand kan van zijn eigendom worden ontzet dan ten algemenen nutte, |
publique, dans les cas et de la manière établis par la loi, et | in de gevallen en op de wijze bij de wet bepaald en tegen billijke en |
moyennant une juste et préalable indemnité ». | voorafgaande schadeloosstelling ». |
B.8.2. La disposition attaquée limite la possibilité pour le | B.8.2. De bestreden bepaling beperkt de mogelijkheid voor de |
gestionnaire et le Conseil médical d'un hôpital de décider, de commun | ziekenhuisbeheerder en de Medische Raad van een ziekenhuis om in |
accord, une augmentation du montant de certaines retenues faites par | onderlinge overeenstemming te beslissen tot het verhogen van het |
bedrag van bepaalde inhoudingen die door het ziekenhuis worden | |
l'hôpital sur les honoraires, perçus de façon centrale, en | verricht op de honoraria die centraal worden geïnd, als tegenprestatie |
contrepartie de prestations médicales des médecins hospitaliers qui | voor de medische prestaties van de ziekenhuisgeneesheren die van het |
reçoivent de l'hôpital une « rémunération à l'acte » (article 132, § 1er, | ziekenhuis een « vergoeding per prestatie » ontvangen (artikel 132, § |
1°, de la loi du 7 août 1987), une « rémunération fondée sur la | 1, 1°, van de wet van 7 augustus 1987), of die een « vergoeding |
répartition d'un ' pool ' de rémunérations à l'acte, établi pour | gegrond op de verdeling van een ' pool ' van vergoedingen per |
prestatie die voor het gehele ziekenhuis of per dienst wordt gevormd » | |
l'ensemble de l'hôpital ou par service » (article 132, § 1er, 2°, de | ontvangen (artikel 132, § 1, 2°, van dezelfde wet) of die een « |
la même loi) ou une « rémunération constituée d'un pourcentage, fixé | vergoeding bestaande uit een contractueel of statutair bepaald |
contractuellement ou statutairement, de la rémunération à l'acte ou | percentage van de vergoeding per prestatie of van een ' pool ' van |
d'un ' pool ' de rémunérations à l'acte » (article 132, § 1er, 3°, de | vergoeding per prestatie » (artikel 132, § 1, 3°, van dezelfde wet) |
la même loi). | ontvangen. |
La perception centrale de ces honoraires ne porte pas atteinte aux | De centrale inning van die honoraria doet geen afbreuk aan de rechten |
droits de ces médecins sur les honoraires ainsi perçus. | van die geneesheren op de aldus geïnde honoraria. |
B.8.3. La disposition attaquée ne porte pas sur des biens qui, comme | B.8.3. De bestreden bepaling heeft geen betrekking op goederen die als |
tels, seraient la propriété d'un hôpital. | zodanig tot de eigendom van een ziekenhuis zouden behoren. |
B.9.1. Il ressort des développements de la requête que la partie | B.9.1. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt dat de |
requérante dénonce la violation des articles 10 et 11 de la | verzoekende partij de schending aanklaagt van de artikelen 10 en 11 |
Constitution, lus en combinaison avec la liberté de commerce et | van de Grondwet, in samenhang gelezen met de vrijheid van handel en |
d'industrie reconnue par l'article 7 du décret d'Allarde des 2-17 mars | nijverheid die wordt erkend in artikel 7 van het decreet d' Allarde |
1791. | van 2-17 maart 1791. |
B.9.2. La liberté de commerce et d'industrie ne peut être conçue comme | B.9.2. De vrijheid van handel en nijverheid kan niet worden opgevat |
une liberté absolue. Elle ne fait pas obstacle à ce que la loi règle | als een absolute vrijheid. Zij belet niet dat de wet de economische |
l'activité économique des personnes et des entreprises. Elle ne serait | bedrijvigheid van personen en ondernemingen regelt. Zij zou enkel |
violée que si elle était limitée sans nécessité et de manière | worden geschonden wanneer zij zonder enige noodzaak en op een wijze |
manifestement disproportionnée au but poursuivi. | die kennelijk onevenredig is met het nagestreefde doel zou worden |
B.9.3. La disposition attaquée fait partie d'un ensemble de mesures | beperkt. B.9.3. De bestreden bepaling maakt deel uit van een geheel van |
qui visent à limiter les dépenses en soins de santé (Doc. parl., | maatregelen die ertoe strekken de uitgaven in de gezondheidszorg te |
Chambre, 2004-2005, DOC 51-1627/001, p. 8). Le moratoire qu'elle | beperken (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1627/001, p. 8). Het bij |
instaure s'inscrit « dans le cadre d'une réflexion plus large dont | die bepaling ingevoerde moratorium « kadert in de globale doelstelling |
l'objectif est d'inciter les médecins spécialistes à développer une | waarvan de bedoeling is geneesheren-specialisten aan te zetten om een |
plus grande activité au sein des institutions de soins ». Il s'agit | grotere activiteit uit te oefenen binnen de zorginstellingen ». Het |
d'une mesure souple qui tient compte des situations particulières | gaat om een soepele maatregel waarbij rekening wordt gehouden met |
puisque la limite qu'elle fixe concerne « le montant ' global ' des | specifieke situaties, vermits het erbij vastgestelde maximum « het ' |
retenues », de sorte qu'elle n'empêche pas des « glissements internes, | globaal ' bedrag der inhoudingen » betreft, zodat de maatregel « |
interne verschuivingen, bijvoorbeeld tussen de verschillende | |
par exemple entre les différentes spécialités » (ibid., pp. 23-24). | specialismen » niet verhindert (ibid., pp. 23-24). |
Cette mesure a aussi pour but « d'éviter que, malgré leur actuel | Die maatregel heeft ook tot doel « te voorkomen dat niettegenstaande |
refinancement, certains hôpitaux exercent encore plus de pression dans | de huidige herfinanciering, bepaalde ziekenhuizen in hun sector nog |
leur secteur ». L'interdiction d'augmenter les revenus des hôpitaux | meer druk uitoefenen ». Het verbod om de inkomsten van de ziekenhuizen |
provenant des honoraires des médecins est l'une des deux conditions | afkomstig uit de honoraria van de geneesheren te verhogen, is een van |
de twee voorwaarden waarvan de overheid de herfinanciering van de | |
auxquelles les pouvoirs publics ont subordonné le refinancement des | ziekenhuizen heeft afhankelijk gemaakt (Parl. St., Kamer, 2004-2005, |
hôpitaux (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1627/005, pp. 41-42; | DOC 51-1627/005, pp. 41-42; Parl. St., Senaat, 2004-2005, nr. 1122-3, |
Doc. parl., Sénat, 2004-2005, n° 1122-3, p. 5). | p. 5). |
Il en résulte que la disposition attaquée, pour autant qu'elle règle | Daaruit volgt dat de bestreden bepaling, voor zover ze het financieel |
la gestion financière des hôpitaux, n'est pas dépourvue de | beheer van de ziekenhuizen regelt, niet zonder redelijke |
justification raisonnable. | verantwoording is. |
B.10. Il ressort aussi des développements de la requête que la Cour | B.10. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt eveneens dat |
est invitée à statuer sur la compatibilité de la disposition attaquée | het Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van |
avec les articles 23, alinéas 1er, 2 et 3, 1°, et 27 de la | de bestreden bepaling met de artikelen 23, eerste, tweede en derde |
Constitution. | lid, 1°, en 27 van de Grondwet. |
B.11.1. L'article 23, alinéas 1er, 2 et 3, 1°, de la Constitution | B.11.1. Artikel 23, eerste, tweede en derde lid, 1°, van de Grondwet |
dispose : | bepaalt : |
« Chacun a le droit de mener une vie conforme à la dignité humaine. | « Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. |
A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 | Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde |
garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les | regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de |
droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les | economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden |
conditions de leur exercice. | voor de uitoefening bepalen. |
Ces droits comprennent notamment : | Die rechten omvatten inzonderheid : |
1° le droit au travail et au libre choix d'une activité | 1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het |
professionnelle dans le cadre d'une politique générale de l'emploi, | raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is |
visant entre autres à assurer un niveau d'emploi aussi stable et élevé | op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk |
que possible, le droit à des conditions de travail et à une | werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een |
rémunération équitables, ainsi que le droit d'information, de | billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en |
consultation et de négociation collective; | collectief onderhandelen; |
[...] ». | [...] ». |
B.11.2. La partie requérante ne démontre pas en quoi serait violé le | B.11.2. De verzoekende partij toont niet aan waarin het recht op |
droit au travail et au libre choix d'une activité professionnelle, | arbeid en op vrije keuze van beroepsarbeid, voor zover ziekenhuizen |
pour autant que les hôpitaux puissent s'en prévaloir. | zich hierop al zouden kunnen beroepen, zou zijn geschonden. |
B.12.1. L'article 27 de la Constitution dispose : | B.12.1. Artikel 27 van de Grondwet bepaalt : |
« Les Belges ont le droit de s'associer; ce droit ne peut être soumis | « De Belgen hebben het recht van vereniging; dit recht kan niet aan |
à aucune mesure préventive ». | enige preventieve maatregel worden onderworpen ». |
Cette disposition a pour objet de garantir la création d'associations | Die bepaling heeft tot doel de oprichting van private verenigingen en |
privées et la participation à leurs activités. | de deelname aan hun activiteiten te waarborgen. |
B.12.2. La disposition attaquée n'empêche pas un hôpital de participer | B.12.2. De bestreden bepaling verhindert een ziekenhuis niet om deel |
à la création d'une nouvelle association ou de rejoindre une | te nemen aan de oprichting van een nieuwe vereniging of om tot een |
association existante, ce que confirme l'article 140, § 6, alinéa 3, | bestaande vereniging toe te treden wat artikel 140, § 6, derde lid, |
4°, de la loi du 7 août 1987. Elle ne règle pas davantage les | 4°, van de wet van 7 augustus 1987 bevestigt. Zij regelt evenmin de |
modalités de création et de fonctionnement de telles associations. | wijze van oprichting en werking van dergelijke verenigingen. |
Cette disposition n'est dès lors pas de nature à affecter la liberté | Die bepaling kan bijgevolg de vrijheid van vereniging van een |
d'association d'un hôpital. | ziekenhuis niet raken. |
B.13. L'examen de la compatibilité de la disposition attaquée avec les | B.13. Het onderzoek of de bestreden bepaling bestaanbaar is met de |
articles 23, alinéas 1er, 2 et 3, 1°, et 27, lus en combinaison avec | artikelen 23, eerste, tweede en derde lid, 1°, en 27, in samenhang |
les articles 10 et 11, de la Constitution ne mène pas à une autre | gelezen met de artikelen 10 en 11, van de Grondwet leidt niet tot een |
conclusion. | andere conclusie. |
B.14. Le premier moyen, en sa première branche, n'est pas fondé. | B.14. Het eerste onderdeel van het eerste middel is niet gegrond. |
En ce qui concerne la deuxième branche du premier moyen | Wat betreft het tweede onderdeel van het eerste middel |
B.15. Il ressort des développements de la requête que le premier | B.15. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt dat het |
moyen, en sa deuxième branche, est pris de la violation de l'article | tweede onderdeel van het eerste middel is afgeleid uit de schending |
23, alinéas 1er, 2 et 3, 2°, de la Constitution, en ce qu'il concerne | van artikel 23, eerste, tweede en derde lid, 2°, van de Grondwet, in |
zoverre het betrekking heeft op het recht op sociale zekerheid, | |
le droit à la sécurité sociale, à la protection de la santé, et à | bescherming van de gezondheid en geneeskundige bijstand. |
l'aide médicale. B.16.1. L'article 23, alinéas 1er, 2 et 3, 2°, de la Constitution | B.16.1. Artikel 23, eerste, tweede en derde lid, 2°, van de Grondwet |
dispose : | bepaalt : |
« Chacun a le droit de mener une vie conforme à la dignité humaine. | « Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. |
A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 | Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde |
garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les | regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de |
droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les | economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden |
conditions de leur exercice. | voor de uitoefening bepalen. |
Ces droits comprennent notamment : | Die rechten omvatten inzonderheid : |
[...] | [...] |
2° le droit à la sécurité sociale, à la protection de la santé et à | 2° het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en |
l'aide sociale, médicale et juridique; | sociale, geneeskundige en juridische bijstand; |
[...] ». | [...] ». |
B.16.2. La disposition attaquée limite l'augmentation du montant des | B.16.2. De bestreden bepaling beperkt de verhoging van het bedrag van |
retenues sur les honoraires des médecins hospitaliers, destinées à | de inhoudingen op de honoraria van de ziekenhuisgeneesheren, |
couvrir certains frais exposés en raison des prestations médicales ou | inhoudingen die bestemd zijn om bepaalde kosten te dekken ingevolge |
à financer des mesures propres à maintenir ou promouvoir l'activité | medische prestaties of om maatregelen te financieren die de medische |
médicale de l'hôpital. | activiteit van het ziekenhuis kunnen handhaven of bevorderen. |
Cette limite ne concerne que les retenues faites sur les honoraires de | Die beperking heeft enkel betrekking op de inhoudingen op de honoraria |
trois des cinq catégories de médecins hospitaliers, distinguées par | van drie van de vijf categorieën van ziekenhuisgeneesheren die in |
l'article 132, § 1er, de la loi du 7 août 1987. Elle peut, en outre, | artikel 132, § 1, van de wet van 7 augustus 1987 worden onderscheiden. |
être dépassée si le gestionnaire obtient l'accord de tous les membres | Bovendien kan ze worden overschreden indien de beheerder het akkoord |
du Conseil médical (article 140, § 6, alinéa 3, 1°, de la même loi), | krijgt van alle leden van de Medische Raad (artikel 140, § 6, derde |
lid, 1°, van dezelfde wet), een orgaan van het ziekenhuis dat onder | |
organe de l'hôpital qui représente les médecins hospitaliers, sous le | het toezicht van de vergadering van de geneesheren de |
contrôle régulier de l'assemblée des médecins et dont les missions | ziekenhuisgeneesheren vertegenwoordigt en waarvan de taken worden |
sont définies par référence au souci d'assurer aux patients de | gedefinieerd met verwijzing naar de zorg om voor de patiënten van het |
l'hôpital des soins médicaux prodigués dans des conditions optimales | ziekenhuis een in optimale voorwaarden verstrekte geneeskundige |
(articles 121 et 123 à 125, alinéa 1er, de la même loi). | verzorging te garanderen (artikelen 121 en 123 tot 125, eerste lid, |
van dezelfde wet). | |
Les retenues dont l'augmentation est en principe limitée peuvent | De inhoudingen waarvan de verhoging in principe is beperkt, kunnen |
cependant être augmentées afin de financer des travaux | echter worden verhoogd teneinde infrastructuurwerken te financieren |
d'infrastructure propres à améliorer le fonctionnement de l'hôpital ou | die de werking van het ziekenhuis of de situatie van de geneesheren en |
la situation des médecins et du personnel infirmier de l'hôpital | het verpleegkundig personeel van het ziekenhuis kunnen verbeteren |
(article 140, § 6, alinéa 3, 2°, de la même loi), afin de financer un | (artikel 140, § 6, derde lid, 2°, van dezelfde wet), teneinde een |
plan de redressement d'un hôpital public imposé par l'autorité de | herstelplan van een openbaar ziekenhuis, zoals opgelegd door de |
tutelle (article 140, § 6, alinéa 3, 3°) ou pour tenir compte de | toezichthoudende overheid, te financieren (artikel 140, § 6, derde |
réformes structurelles, telles qu'une fusion, une association ou un | lid, 3°) of teneinde rekening te houden met structurele hervormingen, |
groupement (article 140, § 6, alinéa 3, 4°). | zoals een fusie, associatie of groepering (artikel 140, § 6, derde |
Il résulte de ce qui précède qu'il n'est pas établi que la disposition | lid, 4°). Uit wat voorafgaat blijkt dat het niet is aangetoond dat de bestreden |
attaquée est de nature à affecter l'activité des hôpitaux de manière | bepaling de activiteit van de ziekenhuizen op dusdanige wijze kan |
telle qu'il serait porté indirectement atteinte au droit de chacun à | raken dat daardoor indirect afbreuk zou worden gedaan aan het recht |
la sécurité sociale, à la protection de la santé et à l'aide médicale. | van eenieder op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en |
geneeskundige bijstand. | |
B.16.3. Le premier moyen, en sa deuxième branche, n'est pas fondé. | B.16.3. Het tweede onderdeel van het eerste middel is niet gegrond. |
En ce qui concerne la troisième branche du premier moyen | Wat betreft het derde onderdeel van het eerste middel |
B.17.1. Il ressort des développements de la requête que la Cour est | B.17.1. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt dat het |
invitée à statuer sur la compatibilité de la disposition attaquée avec | Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van de |
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle ne fait pas de | bestreden bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in |
différence entre les hôpitaux, en fonction du contenu des accords et | zoverre zij geen verschil maakt onder de ziekenhuizen, naargelang de |
conventions conclus en leur sein. | inhoud van de akkoorden en overeenkomsten die er worden afgesloten. |
B.17.2. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination s'opposent à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. B.17.3. Les développements du moyen ne permettent pas à la Cour de délimiter de manière précise ces catégories. Il n'appartient pas à la Cour d'examiner un traitement identique à propos duquel elle devrait elle-même définir les deux catégories à prendre en compte. B.17.4. Le premier moyen, en sa troisième branche, est irrecevable. En ce qui concerne le deuxième moyen | B.17.2. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie verzetten er zich tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. B.17.3. De uiteenzettingen van het middel maken het het Hof niet mogelijk op duidelijke wijze die categorieën af te bakenen. Het staat niet aan het Hof een identieke behandeling te onderzoeken waarbij het zelf de beide categorieën waarmee rekening dient te worden gehouden, zou moeten omschrijven. B.17.4. Het derde onderdeel van het eerste middel is onontvankelijk. Wat betreft het tweede middel B.18. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
B.18. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 | 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het twee verschillen in |
de la Constitution en ce qu'il allègue deux différences de traitement | behandeling aanklaagt : enerzijds, het verschil in behandeling tussen |
: d'une part, la différence de traitement entre les médecins | de ziekenhuisgeneesheren en de andere personeelsleden van het |
hospitaliers et les autres membres du personnel de l'hôpital; d'autre | ziekenhuis; anderzijds, het verschil in behandeling tussen de |
part, la différence de traitement entre les hôpitaux gérés par une personne morale de droit privé et les autres associations de droit privé. B.19. Les médecins hospitaliers et les autres membres du personnel de l'hôpital ne sont pas suffisamment comparables au regard de la mesure considérée. En effet, le Conseil médical ne représente pas ces autres membres du personnel. Les règles d'affectation des honoraires ne concernent que les médecins hospitaliers. La disposition attaquée modifie le statut pécuniaire du médecin hospitalier. B.20. Les hôpitaux gérés par une personne morale de droit privé et les autres associations de droit privé ne sont pas suffisamment comparables au regard d'une disposition législative qui modifie le statut pécuniaire du médecin hospitalier. B.21. Le deuxième moyen n'est pas fondé. En ce qui concerne le troisième moyen | ziekenhuizen die worden beheerd door een privaatrechtelijke rechtspersoon en de andere privaatrechtelijke verenigingen. B.19. De ziekenhuisgeneesheren en de andere personeelsleden van het ziekenhuis zijn niet voldoende vergelijkbaar ten aanzien van de betrokken maatregel. De Medische Raad vertegenwoordigt immers niet die andere personeelsleden. De regels in verband met de aanwending van de honoraria hebben enkel betrekking op de ziekenhuisgeneesheren. De bestreden bepaling wijzigt het geldelijk statuut van de ziekenhuisgeneesheer. B.20. De ziekenhuizen die worden beheerd door een privaatrechtelijke rechtspersoon en de andere privaatrechtelijke verenigingen zijn niet voldoende vergelijkbaar ten aanzien van een wetsbepaling die het geldelijk statuut van de ziekenhuisgeneesheer wijzigt. B.21. Het tweede middel is niet gegrond. Wat betreft het derde middel |
B.22.1. Il ressort des développements de la requête que la Cour est | B.22.1. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt dat het |
invitée à statuer sur la compatibilité de la disposition attaquée avec | Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van de |
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle traite de manière identique les hôpitaux qui comptent au sein de leur staff médical exclusivement ou principalement des médecins qui se trouvent dans une relation statutaire et les hôpitaux qui comptent au sein de leur staff médical exclusivement ou principalement des médecins « indépendants ». B.22.2. La disposition attaquée participe, comme il a été relevé en B.9.3, de la volonté d'« inciter les médecins spécialistes à développer une plus grande activité au sein des institutions de soins ». Elle modifie un aspect particulier du statut pécuniaire du médecin hospitalier qui s'applique à tous les hôpitaux indépendamment de la nature de la relation juridique qu'ils entretiennent avec leurs médecins. Il en résulte que les deux catégories d'hôpitaux précitées ne sont pas essentiellement différentes au regard de la mesure attaquée. B.22.3. Le troisième moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 novembre 2006. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, | bestreden bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre ze de ziekenhuizen die in hun medische staf uitsluitend of voornamelijk statutaire geneesheren tellen, enerzijds, en de ziekenhuizen die in hun medische staf uitsluitend of voornamelijk « zelfstandige » geneesheren tellen, anderzijds, op dezelfde wijze behandelt. B.22.2. De bestreden bepaling gaat, zoals is opgemerkt in B.9.3, uit van de wil om « de geneesheren-specialisten aan te zetten om een grotere activiteit uit te oefenen binnen de zorginstellingen ». Zij wijzigt een bijzonder aspect van het geldelijk statuut van de ziekenhuisgeneesheer dat van toepassing is op alle ziekenhuizen, ongeacht de aard van de rechtsverhouding die zij met hun geneesheren hebben. Daaruit volgt dat de beide voormelde categorieën van ziekenhuizen niet fundamenteel verschillend zijn ten aanzien van de bestreden maatregel. B.22.3. Het derde middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 november 2006. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |