Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 136/2006 du 14 septembre 2006 Numéro du rôle : 3760 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 301, § 5, du Code civil, posée par le Juge de paix du canton de Vielsalm, La Roche-en-Ardenne et Houffa La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges M. Bossuyt, A.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 136/2006 du 14 septembre 2006 Numéro du rôle : 3760 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 301, § 5, du Code civil, posée par le Juge de paix du canton de Vielsalm, La Roche-en-Ardenne et Houffa La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges M. Bossuyt, A.(...) Uittreksel uit arrest nr. 136/2006 van 14 september 2006 Rolnummer 3760 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 301, § 5, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Vrederechter van het kanton Vielsalm, La Roche-en-Ardenne Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters M. Boss(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 136/2006 du 14 septembre 2006 Uittreksel uit arrest nr. 136/2006 van 14 september 2006
Numéro du rôle : 3760 Rolnummer 3760
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 301, § 5, du In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 301, § 5, van het
Code civil, posée par le Juge de paix du canton de Vielsalm, La Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Vrederechter van het kanton
Roche-en-Ardenne et Houffalize. Vielsalm, La Roche-en-Ardenne en Houffalize.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges M. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke et J. Spreutels, assistée M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke en J. Spreutels,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 1er août 2005 en cause de M. Goncalves Fernandes Bij vonnis van 1 augustus 2005 in zake M. Goncalves Fernandes tegen M.
contre M. Renard, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour Renard, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
d'arbitrage le 8 août 2005, le Juge de paix du canton de Vielsalm a ingekomen op 8 augustus 2005, heeft de Vrederechter van het kanton
posé la question préjudicielle suivante : Vielsalm de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Le fait que l'article 301, § 5, du Code civil en ce qu'il permet à « Schendt artikel 301, § 5, van het Burgerlijk Wetboek de
l'époux débiteur de la pension d'accorder à tout moment la grondwettelijke bepalingen betreffende de gelijkheid van de Belgen
capitalisation de la pension alimentaire mais n'accorde pas la même voor de wet, in zoverre het de uitkeringsplichtige echtgenoot toestaat
faculté au créancier alimentaire, viole-t-il les dispositions de kapitalisatie van de uitkering tot onderhoud op elk ogenblik toe te
constitutionnelles relatives à l'égalité des Belges devant la loi ? ». kennen, maar diezelfde mogelijkheid niet aan de onderhoudsgerechtigde toekent ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'époux qui obtient le divorce peut bénéficier, sur les biens et B.1. De echtgenoot die de echtscheiding verkrijgt, kan, uit de
les revenus de l'autre époux, d'une pension pouvant lui permettre, goederen en de inkomsten van de andere echtgenoot, een uitkering
compte tenu de ses revenus et possibilités, d'assurer son existence genieten die hem in staat stelt, rekening houdend met zijn inkomsten
dans des conditions équivalentes à celles dont il bénéficiait durant en mogelijkheden, in zijn bestaan te voorzien op een gelijkwaardige
la vie commune (article 301, § 1er, du Code civil, remplacé par wijze als tijdens het samenleven (artikel 301, § 1, van het Burgerlijk
l'article 1er, de la loi du 9 juillet 1975 relative à la pension après Wetboek, vervangen bij artikel 1 van de wet van 9 juli 1975
divorce). betreffende de uitkering na echtscheiding).
L'article 301, § 5, du Code civil, inséré par l'article 1er, de la loi Artikel 301, § 5, van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 1
du 9 juillet 1975, dispose : van de wet van 9 juli 1975, bepaalt :
« La pension peut à tout moment être remplacée par un capital, de « De uitkering kan te allen tijde door een kapitaal worden vervangen
l'accord des parties, homologué par le tribunal. A la demande de op grond van een overeenkomst tussen de partijen gehomologeerd door de
l'époux débiteur de la pension, le tribunal peut également accorder, à rechtbank. De rechtbank kan ook de kapitalisatie te allen tijde
tout moment, la capitalisation ». toekennen op aanvraag van de tot uitkering gehouden echtgenoot ».
B.2. La question préjudicielle invite la Cour à statuer sur la B.2. In de prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht uitspraak te doen
compatibilité de la deuxième phrase de cette disposition avec les over de bestaanbaarheid van de tweede zin van die bepaling met de
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle traite différemment artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij de
le créancier et le débiteur de la pension précitée, seul ce dernier uitkeringsgerechtigde en de uitkeringsplichtige verschillend
étant autorisé à demander au tribunal qu'il examine l'opportunité behandelt, doordat alleen de laatstgenoemde de rechtbank mag vragen om
d'imposer la capitalisation de cette pension à son ancien époux. na te gaan of het opportuun is de kapitalisatie van die uitkering aan
zijn voormalige echtgenoot op te leggen.
B.3.1. La disposition en cause règle une modalité d'exécution d'une B.3.1. De in het geding zijnde bepaling regelt de uitvoering van een
obligation. verplichting.
B.3.2. La capitalisation de la pension visée par la disposition en B.3.2. De kapitalisatie van de uitkering die in de in het geding
cause permet de « mettre un terme définitif aux relations entre les zijnde bepaling wordt bedoeld, maakt het mogelijk « de betrekkingen
tussen de vroegere echtgenoten voor goed te beëindigen » en « alle
anciens époux » et « d'éviter [...] toutes frictions ultérieures entre verdere wrijvingen tussen hen [...] te vermijden » (Parl. St., Kamer,
eux » (Doc. parl., Chambre, 1974-1975, 603, n° 2, p. 45). 1974-1975, 603, nr. 2, p. 45).
B.3.3.1. L'article 301, § 3, du Code civil, inséré par l'article 1er B.3.3.1. Artikel 301, § 3, van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij
de la loi du 9 juillet 1975, dispose : artikel 1 van de wet van 9 juli 1975, bepaalt :
« Si, par suite de circonstances indépendantes de la volonté du « Indien de uitkering, ingevolge omstandigheden onafhankelijk van de
bénéficiaire de la pension, celle-ci n'est plus suffisante et ce dans wil van de uitkeringsgerechtigde, in ruime mate ontoereikend is
une mesure importante, pour sauvegarder la situation prévue au § 1er, geworden om de in § 1 bedoelde toestand te waarborgen, kan de
le tribunal peut augmenter la pension. rechtbank de uitkering verhogen.
Si, par suite d'une modification sensible de la situation du Indien de toestand van de uitkeringsgerechtigde een ingrijpende
bénéficiaire, le montant de la pension ne se justifie plus, le wijziging heeft ondergaan zodat het bedrag van de uitkering niet meer
tribunal peut réduire ou supprimer la pension. verantwoord is, kan de rechtbank de uitkering verminderen of opheffen.
Ceci vaut également en cas de modification sensible de la situation du Dit geldt eveneens bij ingrijpende wijziging van de toestand van de
débiteur de la pension par suite de circonstances indépendantes de sa uitkeringsplichtige ingevolge omstandigheden onafhankelijk van zijn
volonté ». wil ».
L'article 301, § 4, du Code civil, inséré par l'article 1er de la loi Artikel 301, § 4, van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 1
du 9 juillet 1975, dispose : van de wet van 9 juli 1975, bepaalt :
« En aucun cas, le montant de la pension ne peut excéder le tiers des « Het bedrag van de uitkering mag in geen geval hoger zijn dan een
revenus de l'époux débiteur de la pension ». derde van de inkomsten van de tot uitkering gehouden echtgenoot ».
B.3.3.2. La capitalisation de la pension prive le créancier de la B.3.3.2. De kapitalisatie van de uitkering ontneemt de
pension du droit de s'adresser, à l'avenir, au tribunal, sur la base uitkeringsgerechtigde het recht om zich, in de toekomst, te wenden tot
de l'article 301, § 3, alinéa 1er, du Code civil pour obtenir une de rechtbank, op grond van artikel 301, § 3, eerste lid, van het
augmentation de celle-ci. Elle prive parallèlement le débiteur de la Burgerlijk Wetboek teneinde een verhoging ervan te verkrijgen.
pension du droit de demander au tribunal une réduction, voire une Tegelijk ontneemt zij de uitkeringsplichtige het recht om aan de
suppression de la pension, dans les circonstances prévues à l'article rechtbank een vermindering of zelfs een opheffing van de uitkering te
301, § 3, alinéas 2 et 3, du Code civil. Elle protège en définitive chacun des anciens époux contre les possibles variations futures du montant de la pension qui pourraient leur être préjudiciables. B.3.4. La capitalisation est une manière de mettre fin à une obligation qui présente pour chacune des parties des avantages et des inconvénients. L'absence du droit de demander la capitalisation dans le chef du créancier de la pension n'a pas pour autant des effets disproportionnés, puisqu'elle ne lui ôte pas le droit au versement vragen, onder de voorwaarden waarin artikel 301, § 3, tweede en derde lid, van het Burgerlijk Wetboek voorziet. Zij beschermt uiteindelijk beide voormalige echtgenoten tegen de mogelijke toekomstige schommelingen van het bedrag van de uitkering die voor hen nadelig zouden kunnen zijn. B.3.4. De kapitalisatie is een manier om een einde te stellen aan een verplichting die voor beide partijen voordelen en nadelen inhoudt. De ontstentenis van het recht voor de uitkeringsgerechtigde om de kapitalisatie aan te vragen, heeft daarom nog geen onevenredige gevolgen, vermits zij hem niet het recht op de periodieke uitbetaling
périodique de la pension. van de uitkering ontneemt.
Compte tenu de ce que la capitalisation peut avoir, sur le patrimoine Ermee rekening houdend dat de kapitalisatie, voor het vermogen van de
uitkeringsplichtige, onmiddellijke gevolgen kan hebben die overdreven
du débiteur de la pension, des conséquences immédiates qui peuvent zwaar kunnen zijn om te dragen, vermocht de wetgever, zonder daartoe
être exagérément lourdes à supporter, le législateur a pu, sans y être gehouden te zijn door het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en
tenu par le principe constitutionnel d'égalité et de niet-discriminatie, het initiatief om aan de rechtbank de
non-discrimination, réserver au seul débiteur l'initiative de demander kapitalisatie van die uitkering aan te vragen, bij ontstentenis van
au tribunal la capitalisation de cette pension, en l'absence d'accord een overeenkomst tussen de voormalige echtgenoten, enkel aan de
entre les anciens époux. uitkeringsplichtige voor te behouden.
B.4. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.4. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 301, § 5, deuxième phrase, du Code civil ne viole pas les Artikel 301, § 5, tweede zin, van het Burgerlijk Wetboek schendt de
articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 septembre 2006. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 september 2006.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^