Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 55/2006 du 19 avril 2006 Numéros du rôle : 3718 et 3772 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2 de la loi du 2 avril 2004 portant confirmation des arrêtés royaux suivants : a) l'arrêté royal du 1 b) l'arrêté royal du 15 mai 2003 fixant la date des élections pour la désignation des délégués du p(...)"
Extrait de l'arrêt n° 55/2006 du 19 avril 2006 Numéros du rôle : 3718 et 3772 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2 de la loi du 2 avril 2004 portant confirmation des arrêtés royaux suivants : a) l'arrêté royal du 1 b) l'arrêté royal du 15 mai 2003 fixant la date des élections pour la désignation des délégués du p(...) Uittreksel uit arrest nr. 55/2006 van 19 april 2006 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 2 van de wet van 2 april 2004 houdende de bekrachtiging van de volgende koninklijke besluiten : a) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betre b) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling van de datum van de verkiezingen voor de(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 55/2006 du 19 avril 2006 Uittreksel uit arrest nr. 55/2006 van 19 april 2006
Numéros du rôle : 3718 et 3772
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2 de la loi In zake : de prejudiciële vraag over artikel 2 van de wet van 2 april
du 2 avril 2004 portant confirmation des arrêtés royaux suivants : 2004 houdende de bekrachtiging van de volgende koninklijke besluiten :
a) l'arrêté royal du 15 mai 2003 relatif aux conseils d'entreprise et a) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betreffende de
aux comités pour la prévention et la protection au travail; ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het
b) l'arrêté royal du 15 mai 2003 fixant la date des élections pour la werk; b) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling van de
désignation des délégués du personnel des conseils d'entreprise et des datum van de verkiezingen voor de aanwijzing van de afgevaardigden van
comités pour la prévention et la protection au travail; het personeel bij de ondernemingsraden en bij de comités voor
preventie en bescherming op het werk;
c) l'arrêté royal du 15 mai 2003 déterminant les modalités de calcul c) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling van de
de la moyenne des travailleurs intérimaires occupés par un berekeningswijze van het gemiddelde van de uitzendkrachten die door
utilisateur, een gebruiker worden tewerkgesteld,
posée par la Cour du travail d'Anvers. gesteld door het Arbeidshof te Antwerpen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
a. Par arrêt du 10 juin 2005 en cause de la SA Fun Belgium et autres a. Bij arrest van 10 juni 2005 in zake de NV Fun Belgium en anderen
contre la Confédération des syndicats chrétiens et autres, dont tegen het Algemeen Christelijk Vakverbond en anderen, waarvan de
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 13 juin expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 13 juni
2005, la Cour du travail d'Anvers a posé la question préjudicielle 2005, heeft het Arbeidshof te Antwerpen de volgende prejudiciële vraag
suivante : gesteld :
« L'article 2 de la loi du 2 avril 2004, qui confirme avec effet à la « Schendt artikel 2 van de wet van 2 april 2004 houdende bekrachtiging
date de leur entrée en vigueur les arrêtés royaux du 15 mai 2003, met terugwerkende kracht tot op datum van hun inwerkingtreding van de
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que les koninklijke besluiten van 15 mei 2003, de artikelen 10 en 11 van de
entreprises qui avaient soulevé, dans une procédure pendante, Grondwet, doordat ondernemingen die in een hangende procedure de
l'illégalité des arrêtés royaux précités et demandé leur onwettigheid van voornoemde koninklijke besluiten hadden opgeworpen en
non-application en vertu de l'article 159 de la Constitution, ne de niet toepassing ervan in toepassing van artikel 159 van de Grondwet
peuvent plus faire contrôler par une juridiction la légalité de hadden gevraagd, deze niet meer door een rechtscollege op hun
ceux-ci, alors que les entreprises qui ont obtenu une décision wettelijkheid kunnen laten toetsen, terwijl ondernemingen die een
rechterlijke uitspraak hebben bekomen vóór de datum van afkondiging
judiciaire avant la date de promulgation de la loi du 2 avril 2004 ont van de wet van 2 april 2004 de wettigheid van voormelde koninklijke
pu, quant à elles, faire contrôler par une juridiction la légalité des arrêtés royaux précités ? ». besluiten wél hebben kunnen laten toetsen door een rechtscollege ? ».
b. Par arrêt du 9 septembre 2005 en cause de la SPRL Antwerpse b. Bij arrest van 9 september 2005 in zake de BVBA Antwerpse
Distributieservice et autres contre la Confédération des syndicats Distributieservice en anderen tegen het Algemeen Christelijk
chrétiens, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour Vakverbond, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
d'arbitrage le 14 septembre 2005, la Cour du travail d'Anvers a posé ingekomen op 14 september 2005, heeft het Arbeidshof te Antwerpen
la même question préjudicielle. dezelfde prejudiciële vraag gesteld.
Ces affaires, inscrites sous les numéros 3718 et 3772 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 3718 en 3772 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause Wat betreft de in het geding zijnde bepaling
B.1. Il ressort des motifs des décisions de renvoi que la question B.1. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissingen dient te worden
afgeleid dat de prejudiciële vraag enkel betrekking heeft op artikel
préjudicielle posée concerne l'article 2, 1°, de la loi du 2 avril 2, 1°, van de wet van 2 april 2004 « houdende de bekrachtiging van de
2004 « portant confirmation des arrêtés royaux suivants : a) l'arrêté volgende koninklijke besluiten : a) het koninklijk besluit van 15 mei
2003 betreffende de ondernemingsraden en de comités voor preventie en
royal du 15 mai 2003 relatif aux conseils d'entreprise et aux comités bescherming op het werk; b) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot
vaststelling van de datum van de verkiezingen voor de aanwijzing van
de afgevaardigden van het personeel bij de ondernemingsraden en bij de
pour la prévention et la protection au travail; b) l'arrêté royal du comités voor preventie en bescherming op het werk; c) het koninklijk
15 mai 2003 fixant la date des élections pour la désignation des besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling van de berekeningswijze van
délégués du personnel des conseils d'entreprise et des comités pour la
prévention et la protection au travail; c) l'arrêté royal du 15 mai
2003 déterminant les modalités de calcul de la moyenne des het gemiddelde van de uitzendkrachten die door een gebruiker worden
travailleurs intérimaires occupés par un utilisateur » (ci-après : loi tewerkgesteld » (hierna : bekrachtigingswet), dat bepaalt :
de confirmation), qui énonce : « Worden bekrachtigd met uitwerking op de datum van hun
« Sont confirmés avec effet à la date de leur entrée en vigueur : inwerkingtreding :
1° l'arrêté royal du 15 mai 2003 relatif aux conseils d'entreprise et 1° het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betreffende de
aux comités pour la prévention et la protection au travail; ». ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het werk; ».
Cette disposition est entrée en vigueur le jour de sa publication au Die bepaling is in werking getreden op de dag van haar bekendmaking in
Moniteur belge , soit le 16 avril 2004 (article 4). L'arrêté royal het Belgisch Staatsblad , te weten op 16 april 2004 (artikel 4). Het
qu'elle confirme était aussi entré en vigueur le jour de sa bekrachtigde koninklijk besluit is eveneens in werking getreden op de
publication au Moniteur belge (article 91), soit le 4 juin 2003. dag van zijn bekendmaking in het Belgisch Staatsblad (artikel 91), te weten op 4 juni 2003.
Quant à la recevabilité de la question préjudicielle Wat betreft de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag
B.2.1. La partie intimée devant la juridiction a quo fait valoir que B.2.1. De geïntimeerde voor het verwijzende rechtscollege werpt op dat
la question préjudicielle n'est pas utile à la solution des litiges au de prejudiciële vraag niet dienstig is voor de oplossing van de
fond. En effet, l'arrêté royal du 15 mai 2003 relatif aux conseils bodemgeschillen. Het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betreffende de
d'entreprise et aux comités pour la prévention et la protection au ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het
travail, visé par la disposition en cause, ne devrait pas s'appliquer werk, dat wordt beoogd door de in het geding zijnde bepaling, zou
immers niet moeten worden toegepast op de onderliggende
à ces litiges, parce que la définition de l'unité technique bodemgeschillen, omdat de omschrijving van de technische
d'exploitation serait réglée à l'article 14, § 1er, 1°, et § 2, de la bedrijfseenheid zou worden geregeld in artikel 14, § 1, 1°, en § 2,
loi du 20 septembre 1948 portant organisation de l'économie, ainsi van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het
bedrijfsleven, alsook in de artikelen 49, 1°, en 50, § 3, van de wet
qu'aux articles 49, 1°, et 50, § 3, de la loi du 4 août 1996 relative van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de
au bien-être des travailleurs lors de l'exécution de leur travail. Ce uitvoering van hun werk. Het zou pas na een bevestiging van de
ne serait qu'après une confirmation des jugements par la Cour du vonnissen door het Arbeidshof zijn, dat het voormelde koninklijk
travail que cet arrêté royal devrait être appliqué, ce qui aurait lieu besluit zou moeten worden toegepast en dit zou in elk geval na de
en tout état de cause après l'entrée en vigueur de la loi du 2 avril inwerkingtreding van de wet van 2 april 2004 zijn, zodat de
2004, de sorte que l'effet rétroactif n'a aucune importance en terugwerkende kracht ter zake van geen belang is.
l'espèce. B.2.2. C'est au juge qui pose une question préjudicielle qu'il B.2.2. Het staat in beginsel aan de rechter die de prejudiciële vraag
appartient d'apprécier si la réponse à cette question est utile à la stelt, na te gaan of het antwoord op de vraag dienend is om het hem
solution du litige qu'il doit trancher. Ce n'est que lorsque ce n'est voorgelegde geschil te beslechten. Slechts wanneer dit klaarblijkelijk
manifestement pas le cas que la Cour peut décider que la question niet het geval is, vermag het Hof te beslissen dat de vraag geen
n'appelle pas de réponse. antwoord behoeft.
B.2.3. La décision de renvoi dans l'affaire n° 3772 fait apparaître B.2.3. Uit de verwijzingsbeslissing in de zaak nr. 3772 blijkt dat het
que la juridiction a quo a déjà statué sur l'exception soulevée. La verwijzende rechtscollege de opgeworpen exceptie reeds heeft beslecht.
Cour du travail estime en l'espèce que « si on décidait que les Te dezen is het Arbeidshof de mening toegedaan dat « indien zou worden
appelants constituent une seule unité technique d'exploitation, [...] beslist dat appellanten één technische bedrijfseenheid zouden vormen,
il en résulterait de plein droit qu'elles seraient tenues d'organiser [daar] [...] van rechtswege uit voort vloeit dat zij gehouden zijn
des élections sociales » et qu'« il importe dès lors bien entendu de sociale verkiezingen te organiseren. Het is dan uiteraard van belang
savoir si la loi du 2 avril 2004 [...] peut ou non être appliquée ». te weten of de wet van 2 april 2004 [...] al dan niet [...] [kan] worden toegepast ».
B.2.4. L'exception est rejetée. B.2.4. De exceptie wordt verworpen.
Quant au fond Ten gronde
B.3. La juridiction a quo demande à la Cour si l'article 2 de la loi B.3. Het verwijzende rechtscollege wenst van het Hof te vernemen of
de confirmation viole les articles 10 et 11 de la Constitution, « en artikel 2 van de bekrachtigingswet de artikelen 10 en 11 van de
ce que les entreprises qui avaient soulevé, dans une procédure Grondwet schendt, « doordat ondernemingen die in een hangende
pendante, l'illégalité des arrêtés royaux précités et demandé leur procedure de onwettigheid van voornoemde koninklijke besluiten hadden
non-application en vertu de l'article 159 de la Constitution, ne opgeworpen en de niet toepassing ervan in toepassing van artikel 159
peuvent plus faire contrôler par une juridiction la légalité de van de Grondwet hadden gevraagd, deze niet meer door een rechtscollege
ceux-ci, alors que les entreprises qui ont obtenu une décision op hun wettelijkheid kunnen laten toetsen, terwijl ondernemingen die
judiciaire avant la date [d'entrée en vigueur] de la loi du 2 avril een rechterlijke uitspraak hebben bekomen vóór de datum van
2004 ont pu, quant à elles, faire contrôler par une juridiction la [inwerkingtreding] van de wet van 2 april 2004 de wettigheid van
voormelde koninklijke besluiten wél hebben kunnen laten toetsen door
légalité des arrêtés royaux précités ». een rechtscollege ».
B.4.1. Il ressort des travaux préparatoires que le législateur, par B.4.1. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever met
l'article 2, 1°, de la loi de confirmation du 2 avril 2004, entendait artikel 2, 1°, van de bekrachtigingswet van 2 april 2004 beoogde het
confirmer avec effet rétroactif l'arrêté royal du 15 mai 2003 visé par koninklijk besluit van 15 mei 2003, zoals bedoeld in de in het geding
cette disposition, pour la période de sa validité, à savoir à partir zijnde bepaling, met terugwerkende kracht te bekrachtigen voor de
du 4 juin 2003 : periode van zijn gelding, zijnde vanaf 4 juni 2003 :
« La procédure électorale des élections sociales, coulées dans un « De verkiezingsprocedure van de sociale verkiezingen, die verlopen
calendrier strict, a débuté dans les premières entreprises (celles qui volgens een strikte kalender, is in de eerste ondernemingen
organiseront leurs élections le premier jour de la période fixée, à (ondernemingen die hun verkiezingen zullen organiseren op de eerste
savoir le 6 mai 2004) le 8 décembre 2003. dag van de vastgestelde periode, namelijk op 6 mei 2004) begonnen op 8
Pendant la première phase des élections, les données fondamentales des december 2003. In de eerste fase van de verkiezingen moeten de fundamentele gegevens
élections doivent être fixées : les unités techniques d'exploitation van de verkiezingen worden vastgesteld : de technische
au niveau desquelles des organes doivent être institués, les fonctions bedrijfseenheden op het niveau waarvan de organen moeten worden
du personnel de direction dont les détenteurs sont appelés à opgericht, de functies van het leidinggevend personeel waarvan de
représenter l'employeur au sein des nouveaux organes et les fonctions houders geroepen worden tot het vertegenwoordigen van de werkgever in
de cadres. A la fin de cette période, les juridictions du travail sont de nieuwe organen en de kaderfuncties. Op het einde van deze periode
appelées à statuer sur les contestations concernant les décisions de moeten de arbeidsgerechten uitspraak doen inzake de betwistingen
l'employeur sur l'application de ces trois notions. betreffende de beslissingen van de werkgever over de toepassing van
deze drie begrippen.
Bien que plusieurs dizaines de jugements aient déjà été rendus en Hoewel reeds meerdere tientallen vonnissen geveld zijn met toepassing
appliquant les arrêtés royaux du 15 mai 2003, une juridiction a rendu van de koninklijke besluiten van 15 mei 2003, heeft een arbeidsgerecht
des décisions dans lesquelles la légalité de ces arrêtés royaux (et een beslissing geveld waarin de wettelijkheid van deze koninklijke
plus particulièrement l'arrêté royal qui règle la procédure) est besluiten (en meer in het bijzonder het koninklijk besluit dat de
contestée. procedure regelt) wordt betwist.
[...] [...]
Ces décisions ont en tout cas semé le doute parmi beaucoup de ceux qui Deze beslissingen hebben in ieder geval twijfel gezaaid bij velen die
doivent organiser ou participer aux élections, sur la légalité de de verkiezingen moeten organiseren of eraan deelnemen, inzake de
certaines règles à appliquer et surtout sur les règles à réellement wettelijkheid van bepaalde toe te passen regels en vooral inzake de
appliquer pour la mise en oeuvre d'obligations légales qui ne sont regels die werkelijk moeten worden toegepast voor de uitvoering van de
absolument pas contestées. Il est contraire à tout sentiment de wettelijke verplichtingen die zelf helemaal niet worden betwist. Het
sécurité juridique que des juridictions différentes n'appliquent pas is strijdig met elk gevoel van rechtszekerheid dat verschillende
les mêmes règlements pour trancher des conflits identiques. gerechten niet dezelfde besluiten toepassen om identieke geschillen te beslechten.
[...] [...]
D'autre part, l'arrêt des procédures en cours, le report des élections Aan de andere kant zou de stopzetting van de lopende procedures, het
et l'organisation de nouvelles élections dans quelques mois créeraient uitstellen van de verkiezingen en de organisatie van nieuwe
des charges budgétaires inadmissibles dans le chef des entreprises et verkiezingen binnen enkele maanden ontoelaatbare budgettaire lasten
un gaspillage considérable des ressources humaines. doen ontstaan in hoofde van de ondernemingen en een aanzienlijke
verspilling van menselijke inzet zijn.
[...] [...]
Het belang van deze zekerheid voor alle sociale partners wordt
L'importance de cette sécurité pour l'ensemble des partenaires est bevestigd door de gemeenschappelijke verklaring die ze hebben
attestée par la déclaration commune qu'ils ont signée le 17 février ondertekend op 17 februari 2004.
2004. Les partenaires sociaux ont explicitement marqué leur accord pour De sociale partners hebben uitdrukkelijk hun akkoord betuigd met een
qu'une confirmation de la validité tant de la procédure entamée que zo spoedig mogelijke bevestiging van de geldigheid zowel van de
des élections elles-mêmes intervienne dès que possible. opgestarte procedure als van de verkiezingen zelf.
[...] [...]
Suite à la confirmation par une loi, la procédure des élections Ingevolge de bekrachtiging bij wet zal de procedure van de sociale
sociales, entamée depuis plusieurs semaines pourra continuer à se verkiezingen, die weken geleden werd aangevat, verder gezet kunnen
dérouler et les élections pourront avoir lieu aux dates prévues, avec worden en zullen de sociale verkiezingen plaats kunnen vinden op de
toute la sécurité juridique nécessaire à une opération d'une telle voorziene data, en dit in volledige rechtszekerheid, zoals vereist is
ampleur. voor een opzet van dergelijke omvang.
[...] [...]
Afin de parvenir à la sécurité juridique envisagée, il est absolument Teneinde de beoogde rechtszekerheid te bekomen is het absoluut nodig
nécessaire qu'il n'y ait plus aucun doute quant à la validité des dat er ook geen enkele twijfel ontstaat over de geldigheid van de
actes juridiques déjà effectués dans le cadre de la procédure reeds verrichte rechtshandelingen in het kader van de momenteel
d'élection actuellement en cours. lopende verkiezingsprocedure.
[...] [...]
Il s'agit ici de maintenir la stabilité des institutions et la Het gaat er hier om de stabiliteit van de instellingen en de
continuité du service public et de préserver la sécurité juridique et continuïteit van de openbare dienst te behouden, de rechtszekerheid en
l'application uniforme des règlements » (Doc. parl., Chambre, de uniforme toepassing van de besluiten te vrijwaren » (Parl. St.,
2003-2004, DOC 51-0885/001, pp. 7-13). Kamer, 2003-2004, DOC 51-0885/001, pp. 7-13).
B.4.2. L'arrêté royal précité a été pris, en exécution de la loi du 20 B.4.2. Het voormelde koninklijk besluit werd genomen om, ter
septembre 1948 portant organisation de l'économie et de la loi du 4 uitvoering van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van
août 1996 relative au bien-être des travailleurs lors de l'exécution het bedrijfsleven en de wet van 4 augustus 1996 betreffende het
de leur travail, afin de fixer les règles de procédure en matière welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, de
d'élections sociales. procedureregels voor de sociale verkiezingen vast te stellen.
L'urgence invoquée pour ne pas demander l'avis de la section de De dringende noodzakelijkheid die werd aangevoerd om het advies van de
législation a été justifiée comme suit dans le préambule de l'arrêté afdeling wetgeving niet in te winnen werd als volgt verantwoord in de
royal : aanhef van het koninklijk besluit :
« Considérant que les élections pour le renouvellement des conseils « Overwegende dat de verkiezingen tot vernieuwing van de
d'entreprise et des comités pour la prévention et la protection au ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het
travail auront lieu à partir du 6 mai 2004; considérant qu'en werk zullen plaatshebben vanaf 6 mei 2004; overwegende dat de
conséquence, la procédure électorale devra, dans certaines verkiezingsprocedure bijgevolg in sommige ondernemingen zal moeten
entreprises, commencer le 9 décembre 2003; considérant que la aanvangen op 9 december 2003; overwegende dat de vaststelling van het
détermination du personnel occupé par une entreprise en vue de
l'institution d'un conseil d'entreprise ou d'un comité pour la personeel dat door een onderneming wordt tewerkgesteld met het oog op
prévention et la protection au travail en 2004 se fait sur base d'une de oprichting in 2004 van een ondernemingsraad of van een comité voor
preventie en bescherming op het werk, gebeurt op basis van een
période de référence couvrant l'année 2003 qui est déjà en cours; referteperiode die het reeds lopende jaar 2003 dekt; overwegende dat
considérant qu'il convient que les personnes intéressées soient het past dat belanghebbenden tijdig zouden zijn ingelicht over de te
informées à temps de la procédure à suivre pour qu'elles puissent se volgen procedure opdat ze zich kunnen voorbereiden om de
préparer à entamer la procédure prescrite; considérant que les voorgeschreven procedure te starten; overwegende dat de
organisations représentatives des travailleurs et des employeurs representatieve werknemers- en werkgeversorganisaties ondersteuning
apportent un soutien au point de vue documentation et information aux verlenen op het vlak van documentatie en informatie aan de betrokken
entreprises concernées et que la préparation de cette collaboration ondernemingen en dat de voorbereiding van deze medewerking lang duurt
est longue ». ».
B.5.1. Du fait que le Tribunal du travail de Nivelles, dans ses B.5.1. Doordat de Arbeidsrechtbank te Nijvel in haar vonnissen van 30
jugements des 30 janvier 2004 et 13 février 2004, a déclaré januari 2004 en 13 februari 2004 het voormelde koninklijk besluit van
inapplicable l'arrêté royal précité du 15 mai 2003, estimant que 15 mei 2003 buiten toepassing verklaarde omdat zij oordeelde dat de
l'urgence qui était invoquée pour ne pas demander l'avis préalable de dringende noodzakelijkheid die was aangevoerd om niet het voorafgaand
la section de législation du Conseil d'Etat n'avait pas été advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State in te winnen
spécialement motivée, une insécurité juridique s'est installée, à niet afdoende was gemotiveerd, is een rechtsonzekerheid ontstaan die
laquelle le législateur a entendu remédier. Cette insécurité juridique de wetgever heeft willen verhelpen. Die rechtsonzekerheid is des te
est d'autant plus grande que les constats posés par le Tribunal du groter daar de vaststellingen, door voormelde Arbeidsrechtbank, enkel
travail précité ne valent qu'inter partes et qu'il s'agit d'un arrêté inter partes gelden en het een besluit betreft dat de procedure van de
réglant la procédure des élections sociales qui devaient déjà avoir sociale verkiezingen regelt die reeds opgestart diende te zijn.
débuté. B.5.2. Lorsque des mesures réglementaires peuvent éventuellement être B.5.2. Wanneer verordenende maatregelen mogelijk als onwettig kunnen
considérées comme illégales conformément à l'article 159 de la worden beschouwd overeenkomstig artikel 159 van de Grondwet, komt het
Constitution, il appartient en principe à l'autorité qui a adopté la in de regel toe aan de overheid die de betrokken normen heeft genomen,
norme en cause de la refaire dans le respect des formalités qu'elle die te herstellen met inachtneming van de vormvoorschriften die zij
n'avait pas observées. En l'espèce, le législateur a entendu remédier niet heeft nageleefd. Te dezen heeft de wetgever de situatie van
à la situation d'insécurité juridique, née pour ceux qui doivent rechtsonzekerheid willen verhelpen die voor iedereen die de sociale
organiser ou participer aux élections, concernant la légalité de verkiezingen moet organiseren of eraan deelneemt, is ontstaan inzake
certaines règles à appliquer. Selon le législateur, il serait de wettigheid van bepaalde toe te passen regels. Het zou, volgens de
inadmissible que les élections sociales, leurs résultats et les wetgever, ontoelaatbaar zijn de sociale verkiezingen, hun resultaten
nombreuses conséquences qui en découlent soient hypothéqués de quelque en de talrijke gevolgen die zij teweegbrengen, op welke manier dan ook
manière que ce soit pour les quatre ans à venir (Doc. parl., Chambre, voor de komende vier jaar te hypothekeren (Parl. St., Kamer,
2003-2004, DOC 51-0885/001, p. 9). 2003-2004, DOC 51-0885/001, p. 9).
B.6. La loi en cause, ainsi que cela ressort du B.1, a un effet rétroactif. La rétroactivité ne se justifie que si elle est indispensable à la réalisation d'un objectif d'intérêt général. S'il s'avère en outre que la rétroactivité a pour effet que l'issue de l'une ou l'autre procédure judiciaire est influencée dans un sens déterminé ou que les juridictions sont empêchées de se prononcer sur une question de droit bien précise, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt général justifient l'intervention du législateur, laquelle porte B.6. De in het geding zijnde wet heeft, zoals blijkt uit B.1, terugwerkende kracht. De terugwerkende kracht is enkel verantwoord wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht tot gevolg heeft dat de afloop van een of meer gerechtelijke procedures in een welbepaalde zin wordt beïnvloed of dat rechtscolleges verhinderd worden zich uit te spreken over een welbepaalde rechtsvraag, vergt de aard van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang een verantwoording bieden voor het optreden van de wetgever, dat ten
atteinte, au préjudice d'une catégorie de citoyens, aux garanties nadele van een categorie van burgers inbreuk maakt op de
juridictionnelles offertes à tous. jurisdictionele waarborgen die aan allen worden geboden.
B.7. La confirmation d'un arrêté royal par une loi a pour conséquence B.7. Het bekrachtigen van een koninklijk besluit bij een wet heeft tot
que le Conseil d'Etat et les cours et tribunaux ne peuvent plus se gevolg dat de Raad van State en de hoven en rechtbanken zich niet meer
prononcer sur la légalité des dispositions confirmées. kunnen uitspreken over de wettigheid van de bekrachtigde bepalingen.
B.8. Comme cela a été observé en B.4.1 et B.5.2, il ressort des B.8. Zoals opgemerkt in B.4.1 en B.5.2, blijkt uit de parlementaire
travaux préparatoires de la loi du 2 avril 2004 que l'intention du législateur était en particulier d'éviter que les élections sociales, leurs résultats et les nombreuses conséquences qui en découlent soient hypothéqués de quelque manière que ce soit pour les quatre ans à venir. B.9. Le constat, dans deux jugements qui ne valent qu'inter partes, d'un vice de forme lors de l'adoption d'un arrêté dont le contenu n'est pas contesté, ne peut avoir pour effet que le législateur soit dans l'impossibilité de remédier à l'insécurité juridique née de ce constat. B.10. La disposition en cause n'a pas modifié les règles d'organisation des élections sociales, mais a pour but de préserver la voorbereiding van de wet van 2 april 2004 dat het inzonderheid de bedoeling van de wetgever was te vermijden dat de sociale verkiezingen, hun resultaten en de talrijke gevolgen die zij teweegbrengen, op welke manier dan ook voor de komende vier jaar zouden worden gehypothekeerd. B.9. De vaststelling, in twee vonnissen die enkel inter partes gelden, van een vormelijke tekortkoming bij de totstandkoming van een besluit waarvan de inhoud niet wordt betwist, kan niet tot gevolg hebben dat de wetgever in de onmogelijkheid zou zijn om de rechtsonzekerheid die door die vaststelling is ontstaan, te verhelpen. B.10. De in het geding zijnde bepaling wijzigt niet de regels aangaande de organisatie van de sociale verkiezingen, maar heeft enkel
validité de la procédure entamée. De surcroît, la loi de confirmation tot doel de geldigheid van de opgestarte procedure te vrijwaren.
Bovendien heeft de bekrachtigingswet een tijdelijke duur omdat enkel
a une durée temporaire, puisque seules les élections sociales de 2004 de sociale verkiezingen van 2004 worden beoogd (artikel 3).
sont visées (article 3).
En conséquence, le législateur a pris une mesure dictée par des motifs Dienvolgens heeft de wetgever een maatregel genomen die is ingegeven
impérieux d'intérêt général. door dwingende motieven van algemeen belang.
B.11. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.11. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 2, 1°, de la loi du 2 avril 2004 « portant confirmation des Artikel 2, 1°, van de wet van 2 april 2004 « houdende de bekrachtiging
van de volgende koninklijke besluiten : a) het koninklijk besluit van
arrêtés royaux suivants : a) l'arrêté royal du 15 mai 2003 relatif aux 15 mei 2003 betreffende de ondernemingsraden en de comités voor
conseils d'entreprise et aux comités pour la prévention et la preventie en bescherming op het werk; b) het koninklijk besluit van 15
protection au travail; b) l'arrêté royal du 15 mai 2003 fixant la date mei 2003 tot vaststelling van de datum van de verkiezingen voor de
des élections pour la désignation des délégués du personnel des aanwijzing van de afgevaardigden van het personeel bij de
conseils d'entreprise et des comités pour la prévention et la ondernemingsraden en bij de comités voor preventie en bescherming op
protection au travail; c) l'arrêté royal du 15 mai 2003 déterminant het werk; c) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling
les modalités de calcul de la moyenne des travailleurs intérimaires van de berekeningswijze van het gemiddelde van de uitzendkrachten die
occupés par un utilisateur » ne viole pas les articles 10 et 11 de la door een gebruiker worden tewerkgesteld » schendt de artikelen 10 en
Constitution. 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 avril 2006. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 april 2006.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
A. Arts. A. Arts.
^