Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 198/2005 du 21 décembre 2005 Numéro du rôle : 3698 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 48, § 3, alinéa 3, de la loi du 4 mai 1999 portant des dispositions fiscales diverses, posée par le Trib La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. Lavrysen, A(...)"
Extrait de l'arrêt n° 198/2005 du 21 décembre 2005 Numéro du rôle : 3698 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 48, § 3, alinéa 3, de la loi du 4 mai 1999 portant des dispositions fiscales diverses, posée par le Trib La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. Lavrysen, A(...) Uittreksel uit arrest nr. 198/2005 van 21 december 2005 Rolnummer 3698 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 48, § 3, derde lid, van de wet van 4 mei 1999 houdende diverse fiscale bepalingen, gesteld door de Rechtbank van Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Lavr(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 198/2005 du 21 décembre 2005 Uittreksel uit arrest nr. 198/2005 van 21 december 2005
Numéro du rôle : 3698 Rolnummer 3698
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 48, § 3, In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 48, § 3, derde
alinéa 3, de la loi du 4 mai 1999 portant des dispositions fiscales lid, van de wet van 4 mei 1999 houdende diverse fiscale bepalingen,
diverses, posée par le Tribunal de première instance de Gand. gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Gent.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 14 avril 2005 en cause de J. Ganshof van der Meersch Bij vonnis van 14 april 2005 in zake J. Ganshof van der Meersch en
et autres contre le ministère public, dont l'expédition est parvenue anderen tegen het openbaar ministerie, waarvan de expeditie ter
au greffe de la Cour d'arbitrage le 9 mai 2005, le Tribunal de griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 9 mei 2005, heeft de
première instance de Gand a posé la question préjudicielle suivante : Rechtbank van eerste aanleg te Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 48, § 3, alinéa 3, de la loi du 4 mai 1999 portant des « Schendt artikel 48, § 3, derde lid, van de wet van 4 mei 1999
dispositions fiscales diverses (Moniteur belge du 12 juin 1999) houdende diverse fiscale bepalingen (Belgisch Staatsblad van 12 juni
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'aucun 1999) de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat geen
intérêt moratoire n'est alloué en cas de restitution d'impôt accordée moratoriumintresten worden toegekend ingeval van teruggave van
à la suite du dégrèvement des impositions établies en contradiction belasting verleend ingevolge de ontheffing van de aanslagen gevestigd
avec les dispositions de l'article 6 de cette loi ? ». in strijd met de bepalingen van artikel 6 van deze wet ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 80 du Code des impôts sur les revenus 1992 (C.I.R. B.1. Artikel 80 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992
1992), tel qu'il était applicable avant l'exercice d'imposition 1999, (W.I.B. 1992), zoals van toepassing vóór het aanslagjaar 1999,
disposait : bepaalde :
« Les pertes professionnelles de sociétés ou associations visées à « Beroepsverliezen van burgerlijke vennootschappen en verenigingen
l'article 29, à l'exception des groupements européens d'intérêt zonder rechtspersoonlijkheid als vermeld in artikel 29, met
économique et des groupements d'intérêt économique, ne peuvent être uitzondering van de Europese economische samenwerkingsverbanden en de
déduites des revenus professionnels des associés ou membres de ces economische samenwerkingsverbanden, worden niet afgetrokken van de
sociétés ou associations à moins que et dans la mesure où ces associés beroepsinkomsten van de vennoten of leden van die vennootschappen en
ou membres recueillent des bénéfices ou profits et que les pertes verenigingen, tenzij en in zover die vennoten of leden winst of baten
professionnelles à imputer sur ceux-ci résultent d'une activité hebben en de daarop aan te rekenen beroepsverliezen uit een
professionnelle de même nature ». beroepswerkzaamheid van dezelfde aard voortspruiten ».
Cette disposition créait une différence de traitement en ce que, pour Die bepaling deed een verschil in behandeling ontstaan doordat zij,
ce qui concerne la déduction des pertes professionnelles, elle wat de aftrek van beroepsverliezen betreft, aan een bepaalde categorie
imposait à une catégorie déterminée de contribuables une restriction van belastingplichtigen een beperking oplegde die niet gold voor
qui ne s'appliquait pas à d'autres catégories de contribuables. Plus andere categorieën van belastingplichtigen. Meer bepaald konden de
précisément, les associés d'une société civile et les membres d'une vennoten van een burgerlijke vennootschap en de leden van een
association sans personnalité juridique ne pouvaient déduire des vereniging zonder rechtspersoonlijkheid slechts beroepsverliezen
pertes professionnelles de leurs revenus professionnels que si elles aftrekken van hun beroepsinkomsten in zoverre zij uit een
résultaient d'une activité professionnelle de même nature. beroepswerkzaamheid van dezelfde aard voortsproten.
B.2. L'article 6 de la loi du 4 mai 1999 portant des dispositions B.2. Artikel 6 van de wet van 4 mei 1999 houdende diverse fiscale
fiscales diverses a complété la disposition litigieuse par ce qui suit bepalingen heeft de in het geding zijnde bepaling aangevuld als volgt
: :
« ou [à moins] que ces associés ou membres établissent que les pertes « of tenzij de vennoten of leden bewijzen dat die beroepsverliezen
professionnelles résultent d'opérations qui répondent à des besoins voortspruiten uit verrichtingen die beantwoorden aan rechtmatige
légitimes de caractère financier ou économique ». financiële of economische behoeften ».
Cette disposition tend à « annuler les effets non souhaités de Die bepaling beoogt « de ongewenste gevolgen op te heffen van het
l'article 80, CIR 92, actuel, qui ne correspondent pas à la volonté huidige artikel 80, van het WIB 1992, daar die niet overeenstemmen met
initiale du législateur, lorsqu'il a introduit le principe de la de oorspronkelijke wil van de wetgever toen hij het principe van de
limitation de la déduction des pertes professionnelles » (Doc. parl., beperking van de aftrek van de beroepsverliezen heeft ingevoerd »
Chambre, 1998-1999, n° 1949/8, p. 24). (Parl. St., Kamer, 1998-1999, nr. 1949/8, p. 24).
B.3. En vertu de l'article 48, § 3, alinéas 1er et 2, de la loi du 4 B.3. Krachtens artikel 48, § 3, eerste en tweede lid, van de wet van 4
mai 1999, cet ajout est entré en vigueur à partir de l'exercice mei 1999 is die aanvulling in werking getreden vanaf het aanslagjaar
d'imposition 1999, mais il s'applique également aux cotisations 1999, maar is zij eveneens van toepassing op de aanslagen betreffende
portant sur les exercices d'imposition 1991 à 1998 qui font l'objet de aanslagjaren 1991 tot 1998, die het voorwerp uitmaken van een
d'une réclamation motivée introduite dans un délai de six mois à gemotiveerd bezwaarschrift ingediend binnen een termijn van zes
compter du jour de la publication de la loi du 4 mai 1999 au Moniteur maanden te rekenen vanaf de dag van bekendmaking van de wet van 4 mei
belge . 1999 in het Belgisch Staatsblad .
En vertu de l'article 48, § 3, alinéa 3, de la même loi, aucun intérêt Krachtens artikel 48, § 3, derde lid, van dezelfde wet wordt evenwel
moratoire n'est toutefois alloué en cas de restitution d'impôt geen enkele moratoriumintrest toegekend in geval van teruggave van de
accordée à la suite du dégrèvement des impositions établies en belasting verleend ten gevolge van de ontheffing van de aanslagen
contradiction avec les dispositions de l'article 6. La Cour est gevestigd in strijd met de bepalingen van artikel 6. De prejudiciële
interrogée sur la question de savoir si cette disposition est vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of die bepaling
discriminatoire à l'égard de la catégorie de contribuables concernée. discriminerend is ten aanzien van de betrokken categorie van belastingplichtigen.
B.4. L'allocation d'intérêts moratoires en cas de restitution d'impôts B.4. Het toekennen van moratoriumintresten in geval van terugbetaling
(article 418, alinéa 1er, du C.I.R. 1992, anciennement article 308, van belastingen (artikel 418, eerste lid, van het W.I.B. 1992, het
alinéa 1er, du C.I.R. 1964) a été motivée par un souci d'équité : vroegere artikel 308, eerste lid, van het W.I.B. 1964) werd om billijkheidsredenen verantwoord :
« La perception des intérêts de retard repose sur la considération « De inning van de nalatigheidsinteresten steunt op de overweging dat
qu'il est équitable d'exiger une réparation civile, consistant en la het billijk is een civielrechtelijke schadevergoeding te eisen in de
récupération d'un profit que le redevable retire de la détention de vorm van de recuperatie van een baat die de belastingplichtige behaalt
fonds revenant de droit à l'Etat. [...] uit de inhouding van fondsen die in rechte aan de Staat toekomen.
Par identité de motifs, il n'est que juste d'accorder des intérêts [...] Om dezelfde redenen is het dan ook billijk moratoire interesten aan de
moratoires aux contribuables, chaque fois que l'Etat restitue un impôt belastingplichtigen toe te kennen telkens de Staat een gekweten
payé, même dans le cas où la restitution est la conséquence d'une belasting terugbetaalt, zelfs indien de terugbetaling het gevolg is
erreur imputable au contribuable » (Doc. parl., Chambre, 1952-1953, n° van een aan de belastingplichtige toe te schrijven vergissing » (Parl.
277, pp. 9 et 10). St., Kamer, 1952-1953, nr. 277, pp. 9 en 10).
B.5. La dérogation, par la disposition en cause, à la règle selon B.5. Het afwijken, door de in het geding zijnde bepaling, van de regel
laquelle des intérêts moratoires sont accordés en cas de restitution dat in geval van terugbetaling van belastingen moratoriumintresten
d'impôts, se justifie, selon le Conseil des ministres, par la volonté worden toegekend, wordt volgens de Ministerraad verantwoord door het
du législateur de trouver un équilibre entre les intérêts des streven van de wetgever naar een evenwicht tussen de belangen van de
contribuables concernés et l'intérêt général. betrokken belastingplichtigen en het algemeen belang.
B.6. Lorsque, comme en l'espèce, le législateur accorde avec effet B.6. Wanneer de wetgever, zoals te dezen, aan een categorie van
rétroactif à une catégorie de contribuables un avantage qu'il accorde belastingplichtigen met terugwerkende kracht een voordeel toekent dat
depuis longtemps déjà à une autre catégorie de contribuables, mettant hij reeds geruime tijd aan een andere categorie van
ainsi, selon ses propres dires, la disposition modifiée en conformité belastingplichtigen toekent, waarmee hij naar eigen zeggen de
avec son objectif initial, des considérations de nature purement gewijzigde bepaling in overeenstemming brengt met de oorspronkelijke
budgétaire ne peuvent suffire à écarter, à titre exceptionnel, les bedoeling ervan, kunnen overwegingen van louter budgettaire aard niet
motifs d'équité qui fondent la règle générale de l'octroi d'intérêts volstaan om bij wijze van uitzondering de billijkheidsredenen terzijde
moratoires en cas de restitution d'impôts. te schuiven waarop de algemene regel van toekenning van
moratoriumintresten bij terugbetaling van belastingen is gebaseerd.
Certes, l'octroi d'intérêts moratoires lors de la restitution d'impôts Weliswaar kan de toekenning van moratoriumintresten bij terugbetaling
relatifs aux exercices d'imposition 1991 à 1998, résultant des van belastingen voor de aanslagjaren 1991 tot 1998, ten gevolge van de
articles 6 et 48, § 3, alinéa 2, de la loi du 4 mai 1999 portant des artikelen 6 en 48, § 3, tweede lid, van de wet van 4 mei 1999 houdende
dispositions fiscales diverses, peut avoir des conséquences diverse fiscale bepalingen, aanzienlijke financiële gevolgen hebben
financières considérables pour le Trésor, mais il ne peut être voor de Schatkist, maar het kan niet bij voorbaat worden aangenomen
considéré a priori que ces conséquences l'emportent sur les dat die gevolgen zwaarder wegen dan de financiële gevolgen die de
conséquences financières que les associés d'une société civile et les vennoten van een burgerlijke vennootschap en de leden van een
membres d'une association sans personnalité juridique ont à supporter vereniging zonder rechtspersoonlijkheid dienen te dragen wanneer hun
lorsque l'octroi d'intérêts moratoires leur est refusé. de toekenning van moratoriumintresten wordt ontzegd.
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. B.7. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 48, § 3, alinéa 3, de la loi du 4 mai 1999 portant des Artikel 48, § 3, derde lid, van de wet van 4 mei 1999 houdende diverse
dispositions fiscales diverses viole les articles 10 et 11 de la fiscale bepalingen schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Constitution. Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 décembre 2005. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 december 2005.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux. A. Arts. P.-Y. Dutilleux. A. Arts.
^