Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 182/2005 du 7 décembre 2005 Numéro du rôle : 3637 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 43, § 5, alinéa 2, et 60, § 3, de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues en matièr La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 182/2005 du 7 décembre 2005 Numéro du rôle : 3637 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 43, § 5, alinéa 2, et 60, § 3, de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues en matièr La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...) Uittreksel uit arrest nr. 182/2005 van 7 december 2005 Rolnummer 3637 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 43, § 5, tweede lid, en 60, § 3, van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 182/2005 du 7 décembre 2005 Uittreksel uit arrest nr. 182/2005 van 7 december 2005
Numéro du rôle : 3637 Rolnummer 3637
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 43, § 5, In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 43, § 5,
alinéa 2, et 60, § 3, de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi tweede lid, en 60, § 3, van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der
des langues en matière judiciaire, posée par la Cour du travail de Bruxelles. talen in gerechtszaken, gesteld door het Arbeidshof te Brussel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P.
E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, Snappe, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y.
présidée par le président A. Arts, Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 15 février 2005 en cause de l'auditeur du travail contre Bij arrest van 15 februari 2005 in zake de arbeidsauditeur tegen G.
G. Ladang et la société de droit texan NCH Belgium Inc., dont Ladang en de vennootschap naar Texaans recht NCH Belgium Inc., waarvan
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 25 de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 25
février 2005, la Cour du travail de Bruxelles a posé la question februari 2005, heeft het Arbeidshof te Brussel de volgende
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« Les articles 43, § 5, alinéa 2, et 60, § 3, de la loi du 15 juin « Schenden artikel 43, § 5, tweede lid, en 60, § 3, van de wet van 15
1935 concernant l'emploi des langues en matière judiciaire, lus en juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, in samenlezing
combinaison avec les articles 43, § 4, 43quinquies et 60, § 1er, de met artikel 43, § 4, artikel 43quinquies en artikel 60, § 1, van
cette même loi ainsi qu'avec l'article 322 du Code judiciaire, diezelfde wet en met artikel 322 van het Gerechtelijk Wetboek het
violent-ils le principe d'égalité et de non-discrimination contenu aux
articles 10 et 11 de la Constitution dans la mesure où ils sont gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel vervat in artikel 10 en 11
interprétés en ce sens que le président du tribunal du travail [de van de Grondwet in de mate dat zij aldus worden geïnterpreteerd dat
Bruxelles] n'est pas autorisé à connaître des procédures au fond dans
l'autre langue que celle de son diplôme de docteur ou de licencié en het de Voorzitter van de Arbeidsrechtbank [te Brussel] niet toegelaten
droit, bien qu'il fournisse la preuve de la connaissance de cette is kennis te nemen van rechtsplegingen ten gronde in de andere taal
langue requise à cette fin, alors que les juges de paix et les juges dan die van zijn diploma van doctor of licentiaat in de rechten,
de police de l'arrondissement judiciaire de Bruxelles qui font la hoewel hij het bewijs levert van de daartoe vereiste kennis van die
preuve de cette même connaissance linguistique peuvent siéger dans taal terwijl de vrederechters en politierechters van het gerechtelijk
l'autre langue que celle de leur diplôme, et en ce sens qu'il n'est arrondissement Brussel die dezelfde taalkennis bewijzen wel zitting
pas davantage autorisé par ces dispositions à exercer le pouvoir que mogen houden in de andere taal dan die van hun diploma en indien die
l'article 322 du Code judiciaire confère au président du tribunal de bepalingen hem evenmin toelaten de bij artikel 322 Gerechtelijk
remplacer en vue des nécessités du service un juge empêché du tribunal Wetboek aan de voorzitter van de rechtbank verleende bevoegdheid uit
du travail qui a obtenu le diplôme en droit dans l'autre langue que la te oefenen om met het oog op de behoeften van de dienst een verhinderd
sienne et que cette compétence est ainsi limitée par rapport à celle rechter van de Arbeidsrechtbank te vervangen die het rechtendiploma
des présidents des tribunaux du travail d'autres arrondissements behaalde in de andere taal dan de zijne en die bevoegdheid aldus wordt
beperkt in verhouding tot deze van de voorzitters van de
judiciaires ? ». arbeidsrechtbanken in andere gerechtelijke arrondissementen ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité avec les B.1. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over de
articles 10 et 11 de la Constitution des articles 43, § 5, alinéa 2, bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van artikel
et 60, § 3, de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues 43, § 5, tweede lid, en artikel 60, § 3, van de wet van 15 juni 1935
en matière judiciaire, lus en combinaison avec les articles 43, § 4, op het gebruik der talen in gerechtszaken, in samenhang gelezen met
43quinquies et 60, § 1er, de cette même loi, ainsi qu'avec l'article artikel 43, § 4, artikel 43quinquies en artikel 60, § 1, van dezelfde
322 du Code judiciaire. wet en met artikel 322 van het Gerechtelijk Wetboek.
Ces dispositions législatives énoncent : Die wetsbepalingen luiden :
- Article 43, § 5, alinéa 2, de la loi du 15 juin 1935 : - Artikel 43, § 5, tweede lid, van de wet van 15 juni 1935 :
« Le rapport entre le nombre de tous les magistrats porteurs du « De verhouding tussen het totaal aantal magistraten met een diploma
diplôme de docteur en droit en langue française et le nombre de tous van doctor in de rechten in het Nederlands en het aantal magistraten
les magistrats porteurs du diplôme de docteur en droit en langue met een diploma van doctor in de rechten in het Frans, wordt voor
néerlandaise est déterminé dans chaque tribunal, tant au siège qu'au iedere rechtbank en voor ieder parket vastgesteld volgens het aantal
parquet, d'après le nombre de chambres qui connaissent des affaires en kamers die kennis nemen van de zaken in het Nederlands en het aantal
français et de celles qui connaissent des affaires en néerlandais. Les kamers die kennis nemen van de zaken in het Frans. [De] Nederlandse,
procédures suivies respectivement en français et en néerlandais sont respectief Franse rechtsplegingen [worden] steeds gevoerd voor
toujours portées devant des magistrats qui justifient par leur diplôme magistraten die door hun diploma bewijzen dat zij de examens van het
qu'ils ont subi les examens du doctorat en droit respectivement en doctoraat in de rechten in het Nederlands, respectievelijk in het
français et en néerlandais ». Frans hebben afgelegd ».
- Article 60, § 3, de la loi du 15 juin 1935 : - Artikel 60, § 3, van de wet van 15 juni 1935 :
« Tout membre d'une juridiction est considéré comme empêché s'il « Ieder lid van een rechtscollege wordt aangezien als belet, wanneer
hij de taal niet kent welke, overeenkomstig deze wet, dient te worden
ignore la langue à employer conformément à la présente loi. Si, en gebruikt. Indien, om reden van dit belet, het onmogelijk is, in een
raison de cet empêchement, il est impossible, dans une juridiction, de rechtscollege, de zetel samen te stellen, wordt de zaak verwezen naar
composer le siège, la cause est renvoyée devant une juridiction de een andere rechtbank van dezelfde rang en van hetzelfde
même ordre et du même ressort d'appel. beroeprechtsgebied.
Le renvoi est fait conformément aux articles 7 et 20; la décision De verwijzing geschiedt overeenkomstig de artikelen 7 en 20; de
n'est susceptible ni d'opposition ni d'appel ». beslissing is noch voor verzet noch voor beroep vatbaar ».
- Article 43, § 4, de la loi du 15 juin 1935 : - Artikel 43, § 4, van de wet van 15 juni 1935 :
« Sous réserve des dispositions du § 3, nul ne peut être nommé dans « Onverminderd de bepalingen van § 3 kan niemand, in het
l'arrondissement de Bruxelles aux fonctions de président du tribunal arrondissement Brussel, tot het ambt van voorzitter van de rechtbank
de première instance, du tribunal de commerce ou du tribunal du travail, de procureur du Roi, d'auditeur du travail, de juge de paix, effectif ou suppléant, de juge, effectif ou suppléant, au tribunal de police ou de juge de complément dans une justice de paix ou un tribunal de police, s'il ne justifie de la connaissance de la langue française et de la langue néerlandaise. En outre, les présidents successifs du Tribunal de première instance, du Tribunal de commerce, du Tribunal du travail, et les procureurs du Roi successifs doivent appartenir, selon leur diplôme, à un régime linguistique différent. Sans préjudice des dispositions de l'alinéa précédent, le président du Tribunal de première instance et le procureur du Roi, doivent, à titre transitoire, le cas échéant, lors de leur première désignation visée à van eerste aanleg, de rechtbank van koophandel of de arbeidsrechtbank, van procureur des Konings, arbeidsauditeur, werkend of plaatsvervangend vrederechter, werkend of plaatsvervangend rechter in een politierechtbank of van toegevoegd rechter in een vredegerecht of een politierechtbank, benoemd worden, indien hij niet bewijst Nederlands en Frans te kennen. Bovendien moeten de opeenvolgende voorzitters van de rechtbank van eerste aanleg, de rechtbank van koophandel, de arbeidsrechtbank en de opeenvolgende procureurs des Konings, luidens hun diploma, behoren tot een verschillend taalstelsel. Onverminderd de bepalingen van het voorgaande lid moeten, bij wijze van overgang, in voorkomend geval, bij hun eerste aanwijzing bedoeld
l'article 102, § 1er, alinéa premier, de la loi du 22 décembre 1998 in artikel 102, § 1, eerste lid, van de wet van 22 december 1998 tot
modifiant certaines dispositions de la deuxième Partie du Code wijziging van sommige bepalingen van deel II van het Gerechtelijk
judiciaire concernant le Conseil supérieur de la Justice, la Wetboek met betrekking tot de Hoge Raad voor de Justitie, de benoeming
en aanwijzing van magistraten en tot invoering van een
nomination et la désignation de magistrats et instaurant un système evaluatiesysteem voor magistraten, de voorzitter van de rechtbank van
d'évaluation pour les magistrats, appartenir, selon leur diplôme, à un eerste aanleg en de procureur des Konings, luidens hun diploma,
régime linguistique différent ». behoren tot een verschillend taalstelsel ».
- Article 43quinquies de la loi du 15 juin 1935 : - Artikel 43quinquies van de wet van 15 juni 1935 :
« § 1er. La connaissance de la langue autre que celle dans laquelle « § 1. De kennis van de andere taal dan die waarin de examens van
ont été subis les examens du doctorat ou de la licence en droit est doctor of licentiaat in de rechten werden afgelegd, wordt bewezen door
vérifiée par un examen adapté aux exigences de la fonction concernée, te slagen in een examen, aangepast aan de vereisten van de betrokken
selon qu'elle implique ou non une connaissance écrite active de la functie, al naar gelang deze al dan niet een geschreven actieve
langue. taalkennis inhoudt.
Deux types d'examens sont prévus à cet effet. Daartoe wordt voorzien in twee soorten examens.
Le premier examen est un examen qui porte à la fois sur la Het eerste examen is een examen handelend over zowel de actieve en
connaissance orale passive et active et sur la connaissance écrite passieve mondelinge kennis als de passieve schriftelijke kennis van de
passive de l'autre langue. Le certificat de cette connaissance est andere taal. Het bewijs van deze kennis wordt vereist, onverminderd
requis, nonobstant le prescrit du prochain alinéa, dans tous les cas hetgeen is bepaald in het volgende lid, in al die gevallen waarin deze
où la présente loi requiert la connaissance de l'autre langue. wet de kennis van de andere taal vereist.
Le deuxième examen est un examen qui porte à la fois sur la Het tweede examen is een examen handelend over zowel de actieve en
connaissance orale passive et active et sur la connaissance écrite passieve mondelinge kennis als de actieve en passieve schriftelijke
passive et active de l'autre langue. Le certificat de cette kennis van de andere taal. Het bewijs van deze kennis wordt vereist in
connaissance est requis dans le chef des magistrats visés aux articles hoofde van de magistraten bedoeld in de artikelen 43, § 4, eerste lid,
43, § 4, alinéa 1er, 43, § 4bis, alinéa 2, 43bis, § 4, alinéa 1er, 43, § 4bis, tweede lid, 43bis, § 4, eerste lid, 45bis en 49, § 2,
45bis et 49, § 2, alinéas 1er et 3; ainsi que dans le chef des eerste en derde lid; evenals in hoofde van de magistraten die,
magistrats qui poursuivent la procédure conformément à l'article 43, § overeenkomstig artikel 43, § 5, vierde en vijfde lid, de procedure
5, alinéas 4 et 5, dans le chef des magistrats visés aux articles verder zetten, alsook in hoofde van de magistraten bedoeld in de
43bis, § 1er, alinéa 2, 43bis, § 3, alinéa 3, 43ter, § 1er, alinéa 2, artikelen 43bis, § 1, tweede lid, 43bis, § 3, derde lid, 43ter, § 1,
43ter, § 3, deuxième alinéa, 43quater, alinéa 4, 46 et 49, § 3, tweede lid, 43ter, § 3, tweede lid, 43quater, vierde lid, 46 en 49, §
lorsqu'ils siègent conformément aux dispositions de la loi dans 3, wanneer zij, overeenkomstig de bepalingen van deze wet, zetelen in
l'autre langue que la langue de leur diplôme et dans le chef des juges de andere taal dan de taal van hun diploma en in hoofde van de
de paix mentionnés à l'article 7, § 1erbis, de cette loi. Cette même vrederechters bedoeld in artikel 7, § 1bis van deze wet. Diezelfde
connaissance du deuxième type est exigée dans le chef des magistrats kennis van het tweede type wordt vereist in de hoofde van de
qui exercent à titre temporaire la fonction de chef de corps pour magistraten die tijdelijk de functie uitoefenen van de korpsoversten
laquelle la connaissance de l'autre langue est requise. waarvan de kennis van de andere taal wordt vereist.
§ 2. Seul l'administrateur délégué de SELOR - Bureau de Sélection de § 2. Alleen de afgevaardigd bestuurder van SELOR - Selectiebureau van
l'Administration fédérale - est compétent pour délivrer les de Federale Overheid is bevoegd om de bewijzen uit te reiken van de
certificats de connaissance de l'autre langue que celle dans laquelle kennis van de andere taal dan die waarin de kandidaat examens van de
le candidat a passé des examens du grade de docteur ou licencié en graad van doctor of licentiaat in de rechten heeft afgelegd.
droit. § 3. La composition des commissions d'examen et les conditions § 3. De samenstelling van de examencommissies en de voorwaarden
auxquelles les certificats de la connaissance de l'autre langue waaronder de bewijzen van de kennis van de andere taal mogen worden
peuvent être délivrés sont déterminées par arrêté royal délibéré en uitgereikt worden bepaald bij koninklijk besluit vastgesteld na
Conseil des Ministres ». beraadslaging in de Ministerraad ».
- Article 60, § 1er, de la loi du 15 juin 1935 : - Artikel 60, § 1, van de wet van 15 juni 1935 :
« Les dispositions prévues à l'article 43 ne sont pas applicables à « De in artikel 43 voorziene beschikkingen zijn niet toepasselijk op
ceux qui, ayant obtenu le diplôme de docteur en droit ou le diplôme de hen die, vóór 1 januari 1938, het diploma van doctor in de rechten of
candidat notaire ou de licencié en notariat avant le 1er janvier 1938, het diploma van kandidaat-notaris of van licenciaat in het notariaat
se sont ou se seront conformés soit à l'article 49 de la loi du 10 behaalden en zich gevoegd hebben of zullen gevoegd hebben hetzij naar
avril 1890 - 3 juillet 1891 sur la collation des grades académiques et artikel 49 van de wet van 10 april 1890-3 juli 1891 op de toekenning
le programme des examens universitaires, tel qu'il a été complété par der academische graden en het programma der universiteitsexamens,
l'article 7 de la loi du 31 juillet 1923 sur l'emploi des langues à zoals dat aangevuld werd bij artikel 7 van de wet van 31 juli 1923 op
het gebruik der talen in de Universiteit, te Gent, hetzij naar artikel
l'université de Gand, soit à l'article 40 de la loi du 21 mai 1929 sur 40 van de wet van 21 mei 1929 op de toekenning der academische graden
la collation des grades académiques et le programme des examens universitaires ». en het programma der universiteitsexamens ».
- Article 322 du Code judiciaire : - Artikel 322 van het Gerechtelijk Wetboek :
« Dans les tribunaux de première instance, le juge empêché peut être remplacé par un autre juge, par un juge de complément ou par un juge suppléant. A défaut de juges suppléants en nombre suffisant, le président de la chambre peut, pour compléter le tribunal, appeler à siéger un ou deux avocats âgés de trente ans au moins, inscrits au tableau de l'Ordre. Dans les tribunaux du travail et les tribunaux de commerce, le président de chambre est remplacé par le président du tribunal ou par le juge qu'il désigne, par un juge de complément ou par un juge suppléant. Le juge social ou consulaire empêché est remplacé par un juge social ou un juge consulaire suppléant. En cas d'absence inopinée, le président du tribunal du travail peut désigner un autre juge social, selon le cas, employeur, ouvrier, employé ou indépendant, un juge, un juge de complément ou un juge suppléant ou un avocat âgé de trente ans au moins inscrit au tableau de l'Ordre, pour remplacer l'assesseur empêché; dans le même cas, le président du tribunal de commerce peut désigner un autre juge consulaire, effectif ou suppléant, un juge, un juge suppléant, ou un avocat âgé de trente ans au moins inscrit au « In de rechtbanken van eerste aanleg kan de verhinderde rechter vervangen worden door een andere rechter, door een toegevoegd rechter of door een plaatsvervangend rechter. Zijn er niet genoeg plaatsvervangende rechters, dan kan de voorzitter van de kamer, om de rechtbank voltallig te maken, een of twee, op het tableau van de Orde ingeschreven advocaten die ten minste dertig jaar oud zijn, oproepen om zitting te nemen. In de arbeidsrechtbanken en in de rechtbanken van koophandel wordt de kamervoorzitter vervangen door de voorzitter van de rechtbank of door de rechter die hij aanwijst, door een toegevoegd rechter of een plaatsvervangend rechter. De verhinderde rechter in sociale zaken of in handelszaken wordt vervangen door een plaatsvervangend rechter in sociale zaken of in handelszaken. Bij onvoorziene afwezigheid kan de voorzitter van de arbeidsrechtbank een andere rechter in sociale zaken, naar gelang van het geval, werkgever, arbeider, bediende of zelfstandige, een rechter, een toegevoegd rechter of een plaatsvervangend rechter of een op het tableau van de Orde ingeschreven advocaat die ten minste dertig jaar
tableau de l'Ordre, pour remplacer l'assesseur empêché; dans le même oud is, aanwijzen om de verhinderde assessor te vervangen; in
cas, le président du tribunal de commerce peut désigner un autre juge hetzelfde geval kan de voorzitter van de rechtbank van koophandel een
consulaire, effectif ou suppléant, un juge, un juge de complément ou andere werkende of plaatsvervangend rechter in handelszaken, een
un juge suppléant, ou un avocat âgé de trente ans aux moins inscrit au rechter, een toegevoegd rechter of een plaatsvervangend rechter of een
tableau de l'Ordre, pour remplacer l'assesseur empêché ». op het tableau van de Orde ingeschreven advocaat die ten minste dertig
B.2. La question préjudicielle comprend deux parties. jaar oud is, aanwijzen om de verhinderde assessor te vervangen ».
La première partie concerne la compatibilité des dispositions en cause B.2. De prejudiciële vraag bevat twee onderdelen.
avec le principe d'égalité et de non-discrimination, en tant que ces Het eerste onderdeel betreft de bestaanbaarheid van de in het geding
dispositions sont interprétées en ce sens qu'elles ne permettent pas zijnde bepalingen met het beginsel van gelijkheid en
au président du Tribunal du travail de Bruxelles de connaître de niet-discriminatie, in zoverre die bepalingen aldus worden
procédures au fond dans l'autre langue que celle de son diplôme de geïnterpreteerd dat zij de voorzitter van de Arbeidsrechtbank te
docteur ou de licencié en droit, bien qu'il fournisse la preuve de la Brussel niet toestaan kennis te nemen van rechtsplegingen ten gronde
connaissance de cette langue qui est requise pour ce faire, alors que in de andere taal dan die van zijn diploma van doctor of licentiaat in
les juges de paix et les juges de police de l'arrondissement de rechten, hoewel hij het bewijs levert van de daartoe vereiste
judiciaire de Bruxelles qui justifient de la même connaissance kennis van die taal, terwijl de vrederechters en de politierechters
linguistique peuvent siéger, quant à eux, dans l'autre langue que van het gerechtelijk arrondissement Brussel die dezelfde taalkennis
celle de leur diplôme. bewijzen, wel zitting mogen houden in de andere taal dan die van hun
La deuxième partie concerne la compatibilité des dispositions en cause diploma. Het tweede onderdeel betreft de bestaanbaarheid van de in het geding
avec le principe d'égalité et de non-discrimination, en tant que ces zijnde bepalingen met het beginsel van gelijkheid en
dispositions sont interprétées en ce sens qu'elles ne permettent pas niet-discriminatie, in zoverre die bepalingen aldus worden
non plus au président du Tribunal du travail de Bruxelles d'exercer la geïnterpreteerd dat zij de voorzitter van de Arbeidsrechtbank te
compétence, conférée au président du tribunal par l'article 322 du Brussel evenmin toestaan de bij artikel 322 van het Gerechtelijk
Code judiciaire, de remplacer un juge du tribunal du travail empêché Wetboek aan de voorzitter van de rechtbank toegekende bevoegdheid uit
qui a obtenu son diplôme de droit dans l'autre langue que la sienne, te oefenen om een verhinderd rechter van de arbeidsrechtbank te
en sorte que sa compétence est limitée, alors que tel n'est pas le cas vervangen die het rechtendiploma behaalde in de andere taal dan de
zijne, zodat zijn bevoegdheid wordt beperkt, terwijl zulks niet geval
des présidents des tribunaux du travail dans les autres is voor de voorzitters van de arbeidsrechtbanken in de andere
arrondissements judiciaires. gerechtelijke arrondissementen.
B.3. Selon le Conseil des Ministres, la situation du président du B.3. Volgens de Ministerraad is de situatie van de voorzitter van de
Tribunal du travail de Bruxelles n'est pas suffisamment comparable, Arbeidsrechtbank te Brussel niet voldoende vergelijkbaar met die van,
d'une part, à celle des juges de paix et des juges de police de enerzijds, de vrederechters en de politierechters te Brussel - eerste
Bruxelles - première partie de la question - et, d'autre part, à celle onderdeel van de vraag - en, anderzijds, de voorzitters van de
des présidents des tribunaux du travail des autres arrondissements arbeidsrechtbanken van de andere gerechtelijke arrondissementen -
judiciaires - deuxième partie de la question. tweede onderdeel van de vraag.
B.4. Dans les travaux préparatoires de la loi du 18 juillet 2002 B.4. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 18 juli 2002 tot
remplaçant l'article 43quinquies et insérant l'article 66 dans la loi vervanging van artikel 43quinquies en tot invoeging van artikel 66 in
du 15 juin 1935 concernant l'emploi des lois en matière judiciaire, de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken,
l'historique et l'objectif du principe selon lequel un juge statue worden de historische achtergrond en de doelstelling van het beginsel
dans la langue de son diplôme ainsi que les exceptions à ce principe dat een rechter recht spreekt in de taal van zijn diploma, alsmede de
sont exposés comme suit : uitzonderingen op dat beginsel, als volgt toegelicht :
« Lorsqu'il règle l'emploi des langues en matière judiciaire, le « Vooraf moet, meer in het algemeen, worden opgemerkt dat de wetgever
législateur doit concilier la liberté fondamentale qu'a l'individu wanneer hij het gebruik der talen in gerechtszaken regelt, de
d'utiliser la langue de son choix, et le bon fonctionnement de fundamentele vrijheid van het individu om zich van de taal van zijn
l'administration de la justice. Ce faisant, le législateur doit tenir keuze te bedienen dient te verzoenen met de goede werking van de
compte de la diversité linguistique consacrée par la Constitution qui rechtsbedeling. De wetgever dient daarbij rekening te houden met de
établit quatre régions linguistiques, dont une est bilingue. (Cour taalkundige verscheidenheid die bevestigd is in de Grondwet, die vier
d'arbitrage, 4 novembre 1998, n° 111/98). taalgebieden vastlegt, waarvan één tweetalig is (A.H., 4 november
1998, n° 111/98).
En outre, l'exercice de la fonction judiciaire requiert une Bovendien, vereist de uitoefening van het rechterlijk ambt een zeer
connaissance linguistique très approfondie. Pour cette raison, le grondige taalkennis. Om die reden heeft de wetgever reeds in 1935 als
législateur a fixé pour règle, déjà en 1935, qu'un juge rend la
justice dans la langue de son diplôme. Le législateur a, avec la regel gesteld dat een rechter recht spreekt in de taal van zijn
réforme judiciaire de 1967, confirmé cette règle et jugé que seule la diploma. De wetgever heeft, met de gerechtelijke hervorming van 1967,
langue du diplôme peut être acceptée comme critère déterminant. Le deze regel bevestigd en geoordeeld dat alléén de taal van het diploma
présent projet vise à confirmer cette règle ainsi qu'à confirmer que als determinerend criterium kon worden aanvaard. Dit ontwerp strekt
dans quelques exceptions seulement, comme le législateur de 1935 et ertoe voormelde regel te bevestigen, evenals, zoals de wetgever van
celui de 1970 l'a déjà décidé, il puisse être dérogé à cette règle 1935 en deze van 1970 had beslist, dat slechts in enkele
(voir ci-après); et ce, uniquement à la condition stricte que le uitzonderlijke gevallen van deze regel kan worden afgeweken (zie
magistrat concerné ait dans ce cas préalablement fourni le certificat hierna); en zulks dan slechts onder de strikte voorwaarde dat de
prouvant qu'il maîtrise la connaissance écrite et orale, tant active betrokken magistraat in dat geval vooraf het bewijs heeft geleverd dat
que passive, de l'autre langue. hij zowel actief als passief, schriftelijk én mondeling, de kennis van
Toutefois, il arrive également en dehors de ces quelques cas de andere taal beheerst.
exceptionnels où le magistrat doit rendre la justice dans la langue Evenwel, ook buiten die enkele uitzonderlijke gevallen waarin de
autre que celle de son diplôme, que dans certaines juridictions, magistraat recht moet spreken in de andere taal dan de taal van zijn
conformément aux dispositions de la présente loi, une certaine diploma, is in sommige rechtsgebieden, overeenkomstig de bepalingen
connaissance de l'autre langue que celle du diplôme soit requise dans van deze wet, in hoofde van de magistraat een zekere kennis van de
le chef du magistrat. Cette connaissance est indispensable car les andere taal dan de taal van het diploma vereist. Die kennis is
magistrats, en raison de la spécificité linguistique de la juridiction onontbeerlijk omdat de magistraten ingevolge de taalspecificiteit van
concernée - entre autres dans le chef des deux tiers de magistrats de het betrokken rechtsgebied - onder andere de twee derden van de
Bruxelles - peuvent devoir, dans les dossiers à traiter, comprendre et magistraten te Brussel - in de te behandelen dossiers de stukken en
traiter des pièces et des déclarations rédigés ou exprimés dans verklaringen gesteld of geuit in de andere taal, moeten kunnen
l'autre langue. begrijpen en behandelen.
En effet, nonobstant la règle de l'unilinguisme de la procédure, les Inderdaad, niettegenstaande de regel van de eentaligheid van de
parties qui comparaissent en personne devant le juge, peuvent rechtspleging, kunnen - ingevolge het vrij taalgebruik - de partijen
également - suite au libre emploi de la langue - témoigner ainsi que die in persoon voor de rechter verschijnen, evenals getuigen alsook
verser des documents au dossier dans l'autre langue. Il va de soi que de telles situations se produiront souvent ou plus fréquemment dans la juridiction bilingue de Bruxelles ou dans une juridiction unilingue comprenant des communes auxquelles s'applique un régime linguistique particulier. Cette finalité implique dès lors, dans le chef des magistrats concernés, une connaissance écrite passive ainsi qu'une connaissance orale passive et active (notamment une conversation sur un sujet de la vie courante de l'autre langue). C'est l'examen du premier type qui est organisé pour tester l'effectivité de la connaissance correspondant à cette finalité. Les quelques exceptions qui, suite à la situation constitutionnelle telle qu'esquissée ci-avant, requièrent en outre que le magistrat documenten in het dossier in de andere taal zijn gesteld. Het spreekt voor zich dat dergelijke situaties veelvuldig of frequenter zullen voorkomen in het tweetalig gebied Brussel of in eentalige rechtsgebieden waarin gemeenten met een bijzonder taalregime zijn gelegen. Om tegemoet te komen aan deze finaliteit, is in hoofde van de betrokken magistraten, zowel een passieve schriftelijke kennis als een passieve én actieve mondelinge kennis (inzonderheid een gesprek over een onderwerp in verband met dagelijkse leven) van de andere taal vereist. Teneinde de aanwezigheid van de met die finaliteit overeenstemmende kennis te toetsen wordt het examen van het eerste type ingericht. De enkele uitzonderlijke gevallen waarin, ingevolge de grondwettelijke situatie zoals hiervoor geschetst, daarenboven is vereist dat de
rende la justice dans l'autre langue que celle de son diplôme, magistraat recht spreekt in de andere taal dan de taal van zijn
concernent notamment les juges de paix ou de police siégeant dans diploma betreffen inzonderheid de vrederechters of de politierechters
l'arrondissement judiciaire de Bruxelles, les magistrats siégeant dans zetelend in het gerechtelijk arrondissement Brussel, de magistraten
les juridictions des cantons judiciaires de la région linguistique zetelend in de rechtscolleges van de gerechtelijke kantons van het
germanophone ou certains magistrats dans les juridictions du groupe Duitstalige taalgebied of bepaalde magistraten in de rechtscolleges
linguistique germano-francophone ou encore les juges de paix qui van de Frans-Duitse taalgroep of nog de vrederechters die kennis
doivent connaître de dossiers de justiciables domiciliés dans l'une moeten nemen van dossiers van rechtsonderhorigen woonachtig in een van
des communes des cantons judiciaires de Fouron-Saint-Martin, Mouscron de gemeenten van de gerechtelijke kantons van Sint-Martens-Voeren,
et Comines. Moeskroen en Komen.
Dans ces cas et si le justiciable requiert le changement de langue, le In al deze gevallen en telkens wanneer de rechtsonderhorige om
juge ne devra pas seulement prendre connaissance de pièces ou taalwijziging van de rechtspleging verzoekt, moet de rechter niet
déclarations dans l'autre langue que celle de son diplôme mais il alleen kennis nemen van de documenten en verklaringen in de andere
devra également rendre la justice dans cette langue. La preuve de la taal dan de taal van het diploma gesteld maar moet hij daarenboven
connaissance de l'autre langue implique dans ces cas, en plus de ce recht spreken in die taal. Het bewijs van de kennis van de andere taal
qui est prescrit ci-avant, une épreuve sur la connaissance écrite omvat in die gevallen, bovenop hetgeen hiervoor is bepaald, een proef
active de l'autre langue. [...]. over de actieve geschreven kennis van de andere taal. [...].
Afin de pourvoir à ces situations objectivement différentes décrites Teneinde te kunnen voorzien in de hiervoor beschreven objectief
ci-avant et telles que fixées dans la loi du 15 juin 1935 sur l'emploi verschillende situaties ingevoerd door de wet van 15 juni 1935 op het
des langues en matière judiciaire, il est nécessaire de prévoir que gebruik der talen in gerechtszaken, is het noodzakelijk de vereiste
les exigences linguistiques seront raisonnablement adaptées à la taalkennis in redelijkheid aan te passen aan de vereisten van de
fonction assumée par le magistrat. betrokken functie.
Afin qu'il ne soit suscité aucun doute quant à la nature des deux Opdat geen twijfel zou bestaan omtrent de aard van beide examens wordt
examens, le contenu en sera explicitement mentionné dans le texte de de inhoud ervan uitdrukkelijk in de tekst van dit ontwerp vermeld.
ce projet. Comme en témoigne le contenu, les exigences linguistiques Zoals uit die inhoud blijkt, zullen de taalvereisten derhalve
varieront selon que le magistrat est tenu ou non, dans l'exercice de verschillen naargelang de magistraat er al dan niet toe gehouden is om
sa fonction, d'écrire des actes de procédure dans l'autre langue que in de uitoefening van zijn functie akten van rechtspleging te
celle de son diplôme. redigeren in de andere taal dan de taal van zijn diploma.
En outre, compte tenu de la spécificité des régions linguistiques, il Daarenboven, wordt, rekening houdende met de verscheidenheid van de
est requis dans le chef de certains chefs de corps, ainsi que dans le taalgebieden, eenzelfde passieve én actieve van zowel de mondelinge
chef de ceux qui exercent pour certains chefs de corps, à titre als geschreven kennis van de andere taal vereist in hoofde van sommige
temporaire, ces fonctions, à la fois une connaissance passive et korpsoversten evenals van diegenen die tijdelijk deze functies voor
active tant orale qu'écrite de l'autre langue que celle du diplôme. deze korpsoversten uitoefenen. Ook zij moeten vooraf het bewijs
Ils doivent eux aussi fournir au préalable le certificat de leveren over de kennis van de andere taal te beschikken conform het
connaissance de l'autre langue conformément à l'examen du deuxième examen van het tweede type. Dergelijke kennis is in hun hoofde vereist
type. Une telle connaissance est requise dans leur chef en vue de la met het oog op de redactie van richtlijnen, dienstorders, evenals voor
rédaction de directives, d'ordres de services, et en vue de l'exercice het uitoefenen van de bevoegdheden verbonden aan de presidentiële
des compétences liées à la fonction présidentielle » (Doc. parl.,
Chambre, 2001-2002, DOC 50-1459/001, pp. 4-6). functie » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50-1459/001, pp. 4-6).
Le rapport fait au nom de la Commission de la justice précise : Het verslag namens de Commissie voor de Justitie vermeldt :
« A cet égard, il est utile de rappeler les dispositions essentielles « In dat verband is het nuttig de essentiële bepalingen van de wet van
de la loi du 15 juin 1935, ainsi que l'objectif visé par le 15 juni 1935, evenals de bedoeling van de wetgever wat het gebruik der
législateur en ce qui concerne l'emploi des langues en matière talen in gerechtszaken betreft, in herinnering te brengen. Dit alles
judiciaire, tout en tenant compte des modifications apportées à cette uiteraard door tevens rekening te houden met de wijzigingen die de wet
op het gebruik der talen in gerechtszaken heeft ondergaan tijdens de
loi lors de la réforme judiciaire de 1967. gerechtelijke hervorming in 1967.
Pour commencer, il faut souligner que c'est précisément parce que Om te beginnen moet worden opgemerkt dat, precies omdat de uitoefening
l'exercice de la fonction juridictionnelle requiert des connaissances van het rechterlijk ambt een zeer grondige taalkennis vereist, de
linguistiques approfondies, que le législateur a estimé que seule la wetgever heeft geoordeeld dat alleen de taal van het diploma als
langue du diplôme constituait un critère déterminant. determinerend criterium kon worden aanvaard.
Concrètement, cela signifie que, hormis quelques exceptions, un juge Dit betekent concreet dat, behoudens een beperkt aantal
fait droit dans la langue de son diplôme (Doc. parl., Chambre, uitzonderingen, een rechter recht spreekt in de taal van zijn diploma
1965-66, n° 59/49, p. 284). C'est également le cas dans (Parl. St., Kamer, 1965-66, nr. 59/ 49, p. 284). Dit geschiedt ook zo
l'arrondissement judiciaire de Bruxelles. in het gerechtelijk arrondissement Brussel.
Ainsi, l'article 43, § 5, alinéa 3 [lire : 2], prévoit que les Aldus bepaalt artikel 43, § 5, derde [lees : tweede] lid, dat
procédures suivies respectivement en français et en néerlandais (tant Nederlandstalige respectievelijk Franstalige rechtsplegingen (zowel
au siège qu'au parquet), sans préjudice des dispositions prévues à wat de zetel als het parket betreft), onverminderd het bepaalde in
l'article 43, § 5, alinéas 4 et 5, sont toujours portées devant des artikel 43, § 5, vierde en vijfde lid, steeds worden gevoerd door
magistrats qui justifient par leur diplôme qu'ils ont subi les examens magistraten die door hun diploma bewijzen dat zij de examens van het
du doctorat (à présent de licence) en droit respectivement en français doctoraat (thans licentiaat) in de rechten in het Nederlands,
et en néerlandais » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1459/004, respectievelijk in het Frans hebben afgelegd » (Parl. St., Kamer,
p. 4). 2001-2002, DOC 50-1459/004, p. 4).
B.5. Il ressort de ces considérations que, par les dispositions B.5. Uit die overwegingen blijkt dat de wetgever, met de bepalingen
relatives à l'emploi des langues en matière judiciaire, le législateur betreffende het gebruik der talen in gerechtszaken, een drievoudige
poursuivait un triple objectif : d'abord, garantir au justiciable la doelstelling heeft nagestreefd : allereerst, aan de rechtzoekende de
liberté fondamentale d'utiliser la langue de son choix et d'être jugé par un magistrat qui a une connaissance approfondie de la langue dans laquelle il s'exprime; ensuite, tenir compte des arrondissements dans lesquels des justiciables s'expriment, certains en néerlandais, d'autres en français; enfin, veiller au bon fonctionnement du service public de la justice qui implique notamment le droit d'être jugé dans un délai raisonnable. De même l'article 322, alinéa 2, du Code judiciaire vise, par une disposition spécifique pour les tribunaux du travail et les tribunaux de commerce où tous les juges de carrière fundamentele vrijheid te waarborgen om de taal van zijn keuze te gebruiken en te worden berecht door een magistraat die een grondige kennis heeft van de taal waarin hij zich uitdrukt; vervolgens, rekening te houden met de arrondissementen waarin sommige rechtzoekenden zich uitdrukken in het Nederlands en anderen in het Frans; ten slotte, te waken over de goede werking van de openbare dienst justitie, wat onder meer het recht inhoudt om binnen een redelijke termijn te worden berecht. Zo ook bevat artikel 322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek een specifieke bepaling voor de arbeidsrechtbanken en de rechtbanken van koophandel waar alle zittende beroepsmagistraten het ambt van kamervoorzitter uitoefenen, die tot
exercent la fonction de président de chambre, à éviter que doel heeft te vermijden dat de verhindering van een rechter de
l'empêchement d'un juge ne retarde la solution des litiges. oplossing van de geschillen zou vertragen.
B.6. Les règles contenues dans les dispositions en cause n'ont donc B.6. De regels die vervat zijn in de in het geding zijnde bepalingen
pas pour objet d'accorder des droits aux magistrats qu'elles hebben dus niet tot doel aan de betrokken magistraten rechten toe te
concernent mais, en premier lieu, de garantir les droits fondamentaux kennen, maar in de eerste plaats de fundamentele rechten te waarborgen
de ceux qu'ils jugent. Il est dès lors sans pertinence, pour apprécier van degenen over wie zij oordelen. Om te oordelen over de
la constitutionnalité des dispositions en cause au regard des articles grondwettigheid van de in het geding zijnde bepalingen in het licht
10 et 11 de la Constitution, de comparer la situation personnelle des van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, is het derhalve niet
magistrats mentionnés dans la question préjudicielle. relevant de persoonlijke situatie van de in de prejudiciële vraag
vermelde magistraten te vergelijken.
B.7. A supposer que la question préjudicielle puisse être lue comme B.7. Gesteld dat de prejudiciële vraag in die zin zou kunnen worden
interrogeant la Cour sur la manière différente dont seraient traités gelezen dat het Hof daarin wordt ondervraagd over de verschillende
les justiciables lorsqu'ils doivent comparaître devant un magistrat manier waarop de rechtzoekenden zouden worden behandeld wanneer zij
empêché, elle ne permettrait pas de les comparer utilement. voor een verhinderde magistraat moeten verschijnen, dan nog zou zij
het niet mogelijk maken hen zinvol te vergelijken.
Il existe entre le président du Tribunal du travail de Bruxelles, Tussen de voorzitter van de Arbeidsrechtbank te Brussel, enerzijds, en
d'une part, et les juges de paix et juges de police de Bruxelles, de vrederechters en politierechters te Brussel, anderzijds, bestaan er
d'autre part, en ce qui concerne la composition et la compétence de inzake de samenstelling en de bevoegdheid van hun rechtscolleges,
leurs juridictions, tant territoriale que matérielle, des différences zowel territoriaal als materieel, verschillen die van die aard zijn
telles qu'ils ne peuvent être utilement comparés. dat zij niet zinvol kunnen worden vergeleken.
B.8. Le président du Tribunal du travail de Bruxelles ne peut B.8. De voorzitter van de Arbeidsrechtbank te Brussel kan inzake het
davantage être comparé aux présidents des autres tribunaux du travail gebruik der talen evenmin worden vergeleken met de voorzitters van de
en matière d'emploi des langues. Si les juridictions qu'ils dirigent andere arbeidsrechtbanken. Hoewel de rechtscolleges die zij leiden,
sont comparables en ce qui concerne leurs compétences, leur situation vergelijkbaar zijn wat hun bevoegdheden betreft, vertoont hun situatie
présente une différence essentielle qui ne permet pas de les comparer een essentieel verschil dat een vergelijking niet mogelijk maakt : de
eerstgenoemde oefent zijn bevoegdheden uit in een tweetalig taalgebied
: le premier exerce ses compétences dans une région linguistique à en leidt, om die reden, een rechtscollege dat is samengesteld uit
caractère bilingue et, pour cette raison, dirige une juridiction magistraten van wie sommigen hun diploma van licentiaat in de rechten
composée de magistrats ayant obtenu leurs diplômes de licencié en in het Nederlands en anderen in het Frans hebben behaald; de in tweede
droit, les uns en français, les autres en néerlandais; les seconds instantie genoemden houden zitting in een eentalig rechtsgebied en
siègent dans une région unilingue et dirigent une juridiction composée leiden een rechtscollege dat is samengesteld uit magistraten die allen
de magistrats qui ont tous obtenu leur diplôme dans la même langue et hun diploma in dezelfde taal hebben behaald en die allen hun ambt in
qui doivent tous exercer leur fonction dans cette langue. die taal moeten uitoefenen.
B.9. Interrogeant la Cour sur des différences de traitement entre des B.9. Aangezien het Hof wordt ondervraagd over verschillen in
catégories de personnes qui ne sont pas comparables au regard des behandeling tussen categorieën van personen die in het licht van de
articles 10 et 11 de la Constitution, la question préjudicielle artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet vergelijkbaar zijn, behoeft de
n'appelle pas de réponse. prejudiciële vraag geen antwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
La question préjudicielle n'appelle pas de réponse. De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 7 décembre 2005. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 7 december 2005.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux. A. Arts. P.-Y. Dutilleux. A. Arts.
^