Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 171/2005 du 23 novembre 2005 Numéro du rôle : 3472 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335 du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de Liège. La Cour d'arbitrage, composée d après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)"
Extrait de l'arrêt n° 171/2005 du 23 novembre 2005 Numéro du rôle : 3472 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335 du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de Liège. La Cour d'arbitrage, composée d après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...) Uittreksel uit arrest nr. 171/2005 van 23 november 2005 Rolnummer 3472 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Luik. Het Arbitragehof, samenges wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 171/2005 du 23 novembre 2005 Uittreksel uit arrest nr. 171/2005 van 23 november 2005
Numéro du rôle : 3472 Rolnummer 3472
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335 du Code In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 335 van het
civil, posée par le Tribunal de première instance de Liège. Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Luik.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, J.-P. Snappe et E. Derycke, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, J.-P. Snappe en E. Derycke,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Melchior, voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 28 janvier 2005 en cause de B. Kals contre S. Kals et Bij vonnis van 28 januari 2005 in zake B. Kals tegen S. Kals en V.
V. Henkinet, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour Henkinet, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
d'arbitrage le 2 février 2005, le Tribunal de première instance de ingekomen op 2 februari 2005, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te
Liège a posé la question préjudicielle suivante : Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« N'existe-t-il pas une discrimination, et par là une violation des « Bestaat er een discriminatie, en daardoor een schending van de
articles 10 et 11 de la Constitution, entre les enfants majeurs dont artikelen 10 en 11 van de Grondwet, tussen de meerderjarige kinderen
la filiation paternelle est établie postérieurement à la filiation wier afstamming van vaderszijde komt vast te staan na de afstamming
maternelle (par reconnaissance ou par recherche de paternité) et les van moederszijde (door erkenning van of door onderzoek naar
enfants majeurs qui contestent la paternité de leur père en ce que les vaderschap) en de meerderjarige kinderen die het vaderschap van hun
premiers peuvent conserver le nom de famille qu'ils ont toujours porté vader betwisten, in zoverre eerstgenoemden de familienaam kunnen
behouden die zij steeds hebben gedragen, terwijl laatstgenoemden dat
tandis que les seconds ne le peuvent pas (article 335 du Code civil) ? ». niet kunnen (artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek) ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Selon le juge a quo, l'article 335 du Code civil entraînerait une B.1. Volgens de verwijzende rechter zou artikel 335 van het Burgerlijk
différence de traitement entre, d'une part, les enfants majeurs dont Wetboek een verschil in behandeling teweegbrengen tussen, enerzijds,
la filiation paternelle est établie postérieurement à la filiation de meerderjarige kinderen wier afstamming van vaderszijde vast komt te
maternelle et qui conservent en principe leur nom patronymique staan na de afstamming van moederszijde en die in beginsel hun
d'origine et, d'autre part, les enfants majeurs qui contestent avec oorspronkelijke familienaam behouden en, anderzijds, de meerderjarige
fruit la paternité de leur père et qui ne peuvent conserver son nom. kinderen die met succes het vaderschap van hun vader betwisten en die
zijn naam niet kunnen behouden.
B.2. L'article 335 du Code civil dispose : B.2. Artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt :
« § 1. L'enfant dont seule la filiation paternelle est établie ou dont « § 1. Het kind wiens afstamming alleen van vaderszijde vaststaat of
la filiation paternelle et la filiation maternelle sont établies en wiens afstamming van vaderszijde en van moederszijde tegelijkertijd
même temps, porte le nom de son père, sauf si le père est marié et komen vast te staan, draagt de naam van zijn vader, behalve wanneer de
reconnaît un enfant conçu pendant le mariage par une autre femme que vader gehuwd is en een kind erkent dat tijdens het huwelijk bij een
son épouse. andere vrouw dan zijn echtgenote is verwekt.
§ 2. L'enfant dont seule la filiation maternelle est établie, porte le § 2. Het kind wiens afstamming alleen van moederszijde vaststaat,
nom de sa mère. draagt de naam van zijn moeder.
§ 3. Si la filiation paternelle est établie après la filiation § 3. Indien de afstamming van vaderszijde komt vast te staan na de
maternelle, aucune modification n'est apportée au nom de l'enfant. afstamming van moederszijde, blijft de naam van het kind onveranderd.
Toutefois, les père et mère ensemble ou l'un d'eux, si l'autre est Evenwel kunnen de ouders samen of een van hen, indien de andere
décédé peuvent déclarer, dans un acte dressé par l'officier de l'état overleden is, in een door de ambtenaar van de burgerlijke stand
civil, que l'enfant portera le nom de son père. opgemaakte akte verklaren dat het kind de naam van zijn vader zal
Cet acte ne peut être dressé, en cas de prédécès du père ou durant son dragen. Bij vooroverlijden van de vader of gedurende zijn huwelijk kan die
mariage, sans l'accord du conjoint avec lequel il était marié au akte niet worden opgemaakt zonder de instemming van de echtgenote met
moment de l'établissement de la filiation. wie hij gehuwd was op het ogenblik van de vaststelling van de
Cette déclaration doit être faite dans l'année à compter du jour où afstamming. Die verklaring moet worden gedaan binnen een jaar te rekenen van de
les déclarants ont eu connaissance de l'établissement de la filiation dag waarop de personen die de verklaring doen, de vaststelling van de
et avant la majorité ou l'émancipation de l'enfant. afstamming hebben vernomen en vóór de meerderjarigheid of de
ontvoogding van het kind.
Mention de la déclaration est faite en marge de l'acte de naissance et Van de verklaring wordt melding gemaakt op de kant van de akte van
des autres actes concernant l'enfant ». geboorte en van de andere akten betreffende het kind ».
B.3. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les catégories de personnes en cause constituent des catégories comparables en ce qu'il s'agit, dans les deux cas, du maintien du nom patronymique d'un enfant majeur dont l'état civil est modifié. B.4.1. L'attribution d'un nom de famille repose principalement sur des considérations d'utilité sociale. Elle est, contrairement à l'attribution du prénom, déterminée par la loi. Celle-ci vise, d'une part, à déterminer le nom de famille de manière simple et uniforme et, d'autre part, à conférer à ce nom de famille une certaine invariabilité. B.3. In tegenstelling tot wat de Ministerraad beweert, vormen de in het geding zijnde categorieën van personen vergelijkbare categorieën, in zoverre het in beide gevallen gaat om het behoud van de familienaam van een meerderjarig kind van wie de burgerlijke staat wordt gewijzigd. B.4.1. De toekenning van een familienaam berust in hoofdzaak op overwegingen van sociaal nut. In tegenstelling tot de toekenning van de voornaam wordt zij door de wet bepaald. Die wet strekt ertoe, enerzijds, de familienaam op een eenvoudige en eenvormige wijze te bepalen en, anderzijds, aan die familienaam een zekere onveranderlijkheid te geven.
B.4.2. L'article 335 du Code civil fixe de manière générale les règles B.4.2. Artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek stelt op algemene wijze
relatives à l'attribution du nom considérée comme effet de la de regels van de naamgeving als gevolg van de afstamming vast.
filiation. Le paragraphe 2 de cette disposition a pour conséquence que l'enfant Paragraaf 2 van die bepaling heeft tot gevolg dat het meerderjarige
majeur ayant agi avec fruit en contestation de paternité perd son nom kind dat met succes het vaderschap heeft betwist, zijn oorspronkelijke
patronymique d'origine au profit du nom de sa mère. familienaam verliest ten voordele van de naam van zijn moeder.
B.5. Cette obligation de changer de nom constitue une ingérence dans B.5. Die verplichting tot naamsverandering is een inmenging in de
l'exercice du droit de l'intéressé au respect de sa vie privée (Cour uitoefening van het recht van de betrokkene op de eerbiediging van
européenne des droits de l'homme, 25 novembre 1994, Stjerna c. zijn privé-leven (Europees Hof voor de Rechten van de Mens, 25
Finlande ). november 1994, Stjerna t. Finland ).
La Cour doit dès lors examiner si la mesure en cause n'entraîne pas Het Hof dient derhalve te onderzoeken of de in het geding zijnde
une atteinte disproportionnée au droit au respect de la vie privée des maatregel geen onevenredige aantasting inhoudt van het recht op de
enfants majeurs et, notamment, à la garantie sociale que constitue eerbiediging van het privé-leven van de meerderjarige kinderen en,
l'invariabilité de leur nom de famille lorsque leur état civil vient à meer bepaald, op de sociale waarborg die wordt geboden door de
onveranderlijkheid van hun familienaam wanneer hun burgerlijke staat
se modifier. wordt gewijzigd.
B.6.1. La circonstance que le changement de nom patronymique résulte B.6.1. De omstandigheid dat de verandering van familienaam voortvloeit
de la procédure en contestation de paternité, entreprise par l'enfant uit de procedure tot betwisting van vaderschap ingeleid door het
majeur lui-même, est indifférente. En effet, la contestation de meerderjarige kind zelf, speelt geen rol. De betwisting van vaderschap
paternité peut être mue par d'autres motifs et a d'autres effets qu'un kan immers door andere motieven zijn ingegeven en heeft andere
tel changement de nom. gevolgen dan een dergelijke naamsverandering.
B.6.2. En outre, la faculté qui est laissée par la loi du 15 mai 1987 B.6.2. Bovendien is de mogelijkheid die bij de wet van 15 mei 1987
relative aux noms et prénoms à cet enfant majeur de solliciter de betreffende de namen en voornamen aan dat meerderjarige kind wordt
l'autorité compétente la modification de son nom afin de bénéficier à gelaten om bij de bevoegde overheid de wijziging van zijn naam te
nouveau de son nom patronymique d'origine n'est pas de nature à vragen teneinde opnieuw zijn oorspronkelijke familienaam te kunnen
fournir à la différence de traitement évoquée une justification dragen, niet van die aard dat zij het aangevoerde verschil in
raisonnable, cette faculté demeurant par essence hypothétique. behandeling redelijkerwijze kan verantwoorden, aangezien die
mogelijkheid per definitie hypothetisch blijft.
B.7. En conséquence, il n'est pas justifié que l'article 335, § 2, du B.7. Het is bijgevolg niet verantwoord dat artikel 335, § 2, van het
Code civil interdise, purement et simplement, à l'enfant majeur qui a Burgerlijk Wetboek aan het meerderjarig kind dat met succes het
agi avec fruit en contestation de paternité de conserver son nom vaderschap heeft betwist, zonder meer verbiedt zijn oorspronkelijke
d'origine. naam te behouden.
B.8. La question préjudicielle appelle une réponse positive. B.8. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
En ce qu'il s'applique aux enfants majeurs ayant agi avec fruit en In zoverre het van toepassing is op de meerderjarige kinderen die met
contestation de paternité, l'article 335, § 2, du Code civil viole les succes het vaderschap hebben betwist, schendt artikel 335, § 2, van
articles 10 et 11 de la Constitution. het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 23 novembre 2005. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 23 november 2005.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux. M. Melchior. P.-Y. Dutilleux. M. Melchior.
^