Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 179/2005 du 7 décembre 2005 Numéro du rôle : 3360 En cause : le recours en annulation des articles 302 et 308 de la loi-programme du 9 juillet 2004, introduit par C. De Wolf. La Cour d'arbitrage,"
Extrait de l'arrêt n° 179/2005 du 7 décembre 2005 Numéro du rôle : 3360 En cause : le recours en annulation des articles 302 et 308 de la loi-programme du 9 juillet 2004, introduit par C. De Wolf. La Cour d'arbitrage, Uittreksel uit arrest nr. 179/2005 van 7 december 2005 Rolnummer 3360 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 302 en 308 van de programmawet van 9 juli 2004, ingesteld door C. De Wolf. Het Arbitrageho(...) samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. S(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 179/2005 du 7 décembre 2005 Uittreksel uit arrest nr. 179/2005 van 7 december 2005
Numéro du rôle : 3360 Rolnummer 3360
En cause : le recours en annulation des articles 302 et 308 (marchés In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 302 en 308
publics) de la loi-programme du 9 juillet 2004, introduit par C. De (overheidsopdrachten) van de programmawet van 9 juli 2004, ingesteld
Wolf. door C. De Wolf.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges M. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke et J. Spreutels, assistée M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke en J. Spreutels,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 17 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 17 januari
janvier 2005 et parvenue au greffe le 18 janvier 2005, C. De Wolf, 2005 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 18
Etikhovestraat 6 à 9680 Maarkedal, a introduit un recours en januari 2005, heeft C. De Wolf, Etikhovestraat 6, te 9680 Maarkedal,
annulation des articles 302 et 308 (marchés publics) de la beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 302 en 308
loi-programme du 9 juillet 2004 (publiée au Moniteur belge du 15 (overheidsopdrachten) van de programmawet van 9 juli 2004
juillet 2004, deuxième édition). (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 15 juli 2004, tweede
Le 8 février 2005, en application de l'article 71, alinéa 1er, de la editie). Op 8 februari 2005 hebben de rechters-verslaggevers A. Alen en J.-P.
Snappe, met toepassing van artikel 71, eerste lid, van de bijzondere
loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, les wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, de voorzitter ervan in
juges-rapporteurs A. Alen et J.-P. Snappe ont informé le président kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht aan het
qu'ils pourraient être amenés à proposer à la Cour, siégeant en Hof, zitting houdende in beperkte kamer, voor te stellen een arrest te
chambre restreinte, de rendre un arrêt constatant que le recours est wijzen waarbij wordt vastgesteld dat het beroep klaarblijkelijk niet
manifestement irrecevable. ontvankelijk is.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1. Le requérant demande l'annulation des articles 302 et 308 de la B.1. De verzoeker vordert de vernietiging van de artikelen 302 en 308
loi-programme du 9 juillet 2004, qui a été publiée au Moniteur belge van de programmawet van 9 juli 2004, die in het Belgisch Staatsblad
du 15 juillet 2004 (deuxième édition) et qui insère un chapitre IIbis van 15 juli 2004 (tweede uitgave) is bekendgemaakt en waarbij een
- De l'information - dans la loi du 24 décembre 1993 relative aux hoofdstuk IIbis - De informatie - wordt ingevoegd in de wet van 24
marchés publics et à certains marchés de travaux, de fournitures et de december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten
services. voor aanneming van werken, leveringen en diensten.
Ces dispositions énoncent : Die bepalingen luiden :
«

Art. 302.Au Livre Ier, Titre II, de la même loi [la loi du 24

«

Art. 302.In Boek I, Titel II, van dezelfde wet [de wet van 24

décembre 1993 relative aux marchés publics et à certains marchés de december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten
travaux, de fournitures et de services], il est inséré un chapitre voor aanneming van werken, leveringen en diensten], wordt een
IIbis, rédigé comme suit : hoofdstuk IIbis ingevoegd, luidende :
' CHAPITRE IIbis. - De l'information ' HOOFDSTUK IIbis. - De informatie

Art. 21bis.- § 1er. Le pouvoir adjudicateur informe les candidats non sélectionnés et les soumissionnaires dont l'offre a été jugée irrégulière ou n'a pas été choisie dans les moindres délais après la prise de décision les concernant. Cette disposition n'est pas applicable pour certains marchés passés par procédure négociée sans publicité dont le Roi arrête la liste. Le Roi fixe les règles relatives à la communication aux candidats et aux soumissionnaires des motifs de la décision qui les concernent. Il peut prévoir des exceptions pour certains marchés passés par procédure négociée sans publicité. § 2. Lorsque le marché public atteint le montant estimé fixé par le Roi pour la publicité européenne lors du lancement de la procédure, le pouvoir adjudicateur communique par lettre recommandée à la poste en

Art. 21bis.- § 1. De aanbestedende overheid informeert onverwijld de niet geselecteerde kandidaten en de inschrijvers van wie de offerte als onregelmatig werd beschouwd of niet werd uitgekozen, nadat een beslissing werd genomen die op hen betrekking heeft. Deze bepaling geldt niet voor bepaalde opdrachten die bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking worden gegund, waarvan de Koning de lijst vaststelt. De Koning legt de regels vast betreffende de verplichting om de kandidaten en inschrijvers de motivering van de beslissing mede te delen die op hen betrekking heeft. Hij kan uitzonderingen bepalen voor sommige opdrachten die bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking worden gegund. § 2. Wanneer de overheidsopdracht het geraamde bedrag bereikt, zoals bepaald door de Koning voor de Europese bekendmaking bij de aanvang van de procedure, deelt de aanbestedende overheid bij een ter post

même temps que l'information prévue au § 1er : aangetekende brief samen met de informatie bepaald in § 1 mede :
1° à tout candidat ou soumissionnaire non sélectionné, les motifs de 1° aan elke niet geselecteerde kandidaat of inschrijver, de motieven
sa non-sélection; voor zijn niet-selectie;
2° à tout soumissionnaire dont l'offre a été jugée irrégulière, les 2° aan elke inschrijver van wie de offerte als niet regelmatig werd
motifs de son éviction; beschouwd, de motieven voor de verwerping;
3° à tout soumissionnaire dont l'offre n'a pas été choisie, la 3° aan elke inschrijver waarvan de offerte niet werd uitgekozen, de
décision motivée d'attribution du marché. Le pouvoir adjudicateur accorde aux candidats et soumissionnaires un délai qu'il précise et qui doit être d'au moins dix jours à compter du lendemain du jour de l'envoi des motifs, afin de leur permettre d'introduire éventuellement un recours auprès d'une juridiction, et ce exclusivement selon le cas dans le cadre d'une procédure en référé devant le juge judiciaire ou, devant le Conseil d'Etat, par une procédure d'extrême urgence. En l'absence d'une information écrite au pouvoir adjudicateur en ce sens, parvenue dans le délai accordé à l'adresse qu'il a indiquée, la procédure peut être poursuivie. Le respect des dispositions du présent paragraphe ne s'impose pas : gemotiveerde toewijzingsbeslissing van de opdracht. De aanbestedende overheid kent de kandidaten en inschrijvers een termijn toe die ze nader bepaalt en minstens tien dagen omvat vanaf de dag die volgt op de verzendingsdatum van de motivering, zodat zij eventueel beroep kunnen aantekenen bij een rechtscollege, wat uitsluitend mag gebeuren in het kader van, al naar het geval, een procedure in kort geding voor de justitiële rechter of, voor de Raad van State, via een uiterst dringende rechtspleging. Indien de aanbestedende overheid binnen de toegestane termijn geen schriftelijke kennisgeving in die zin ontvangt op het door haar vermelde adres, mag de procedure worden verdergezet. De naleving van de bepalingen van deze paragraaf is niet vereist :
- dans les cas de procédure négociée sans publicité au sens de - in het kader van een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking,
l'article 17, § 2, de la loi, lorsqu'il n'est pas possible de als bedoeld in artikel 17, § 2, van de wet, wanneer het niet mogelijk
consulter plusieurs concurrents et en cas d'application de l'article is verschillende concurrenten te raadplegen en in geval van toepassing
17, § 2, 1°, b et c, de la loi; van artikel 17, § 2, 1°, b en c, van de wet;
- dans le cas de marchés en matière de défense au sens de l'article - in het kader van opdrachten inzake landsverdediging, als bedoeld in
296, § 1er, b, du Traité; artikel 296, § 1, b, van het Verdrag;
- dans les cas exceptionnels et dûment motivés où l'urgence impose une - in de behoorlijk gemotiveerde uitzonderingsgevallen, waarbij het om
réduction du délai de réception des demandes de participation à moins dringende redenen noodzakelijk is de ontvangsttermijn van de aanvragen
tot deelneming in te korten tot minder dan twintig dagen en de
de vingt jours et du délai de réception des offres à moins de quinze ontvangsttermijn van de offertes tot minder dan vijftien dagen in het
jours dans le cadre d'une procédure accélérée au sens du § 1er, alinéa kader van een versnelde procedure, als bedoeld in § 1, tweede lid, van
2, des articles 6, 32 et 58 de l'arrêté royal du 8 janvier 1996 de artikelen 6, 32 en 58 van het koninklijk besluit van 8 januari 1996
relatif aux marchés publics de travaux, de fournitures et de services betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken,
et aux concessions de travaux publics. leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken.
§ 3. Certains renseignements peuvent ne pas être communiqués lorsque § 3. Bepaalde gegevens mogen evenwel niet worden medegedeeld indien de
leur divulgation ferait obstacle à l'application d'une loi, serait openbaarmaking ervan de toepassing van een wet zou belemmeren, in
contraire à l'intérêt public, porterait préjudice aux intérêts strijd zou zijn met het openbaar belang, nadelig zou zijn voor de
rechtmatige commerciële belangen van overheidsbedrijven of
commerciaux légitimes d'entreprises publiques ou privées ou pourrait particuliere ondernemingen of de eerlijke mededinging tussen de
nuire à une concurrence loyale entre entreprises. ' ». ondernemingen zou kunnen schaden ' ».
«

Art. 308.Dans l'article 41 de la même loi du 24 décembre 1993, les

«

Art. 308.In artikel 41 van dezelfde wet [de wet van 24 december

mots ' 21bis, §§ 1er et 3, ' sont insérés entre les mots ' 19, ' et ' 1993], worden de woorden ' 21bis, §§ 1 en 3, ' ingevoegd tussen de
22 ' ». woorden ' 19, ' en ' 22 ' ».
Quant à la recevabilité Wat de ontvankelijkheid betreft
B.2. Le Conseil des Ministres conteste l'intérêt du requérant à B.2. De Ministerraad betwist het belang van de verzoeker bij de
l'annulation des articles 302 et 308 de la loi-programme du 9 juillet vernietiging van de artikelen 302 en 308 van de programmawet van 9
2004. juli 2004.
B.3. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour B.3. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui introduit Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon
die een beroep tot vernietiging instelt doet blijken van een belang.
un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie
l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden
affectée directement et défavorablement par la norme entreprise; il geraakt; bijgevolg is de actio popularis niet toelaatbaar.
s'ensuit que l'action populaire n'est pas admissible. B.4.1. De verzoeker beroept zich allereerst op een belang als advocaat
B.4.1. Le requérant se prévaut d'abord d'un intérêt en sa qualité wiens praktijk hoofdzakelijk bestaat in het adviseren en begeleiden
d'avocat dont la pratique consiste principalement à conseiller et à van publiekrechtelijke procedures, meer in het bijzonder met
accompagner des procédures relatives à l'attribution de marchés betrekking tot de gunning van overheidsopdrachten. In die hoedanigheid
publics. Son intérêt concernerait la sécurité juridique qui est zou zijn belang bestaan in de wenselijke en zelfs noodzakelijke
souhaitable et même nécessaire pour prêter conseil. rechtszekerheid met het oog op adviesverlening.
B.4.2. La situation du requérant n'est pas affectée directement et B.4.2. De situatie van de verzoeker wordt niet rechtstreeks en
défavorablement par la réglementation en vertu de laquelle la ongunstig geraakt door de regeling waarbij de
procédure de protection juridique s'applique uniquement à une certaine rechtsbeschermingsprocedure slechts toepasselijk is op een bepaalde
categorie van overheidsopdrachten waaromtrent hij, in zijn loutere
catégorie de marchés publics pour lesquels, en sa simple qualité hoedanigheid van advocaat en adviesverlener inzake
d'avocat et de conseiller en matière de marchés publics, il dit overheidsopdrachten, aanvoert te streven naar « wenselijke en zelfs
rechercher « une sécurité juridique souhaitable et même nécessaire ». noodzakelijke rechtszekerheid ».
L'intérêt qu'il invoque, en sa seule qualité d'avocat ou de conseiller juridique en matière de marchés publics, ne se distingue pas de l'intérêt qu'a toute personne au respect de la légalité en toute matière et, en l'espèce, à ce qu'il soit remédié au traitement inégal, dénoncé, de personnes qui participent à des procédures d'adjudication de différents types de marchés publics. Admettre un tel intérêt pour agir devant la Cour reviendrait à admettre le recours populaire, ce que le Constituant n'a pas voulu. B.5.1. Le requérant se prévaut toutefois aussi de l'intérêt qu'il a, en sa qualité de conseiller juridique, à participer lui-même, le cas échéant, à des marchés publics portant sur des services juridiques, auxquels la première disposition attaquée ne pourrait s'appliquer par suite du montant du marché à attribuer. Il se verrait ainsi privé du droit d'invoquer la réglementation relative à la protection juridique en matière de marchés publics, instaurée par cette disposition. B.5.2. Les pièces produites par le requérant font apparaître qu'il a participé dans le passé à des procédures d'adjudication de marchés publics portant sur des services juridiques. Pour les marchés publics de services juridiques qui n'atteignent pas le « montant estimé fixé par le Roi pour la publicité européenne », le requérant ne pourra Het door hem aangevoerde belang, enkel en alleen als advocaat of juridisch adviseur inzake overheidsopdrachten, verschilt niet van het belang dat iedere persoon erbij heeft dat de wettigheid in alle aangelegenheden in acht wordt genomen, te dezen dat de aangeklaagde ongelijke behandeling van deelnemers aan procedures van aanbesteding van verschillende soorten van overheidsopdrachten wordt geremedieerd. Zulk een belang aanvaarden om voor het Hof in rechte op te treden, zou neerkomen op het aanvaarden van de actio popularis, wat de Grondwetgever niet heeft gewild. B.5.1. De verzoeker beroept zich evenwel ook op zijn belang om als juridisch adviseur in voorkomend geval zelf deel te nemen aan overheidsopdrachten met betrekking tot juridische dienstverlening, waarop de eerste bestreden bepaling, vanwege het bedrag van de aan te besteden opdracht, niet van toepassing zou kunnen zijn. Daardoor zou, met schending van het gelijkheidsbeginsel, zoals in het eerste onderdeel van het middel wordt betoogd, hem het recht worden ontzegd zich te beroepen op de bij die bepaling ingevoerde regeling inzake de rechtsbescherming bij overheidsopdrachten. B.5.2. Uit de door de verzoeker overgelegde stukken blijkt dat hij in het verleden heeft deelgenomen aan aanbestedingsprocedures voor overheidsopdrachten met betrekking tot juridische dienstverlening. Voor de overheidsopdrachten inzake juridische dienstverlening die niet het geraamde bedrag bereiken, « zoals bepaald door de Koning voor de Europese bekendmaking », zal de verzoeker zich niet kunnen beroepen op de procedure die is vastgelegd in artikel 21bis, § 2, van de wet van
recourir à la procédure prévue à l'article 21bis, § 2, de la loi du 24 24 december 1993, zoals het werd ingevoegd door het bestreden artikel
décembre 1993, telle qu'elle a été instaurée par l'article 302 attaqué
de la loi-programme du 9 juillet 2004. Dans cette mesure, sa situation 302 van de programmawet van 9 juli 2004. In die mate kan zijn situatie
peut être affectée de manière suffisamment directe et défavorable par door de bestreden norm voldoende rechtstreeks en ongunstig worden
la norme entreprise et il justifie donc de l'intérêt requis pour
demander l'annulation de cette disposition. geraakt en getuigt hij derhalve van het vereiste belang om de
B.6.1. Dans la deuxième branche du moyen, le requérant dénonce vernietiging van die bepaling te vorderen.
également la différence de traitement entre les personnes qui B.6.1. In het tweede onderdeel van het middel klaagt de verzoeker
participent à des marchés publics dans les secteurs classiques et eveneens het verschil in behandeling aan tussen personen die deelnemen
celles qui participent à des marchés publics d'adjudication de aan overheidsopdrachten in de klassieke sectoren en personen die
travaux, de fournitures et de services dans les secteurs de l'eau, de deelnemen aan overheidsopdrachten voor de aanneming van werken,
l'énergie, des transports et des services postaux, en raison de leveringen en diensten in de sectoren water, energie, vervoer en
l'absence du principe de standstill dans la procédure relative aux postdiensten, wegens de ontstentenis van het standstill -beginsel in
marchés publics dans ces derniers secteurs. de rechtspleging met betrekking tot die laatste overheidsopdrachten.
B.6.2. Le requérant, qui du point de vue professionnel n'exerce pas B.6.2. De verzoeker, die professioneel niet actief is in die
d'activité dans ces secteurs spéciaux, ne saurait être affecté bijzondere sectoren, kan in de aangevoerde hoedanigheid niet
directement et défavorablement, dans la qualité qu'il invoque, par rechtstreeks en ongunstig worden geraakt door de ontstentenis van het
l'absence du principe de standstill dans le régime de protection standstill -beginsel in de rechtsbeschermingsregeling voor
juridique des marchés publics relatifs aux secteurs spéciaux. overheidsopdrachten met betrekking tot de nutssectoren.
Son intérêt ne diffère donc pas de l'intérêt considéré comme Zijn belang verschilt aldus niet van het in B.4.2 ontoereikend geachte
insuffisant en B.4.2. belang.
B.7. Le recours en annulation introduit par le requérant n'est donc B.7. Het door de verzoeker ingestelde beroep tot vernietiging is
derhalve slechts ontvankelijk in zoverre hij, in zijn hoedanigheid van
recevable qu'en tant qu'il dénonce, en sa qualité de participant actif actief deelnemer aan de aanbesteding van overheidsopdrachten inzake
à l'adjudication de marchés publics portant sur des services juridische dienstverlening, zich beklaagt over de ontstentenis van het
juridiques, l'absence du principe de standstill dans la procédure standstill -beginsel in de procedure betreffende overheidsopdrachten
relative aux marchés publics en matière de services juridiques qui inzake juridische dienstverlening die niet het geraamde bedrag
n'atteignent pas le montant estimé, fixé par le Roi, pour la publicité européenne. bereiken, zoals bepaald door de Koning voor de Europese bekendmaking.
La Cour examinera le recours dans cette seule mesure. Het Hof zal het beroep slechts in die mate onderzoeken.
Quant au fond Ten gronde
B.8. Selon le requérant, le principe d'égalité et de B.8. Volgens de verzoeker is het beginsel van gelijkheid en
non-discrimination est violé en ce que la réglementation insérée dans niet-discriminatie geschonden doordat de in de wet van 24 december
la loi du 24 décembre 1993 à l'article 21bis, § 2, en vertu de 1993 in artikel 21bis, § 2, ingevoerde regeling waarbij de
laquelle le pouvoir adjudicateur doit procéder à une notification aanbestedende overheid een bijzondere kennisgeving dient te doen en
particulière et respecter un délai d'attente avant de poursuivre la een wachttermijn in acht dient te nemen voor de voortzetting van de
procédure d'adjudication (le principe de standstill ), s'applique aanbestedingsprocedure (het standstill -beginsel), uitsluitend van
exclusivement aux marchés publics qui atteignent le montant estimé, toepassing is op overheidsopdrachten die het geraamde bedrag bereiken,
fixé par le Roi, en vue de la publicité européenne, alors que cette zoals bepaald door de Koning voor de Europese bekendmaking, terwijl
mesure de protection juridique ne s'applique pas aux marchés publics die rechtsbeschermingsmaatregel niet geldt voor overheidsopdrachten
dont le montant estimé n'atteint pas cette valeur seuil à partir de waarvan het geraamde bedrag die drempelwaarde voor verplichte Europese
laquelle la publicité européenne est obligatoire. Pour le requérant, bekendmaking niet bereikt. Voor dat verschil in behandeling bestaan
il n'existe pas de motif valable à cette différence de traitement. volgens de verzoeker geen deugdelijke motieven.
B.9. La différence de traitement dénoncée entre les différentes B.9. Het aangeklaagde verschil in behandeling tussen de verschillende
catégories de participants et de soumissionnaires à des adjudications categorieën van deelnemers aan en inschrijvers op aanbestedingen
de marchés publics est fondée sur un critère objectif, à savoir le inzake overheidsopdrachten berust op een objectief criterium, namelijk
montant du marché public. het bedrag van de overheidsopdracht.
B.10.1. La modification apportée à la loi du 24 décembre 1993 par la
loi-programme du 9 juillet 2004 concernait « l'information des B.10.1. De door de programmawet van 9 juli 2004 aangebrachte wijziging
candidats et des soumissionnaires, et plus particulièrement van de wet van 24 december 1993 beoogde « de aan de kandidaten en
inschrijvers gerichte kennisgeving, meer bepaald de invoering voor die
l'instauration pour les marchés relevant du régime général et opdrachten die behoren tot het algemene stelsel en die de drempels
atteignant les seuils fixés pour la publicité européenne d'un délai bereiken zoals vastgelegd voor de Europese bekendmaking van een
avant la conclusion du marché » (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC termijn voordat de opdracht wordt gegund » (Parl. St., Kamer,
51-1139/001, p. 161). Cette modification a été justifiée comme suit : 2003-2004, DOC 51-1139/001, p. 161). Die wijziging werd als volgt
« Le § 2 détermine cependant un régime adapté pour les marchés publics dont le montant estimé HTVA atteint le montant fixé par le Roi pour la publicité au niveau européen lors du lancement de la procédure. Ces marchés sont dès lors soumis à l'application des directives européennes actuelles 92/50/CEE, 93/36/CEE et 93/37/ CEE relatives à la coordination des procédures de passation des marchés publics. Le pouvoir adjudicateur doit dans ce cas non seulement informer dans les moindres délais mais également communiquer aux candidats ou soumissionnaires non sélectionnés et aux soumissionnaires dont l'offre a été jugée irrégulière ou n'a pas été retenue la décision motivée les concernant. Un délai d'au moins dix jours à compter du lendemain de l'envoi doit ensuite être respecté pour permettre aux candidats et verantwoord : « Paragraaf 2 bepaalt evenwel dat een aangepast stelsel van toepassing is op de overheidsopdrachten waarvan het geraamde bedrag exclusief BTW het door de Koning bepaalde bedrag voor de bekendmaking op Europees niveau bij de aanvang van de procedure bereikt. Deze opdrachten zijn immers onderworpen aan de toepassing van de huidige richtlijnen 92/50/EEG, 93/36/EEG en 93/37/EEG betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten. In dat geval moet de aanbestedende overheid de niet-geselecteerde kandidaten of inschrijvers en de inschrijvers van wie de offerte als onregelmatig werd beschouwd of niet in aanmerking werd genomen niet enkel onverwijld informeren, maar hen ook de gemotiveerde beslissing mededelen die op hen betrekking heeft. Vervolgens moet een termijn van minstens tien dagen worden nageleefd die ingaat de dag na de verzending, teneinde de kandidaten en inschrijvers de mogelijkheid te
soumissionnaires d'examiner la motivation de la décision et bieden om de motivering van de beslissing te onderzoeken en, indien ze
d'introduire, s'ils estiment être lésés par cette décision, un recours van mening zijn dat deze beslissing hen benadeelt, beroep aan te
auprès d'une juridiction. Le Conseil d'Etat propose, dans son avis, tekenen bij een rechtscollege. In zijn advies stelt de Raad van State
d'allonger le délai minimum de dix jours. Il ne convient pas de voor om de minimumtermijn met tien dagen te verlengen. Dit voorstel
retenir cette proposition car il s'agit du délai minimum raisonnable dient niet in aanmerking te worden genomen omdat het een redelijke
admis par la Commission européenne et appliqué dans d'autres Etats minimumtermijn betreft die toegestaan is door de Europese Commissie en
membres. L'article 2, § 1er, de la directive 89/665/CEE, traitant des in andere lidstaten wordt toegepast. Artikel 2, § 1, van de richtlijn
voies de recours, exige par ailleurs que des mesures provisoires 89/665/EEG betreffende de beroepsprocedures bepaalt bovendien dat
puissent être prises dans les délais les plus brefs. S'agissant en voorlopige maatregelen moeten mogelijk zijn binnen de kortst mogelijke
outre d'un délai minimum, chaque pouvoir adjudicateur devra apprécier, termijn. Aangezien het bovendien een minimumtermijn betreft, moet elke
en fonction notamment de la complexité du marché, s'il ne convient pas aanbestedende overheid nagaan of geen langere termijn vereist is
d'accorder un délai plus long. rekening houdend met de complexiteit van de opdracht.
[...] [...]
Dans son arrêt ' Alcatel ' du 28 octobre 1999 (affaire C-81/98) relatif à l'interprétation de la directive 89/665/CEE portant coordination des dispositions législatives, réglementaires et administratives relatives à l'application des procédures de recours en matière de passation des marchés publics, la Cour de Justice des Communautés européennes a en effet conclu que les Etats membres doivent prévoir une procédure de recours permettant aux candidats non sélectionnés et aux soumissionnaires dont l'offre a été jugée irrégulière ou n'a pas été choisie de demander, avant la conclusion du marché, l'annulation de la décision en cas d'illégalité de celle-ci, et ce indépendamment de la possibilité d'obtenir des dommages-intérêts lorsque le marché a été conclu » (ibid., pp. 163-165). B.10.2. Comme le font apparaître les travaux préparatoires précités, le législateur a uniquement voulu mettre en oeuvre des directives européennes et a, pour cette raison, limité la réglementation de la protection juridique aux marchés publics qui entrent dans le champ d'application de ces directives. Le législateur ne devait pas, à cette occasion, justifier spécialement la raison pour laquelle il n'a pas étendu ce régime de protection juridique aux participants ou soumissionnaires d'autres marchés publics. Il n'est pas douteux que des arguments pertinents en faveur de cette extension peuvent être avancés, comme le fait le requérant. Il n'appartient toutefois pas à la Cour de substituer en l'espèce son jugement à celui du législateur, lequel, en cas d'une éventuelle extension du régime de protection juridique, ne doit pas seulement tenir compte des éventuels effets qui pourraient découler d'une application illimitée du principe de standstill, aussi bien au niveau du déroulement de la procédure et de sa durée qu'au niveau de l'efficacité nécessaire de l'intervention des pouvoirs adjudicateurs. Cette préoccupation générale ressort d'ailleurs des travaux préparatoires. C'est ainsi qu'il a été observé lors de l'examen des modalités de la procédure actuelle : « La solution retenue dans le projet de loi, après avis de la Commission des marchés publics, a été d'établir un équilibre entre le respect des droits des entreprises concurrentes et la nécessité de sauvegarder la continuité du service au travers de la passation des marchés. Le projet entend donc trouver une solution pour les situations dans lesquelles les irrégularités sont manifestes et qui ne souffrent pas de délais de procédure plus longs » (ibid., p. 165). Il découle de ce qui précède que la mesure attaquée n'est pas dépourvue de justification raisonnable. B.11. Le moyen unique ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 7 décembre 2005. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, In zijn arrest ' Alcatel ' van 28 oktober 1999 (zaak C-81/98) betreffende de interpretatie van de richtlijn 89/665/EEG houdende de coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen betreffende de toepassing van de beroepsprocedures inzake het plaatsen van overheidsopdrachten, heeft het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen immers besloten dat de lidstaten een beroepsprocedure moeten uitwerken die de niet-geselecteerde kandidaten en de inschrijvers van wie de offerte als onregelmatig werd beschouwd of niet werd uitgekozen, de mogelijkheid biedt om een verzoek tot nietigverklaring van de beslissing in te dienen, vóór de gunning van de opdracht, in geval die onwettig is, los van de mogelijkheid om na het sluiten van de opdracht schadevergoeding te verkrijgen » (ibid., pp. 163-165). B.10.2. Zoals uitdrukkelijk blijkt uit de voormelde parlementaire voorbereiding, heeft de wetgever slechts uitvoering willen verlenen aan Europese richtlijnen en, om die reden, heeft hij de rechtsbeschermingsregeling beperkt tot de overheidsopdrachten die onder de toepassing van die richtlijnen vallen. De wetgever diende daarbij niet in het bijzonder te verantwoorden waarom hij die rechtsbeschermingsregeling niet heeft uitgebreid tot deelnemers aan of inschrijvers op andere overheidsopdrachten. Ongetwijfeld kunnen hiervoor, zoals de verzoeker doet, waardevolle argumenten worden aangehaald. Het komt het Hof evenwel niet toe ter zake zijn beoordeling in de plaats te stellen van die van de wetgever, die bij de eventuele uitbreiding van de rechtsbeschermingsregeling niet alleen rekening dient te houden met de mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit een onbeperkte toepassing van het standstill -beginsel, zowel op het vlak van de rechtsgang en de duur ervan als op het vlak van de noodzakelijke efficiëntie van het optreden van de aanbestedende overheden. Die algemene bekommernis blijkt overigens uit de parlementaire voorbereiding. Zo werd tijdens de bespreking van de modaliteiten van de huidige procedure opgemerkt dat « de in het wetsontwerp vervatte oplossing, na advies van de Commissie voor de overheidsopdrachten, ertoe strekte een evenwicht tot stand te brengen tussen de naleving van de rechten van de concurrerende ondernemingen en de noodzaak om de continuïteit van de dienst te waarborgen via de gunning van de overheidsopdrachten. Het ontwerp heeft dus tot doel een oplossing uit te werken voor de toestanden waarbij de onregelmatigheden duidelijk zijn en geen hinder wordt ondervonden van langere proceduretermijnen » (ibid., p. 165). Hieruit vloeit voort dat de bestreden maatregel niet zonder redelijke verantwoording is. B.11. Het enige middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 7 december 2005. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter,
A. Arts. A. Arts.
^