← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 147/2005 du 28 septembre 2005 Numéro du rôle : 3107 En cause
: le recours en annulation du décret de la Communauté flamande du 3 mars 2004 relatif aux soins de santé
primaires et à la coopération entre les prestataires La
Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 147/2005 du 28 septembre 2005 Numéro du rôle : 3107 En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté flamande du 3 mars 2004 relatif aux soins de santé primaires et à la coopération entre les prestataires La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 147/2005 van 28 september 2005 Rolnummer 3107 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 3 maart 2004 betreffende de eerstelijnsgezondheidszorg en de samenwerking tussen de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 147/2005 du 28 septembre 2005 | Uittreksel uit arrest nr. 147/2005 van 28 september 2005 |
Numéro du rôle : 3107 | Rolnummer 3107 |
En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté | In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse |
flamande du 3 mars 2004 relatif aux soins de santé primaires et à la | Gemeenschap van 3 maart 2004 betreffende de eerstelijnsgezondheidszorg |
coopération entre les prestataires de soins, introduit par l'a.s.b.l. | en de samenwerking tussen de zorgaanbieders, ingesteld door de v.z.w. |
Association belge des syndicats médicaux et le Groupement des unions | Belgische Vereniging van Artsensyndicaten en het Verbond der Belgische |
professionnelles belges de médecins spécialistes. | Beroepsvereningen van Geneesheren-specialisten. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, | P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du | Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 19 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 19 oktober |
octobre 2004 et parvenue au greffe le 20 octobre 2004, un recours en | 2004 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 20 |
oktober 2004, is beroep tot vernietiging ingesteld van het decreet van | |
annulation du décret de la Communauté flamande du 3 mars 2004 relatif | de Vlaamse Gemeenschap van 3 maart 2004 betreffende de |
aux soins de santé primaires et à la coopération entre les | eerstelijnsgezondheidszorg en de samenwerking tussen de zorgaanbieders |
prestataires de soins (publié au Moniteur belge du 20 avril 2004, | (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 20 april 2004, derde |
troisième édition) a été introduit par l'a.s.b.l. Association belge | editie) door de v.z.w. Belgische Vereniging van Artsensyndicaten, met |
des syndicats médicaux, dont le siège social est établi à 1050 | maatschappelijke zetel te 1050 Brussel, Boondaalsesteenweg 6, en het |
Bruxelles, chaussée de Boondael 6, et le Groupement des unions | |
professionnelles belges de médecins spécialistes, dont le siège est | Verbond der Belgische Beroepsvereningen van Geneesheren-specialisten, |
établi à 1050 Bruxelles, avenue de la Couronne 20. | met zetel te 1050 Brussel, Kroonlaan 20. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant au décret attaqué | Ten aanzien van het aangevochten decreet |
B.1.1. Le décret attaqué entend, d'une part, exécuter, par la création | B.1.1. Het aangevochten decreet wil, enerzijds, door de oprichting van |
d'initiatives de coopération dans le domaine des soins de santé | samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg, het protocol |
primaires, le Protocole relatif aux soins de santé de première ligne | betreffende de eerstelijnsgezondheidszorg uitvoeren dat op 25 juli |
conclu le 25 juillet 2001 entre le Gouvernement fédéral et les | 2001 is gesloten tussen de federale Regering en de Gemeenschaps- en |
Gouvernements communautaires et régionaux. Il vise, d'autre part, à | Gewestregeringen. Het beoogt, anderzijds, de optimalisering van de |
optimaliser les procédés de soins de santé primaires par la définition | zorgprocessen binnen de eerstelijnsgezondheidszorg door het definiëren |
des missions, des objectifs et des principes de fonctionnement | van de opdrachten, de doelstellingen en de werkingsbeginselen die ter |
applicables en la matière (Doc. parl., Parlement flamand, 2003-2004, | zake van toepassing zijn (Parl. St., Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. |
n° 1882/1, p. 4). | 1882/1, p. 4). |
Selon les travaux préparatoires, les soins de santé primaires | Volgens de parlementaire voorbereiding vormt de |
constituent un pan essentiel du système des soins de santé, au sein | eerstelijnsgezondheidszorg een essentiële component in het stelsel van |
duquel des méthodes fondées scientifiquement, acceptées socialement et | de gezondheidszorg binnen hetwelk wetenschappelijk onderbouwde |
orientées vers la pratique devraient être mises en oeuvre. Une offre | methoden, die maatschappelijk aanvaard en praktijkgericht zijn, zouden |
uni-disciplinaire ne permet toutefois pas de rencontrer adéquatement | moeten worden gehanteerd. Een monodisciplinair aanbod maakt het echter |
cet objectif. La complémentarité des différents acteurs doit dès lors | niet mogelijk die doelstelling op adequate wijze te bereiken. De |
être mise à profit par la stimulation de la concertation et des | complementariteit van de verschillende actoren moet bijgevolg beter |
échanges de données (ibid., p. 3). | worden benut door het stimuleren van overleg en gegevensuitwisseling (ibid., p. 3). |
B.1.2. Les dispensateurs de soins de santé primaires sont appelés à | B.1.2. De eerstelijnszorgverstrekkers moeten zowel activiteiten |
exercer tant des activités centrées sur l'usager, qui impliquent un | uitoefenen die gericht zijn op de gebruiker, en die een individueel |
contact individuel, que des activités, visant à la bonne organisation | contact impliceren, als activiteiten die de goede organisatie van de |
des soins de santé primaires, par lesquelles les prestataires de soins | eerstelijnsgezondheidszorg beogen, en waarbij de zorgaanbieders binnen |
coordonnent leurs activités au sein d'un ressort déterminé (article 6). | een bepaald werkgebied hun werking op elkaar afstemmen (artikel 6). |
B.1.3. Le Gouvernement flamand est habilité à agréer des formes de | B.1.3. De Vlaamse Regering wordt ertoe gemachtigd vormen van |
partenariats au niveau de la pratique et des initiatives de | samenwerkingsverbanden op het niveau van de praktijkvoering en |
coopération dans le domaine des soins de santé primaires ainsi qu'à en | samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg te erkennen en de |
subventionner les activités (articles 7 et 8). | activiteiten daarvan te subsidiëren (artikelen 7 en 8). |
Les initiatives de coopération tendent à fournir à l'usager des soins | De samenwerkingsinitiatieven beogen een optimale zorgverlening aan de |
optimaux en favorisant tant l'adéquation entre l'offre et la demande | gebruiker door zowel het aanbod af te stemmen op de noden als de |
de soins que la coopération entre les prestataires de soins. Elles | samenwerking tussen de zorgaanbieders onderling te bevorderen. Zij |
informent la population sur l'offre de soins et s'efforcent | informeren de bevolking over het zorgaanbod en leveren inspanningen om |
d'optimiser l'accessibilité des soins de santé primaires (article 9). | de toegankelijkheid van de eerstelijnsgezondheidszorg te optimaliseren (artikel 9). |
Le Gouvernement flamand peut déterminer les tâches dévolues en | De Vlaamse Regering kan de taken vaststellen die in principe worden |
principe aux initiatives de coopération qui sont susceptibles d'être | toegekend aan de samenwerkingsinitiatieven en die door een andere |
accomplies par une autre personne morale (article 11). | rechtspersoon kunnen worden uitgevoerd (artikel 11). |
Quant à la recevabilité | Ten aanzien van de ontvankelijkheid |
B.2.1. La partie requérante qui fait valoir dans sa requête que la | B.2.1. De verzoekende partij die in haar verzoekschrift doet gelden |
norme législative attaquée concerne les intérêts professionnels de ses | dat de bestreden wetgevende norm de beroepsbelangen van haar leden |
membres et qui précise dans l'exposé des moyens en quoi cette norme | betreft en die in de uiteenzetting van de middelen preciseert hoe die |
affecterait défavorablement leurs intérêts, justifie à suffisance de | norm hun belangen ongunstig zou raken, doet voldoende blijken van het |
l'intérêt requis pour l'introduction de son recours. | belang dat is vereist om haar beroep in te stellen. |
En l'espèce, les parties requérantes regroupent des médecins | De verzoekende partijen groeperen praktiserende geneesheren en hebben |
praticiens et ont pour but d'assurer la défense professionnelle de | tot doel de professionele belangen van hun leden te behartigen, ook op |
leurs membres, en ce compris sur le plan juridique. Elles ont dès lors | juridisch vlak. Zij hebben bijgevolg belang bij het vorderen van de |
intérêt à poursuivre l'annulation d'un décret qui règle les soins de | vernietiging van een decreet dat de eerstelijnsgezondheidszorg en de |
santé primaires et la coopération entre prestataires de soins. | onderlinge samenwerking tussen zorgaanbieders regelt. |
B.2.2. Selon le Gouvernement flamand, la requête serait toutefois | B.2.2. Volgens de Vlaamse Regering zou het verzoekschrift echter |
irrecevable en ce que les moyens qui y sont pris ne détermineraient ni | onontvankelijk zijn, in zoverre in de aangevoerde middelen niet zou |
les dispositions décrétales attaquées, ni en quoi celles-ci | worden vastgesteld welke de aangevochten decreetsbepalingen zijn, noch |
violeraient les normes de référence invoquées. | hoe die bepalingen de aangevoerde referentienormen zouden schenden. |
B.2.3. Les parties requérantes précisent, dans le développement de la | B.2.3. De verzoekende partijen preciseren in de uiteenzetting van het |
plupart de leurs moyens, tant les articles du décret qu'elles | merendeel van hun middelen zowel welke artikelen van het decreet zij |
contestent que les dispositions qui seraient violées par ceux-ci. | betwisten als welke bepalingen daardoor zouden zijn geschonden. |
Dans le cadre de son examen, la Cour se limitera cependant aux normes | Nochtans zal het Hof zich in zijn onderzoek beperken tot die |
de référence pour lesquelles la requête expose explicitement en quoi | referentienormen waaromtrent het verzoekschrift expliciet uiteenzet |
elles seraient violées par les dispositions entreprises. Sous cette | waarom zij door de bestreden bepalingen zouden zijn geschonden. Onder |
réserve, l'exception est rejetée. | dat voorbehoud wordt de exceptie verworpen. |
B.2.4. Le Gouvernement flamand conteste encore la recevabilité de la | B.2.4. De Vlaamse Regering betwist voorts de ontvankelijkheid van het |
requête en ce qu'elle invoque diverses dispositions de l'arrêté royal | verzoekschrift, in zoverre het verscheidene bepalingen aanvoert van |
n° 78 du 10 novembre 1967 « relatif à l'exercice de l'art de guérir, | het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de |
de l'art infirmier, des professions paramédicales et aux commissions | uitoefening van de geneeskunst, de verpleegkunde, de paramedische |
médicales », alors que l'intitulé de cet arrêté a été modifié, par la | beroepen en de geneeskundige commissies, terwijl het opschrift van dat |
loi du 10 août 2001 portant des mesures en matière de soins de santé, | besluit bij de wet van 10 augustus 2001 houdende maatregelen inzake |
comme suit : « Arrêté royal n° 78 relatif à l'exercice des professions | gezondheidszorg is gewijzigd in « koninklijk besluit nr. 78 |
des soins de santé ». La requête ne satisferait dès lors pas aux | betreffende de uitoefening van de gezondheidsberoepen ». Het |
verzoekschrift zou bijgevolg niet voldoen aan de vereisten van artikel | |
exigences de l'article 6 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la | 6 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Cour d'arbitrage. | |
B.2.5. L'exposé des faits et des moyens contenu dans la requête fait | B.2.5. Uit de in het verzoekschrift vervatte uiteenzetting van de |
apparaître de façon incontestable que les parties requérantes visent | feiten en de middelen blijkt onmiskenbaar dat de verzoekende partijen |
l'arrêté royal n° 78, tel qu'il s'applique actuellement. L'erreur | het koninklijk besluit nr. 78 beogen, zoals het thans van toepassing |
matérielle portant sur son intitulé n'a du reste pas empêché le | is. De materiële vergissing in verband met het opschrift ervan heeft |
Gouvernement flamand de formuler adéquatement sa défense, de sorte | de Vlaamse Regering overigens niet verhinderd op adequate wijze haar |
qu'il est satisfait aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale du | verdediging te voeren, zodat is voldaan aan de vereisten van artikel 6 |
6 janvier 1989. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989. |
B.2.6. L'exception est rejetée. | B.2.6. De exceptie wordt verworpen. |
Quant au fond | Ten gronde |
En ce qui concerne la recevabilité des moyens | Wat de ontvankelijkheid van de middelen betreft |
B.3.1. Les parties requérantes prennent un septième moyen dirigé | B.3.1. De verzoekende partijen voeren een zevende middel aan dat is |
contre l'article 10, § 1er, du décret en ce qu'il énumère une liste de | gericht tegen artikel 10, § 1, van het decreet, in zoverre daarin een |
tâches assumées par les initiatives de coopération alors que cette | lijst van taken is opgenomen die worden verricht door de |
compétence appartiendrait au législateur fédéral. | samenwerkingsinitiatieven, terwijl die bevoegdheid aan de federale |
wetgever zou toekomen. | |
B.3.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale | B.3.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere |
du 6 janvier 1989, les moyens de la requête doivent faire connaître, | wet van 6 januari 1989, moeten de middelen van het verzoekschrift te |
parmi les règles dont la Cour garantit le respect, celles qui seraient | kennen geven welke van de regels waarvan het Hof de naleving |
violées ainsi que les dispositions qui violeraient ces règles et | waarborgt, zouden zijn geschonden, alsook welke de bepalingen zijn die |
exposer en quoi ces règles auraient été transgressées par ces | deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in welk opzicht die |
dispositions. | regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden. |
Abstraction faite du grief dirigé contre l'article 10, § 1er, 10°, du | Met uitzondering van de grief die is gericht tegen artikel 10, § 1, |
décret attaqué, le septième moyen, à défaut de préciser quelles | 10°, van het aangevochten decreet, is het zevende middel te vaag om in |
dispositions il attaque et en quoi celles-ci violeraient les règles | aanmerking te worden genomen, aangezien het niet preciseert welke |
répartitrices de compétences, est trop imprécis pour être pris en | bepalingen het aanvecht en hoe die bepalingen de bevoegdheidverdelende |
considération. | regels zouden schenden. |
B.3.3. Les parties requérantes prennent encore à l'appui de leur | B.3.3. De verzoekende partijen voeren voorts ter staving van hun |
recours un huitième moyen. Celui-ci ne précise cependant d'aucune | beroep een achtste middel aan. Daarin wordt echter geenszins |
manière en quoi consisterait la violation alléguée des règles | gepreciseerd waarin de aangevoerde schending van de |
répartitrices de compétences. | bevoegdheidverdelende regels zou bestaan. |
En tant qu'il concerne les règles répartitrices de compétences, le | In zoverre het achtste middel betrekking heeft op de |
huitième moyen est irrecevable. | bevoegdheidverdelende regels is het onontvankelijk. |
B.3.4. Dans son mémoire en intervention, le Conseil des ministres | B.3.4. In zijn memorie van tussenkomst betwist de Ministerraad de |
conteste la validité de l'article 3 du décret attaqué. | geldigheid van artikel 3 van het aangevochten decreet. |
B.3.5. L'article 85, alinéa 2, de la loi spéciale permet notamment au Conseil des ministres d'introduire un mémoire dans une affaire concernant un recours en annulation et d'y formuler des moyens nouveaux. Une telle intervention ne peut cependant ni modifier ni étendre le recours. Ce serait le cas lorsqu'un moyen nouveau est articulé contre une disposition qui n'est pas attaquée de manière recevable devant la Cour par les parties requérantes. Bien que le recours soit dirigé contre l'ensemble du décret attaqué, aucun moyen n'y est pris contre son article 3, de sorte que le recours n'est pas recevable à son égard. En tant qu'il porte sur cette disposition, le nouveau moyen invoqué par le Conseil des ministres | B.3.5. Artikel 85, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof staat onder meer de Ministerraad toe een memorie in te dienen in een zaak betreffende een beroep tot vernietiging en daarin nieuwe middelen te formuleren. Een dergelijke tussenkomst vermag evenwel niet het beroep te wijzigen of uit te breiden. Dat zou het geval zijn wanneer een nieuw middel wordt aangevoerd tegen een bepaling die door de verzoekende partijen niet op ontvankelijke wijze voor het Hof wordt bestreden. Hoewel het beroep is gericht tegen het aangevochten decreet in zijn geheel, wordt geen enkel middel aangevoerd tegen artikel 3 ervan, zodat het beroep hiertegen niet ontvankelijk is. In zoverre het betrekking heeft op die bepaling, is het nieuwe middel dat door de |
n'est pas recevable. | Ministerraad wordt aangevoerd niet ontvankelijk. |
B.3.6. Le Conseil des ministres allègue également la violation des | B.3.6. De Ministerraad voert tevens de schending aan van de artikelen |
articles 10, 11 et 23, lus en combinaison avec les articles 33, 105 et | 10, 11 en 23, in samenhang gelezen met de artikelen 33, 105 en 108, |
108, de la Constitution, et de l'article 78 de la loi spéciale du 8 | van de Grondwet, en van artikel 78 van de bijzondere wet van 8 |
août 1980 de réformes institutionnelles en ce que les articles 5, 7, | augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in zoverre de artikelen |
8, 11 et 14 du décret attaqué accordent des compétences trop | 5, 7, 8, 11 en 14 van het aangevochten decreet te ruime delegaties aan |
importantes au Gouvernement flamand. | de Vlaamse Regering bevatten. |
B.3.7. Aucun moyen de la requête n'est dirigé contre les articles 5 et | B.3.7. Geen enkel middel van het verzoekschrift is gericht tegen de |
14 du décret attaqué alors que ces dispositions sont visées par le | artikelen 5 en 14 van het aangevochten decreet, terwijl die bepalingen |
nouveau moyen du Conseil des ministres. En tant qu'il porte sur ces | worden beoogd in het nieuwe middel van de Ministerraad. In zoverre het |
dispositions, le nouveau moyen invoqué par le Conseil des ministres | betrekking heeft op die bepalingen, is het nieuwe middel dat door de |
n'est pas recevable. | Ministerraad wordt aangevoerd, niet ontvankelijk. |
En ce qui concerne la violation des règles répartitrices de compétences | Wat de schending van de bevoegdheidverdelende regels betreft |
B.4.1. Un premier, un quatrième et un cinquième moyens sont pris de la | B.4.1. Een eerste, een vierde en een vijfde middel zijn afgeleid uit |
violation des règles répartitrices de compétences par les articles 2, | de schending van de bevoegdheidverdelende regels door de artikelen 2, |
2° et 18°, et 4 du décret attaqué en ce qu'ils énoncent les tâches qui | 2° en 18°, en 4 van het aangevochten decreet, in zoverre zij |
reviennent aux dispensateurs de soins de santé primaires et leur font | vaststellen welke taken toekomen aan de eerstelijnszorgverstrekkers en |
obligation d'établir, si l'intérêt de l'usager le nécessite, un | hun de verplichting opleggen om, wanneer het belang van de gebruiker |
dossier d'accompagnement, voire un plan de soins. | zulks vereist, een begeleidingsdossier aan te leggen en in voorkomend |
geval een zorgplan op te maken. | |
L'article 4 du décret attaqué énonce : | Artikel 4 van het aangevochten decreet bepaalt : |
« § 1er. Pour l'accomplissement des missions, définies à l'article 3, | « § 1. Ter uitvoering van de opdrachten, bepaald in artikel 3, |
les dispensateurs de soins remplissent les tâches suivantes : | vervullen de zorgverstrekkers onder meer de volgende taken : |
1° offrir un premier accueil qualifié en cas de problèmes de santé; | 1° het aanbieden van de eerste deskundige opvang bij gezondheidsproblemen; |
2° soigner, accompagner et suivre les usagers souffrant de problèmes | 2° het verzorgen, begeleiden en opvolgen van gebruikers met acute of |
de santé aigus ou chroniques; | chronische gezondheidsproblemen; |
3° contribuer à la prévention de l'apparition ou de l'aggravation des | 3° het bijdragen tot het voorkomen van het ontstaan of het verergeren |
problèmes de santé; | van gezondheidsproblemen; |
4° assister les usagers dans leur autonomie, les intervenants de | 4° het ondersteunen van de gebruikers bij de zelfzorg, de |
proximité, les volontaires et les autres prestataires de soins; | mantelzorgers, de vrijwilligers en de andere zorgaanbieders; |
5° assurer sa part de responsabilité de la continuité des soins. | 5° het opnemen van het eigen aandeel in het zorgcontinuüm. |
§ 2. Les dispensateurs de soins accomplissent ces tâches dans le cadre | § 2. De zorgverstrekkers voeren deze taken uit in het kader van hun |
de leur expertise professionnelle. Si l'intérêt de l'usager le | professionele deskundigheid. Indien het in het belang van de gebruiker |
nécessite, ils établissent, sur demande ou non de l'usager ou de son | nodig is, maken ze, al dan niet op vraag van de gebruiker of zijn |
représentant, un dossier d'accompagnement et s'arrangent entre eux, | vertegenwoordiger, een begeleidingsdossier op en maken ze onderling |
ainsi qu'avec d'autres prestataires de soins et des organisations, | taakafspraken, alsook met andere zorgaanbieders en met organisaties, |
services et personnes offrant des soins plus spécialisés. Ces tâches | diensten en personen met een meer gespecialiseerd zorgaanbod. De |
peuvent être précisées dans un plan des soins. Le plan des soins peut | taakafspraken kunnen worden vastgelegd in een zorgplan. Het zorgplan |
être mis en oeuvre et/ou suivi par le dispensateur de soins, | kan op eigen initiatief of op vraag van de gebruiker of zijn |
d'initiative ou sur la demande de l'usager ou son représentant. Au | vertegenwoordiger door de zorgverstrekker worden opgestart en/of |
besoin, les usagers sont renvoyés de manière ciblée. Après renvoi par | opgevolgd. Indien nodig verwijzen ze gebruikers gericht door. Na |
un autre prestataire de soins ou par une organisation, service ou | verwijzing door een andere zorgaanbieder of door een organisatie, |
personne offrant des soins plus spécialisés, les dispensateurs de | dienst of persoon met een meer gespecialiseerd zorgaanbod, leveren de |
soins délivrent les soins adéquats. » | zorgverstrekkers adequate zorg ». |
Selon l'article 2, 2°, du décret attaqué, le dossier d'accompagnement | Volgens artikel 2, 2°, van het aangevochten decreet wordt met |
s'entend du « document qui reprend par usager, sur la base d'une | begeleidingsdossier het document bedoeld « dat per gebruiker, op basis |
évaluation de l'autonomie et d'une définition de la demande de soins, | van een evaluatie van het zelfzorgvermogen en een omschrijving van de |
les soins appropriés que le prestataire de soins envisage de dispenser | zorgvraag, weergeeft welke passende zorg de zorgaanbieder voorziet aan |
ou estime nécessaire[s] et qui peut être rectifié en fonction de | te bieden of nodig acht en dat kan worden bijgestuurd in functie van |
l'évolution des nécessités de soins ». | de evoluerende zorgbehoefte ». |
En vertu de l'article 2, 18°, du même décret, le plan de soins | Krachtens artikel 2, 18°, van hetzelfde decreet bestaat het zorgplan |
consiste dans « un arrangement écrit concernant les soins destinés à | in « een schriftelijke afsprakenregeling met betrekking tot de |
un usager qui est basé sur un ou plusieurs dossiers d'accompagnement | geplande zorg voor een gebruiker, die gebaseerd is op één of meer |
et qui peut être rectifié en fonction de l'évolution des nécessités de | begeleidingsdossiers en die kan worden bijgestuurd afhankelijk van de |
soins ». | evoluerende zorgbehoefte ». |
B.4.2. L'article 5, § 1er, I, de la loi spéciale du 8 août 1980 de | B.4.2. Artikel 5, § 1, I, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 |
réformes institutionnelles attribue aux communautés la compétence en | tot hervorming der instellingen wijst de bevoegdheid inzake het |
matière de politique de santé, sous réserve des exceptions qu'il | gezondheidsbeleid toe aan de gemeenschappen, onder voorbehoud van de |
détermine. | uitzonderingen die het bepaalt. |
Il ressort clairement des travaux préparatoires de l'article précité | Uit de parlementaire voorbereiding van voormeld artikel blijkt |
que la réglementation de l'exercice de l'art de guérir et des | duidelijk dat het regelen van de uitoefening van de geneeskunst en van |
professions paramédicales ne relève pas des matières concernant la | de paramedische beroepen niet behoort tot de materies die, wat het |
politique de santé qui ont été transférées aux communautés en tant que | gezondheidsbeleid betreft, als persoonsgebonden aangelegenheden aan de |
matières personnalisables (Doc. parl., Sénat, 1979-1980, n° 434/1, p. | gemeenschappen zijn overgedragen (Parl. St., Senaat, 1979-1980, nr. |
7). | 434/1, p. 7). |
La compétence de principe des communautés en matière de politique de | De principiële bevoegdheid van de gemeenschappen voor het |
santé resterait sans objet si la réserve en ce qui concerne l'exercice | gezondheidsbeleid zou zonder inhoud blijven indien het gemaakte |
de l'art de guérir était interprétée de façon extensive et visait tous | voorbehoud wat de uitoefening van de geneeskunst betreft ruim zou |
les aspects de la relation entre les patients et les médecins. Un | worden begrepen en elk aspect van de verhouding tussen patiënten en |
exercice efficace de la compétence qui lui a été attribuée suppose | artsen zou omvatten. Een doelmatige uitoefening van de hem toegewezen |
nécessairement que le législateur décrétal puisse, dans sa | bevoegdheid veronderstelt noodzakelijkerwijze dat de decreetgever in |
réglementation, prendre en compte certains aspects de cette relation. | zijn regelgeving bepaalde aspecten van die verhouding in aanmerking zou kunnen nemen. |
Bien que l'arrêté royal n° 78 précité ne donne pas de définition de ce | Hoewel het voormelde koninklijk besluit nr. 78 geen omschrijving geeft |
qu'il y a lieu d'entendre par « exercice de l'art médical », il peut | van wat onder « uitoefening van de geneeskunde » dient te worden |
être déduit de l'article 2, § 1er, alinéa 2, et § 2, alinéa 3, de cet | verstaan, kan uit artikel 2, § 1, tweede lid, en § 2, derde lid van |
arrêté - qui détermine quels actes doivent être considérés comme | dat besluit - waarin wordt bepaald welke handelingen als onwettige |
exercice illégal de l'art médical - qu'un acte relève de l'exercice de | uitoefening van de geneeskunde worden beschouwd - worden afgeleid dat |
l'art médical lorsqu'il a notamment pour objet ou lorsqu'il est | een handeling tot de uitoefening van de geneeskunde behoort wanneer |
présenté comme ayant pour objet, à l'égard d'un être humain, entre | zij met name tot doel heeft of wordt voorgesteld tot doel te hebben, |
autres, l'examen de l'état de santé, le dépistage de maladies et de | bij een menselijk wezen, onder meer, het onderzoeken van de |
déficiences, l'établissement du diagnostic ou l'instauration ou | gezondheidstoestand, het opsporen van ziekten en gebreken, het stellen |
l'exécution du traitement d'un état pathologique, physique ou | van de diagnose of het instellen of uitvoeren van een behandeling van |
psychique, réel ou supposé. | een fysieke of psychische, werkelijke of vermeende pathologische |
B.4.3. Les dispositions mentionnées au B.4.1 ne sauraient être | toestand. B.4.3. De in B.4.1 vermelde bepalingen kunnen niet zo worden |
interprétées de manière telle qu'elles porteraient atteinte à la | geïnterpreteerd dat zij afbreuk zouden doen aan de therapeutische en |
liberté thérapeutique et de diagnostic du médecin, garantie notamment | de diagnostische vrijheid van de arts, die met name wordt gewaarborgd |
par les articles 11 et 12 de l'arrêté royal n° 78, par l'article 130, | in de artikelen 11 en 12 van het koninklijk besluit nr. 78, in artikel |
§ 1er, alinéa 2, de la loi sur les hôpitaux coordonnée par l'arrêté | 130, § 1, tweede lid, van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd bij |
royal du 7 août 1987 et par l'article 73 de la loi relative à | het koninklijk besluit van 7 augustus 1987, en in artikel 73 van de |
wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige | |
l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 | verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. Evenmin |
juillet 1994. Ces dispositions attaquées ne peuvent non plus être | kunnen de bestreden bepalingen zo worden geïnterpreteerd dat zij |
interprétées comme portant atteinte à l'article 35duodecies de | afbreuk zouden doen aan artikel 35duodecies van het koninklijk besluit |
l'arrêté royal n° 78 ou à l'arrêté royal du 3 mai 1999 relatif au | nr. 78 of aan het koninklijk besluit van 3 mei 1999 betreffende het |
dossier médical général. | algemeen medisch dossier. |
En tant que le décret vise un ensemble de mesures destinées à | In zoverre het decreet wordt begrepen als een geheel van maatregelen |
améliorer la dispensation des soins dans l'intérêt du patient sans | met het oog op een nog betere zorgverstrekking in het belang van de |
toutefois intervenir dans la manière dont sont exercés l'art médical | patiënt, evenwel zonder in te grijpen in de wijze waarop de |
et l'art paramédical, en particulier en ce qui concerne la liberté | geneeskunde en de paramedische geneeskunde worden uitgeoefend, meer |
thérapeutique et de diagnostic, les dispositions attaquées | bepaald wat de therapeutische en de diagnostische vrijheid betreft, |
s'inscrivent dans la sphère de compétence du législateur décrétal. | passen de aangevochten bepalingen in de bevoegdheidssfeer van de decreetgever. |
Il appartiendra au juge compétent d'examiner si la façon dont le | Het komt de bevoegde rechter toe te oordelen of de wijze waarop de |
Gouvernement flamand donne exécution au décret attaqué respecte les | Vlaamse Regering uitvoering geeft aan het aangevochten decreet, de |
règles répartitrices de compétences. | bevoegdheidverdelende regels in acht neemt. |
B.4.4. Les premier, quatrième et cinquième moyens ne peuvent être | B.4.4. Het eerste, het vierde en het vijfde middel kunnen niet worden |
accueillis. | aangenomen. |
B.5.1. Un deuxième et un troisième moyens sont pris de la violation | B.5.1. Een tweede en een derde middel zijn afgeleid uit de schending |
des règles répartitrices de compétences par l'article 2, 19°, ainsi | van de bevoegdheidverdelende regels door artikel 2, 19°, alsmede door |
que par les articles 8 à 13 du décret attaqué en ce qu'ils excluent le | de artikelen 8 tot 13 van het aangevochten decreet, in zoverre zij de |
médecin-spécialiste des dispensateurs de soins de santé primaires | arts-specialist uitsluiten van de eerstelijnszorgverstrekkers alsmede |
ainsi que des initiatives de coopération qui peuvent voir le jour | van de samenwerkingsinitiatieven die tussen hen tot stand kunnen |
entre ceux-ci. | komen. |
B.5.2. S'il est vrai que le législateur décrétal, incompétent pour | B.5.2. Ofschoon de decreetgever, die onbevoegd is om de uitoefening |
régler l'exercice de l'art de guérir, ne peut empêcher les médecins spécialistes d'accomplir les actes médicaux auxquels a trait le décret attaqué, il peut toutefois s'opposer à ce que ces actes aient les effets juridiques ou administratifs visés par ledit décret. Comme il est mentionné au B.4.3, le décret attaqué ne peut avoir pour effet ni de limiter, ni d'habiliter le Gouvernement à limiter, la liberté thérapeutique des médecins spécialistes, le libre choix du médecin par son patient ou la communication d'informations entre praticiens prévue par les articles 13 et 14 de l'arrêté royal n° 78. Le législateur décrétal n'empiète dès lors pas sur les compétences de l'autorité fédérale en la matière. | van de geneeskunde te regelen, niet kan verhinderen dat de artsen-specialisten medische handelingen verrichten waarop het bestreden decreet betrekking heeft, kan hij niettemin beletten dat die handelingen de juridische of administratieve gevolgen hebben die door dat decreet worden beoogd. Het aangevochten decreet kan echter, zoals is vermeld in B.4.3, niet tot gevolg hebben dat de therapeutische vrijheid van de artsen-specialisten de vrije keuze van de arts door zijn patiënt of de mededeling van inlichtingen tussen beroepsbeoefenaars bedoeld in de artikelen 13 en 14 van het koninklijk besluit nr. 78 worden beperkt, noch dat de Regering ertoe wordt gemachtigd die te beperken. De decreetgever maakt dan ook geen inbreuk op de bevoegdheden van de federale overheid ter zake. |
B.5.3. Les deuxième et troisième moyens ne peuvent être accueillis. | B.5.3. Het tweede en het derde middel kunnen niet worden aangenomen. |
B.6.1. Un sixième moyen tend à l'annulation de l'article 7 du décret | B.6.1. Een zesde middel strekt tot de vernietiging van artikel 7 van |
attaqué en ce qu'il habilite le Gouvernement flamand à agréer des | het aangevochten decreet, in zoverre het de Vlaamse Regering ertoe |
machtigt vormen van samenwerkingsverbanden te erkennen op niveau van | |
formes de partenariat au niveau de la pratique alors que l'article | de praktijkvoering, terwijl artikel 35duodecies van het koninklijk |
35duodecies de l'arrêté royal n° 78 confie au Roi le soin de | besluit nr. 78 aan de Koning de zorg toevertrouwt om de organisatie en |
réglementer l'organisation et l'agrément de la pratique de groupe et | de erkenning van de groepspraktijk en van diverse |
de divers partenariats. | samenwerkingsverbanden te erkennen. |
B.6.2. Le législateur décrétal est compétent pour améliorer la qualité | B.6.2. De decreetgever is bevoegd om de kwaliteit van de |
de la dispensation des soins pour autant qu'il n'interfère pas dans | zorgverstrekking te verbeteren voor zover hij niet ingrijpt in de |
l'activité médicale ou paramédicale en tant que telle. | medische of paramedische activiteit op zich. |
En ce que les règles concernant la structure et l'organisation de la | In zoverre de regels in verband met de structuur en de organisatie van |
pratique sont étrangères à une telle activité, ces règles ne | de praktijkvoering vreemd zijn aan een dergelijke activiteit, wordt de |
gouvernent pas l'exercice de l'art de guérir et des professions | uitoefening van de geneeskunst en van de paramedische beroepen niet |
paramédicales et peuvent donc être adoptées par le législateur | beheerst door die regels en kunnen ze derhalve worden aangenomen door |
décrétal. | de decreetgever. |
B.6.3. Le sixième moyen ne peut être accueilli. | B.6.3. Het zesde middel kan niet worden aangenomen. |
B.7.1. Par un septième moyen, les parties requérantes poursuivent | B.7.1. In een zevende middel vorderen de verzoekende partijen de |
l'annulation de l'article 10, § 1er, 10°, du décret attaqué en vertu | vernietiging van artikel 10, § 1, 10°, van het aangevochten decreet, |
duquel les initiatives de coopération surveillent le régime de | krachtens hetwelk de samenwerkingsinitiatieven de permanentieregeling |
permanence des prestataires de soins. | van de zorgaanbieders bewaken. |
L'article 9, § 2, de l'arrêté royal n° 78 prévoit, quant à lui, que la | Artikel 9, § 2, van het koninklijk besluit nr. 78 bepaalt, |
commission médicale définit les besoins en matière de service de garde | zijnerzijds, dat de geneeskundige commissie de behoeften inzake |
et qu'elle surveille le fonctionnement de ceux-ci. | wachtdiensten bepaalt en dat zij de werking ervan controleert. |
B.7.2. Il ressort des travaux préparatoires que le législateur | B.7.2. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de decreetgever |
décrétal n'a pas entendu confier aux initiatives de coopération la | aan de samenwerkingsinitiatieven niet de taak heeft willen |
tâche d'organiser le régime des permanences en lieu et place des | toevertrouwen om de wachtdienst te organiseren in de plaats van de |
prestataires de soins. Celles-ci ne sont appelées à assumer qu'un rôle | zorgaanbieders. Zij dienen ter zake enkel een stimulerende en |
de stimulation et de soutien en la matière (Doc. parl., Parlement | ondersteunende rol te vervullen (Parl. St., Vlaams Parlement, |
flamand, 2003-2004, n° 1882/1, p. 20). | 2003-2004, nr. 1882/1, p. 20). |
La Cour constate encore que la surveillance assumée par l'initiative | Het Hof stelt voorts vast dat het door het samenwerkingsinitiatief |
de coopération n'affecte pas, fût-ce indirectement, la dimension | uitgeoefende toezicht niet, ook niet indirect, de medische of |
médicale ou paramédicale de la relation existant entre le patient et | paramedische dimensie raakt van de relatie tussen de patiënt en de |
le prestataire de soins. | zorgaanbieder. |
Cette surveillance ne relève donc pas de l'exercice de l'art de guérir | Dat toezicht valt dus niet onder de uitoefening van de geneeskunst en |
et des professions paramédicales. | van de paramedische beroepen. |
B.7.3. Le septième moyen ne peut être accueilli. | B.7.3. Het zevende middel kan niet worden aangenomen. |
B.8.1. Le Conseil des ministres prend un neuvième moyen de la | B.8.1. De Ministerraad leidt een negende middel af uit de schending |
violation du principe de proportionnalité dans l'exercice des | van het evenredigheidsbeginsel bij de uitoefening van de bevoegdheden |
compétences attribuées au législateur décrétal en ce que celui-ci | die aan de decreetgever zijn toevertrouwd, in zoverre die ter zake een |
aurait dû conclure un accord de coopération en la matière avec l'Etat | samenwerkingsakkoord had moeten sluiten met de federale Staat. |
fédéral. B.8.2. Il appartient aux autorités exerçant des compétences | B.8.2. Het staat aan de overheden die complementaire bevoegdheden |
complémentaires d'apprécier l'opportunité de faire application de | uitoefenen te beoordelen of het opportuun is dat toepassing wordt |
l'article 92bis de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes | gemaakt van artikel 92bis van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 |
institutionnelles. | tot hervorming der instellingen. |
B.8.3. L'absence de coopération n'est pas constitutive en l'espèce | B.8.3. De afwezigheid van samenwerking houdt te dezen geen schending |
d'une violation des règles répartitrices de compétences. | in van de bevoegdheidverdelende regels. |
En effet, le Conseil des ministres ne démontre pas en quoi | De Ministerraad toont immers niet aan dat de totstandkoming van een |
l'élaboration d'un accord de coopération serait indispensable à la | samenwerkingsakkoord absoluut noodzakelijk zou zijn voor de |
mise en oeuvre d'une politique de dispensation des soins cohérente. | tenuitvoerlegging van een coherent beleid van zorgverstrekking. |
B.8.4. Le neuvième moyen ne peut être accueilli. | B.8.4. Het negende middel kan niet worden aangenomen. |
En ce qui concerne la violation du principe d'égalité et de | Wat de schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie |
non-discrimination | betreft |
B.9.1. Dans leur deuxième moyen, les parties requérantes allèguent une | B.9.1. In hun tweede middel voeren de verzoekende partijen een |
violation des articles 10 et 11 de la Constitution en ce que le | schending aan van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre de |
médecin spécialiste est exclu de la liste des dispensateurs de soins | arts-specialist wordt uitgesloten van de lijst van de |
de santé primaires. | eerstelijnszorgverstrekkers. |
B.9.2. Selon l'article 2, 19°, du décret attaqué, il y a lieu | B.9.2. Volgens artikel 2, 19°, van het aangevochten decreet, dient |
d'entendre par « dispensateur de soins » de santé primaires : | onder eerstelijns « zorgverstrekker » te worden begrepen : |
« un pharmacien, médecin, diététicien, kinésithérapeute, logopédiste, | « een in de eerstelijnsgezondheidszorg werkzame apotheker, arts, |
dentiste, infirmier, sage-femme ou praticien d'une autre discipline | diëtist, kinesist, logopedist, tandarts, verpleegkundige, vroedvrouw |
fixée par le Gouvernement flamand, hormis le médecin-spécialiste, y | of beroepsbeoefenaar van een andere door de Vlaamse regering bepaalde |
compris les entités juridiques ou de fait qui les regroupent dans une | discipline, met uitzondering van de arts-specialist, met inbegrip van |
feitelijke of juridische entiteiten die hen groeperen in mono- of | |
structure mono- ou multidisciplinaire ». | multidisciplinair verband ». |
L'article 2, 9°, du décret attaqué définit l'« offre de soins plus | Artikel 2, 9°, van het aangevochten decreet definieert het « meer |
spécialisés » comme : | gespecialiseerd zorgaanbod » als volgt : |
« les soins habituellement dispensés par ou sous l'autorité d'un | « zorg die doorgaans verleend wordt door of onder leiding van een |
médecin-spécialiste, d'un hôpital ou d'une autre organisation, service | arts-specialist, een ziekenhuis of een andere organisatie, dienst of |
ou personne qui, par la réglementation ou par la nature et les | persoon die door de regelgeving of door de aard en omstandigheden van |
conditions des soins, n'appartiennent pas aux soins de santé primaires ». | de zorg niet tot de eerstelijnszorg wordt gerekend ». |
B.9.3. L'article 2, 4°, du décret entrepris définit ainsi les « soins | B.9.3. Artikel 2, 4°, van het bestreden decreet definieert de « |
de santé primaires » : | eerstelijnsgezondheidszorg » als volgt : |
« les soins offerts par des dispensateurs dans ce segment des soins de | « zorg aangeboden door zorgverstrekkers in dat segment van de |
gezondheidszorg waarop gebruikers een beroep doen voor eerste | |
santé auquel les usagers ont recours pour un premier accueil qualifié, | deskundige opvang, behandeling of meer continue begeleiding van |
traitement ou accompagnement plus continu de problèmes de santé, sur | gezondheidsproblemen, al dan niet na verwijzing door een andere |
renvoi ou non par un autre prestataire de soins ou une organisation, | zorgaanbieder of door een organisatie, dienst of persoon met een meer |
service ou personne offrant des soins plus spécialisés ». | gespecialiseerd zorgaanbod ». |
B.9.4. En excluant les médecins spécialistes de la définition des | B.9.4. Doordat de decreetgever de artsen-specialisten uitsluit van de |
dispensateurs de soins de santé primaires, le législateur décrétal a | definitie van de eerstelijnszorgverstrekkers heeft hij een maatregel |
pris une mesure en rapport avec l'objectif qu'il poursuit, qui | genomen die in verband staat met de door hem nagestreefde |
consiste à favoriser l'organisation et le bon fonctionnement d'un | doelstelling, die erin bestaat de organisatie en de goede werking te |
réseau constitué par des praticiens qui assurent habituellement et | bevorderen van een netwerk van beroepsbeoefenaars die doorgaans en |
effectivement des soins de santé de proximité (Doc. parl., Parlement | daadwerkelijk werkzaam zijn in de eerstelijnsgezondheidszorg (Parl. |
flamand, 2003-2004, n° 1882/1, pp. 4, 9 et 11). B.9.5. La Cour doit encore examiner si la mesure en cause n'emporte pas des effets disproportionnés à l'égard des médecins spécialistes. Certains soins de santé primaires se rapprochent, tant par leur nature que par les circonstances dans lesquelles ils sont prodigués, d'actes que des médecins spécialistes sont d'ordinaire appelés à poser. A cet égard, la Cour constate toutefois que l'article 5, § 2, du décret attaqué habilite le Gouvernement flamand à déterminer dans quelles conditions particulières des médecins spécialistes peuvent concourir aux soins de santé primaires, dans le cadre de la continuité des soins. L'habilitation donnée au Gouvernement par cette disposition ne lui permet en aucune façon de déroger au principe selon lequel, lorsqu'une norme établit une différence de traitement entre certaines catégories de personnes, celle-ci doit se fonder sur une justification objective et raisonnable qui s'apprécie par rapport au but et aux effets de la norme considérée. Il reviendra au juge compétent de sanctionner les | St., Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, pp. 4, 9 en 11). B.9.5. Het Hof dient nog te onderzoeken of de in het geding zijnde maatregel geen onevenredige gevolgen teweegbrengt ten aanzien van de artsen-specialisten. Sommige eerstelijnszorgverstrekkingen sluiten, zowel door de aard ervan als door de omstandigheden waarin ze worden verstrekt, aan bij de handelingen die gewoonlijk door de artsen-specialisten worden gesteld. In dat verband merkt het Hof echter op dat artikel 5, § 2, van het aangevochten decreet de Vlaamse Regering ertoe machtigt te bepalen in welke bijzondere omstandigheden de artsen-specialisten, in het kader van het zorgcontinuum, een bijdrage kunnen leveren in de eerstelijnsgezondheidszorg. De machtiging die bij die bepaling aan de Regering is gegeven staat haar geenszins toe af te wijken van het beginsel volgens hetwelk een verschil in behandeling dat door een norm tussen verschillende categorieën van personen wordt ingevoerd, dient te berusten op een objectieve en redelijke verantwoording die wordt beoordeeld in het licht van het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel. Het zal |
normes d'exécution de ce décret qui ne seraient pas compatibles avec | aan de bevoegde rechter toekomen om de uitvoeringsnormen van het |
les articles 10 et 11 de la Constitution. | decreet die niet bestaanbaar zouden zijn met de artikelen 10 en 11 van |
de Grondwet, af te keuren. | |
Pour le surplus, et comme il a été constaté en B.5.2, le décret | Voor het overige, en zoals is vastgesteld in B.5.2, kan het |
attaqué ne saurait être interprété comme limitant la liberté | aangevochten decreet niet zo worden beschouwd dat het de |
thérapeutique des médecins spécialistes ou comme restreignant le libre | therapeutische vrijheid van de artsen-specialisten beperkt of dat het |
choix de son médecin par le patient. | de vrijheid van de patiënt om zijn arts te kiezen aan banden legt. |
B.9.6. Le deuxième moyen ne peut être accueilli. | B.9.6. Het tweede middel kan niet worden aangenomen. |
En ce qui concerne la violation de la liberté d'association | Wat de schending van de vrijheid van vereniging betreft |
B.10.1. Les parties requérantes allèguent, dans un huitième moyen, la | B.10.1. De verzoekende partijen voeren in een achtste middel de |
violation des articles 27 de la Constitution, 11 de la Convention | schending aan van artikel 27 van de Grondwet, van artikel 11 van het |
européenne des droits de l'homme et 8 du Pacte international relatif | Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en van artikel 8 van het |
Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele | |
aux droits économiques, sociaux et culturels en ce que l'article 12 du | rechten, in zoverre artikel 12 van het aangevochten decreet, |
décret attaqué imposerait, d'une part, des conditions d'agrément | enerzijds, drastische erkenningsvoorwaarden zou opleggen aan de |
drastiques aux initiatives de coopération tout en en excluant le | samenwerkingsinitiatieven maar de arts-specialist zou uitsluiten, en, |
médecin spécialiste et conférerait, d'autre part, au Gouvernement une | anderzijds, aan de Regering een zeer ruime machtiging ter zake zou |
habilitation extrêmement large en la matière. | verlenen. |
B.10.2. L'article 12 du décret attaqué dispose : | B.10.2. Artikel 12 van het aangevochten decreet bepaalt : |
« § 1er. Les représentants locaux suivants peuvent adhérer à une | « § 1. De volgende plaatselijke vertegenwoordigers kunnen lid worden |
initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires | van een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg en worden |
et sont invités à cet effet : | hiertoe uitgenodigd : |
a) les représentants locaux des prestataires de soins actifs dans le ressort de l'initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires; b) les représentants locaux des intervenants de proximité et des usagers; c) les représentants locaux des volontaires. L'initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires admet comme membre toute organisation, tout service ou tout groupement, visés à l'alinéa premier, qui le souhaite ou s'engage à respecter les dispositions du présent décret, à moins qu'il n'existe des motifs fondés pour leur refus. Une décision de refus est | a) plaatselijke vertegenwoordigers van zorgaanbieders die actief zijn in het werkgebied van het samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg; b) plaatselijke vertegenwoordigers van mantelzorgers en gebruikers; c) plaatselijke vertegenwoordigers van vrijwilligers. Een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg neemt elke, in het eerste lid bedoelde, dienst, organisatie of groepering die dit wenst en die zich ertoe verbindt de bepalingen van dit decreet na te leven, op als lid, tenzij er gegronde redenen zijn om deze te weigeren. Een beslissing tot weigering wordt met vermelding van de |
communiquée de manière motivée à l'organisation, au service ou au | redenen meegedeeld aan de dienst, organisatie of groepering in kwestie |
groupement en question et à l'administration. | en aan de administratie. |
§ 2. L'agrément d'une initiative de coopération dans le domaine des | § 2. Een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg kan pas |
soins de santé primaires n'intervient que si les services d'aide familiale, les médecins de famille, les centres de services locaux, les centres publics d'aide sociale, les maisons de repos proposant ou non des lits [MRS], les infirmiers, les sages-femmes et les services d'aide sociale et de soutien à domicile des mutualités sont représentés par des délégués locaux. Si une ou plusieurs des catégories de prestataires de soins, visées à l'alinéa premier, font défaut dans le ressort d'une initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires, cette condition d'agrément devient nulle vis-à-vis de cette catégorie de prestataires de soins. Si une ou plusieurs des catégories de prestataires de soins, visées à l'alinéa premier, ne sont pas disposées à se faire représenter dans le ressort d'une initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires, cette condition d'agrément devient nulle vis-à-vis de cette catégorie de prestataires de soins, à la condition qu'outre les | erkend worden als de diensten voor gezinszorg, de huisartsen, de lokale dienstencentra, de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, de rusthuizen al dan niet met RVT bedden, de verpleegkundigen en vroedvrouwen en de ziekenfondsdiensten voor maatschappelijk werk en woonondersteuning door plaatselijke afgevaardigden, vertegenwoordigd zijn. Indien in een werkgebied van een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg een of meerdere van de in het eerste lid bedoelde categorieën van zorgaanbieders ontbreken, dan vervalt deze erkenningsvoorwaarde met betrekking tot deze categorie van zorgaanbieders. Indien in een werkgebied van een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg een of meerdere van de in het eerste lid bedoelde categorieën van zorgaanbieders niet bereid zijn vertegenwoordigd te worden, dan vervalt deze erkenningsvoorwaarde met betrekking tot deze categorie van zorgaanbieders, mits naast de |
médecins de famille, les infirmiers et les sages-femmes, au moins | huisartsen en verpleegkundigen en vroedvrouwen minstens drie van de |
trois des catégories restantes, visées à l'alinéa premier, soient | resterende categorieën bedoeld in het eerste lid zijn |
représentées. | vertegenwoordigd. |
§ 3. L'agrément d'une initiative de coopération dans le domaine des | § 3. Een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg kan pas |
soins de santé primaires n'intervient que si, pour le ressort de | erkend worden als voor het werkgebied van het initiatief in kwestie, |
l'initiative en question, au moins la moitié des soins organisés est | per categorie van zorgaanbieders die deel uitmaakt van het |
représentée par catégorie de prestataires de soins qui font partie de | samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg, minstens de helft |
l'initiative de coopération dans le domaine des soins de santé | van de georganiseerde zorg vertegenwoordigd is. |
primaires. Le Gouvernement flamand arrête les modalités à cet effet et peut | De Vlaamse regering bepaalt hiertoe nadere regels en kan |
assortir d'exceptions l'obligation prévue à l'alinéa premier ». | uitzonderingen bepalen bij de verplichting, bepaald in het eerste lid |
B.10.3. L'article 27 de la Constitution dispose : | ». B.10.3. Artikel 27 van de Grondwet bepaalt : |
« Les Belges ont le droit de s'associer; ce droit ne peut être soumis | « De Belgen hebben het recht van vereniging; dit recht kan niet aan |
à aucune mesure préventive ». | enige preventieve maatregel worden onderworpen ». |
B.10.4. En vertu de l'article 1er, 2°, de la loi spéciale du 6 janvier | B.10.4. Op grond van artikel 1, 2°, van de bijzondere wet van 6 |
1989 sur la Cour d'arbitrage, modifiée par la loi spéciale du 9 mars | januari 1989 op het Arbitragehof, gewijzigd bij de bijzondere wet van |
2003, la Cour est compétente pour contrôler des normes législatives | 9 maart 2003, is het Hof bevoegd om in het kader van een beroep tot |
dans le cadre d'un recours en annulation, au regard des articles du | vernietiging wetgevende normen te toetsen aan de artikelen van titel |
titre II « Des Belges et de leurs droits » et des articles 170, 172 et | II « De Belgen en hun rechten » en aan de artikelen 170, 172 en 191 |
191 de la Constitution. | van de Grondwet. |
Toutefois, lorsqu'une disposition conventionnelle liant la Belgique a | Wanneer evenwel een verdragsbepaling die België bindt, een draagwijdte |
une portée analogue à une ou plusieurs des dispositions | heeft die analoog is aan die van een of meer van de voormelde |
constitutionnelles précitées, les garanties consacrées par cette | grondwetsbepalingen, vormen de waarborgen vervat in die |
disposition conventionnelle constituent un ensemble indissociable avec | verdragsbepaling een onlosmakelijk geheel met de waarborgen die in de |
les garanties inscrites dans les dispositions constitutionnelles en | betrokken grondwetsbepalingen zijn opgenomen. |
cause. Il s'ensuit que, lorsqu'est alléguée la violation d'une disposition du | Daaruit volgt dat, wanneer een schending wordt aangevoerd van een |
titre II ou des articles 170, 172 ou 191 de la Constitution, la Cour | bepaling van titel II of van de artikelen 170, 172 of 191 van de |
tient compte, dans son examen, des dispositions de droit international | Grondwet, het Hof bij zijn onderzoek rekening houdt met |
qui garantissent des droits et libertés analogues. | internationaalrechtelijke bepalingen die analoge rechten en vrijheden |
B.10.5. L'article 11 de la Convention européenne des droits de l'homme | waarborgen. B.10.5. Artikel 11 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de |
énonce : | Mens bepaalt : |
« 1. Toute personne a droit à la liberté de réunion pacifique et à la | « 1. Eenieder heeft recht op vrijheid van vreedzame vergadering en op |
liberté d'association, y compris le droit de fonder avec d'autres des | vrijheid van vereniging, met inbegrip van het recht om vakverenigingen |
syndicats et de s'affilier à des syndicats pour la défense de ses | op te richten en zich bij vakverenigingen aan te sluiten voor de |
intérêts. | bescherming van zijn belangen. |
2. L'exercice de ces droits ne peut faire l'objet d'autres | 2. De uitoefening van deze rechten kan aan geen andere beperkingen |
restrictions que celles qui, prévues par la loi, constituent des | worden onderworpen dan die welke bij de wet zijn voorzien en die in |
mesures nécessaires, dans une société démocratique, à la sécurité | een democratische samenleving nodig zijn in het belang van 's lands |
nationale, à la sûreté publique, à la défense de l'ordre et à la | veiligheid, de openbare veiligheid, de bescherming van de openbare |
prévention du crime, à la protection de la santé ou de la morale, ou à | orde en het voorkomen van strafbare feiten, voor de bescherming van de |
la protection des droits et libertés d'autrui. Le présent article | gezondheid of de goede zeden, of de bescherming van de rechten en |
n'interdit pas que des restrictions légitimes soient imposées à | vrijheden van anderen. Dit artikel verbiedt niet, dat wettige |
beperkingen worden aangebracht in de uitoefening van deze rechten door | |
l'exercice de ces droits par les membres des forces armées, de la | leden van de gewapende macht, van de politie of van het ambtelijk |
police ou de l'administration de l'Etat ». | apparaat van de Staat ». |
L'article 8 du Pacte international relatif aux droits économiques, | Artikel 8 van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale |
sociaux et culturels, qui concerne la liberté syndicale, est étranger | en culturele rechten, dat betrekking heeft op de vakbondsvrijheid, is |
à l'objet du décret attaqué. | vreemd aan het onderwerp van het aangevochten decreet. |
B.10.6. L'article 27 de la Constitution reconnaît le droit de | B.10.6. Artikel 27 van de Grondwet erkent het recht om zich te |
s'associer, comme celui de ne pas s'associer, et interdit de soumettre | verenigen, alsook het recht om zich niet te verenigen, en verbiedt dat |
ce droit à des mesures préventives. Il n'empêche toutefois pas le | recht aan preventieve maatregelen te onderwerpen. Het belet de |
législateur de prévoir des modalités de fonctionnement et de contrôle | wetgever evenwel niet te voorzien in werkings- en |
lorsque l'association est subventionnée par les pouvoirs publics. | toezichtsmodaliteiten, wanneer de vereniging overheidssubsidies |
B.10.7. L'article 12 du décret attaqué ne comporte pas de mesure | ontvangt. B.10.7. Artikel 12 van het aangevochten decreet bevat geen preventieve |
préventive interdite par l'article 27 de la Constitution. | maatregel die is verboden bij artikel 27 van de Grondwet. |
B.10.8. Comme il a été exposé en B.9, l'exclusion des médecins | B.10.8. Zoals is uiteengezet in B.9, wordt met de uitsluiting van de |
spécialistes des initiatives de coopération poursuit un objectif légitime et constitue une mesure pertinente par rapport à cet objectif. La mesure ne concerne de surcroît que les associations de praticiens qui entendent être reconnues et subventionnées par la Communauté flamande ou qui demandent de telles subventions. Elle n'interdit, ni n'impose, à quiconque de créer ou d'intégrer une association déterminée. B.10.9. Le Gouvernement flamand est appelé à préciser les modalités afférentes à cet agrément et peut assortir celles-ci de certaines exceptions. Il n'agit toutefois que dans le respect des principes établis par le décret et explicités par les travaux préparatoires de | artsen-specialisten uit de samenwerkingsinitiatieven een wettige doelstelling nagestreefd en is ze een relevante maatregel ten aanzien van die doelstelling. De maatregel betreft bovendien enkel de verenigingen van beroepsbeoefenaars die door de Vlaamse Gemeenschap erkend en gesubsidieerd willen worden of die om dergelijke subsidies verzoeken. Hij houdt ten aanzien van om het even wie noch het verbod noch de verplichting in om een bepaalde vereniging op te richten of zich daarbij aan te sluiten. B.10.9. De Vlaamse Regering dient de nadere regels in verband met die erkenning te bepalen en kan die van bepaalde uitzonderingen voorzien. Zij kan evenwel slechts optreden met inachtneming van de beginselen die zijn vastgesteld in het decreet en uitdrukkelijk zijn geëxpliciteerd in de parlementaire voorbereiding daarvan (Parl. St., |
celui-ci (Doc. parl., Parlement flamand, 2003-2004, n° 1882/1, pp. 21 | Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, pp. 21 en 22). |
et 22). B.10.10. Compte tenu de ce qui précède, l'article 12 du décret attaqué | B.10.10. Rekening houdend met hetgeen voorafgaat, houdt artikel 12 van |
ne viole pas l'article 27 de la Constitution, lu en combinaison avec | het aangevochten decreet geen schending in van artikel 27 van de |
l'article 11 de la Convention européenne des droits de l'homme. | Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 11 van het Europees Verdrag |
voor de Rechten van de Mens. | |
B.10.11. Le huitième moyen ne peut être accueilli. | B.10.11. Het achtste middel kan niet worden aangenomen. |
En ce qui concerne la violation du principe de légalité | Wat de schending van het legaliteitsbeginsel betreft |
B.11.1. Le Conseil des ministres prend un dixième moyen de la | B.11.1. De Ministerraad voert in een tiende middel de schending aan |
violation des articles 10, 11 et 23, lus en combinaison avec les | van de artikelen 10, 11 en 23, in samenhang gelezen met de artikelen |
articles 33, 105 et 108, de la Constitution, et de l'article 78 de la | 33, 105 en 108, van de Grondwet, en van artikel 78 van de bijzondere |
loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles en ce que le | wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in zoverre |
décret comporterait une série de délégations trop importantes au | het decreet een aantal te ruime delegaties aan de Vlaamse Regering zou |
profit du Gouvernement flamand. | bevatten. |
B.11.2. L'article 23, alinéa 3, 2°, de la Constitution fait obligation | B.11.2. Artikel 23, derde lid, 2°, van de Grondwet legt de bevoegde |
au législateur de garantir le droit à la protection de la santé. Cet | wetgever de verplichting op om het recht op de bescherming van de |
article ne prohibe pas que des délégations soient données à un | gezondheid te waarborgen. Dat artikel verbiedt niet dat aan een |
gouvernement. Toutefois, à travers elles, un gouvernement ne saurait | regering machtigingen worden verleend. Via die machtigingen vermag een |
combler l'imprécision des principes arrêtés par le législateur | regering evenwel niet de onnauwkeurigheid van de door de bevoegde |
compétent lui-même ou affiner des options insuffisamment détaillées. | wetgever zelf vastgestelde beginselen op te vangen of onvoldoende |
omstandige beleidskeuzes te verfijnen. | |
B.11.3. Selon l'article 7, §§ 2 et 4, du décret attaqué, le | B.11.3. Volgens artikel 7, § § 2 en 4, van het aangevochten decreet, |
Gouvernement flamand arrête, le cas échéant, les conditions d'agrément | stelt de Vlaamse Regering in voorkomend geval de erkennings- en |
subsidiëringsvoorwaarden vast voor de vormen van | |
et de subventionnement des formes de partenariat au niveau de la | samenwerkingsverbanden op niveau van de praktijkvoering. |
pratique. Toutefois, le législateur décrétal précise, au paragraphe 3 du même | De decreetgever preciseert evenwel in paragraaf 3 van hetzelfde |
article, que les conditions d'agrément portent, entre autres, sur la | artikel dat de erkenningsvoorwaarden onder meer betrekking hebben op |
forme juridique, la permanence, l'uni- ou la multidisciplinarité, | de juridische vorm, de permanentie, de mono- of multidisciplinariteit, |
l'accès au dossier, le groupe cible et le lieu d'établissement. | de dossiertoegankelijkheid, de doelgroep en de vestigingsplaats. |
En outre, le Gouvernement doit se référer à l'article 6, § 2, du | Bovendien dient de Regering zich te gedragen naar artikel 6, § 2, van |
décret attaqué, selon lequel le niveau de la pratique s'entend du | het aangevochten decreet, volgens hetwelk het niveau van de |
niveau où le contact individuel entre le dispensateur de soins et | praktijkvoering wordt opgevat als het niveau waar individueel contact |
l'usager a lieu et où, au besoin, une concertation multidisciplinaire | tussen de zorgverstrekker en de gebruiker plaatsvindt en, waar nodig, |
concernant l'usager est mise en place (Doc. parl., Parlement flamand, | multidisciplinair overleg omtrent de gebruiker wordt gepleegd (Parl. |
2003-2004, n° 1882/1, p. 14). | St., Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, p. 14). |
B.11.4. L'article 8 du décret attaqué dispose que le Gouvernement | B.11.4. Artikel 8 van het aangevochten decreet bepaalt dat de Vlaamse |
flamand agrée et subventionne les initiatives de coopération dans le | Regering samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg erkent |
domaine des soins de santé primaires et fixe leur ressort. Celles-ci | en subsidieert en hun werkgebied bepaalt. Zij dienen echter de vorm te |
hebben van een vereniging zonder winstoogmerk. | |
doivent toutefois avoir la forme d'une association sans but lucratif. | Bovendien blijkt uit de parlementaire voorbereiding dat de bedoelde |
Par ailleurs, il ressort des travaux préparatoires que les activités | activiteiten de eigen praktijkvoering dienen te overstijgen en dienen |
visées doivent dépasser la seule pratique et se situer à un niveau où | te gebeuren op een niveau waar de zorgaanbieders binnen een bepaald |
les prestataires de soins coordonnent leurs activités au sein d'un | werkgebied hun werking op elkaar afstemmen, zoals wordt bepaald in |
ressort déterminé, comme le prévoit l'article 6, § 2, alinéa 2, du | artikel 6, § 2, tweede lid, van het aangevochten decreet (Parl. St., |
décret attaqué (Doc. parl., Parlement flamand, 2003-2004, n° 1882/1, | Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, p. 15). |
p. 15). Ces initiatives doivent répondre aux objectifs du décret et comporter | Die initiatieven dienen te beantwoorden aan de doelstellingen van het |
les mesures qui sont mentionnées à son article 9. | |
B.11.5. Le Gouvernement flamand est également habilité par l'article | decreet en de in artikel 9 bedoelde maatregelen te bevatten. |
11 du décret attaqué à déterminer les tâches dévolues, en principe, à | B.11.5. De Vlaamse Regering is bij artikel 11 van het bestreden |
l'initiative de coopération, mais qui peuvent être accomplies par une | decreet eveneens ertoe gemachtigd te bepalen welke taken in beginsel |
aan het samenwerkingsinitiatief worden toevertrouwd, maar die door een | |
autre personne morale. | andere rechtspersoon kunnen worden uitgevoerd. |
Ces délégations doivent toutefois être interprétées, conformément aux | Die machtigingen dienen evenwel te worden geïnterpreteerd in |
travaux préparatoires et à la lumière de l'économie générale du décret | overeenstemming met de parlementaire voorbereiding en in het licht van |
attaqué, en tenant compte notamment du gain en efficacité escompté | de algemene economie van het aangevochten decreet, rekening houdend |
ainsi que de la complexité de certaines questions de santé (Doc. | onder meer met de verhoopte grotere doelmatigheid en de complexiteit |
parl., Parlement flamand, 2003-2004, n° 1882/1, pp. 20 et 21). B.11.6. Il découle de ce qui précède que les compétences qui ont été déléguées au Gouvernement flamand sont limitées par des choix opérés par le législateur décrétal lui-même. Pour le surplus, c'est aux juridictions compétentes qu'il appartient de contrôler l'usage que fera le Gouvernement de ces délégations. B.11.7. Le dixième moyen ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 28 septembre 2005. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, | van bepaalde zorgvragen (Parl. St., Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, pp. 20 en 21). B.11.6. Uit wat voorafgaat vloeit voort dat de aan de Vlaamse Regering verleende bevoegdheden beperkt zijn door keuzes van de decreetgever zelf. Voor het overige staat het aan de bevoegde rechtscolleges om het gebruik dat de Regering van die delegaties zal maken, te controleren. B.11.7. Het tiende middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 28 september 2005. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |