Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 46/2005 du 1 er mars 2005 Numéros du rôle : 2940, 2954, 2989, 2994, 2998 et 3026 En cause : les questions préjudicielles relatives : - à la loi du 16 juillet 2002 « modifiant diverses dispositions en vue - aux articles 146, alinéa 3, et 149, § 1 er , du décret de la Région flamande du 18 (...)"
Extrait de l'arrêt n° 46/2005 du 1 er mars 2005 Numéros du rôle : 2940, 2954, 2989, 2994, 2998 et 3026 En cause : les questions préjudicielles relatives : - à la loi du 16 juillet 2002 « modifiant diverses dispositions en vue - aux articles 146, alinéa 3, et 149, § 1 er , du décret de la Région flamande du 18 (...) Uittreksel uit arrest nr. 46/2005 van 1 maart 2005 Rolnummers 2940, 2954, 2989, 2994, 2998 en 3026 In zake : de prejudiciële vragen betreffende : - de wet van 16 juli 2002 « tot wijziging van verschillende bepalingen teneinde inzonderhe - de artikelen 146, derde lid, en 149, § 1, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 46/2005 du 1er mars 2005 Uittreksel uit arrest nr. 46/2005 van 1 maart 2005
Numéros du rôle : 2940, 2954, 2989, 2994, 2998 et 3026 Rolnummers 2940, 2954, 2989, 2994, 2998 en 3026
En cause : les questions préjudicielles relatives : In zake : de prejudiciële vragen betreffende :
- à la loi du 16 juillet 2002 « modifiant diverses dispositions en vue - de wet van 16 juli 2002 « tot wijziging van verschillende bepalingen
notamment d'allonger les délais de prescription pour les crimes non teneinde inzonderheid de verjaringstermijnen voor de
niet-correctionaliseerbare misdaden te verlengen » (wijziging, in het
correctionnalisables » (modification, en particulier, de l'article 24 bijzonder, van artikel 24 van de voorafgaande titel van het Wetboek
du titre préliminaire du Code de procédure pénale), telle qu'elle a van Strafvordering), gewijzigd bij artikel 33 van de programmawet van
été modifiée par l'article 33 de loi-programme du 5 août 2003, et 5 augustus 2003, en
- aux articles 146, alinéa 3, et 149, § 1er, du décret de la Région - de artikelen 146, derde lid, en 149, § 1, van het decreet van het
flamande du 18 mai 1999 portant organisation de l'aménagement du Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de
territoire, modifiés par les articles 7 et 8 du décret du 4 juin 2003, ruimtelijke ordening, gewijzigd bij de artikelen 7 en 8 van het decreet van 4 juni 2003,
posées par la Cour d'appel d'Anvers, par la Cour d'appel de Bruxelles gesteld door het Hof van Beroep te Antwerpen, het Hof van Beroep te
et par le Tribunal correctionnel de Bruxelles. Brussel en de Correctionele Rechtbank te Brussel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des juges M. Bossuyt et P. Martens, faisant fonction de samengesteld uit de rechters M. Bossuyt en P. Martens, waarnemend
présidents, et des juges A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. voorzitters, en de rechters A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E.
Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux,
présidée par le juge M. Bossuyt, onder voorzitterschap van rechter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a. Par arrêt du 2 mars 2004 en cause du ministère public et de S.V. a. Bij arrest van 2 maart 2004 in zake het openbaar ministerie en S.V.
contre R.C. et M.B., dont l'expédition est parvenue au greffe de la tegen R.C. en M.B., waarvan de expeditie ter griffie van het
Cour d'arbitrage le 5 mars 2004, la Cour d'appel d'Anvers a posé les Arbitragehof is ingekomen op 5 maart 2004, heeft het Hof van Beroep te
questions préjudicielles suivantes : Antwerpen de volgende prejudiciële vragen gesteld :
1. « L'article 33 de la loi-programme du 5 août 2003, en ce qu'il 1. « Schendt artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003, waar
complète l'article 5, 2), de la loi du 16 juillet 2002 ' modifiant het artikel 5, 2), van de wet van 16 juli 2002 tot wijziging van
diverses dispositions en vue notamment d'allonger les délais de verschillende bepalingen teneinde inzonderheid de verjaringstermijnen
prescription pour les crimes non correctionnalisables ' par les termes voor de niet-correctionaliseerbare misdaden te verlengen, aanvult met
' et s'applique aux infractions commises à partir de cette date ', de bewoordingen ' en is van toepassing op de misdrijven begaan na deze
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution dans la mesure où datum ' de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in de mate dat het voor
il entraîne, pour les faits antérieurs au 2 septembre 2003, un délai feiten daterende voor 2 september 2003 leidt tot een langere
de prescription de l'action publique plus long que pour les faits verjaringstermijn van de strafvordering tegenover feiten begaan vanaf
commis à partir du 2 septembre 2003, alors que l'ordre social, à 2 september 2003, terwijl de maatschappelijke orde door verloop van
mesure que le temps passe, retire précisément moins d'utilité des tijd precies minder gediend is met een vervolging van of veroordeling
poursuites ou d'une condamnation pour des faits anciens, et en retire voor oude feiten, en des te meer met vervolging en bestraffing van
davantage des poursuites et de la répression de faits récents ? » recente feiten ? »
2. « L'article 146, alinéa 3, du décret du 18 mai 1999 portant 2. « Schendt artikel 146, derde lid, van het decreet van 18 mei 1999
organisation de l'aménagement du territoire (D.A.T.), tel qu'il a été houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening (D.R.O.), zoals
modifié en dernier lieu par l'article 7 du décret du 4 juin 2003 ' laatstelijk gewijzigd door artikel 7 van het decreet van 4 juni 2003
modifiant le décret du 18 mai 1999 portant organisation de houdende wijziging van het decreet van 18 mei 1999 houdende de
l'aménagement du territoire en ce qui concerne la politique de organisatie van de ruimtelijke ordening, wat het handhavingsbeleid
maintien ' (Moniteur belge du 22 août 2003), viole-t-il les articles betreft (Belgisch Staatsblad , 22 augustus 2003), de artikelen 10 en
10 et 11 de la Constitution en méconnaissant le principe de légalité 11 van de Grondwet door de miskenning van het legaliteitsbeginsel dat
qui exige en matière pénale une définition précise du comportement in strafzaken een precieze afbakening van de strafbare gedraging
punissable, alors que l'article 146, alinéa 3, du D.A.T. postule, vergt, terwijl artikel 146, derde lid, D.R.O. als (een) subjectief
comme critère subjectif permettant d'apprécier le caractère punissable criterium ter beoordeling van de strafbaarheid van het instandhouden
de la persistance d'infractions en matière d'urbanisme, les ' van stedenbouwinbreuken de ' onaanvaardbare stedenbouwkundige hinder
nuisances urbanistiques inadmissibles pour les voisins ' ? » (...) voor omwonenden ' vooropstelt ? »
3. « L'article 149, § 1er, du décret du 18 mai 1999 portant 3. « Schendt artikel 149, § 1, van het decreet van 18 mei 1999
organisation de l'aménagement du territoire (D.A.T.), tel qu'il a été houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening (D.R.O.), zoals
modifié en dernier lieu par l'article 8 du décret du 4 juin 2003 ' laatstelijk gewijzigd door artikel 8 van het decreet van 4 juni 2003
modifiant le décret du 18 mai 1999 portant organisation de houdende wijziging van het decreet van 18 mei 1999 houdende de
l'aménagement du territoire en ce qui concerne la politique de organisatie van de ruimtelijke ordening, wat het handhavingsbeleid
maintien ' (Moniteur belge du 22 août 2003), viole-t-il les articles betreft (Belgisch Staatsblad , 22 augustus 2003), de artikelen 10 en
10 et 11 de la Constitution en ce qu'il laisse au juge pénal le soin 11 van de Grondwet doordat het aan de strafrechter de
d'apprécier l'opportunité d'ordonner ou non la réparation (en nature) opportuniteitsafweging overlaat om voor een bewezen fout die in
pour une faute avérée qui présente un lien causal avec le dommage oorzakelijk verband staat met schade (aan het stedenbouwkundig
(causé au tissu urbain) ? » weefsel) al dan niet het herstel (in natura ) te bevelen ? »
b. Par arrêt du 17 mars 2004 en cause du ministère public contre J.M. b. Bij arrest van 17 maart 2004 in zake het openbaar ministerie tegen
et A.V., dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour J.M. en A.V., waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
d'arbitrage le 22 mars 2004, la Cour d'appel d'Anvers a posé les ingekomen op 22 maart 2004, heeft het Hof van Beroep te Antwerpen de
questions préjudicielles suivantes : volgende prejudiciële vragen gesteld :
1. « Les articles 33 et 34 de la loi-programme du 5 août 2003, en ce 1. « Schenden artikel 33 en 34 van de programmawet van 5 augustus
qu'ils complètent l'article 5, 2), de la loi du 16 juillet 2002 ' 2003, waar het artikel 5, 2), van de wet van 16 juli 2002 tot
modifiant diverses dispositions en vue notamment d'allonger les délais wijziging van verschillende bepalingen teneinde inzonderheid de
de prescription pour les crimes non correctionnalisables ' par les verjaringstermijnen voor de niet-correctionaliseerbare misdaden te
termes ' et s'applique aux infractions commises à partir de cette date verlengen, aanvult met de bewoordingen ' en is van toepassing op de
', violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution dans la mesure misdrijven begaan na deze datum ' de artikelen 10 en 11 van de
où ils imposent, au même moment et pour des infractions analogues, un Grondwet in de mate dat het op een zelfde ogenblik voor gelijkaardige
régime de prescription différent selon que les infractions en question misdrijven een andere verjaringsregeling oplegt naargelang betrokken
ont été commises avant ou après le 2 septembre 2003 ? » misdrijven gepleegd zijn vóór dan wel na 2 september 2003 ? »
2. « L'article 146, alinéa 3, du décret du 18 mai 1999 portant 2. « Schendt artikel 146, derde lid, van het decreet van 18 mei 1999
organisation de l'aménagement du territoire, modifié par l'article 7 houdende organisatie van de ruimtelijke ordening, zoals gewijzigd door
du décret du 4 juin 2003 ' modifiant le décret du 18 mai 1999 portant artikel 7 van het decreet van 4 juni 2003 houdende wijziging van het
organisation de l'aménagement du territoire en ce qui concerne la decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke
politique de maintien ' (Moniteur belge du 22 août 2003), viole-t-il ordening, wat het handhavingsbeleid betreft (Belgisch Staatsblad , 22
les articles 12 et 14 de la Constitution en méconnaissant le principe augustus 2003), de artikelen 12 en 14 van de Grondwet door de
de légalité qui exige, en matière pénale, une définition précise du miskenning van het legaliteitsbeginsel dat in strafzaken een precieze
comportement punissable, alors que l'article 146, alinéa 3, précité, afbakening van de strafbare gedraging vergt, terwijl voormeld artikel
postule, comme critères subjectifs permettant d'apprécier le caractère 146, derde lid, als subjectieve criteria ter beoordeling van de
punissable de la perpétuation d'infractions en matière d'urbanisme, strafbaarheid van het instandhouden van stedenbouwinbreuken
les ' nuisances urbanistiques inadmissibles ' et ' une violation grave vooropstelt ' onaanvaardbare stedenbouwkundige hinder ' en ' ernstige
des prescriptions urbanistiques essentielles en matière de destination inbreuk op de essentiële stedenbouwkundige voorschriften inzake
en vertu du plan d'exécution spatial ou du plan d'aménagement ' ? » bestemming krachtens het ruimtelijk uitvoeringsplan of plan van aanleg ' ? »
c. Par arrêt du 28 avril 2004 en cause du ministère public et de la c. Bij arrest van 28 april 2004 in zake het openbaar ministerie en de
s.a. Legumex Convenience contre R.V., dont l'expédition est parvenue n.v. Legumex Convenience tegen R.V., waarvan de expeditie ter griffie
au greffe de la Cour d'arbitrage le 30 avril 2004, la Cour d'appel de van het Arbitragehof is ingekomen op 30 april 2004, heeft het Hof van
Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : Beroep te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 33 de la loi-programme du 5 août 2003, qui modifie « Schendt artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003, waarbij
l'article 5, 2), de la loi du 16 juillet 2002, viole-t-il les articles artikel 5, 2), van de wet van 16 juli 2002 wordt gewijzigd, de
10 et 11 de la Constitution en tant qu'il a pour effet que deux artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het tot gevolg heeft dat op
régimes de prescription différents sont actuellement applicables, sur dit ogenblik twee verschillende verjaringsregimes van toepassing zijn
la base desquels deux catégories de prévenus sont soumises op grond waarvan twee categorieën van beklaagden gelijktijdig
simultanément à des règles différentes en matière de prescription de onderworpen zijn aan verschillende verjaringsregelingen van de
l'action publique, selon que les infractions - éventuellement strafvordering naargelang de - mogelijkerwijze soortgelijke -
analogues - mises à leur charge auraient été commises avant le 1er misdrijven die aan die beklaagden ten laste worden gelegd, vóór 1
septembre 2003 ou à partir de cette date ? » september 2003 of vanaf die datum zouden zijn gepleegd ? »
d. Par arrêt du 5 mai 2004 en cause du ministère public et de la s.a. d. Bij arrest van 5 mei 2004 in zake het openbaar ministerie en de
KBC Assurances contre E. D.N. et autres, dont l'expédition est n.v. KBC Verzekeringen tegen E. D.N. en anderen, waarvan de expeditie
parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 10 mai 2004, la Cour ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 10 mei 2004, heeft
d'appel d'Anvers a posé la question préjudicielle suivante : het Hof van Beroep te Antwerpen de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 33 de la loi-programme du 5 août 2003, dans la mesure où « Schendt artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003, waar het
il complète l'article 5, 2), de la loi du 16 juillet 2002 ' modifiant artikel 5, 2), van de wet van 16 juli 2002 tot wijziging van
diverses dispositions en vue notamment d'allonger les délais de verschillende bepalingen teneinde inzonderheid de verjaringstermijnen
prescription pour les crimes non correctionnalisables ' par les termes voor de niet-correctionaliseerbare misdaden te verlengen, aanvult met
' et s'applique aux infractions commises à partir de cette date ', de woorden ' en is van toepassing op de misdrijven begaan na deze
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution dans la mesure où datum ' de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in de mate dat het leidt
il aboutit à faire coexister deux délais de prescription différents de tot het gelijktijdig bestaan van twee verschillende
l'action publique pour des infractions identiques, alors qu'au moment verjaringstermijnen van de strafvordering voor dezelfde misdrijven
où elles sont commises elles perturbent de manière identique l'ordre terwijl ze bij het plegen ervan de maatschappelijke orde op dezelfde
social, et dans la mesure où il entraîne un plus long délai de wijze verstoren en in de mate dat het leidt tot een langere
prescription de l'action publique pour les infractions commises verjaringstermijn van de strafvordering voor misdrijven begaan tot en
jusqu'au 1er septembre 2003 par rapport aux infractions commises à met 1 september 2003 tegenover misdrijven begaan vanaf 2 september
partir du 2 septembre 2003, alors que la raison d'être de la 2003, terwijl de bestaansreden van de verjaring van de strafvordering
prescription de l'action publique réside précisément en ce qu'au fil juist hierin ligt dat met het voortschrijden van de jaren, de
du temps, l'administration de la preuve des infractions devient de bewijsvoering van de misdrijven steeds moeilijker wordt en de
plus en plus difficile et l'ordre social en bénéficie toujours moins ? » maatschappelijke orde er steeds minder baat bij heeft ? »
e. Par jugement du 6 mai 2004 en cause du ministère public et autres e. Bij vonnis van 6 mei 2004 in zake het openbaar ministerie en
contre E. D.B., dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour anderen tegen E. D.B., waarvan de expeditie ter griffie van het
d'arbitrage le 14 mai 2004, le Tribunal correctionnel de Bruxelles a Arbitragehof is ingekomen op 14 mei 2004, heeft de Correctionele
posé la question préjudicielle suivante : Rechtbank te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 33 de la loi-programme du 5 août 2003 modifiant la loi du « Is artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003 waarbij de wet
16 juillet 2002 contrevient-il aux articles 10 et 11 de la van 16 juli 2002 wordt gewijzigd, strijdig met de artikelen 10 en 11
van de Grondwet doordat, ingevolge dat artikel, voor de verjaring van
Constitution en ce qu'il fait coexister deux régimes de prescription de strafvordering twee verschillende stelsels naast elkaar bestaan
de l'action pénale distincts selon que les faits, éventuellement naargelang de - mogelijkerwijs soortgelijke - feiten die bij de
similaires, dont sont saisies les juridictions répressives, auraient strafgerechten aanhangig zijn gemaakt, vóór of na 1 september 2003
été commis avant ou après le 1er septembre 2003 ? » zijn gepleegd ? »
f. Par arrêt du 16 juin 2004 en cause du ministère public contre F.P. f. Bij arrest van 16 juni 2004 in zake het openbaar ministerie tegen
et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour F.P. en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof
d'arbitrage le 22 juin 2004, la Cour d'appel d'Anvers a posé la is ingekomen op 22 juni 2004, heeft het Hof van Beroep te Antwerpen de
question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 149, § 1er, du décret [de la Région flamande] du 18 mai « Schendt artikel 149, § 1, van het decreet [van het Vlaamse Gewest]
1999 portant organisation de l'aménagement du territoire (D.A.T.), tel van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening
qu'il a été modifié en dernier lieu par l'article 8 du décret du 4 (D.R.O.), zoals laatstelijk gewijzigd door artikel 8 van het decreet
juin 2003 ' modifiant le décret du 18 mai 1999 portant organisation de van 4 juni 2003 houdende wijziging van het decreet van 18 mei 1999
l'aménagement du territoire en ce qui concerne la politique de houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening, wat het
maintien ' (Moniteur belge du 22 août 2003), viole-t-il les articles handhavingsbeleid betreft (Belgisch Staatsblad van 22 augustus 2003),
10 et 11 de la Constitution en ce qu'il laisse au juge pénal le soin de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het aan de strafrechter
d'apprécier l'opportunité d'ordonner ou non la réparation (en nature) de opportuniteitsafweging overlaat om voor een bewezen fout die in
pour une faute prouvée qui présente un lien causal avec le dommage oorzakelijk verband staat met schade (aan het stedenbouwkundig
(causé au tissu urbain) ? » weefsel) al dan niet het herstel (in natura ) te bevelen ? »
Ces affaires, inscrites sous les numéros 2940, 2954, 2989, 2994, 2998 Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2940, 2954, 2989, 2994, 2998
et 3026 du rôle de la Cour, ont été jointes. en 3026 van de rol van het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant aux questions préjudicielles relatives à l'application dans le Ten aanzien van de prejudiciële vragen betreffende de toepassing in de
temps du régime de prescription prévu par l'article 24 du titre tijd van het stelsel van de verjaring in artikel 24 van de
préliminaire du Code de procédure pénale voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering
En ce qui concerne la disposition en cause dans les affaires nos 2940, Wat betreft de in het geding zijnde bepaling in de zaken nrs. 2940,
2954, 2989, 2994 et 2998 2954, 2989, 2994 en 2998
B.1.1. L'article 24 du titre préliminaire du Code de procédure pénale, B.1.1. Artikel 24 van de voorafgaande titel van het Wetboek van
remplacé par l'article 3 de la loi du 11 décembre 1998 « modifiant le Strafvordering, vervangen bij artikel 3 van de wet van 11 december
titre préliminaire du Code de procédure pénale, en ce qui concerne la 1998 « tot wijziging, wat de verjaring van de strafvordering betreft,
prescription de l'action publique » et modifié par l'article 3 de la van de voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering » en
loi du 4 juillet 2001 « complétant l'article 447 du Code pénal et gewijzigd bij artikel 3 van de wet van 4 juli 2001 « tot aanvulling
van artikel 447 van het Strafwetboek en tot wijziging van artikel 24,
modifiant l'article 24, 3°, de la loi du 17 avril 1878 contenant le 3°, van de wet van 17 april 1878 houdende de voorafgaande titel van
titre préliminaire du Code de procédure pénale » dispose : het Wetboek van Strafvordering » bepaalt :
« La prescription de l'action publique est suspendue à l'égard de « De verjaring van de strafvordering is geschorst ten aanzien van alle
toutes les parties : partijen :
1° à partir du jour de l'audience où l'action publique est introduite 1° vanaf de dag van de zitting waarop de strafvordering op de door de
devant la juridiction de jugement selon les modalités fixées par la loi. wet bepaalde wijze bij het vonnisgerecht wordt ingeleid.
La prescription recommence toutefois à courir : De verjaring begint evenwel opnieuw te lopen :
- à partir du jour où la juridiction de jugement décide, d'office ou - vanaf de dag van de beslissing van het vonnisgerecht, ambtshalve of
sur requête du ministère public, de reporter l'examen de l'affaire op verzoek van het openbaar ministerie, om de behandeling van de zaak
pour une durée indéterminée et ce, jusqu'au jour où la juridiction de onbepaald uit te stellen, tot op de dag waarop de behandeling ervan
jugement reprend ledit examen; door het vonnisgerecht wordt hervat;
- à partir du jour où la juridiction de jugement décide, d'office ou - vanaf de dag van de beslissing van het vonnisgerecht, ambtshalve of
sur requête du ministère public, de reporter l'examen de l'affaire en op verzoek van het openbaar ministerie, om de behandeling van de zaak
vue de l'accomplissement d'actes d'instruction complémentaires uit te stellen met het oog op het verrichten van bijkomende
concernant le fait mis à charge et ce, jusqu'au jour où la juridiction onderzoeksdaden met betrekking tot het ten laste gelegde feit, tot op
de jugement reprend ledit examen; de dag waarop de behandeling van de zaak door het vonnisgerecht wordt hervat;
- à partir de la déclaration d'appeler, visée à l'article 203, ou de - vanaf de verklaring van hoger beroep bedoeld in artikel 203, of de
la notification de recours, visée à l'article 205, jusqu'au jour où betekening van het hoger beroep bedoeld in artikel 205, tot op de dag
l'appel est introduit, selon les modalités fixées par la loi, devant waarop het hoger beroep op de door de wet bepaalde wijze bij het
la juridiction de jugement en degré d'appel, si l'appel du jugement vonnisgerecht in hoger beroep wordt ingeleid, indien het hoger beroep
sur l'action publique émane uniquement du ministère public; tegen de uitspraak over de strafvordering enkel uitgaat van het
openbaar ministerie;
- à l'échéance d'un délai d'un an, à compter du jour de l'audience au - vanaf het verstrijken van een termijn van een jaar te rekenen van de
cours de laquelle, selon le cas, l'action publique est introduite dag van de zitting waarop, naar gelang van het geval, de
devant la juridiction de jugement en degré de première instance ou strafvordering bij het vonnisgerecht in eerste aanleg of bij het
devant la juridiction de jugement en degré d'appel ou au cours de vonnisgerecht in hoger beroep wordt ingeleid of dit laatste
laquelle cette dernière juridiction décide de statuer sur l'action vonnisgerecht beslist uitspraak te doen over de strafvordering, tot op
publique et ce, jusqu'au jour du jugement de la juridiction de jugement considérée statuant sur l'action publique; 2° dans les cas de renvoi pour la décision d'une question préjudicielle; 3° dans les cas prévus à l'article 447, alinéas 3 et 5, du Code pénal; 4° pendant le traitement d'une exception d'incompétence, d'irrecevabilité ou de nullité soulevée devant la juridiction de jugement par l'inculpé, par la partie civile ou par la personne civilement responsable. Si la juridiction déclare l'exception fondée ou que la décision sur l'exception est jointe au fond, la prescription de dag van de uitspraak over de strafvordering door het desbetreffende vonnisgerecht; 2° in geval van verwijzing tot beslissing van een prejudicieel geschil; 3° in de gevallen bepaald bij artikel 447, derde en vijfde lid, van het Strafwetboek; 4° gedurende de behandeling van een door de verdachte, de burgerlijke partij of de burgerlijk aansprakelijke partij voor het vonnisgerecht opgeworpen exceptie van onbevoegdheid, onontvankelijkheid of nietigheid. Indien het vonnisgerecht de exceptie gegrond verklaart of indien de beslissing over de exceptie bij de zaak zelf wordt gevoegd,
n'est pas suspendue. » is de verjaring niet geschorst. »
B.1.2. L'article 3 de la loi du 16 juillet 2002 « modifiant diverses B.1.2. Artikel 3 van de wet van 16 juli 2002 « tot wijziging van
dispositions en vue notamment d'allonger les délais de prescription verschillende bepalingen teneinde inzonderheid de verjaringstermijnen
pour les crimes non correctionnalisables » remplace cet article 24 par la disposition suivante : voor de niet-correctionaliseerbare misdaden te verlengen » vervangt dat artikel 24 door de volgende bepaling :
« La prescription de l'action publique est suspendue lorsque la loi le « De verjaring van de strafvordering is geschorst wanneer de wet dit
prévoit ou lorsqu'il existe un obstacle légal à l'introduction ou à bepaalt of wanneer er een wettelijk beletsel bestaat dat de instelling
l'exercice de l'action publique. of de uitoefening van de strafvordering verhindert.
L'action publique est suspendue pendant le traitement d'une exception Gedurende de behandeling van een door de verdachte, de burgerlijke
d'incompétence, d'irrecevabilité ou de nullité soulevée devant la partij of de burgerrechtelijk aansprakelijke partij voor het
vonnisgerecht opgeworpen exceptie van onbevoegdheid,
juridiction de jugement par l'inculpé, par la partie civile ou par la onontvankelijkheid of nietigheid is de strafvordering geschorst.
personne civilement responsable. Si la juridiction de jugement déclare Indien het vonnisgerecht de exceptie gegrond verklaart of indien de
l'exception fondée ou que la décision sur l'exception est jointe au beslissing over de exceptie bij de zaak zelf wordt gevoegd, is de
fond, la prescription n'est pas suspendue. » verjaring niet geschorst. »
Par cette modification de l'article 24, le législateur n'a supprimé Door die wijziging van artikel 24 heft de wetgever voor de verjaring
que la première cause de suspension de la prescription de l'action van de strafvordering enkel de eerste schorsingsgrond op zoals daarin
publique prévue par le texte cité en B.1.1, les trois autres causes de is voorzien in de in B.1.1 vermelde tekst, aangezien de nieuwe tekst
suspension restant visées par le nouveau texte (Doc. parl., Chambre, nog steeds de drie andere schorsingsgronden beoogt (Parl. St., Kamer,
2001-2002, DOC 50-1625/002, pp. 2-4). 2001-2002, DOC 50-1625/002, pp. 2-4).
L'article 5, 2), de la loi du 16 juillet 2002 précise que cet article Artikel 5, 2), van de wet van 16 juli 2002 preciseert dat dat artikel
3 « entre en vigueur le premier jour du douzième mois qui suit celui 3 « in werking [treedt] op de eerste dag van de twaalfde maand na die
au cours duquel [ladite loi] aura été publiée au Moniteur belge ». waarin ze is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad ».
Cette loi ayant été publiée au Moniteur belge du 5 septembre 2002, Ten gevolge van de bekendmaking van die wet in het Belgisch Staatsblad
l'article 3 - et le nouveau texte de l'article 24 qu'il contient - est van 5 september 2002, is artikel 3 - en de erin vervatte nieuwe tekst
entré en vigueur le 1er septembre 2003. van artikel 24 - in werking getreden op 1 september 2003.
B.1.3. L'article 33 de la loi-programme du 5 août 2003 ajoute à B.1.3. Artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003 voegt aan
l'article 5, 2), précité, après les mots « au Moniteur belge », les het voormelde artikel 5, 2), na de woorden « in het Belgisch
mots « , et s'applique aux infractions commises à partir de cette date Staatsblad » de woorden « en is van toepassing op de misdrijven begaan
». Dans les présentes affaires, la Cour ne doit pas se prononcer sur na deze datum » toe. Het Hof dient zich in deze zaken niet uit te
la portée de la différence entre la version française (« à partir de spreken over de draagwijdte van het verschil tussen de Nederlandse
cette date ») et la version néerlandaise (« na deze datum ») de cette versie (« na deze datum ») en de Franse versie (« à partir de cette
disposition. date ») van deze bepaling.
Cette modification, entrée en vigueur le 1er septembre 2003 en vertu Die wijziging, die in werking is getreden op 1 september 2003
de l'article 34 de la loi-programme précitée, a pour effet que le krachtens artikel 34 van de voormelde programmawet, heeft tot gevolg
texte de l'article 24 contenu dans la loi du 16 juillet 2002 - entré dat de in de wet van 16 juli 2002 vervatte tekst van artikel 24 -
aussi en vigueur le 1er septembre 2003 - ne s'applique qu'aux actions eveneens in werking getreden op 1 september 2003 - enkel van
publiques relatives aux infractions commises - selon le texte français toepassing is op de strafvorderingen in verband met misdrijven die -
- « à partir de » ou - selon le texte néerlandais - « na » (après) volgens de Nederlandse tekst - « na » of - volgens de Franse tekst - «
cette date. à partir de » (vanaf) die datum zijn gepleegd.
La prescription de l'action publique relative aux autres infractions De verjaring van de strafvordering in verband met andere misdrijven
reste donc régie par l'article 24 précité, inséré dans le titre blijft aldus geregeld door het voormelde artikel 24, dat in de
préliminaire du Code de procédure pénale par la loi du 11 décembre voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering is ingevoegd bij
1998 et modifié par la loi du 4 juillet 2001. de wet van 11 december 1998 en gewijzigd bij de wet van 4 juli 2001.
B.1.4. Il ressort du libellé des questions préjudicielles et des B.1.4. Uit de bewoordingen van de prejudiciële vragen en de motieven
motifs des décisions de renvoi que la Cour est invitée à examiner, au van de verwijzingsbeslissingen blijkt dat het Hof wordt verzocht om,
regard des articles 10 et 11 de la Constitution, la différence de ten aanzien van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, het verschil in
traitement entre deux catégories de justiciables qui sont jugés après behandeling te onderzoeken tussen twee categorieën van rechtzoekenden
le 1er septembre 2003 : d'une part, ceux qui font l'objet de die worden beoordeeld na 1 september 2003 : enerzijds, diegenen die
poursuites pénales pour des infractions commises jusqu'à cette date et strafrechtelijk worden vervolgd wegens misdrijven gepleegd tot aan die
pour qui la prescription de l'action publique est suspendue à partir datum en voor wie de verjaring van de strafvordering wordt geschorst
du jour de l'audience où cette action est introduite devant la vanaf de dag van de terechtzitting waarop die vordering wordt ingeleid
juridiction de jugement et, d'autre part, ceux qui font l'objet de voor het vonnisgerecht en, anderzijds, diegenen die strafrechtelijk
poursuites pénales pour des infractions commises ultérieurement et worden vervolgd wegens later gepleegde misdrijven en voor wie de
pour qui la prescription de l'action publique ne peut être suspendue verjaring van de strafvordering om die reden niet kan worden
pour cette raison. geschorst.
Il en résulte que le contrôle opéré par la Cour doit être limité à Daaruit blijkt dat de toetsing van het Hof dient te worden beperkt tot
l'article 33 de la loi-programme du 5 août 2003. artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003.
En ce qui concerne le respect des articles 10 et 11 de la Constitution Wat betreft de inachtneming van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet
B.2. L'article 33 de la loi-programme du 5 août 2003 résulte d'un B.2. Artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003 vloeit voort
constat dressé sur la base d'informations transmises au ministre uit een vaststelling die is gedaan op basis van informatie die door
compétent par plusieurs parquets et parquets généraux : l'entrée en verschillende parketten en parketten-generaal aan de bevoegde minister
vigueur de l'article 3 de la loi du 16 juillet 2002 qui abolit le werd bezorgd : de inwerkingtreding van artikel 3 van de wet van 16
système de suspension de la prescription de l'action publique à partir juli 2002 waarbij het systeem van de schorsing van de verjaring van de
de l'audience d'introduction risquait, dans le ressort de certaines strafvordering vanaf de inleidingszitting wordt afgeschaft, dreigde,
cours d'appel, de provoquer, le 1er septembre 2003, la prescription in het rechtsgebied van sommige hoven van beroep, op 1 september 2003
irrévocable de « toute une série d'affaires - surtout des affaires tot de onherroepelijke verjaring te leiden van « een heleboel, vooral
graves (stupéfiants, traite des êtres humains, dossiers économiques et zware zaken (drugs, mensenhandel, eco-fin zaken, B.T.W.-carrousels,
financiers, carrousels à la T.V.A., banqueroutes, etc.) » (Doc. parl., bankbreuken, enz.) » (Parl. St., Kamer, B.Z. 2003, DOC 51-0102/001, p.
Chambre, S.E. 2003, DOC 51-0102/001, p. 22; ibid., DOC 51-0102/013, p. 22; ibid., DOC 51-0102/013, p. 6; Parl. St., Senaat, B.Z. 2003, nr.
6; Doc. parl., Sénat, S.E. 2003, n° 3-137/5, pp. 2-3, 6-7). 3-137/5, pp. 2-3, 6-7).
La disposition en cause est motivée par le souci de ne pas offrir, De in het geding zijnde bepaling wordt gemotiveerd door de bekommernis
notamment aux trafiquants d'êtres humains, aux fraudeurs et aux barons om met name mensenhandelaars, fraudeurs en drugsbaronnen niet het «
de la drogue, le « cadeau sans précédent » que constituerait, dans ces nooit geziene cadeau » te geven dat, in die omstandigheden, de
conditions, l'applicabilité immédiate de l'article 3 précité (Doc. onmiddellijke toepasbaarheid van het voormelde artikel 3 zou zijn
parl., Chambre, S.E. 2003, DOC 51-0102/001, p. 22; ibid., DOC (Parl. St., Kamer, B.Z. 2003, DOC 51-0102/001, p. 22; ibid., DOC
51-0102/013, pp. 3 et 6; Doc. parl., Sénat, S.E. 2003, n° 3-137/5, pp. 51-0102/013, pp. 3 en 6; Parl. St., Senaat, B.Z. 2003, nr. 3-137/5,
2-7). pp. 2-7).
B.3.1. Par l'article 3 de la loi du 16 juillet 2002, le législateur B.3.1. Met artikel 3 van de wet van 16 juli 2002 heeft de wetgever
s'est limité à modifier le régime des causes de suspension de la zich ertoe beperkt de regeling van de schorsingsgronden voor de
prescription de l'action publique. Il n'a pas créé d'infraction verjaring van de strafvordering te wijzigen. Hij heeft geen nieuw
nouvelle, ni modifié le régime des peines, ni instauré un nouveau misdrijf in het leven geroepen, noch het stelsel van de straffen
délai de prescription. gewijzigd, noch een nieuwe verjaringstermijn ingevoerd.
B.3.2. Par l'abrogation de la cause de suspension prévue par l'article B.3.2. Met de opheffing van de schorsingsgrond bedoeld in artikel 24,
24, 1°, du titre préliminaire du Code de procédure pénale, introduit 1°, van de voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering,
par la loi du 11 décembre 1998, le législateur a entendu réagir aux ingevoerd bij de wet van 11 december 1998, heeft de wetgever willen
difficultés que suscitait l'application de cette règle (Doc. parl., reageren op de moeilijkheden die de toepassing van die regel had doen
Chambre, 2001-2002, DOC 50-1625/002, pp. 2 et 3; ibid., DOC ontstaan (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50-1625/002, pp. 2 en 3;
50-1625/005, p. 10). ibid., DOC 50-1625/005, p. 10).
B.4.1. Il appartient au législateur de régler l'entrée en vigueur de B.4.1. Het komt de wetgever toe de inwerkingtreding van de wet te
la loi et d'adopter ou non des mesures transitoires. L'article 3 du regelen en al dan niet overgangsmaatregelen aan te nemen. Artikel 3
Code judiciaire prévoit d'ailleurs expressément la possibilité de van het Gerechtelijk Wetboek voorziet overigens uitdrukkelijk in de
déroger à la règle selon laquelle les lois de procédure sont mogelijkheid om af te wijken van de regel volgens welke de wetten op
applicables aux procès en cours au moment de leur entrée en vigueur. de rechtspleging van toepassing zijn op de hangende rechtsgedingen op
Les articles 10 et 11 de la Constitution ne seraient violés que si les het moment van de inwerkingtreding ervan. De artikelen 10 en 11 van de
mesures transitoires établissaient une différence de traitement qui Grondwet zouden enkel worden geschonden indien de overgangsmaatregelen
n'est pas susceptible de justification raisonnable. een verschil in behandeling in het leven zouden roepen waarvoor geen
redelijke verantwoording bestaat.
B.4.2. En supprimant la règle selon laquelle la prescription de B.4.2. Door de regel af te schaffen volgens welke de verjaring van de
l'action publique est suspendue à partir de son introduction devant la strafvordering wordt geschorst vanaf de inleiding ervan voor het
juridiction de jugement, le législateur a adopté une mesure, favorable vonnisgerecht, heeft de wetgever een - voor de beklaagden gunstige -
maatregel aangenomen, waarvan hij, met toepassing van het voormelde
aux prévenus, dont il pouvait, en application de l'article 3 précité artikel 3 van het Gerechtelijk Wetboek, de inwerkingtreding vermocht
du Code judiciaire, fixer l'entrée en vigueur au premier jour du vast te stellen op de eerste dag van de twaalfde maand na die van de
douzième mois suivant celui de la publication de la disposition bekendmaking van de nieuwe bepaling, zoals daarin is voorzien in
nouvelle, ainsi que le prévoit l'article 5, 2), de la loi du 16 artikel 5, 2), van de wet van 16 juli 2002.
juillet 2002.
B.4.3. Les personnes qui avaient commis une infraction avant la B.4.3. De personen die een misdrijf hadden gepleegd vóór de
publication de l'article 33 de la loi-programme du 5 août 2003 ont pu bekendmaking van artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003
espérer bénéficier de la règle nouvelle, pourvu qu'elles fussent vermochten de hoop te koesteren de nieuwe regel te genieten, mits zij
jugées après le 1er septembre 2003. Elles n'ont toutefois pu en na 1 september 2003 zouden worden berecht. Zij hebben echter niet
profiter, le législateur ayant, par l'adoption de cette disposition, daarvan kunnen profiteren, aangezien de wetgever, met de aanneming van
décidé que la règle nouvelle ne s'appliquerait qu'aux infractions die bepaling, beslist heeft dat de nieuwe regel enkel van toepassing
commises - selon le texte français - « à partir de » ou - selon le zou zijn op de misdrijven die - volgens de Nederlandse tekst - « na »
texte néerlandais - « na » (après) cette date. of - volgens de Franse tekst - « à partir de » (vanaf) die datum zijn
B.4.4. Il n'appartient pas à la Cour de porter un jugement sur la gepleegd. B.4.4. Het staat niet aan het Hof de wijze te beoordelen waarop de
manière dont le législateur a procédé, de 1998 à 2003, à quatre wetgever, van 1998 tot 2003, vier opeenvolgende wijzigingen inzake de
modifications successives du régime de la prescription de l'action verjaringsregeling van de strafvordering heeft doorgevoerd. De aan het
publique. Les questions préjudicielles l'interrogent uniquement sur Hof voorgelegde prejudiciële vragen hebben uitsluitend betrekking op
les discriminations que pourrait entraîner la modification d'une de discriminaties die de wijziging van een overgangsmaatregel zou
mesure transitoire. kunnen teweegbrengen.
B.4.5. La mesure transitoire inscrite à l'article 5, 2), de la loi du 16 juillet 2002 n'a pas produit l'effet escompté, évoqué en B.4.3, en raison de sa modification par la disposition en cause. Celle-ci a peut-être déçu les attentes de justiciables qui avaient espéré pouvoir bénéficier de cet effet, mais elle n'a pas créé deux catégories de personnes auxquelles s'appliqueraient deux régimes transitoires successifs, cet effet du premier régime transitoire ne s'étant jamais produit. B.5. La Cour doit encore examiner la différence de traitement qui B.4.5. De in artikel 5, 2), van de wet van 16 juli 2002 vervatte overgangsmaatregel heeft niet het in B.4.3 aangehaalde verhoopte gevolg gehad wegens de wijziging ervan bij de in het geding zijnde bepaling. De rechtzoekenden, die hadden gehoopt dat gevolg te kunnen genieten, werden door die bepaling misschien teleurgesteld in hun verwachtingen, maar ze heeft niet twee categorieën van personen in het leven geroepen waarop twee opeenvolgende overgangsregelingen van toepassing zouden zijn, aangezien dat gevolg van de eerste overgangsregeling zich nooit heeft voorgedaan. B.5. Het Hof dient nog het verschil in behandeling te onderzoeken dat
découle de la disposition transitoire inscrite à l'article 33 de la voortvloeit uit de overgangsbepaling vervat in artikel 33 van de
loi-programme du 5 août 2003. programmawet van 5 augustus 2003.
B.6. C'est le propre d'un régime transitoire de permettre B.6. Het is eigen aan een overgangsregeling dat ze de gelijktijdige
l'application simultanée d'une loi nouvelle et d'une loi ancienne. toepassing van een nieuwe wet en een vroegere wet mogelijk maakt.
En décidant que la nouvelle règle ne sera applicable qu'aux Door te beslissen dat de nieuwe regel enkel van toepassing zal zijn op
infractions commises « à partir » du - selon le texte français - ou « misdrijven gepleegd - volgens de Nederlandse tekst - « na » of -
na » (après) le - selon le texte néerlandais - 1er septembre 2003, le volgens de Franse tekst - « à partir de » (vanaf) 1 september 2003,
législateur a pris une mesure qui est raisonnablement justifiée au heeft de wetgever een maatregel genomen die in redelijkheid is
regard de l'objectif décrit en B.2. verantwoord ten aanzien van het in B.2 beschreven doel.
S'il est vrai qu'il a modifié, par l'article 33 de la loi-programme du Ofschoon hij, met artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003,
5 août 2003, la mesure transitoire énoncée à l'article 5, 2), de la de overgangsmaatregel heeft gewijzigd die hij had vastgesteld in
loi du 16 juillet 2002, il n'a pas pour autant violé le principe d'égalité. Le législateur peut en effet revenir sur une option antérieure. B.7. En ce que la mesure en cause viserait aussi des actions publiques relatives à des faits étrangers à la criminalité évoquée lors des travaux préparatoires, elle ne peut pas non plus être considérée comme disproportionnée à l'objectif poursuivi. Si certaines formes de criminalité ont plus particulièrement été évoquées lors des travaux préparatoires cités en B.2, l'objectif du législateur ne concernait pas uniquement celles-ci. Les exemples donnés avaient pour but d'attirer l'attention sur les infractions les plus graves qui allaient être prescrites, mais non d'en donner une liste exhaustive. B.8. Il découle de ce qui précède qu'en limitant le champ artikel 5, 2), van de wet van 16 juli 2002, heeft hij zodoende het gelijkheidsbeginsel niet geschonden. De wetgever kan immers op een eerdere keuze terugkomen. B.7. In zoverre de in het geding zijnde maatregel ook strafvorderingen zou beogen in verband met feiten die niets te maken hebben met de criminaliteit waarvan sprake in de parlementaire voorbereiding, kan hij evenmin worden beschouwd als onevenredig ten aanzien van de nagestreefde doelstelling. Hoewel tijdens de parlementaire voorbereiding vermeld in B.2 sommige vormen van criminaliteit meer in het bijzonder zijn vermeld, had de doelstelling van de wetgever niet uitsluitend daarop betrekking. De gegeven voorbeelden beoogden de aandacht te vestigen op de zwaarste misdrijven die zouden verjaren, maar niet een exhaustieve lijst daarvan te geven. B.8. Uit wat voorafgaat vloeit voort dat de wetgever, door de
d'application du nouvel article 24 du titre préliminaire du Code de toepassingssfeer van het nieuwe artikel 24 van de voorafgaande titel
procédure pénale aux infractions visées à l'article 33 de la van het Wetboek van Strafvordering te beperken tot de misdrijven
loi-programme du 5 août 2003, le législateur n'a pas créé une bedoeld in artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003, geen
différence de traitement injustifiée. onverantwoord verschil in behandeling in het leven heeft geroepen.
B.9. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. B.9. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord.
Quant aux questions préjudicielles relatives aux dispositions portant Ten aanzien van de prejudiciële vragen over de bepalingen betreffende
sur l'organisation de l'aménagement du territoire, en ce qui concerne de organisatie van de ruimtelijke ordening, wat het handhavingsbeleid
la « politique de maintien », dans les affaires nos 2940, 2954 et 3026 betreft, in de zaken nrs. 2940, 2954 en 3026
B.10. Les questions préjudicielles posées dans les affaires nos 2940, B.10. De prejudiciële vragen in de zaken nrs. 2940, 2954 en 3026
2954 et 3026 concernent les articles 7 et 8 du décret de la Région hebben betrekking op de artikelen 7 en 8 van het decreet van het
flamande du 4 juin 2003 « modifiant le décret du 18 mai 1999 portant Vlaamse Gewest van 4 juni 2003 houdende wijziging van het decreet van
organisation de l'aménagement du territoire en ce qui concerne la 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening, wat
politique de maintien ». het handhavingsbeleid betreft.
En ce qui concerne l'article 7 du décret du 4 juin 2003 Wat betreft artikel 7 van het decreet van 4 juni 2003
B.11. Dans les affaires nos 2940 et 2954, il est demandé à la Cour si B.11. In de zaken nrs. 2940 en 2954 wordt het Hof gevraagd of de
les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec le artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het
principe de légalité en matière pénale (affaire n° 2940) ainsi qu'avec wettigheidsbeginsel in strafzaken (zaak nr. 2940) respectievelijk de
les articles 12 et 14 de la Constitution, qui concernent ce principe artikelen 12 en 14 van de Grondwet, die betrekking hebben op dat
(affaire n° 2954), sont violés en ce que le troisième alinéa de beginsel (zaak nr. 2954), worden geschonden doordat in het derde lid
l'article 146 du décret du 18 mai 1999 portant organisation de van artikel 146 van het decreet van 18 mei 1999 houdende de
l'aménagement du territoire, inséré par l'article 7 du décret du 4 organisatie van de ruimtelijke ordening, toegevoegd bij artikel 7 van
juin 2003, prend les notions de « nuisances urbanistiques het decreet van 4 juni 2003, de begrippen « onaanvaardbare
inadmissibles » et de « violation grave des prescriptions stedenbouwkundige hinder » en « ernstige inbreuk op de essentiële
urbanistiques essentielles en matière de destination en vertu du plan stedenbouwkundige voorschriften inzake de bestemming krachtens het
d'exécution spatial ou du plan d'aménagement » comme critères ruimtelijk uitvoeringsplan of plan van aanleg » als subjectieve
subjectifs pour apprécier le caractère punissable de la persistance criteria ter beoordeling van de strafbaarheid van het in stand houden
d'infractions en matière d'urbanisme. van stedenbouwinbreuken worden vooropgesteld.
B.12. Par son arrêt n° 14/2005 du 19 janvier 2005, la Cour a annulé, B.12. Bij het arrest nr. 14/2005 van 19 januari 2005 heeft het Hof in
dans l'article 146, alinéa 3, du décret précité du 18 mai 1999, tel artikel 146, derde lid, van het voormelde decreet van 18 mei 1999,
qu'il a été inséré par l'article 7 du décret du 4 juin 2003, les mots zoals toegevoegd bij artikel 7 van het decreet van 4 juni 2003, de
« pour autant qu'ils ne provoquent pas de nuisances urbanistiques woorden « , voorzover ze geen onaanvaardbare stedenbouwkundige hinder
inadmissibles pour les voisins ou pour autant qu'ils ne constituent veroorzaken voor de omwonenden of voorzover ze geen ernstige inbreuk
pas de violation grave des prescriptions urbanistiques essentielles en vormen op de essentiële stedenbouwkundige voorschriften inzake de
matière de destination en vertu du plan d'exécution spatial ou du plan bestemming krachtens het ruimtelijk uitvoeringsplan of plan van aanleg
d'aménagement », pour cause de violation des articles 12 et 14 (B.45) » vernietigd wegens schending van de artikelen 12 en 14 (B.45), en
et, partant, des articles 10 et 11, de la Constitution (B.46). bijgevolg ook van de artikelen 10 en 11, van de Grondwet (B.46).
B.13. Par l'effet de cette annulation, les questions préjudicielles B.13. Wegens het gevolg van die vernietiging zijn de in onderhavige
posées dans les affaires soumises à l'examen, relativement à l'article zaken gestelde prejudiciële vragen betreffende artikel 7 van het
7 du décret du 4 juin 2003, n'ont plus d'objet. decreet van 4 juni 2003 zonder voorwerp geworden.
En ce qui concerne l'article 8 du décret du 4 juin 2003 Wat betreft artikel 8 van het decreet van 4 juni 2003
B.14. Dans les affaires nos 2940 et 3026, il est demandé à la Cour si B.14. In de zaken nrs. 2940 en 3026 wordt het Hof gevraagd of de
les articles 10 et 11 de la Constitution sont violés en ce que artikelen 10 en 11 van de Grondwet worden geschonden doordat artikel
l'article 149, § 1er, du décret du 18 mai 1999 portant organisation de 149, § 1, van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van
l'aménagement du territoire, remplacé par l'article 8, 1°, du décret de ruimtelijke ordening, zoals vervangen bij artikel 8, 1°, van het
du 4 juin 2003, « laisse au juge pénal le soin d'apprécier decreet van 4 juni 2003, « aan de strafrechter de
l'opportunité d'ordonner ou non la réparation (en nature) pour une opportuniteitsafweging overlaat om voor een bewezen fout die in
faute prouvée qui présente un lien causal avec le dommage (causé au oorzakelijk verband staat met schade (aan het stedenbouwkundig
tissu urbain) ». weefsel) al dan niet het herstel (in natura ) te bevelen ».
B.15.1. Avant son remplacement par l'article 8, 1°, du décret du 4 B.15.1. Vóór de vervanging bij artikel 8, 1°, van het decreet van 4
juin 2003, l'article 149, § 1er, du décret du 18 mai 1999 portant juni 2003 bepaalde artikel 149, § 1, van het decreet van 18 mei 1999
organisation de l'aménagement du territoire disposait : houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening :
« Outre la peine, le tribunal ordonne, sur requête de l'inspecteur « Naast de straf beveelt de rechtbank, op vordering van de
urbaniste, ou du Collège des bourgmestre et échevins de la commune sur stedenbouwkundige inspecteur, of van het college van burgemeester en
le territoire de laquelle les travaux, opérations ou modifications schepenen van de gemeente op wier grondgebied de werken, handelingen
visés à l'article 146 ont été exécutés, de remettre le lieu en son of wijzigingen, bedoeld in artikel 146, werden uitgevoerd, de plaats
état initial ou de cesser l'utilisation contraire, et/ou d'exécuter in de oorspronkelijke toestand te herstellen of het strijdige gebruik
des travaux de construction ou d'adaptation et/ou de payer une amende te staken, en/of bouw- of aanpassingswerken uit te voeren en/of een
égale à la plus-value acquise par le bien suite à l'infraction. geldsom te betalen gelijk aan de meerwaarde die het goed door het
misdrijf heeft verkregen.
La plus-value ne peut plus être réclamée dans les cas suivants : De meerwaarde kan niet worden gevorderd in de volgende gevallen :
1° en cas de répétition d'une infraction, rendue punissable par le présent décret; 1° bij herhaling van een misdrijf, strafbaar gesteld in dit decreet;
2° en cas de non-respect d'un ordre de cessation; 2° bij het niet naleven van een bevel tot staking;
3° lorsque l'infraction provoque des nuisances urbanistiques 3° indien het misdrijf onaanvaardbare stedenbouwkundige hinder
inadmissibles pour les voisins; veroorzaakt voor de buren;
4° lorsque l'infraction constitue une violation grave des 4° indien het misdrijf een ernstige inbreuk is op de essentiële
prescriptions urbanistiques essentielles en matière de destination en stedenbouwkundige voorschriften inzake de bestemming krachtens het
vertu du plan d'exécution spatial ou du plan d'aménagement. ruimtelijk uitvoeringsplan of plan van aanleg.
Le Gouvernement flamand peut déterminer d'autres modalités pour les De Vlaamse regering kan nadere voorwaarden bepalen voor de gevallen
cas où la plus-value ne peut pas être réclamée. waarin de meerwaarde niet gevorderd kan worden.
Lorsque les actions de inspecteur urbaniste et du Collège des Indien de vorderingen van de stedenbouwkundige inspecteur en van het
bourgmestre et échevins ne correspondent pas, l'action du premier cité college van burgemeester en schepenen niet overeenstemmen, heeft de
est prioritaire. vordering van de eerstgenoemde voorrang.
Pour l'exécution des mesures de réparation, le tribunal fixe un délai De rechtbank bepaalt voor de uitvoering van de herstelmaatregelen een
qui ne peut dépasser un an et après l'expiration de ce délai termijn die één jaar niet mag overschrijden en na het verstrijken van
d'exécution, sur requête de l'inspecteur urbaniste ou du Collège des deze termijn van uitvoering, op vordering van de stedenbouwkundige
inspecteur of van het college van burgemeester of schepenen, een
bourgmestre et échevins, une astreinte par journée de retard dans la dwangsom per dag vertraging in de tenuitvoerlegging van de
mise en oeuvre de la mesure de réparation. » herstelmaatregel. »
B.15.2. L'article 8, 1°, du décret du 4 juin 2003 a remplacé l'article B.15.2. Artikel 8, 1°, van het decreet van 4 juni 2003 heeft het
149, § 1er, par la disposition suivante : voormelde artikel 149, § 1, vervangen door de volgende bepaling :
« Outre la peine, le tribunal peut ordonner de remettre le lieu en son « Naast de straf kan de rechtbank bevelen de plaats in de
état initial ou de cesser l'utilisation contraire, et/ou d'exécuter oorspronkelijke toestand te herstellen of het strijdige gebruik te
des travaux de construction ou d'adaptation et/ou de payer une amende staken, en/of bouw- of aanpassingswerken uit te voeren en/of een
égale à la plus-value acquise par le bien suite à l'infraction. Ceci geldsom te betalen gelijk aan de meerwaarde die het goed door het
se fait sur requête de l'inspecteur urbaniste, ou du Collège des misdrijf heeft verkregen. Dit gebeurt op vordering van de
bourgmestre et échevins de la commune sur le territoire de laquelle stedenbouwkundig inspecteur of van het college van burgemeester en
les travaux, opérations ou modifications visés à l'article 146 ont été schepenen op wier grondgebied de werken, handelingen of wijzigingen,
exécutés. Lorsque ces infractions datent d'avant le 1er mai 2000, un bedoeld in artikel 146, werden uitgevoerd. Indien deze inbreuken
avis conforme préalable du Conseil supérieur de la Politique de dateren van voor 1 mei 2000 is voorafgaand een eensluidend advies van
Réparation est requis. de Hoge Raad voor het Herstelbeleid vereist.
L'avis conforme du Conseil supérieur de la Politique de Réparation Het eensluidend advies van de Hoge Raad voor het Herstelbeleid moet
doit être émis dans les 60 jours après la demande d'avis envoyée en worden verleend binnen 60 dagen na de aangetekende adviesaanvraag.
recommandé. Lorsque le Conseil supérieur de la Politique de Réparation Wanneer de Hoge Raad voor het Herstelbeleid geen eensluidend advies
n'a pas émis d'avis conforme dans le délai imposé, l'obligation en heeft verleend binnen de gestelde termijn, mag aan de adviesvereiste
matière d'avis n'est plus requise. worden voorbijgegaan.
Pour les infractions dont le propriétaire peut démontrer qu'elles ont Voor de misdrijven waarvan de eigenaar kan aantonen dat ze werden
été commises avant le 1er mai 2000, le moyen de la plus-value peut en gepleegd voor 1 mei 2000, kan in principe steeds het middel van de
principe toujours être utilisé, sauf dans un des cas suivants : meerwaarde worden aangewend, tenzij in één van de volgende gevallen :
1° en cas de non-respect d'un ordre de cessation; 1° bij het niet naleven van een bevel tot staking;
2° lorsque l'infraction provoque des nuisances urbanistiques 2° indien het misdrijf onaanvaardbare stedenbouwkundige hinder
inadmissibles pour les voisins; veroorzaakt voor de omwonenden;
3° lorsque l'infraction constitue une violation grave et irréparable 3° indien het misdrijf een zwaarwichtige en onherstelbare inbreuk
des prescriptions urbanistiques essentielles en matière de destination vormt op de essentiële stedenbouwkundige voorschriften inzake de
en vertu du plan d'exécution spatial ou du plan d'aménagement. bestemming krachtens het ruimtelijk uitvoeringsplan of plan van
Lorsque les actions de l'inspecteur urbaniste et du Collège des aanleg. Indien de vorderingen van de stedenbouwkundig inspecteur en van het
bourgmestre et échevins sont divergentes, l'action du premier cité est college van burgemeester en schepenen niet overeenstemmen, heeft de
prioritaire. vordering van eerstgenoemde voorrang.
Pour l'exécution des mesures de réparation, le tribunal fixe un délai De rechtbank bepaalt een termijn voor de uitvoering van de
et, sur requête de l'inspecteur urbaniste ou du Collège des herstelmaatregelen en, op vordering van de stedenbouwkundig inspecteur
bourgmestre et échevins, une astreinte par journée de retard dans la of het college van burgemeester en schepenen, een dwangsom per dag
mise en oeuvre de la mesure de réparation. » vertraging in de tenuitvoerlegging van de herstelmaatregelen. »
B.15.3. L'article 48 du décret du 21 novembre 2003 supprime à deux B.15.3. Bij artikel 48 van het decreet van 21 november 2003 wordt in
reprises le mot « conforme » dans l'article 149, § 1er, alinéa 2, het voormelde artikel 149, § 1, tweede lid, het woord « eensluidend »
précité. tweemaal geschrapt.
B.15.4. Par son arrêt n° 14/2005 du 19 janvier 2005, la Cour a annulé, B.15.4. Bij het arrest nr. 14/2005 van 19 januari 2005 heeft het Hof,
à l'article 149, § 1er, alinéas 1er et 3, mentionné au B.15.2, les in het in B.15.2 vermelde artikel 149, § 1, eerste en derde lid, de
mots « avant le 1er mai 2000 », pour cause de violation des articles woorden « voor 1 mei 2000 » vernietigd wegens schending van de
10 et 11 de la Constitution (B.52-B.55 et B.57-B.60). artikelen 10 en 11 van de Grondwet (B.52-B.55 en B.57-B.60).
B.16. En vertu de l'article 149, § 1er, du décret du 18 mai 1999 B.16. Op grond van artikel 149, § 1, van het decreet van 18 mei 1999
portant organisation de l'aménagement du territoire, le tribunal peut houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening, kan de rechtbank,
prononcer la peine et ordonner en outre « de remettre le lieu en son naast de straf, bevelen « de plaats in de oorspronkelijke toestand te
état initial ou de cesser l'utilisation contraire, et/ou d'exécuter herstellen of het strijdige gebruik te staken, en/of bouw- of
des travaux de construction ou d'adaptation et/ou de payer une amende aanpassingswerken uit te voeren en/of een geldsom te betalen gelijk
égale à la plus-value acquise par le bien suite à l'infraction ». aan de meerwaarde die het goed door het misdrijf heeft verkregen ».
B.17. En matière d'urbanisme et d'aménagement du territoire, il est B.17. Inzake stedenbouw en ruimtelijke ordening is het essentieel dat
essentiel que l'appréciation soit laissée à une autorité qui décide en de beoordeling wordt overgelaten aan een overheid die oordeelt op
se fondant sur l'intérêt général. La demande visant à faire ordonner grond van het algemeen belang. De vordering tot het nemen van de in
les mesures de réparation prévues à l'article 149, § 1er, du décret artikel 149, § 1, van het voormelde decreet voorgeschreven
précité a été instaurée par le législateur décrétal en vue de herstelmaatregelen is door de decreetgever ingevoerd met het oog op de
sauvegarder le bon aménagement du territoire. Des mesures de vrijwaring van een goede ruimtelijke ordening. Herstelmaatregelen
réparation ne peuvent être ordonnées sur cette base qu'à la demande de kunnen op die grond slechts worden bevolen op vordering van de
l'inspecteur urbaniste ou du collège des bourgmestre et échevins. Leur stedenbouwkundige inspecteur of van het college van burgemeester en
intervention s'appuie sur leur mission légale de défense de l'intérêt schepenen. Hun optreden steunt op hun wettelijke opdracht om het
général en matière d'urbanisme. algemeen stedenbouwkundig belang te behartigen.
B.18.1. Le juge est compétent pour contrôler la légalité externe et B.18.1. Het behoort tot de bevoegdheid van de rechter de vordering
interne de la demande visée à l'article 149, § 1er, et pour examiner bedoeld in artikel 149, § 1, op haar externe en interne wettigheid te
si elle est conforme à la loi ou si elle est entachée d'excès ou de détournement de pouvoir. toetsen en te onderzoeken of ze strookt met de wet dan wel of ze op
Les cours et tribunaux doivent, dans chaque cas, examiner si la machtsoverschrijding of machtsafwending berust.
décision de l'inspecteur urbaniste et/ou du collège des bourgmestre et De hoven en rechtbanken moeten in elk geval nagaan of de beslissing
échevins de demander une mesure de réparation déterminée est van de stedenbouwkundige inspecteur en/of het college van burgemeester
exclusivement prise en vue du bon aménagement du territoire. S'il en schepenen om een bepaalde herstelmaatregel te vorderen, uitsluitend
apparaissait que la demande de l'autorité s'appuie sur des motifs met het oog op de goede ruimtelijke ordening is genomen. Wanneer zou
étrangers à l'aménagement du territoire ou sur une conception du bon blijken dat de vordering van de overheid steunt op motieven die vreemd
zijn aan de ruimtelijke ordening of op een opvatting van de goede
aménagement du territoire qui serait manifestement déraisonnable, les ruimtelijke ordening die kennelijk onredelijk is, zouden de hoven en
cours et tribunaux ne devraient pas y donner suite. rechtbanken die vordering zonder gevolg moeten laten.
B.18.2. Un tel pouvoir de contrôle ne s'écarte pas de ce qui relève de B.18.2. Een dergelijke toetsingsbevoegdheid wijkt niet af van hetgeen
la mission du juge dans toutes les contestations. Le pouvoir de in alle geschillen tot de opdracht van de rechter behoort. De
contrôle ne s'étend pas au-delà du domaine de la légalité externe et toetsingsbevoegdheid reikt niet buiten het gebied van de externe en
interne de ces actes. Lorsqu'il examine ces derniers, le juge ne peut se placer sur le plan de l'opportunité, car cela reviendrait à lui reconnaître une compétence incompatible avec les principes qui régissent les rapports entre l'administration et les juridictions. B.19. En tant que la catégorie des personnes à l'encontre desquelles une mesure de réparation est demandée est comparée, comme le font apparaître les motifs des décisions de renvoi, à la catégorie des personnes impliquées dans une contestation au sujet d'un acte administratif portant sur d'autres droits et obligations de nature civile, les questions préjudicielles appellent une réponse négative. Par ces motifs, la Cour interne wettigheid van de bestuurshandelingen. Bij de beoordeling ervan mag de rechter zich niet begeven op het terrein van de opportuniteit, omdat dat erop zou neerkomen hem een bevoegdheid toe te kennen die onverenigbaar is met de beginselen die de verhoudingen regelen tussen de administratie en de rechtscolleges. B.19. In zoverre de categorie van personen tegen wie een herstelmaatregel wordt gevorderd, wordt vergeleken, zoals uit de motieven van de verwijzingsbeslissingen blijkt, met de categorie van personen die betrokken zijn in een geschil over een bestuurshandeling waarin andere rechten en verplichtingen van burgerlijke aard in het geding zijn, moeten de prejudiciële vragen ontkennend worden beantwoord. Om die redenen, het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
1. L'article 33 de la loi-programme du 5 août 2003 ne viole pas les 1. Artikel 33 van de programmawet van 5 augustus 2003 schendt de
articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
2. Les questions préjudicielles relatives à l'article 146, alinéa 3, 2. De prejudiciële vragen betreffende artikel 146, derde lid, van het
du décret de la Région flamande du 18 mai 1999 portant organisation de decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie
l'aménagement du territoire, inséré par l'article 7 du décret de la van de ruimtelijke ordening, zoals toegevoegd bij artikel 7 van het
Région flamande du 4 juin 2003, n'ont plus d'objet. decreet van het Vlaamse Gewest van 4 juni 2003, hebben geen voorwerp
3. L'article 149, § 1er, du même décret, remplacé par l'article 8, 1°, meer. 3. Artikel 149, § 1, van hetzelfde decreet, zoals vervangen bij
du décret de la Région flamande du 4 juin 2003, ne viole pas les artikel 8, 1°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 4 juni 2003,
articles 10 et 11 de la Constitution dans l'interprétation donnée en schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in de in B.18.1 en
B.18.1 et B.18.2. B.18.2 gegeven interpretatie, niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 1er mars 2005. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 1 maart 2005.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président f.f., De wdn. voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^