Extrait de l'arrêt n° 56/2005 du 8 mars 2005 Numéro du rôle : 2982 En cause : le recours en annulation de l'article 192bis du décret de la Région flamande du 18 mai 1999 portant organisation de l'aménagement du territoire, tel qu'il a été La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 56/2005 van 8 maart 2005 Rolnummer 2982 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 192bis van het decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening, zoals in Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 56/2005 du 8 mars 2005 | Uittreksel uit arrest nr. 56/2005 van 8 maart 2005 |
Numéro du rôle : 2982 | Rolnummer 2982 |
En cause : le recours en annulation de l'article 192bis du décret de | In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 192bis van het |
la Région flamande du 18 mai 1999 portant organisation de | decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie |
l'aménagement du territoire, tel qu'il a été inséré par l'article 54 | van de ruimtelijke ordening, zoals ingevoegd bij artikel 54 van het |
du décret du 21 novembre 2003, introduit par M. Van Reeth et B. Van | decreet van 21 november 2003, ingesteld door M. Van Reeth en B. Van |
Rompuy. | Rompuy. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, | P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du | Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 20 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 20 april 2004 |
avril 2004 et parvenue au greffe le 21 avril 2004, un recours en | ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 21 april |
annulation de l'article 192bis du décret de la Région flamande du 18 | 2004, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 192bis van het |
mai 1999 portant organisation de l'aménagement du territoire, tel | decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie |
van de ruimtelijke ordening, zoals ingevoegd bij artikel 54 van het | |
qu'il a été inséré par l'article 54 du décret du 21 novembre 2003 | decreet van 21 november 2003 (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad |
(publié au Moniteur belge du 29 janvier 2004), a été introduit par M. | van 29 januari 2004), door M. Van Reeth en B. Van Rompuy, samenwonende |
Van Reeth et B. Van Rompuy, demeurant ensemble à 3140 Keerbergen, | te 3140 Keerbergen, Stationsstraat 9A. |
Stationsstraat 9A. | |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la recevabilité | Wat de ontvankelijkheid betreft |
B.1. Le Gouvernement flamand conteste la recevabilité du recours en | B.1. De Vlaamse Regering betwist de ontvankelijkheid van het beroep |
annulation au motif que les parties requérantes ne justifieraient pas | tot vernietiging omdat de verzoekende partijen niet over het rechtens |
de l'intérêt requis. Elles ne sont pas parties à une procédure dans le | vereiste belang zouden beschikken. Zij zijn niet verwikkeld in een |
cadre de laquelle la disposition décrétale entreprise pourrait être | rechtsgeding waarbij de bestreden decretale bepaling te hunnen nadele |
invoquée en leur défaveur. | zou kunnen worden aangevoerd. |
B.2.1. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la | B.2.1. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
Cour d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui | Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon |
introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne | die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. |
justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation | Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie |
pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme | door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden |
entreprise. B.2.2. La circonstance que les parties requérantes ne sont actuellement pas parties à une procédure judiciaire ne saurait avoir pour effet qu'elles ne justifient pas d'un intérêt à leur recours en annulation, qui est dirigé contre une disposition décrétale qui valide, avec effet rétroactif, des dispositions d'exécution. En effet, il ne peut être exclu qu'elles puissent encore être poursuivies en raison de la persistance d'un usage de leur immeuble contraire au plan d'aménagement applicable ni que cela fasse l'objet d'une mesure de réparation, d'un ordre de cessation ou d'une action en cessation. B.3. L'exception est rejetée. Quant au fond | geraakt. B.2.2. De omstandigheid dat de verzoekende partijen op heden niet verwikkeld zijn in een gerechtelijke procedure kan niet tot gevolg hebben dat zij geen belang zouden kunnen hebben bij hun beroep tot vernietiging ingesteld tegen een decretale bepaling die met terugwerkende kracht uitvoeringsbepalingen valideert. Er kan immers niet worden uitgesloten dat zij alsnog zouden kunnen worden vervolgd wegens het voortzetten van een gebruik van hun onroerend goed in strijd met het van toepassing zijnde plan van aanleg of dat zulks het voorwerp zou uitmaken van een herstelmaatregel of een bevel of vordering tot staking. B.3. De exceptie wordt verworpen. Ten gronde |
B.4. Les parties requérantes font valoir que l'article 192bis du | B.4. De verzoekende partijen voeren aan dat artikel 192bis van het |
décret du 18 mai 1999 portant organisation de l'aménagement du | decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke |
territoire, tel qu'il a été inséré par l'article 54 du décret du 21 | ordening, zoals ingevoegd bij artikel 54 van het decreet van 21 |
novembre 2003, viole les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en | november 2003, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, in |
combinaison avec les articles 146 et 160 de la Constitution, avec les | samenhang gelezen met de artikelen 146 en 160 van de Grondwet, met de |
articles 6 et 7 de la Convention européenne des droits de l'homme, | artikelen 6 en 7 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, |
avec l'article 15 du Pacte international relatif aux droits civils et | met artikel 15 van het Internationaal Verdrag inzake burgerlijke en |
politiques, avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la | politieke rechten, met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol |
Convention européenne des droits de l'homme et avec les principes de | bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, en met de |
la sécurité juridique, de la séparation des pouvoirs et de la | beginselen van rechtszekerheid, scheiding van de machten en de |
non-rétroactivité en matière pénale, en ce que la disposition | niet-retroactiviteit in strafzaken, doordat de bestreden bepaling |
entreprise rétroagit au 9 septembre 1984, sans que des circonstances | geldt met terugwerkende kracht vanaf 9 september 1984, zonder dat |
impérieuses d'intérêt général soient invoquées, alors que de telles | hiervoor dwingende omstandigheden van algemeen belang zouden zijn |
circonstances sont une condition qui est nécessaire pour justifier des | aangevoerd, terwijl dergelijke omstandigheden een noodzakelijke |
dispositions législatives rétroactives ayant une incidence sur des | voorwaarde zijn om retroactieve wetsbepalingen, die invloed hebben op |
litiges pendants. | hangende rechtsgedingen, te verantwoorden. |
B.5. L'article 54 du décret du 21 novembre 2003 modifiant le décret du | B.5. Artikel 54 van het decreet van 21 november 2003 houdende |
18 mai 1999 portant organisation de l'aménagement du territoire insère | wijziging van het decreet van 18 mei 1999 houdende organisatie van de |
un article 192bis nouveau, qui énonce : | ruimtelijke ordening voegt een nieuw artikel 192bis in dat luidt : |
« Jusqu'à la date d'entrée en vigueur de la liste des modifications de | « Tot de dag waarop de in artikel 99, § 1, 6°, bedoelde lijst van |
fonction soumises à l'octroi de permis, visée à l'article 99, § 1er, | vergunningsplichtige functiewijzigingen in werking treedt en met |
6°, et avec effet rétroactif au 9 septembre 1984, les modifications de | terugwerkende kracht vanaf 9 september 1984, worden eveneens de hierna |
fonctions citées ci-après sont également censées soumises à l'octroi | vermelde gebruikswijzigingen geacht vergunningsplichtig te zijn |
de permis en raison de l'importante incidence spatiale sur | vanwege de belangrijke ruimtelijke weerslag op de onmiddellijke |
l'environnement immédiat : | omgeving : |
1° en cas de modification de la fonction principale d'un bâtiment ayant fait l'objet d'un permis, lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans une zone réservée aux équipements communautaires ou aux équipements utilitaires publics, une zone d'habitat ou une zone de destination y assimilée, et que la nouvelle utilisation consiste en une discothèque, le stockage de ferraille, d'épaves de voitures ou de déchets, l'offre en vente ou en échange de services dans un local qui fait plus de trois cents mètres carrés; 2° en cas de modification de la fonction principale d'un bâtiment ayant fait l'objet d'un permis, lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans un zoning industriel ou une zone de destination y assimilée, et que la nouvelle utilisation consiste en l'offre en vente ou en échange de biens ou de services; 3° lorsque la fonction principale d'un bâtiment ayant fait l'objet d'un permis est modifié[e], lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans une zone agraire ou une zone de destination assimilée, et que la nouvelle utilisation n'est pas du type agraire; 4° en cas de modification de la fonction principale d'un bâtiment autorisé, lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans une zone-tampon, une zone verte, une zone de parc ou boisée ou une zone de destination y assimilée, et que la nouvelle utilisation est différente de l'utilisation initiale; 5° en cas de modification de la principale fonction d'un bâtiment ayant fait l'objet d'un permis, lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans une zone de récréation ou une zone de destination assimilée, et que la nouvelle utilisation vise le logement permanent; | 1° wanneer de hoofdfunctie van een vergund gebouw gewijzigd wordt, wanneer het gaat om een gebouw, gelegen in een gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen, een woongebied of een daarmee gelijkgesteld bestemmingsgebied, en het nieuwe gebruik bestaat uit een dancing, het opslaan van schroot, autowrakken of afvalproducten, het te koop of in ruil aanbieden van diensten binnen een ruimte die groter is dan driehonderd vierkante meter; 2° wanneer de hoofdfunctie van een vergund gebouw gewijzigd wordt, wanneer het gaat om een gebouw, gelegen in een industriegebied of een daarmee gelijkgesteld bestemmingsgebied, en het nieuwe gebruik bestaat uit het te koop of in ruil aanbieden van goederen of diensten; 3° wanneer de hoofdfunctie van een vergund gebouw gewijzigd wordt, wanneer het gaat om een gebouw, gelegen in een agrarisch gebied of een daarmee gelijkgesteld bestemmingsgebied, en het nieuwe gebruik is niet agrarisch; 4° wanneer de hoofdfunctie van een vergund gebouw gewijzigd wordt, wanneer het gaat om een gebouw, gelegen in een bufferzone, een groen-, park- of bosgebied of daarmee gelijkgesteld bestemmingsgebied, en het nieuwe gebruik bestaat uit om het even welk gebruik dat anders is dan het oorspronkelijke; 5° wanneer de hoofdfunctie van een vergund gebouw gewijzigd wordt, wanneer het gaat om een gebouw, gelegen in een recreatiegebied of een daarmee gelijkgesteld bestemmingsgebied, en het nieuwe gebruik bestaat uit het permanent bewonen; |
6° en cas de modification de la principale fonction d'un bâtiment | 6° wanneer de hoofdfunctie van een vergund gebouw gewijzigd wordt, |
ayant fait l'objet d'un permis, lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé | wanneer het gaat om een gebouw, gelegen in een ontginningsgebied of |
dans une zone d'exploitation ou une zone de destination assimilée, et | een daarmee gelijkgesteld bestemmingsgebied, en het nieuwe gebruik |
que la nouvelle utilisation consiste dans l'entreposage de ferraille, | bestaat uit het opslaan van schroot, autowrakken of afvalproducten. » |
d'épaves de voitures ou de déchets. » B.6.1. Les travaux préparatoires font apparaître que, par l'article 54 | B.6.1. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de decreetgever |
du décret du 21 novembre 2003, le législateur décrétal entendait | met artikel 54 van het decreet van 21 november 2003 beoogde het |
confirmer avec effet rétroactif l'arrêté du 17 juillet 1984 pour la | besluit van 17 juli 1984 met terugwerkende kracht te bekrachtigen voor |
période durant laquelle celui-ci a été en vigueur, soit du 9 septembre | de periode van zijn gelding, zijnde van 9 september 1984 tot en met 30 |
1984 au 30 avril 2000 : | april 2000 : |
« Dans un arrêt de la Cour d'appel d'Anvers, l'arrêté du Gouvernement | « In een arrest van het Hof van Beroep te Antwerpen werd het besluit |
flamand du 17 juillet 1984 a été déclaré illégal au motif que les | van de Vlaamse Regering van 17 juli 1984, [...] onwettig verklaard op |
raisons invoquées dans le préambule de l'arrêté pour justifier | grond dat de in de aanhef van het besluit ingeroepen redenen tot |
l'urgence, sur la base desquelles il a été omis de demander l'avis de | staving van de hoogdringendheid, op grond waarvan werd nagelaten het |
la section de législation du Conseil d'Etat, n'étaient pas valables. | advies van de afdeling Wetgeving van de Raad van State in te winnen, |
niet deugdelijk waren. | |
[...] | [...] |
Cela implique que plusieurs contrevenants pourraient échapper, pour | Dit brengt met zich mee dat een aantal overtreders op louter |
des raisons purement procédurales, à une condamnation et à | procedurele gronden aan veroordeling en aan het opleggen van een |
l'imposition d'une mesure de réparation, alors qu'ils pouvaient à tout | herstelmaatregel zouden kunnen ontsnappen, hoewel ze op ieder ogenblik |
moment savoir qu'ils commettaient une infraction. » (Doc., Parlement | konden weten in overtreding te handelen. » (Parl. St., Vlaams |
flamand, 2002-2003, n° 1800/1, p. 20) | Parlement, 2002-2003, nr. 1800/1, p. 20) |
« Il convient d'éviter qu'en ce qui concerne l'arrêté du 17 juillet | « Er dient voorkomen dat in verband met het besluit van 17 juli 1984 |
1984, une jurisprudence très divergente puisse se développer au sujet | een zeer uiteenlopende rechtspraak kan ontstaan met betrekking tot de |
des circonstances évoquées ci-avant dans lesquelles cet arrêté a été | hiervoor weergegeven omstandigheden waarin dit besluit tot stand kwam. |
adopté. [...] | [...] |
Il est donc nécessaire de confirmer par décret, de manière rétroactive | Het is dus noodzakelijk de inhoudelijke regeling die naar het oordeel |
et sans modification, le contenu de la réglementation qui, à l'estime | van het Hof van Beroep van Antwerpen op formeel onregelmatige wijze |
de la Cour d'appel d'Anvers, aurait été imposée de manière irrégulière | zouden zijn opgelegd, retroactief en ongewijzigd te bekrachtigen bij |
quant à la forme; en d'autres termes, il y a lieu de valider par voie | decreet; m.a.w., de door dit Hof buiten toepassing verklaarde |
décrétale ce règlement déclaré inapplicable par cette Cour, avec effet | verordening bij decreet te valideren met ingang van de dag waarop dit |
au jour de l'entrée en vigueur de cet arrêté » (ibid., pp. 21-22). | besluit in werking trad. » (ibid., pp. 21-22) |
B.6.2. L'arrêté précité disposait : | B.6.2. Voormeld besluit bepaalde : |
« Article 1er.Lorsque l'utilisation d'un bâtiment pour lequel est |
« Artikel 1.Wanneer het gebruik van een vergund gebouw gewijzigd |
délivré un permis est modifiée, en ce qui concerne la fonction | |
principale, de sorte que le bâtiment est affecté à un usage nouveau | wordt wat de hoofdfunctie betreft, naar een nieuw gebruik, dan wordt |
cette modification est censée avoir un impact important sur l'espace | deze gebruikswijziging geacht een belangrijke ruimtelijke weerslag te |
environnant lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans une zone | hebben op de onmiddellijke omgeving wanneer het gaat om een gebouw |
d'équipement communautaire et de services publics, une zone d'habitat | gelegen in een gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare |
ou une zone de destination y assimilée et pour autant que l'usage | nutsvoorzieningen, een woongebied of een daarmee gelijkgesteld |
nouveau consiste en un dancing, un dépôt de mitraille, de véhicules | bestemmingsgebied en het nieuwe gebruik bestaat uit een dancing, het |
usagés et de déchets, une offre en vente ou en échange de biens et | opslaan van schroot, autowrakken van afvalproducten, het te koop of in |
services dans un espace supérieur à trois cents mètres carrés. Pour | ruil aanbieden van goederen of diensten binnen een ruimte groter dan |
ces modifications d'utilisation l'obtention préalable d'un permis | driehonderd vierkante meter. Voor deze gebruikswijzigingen dient |
d'impose en vertu des règles fixées par l'article 44, premier | voorafgaandelijk een vergunning bekomen te worden krachtens de in |
paragraphe, point 7, de la loi organique de l'aménagement du | artikel 44, paragraaf 1, punt 7 van de wet van 29 maart 1962 houdende |
territoire et de l'urbanisme du 29 mars 1962. | organisatie van de ruimtelijke ordening en van de stedebouw, gestelde |
Art. 2.Lorsque l'utilisation d'un bâtiment pour lequel est délivré un |
regelen. Art. 2.Wanneer het gebruik van een vergund gebouw gewijzigd wordt wat |
permis est modifiée, en ce qui concerne la fonction principale, de | de hoofdfunctie betreft, naar een nieuw gebruik, dan wordt deze |
sorte que le bâtiment est affecté à un usage nouveau, cette | gebruikswijziging geacht een belangrijke ruimtelijke weerslag te |
modification est censée avoir un impact important sur l'espace | hebben op de onmiddellijke omgeving wanneer het gaat om een gebouw |
environnant lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans une zone | gelegen in een industriegebied of een daarmee gelijkgesteld |
industrielle ou une zone de destination y assimilée et pour autant que | bestemmingsgebied en het nieuw gebruik bestaat uit het te koop of in |
le nouvel usage consiste en l'offre en vente ou en échange de biens et | ruil aanbieden van goederen en diensten. Voor deze gebruikswijzigingen |
services. Pour ces modifications d'utilisation l'obtention préalable | dient voorafgaandelijk een vergunning bekomen te worden krachtens de |
d'un permis s'impose en vertu des règles fixées par l'article 44, | in artikel 44, paragraaf 1, punt 7 van de wet van 29 maart 1962 |
premier paragraphe, point 7, de la loi organique de l'aménagement du | houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en van de stedebouw, |
territoire et de l'urbanisme du 29 mars 1962. | gestelde regelen. |
Art. 3.Lorsque l'utilisation d'un bâtiment pour lequel est délivré un |
Art. 3.Wanneer het gebruik van een vergund gebouw gewijzigd wordt wat |
permis est modifiée, en ce qui concerne la fonction principale, de | de hoofdfunctie betreft, naar een nieuw gebruik, dan wordt deze |
sorte que le bâtiment est affecté à un usage nouveau, cette | gebruikswijziging geacht een belangrijke ruimtelijke weerslag te |
modification est censée avoir un impact important sur l'espace | hebben op de onmiddellijke omgeving wanneer het gaat om een gebouw |
environnant lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans une zone | gelegen in een agrarisch gebied of een daarmee gelijkgesteld |
agricole ou une zone de destination y assimilée et pour autant que | bestemmingsgebied en het nieuwe gebruik bestaat uit een ander dan een |
l'usage nouveau soit d'une nature autre qu'agricole. Pour ces | agrarisch gebruik. Voor deze gebruikswijzigingen dient |
modifications d'utilisation l'obtention préalable d'un permis s'impose | voorafgaandelijk een vergunning bekomen te worden krachtens de in |
en vertu des règles fixées par l'article 44, premier paragraphe, point | artikel 44, paragraaf 1, punt 7 van de wet van 29 maart 1962 houdende |
7, de la loi organique de l'aménagement du territoire et de l'urbanisme du 29 mars 1962. Art. 4.Lorsque l'utilisation d'un bâtiment pour lequel est délivré un permis est modifiée, en ce qui concerne la fonction principale, de sorte que le bâtiment est affecté à un usage nouveau, cette modification est censée avoir un impact important sur l'espace environnant lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans une zone d'isolement, une zone d'espaces verts, une zone de parcs, une zone forestière ou une zone d'affectation y assimilée et pour autant que l'usage nouveau soit d'une nature différente de celui prévu originellement. Pour ces modifications d'utilisation l'obtention préalable d'un permis s'impose en vertu des règles fixées par l'article 44, premier paragraphe, point 7, de la loi organique de l'aménagement du territoire et de l'urbanisme du 29 mars 1962. |
organisatie van de ruimtelijke ordening en van de stedebouw, gestelde regelen. Art. 4.Wanneer het gebruik van een vergund gebouw gewijzigd wordt wat de hoofdfunctie betreft, naar een nieuw gebruik, dan wordt deze gebruikswijziging geacht een belangrijke ruimtelijke weerslag te hebben op de onmiddellijke omgeving wanneer het gaat om een gebouw gelegen in een bufferzone, een groenpark- of bosgebied of een daarmee gelijkgesteld bestemmingsgebied en het nieuwe gebruik bestaat uit om het even welk gebruik anders dan het oorspronkelijke. Voor deze gebruikswijzigingen dient voorafgaandelijk een vergunning bekomen te worden krachtens de in artikel 44, paragraaf 1, punt 7 van de wet van 29 maart 1962 houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en van de stedebouw, gestelde regelen. |
Art. 5.Lorsque l'utilisation d'un bâtiment pour lequel est délivré un |
Art. 5.Wanneer het gebruik van een vergund gebouw gewijzigd wordt wat |
permis est modifiée, en ce qui concerne la fonction principale, de | de hoofdfunctie betreft, naar een nieuw gebruik, dan wordt deze |
sorte que le bâtiment est affecté à un usage nouveau, cette | |
modification est censée avoir un impact important sur l'espace | gebruikswijziging geacht een belangrijke ruimtelijke weerslag te |
environnant lorsqu'il s'agit d'un bâtiment situé dans une zone de | hebben op de onmiddellijke omgeving wanneer het gaat om een gebouw |
loisirs ou une zone de destination y assimilée et pour autant que | gelegen in een recreatiegebied of een daarmee gelijkgesteld |
l'usage nouveau consiste à donner au bâtiment un caractère de | bestemmingsgebied en het nieuwe gebruik bestaat uit het permanent |
résidence permanente. Pour ces modifications d'utilisation l'obtention | bewonen. Voor deze gebruikswijzigingen dient voorafgaandelijk een |
préalable d'un permis s'impose en vertu des règles fixées par | vergunning bekomen te worden krachtens de in artikel 44, paragraaf 1, |
l'article 44, premier paragraphe, point 7, de la loi organique de | punt 7 van de wet van 29 maart 1962 houdende organisatie van de |
l'aménagement du territoire et de l'urbanisme du 29 mars 1962. | ruimtelijke ordening en van de stedebouw, gestelde regelen. |
Art. 6.Lorsque l'utilisation d'un bâtiment est modifiée, en ce qui |
Art. 6.Wanneer het gebruik van een vergund gebouw gewijzigd wordt wat |
concerne la fonction principale, de sorte que le bâtiment est affecté | de hoofdfunctie betreft, naar een nieuw gebruik, dan wordt deze |
à un usage nouveau, cette modification est censée avoir un impact | gebruikswijziging geacht een belangrijke ruimtelijke weerslag te |
important sur l'espace environnant lorsqu'il s'agit d'un bâtiment | hebben op de onmiddellijke omgeving wanneer het gaat om een gebouw |
situé dans une zone d'extraction ou une zone de destination y | gelegen in een ontginningsgebied of een daarmee gelijkgesteld |
assimilée et pour autant que l'usage nouveau consiste à en faire un | bestemmingsgebied en het nieuwe gebruik bestaat uit het opslaan van |
dépôt de mitraille, de véhicules utilisés et de déchets. Pour ces | schroot, autowrakken en afvalproducten. Voor deze gebruikswijzigingen |
modifications d'utilisation l'obtention préalable d'un permis s'impose | dient voorafgaandelijk een vergunning bekomen te worden krachtens de |
en vertu des règles fixées par l'article 44, premier paragraphe, point | in artikel 44, paragraaf 1, punt 7 van de wet van 29 maart 1962 |
7, de la loi organique de l'aménagement du territoire et de | houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en van de stedebouw, |
l'urbanisme du 29 mars 1962. » | gestelde regelen. » |
B.7. Toute infraction à l'article 192bis du décret relatif à | B.7. Een overtreding van artikel 192bis van het stedenbouwdecreet |
l'urbanisme est pénalement sanctionnée par l'article 99, § 1er, 6°, | wordt strafrechtelijk gestraft door artikel 99, § 1, 6°, junctis de |
combiné avec les articles 146 et 147, de ce décret. Toute infraction à | artikelen 146 en 147, van dat decreet. Een overtreding van artikel 44, |
l'article 44, § 1er, 7°, de la loi organique de l'urbanisme, inséré | § 1, 7°, van de stedenbouwwet, ingevoegd bij artikel 2 van het decreet |
par l'article 2 du décret du 28 juin 1984 complétant la loi organique | van 28 juni 1984 houdende aanvulling van de wet van 29 maart 1962 |
de l'aménagement du territoire et de l'urbanisme du 29 mars 1962 | houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en van de stedenbouw |
(Moniteur belge , 30 août 1984), était également sanctionnée | (Belgisch Staatsblad , 30 augustus 1984), werd eveneens |
pénalement par l'article 64, alinéa 4, de la loi organique de | strafrechtelijk gestraft door artikel 64, vierde lid, van de |
l'urbanisme, inséré par l'article 2 du décret précité. | stedenbouwwet, ingevoegd bij artikel 2 van het voormelde decreet. |
B.8. L'ancien article 44, § 1er, 7°, de la loi du 29 mars 1962 | B.8. Het vroegere artikel 44, § 1, 7°, van de stedenbouwwet van 29 |
organique de l'urbanisme exigeait déjà l'obtention d'un permis pour | maart 1962 voorzag reeds in een vergunningsplicht voor het wijzigen |
modifier la fonction principale d'un bâtiment. Cet article disposait | voor de hoofdfunctie van een gebouw. Dat artikel bepaalde evenwel dat |
toutefois que la modification de l'usage d'un bâtiment n'était soumise | het wijzigen van het gebruik van een gebouw slechts |
à un permis que « pour autant que cette modification figure sur une | vergunningsplichtig is, « voorzover deze wijziging is opgesomd in een |
liste à arrêter par le Gouvernement flamand ». | door de Vlaamse Regering vast te leggen lijst ». |
Par conséquent, l'obligation, prévue par cette ancienne disposition, | Bijgevolg kon de door de vroegere bepaling voorgeschreven |
de disposer d'un permis pour les modifications de fonction ne pouvait | vergunningsplicht voor gebruikswijzigingen geen toepassing vinden |
s'appliquer sans que cette liste ait été fixée dans un arrêté d'exécution. | zonder de vaststelling van die lijst in een uitvoeringsbesluit. |
B.9.1. Du fait que la Cour d'appel d'Anvers, par arrêt du 18 octobre | B.9.1. Doordat het Hof van Beroep van Antwerpen in een arrest van 18 |
1999, a déclaré inapplicable l'arrêté précité du 17 juillet 1984, | oktober 1999 het voormelde besluit van 17 juli 1984 buiten toepassing |
estimant que l'urgence qui était invoquée pour ne pas demander l'avis | heeft verklaard omdat het oordeelde dat de dringende noodzakelijkheid |
préalable de la section de législation du Conseil d'Etat était | die was aangevoerd om niet het voorafgaande advies van de afdeling |
insuffisamment motivée, une insécurité juridique s'est installée, à | wetgeving van de Raad van State in te winnen onvoldoende was |
laquelle le législateur décrétal a entendu remédier. Cette insécurité | gemotiveerd, is een rechtsonzekerheid ontstaan die de decreetgever |
juridique est d'autant plus grande que le constat, par la Cour d'appel | heeft willen verhelpen. Die rechtsonzekerheid is des te groter daar de |
précitée, ne vaut qu'inter partes et qu'il concerne un arrêté qui | vaststelling, door voormeld Hof van Beroep, enkel inter partes geldt |
était appliqué depuis plus de quinze ans. | en het een besluit betreft dat gedurende meer dan vijftien jaar is |
B.9.2. Lorsqu'une mesure réglementaire est susceptible d'être | toegepast. B.9.2. Wanneer een verordenende maatregel mogelijk als onwettig kan |
considérée comme illégale conformément à l'article 159 de la | worden beschouwd overeenkomstig artikel 159 van de Grondwet, komt het |
Constitution, il appartient en principe à l'autorité qui a adopté la | in de regel toe aan de overheid die de betrokken norm heeft |
norme en cause de la refaire dans le respect des formalités qu'elle | aangenomen, die te herstellen met inachtneming van de |
n'avait pas observées. En l'espèce, le législateur décrétal a entendu | vormvoorschriften die zij niet had nageleefd. Te dezen heeft de |
remédier à l'impossibilité légale dans laquelle se trouvait le | decreetgever een oplossing willen zoeken voor de wettelijke |
Gouvernement flamand, vu le remplacement de la législation de base, de | onmogelijkheid waarin de Vlaamse Regering zich bevond om, gelet op de |
vervanging van de basiswetgeving, het bij besluit van 14 april 2000 | |
rétablir l'arrêté du 17 juillet 1984 qui avait été abrogé par un | opgeheven besluit van 17 juli 1984 te herstellen, dat wil zeggen het |
arrêté du 14 avril 2000, en adoptant une disposition décrétale en 2003 | aannemen van een decretale bepaling in 2003 met terugwerkende kracht |
avec effet rétroactif au 9 septembre 1984. | tot 9 september 1984. |
B.10. Il convient toutefois d'examiner si le procédé utilisé par le | B.10. Er moet evenwel worden nagegaan of het door de decreetgever |
législateur décrétal est raisonnablement justifié. | aangewende procédé redelijk verantwoord is. |
B.11. L'insertion du contenu d'un arrêté dans une disposition | B.11. Het overnemen van de inhoud van een besluit in een decretale |
décrétale a pour conséquence que le Conseil d'Etat et les cours et | bepaling heeft tot gevolg dat de Raad van State en de hoven en |
tribunaux ne peuvent se prononcer sur ce contenu. | rechtbanken zich niet kunnen uitspreken over die inhoud. |
B.12.1. Ainsi qu'il a été relevé au B.6.1, les travaux préparatoires | B.12.1. Zoals opgemerkt in B.6.1, blijkt uit de parlementaire |
du décret du 21 novembre 2003 font apparaître que l'intention du législateur décrétal était en particulier d'éviter qu'une jurisprudence divergente apparaisse au sujet de l'arrêté du 17 juillet 1984. B.12.2. Un arrêt de la Cour d'appel d'Anvers du 18 octobre 1999 a jugé illégal l'arrêté du 17 juillet 1984 pour cause de non-consultation de la section de législation du Conseil d'Etat, prescrite par l'article 2, alinéa 2, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat. Toutefois, la même Cour d'appel ainsi que le Conseil d'Etat ont appliqué cet arrêté à plusieurs reprises. La décision qui avait conclu à l'illégalité de l'arrêté du Gouvernement flamand du 17 juillet 1984 était fondée sur l'omission de formalités que le Gouvernement flamand était tenu de respecter. L'acte que le législateur décrétal a refait ne s'est pas approprié les vices de forme qui pouvaient entacher l'arrêté du Gouvernement flamand du 17 juillet 1984. B.13. Le constat, dans un arrêt qui ne vaut qu'inter partes, d'un vice de forme dans l'adoption d'un arrêté dont le contenu n'est pas contesté ne peut avoir pour effet que le législateur décrétal soit dans l'impossibilité de remédier à l'insécurité juridique née de ce constat. Etant donné que le contenu de la disposition décrétale coïncide avec le contenu de l'arrêté, l'acte soumis à un permis est défini de manière suffisamment précise et les personnes auxquelles les dispositions pénales du décret organique de l'urbanisme sont applicables peuvent, sur la base de ces dispositions, connaître les faits et négligences qui entraînent leur responsabilité pénale, de sorte qu'il n'est pas porté atteinte en l'espèce à l'exigence de non-rétroactivité de la loi pénale. B.14. De surcroît, en substituant la disposition attaquée à l'arrêté et en confirmant implicitement que les permis déjà délivrés restent acquis à la date de leur délivrance, le législateur décrétal a pris une mesure qui est justifiée par les circonstances particulières mentionnées en B.6.1. B.15. Le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 8 mars 2005. Le greffier, P.-Y. Dutilleux Le président, | voorbereiding van het decreet van 21 november 2003 dat het inzonderheid de bedoeling van de decreetgever was te vermijden dat in verband met het besluit van 17 juli 1984 een uiteenlopende rechtspraak zou ontstaan. B.12.2. Bij arrest van het Hof van Beroep te Antwerpen van 18 oktober 1999 werd het besluit van 17 juli 1984 onwettig verklaard wegens de miskenning van de raadpleging van de afdeling wetgeving van de Raad van State, zoals die is voorgeschreven bij artikel 2, tweede lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State. Evenwel hebben datzelfde Hof van Beroep en de Raad van State dat besluit reeds meerdere malen toegepast. De beslissing waarbij het besluit van de Vlaamse Regering van 17 juli 1984 onwettig was verklaard, steunde op het niet-naleven van vormvoorschriften die de Vlaamse Regering in acht moest nemen. Aan de handeling die de decreetgever opnieuw heeft verricht, kleven niet de vormgebreken die het besluit van de Vlaamse Regering van 17 juli 1984 konden aantasten. B.13. De vaststelling, in een arrest dat enkel inter partes geldt, van een vormelijke tekortkoming bij het totstandkomen van een besluit waarvan de inhoud niet wordt betwist, kan niet tot gevolg hebben dat de decreetgever in de onmogelijkheid zou zijn om de rechtsonzekerheid die door die vaststelling is ontstaan, te verhelpen. Vermits de inhoud van de decretale bepaling overeenstemt met de inhoud van het besluit, is de vergunningsplichtige handeling op voldoende precieze wijze omschreven en kan eenieder op wie de strafbepalingen van het stedenbouwdecreet toepasselijk is, op grond ervan de feiten en nalatigheden kennen die zijn strafrechtelijke aansprakelijkheid meebrengen, zodat te dezen geen afbreuk wordt gedaan aan de vereiste van de non-retroactiviteit van de strafwet. B.14. Bovendien heeft de decreetgever, door de bestreden bepaling in de plaats te stellen van dat besluit en door impliciet te bevestigen dat de reeds verleende vergunningen verworven blijven op de data waarop zij werden afgegeven, een maatregel genomen die in de bijzondere omstandigheden vermeld in B.6.1 een verantwoording vindt. B.15. Het middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 8 maart 2005. De griffier, P.-Y. Dutilleux De voorzitter, |
A. Arts | A. Arts |