Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 15/2005 du 19 janvier 2005 Numéro du rôle : 2991 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2277 du Code civil, posée par le juge de paix du canton de Florennes-Walcourt. La Cour d'arbitrage, compo après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)"
Extrait de l'arrêt n° 15/2005 du 19 janvier 2005 Numéro du rôle : 2991 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2277 du Code civil, posée par le juge de paix du canton de Florennes-Walcourt. La Cour d'arbitrage, compo après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...) Uittreksel uit arrest nr. 15/2005 van 19 januari 2005 Rolnummer 2991 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de vrederechter van het kanton Florennes-Walcourt. Het Arbitragehof, I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 15/2005 du 19 janvier 2005 Uittreksel uit arrest nr. 15/2005 van 19 januari 2005
Numéro du rôle : 2991 Rolnummer 2991
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2277 du Code In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 2277 van het
civil, posée par le juge de paix du canton de Florennes-Walcourt. Burgerlijk Wetboek, gesteld door de vrederechter van het kanton Florennes-Walcourt.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et J.-P. Snappe, P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en J.-P. Snappe,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Melchior, voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 28 avril 2004 en cause de la s.c.r.l. Intercommunale Bij vonnis van 28 april 2004 in zake de c.v.b.a. Intercommunale
namuroise de services publics contre D. Van Der Biest, dont namuroise de services publics tegen D. Van Der Biest, waarvan de
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 6 mai expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 6 mei 2004,
2004, le juge de paix du canton de Florennes-Walcourt a demandé à la heeft de vrederechter van het kanton Florennes-Walcourt het
Cour d'arbitrage : Arbitragehof verzocht :
1. de statuer sur la question suivante : 1. uitspraak te doen over de volgende vraag :
« L'article 2277 du Code civil, interprété en ce sens que ' tout ce « Schendt artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek, in die zin
qui est payable par année ou à des termes périodiques plus courts ' geïnterpreteerd dat ' al hetgeen betaalbaar is bij het jaar of bij
doit s'apparenter aux dettes d'arrérages de rentes, de loyers et kortere termijnen ' moet worden gelijkgesteld met de schulden van
d'intérêts de sommes prêtées, sans pour autant que l'application de termijnen van renten, huren en interesten van geleende sommen, zonder
cette disposition à une demande comprenant des éléments autres que des dat daarom de toepassing van die bepaling op een vordering die andere
intérêts ou des revenus ne soit exclue, viole-t-il les articles 10 et elementen dan interesten of inkomsten omvat, zou zijn uitgesloten, de
11 de la Constitution en ce qu'il crée une distinction qui n'est pas artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het een niet redelijk
raisonnablement justifiée entre débiteurs tenus de dettes périodiques verantwoord onderscheid invoert onder de schuldenaars van periodieke
? »; schulden ? »;
2. dans l'affirmative, d'examiner s'il existe une autre interprétation 2. zo ja, te onderzoeken of er een andere interpretatie bestaat die de
qui rendrait la norme en cause compatible avec ces articles. in het geding zijnde norm met die artikelen bestaanbaar zou maken.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 2277 du Code civil, B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 2277 van het Burgerlijk
qui dispose : Wetboek, dat luidt :
« Les arrérages de rentes perpétuelles et viagères, « Termijnen van altijddurende renten en van lijfrenten;
Ceux des pensions alimentaires, Die van uitkeringen tot levensonderhoud;
Les loyers des maisons, et le prix de ferme des biens ruraux, Huren van huizen en pachten van landeigendommen;
Les intérêts des sommes prêtées, et généralement tout ce qui est Interesten van geleende sommen, en, in het algemeen, al hetgeen
payable par année, ou à des termes périodiques plus courts, betaalbaar is bij het jaar of bij kortere termijnen;
se prescrivent par cinq ans. » Verjaren door verloop van vijf jaren. »
B.2. Il ressort du jugement a quo que la Cour est interrogée au sujet B.2. Uit het verwijzende vonnis blijkt dat het Hof wordt ondervraagd
de la compatibilité de cette disposition avec les articles 10 et 11 de over de bestaanbaarheid van die bepaling met de artikelen 10 en 11 van
la Constitution, lorsqu'elle est interprétée en ce sens que la de Grondwet, wanneer zij in die zin wordt geïnterpreteerd dat de korte
prescription courte qu'elle prévoit ne s'applique pas aux dettes verjaring waarin zij voorziet, niet van toepassing is op de schulden
relatives à des fournitures d'eau. met betrekking tot de levering van leidingwater.
B.3. La prescription abrégée établie par l'article 2277 du Code civil B.3. De kortere verjaring waarin artikel 2277 van het Burgerlijk
Wetboek voorziet, wordt verantwoord door de bijzondere aard van de
est justifiée par la nature particulière des créances qu'elle vise : schuldvorderingen die zij beoogt : het gaat erom, wanneer de schuld
il s'agit, lorsque la dette a pour objet des prestations de revenus « betrekking heeft op de uitkeringen van inkomsten die « bij het jaar of
payables par année ou à des termes périodiques plus courts », soit de bij kortere termijnen » betaalbaar zijn, ofwel de kredietnemers te
protéger les emprunteurs et d'inciter les créanciers à la diligence, beschermen en de schuldeisers tot zorgvuldigheid aan te zetten, ofwel
soit d'éviter l'accroissement constant du montant global des créances te vermijden dat het totaalbedrag van de periodieke schuldvorderingen
périodiques. La prescription abrégée permet aussi de protéger les voortdurend aangroeit. De kortere verjaring maakt het ook mogelijk de
débiteurs contre l'accumulation de dettes périodiques qui, dans la schuldenaars te beschermen tegen de opeenstapeling van periodieke
durée, pourraient se transformer en une dette de capital importante. schulden die, na verloop van tijd, een aanzienlijke kapitaalschuld
zouden kunnen worden.
B.4. Dans l'interprétation de l'article 2277 du Code civil retenue par B.4. In de interpretatie van artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek
le juge a quo, une distinction doit être faite, quant à l'application die door de verwijzende rechter in aanmerking wordt genomen, moet,
de cette disposition, entre les dettes payables périodiquement, selon voor de toepassing van die bepaling, onder de periodiek betaalbare
qu'elles comprennent ou non, au moins en partie, des éléments schulden een onderscheid worden gemaakt naargelang zij al dan niet,
s'apparentant aux dettes d'arrérages de rentes, de loyers et minstens gedeeltelijk, elementen bevatten die kunnen worden
d'intérêts de sommes prêtées. En d'autres termes, la disposition en cause, ainsi interprétée, établit une distinction entre dettes périodiques selon qu'elles représentent pour le créancier des créances de capital ou des créances de revenus, les premières ne bénéficiant pas de la prescription courte. B.5. A la différence d'une dette de capital dont le montant serait déterminé dès l'origine, mais qui serait payable par tranches périodiques, et dont le montant global ne serait donc pas affecté par l'écoulement du temps, la dette afférente à des fournitures d'eau, pour autant que l'on puisse considérer qu'il s'agit, au moins partiellement, d'une dette de capital, a pour caractéristique de croître avec l'écoulement du temps. B.6. Le critère sur lequel est fondée la distinction en cause, déduit du caractère de capital ou de revenu de la créance, n'est pas gelijkgesteld met de schulden van termijnen van renten, huren en interesten van geleende sommen. In die interpretatie voert de in het geding zijnde bepaling met andere woorden onder periodieke schulden een onderscheid in naargelang zij voor de schuldeiser schuldvorderingen van kapitaal of schuldvorderingen van inkomsten zijn, waarbij de eerstgenoemde de korte verjaring niet genieten. B.5. In tegenstelling tot een kapitaalschuld waarvan het bedrag reeds bij het begin zou zijn vastgesteld, maar die in periodieke schijven betaalbaar zou zijn, en waarvan het totaalbedrag niet verandert naarmate de tijd verstrijkt, vertoont de schuld met betrekking tot de levering van leidingwater, voor zover kan worden beschouwd dat het, minstens gedeeltelijk, om een kapitaalschuld gaat, het kenmerk dat zij na verloop van tijd toeneemt. B.6. Het criterium waarop het in het geding zijnde verschil in behandeling steunt, afgeleid uit het karakter van kapitaal of van inkomsten van de schuldvordering, is niet relevant ten aanzien van het
pertinent par rapport à l'objectif de l'article 2277 du Code civil, doel van artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek, dat erin bestaat de
qui est à la fois d'inciter le créancier à la diligence et de protéger schuldeiser tot zorgvuldigheid aan te zetten en tegelijk de
le débiteur contre l'accumulation de dettes périodiques sur une schuldenaar te beschermen tegen de opeenstapeling van periodieke
période trop importante. En effet, par rapport à cet objectif, la schulden over een te lange periode. Ten aanzien van dat doel vertoont
dette relative à des fournitures d'eau est semblable aux dettes visées de schuld met betrekking tot de levering van leidingwater immers
par l'article 2277 du Code civil, puisque dès lors qu'elle est gelijkenissen met de schulden bedoeld in artikel 2277 van het
périodique et que son montant augmente avec l'écoulement du temps,
elle risque de se transformer, à terme, en une dette de capital à ce Burgerlijk Wetboek, vermits die schuld, aangezien zij periodiek is en
point importante qu'elle pourrait causer la ruine du débiteur. het bedrag ervan na verloop van tijd toeneemt, op termijn een dermate
Il s'ensuit qu'interprété comme ne s'appliquant pas aux dettes grote kapitaalschuld kan worden dat zij de schuldenaar kan ruïneren.
relatives à des fournitures d'eau, l'article 2277 du Code civil établit entre débiteurs de dettes périodiques une différence de traitement qui n'est pas susceptible de justification. B.7. Il est exact, ainsi que le souligne le Conseil des Ministres, que le législateur a prévu des dispositifs juridiques permettant d'apurer la situation des débiteurs surendettés. Toutefois, cette circonstance ne l'autorise pas, lorsqu'il prévoit une prescription courte pour certaines dettes en vue d'éviter le surendettement, à établir entre les bénéficiaires de cette prescription une différence de traitement injustifiée. Hieruit volgt dat artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek, in die zin geïnterpreteerd dat het niet van toepassing is op de schulden met betrekking tot de levering van leidingwater, onder schuldenaars van periodieke schulden een verschil in behandeling invoert dat niet kan worden verantwoord. B.7. Zoals de Ministerraad onderstreept, is het juist dat de wetgever juridische voorzieningen heeft getroffen die het mogelijk maken de schulden van de schuldenaars met een overmatige schuldenlast aan te zuiveren. Dat gegeven staat hem evenwel niet toe om, wanneer hij voor sommige schulden voorziet in een korte verjaring teneinde een overmatige schuldenlast te voorkomen, onder de begunstigden van die verjaring een onverantwoord verschil in behandeling in te voeren.
B.8. Dans cette interprétation, l'article 2277 du Code civil est en B.8. In die interpretatie is artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek
conséquence incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. derhalve niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.9. La Cour observe toutefois que le texte de l'article 2277 du Code B.9. Het Hof merkt evenwel op dat de tekst van artikel 2277 van het
civil n'exclut pas son application aux dettes périodiques relatives à la fourniture d'eau en ce qu'elles ont pour caractéristique d'augmenter avec l'écoulement du temps. B.10. Dans cette interprétation, la différence de traitement visée par la question préjudicielle n'existe pas. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : - Interprété en ce sens que la prescription quinquennale qu'il prévoit ne s'applique pas aux dettes périodiques relatives à la fourniture Burgerlijk Wetboek niet uitsluit dat dat artikel wordt toegepast op de periodieke schulden met betrekking tot de levering van leidingwater, in zoverre zij het kenmerk vertonen dat zij na verloop van tijd toenemen. B.10. In die interpretatie bestaat het in de prejudiciële vraag bedoelde verschil in behandeling niet. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : - In die zin geïnterpreteerd dat de vijfjarige verjaring waarin het voorziet, niet van toepassing is op de periodieke schulden met betrekking tot de levering van leidingwater, schendt artikel 2277 van
d'eau, l'article 2277 du Code civil viole les articles 10 et 11 de la het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Constitution. - Interprété en ce sens que la prescription quinquennale qu'elle - In die zin geïnterpreteerd dat de vijfjarige verjaring waarin zij
prévoit s'applique aux dettes périodiques relatives à la fourniture voorziet, van toepassing is op de periodieke schulden met betrekking
d'eau, la même disposition ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. tot de levering van leidingwater, schendt dezelfde bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 janvier 2005. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 januari 2005.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^