Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 9/2005 du 12 janvier 2005 Numéro du rôle : 2805 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 304, § 2, du décret du 13 juillet 1994 relatif aux instituts supérieurs en Communauté flamande, posée par l La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges A. Alen, J.-P.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 9/2005 du 12 janvier 2005 Numéro du rôle : 2805 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 304, § 2, du décret du 13 juillet 1994 relatif aux instituts supérieurs en Communauté flamande, posée par l La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges A. Alen, J.-P.(...) Uittreksel uit arrest nr. 9/2005 van 12 januari 2005 Rolnummer 2805 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 304, § 2, van het decreet van 13 juli 1994 betreffende de hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap, gesteld door het Arbeidsh Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters A. Alen(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 9/2005 du 12 janvier 2005 Uittreksel uit arrest nr. 9/2005 van 12 januari 2005
Numéro du rôle : 2805 Rolnummer 2805
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 304, § 2, du In zake : de prejudiciële vraag over artikel 304, § 2, van het decreet
décret du 13 juillet 1994 relatif aux instituts supérieurs en van 13 juli 1994 betreffende de hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap,
Communauté flamande, posée par la Cour du travail de Bruxelles. gesteld door het Arbeidshof te Brussel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges A. Alen, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 13 octobre 2003 en cause de M. Antuna Fernandez contre Bij arrest van 13 oktober 2003 in zake M. Antuna Fernandez tegen de
l'a.s.b.l. Economische Hogeschool Sint-Aloysius (EHSAL), dont v.z.w. Economische Hogeschool Sint-Aloysius (EHSAL), waarvan de
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 21 expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 21 oktober
octobre 2003, la Cour du travail de Bruxelles a posé la question 2003, heeft het Arbeidshof te Brussel de volgende prejudiciële vraag
préjudicielle suivante : gesteld :
« La protection qui est réservée, en vertu de l'article 304, § 2, du « Is de bescherming zoals voorbehouden aan de personeelsafgevaardigden
aangeduid in het HOC [hogeschoolonderhandelingscomité] op grond van
décret du 13 juillet 1994 [relatif aux instituts supérieurs en artikel 304, § 2, van het decreet van 13 juli 1994 [betreffende de
Communauté flamande], aux délégués du personnel désignés pour siéger
au comité de négociation d'un institut supérieur est-elle ou non hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap] al dan niet strijdig met de
contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution, si on la compare à artikelen 10 en 11 van de Grondwet in vergelijking met de bescherming
la protection des délégués du personnel qui sont désignés pour siéger van de personeelsafgevaardigden welke aangeduid worden ingevolge de
aux conseils d'entreprise à la suite des élections organisées en verkiezingen georganiseerd in toepassing van de wet van 20 september
application de la loi du 20 septembre 1948 portant organisation de 1948 houdende de organisatie van het bedrijfsleven in de
l'économie et, subsidiairement, si on la compare à la protection ondernemingsraden en ondergeschikt, in vergelijking met de bescherming
instaurée par l'article 44, §§ 2 à 7, en faveur de la catégorie visée zoals ingesteld door artikel 44, §§ 2 tot 7, voor de bedoelde
des délégués du personnel au sein du comité local de négociation ? » categorie van de personeelsafgevaardigden in het LOC [lokaal onderhandelingscomité] ? »
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à l'objet de la question préjudicielle Wat het onderwerp van de prejudiciële vraag betreft
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 304, § 2, du décret B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 304, § 2, van het decreet
du 13 juillet 1994 « relatif aux instituts supérieurs en Communauté van 13 juli 1994 « betreffende de hogescholen in de Vlaamse
flamande » (ci-après : le décret sur les instituts supérieurs). Les Gemeenschap » (hierna : het hogescholendecreet). De artikelen 301 tot
articles 301 à 304 de ce décret fixent les règles relatives aux « en met 304 van dat decreet regelen de «
comités de négociation de l'institut supérieur » (ci-après : « HOC »), hogeschoolonderhandelingscomités » (hierna : HOC's), waarvan ieder
chaque direction d'institut supérieur devant en principe créer un tel
organe. L'article 304 concerne les délégués du personnel aux « HOC ». hogeschoolbestuur er in beginsel één dient op te richten. Artikel 304
Cette disposition est libellée comme suit : betreft de afgevaardigden van het personeel in de HOC's. Die bepaling luidt als volgt :
« § 1er. Les délégués du personnel au sein des comités de négociation « § 1. De afgevaardigden van het personeel in de
des instituts supérieurs libres subventionnés sont élus sur des listes onderhandelingscomités in de gesubsidieerde vrije hogescholen worden
de candidats introduites par les organisations syndicales verkozen op door de representatieve vakorganisaties voorgedragen
représentatives. Le chef de département ne peut en aucun cas être kandidatenlijsten. In geen geval kan het departementshoofd
proposé comme délégué du personnel. Le mandat des délégués dure quatre voorgedragen worden als afgevaardigde van het personeel. Het mandaat
années académiques. A moins que les comités de négociation en décident van de afgevaardigden bedraagt vier academiejaren, tenzij de
autrement par voie de règlement, l'élection des délégués est organisée onderhandelingscomités dit bij reglement anders bepalen, gebeurt de
suivant la procédure prévue aux articles 20, 20bis et 20ter de la loi verkiezing van de afgevaardigden op dezelfde wijze als bedoeld bij de
du 20 septembre 1948 portant organisation de l'économie. artikelen 20, 20bis en 20ter van de wet van 20 september 1948 houdende
organisatie van het bedrijfsleven.
Les délégués du personnel au sein des comités de négociation des De afgevaardigden van het personeel in de onderhandelingscomités in de
instituts supérieurs officiels subventionnés sont désignés par les gesubsidieerde officiële hogescholen worden aangeduid door de
organisations syndicales représentatives. representatieve vakorganisaties.
§ 2. Les délégués du personnel au sein des comités de négociation § 2. De afgevaardigden van het personeel in de onderhandelingscomités
jouissent des facilités nécessaires pour pouvoir exercer genieten van de nodige faciliteiten om hun mandaat naar behoren te
convenablement leur mandat. Ils ne peuvent encourir de sanctions kunnen vervullen. Zij kunnen voor de daden gesteld in de uitoefening
disciplinaires pour les actes posés dans l'exercice de leur mandat. » van hun mandaat geen tuchtsanctie oplopen. »
B.2. La question préjudicielle invite à comparer, dans le cadre du B.2. De prejudiciële vraag nodigt uit tot een vergelijking, in het
contrôle au regard du principe constitutionnel d'égalité et de raam van de toetsing aan het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en
non-discrimination, la situation relative à la protection contre le niet-discriminatie, van de situatie inzake ontslagbescherming van de
licenciement des délégués du personnel au sein d'un « HOC » avec celle afgevaardigden van het personeel in een HOC met die van
des délégués du personnel au sein des conseils d'entreprise (loi du 20
septembre 1948 portant organisation de l'économie), d'une part, et personeelsafgevaardigden in, enerzijds, de ondernemingsraden (wet van
celle des délégués au sein des comités locaux de négociation (ci-après 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven) en,
: « LOC ») créés par application du décret de la Communauté flamande anderzijds, de lokale onderhandelingscomités (LOC's) opgericht met
du 5 avril 1995 portant création de comités de négociation dans toepassing van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 5 april 1995
l'enseignement libre subventionné, d'autre part. tot oprichting van onderhandelingscomités in het vrij gesubsidieerd onderwijs.
B.3. Les pièces de la procédure devant la juridiction a quo font B.3. Uit de processtukken voor het verwijzende rechtscollege blijkt
apparaître que l'affaire porte sur une action en paiement d'une dat de zaak betrekking heeft op een vordering tot betaling van een
indemnité de licenciement spéciale pour un membre du personnel à bijzondere ontslagvergoeding voor een lid van het zogenaamde
charge du patrimoine d'un institut supérieur libre subventionné. patrimoniumpersoneel van een gesubsidieerde vrije hogeschool.
Cet employeur a mis fin unilatéralement au contrat de travail, alors Laatstgenoemde werkgever heeft eenzijdig een einde gemaakt aan de
que le travailleur concerné bénéficiait d'une protection spéciale en arbeidsovereenkomst terwijl de betrokken werknemer een bijzondere
tant que délégué du personnel au sein du comité de prévention et de bescherming genoot als personeelsafgevaardigde in het comité voor
protection au travail et en tant que délégué du personnel suppléant preventie en bescherming op het werk en als plaatsvervangend
pour la catégorie du personnel ouvrier au sein du « HOC ». personeelsafgevaardigde voor de categorie arbeiderspersoneel in het
L'employeur a refusé la demande de réintégration de l'intéressé comme HOC. De werkgever heeft de aanvraag tot reïntegratie van de betrokkene als
travailleur protégé et lui a ensuite versé une indemnité de beschermd werknemer geweigerd en heeft hem dienvolgens een
licenciement pour un montant égal au salaire courant correspondant à ontslagvergoeding betaald voor een bedrag gelijk aan het lopende loon
une durée de deux ans, ainsi que pour un montant égal au salaire pour dat overeenstemt met de duur van twee jaar alsook voor een bedrag
gelijk aan het loon voor het nog resterende gedeelte van zijn mandaat
la partie restante de son mandat au sein du comité de prévention et de in het comité voor preventie en bescherming op het werk (eind december
protection au travail (fin décembre 1999 - mai 2000) 1999 - mei 2000).
Le travailleur concerné demande en outre en ordre principal un montant De betrokken werknemer vordert bovendien in hoofdorde een bedrag
égal au salaire pour la partie restante de son mandat au « HOC » (mai gelijk aan het loon voor het nog resterende gedeelte van zijn mandaat
2000 - fin avril 2003). Il estime encore avoir droit, en sa qualité de délégué suppléant du personnel au sein du « HOC », à l'indemnité qui est accordée en des circonstances analogues aux délégués du personnel au sein des conseils d'entreprise ou au sein des « LOC », mais que le décret sur les instituts supérieurs ne prévoit pas. A sa demande, la juridiction a quo pose la question préjudicielle. B.4. Le Gouvernement flamand conteste que la disposition soumise à la Cour soit applicable au litige dont la juridiction a quo est saisie, parce que la partie requérante devant cette juridiction n'appartenait pas au personnel enseignant et qu'elle ne pourrait se prévaloir de la in het HOC (mei 2000 - eind april 2003). Hij is van oordeel dat hij in zijn hoedanigheid van plaatsvervangend personeelsafgevaardigde in het HOC nog recht heeft op de vergoeding die in analoge omstandigheden wordt gegeven voor personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraden of in de LOC's maar waarin het hogescholendecreet niet voorziet. Op zijn verzoek stelt het verwijzende rechtscollege de prejudiciële vraag. B.4. De Vlaamse Regering betwist dat de voorgelegde bepaling in het geschil voor het verwijzende rechtscollege van toepassing zou zijn, omdat de verzoekende partij voor dat rechtscollege niet tot het onderwijzend personeel behoorde en zij geen beroep zou kunnen doen op
protection offerte par l'article 304, § 2, du décret sur les instituts de bescherming van artikel 304, § 2, van het hogescholendecreet.
supérieurs. La question préjudicielle n'appellerait dès lors pas de Bijgevolg zou de prejudiciële vraag geen antwoord behoeven.
réponse. B.5. C'est au juge a quo qu'il appartient en règle de statuer sur B.5. Het staat in beginsel aan de verwijzende rechter te oordelen of
l'applicabilité au litige dont il est saisi des dispositions qu'il de bepalingen die hij ter toetsing aan het Hof voorlegt, op het voor
soumet au contrôle de la Cour. Dès lors qu'il appert de la motivation hem hangende geschil van toepassing zijn. Nu uit de motivering van de
de la décision de renvoi que la juridiction a quo considère que la verwijzingsbeslissing blijkt dat het verwijzende rechtscollege de
disposition au sujet de laquelle elle pose une question préjudicielle bepaling waarover het een prejudiciële vraag stelt van toepassing acht
est applicable au litige qui lui est soumis, la Cour doit répondre à op het aan dat rechtscollege voorgelegde geschil, dient het Hof de
cette question préjudicielle. prejudiciële vraag te beantwoorden.
S'agissant de la différence de traitement entre les membres d'un « HOC Met betrekking tot het verschil in behandeling tussen de leden van een
» et les membres d'un conseil d'entreprise HOC en de leden van een ondernemingsraad
B.6. La loi du 19 mars 1991 « portant un régime de licenciement B.6. De wet van 19 maart 1991 « houdende bijzondere ontslagregeling
particulier pour les délégués du personnel aux conseils d'entreprise voor de personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraden en in de
et aux comités de sécurité, d'hygiène et d'embellissement des lieux de comités voor veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen
travail, ainsi que pour les candidats délégués du personnel » accorde alsmede voor de kandidaat-personeelsafgevaardigden » verleent
explicitement une protection contre le licenciement aux délégués du uitdrukkelijk ontslagbescherming aan de personeelsafgevaardigden en de
personnel et aux candidats délégués du personnel qui représentent le kandidaat-personeelsafgevaardigden die het personeel in de
personnel dans les comités d'entreprise et les comités de prévention ondernemingsraden en in de comités voor preventie en bescherming op
et de protection au travail. L'article 304, § 2, du décret sur les het werk vertegenwoordigen. Artikel 304, § 2, van het
instituts supérieurs, par contre, dispose seulement que les délégués hogescholendecreet, daarentegen, bepaalt enkel dat de afgevaardigden
du personnel au sein des comités de négociation ne peuvent encourir de van het personeel in de onderhandelingscomités geen tuchtsancties
sanctions disciplinaires pour les actes posés dans l'exercice de leur kunnen oplopen voor de daden gesteld in de uitoefening van hun
mandat. Les membres d'un « HOC » ne bénéficient pas, par contre, d'une mandaat. De leden van een HOC genieten daarentegen geen bijzondere
protection particulière contre le licenciement. ontslagbescherming.
B.7. La création des « HOC » s'inscrit dans le cadre de la réforme de B.7. De oprichting van de HOC's past in het kader van de hervorming
la direction des instituts supérieurs réalisée par le décret sur les van het bestuur van de hogescholen door het hogescholendecreet, dat
instituts supérieurs, qui vise à accorder aux organes de direction des beoogt de bestuursorganen van de hogescholen een ruimere autonomie te
instituts supérieurs une plus grande autonomie. Les formes de verlenen. De door het decreet georganiseerde vormen van
concertation organisées par le décret doivent servir de contrepoids à medezeggenschap moeten een tegengewicht vormen voor de grotere
l'autonomie financière plus importante qui est accordée à ces financiële autonomie die aan de instellingen wordt verleend en past
institutions et elles s'inscrivent dès lors dans le cadre du contrôle aldus in het kader van de controle die de overheid organiseert op de
organisé par l'autorité sur l'utilisation des moyens financiers aanwending van de door haar verleende financiële middelen (Parl. St.,
qu'elle accorde (Doc., Conseil flamand, 1993-1994, n° 546/1, p. 29) : Vlaamse Raad, 1993-1994, nr. 546/1, p. 29) : « Het
« Le comité de négociation de l'institut supérieur (HOC) et le comité hogeschoolonderhandelingscomité (HOC) en de departementale
de négociation départemental (DOC) constituent la contrepartie de onderhandelingscomités (DOC) vormen de tegenmacht voor de ruimere
l'autonomie plus grande qui est accordée à la direction de l'institut autonomie die werd verleend aan het hogeschoolbestuur » (Parl. St.,
supérieur » (Doc., Conseil flamand, 1993-1994, n° 546/14-A, p. 19). Vlaamse Raad, 1993-1994, nr. 546/14-A, p. 19).
B.8. Au sein des comités de négociation des instituts supérieurs B.8. In de onderhandelingscomités in de gesubsidieerde vrije
libres subventionnés tels que la partie défenderesse devant la hogescholen, zoals de verwerende partij voor het verwijzende
juridiction a quo, la direction de l'institut supérieur et les rechtscollege er een is, onderhandelen het hogeschoolbestuur en de
organisations syndicales représentatives négocient les matières visées representatieve vakorganisaties over de aangelegenheden bedoeld in de
aux articles 2, 9 et 11 de la loi du 19 décembre 1974 « organisant les artikelen 2, 9 en 11 van de wet van 19 december 1974 « tot regeling
relations entre les autorités publiques et les syndicats des agents van de betrekkingen tussen de overheid en de vakbonden van haar
relevant de ces autorités », ainsi que le règlement de travail personeel », alsook over het arbeidsreglement (artikel 302, § 1,
(article 302, § 1er, alinéa 1er, du décret sur les instituts eerste lid, van het hogescholendecreet). Voor zover het
supérieurs). Pour autant qu'il s'agisse de matières qui relèvent de la aangelegenheden betreft die tot de bevoegdheid van de hogeschool
compétence de l'institut supérieur, cela concerne les règles de base behoren, gaat het om de grondregels en de invulling van die regels met
relatives à la position juridique du personnel et les modalités y betrekking tot de rechtspositie van het personeel, zoals het
afférentes, telles que le statut administratif - en ce compris les administratief statuut - met inbegrip van de vakantie en de
vacances et le régime des congés -, le régime pécuniaire, le cadre du verlofregeling -, de bezoldigingsregeling, de personeelsformatie en de
personnel et l'organisation du travail. Les comités de négociation ont organisatie van het werk. De taak van de onderhandelingscomités
par conséquent pour mission de négocier « la politique des conditions bestaat bijgevolg erin te onderhandelen over « het
de travail » (Doc., Conseil flamand, 1993-1994, n° 546/1, p. 76) au arbeidsvoorwaardenbeleid » (Parl. St., Vlaamse Raad, 1993-1994, nr.
sein de l'institut supérieur. 546/1, p. 76) in de hogeschool.
La direction de l'institut supérieur fournit en outre aux comités de Bovendien bezorgt het hogeschoolbestuur de onderhandelingscomités
négociation des informations, rapports et documents concernant les matières mentionnées à l'article 302, § 1er, alinéa 3, du décret sur les instituts supérieurs, lesquelles se rapportent notamment au fonctionnement et à l'organisation de l'institut supérieur, en ce compris ses statuts, à l'information financière telle que le budget, les comptes annuels et le rapport annuel, au cadre du personnel et à l'information relative aux étudiants, telle que l'évolution du nombre d'étudiants et les services sociaux. B.9. Dans l'esprit du législateur décrétal, les « HOC » ne doivent être créés dans les instituts supérieurs libres subventionnés que lorsqu'il n'existe pas dans ceux-ci un organe de concertation prévu par le droit du travail. « Afin d'éviter le double emploi - comités de négociation/conseil d'entreprise -, il est proposé que ces comités ne puissent exercer leurs compétences qu'à la condition que les inlichtingen, verslagen en bescheiden over de in artikel 302, § 1, derde lid, van het hogescholendecreet vermelde aangelegenheden, die onder meer betrekking hebben op de werking en de organisatie van de hogeschool, met inbegrip van de statuten, op financiële informatie zoals de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag, op de personeelsformatie en op informatie die verband houdt met de studenten, zoals de evolutie van het studentenaantal en de sociale voorzieningen. B.9. In de geest van de decreetgever moeten de HOC's in de gesubsidieerde vrije hogescholen enkel worden opgericht wanneer in de hogeschool geen door het arbeidsrecht voorgeschreven overlegorgaan bestaat. « Om dubbel gebruik - onderhandelingscomités versus ondernemingsraad - te vermijden, is wel vooropgesteld dat deze comités
organisations syndicales représentatives ne présentent pas de hun bevoegdheden slechts kunnen uitoefenen op voorwaarde dat de
candidats pour le conseil d'entreprise » (Doc., Conseil flamand, representatieve vakorganisaties geen kandidaten voorstellen voor de
1993-1994, n° 546/1, p. 21). « L'intention n'est pas de créer des ondernemingsraad » (Parl. St., Vlaamse Raad, 1993-1994, nr. 546/1, p.
comités de négociation dans les instituts supérieurs où existe un 21). « Het is niet de bedoeling onderhandelingscomités op te richten
conseil d'entreprise » (ibid., p. 76). L'article 302, § 2, alinéa 1er, in hogescholen met een ondernemingsraad » (ibid., p. 76). Artikel 302,
du décret sur les instituts supérieurs dispose dès lors que « les § 2, eerste lid, van het hogescholendecreet bepaalt dan ook dat « de
dispositions de l'article 301 ne s'appliquent pas [...] si les bepalingen van artikel 301 [...] niet van toepassing [zijn] [...]
matières visées au § 1er de cet article [l'article 302 du décret sur indien de aangelegenheden bedoeld in § 1 van dit artikel [artikel 302
les instituts supérieurs] sont traitées intégralement ou partiellement van het Hogescholendecreet] geheel of gedeeltelijk worden behandeld
par le conseil d'entreprise visé par ou en vertu de la loi du 20 door de ondernemingsraad bedoeld bij of krachtens de wet van 20
septembre 1948 portant organisation de l'économie ». september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven ».
B.10. Par conséquent, les organisations syndicales représentatives ont B.10. Bijgevolg is het voor de representatieve vakorganisaties
la possibilité de prévoir, pour les délégués du personnel, une mogelijk om voor de afgevaardigden van het personeel in een
protection plus large que celle prévue à l'article 304, § 2, du décret bescherming te voorzien die verder gaat dan die van artikel 304, § 2,
sur les instituts supérieurs en présentant des listes de candidats van het hogescholendecreet door, overeenkomstig artikel 20ter van de
conformément à l'article 20ter de la loi du 20 septembre 1948. Si wet van 20 september 1948, kandidatenlijsten voor te dragen. Wanneer
elles ne le font pas, elles renoncent volontairement à cette ze dat niet doen, verzaken ze vrijwillig aan die bescherming.
protection. En raison de leur caractère supplétif, les « HOC » sont créés pour De HOC's worden vanwege hun aanvullend karakter enkel opgericht voor
autant seulement que l'institut supérieur n'ait pas de conseil zover er in de betrokken hogeschool geen ondernemingsraad is.
d'entreprise. B.11. Il résulte de ce qui précède qu'il n'est pas manifestement B.11. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat het niet kennelijk onredelijk
déraisonnable que le législateur décrétal n'accorde pas aux membres is dat de decreetgever de leden van een HOC niet een bijzondere
d'un « HOC » une protection contre le licenciement particulière ontslagbescherming toekent die vergelijkbaar is met die welke de wet
comparable à celle que la loi du 19 mars 1991 « portant un régime de van 19 maart 1991 « houdende bijzondere ontslagregeling voor de
licenciement particulier pour les délégués du personnel aux conseils
d'entreprise et aux comités de sécurité, d'hygiène et d'embellissement personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraden en in de comités voor
des lieux de travail, ainsi que pour les candidats délégués du veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen alsmede voor
personnel » accorde aux délégués du personnel et aux candidats de kandidaat-personeelsafgevaardigden » verleent aan de
délégués du personnel qui représentent le personnel au sein des personeelsafgevaardigden en de kandidaat-personeelsafgevaardigden die
conseils d'entreprise et au sein des comités de prévention et de het personeel vertegenwoordigen in de ondernemingsraden en in de
protection au travail. comités voor preventie en bescherming op het werk.
S'agissant de la différence de traitement entre les membres d'un « HOC Met betrekking tot het verschil in behandeling tussen de leden van een
» et les membres d'un « LOC » HOC en de leden van een LOC
B.12. La Cour est ensuite interrogée sur la différence de traitement B.12. In de tweede plaats wordt aan het Hof het verschil in
entre, d'une part, les membres d'un « HOC », qui peuvent seulement ne
pas encourir de sanctions disciplinaires pour les actes posés dans behandeling voorgelegd tussen, enerzijds, de leden van een HOC, die
l'exercice de leur mandat mais qui, pour le surplus, ne bénéficient enkel geen tuchtsancties kunnen oplopen voor de daden gesteld in de
pas d'une protection particulière contre le licenciement et, d'autre uitoefening van hun mandaat, maar die voor het overige geen bijzondere
part, la catégorie des délégués du personnel aux comités locaux de ontslagbescherming genieten en, anderzijds, de in artikel 44, §§ 2 tot
négociation, visée à l'article 44, §§ 2 à 7, du décret du 5 avril 7, van het decreet van 5 april 1995 bedoelde categorie van de
1995, qui bénéficie d'un régime de protection similaire à celui dont personeelsafgevaardigden in het LOC, die een beschermingsregeling
bénéficient les membres des conseils d'entreprise. geniet die soortgelijk is aan die van de leden van de
ondernemingsraden.
B.13. L'article 44, §§ 2 à 7, du décret du 5 avril 1995 portant B.13. Artikel 44, §§ 2 tot 7, van het decreet van 5 april 1995 tot
création de comités de négociation dans l'enseignement libre oprichting van onderhandelingscomités in het vrij gesubsidieerd
subventionné dispose : onderwijs bepaalt :
« § 2. Le mandat des représentants du personnel de la catégorie « § 2. Het mandaat van de vertegenwoordigers van het personeel van de
personnel de maîtrise, gens de métier ou de service ne donne lieu ni à categorie meester-, vak- en dienstpersoneel mag geen aanleiding geven
des avantages ni à des désavantages. Ils bénéficient des promotions tot benadeling, noch tot bijzondere bevoordeling. Zij genieten de
normales et des avantages de la catégorie à laquelle ils appartiennent. normale promoties en voordelen van de categorie waartoe zij behoren.
§ 3. Les personnes visées au § 2 ne peuvent être licenciées [que] pour § 3. De personen bedoeld in § 2 kunnen slechts worden ontslagen om
motif grave ou des raisons d'ordre économique ou technique. Pour dringende reden of om economische of technische reden. Voor de
l'application de cette disposition, il faut entendre par licenciement : toepassing hiervan geldt als ontslag :
1° chaque rupture du contrat de travail par le pouvoir organisateur, 1° elke beëindiging van de arbeidsovereenkomst door de inrichtende
avec ou sans indemnité, avec ou sans respect d'un préavis, notifié macht, met of zonder vergoeding, al dan niet met naleving van een
pendant la période visée au § 4; opzegging, die ter kennis wordt gebracht gedurende de periode bedoeld in § 4;
2° chaque rupture du contrat de travail par le membre du personnel en 2° elke beëindiging van de arbeidsovereenkomst door het personeelslid
raison de faits qui constituent un motif imputable au pouvoir wegens feiten die een reden uitmaken die ten laste van de inrichtende
organisateur. macht kan gelegd worden.
§ 4. Les personnes visées au § 2 bénéficient des dispositions des §§ 2 § 4. De personen bedoeld in § 2 genieten het voordeel van de
bepalingen van § 2 en § 3 gedurende een periode die loopt vanaf de
et pendant une période allant du soixante-cinquième jour précédant la vijfenzestigste dag, voorafgaand aan de voordracht als kandidaat, tot
proposition en tant que candidat, jusqu'au jour où le LOC est de dag dat het LOC wordt hersamengesteld.
recomposé. Pour les délégués syndicaux qui sont repris de plein droit dans le Voor de vakbondsafgevaardigden die van rechtswege worden opgenomen in
LOC, cette période comme le soixante-cinquième jour précédant la het LOC loopt deze periode vanaf de vijfenzestigste dag, voorafgaand
composition du LOC. aan de samenstelling van het LOC.
§ 5. Le pouvoir organisateur qui veut licencier un membre du personnel § 5. De inrichtende macht die een personeelslid in toepassing van § 3
en application du § 3, doit avoir obtenu au préalable la wil ontslaan, moet vooraf een erkenning hebben bekomen van de
reconnaissance du motif grave ou des raisons d'ordre économique ou dringende reden of de economische of technische reden door het
technique par le comité paritaire auquel relève le membre du paritair comité waaronder de werknemer ressorteert. Hij vraagt deze
personnel. Il envoie cette requête au comité paritaire par lettre erkenning door een ter post aangetekende brief gericht aan het
recommandée à la poste. Le membre du personnel intéressé ainsi que l'organisation qui l'a désigné ou proposé, en sont notifiés le même jour par lettre recommandée. Dans ces trois lettres le pouvoir organisateur doit faire mention de tous les faits qui justifieraient le licenciement. En cas d'un licenciement pour motif grave, ces lettres doivent être envoyées dans les trois jours ouvrables qui suivent le jour durant lequel le pouvoir organisateur a eu connaissance du fait qui justifierait le licenciement. Le comité paritaire doit se prononcer sur l'existence du motif grave ou des raison d'ordre économique ou technique pour le licenciement. Si le comité paritaire n'a pris aucune décision dans les deux mois, l'employeur ne peut procéder au licenciement qu'aux cas suivants : 1° si les faits signalés dans les lettres constituent un motif grave; 2° si le membre du personnel appartient à une catégorie déterminée du personnel dont tous les membres sont licenciés. Le pouvoir organisateur doit assurer l'exécution du contrat de travail lors de la procédure devant le comité paritaire. Lorsque motifs graves sont invoqués, le comité paritaire peut décider que le contrat de travail est suspendu. Néanmoins, le membre du personnel a droit au traitement normal pendant cette suspension. paritair comité. Op dezelfde dag worden bij een ter post aangetekende brief zowel het betrokken personeelslid, als de organisatie die hem heeft aangeduid of voorgedragen, hierover ingelicht. In deze drie brieven moet de inrichtende macht alle feiten vermelden die het ontslag zouden rechtvaardigen. In geval van ontslag om dringende reden, moeten deze brieven worden verstuurd binnen de drie werkdagen, volgend op de dag gedurende welke de inrichtende macht kennis kreeg van het feit dat het ontslag zou rechtvaardigen. Het paritair comité moet zich binnen de twee maanden vanaf de aanvraag uitspreken over het bestaan van een dringende reden of een economische of technische reden voor ontslag. Wanneer het paritair comité niet binnen de twee maanden tot een beslissing komt, kan de werkgever slechts tot ontslag overgaan in volgende gevallen : 1° als de in de brieven vermelde feiten een dringende reden voor ontslag uitmaken; 2° wanneer het personeelslid behoort tot een welbepaalde personeelscategorie waarvan alle leden worden ontslagen. De inrichtende macht moet de uitvoering van de arbeidsovereenkomst verzekeren tijdens de procedure voor het paritair comité. Wanneer een dringende reden wordt ingeroepen, kan het paritair comité toestaan dat de uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt geschorst. Het personeelslid heeft tijdens deze schorsing echter recht op het normale loon.
§ 6. Au cas où le pouvoir organisateur met fin au contrat de travail § 6. In het geval dat de inrichtende macht een einde maakt aan de
sans respecter les conditions et la procédure visées au §§ 3 à 5, les arbeidsovereenkomst zonder de bij § 3 tot § 5 bedoelde voorwaarden en
articles 14 à 17 et 19 de la loi du 19 mars 1991 portant un régime de procedure na te leven, zijn de artikelen 14 tot 17 en 19 van de wet
licenciement particulier pour les délégués du personnel aux conseils van 19 maart 1991 houdende bijzondere ontslagregeling voor de
d'entreprise et aux comités de sécurité, d'hygiène et d'embellissement personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraden en in de comités voor
des lieux de travail, ainsi que pour les candidats délégués du veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen van
personnel est d'application. L'indemnité, visée à l'article 17 de toepassing. De in artikel 17 van deze wet voorziene bijkomende
ladite loi et complémentaire à l'indemnité, prévue à l'article 16 de vergoeding, aanvullend bij de in artikel 16 van deze wet bedoelde
vergoeding, wordt berekend op basis van het loon voor het nog
ladite loi, est calculée sur la base de la rémunération pour le reste resterende gedeelte van de periode van vier jaar die volgt op de
de la période de quatre ans qui suit la composition du LOC. samenstelling van het LOC.
Le membre du personnel a également droit aux indemnités, prévues par Het personeelslid heeft bovendien recht op de vergoedingen, voorzien
l'article 17 de ladite loi, lorsqu'il a rompu lui-même le contrat de in artikel 17 van deze wet, wanneer hijzelf de arbeidsovereenkomst
travail pour des faits qui constituent le motif grave du chef du beëindigde wegens feiten die een dringende reden uitmaken in hoofde
pouvoir organisateur ou lorsque le contrat de travail a été suspendu van de inrichtende macht of wanneer de uitvoering van de
de façon irrégulière pendant la procédure devant le comité paritaire arbeidsovereenkomst op onregelmatige wijze werd geschorst tijdens de
telle que visée au § 5. procedure voor het paritair comité zoals bedoeld in § 5.
§ 7. Les dispositions du § 3 au § 6 inclus ne s'appliquent ni aux § 7. De bepalingen van § 3 tot en met § 6 zijn niet van toepassing op
représentants auxquels la loi du 19 mars 1991, visée au § 6 est
applicable, ni aux délégués syndicaux qui sont chargés de l'exercice de vertegenwoordigers die onder toepassing vallen van de wet van 19
des missions des comités de sécurité, de santé et d'embellissement des maart 1991 zoals bedoeld in § 6. Zij zijn evenmin van toepassing op de
lieux de travail sur la base de l'article 1er, § 4, b) 4 de la loi du syndicale afgevaardigden die op basis van artikel 1, § 4, b) 4 van de
10 juin 1952 concernant la santé et la sécurité des travailleurs, wet van 10 juni 1952 betreffende de gezondheid en de veiligheid van de
werknemers, alsmede de salubriteit van het werk en van de werkplaatsen
zijn belast met de uitoefening van de opdrachten van de comités voor
ainsi que la salubrité du travail et des lieux de travail. » veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen. »
En ce qui concerne la protection des délégués du personnel dans un « Wat de bescherming van de afgevaardigden van het personeel in een HOC
HOC », l'article 304, § 2, du décret sur les instituts supérieurs betreft, bepaalt artikel 304, § 2, van het hogescholendecreet enkel
dispose uniquement qu'ils bénéficient, dans les comités de dat zij in de onderhandelingscomités de nodige faciliteiten genieten
négociation, des facilités nécessaires pour pouvoir exercer om hun mandaat naar behoren te kunnen vervullen en dat zij geen
convenablement leur mandat et qu'ils ne peuvent encourir de sanctions tuchtsancties kunnen oplopen voor de daden gesteld in de uitoefening
disciplinaires pour les actes posés dans l'exercice de leur mandat. van hun mandaat.
B.14. Cette différence de traitement repose sur un critère objectif, à B.14. Dat verschil in behandeling berust op een objectief criterium,
savoir la nature de l'établissement dans lequel siège le délégué du namelijk de aard van de instelling waarin de betrokken afgevaardigde
personnel concerné. Dans le premier cas, il s'agit d'enseignement van het personeel zitting heeft. In het ene geval gaat het om
supérieur, dans l'autre, d'enseignement obligatoire. Il appartient hogeschoolonderwijs, in het andere om leerplichtonderwijs. Het komt
cependant à la Cour d'examiner si cette différence est raisonnablement het Hof evenwel toe na te gaan of dat verschil tevens redelijk is
justifiée. verantwoord.
B.15. En vertu de l'article 2, alinéa 1er, 2°, du décret du 5 avril B.15. Volgens artikel 2, eerste lid, 2°, van het decreet van 5 april
1995 portant création de comités de négociation dans l'enseignement 1995 tot oprichting van onderhandelingscomités in het vrij
libre subventionné, les dispositions de ce décret sont applicables aux gesubsidieerd onderwijs, zijn de bepalingen van dat decreet van
membres du personnel employés dans les établissements libres toepassing op de personeelsleden tewerkgesteld in de in artikel 2, 1°,
subventionnés par la Communauté flamande énumérés à l'article 2, 1°. opgesomde door de Vlaamse Gemeenschap gesubsidieerde vrije
Ainsi qu'il ressort de l'article 44 du décret du 5 avril 1995, par « onderwijsinstellingen. Zoals uit artikel 44 van het decreet van 5
membres du personnel », l'on vise tant les personnes qui relèvent april 1995 blijkt, worden met het begrip « personeelsleden » zowel de
d'une des catégories visées à l'article 4, § 1er, du décret du 27 mars personen bedoeld die behoren tot één van de categorieën in artikel 4,
1991 « relatif au statut de certains membres du personnel de § 1, van het decreet van 27 maart 1991 « betreffende de rechtspositie
l'enseignement subventionné et des centres psycho-médico-sociaux van sommige personeelsleden van het gesubsidieerd onderwijs en de
subventionnés » que le personnel de maîtrise, les gens de métier ou de gesubsidieerde centra voor leerlingenbegeleiding », als het meester-,
service. vak- en dienstpersoneel.
B.16. Parce que le titre II du décret du 27 mars 1991, qui règle le B.16. Omdat titel II van het decreet van 27 maart 1991, dat de
statut des membres du personnel subventionné des établissements et
centres de l'enseignement subventionné, n'est pas applicable aux rechtspositie van de gesubsidieerde personeelsleden van de
représentants au sein des « LOC » de la catégorie « personnel de instellingen en centra van het gesubsidieerd onderwijs regelt, niet
maîtrise, gens de métier ou de service » visée à l'article 44, §§ 2 à van toepassing is op de vertegenwoordigers van de in artikel 44, §§ 2
7, du décret du 5 avril 1995, un régime particulier de protection est tot 7, van het decreet van 5 april 1995 bedoelde leden van het
meester-, vak- en dienstpersoneel in de LOC's, wordt in een bijzondere
prévu pour ceux-ci. beschermingsregeling voorzien.
Le législateur décrétal a en effet considéré que, pour les De decreetgever nam immers aan dat voor de vertegenwoordigers van het
représentants du personnel qui tombent sous l'application du décret du personeel die onder de toepassing van het decreet van 27 maart 1991
27 mars 1991, les dispositions relatives au licenciement (articles 60 vallen, de inzake het ontslag geldende bepalingen (artikelen 60 tot 62
à 62 du décret du 27 mars 1991) offraient une protection juridique van het decreet van 27 maart 1991) voldoende rechtsbescherming zouden
suffisante. Etant donné que ces dispositions ne s'appliquent pas aux bieden. Aangezien die bepalingen niet van toepassing zijn op de
représentants de la catégorie « personnel de maîtrise, gens de métier vertegenwoordigers van het meester-, vak- en dienstpersoneel, wenste
ou de service », le législateur décrétal a souhaité accorder à ceux-ci de decreetgever hun een bescherming te verlenen die soortgelijk is aan
une protection similaire à celle contenue dans la loi du 19 mars 1991 die welke vervat is in de wet van 19 maart 1991 (Parl. St., Vlaamse
(Doc., Parlement flamand, 1994-1995, n° 703/1, p. 9). Raad, 1994-1995, nr. 703/1, p. 9).
B.17. Le législateur décrétal a dès lors prévu une protection B.17. De decreetgever heeft bijgevolg in een bijzondere bescherming
particulière pour les deux catégories de délégués du personnel dans un voorzien voor de twee categorieën van afgevaardigden van het personeel
« LOC », parce que le décret qui crée cet organe est applicable à ces in een LOC, omdat het decreet dat die instelling opricht op die twee
deux catégories. categorieën van toepassing is.
B.18. Lorsque le législateur décrétal fait allusion, aux articles 301 B.18. Wanneer de decreetgever het in de artikelen 301 tot en met 304
à 304 du décret sur les instituts supérieurs, au « personnel », il van het hogescholendecreet heeft over « het personeel », bedoelt hij
vise uniquement le « personnel enseignant et le personnel hiermee enkel « het onderwijzend en het administratief en technisch
administratif et technique ». Le titre III du décret sur les instituts personeel ». Titel III van het hogescholendecreet, dat de
supérieurs, qui règle le statut du « personnel » des instituts rechtspositie van « het personeel » van de hogescholen regelt,
supérieurs, distingue uniquement ces deux catégories. Conformément à
l'article 230 du décret sur les instituts supérieurs, ces deux onderscheidt enkel die twee categorieën. Overeenkomstig artikel 230
catégories relèvent du cadre du personnel. Les professeurs invités et van het hogescholendecreet behoren die twee categorieën tot de
d'autres membres du personnel contractuels ne sont pas repris dans le personeelsformatie. De gastprofessoren en andere contractuele
cadre du personnel. personeelsleden zijn niet opgenomen in de personeelsformatie.
B.19. Bien qu'il ne fût pas exclu, en l'espèce, qu'un membre du B.19. Ofschoon te dezen niet werd uitgesloten dat een contractueel
personnel contractuel rémunéré à charge du patrimoine fût désigné personeelslid dat werd bezoldigd ten laste van het patrimonium als
comme délégué du personnel dans un « HOC » et bénéficiât de la afgevaardigde van het personeel in een HOC werd aangewezen en de
protection de l'article 304, § 2, du décret sur les instituts bescherming van artikel 304, § 2, van het hogescholendecreet genoot,
supérieurs, le législateur décrétal a pu raisonnablement considérer kon de decreetgever redelijkerwijs ervan uitgaan dat niet in een
qu'il ne devait pas prévoir une protection supplémentaire pour les bijkomende bescherming van afgevaardigden van het personeel in een HOC
délégués du personnel dans un « HOC ». En effet, une désignation ou moest worden voorzien. Een aanstelling of een benoeming van een
une nomination d'un membre du personnel d'un institut supérieur peut personeelslid van een hogeschool kan immers enkel in de in de
uniquement prendre fin dans les cas visés aux articles 92 à 96 du artikelen 92 tot 96 van het hogescholendecreet bepaalde gevallen en op
décret sur les instituts supérieurs et de la manière prévue par ces de in die bepalingen voorgeschreven wijze worden beëindigd. De leden
dispositions. Les membres du personnel enseignant et du personnel van het onderwijzend en het administratief en technisch personeel, die
administratif et technique, que le législateur décrétal visait de decreetgever voor ogen had wanneer hij het heeft over « het
lorsqu'il mentionnait le « personnel » à l'article 304 du décret sur personeel » in artikel 304 van het hogescholendecreet, en die als
les instituts supérieurs, et qui siègent dans un « HOC » en tant que afgevaardigden in een HOC zitting nemen, vallen onder het
délégués, entrent dans le champ d'application de ces dispositions. toepassingsgebied van die bepalingen.
B.20. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.20. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
La protection qui est réservée aux délégués du personnel désignés pour De bescherming zoals voorbehouden aan de personeelsafgevaardigden
siéger au comité de négociation de l'institut supérieur, en vertu de aangewezen in het hogeschoolonderhandelingscomité op grond van artikel
l'article 304, § 2, du décret du 13 juillet 1994 relatif aux instituts 304, § 2, van het decreet van 13 juli 1994 betreffende de hogescholen
supérieurs en Communauté flamande, ne viole pas les articles 10 et 11 in de Vlaamse Gemeenschap, schendt niet de artikelen 10 en 11 van de
de la Constitution. Grondwet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 janvier 2005. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 januari 2005.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
A. Arts. A. Arts.
^