Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 205/2004 du 21 décembre 2004 Numéro du rôle : 2892 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale, posée par la Cour d La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 205/2004 du 21 décembre 2004 Numéro du rôle : 2892 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale, posée par la Cour d La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...) Uittreksel uit arrest nr. 205/2004 van 21 december 2004 Rolnummer 2892 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, gesteld door Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 205/2004 du 21 décembre 2004 Uittreksel uit arrest nr. 205/2004 van 21 december 2004
Numéro du rôle : 2892 Rolnummer 2892
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 57, § 2, de In zake : de prejudiciële vraag over artikel 57, § 2, van de organieke
la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor
sociale, posée par la Cour du travail de Bruxelles. maatschappelijk welzijn, gesteld door het Arbeidshof te Brussel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A.
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 15 janvier 2004 en cause de M. Subash contre le centre Bij arrest van 15 januari 2004 in zake M. Subash tegen het openbaar
public d'action sociale de Hoeselt, dont l'expédition est parvenue au centrum voor maatschappelijk welzijn van Hoeselt, waarvan de expeditie
greffe de la Cour d'arbitrage le 23 janvier 2004, la Cour du travail ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 23 januari 2004,
de Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : heeft het Arbeidshof te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld
« L'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres : « Schendt artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976
publics d'action sociale viole-t-il les articles 10 et 11 de la betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn de
Constitution, lus isolément ou en combinaison avec les articles 23 et artikelen 10 en 11, afzonderlijk of in samenhang gelezen met de
191 de la Constitution, avec l'article 11.1 du Pacte international de artikelen 23 en 191 van de Grondwet, artikel 11.1 van het
New York du 19 décembre 1966 relatif aux droits économiques, sociaux Internationaal Verdrag van New York van 19 december 1966 inzake
et culturels et avec l'article 13 de la Convention de Rome du 4 economische, sociale en culturele rechten en artikel 13 van het
novembre 1950 de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés Verdrag van Rome van 4 november 1950 tot bescherming van de rechten
fondamentales, s'il est interprété en ce sens qu'il traite van de mens en de fundamentele vrijheden, in zoverre het in die zin
différemment, d'une part, les étrangers qui séjournent illégalement zou worden geïnterpreteerd dat het verschillend behandelt, enerzijds,
dans le Royaume et qui ont introduit une demande de régularisation sur vreemdelingen die illegaal in het Rijk verblijven en een aanvraag tot
la base de la loi du 22 décembre 1999 et qui ne peuvent être renvoyés regularisatie ingediend hebben op basis van de wet van 22 december
en vertu de l'article 14 de la loi précitée et, d'autre part, les 1999 en die niet kunnen uitgewezen worden krachtens artikel 14 van
étrangers qui séjournent illégalement dans le Royaume et qui ont voormelde wet en, anderzijds, vreemdelingen die illegaal in het Rijk
introduit une demande de régularisation sur la base de l'article 9, verblijven en een aanvraag tot regularisatie hebben ingediend op basis
alinéa 3, de la loi du 15 décembre 1980 ? » van artikel 9.3 van de wet van 15 december 1980 ? »
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Les dispositions en cause De in het geding zijnde bepalingen
B.1.1. Aux termes de l'article 57, § 1er, de la loi du 8 juillet 1976 B.1.1. Volgens artikel 57, § 1, van de organieke wet van 8 juli 1976
organique des centres publics d'aide sociale (ci-après : loi sur les betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (hierna :
C.P.A.S.), le centre public d'aide sociale a pour mission d'assurer de O.C.M.W.-wet) heeft het openbaar centrum voor maatschappelijk
aux personnes et aux familles l'aide due par la collectivité. Cette welzijn tot taak aan personen en gezinnen de dienstverlening te
aide n'est pas nécessairement financière, mais peut être matérielle, verzekeren waartoe de gemeenschap gehouden is. De dienstverlening is
sociale, médicale, médico-sociale ou psychologique. niet noodzakelijk geldelijk, doch kan van materiële, sociale,
B.1.2. L'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S. dispose que par dérogation aux autres dispositions de la loi, la mission du centre public d'aide sociale se limite à l'octroi de l'aide médicale urgente, à l'égard d'un étranger qui séjourne illégalement dans le Royaume. Le Roi peut déterminer ce qu'il y a lieu d'entendre par aide médicale urgente. Un étranger qui s'est déclaré réfugié et a demandé à être reconnu comme tel séjourne, selon cette disposition, illégalement dans le Royaume lorsque la demande d'asile a été rejetée et qu'un ordre de quitter le territoire a été notifié à l'étranger concerné. L'aide sociale accordée à un étranger qui était en fait bénéficiaire au moment où un ordre de quitter le territoire lui a été notifié est arrêtée, à l'exception de l'aide médicale urgente, le jour où l'étranger quitte effectivement le territoire et, au plus tard, le jour de l'expiration du délai de l'ordre de quitter le territoire. Il est dérogé aux dispositions de l'alinéa précédent pendant le délai strictement nécessaire pour permettre à l'étranger de quitter le territoire, pour autant qu'il ait signé une déclaration attestant son intention explicite de quitter le plus vite possible le territoire, sans que ce délai ne puisse en aucun cas excéder un mois. B.1.3. La question préjudicielle concerne des personnes qui ont geneeskundige, sociaal-geneeskundige of psychologische aard zijn. B.1.2. Artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet bepaalt dat in afwijking van de andere bepalingen van die wet, de taak van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn beperkt is tot het verlenen van dringende medische hulp, wanneer het gaat om een vreemdeling die illegaal in het Rijk verblijft. De Koning kan bepalen wat onder dringende medische hulp begrepen moet worden. Een vreemdeling die zich vluchteling heeft verklaard en heeft gevraagd om als dusdanig te worden erkend, verblijft volgens diezelfde bepaling illegaal in het Rijk wanneer de asielaanvraag is geweigerd en aan de betrokken vreemdeling een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend. De maatschappelijke dienstverlening aan een vreemdeling die werkelijk steuntrekkende was op het ogenblik dat hem een bevel om het grondgebied te verlaten werd betekend, wordt, met uitzondering van de dringende medische hulpverlening, stopgezet de dag dat de vreemdeling daadwerkelijk het grondgebied verlaat, en ten laatste de dag van het verstrijken van de termijn van het bevel om het grondgebied te verlaten. Van het bepaalde in het voorgaande lid wordt afgeweken gedurende de termijn die strikt noodzakelijk is om de vreemdeling in staat te stellen het grondgebied te verlaten, voor zover hij een verklaring heeft ondertekend die zijn uitdrukkelijke intentie het grondgebied zo snel mogelijk te willen verlaten, weergeeft; deze termijn mag in geen geval een maand overschrijden. B.1.3. De prejudiciële vraag heeft betrekking op personen die een
introduit une demande de régularisation conformément à la loi du 22 aanvraag tot regularisatie hebben ingediend op grond van de wet van 22
décembre 1999 relative à la régularisation de séjour de certaines december 1999 betreffende de regularisatie van het verblijf van
catégories d'étrangers séjournant sur le territoire du Royaume. bepaalde categorieën van vreemdelingen verblijvend op het grondgebied
B.1.4. L'article 2 de cette loi dispose : van het Rijk. B.1.4. Artikel 2 van die wet bepaalt :
« Sans préjudice de l'application de l'article 9 de la loi du 15 « Onverminderd de toepassing van artikel 9 van de wet van 15 december
décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de
l'éloignement des étrangers, la présente loi s'applique aux demandes vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, is deze wet van
de régularisation de séjour introduites par des étrangers qui toepassing op de aanvragen tot regularisatie van verblijf die
séjournaient déjà effectivement en Belgique au 1er octobre 1999 et ingediend worden door vreemdelingen die reeds daadwerkelijk in België
qui, au moment de la demande : verbleven op 1 oktober 1999 en die op het ogenblik van de aanvraag :
1° soit ont demandé la reconnaissance de la qualité de réfugié sans 1° hetzij de erkenning van de hoedanigheid van vluchteling hebben
avoir reçu de décision exécutoire dans un délai de quatre ans, ce aangevraagd zonder een uitvoerbare beslissing te hebben ontvangen
binnen een termijn van vier jaar; deze termijn wordt teruggebracht tot
délai étant ramené à trois ans pour les familles avec des enfants drie jaar voor de gezinnen met minderjarige kinderen die in België
mineurs séjournant en Belgique au 1er octobre 1999 et en âge d'aller à verbleven op 1 oktober 1999 en die de leeftijd hebben om naar school
l'école; te gaan;
2° soit ne peuvent, pour des raisons indépendantes de leur volonté, 2° hetzij om redenen onafhankelijk van hun wil niet kunnen terugkeren
retourner ni dans le ou les pays où ils ont séjourné habituellement naar het land of de landen waar ze vóór hun aankomst in België
avant leur arrivée en Belgique, ni dans leur pays d'origine, ni dans gewoonlijk verbleven hebben, noch naar hun land van herkomst, noch
le pays dont ils ont la nationalité; naar het land waarvan ze de nationaliteit hebben;
3° soit sont gravement malades; 3° hetzij ernstig ziek zijn;
4° soit peuvent faire valoir des circonstances humanitaires et ont 4° hetzij humanitaire redenen kunnen laten gelden en duurzame sociale
développé des attaches sociales durables dans le pays. » bindingen in het land hebben ontwikkeld. »
B.1.5. L'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 est libellé comme B.1.5. Artikel 14 van de wet van 22 december 1999 bepaalt :
suit : « Hormis les mesures d'éloignement motivées par l'ordre public ou la « Behalve voor maatregelen tot verwijdering die gemotiveerd zijn door
sécurité nationale, ou à moins que la demande ne réponde manifestement de openbare orde of de nationale veiligheid, of tenzij de aanvraag
pas aux conditions de l'article 9, il ne sera pas procédé kennelijk niet beantwoordt aan de voorwaarden bepaald in artikel 9,
matériellement à un éloignement entre l'introduction de la demande et zal er niet feitelijk worden overgegaan tot verwijdering tussen de
le jour où une décision négative a été prise en application de indiening van de aanvraag en de dag waarop een negatieve beslissing
l'article 12. » wordt genomen met toepassing van artikel 12. »
B.1.6. L'article 9 de la loi du 15 décembre 1980 sur les étrangers B.1.6. Artikel 9 van de vreemdelingenwet van 15 december 1980 bepaalt
dispose : :
« Pour pouvoir séjourner dans le Royaume au-delà du terme fixé à
l'article 6 l'étranger qui ne se trouve pas dans un des cas prévus à « Om langer dan de in artikel 6 bepaalde termijn in het Rijk te mogen
l'article 10 doit y être autorisé par le (Ministre) ou son délégué. Sauf dérogations prévues par un traité international, par une loi ou par un arrêté royal, cette autorisation doit être demandée par l'étranger auprès du poste diplomatique ou consulaire belge compétent pour le lieu de sa résidence ou de son séjour à l'étranger. Lors de circonstances exceptionnelles, cette autorisation peut être demandée par l'étranger auprès du bourgmestre de la localité où il séjourne, qui la transmettra au (Ministre qui a l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers dans ses compétences) ou à son délégué. Elle sera dans ce cas délivrée en Belgique. » Quant au fond verblijven, moet de vreemdeling die zich niet in een der in artikel 10 voorziene gevallen bevindt, daartoe gemachtigd worden door de Minister of zijn gemachtigde. Behoudens de in een internationaal verdrag, in een wet of in een koninklijk besluit bepaalde afwijkingen, moet deze machtiging door de vreemdeling aangevraagd worden bij de Belgische diplomatieke of consulaire post die bevoegd is voor zijn verblijfplaats of zijn plaats van oponthoud in het buitenland. In buitengewone omstandigheden kan die machtiging door de vreemdeling worden aangevraagd bij de burgemeester van de plaats waar hij verblijft; deze zendt ze over aan de Minister of aan diens gemachtigde. In dat geval zal ze in België worden afgegeven. » Ten gronde
B.2. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 57, § 2, de la loi B.2. De verwijzende rechter vraagt het Hof of artikel 57, § 2, van de
sur les C.P.A.S. est compatible avec les articles 10 et 11 de la O.C.M.W.-wet bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
Constitution, lus ou non en combinaison avec d'autres dispositions al dan niet in samenhang gelezen met andere grondwetsbepalingen of
constitutionnelles ou avec des dispositions de droit international, en bepalingen van internationaal recht, in zoverre die bepaling een
tant qu'il établit une différence de traitement entre, d'une part, les verschil in behandeling instelt tussen, enerzijds, vreemdelingen die
étrangers qui séjournent illégalement dans le Royaume et ont introduit illegaal in het Rijk verblijven en een « aanvraag tot regularisatie »
une « demande de régularisation » sur la base de l'article 9, alinéa hebben ingediend op basis van artikel 9, derde lid, van de wet van 15
3, de la loi du 15 décembre 1980 et, d'autre part, les étrangers qui december 1980 en, anderzijds, vreemdelingen die illegaal in het Rijk
séjournent illégalement dans le Royaume et ont introduit une demande verblijven en een aanvraag tot regularisatie hebben ingediend op grond
de régularisation sur la base de la loi du 22 décembre 1999, dans van de wet van 22 december 1999, zo geïnterpreteerd dat aan deze
l'interprétation selon laquelle une aide sociale complète serait laatste categorie van personen en niet aan de eerste categorie,
garantie à cette dernière catégorie de personnes et non à la première tijdens het onderzoek van hun aanvraag tot regularisatie, volledige
pendant l'examen de leur demande de régularisation. maatschappelijke dienstverlening zou zijn gewaarborgd.
B.3.1. Le Conseil des ministres conteste l'interprétation en vertu de B.3.1. De Ministerraad betwist de interpretatie dat de vreemdelingen
laquelle les étrangers qui ont introduit une demande de régularisation sur la base de la loi du 22 décembre 1999 auraient droit à une aide sociale complète au cours de la procédure d'examen de leur demande. Selon le Conseil des ministres, cette interprétation serait contraire aux intentions expresses du législateur. B.3.2. Pour répondre aux questions préjudicielles, la Cour examine la norme à contrôler, en principe, dans l'interprétation du juge a quo. En l'espèce, la Cour a cependant déjà statué sur les dispositions litigieuses, interprétées en ce sens qu'au cours de la procédure d'examen de leur demande, l'aide sociale accordée aux demandeurs de régularisation qui n'y ont pas droit pour d'autres motifs est limitée à l'aide médicale urgente. die op grond van de wet van 22 december 1999 een aanvraag tot regularisatie hebben ingediend, recht zouden hebben op volledige maatschappelijke dienstverlening tijdens de procedure tot onderzoek van hun aanvraag. Die interpretatie druist volgens de Ministerraad in tegen de uitdrukkelijke bedoeling van de wetgever. B.3.2. In beginsel gaat het Hof bij de beantwoording van prejudiciële vragen uit van de ter toetsing voorgelegde norm in de interpretatie van de verwijzende rechter. In casu echter heeft het Hof reeds eerder uitspraak gedaan over de in het geding zijnde bepalingen, zo geïnterpreteerd dat, tijdens de procedure tot onderzoek van hun aanvraag, de maatschappelijke dienstverlening aan regularisatieaanvragers die hierop op andere gronden geen recht hebben, wordt beperkt tot dringende medische hulp.
B.4.1. Dans les arrêts nos 106/2000 et 32/2001, la Cour a statué sur B.4.1. In de arresten nrs. 106/2000 en 32/2001 heeft het Hof uitspraak
une demande de suspension et un recours en annulation de l'article 14 gedaan over een vordering tot schorsing en een beroep tot vernietiging
de la loi du 22 décembre 1999. van artikel 14 van de wet van 22 december 1999.
Selon la partie requérante dans cette affaire, le législateur aurait Volgens de verzoekende partij in die zaak had de wetgever die bepaling
dû compléter cette disposition par une disposition selon laquelle
l'étranger en question ne relève pas du champ d'application de moeten aanvullen met een bepaling volgens welke de betrokken
l'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S. En n'adoptant pas une vreemdeling niet valt onder de toepassing van artikel 57, § 2, van de
telle disposition, le législateur aurait, selon la partie requérante, O.C.M.W.-wet. Door niet een dergelijke bepaling toe te voegen, zou de
méconnu les articles 10 et 11 de la Constitution. wetgever volgens de verzoekende partij de artikelen 10 en 11 van de
Grondwet hebben geschonden.
B.4.2. Dans l'arrêt n° 106/2000, la Cour a considéré : B.4.2. In het arrest nr. 106/2000 heeft het Hof overwogen :
« Au cours des mêmes travaux préparatoires, la question s'est posée de « In dezelfde parlementaire voorbereiding rees de vraag of de personen
savoir si les personnes qui introduisent une demande de régularisation die een aanvraag tot regularisatie indienen recht hebben op
ont droit à une aide sociale. maatschappelijke bijstand.
L'opinion selon laquelle la demande de régularisation ne change en De zienswijze dat de aanvraag tot regularisatie de rechtspositie van
rien la situation juridique du demandeur et, en conséquence, n'ouvre de aanvrager niet wijzigt en hem bijgevolg geen recht op
pas de droit à l'aide sociale, a été confirmée à plusieurs reprises au maatschappelijke bijstand geeft, werd in de parlementaire
cours des travaux préparatoires (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, voorbereiding meermaals bevestigd (Parl. St., Kamer, 1999-2000,
rapport, doc. 50, 0234/005, p. 60; Ann., Chambre, 1999-2000, 24 Verslag, doc 50, 0234/005, p. 60; Hand., Kamer, 1999-2000, 24 november
novembre 1999, HA 50 plen. 17, pp. 7, 8, 18 et 31-32; Doc. parl., 1999, HA 50 plen. 017, pp. 7, 8, 18 en 31-32; Parl. St., Senaat,
Sénat, 1999-2000, rapport, n° 2-202/3, p. 23). » (considérant B.4.2) 1999-2000, verslag, nr. 2-202/3, p. 23). » (overweging B.4.2)
Dans l'arrêt n° 32/2001, la Cour a considéré : In het arrest nr. 32/2001 heeft het Hof overwogen :
« Au cours des mêmes travaux préparatoires, la question s'est posée de « In dezelfde parlementaire voorbereiding rees de vraag of de personen
savoir si les personnes qui introduisent une demande de régularisation die een aanvraag tot regularisatie indienen recht hebben op
ont droit à une aide sociale. maatschappelijke dienstverlening.
L'opinion selon laquelle une demande de régularisation n'ouvre pas de De zienswijze dat een aanvraag tot regularisatie geen recht op
droit à l'aide sociale a été exprimée à plusieurs reprises au cours maatschappelijke dienstverlening geeft, werd in de parlementaire
des travaux préparatoires mais n'a pas fait l'objet d'une disposition voorbereiding meermaals uitgedrukt, zonder het voorwerp uit te maken
législative (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, rapport, doc. 50, van een wetsbepaling (Parl. St., Kamer, 1999-2000, verslag, doc. 50,
0234/005, p. 60; Ann., Chambre, 1999-2000, 24 novembre 1999, HA 50 0234/005, p. 60; Hand., Kamer, 1999-2000, 24 november 1999, HA 50 plen
plen. 17, pp. 7, 8, 18 et 31-32; Doc. parl., Sénat, 1999-2000, 017, pp. 7, 8, 18 en 31-32; Parl. St., Senaat, 1999-2000, verslag, nr.
rapport, n° 2-202/3, p. 23). » (considérant B.3.2) 2-202/3, p. 23). » (overweging B.3.2)
Dans ces deux arrêts, la Cour a estimé : In beide arresten besloot het Hof :
« En ce qu'elle fait grief au législateur de n'avoir pas ajouté à « In zoverre de verzoekende partij de wetgever verwijt dat hij aan
l'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 une disposition modifiant artikel 14 van de wet van 22 december 1999 geen bepaling tot wijziging
ou complétant l'article 57, § 2, précité, la partie requérante demande of tot aanvulling van het voormelde artikel 57, § 2, heeft ingevoegd,
à la Cour de censurer un refus du législateur de modifier une norme vraagt zij aan het Hof te oordelen over een weigering van de wetgever
ayant un autre objet que celui de la norme attaquée. » (Arrêt n° om een norm te wijzigen die een ander onderwerp heeft dan die van de
106/2000, B.6 et arrêt n° 32/2001, B.5). bestreden norm. » (arrest nr. 106/2000, B.6, en arrest nr. 32/2001, B.5)
B.5.1. Dans les arrêts nos 131/2001, 14/2002, 15/2002, 16/2002 et B.5.1. In de arresten nrs. 131/2001, 14/2002, 15/2002, 16/2002 en
17/2002, la Cour a statué sur une série de questions préjudicielles 17/2002 heeft het Hof uitspraak gedaan over een reeks prejudiciële
relatives à l'article 57 de la loi sur les C.P.A.S., que les juges a vragen betreffende de grondwettigheid van artikel 57 van de
quo avaient soumises à la Cour dans l'interprétation où cette O.C.M.W.-wet, door de verwijzende rechters voorgelegd in de
disposition n'accorde pas aux demandeurs de régularisation, au cours interpretatie dat die bepaling aan de regularisatieaanvragers tijdens
de la procédure d'examen de leur demande, une aide sociale complète, de procedure tot onderzoek van hun aanvraag, geen volledige
mais uniquement l'aide médicale urgente. maatschappelijke dienstverlening verleent, doch enkel dringende
medische hulp.
B.5.2. Dans le prolongement des arrêts nos 106/2000 et 32/2001, la B.5.2. In de lijn van de arresten nrs. 106/2000 en 32/2001 heeft het
Cour a constaté que l'interprétation des juges a quo trouvait appui Hof vastgesteld dat de door de verwijzende rechters voorgelegde
interpretatie steun vond in de tekst en in de parlementaire
dans le texte et les travaux préparatoires de la loi du 22 décembre voorbereiding van de wet van 22 december 1999. Het Hof heeft beslist
1999. La Cour a décidé que l'article 57 de la loi sur les C.P.A.S., dat artikel 57 van de O.C.M.W.-wet, zo geïnterpreteerd dat, tijdens de
interprété en ce sens qu'au cours de la procédure d'examen de leur procedure tot onderzoek van hun aanvraag, de maatschappelijke
demande, l'aide sociale accordée aux demandeurs de régularisation qui dienstverlening aan regularisatieaanvragers die hierop op andere
n'y ont pas droit pour d'autres motifs est limitée à l'aide médicale gronden geen recht hebben, wordt beperkt tot dringende medische hulp,
urgente, n'est pas contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution. niet strijdig is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.6.1. La loi du 22 décembre 1999 reste muette quant à l'aide sociale B.6.1. De wet van 22 december 1999 bepaalt niets betreffende de
maatschappelijke dienstverlening aan de regularisatieaanvragers.
accordée aux demandeurs de régularisation. L'article 57 de la loi sur Artikel 57 van de O.C.M.W.-wet maakt inzake maatschappelijke
les C.P.A.S. fait une distinction, en matière d'aide sociale, entre
les étrangers, selon que ceux-ci séjournent légalement ou illégalement dienstverlening een onderscheid tussen vreemdelingen naargelang zij al
sur le territoire. Depuis la loi du 30 décembre 1992, l'article 57, § dan niet legaal op het grondgebied verblijven. Sinds de wet van 30
2, précise que l'aide sociale accordée aux étrangers séjournant december 1992 verduidelijkt artikel 57, § 2, dat de maatschappelijke
dienstverlening aan illegaal op het grondgebied verblijvende
illégalement sur le territoire est limitée à l'aide médicale urgente. vreemdelingen wordt beperkt tot dringende medische hulp. Die maatregel
strekt ertoe de wetgeving betreffende het verblijfsstatuut van de
Cette mesure tend à harmoniser la législation relative au statut de vreemdelingen en diegene betreffende de maatschappelijke
séjour des étrangers et celle relative à l'aide sociale. dienstverlening beter op elkaar af te stemmen.
B.6.2. Dans son avis relatif au projet de loi qui est devenu la loi du B.6.2. In zijn advies omtrent het ontwerp van wet dat heeft geleid tot
de wet van 22 december 1999 heeft de Raad van State de vraag gesteld
22 décembre 1999, le Conseil d'Etat a demandé si l'article 14 de la of artikel 14 van de wet van 22 december 1999, dat bepaalt dat in
loi du 22 décembre 1999, qui dispose qu'au cours de la procédure de beginsel tijdens de regularisatieprocedure niet feitelijk zal worden
régularisation, il ne sera en principe pas procédé matériellement à un overgegaan tot verwijdering van het grondgebied, niet gepaard moest
éloignement du territoire ne devait pas être assorti d'une dérogation gaan met een afwijking van artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet, die
à l'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S., qui serait applicable zou gelden voor de duur van de regularisatieprocedure en die het
pour la durée de la procédure de régularisation et qui permettrait mogelijk zou maken aan de betrokken vreemdelingen het recht op
d'accorder aux étrangers concernés le droit à l'aide sociale. Le maatschappelijke dienstverlening te verlenen. De Raad van State ging
Conseil d'Etat partait dès lors du principe que le caractère illégal derhalve ervan uit dat het illegaal karakter van hun verblijf behouden
de leur séjour était maintenu; sinon, cette question était vaine. bleef, zo niet was de vraag niet nuttig.
B.6.3. Dans l'exposé des motifs du projet de loi, le Gouvernement a B.6.3. In de memorie van toelichting bij het ontwerp van wet antwoordt
répondu ce qui suit : de Regering daarop :
« Afin de rencontrer les observations formulées par le Conseil d'Etat, « Om tegemoet te komen aan de bemerkingen van de Raad van State dient
il faut préciser que la loi n'a pas pour objectif d'ouvrir le droit à gepreciseerd te worden dat deze wet niet de bedoeling heeft het recht
l'aide sociale pour ceux qui n'en bénéficient pas autrement. Il s'agit op sociale uitkeringen te doen ontstaan voor wie er anders geen zou
hebben. Er wordt enkel een uitzonderlijke mogelijkheid in het leven
seulement de créer une possibilité exceptionnelle d'obtenir un séjour geroepen om een wettig verblijf te verkrijgen. Het louter indienen van
légal. Le simple fait d'introduire une demande n'ouvre pas un tel een verzoek daartoe opent geen recht op maatschappelijke
droit, ne crée pas de discrimination vis-à-vis des personnes qui dienstverlening en houdt dan ook geen discriminatie in ten aanzien van
séjournent légalement en Belgique et ne constitue dès lors pas une mensen die wettig in België verblijven en schendt derhalve het
rupture du principe d'égalité inscrit à l'article 10 de la gelijkheidsbeginsel van artikel 10 van de Grondwet niet. » (Parl. St.,
Constitution » (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, DOC 50-0234/001, p. Kamer, 1999-2000, DOC 50-0234/001, p. 5)
5). B.6.4. Il a ensuite été souligné à plusieurs reprises dans les travaux B.6.4. In de parlementaire voorbereiding wordt daarna meermaals
préparatoires que la demande de régularisation ne modifiait pas le beklemtoond dat een aanvraag tot regularisatie niet de juridische
statut juridique du séjour des intéressés et n'ouvrait pas, en tant verblijfsstatus van de betrokkenen wijzigt en als dusdanig geen recht
que telle, un droit à l'aide sociale. C'est la raison pour laquelle op maatschappelijke dienstverlening doet ontstaan. Artikel 57, § 2,
l'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S. a été maintenu inchangé van de O.C.M.W.-wet werd daarom ongewijzigd behouden (Parl. St.,
(Doc. parl., Chambre, 1999-2000, DOC 50-0234/001, p. 5, et DOC Kamer, 1999-2000, DOC 50-0234/001, p. 5, en DOC 50-0234/005, p. 60;
50-0234/005, p. 60; Ann., Chambre, 1999-2000, 24 novembre 1999, HA 50 Hand., Kamer, 1999-2000, 24 november 1999, HA 50 plen. 017, pp. 7, 8,
plen. 017, pp. 7, 8, 18, 31 et 32; Doc. parl., Sénat, 1999-2000, n° 18, 31 en 32; Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. 2-202/3, p. 23).
2-202/3, p. 23). B.6.5. Il ressort des travaux préparatoires de la même loi qu'un B.6.5. Uit de parlementaire voorbereiding van dezelfde wet blijkt dat
équilibre a été recherché entre, d'une part, le souci de trouver une werd gestreefd naar een evenwicht tussen, enerzijds, de bekommernis om
solution humaine et définitive pour un grand nombre d'étrangers qui een humane en definitieve oplossing te vinden voor een grote groep
séjournaient illégalement sur le territoire et, d'autre part, le souci vreemdelingen die illegaal op het grondgebied verbleven en,
de veiller à ce que les demandes puissent être gérées, en vue de la anderzijds, de bekommernis te waken over de beheersbaarheid van de
aanvragen met het oog op het welslagen van die grootschalige operatie
réussite de cette opération d'envergure (Doc. parl., Chambre, (Parl. St., Kamer, 1999-2000, DOC 50-0234/001, pp. 3-10, en DOC
1999-2000, DOC 50-0234/001, pp. 3-10, et DOC 50-0234/005, pp. 5-16). 50-0234/005, pp. 5-16).
B.6.6. Le législateur n'a pas opté pour une régularisation B.6.6. De wetgever heeft niet gekozen voor een automatische
automatique, mais bien pour une procédure dans laquelle il est regularisatie, doch wel voor een procedure waarbij van geval tot geval
examiné, cas par cas, si les conditions fixées par la loi sont wordt onderzocht of aan de door de wet gestelde vereisten is voldaan.
remplies. En ne prévoyant pas que l'introduction d'une demande de Door niet erin te voorzien dat het indienen van een
régularisation ouvrirait, par elle-même, un droit à l'aide sociale, il regularisatieaanvraag op zich een recht op maatschappelijke
a entendu éviter l'attrait financier de la demande de régularisation, dienstverlening zou doen ontstaan, heeft de wetgever de financiële
afin d'écarter les demandes abusives introduites uniquement dans le aantrekkingskracht van de regularisatieaanvraag willen voorkomen om
but d'obtenir l'aide sociale et afin de combattre une immigration onterechte aanvragen, ingediend met de enkele bedoeling
maatschappelijke dienstverlening te verkrijgen, te weren en om
illégale supplémentaire (voy. Doc. parl., Chambre, 1999-2000, DOC bijkomende illegale immigratie tegen te gaan (zie : Parl. St., Kamer,
50-0234/001, p. 10, et DOC 50-0234/005, p. 13, p. 60 et p. 65; Ann., 1999-2000, DOC 50-0234/001, p. 10, en DOC 50-0234/005, pp. 13, 60 en
Chambre, 1999-2000, 24 novembre 1999, HA 50 plen. 017, pp. 31 et 32; 65; Hand., Kamer, 1999-2000, 24 november 1999, HA 50 plen. 017, pp. 31
Doc. parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-202/3, pp. 4 et 6). en 32; Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. 2-202/3, pp. 4 en 6).
B.7.1. En vertu de l'article 14 de la loi du 22 décembre 1999, hormis B.7.1. Volgens artikel 14 van de wet van 22 december 1999 zal, behalve
les mesures d'éloignement motivées par l'ordre public ou la sécurité voor maatregelen tot verwijdering die gemotiveerd zijn door de
nationale, ou à moins que la demande ne réponde manifestement pas aux openbare orde of de nationale veiligheid, of tenzij de aanvraag
conditions de l'article 9, il ne sera pas procédé matériellement à un kennelijk niet beantwoordt aan de voorwaarden bepaald in artikel 9, er
éloignement entre l'introduction de la demande et le jour où une niet feitelijk worden overgegaan tot verwijdering tussen de indiening
décision négative a été prise en application de l'article 12. van de aanvraag en de dag waarop een negatieve beslissing wordt
genomen met toepassing van artikel 12.
B.7.2. Dans les travaux préparatoires de l'article 14 précité, la B.7.2. In de parlementaire voorbereiding van voormeld artikel 14 wordt
portée de cette disposition est exposée comme suit : de draagwijdte van die bepaling als volgt toegelicht :
« Cet article consacre le principe selon lequel il ne sera pas « Dit artikel bekrachtigt het principe volgens hetwelk er niet zal
matériellement procédé à un éloignement des demandeurs pendant la worden overgegaan tot een effectieve verwijdering van de aanvragers
période d'examen de leur demande. Autrement dit, lorsqu'une mesure tijdens de onderzoeksperiode van hun aanvraag. M.a.w. wanneer een
d'éloignement a été décidée, celle-ci subsiste, mais il est simplement verwijderingsmaatregel beslist werd, blijft deze bestaan maar er wordt
veillé à ce qu'elle ne soit pas exécutée matériellement jusqu'au jour over gewaakt dat deze materieel niet wordt uitgevoerd tot op de dag
de la décision négative éventuelle » (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, van de eventuele negatieve beslissing. » (Parl. St., Kamer, 1999-2000,
DOC 50-0234/001, p. 18). DOC 50-0234/001, p. 18)
B.7.3. L'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 a pour effet que les B.7.3. Artikel 14 van de wet van 22 december 1999 heeft tot gevolg dat
étrangers qui ont introduit une demande de régularisation de séjour de vreemdelingen die een aanvraag tot regularisatie hebben ingediend,
sont tolérés sur le territoire durant le déroulement de cette gedurende die procedure op het grondgebied worden gedoogd, zonder aan
procédure, sans que soit accordée à ceux d'entre eux qui séjournent diegenen onder hen die illegaal op het grondgebied verblijven een
illégalement sur le territoire un titre de séjour. Lorsqu'un ordre de verblijfsvergunning te verlenen. Indien voorheen aan de betrokkenen
quitter le territoire a été donné précédemment à l'intéressé, celui-ci het bevel was gegeven het grondgebied te verlaten, blijft dat bevel
subsiste, même s'il n'est pas procédé effectivement à son exécution gelden, ook al wordt niet effectief tot gedwongen uitvoering
forcée (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, DOC 50-0234/001, p. 18). overgegaan (Parl. St., Kamer, 1999-2000, DOC 50-0234/001, p. 18).
B.7.4. Il n'aurait pas été raisonnable d'inviter les étrangers B.7.4. Het ware niet redelijk geweest illegaal op het grondgebied
séjournant illégalement sur le territoire et dont le séjour est verblijvende vreemdelingen, die vaak clandestien op het grondgebied
souvent clandestin à se faire connaître en introduisant une demande de verblijven, uit te nodigen om zich bekend te maken door een
régularisation de séjour, sans leur donner la garantie qu'ils ne regularisatieaanvraag in te dienen, zonder hun de waarborg te geven
seront « matériellement » pas éloignés. Il ne serait pas davantage raisonnable d'affirmer qu'il n'est constitutionnellement possible de leur accorder cette garantie que si elle est accompagnée de l'octroi du droit à l'aide sociale, même s'il n'est pas établi qu'ils remplissent les conditions pour obtenir la régularisation. En vue d'entrer en ligne de compte pour une régularisation sur la base de la loi du 22 décembre 1999, l'étranger doit d'ailleurs, dans la plupart des cas, déjà avoir séjourné durant une longue période sur le territoire sans qu'il ait eu droit, alors non plus, à une autre aide sociale que l'aide médicale urgente. dat zij niet « feitelijk » zouden worden verwijderd. Het is echter al evenmin redelijk te stellen dat het verlenen van die waarborg grondwettelijk slechts mogelijk zou zijn, indien het gepaard zou gaan met het verlenen van een recht op maatschappelijke dienstverlening, ook al is niet uitgemaakt dat zij aan de voorwaarden voor regularisatie voldoen. Om in aanmerking te komen voor regularisatie op grond van de wet van 22 december 1999 dient de vreemdeling trouwens in de meeste gevallen reeds geruime tijd op het grondgebied te hebben verbleven, zonder ook toen recht te hebben gehad op andere maatschappelijke dienstverlening dan dringende medische hulp.
Le législateur n'a donc pas voulu attacher à l'article 14 l'octroi De wetgever heeft derhalve aan artikel 14 niet het verlenen van
d'une aide sociale et n'a, pour cette raison, pas modifié l'article 57 de la loi sur les C.P.A.S. maatschappelijke dienstverlening willen verbinden en heeft daarom artikel 57 van de O.C.M.W.-wet niet gewijzigd.
B.8.1. L'intention du législateur de ne pas octroyer d'aide sociale au B.8.1. De bedoeling van de wetgever om hangende de procedure geen
cours de la procédure a de nouveau été expressément confirmée, après O.C.M.W.-steun te verlenen, werd na de totstandkoming van de voormelde
l'adoption de la loi précitée du 22 décembre 1999, par le Vice-premier wet van 22 december 1999 opnieuw uitdrukkelijk bevestigd door de
ministre et ministre du Budget, de l'Intégration sociale et de Vice-Eerste Minister en Minister van Begroting, Maatschappelijke
l'Economie sociale : Integratie en Sociale Economie :
« En principe, la demande de régularisation ne change rien au droit à « De regularisatieaanvraag verandert in beginsel niets aan het recht
l'aide sociale. [...] Le fait de demander la régularisation ne donne op maatschappelijke dienstverlening. [...] Het feit dat de
regularisatie wordt aangevraagd, geeft evenmin recht op
pas non plus le droit à l'aide sociale. » (Ann., Chambre, 1999-2000, maatschappelijke dienstverlening. » (Hand., Kamer, 1999-2000, 23 maart
23 mars 2000, HA 50 plen. 049, p. 12). 2000, HA 50 plen. 049, p. 12) (eigen vertaling)
B.8.2. Cette même position a été adoptée par le ministre de B.8.2. Hetzelfde standpunt werd ingenomen door de Minister van
l'Intérieur : Binnenlandse Zaken :
« Cette loi est claire. Je rappelle que l'opération de régularisation « Die wet is duidelijk. Ik herinner eraan dat de mogelijkheid tot
est une faveur de l'Etat : la demande de régularisation ne modifie pas regularisatie een gunst vanwege de Staat is : de regularisatieaanvraag
en soi la situation juridique des demandeurs de régularisation en wijzigt op zich niet de rechtstoestand van de regularisatieaanvragers
matière d'aide sociale. Dès lors qu'ils seront régularisés, ils op het vlak van maatschappelijke dienstverlening. Zodra zij
geregulariseerd zullen zijn, zullen zij vanzelfsprekend volledige
recevront bien entendu l'ensemble de l'aide sociale. maatschappelijke dienstverlening krijgen. Dat is de wet en die moet
C'est la loi et elle doit être appliquée. Je ne puis rien ajouter. » worden toegepast. Ik kan daaraan niets toevoegen. » (Hand., Kamer,
(Ann., Chambre, 1999-2000, 6 avril 2000, HA 50 plen. 051, p. 19) 1999-2000, 6 april 2000, HA 50 plen. 051, p. 19) (eigen vertaling)
B.9. Il ressort de ce qui précède que l'interprétation selon laquelle, B.9. Uit hetgeen voorafgaat blijkt dat de interpretatie dat, tijdens
au cours de la procédure d'examen de la demande, l'aide sociale de procedure tot onderzoek van de aanvraag, de maatschappelijke
accordée aux demandeurs de régularisation qui n'y ont pas droit pour dienstverlening aan regularisatieaanvragers die hierop op andere
d'autres motifs est limitée à l'aide médicale urgente se fonde sur les gronden geen recht hebben, wordt beperkt tot dringende medische hulp,
termes univoques de l'article 57 de la loi sur les C.P.A.S., qui ne steunt op de ondubbelzinnige bewoordingen van artikel 57 van de
prévoit pas d'exception en l'espèce pour cette catégorie d'étrangers, O.C.M.W.-wet, dat ter zake in geen uitzondering voor die categorie van
et est confirmée par les travaux préparatoires dénués de toute vreemdelingen voorziet en bevestigd wordt door een eenduidige
ambiguïté de la loi du 22 décembre 1999. parlementaire voorbereiding van de wet van 22 december 1999.
B.10. Le juge a quo soumet cependant l'article 57, § 2, de la loi sur B.10. De verwijzende rechter legt echter artikel 57, § 2, van de
les C.P.A.S. dans l'interprétation selon laquelle cette disposition O.C.M.W.-wet voor in de interpretatie volgens welke die bepaling niet
van toepassing is op een vreemdeling die tijdens de procedure tot
n'est pas applicable à un étranger qui, pendant la procédure d'examen onderzoek van zijn aanvraag tot regularisatie niet feitelijk van het
de sa demande de régularisation, ne sera pas matériellement éloigné du grondgebied zal worden verwijderd op grond van artikel 14 van de wet
territoire sur la base de l'article 14 de la loi du 22 décembre 1999. van 22 december 1999.
B.11.1. A cet égard il convient d'observer que l'article 57 de la loi B.11.1. Te dien aanzien dient te worden opgemerkt dat artikel 57 van
sur les C.P.A.S. fait une distinction, en matière d'aide sociale, de O.C.M.W.-wet inzake maatschappelijke dienstverlening een
entre les étrangers, selon que ceux-ci séjournent légalement ou onderscheid maakt tussen vreemdelingen naargelang zij al dan niet
illégalement sur le territoire. legaal op het grondgebied verblijven.
B.11.2. C'est au législateur qu'il appartient de mener une politique B.11.2. Het komt de wetgever toe een beleid betreffende de toegang tot
concernant l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van
l'éloignement des étrangers et de prévoir à cet égard, dans le respect vreemdelingen te voeren en daaromtrent, met inachtneming van het
du principe d'égalité et de non-discrimination, les mesures gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel, in de nodige maatregelen
nécessaires qui portent notamment sur la fixation des conditions te voorzien die betrekking hebben op onder meer het vaststellen van de
auxquelles le séjour d'un étranger est légal ou non. voorwaarden volgens welke het verblijf van een vreemdeling al dan niet
B.11.3. Bien que, dans l'interprétation du juge a quo, l'article 14 de wettig is. B.11.3. Hoewel in de interpretatie van de verwijzende rechter artikel
la loi du 22 décembre 1999 fasse obstacle à l'application de l'article 14 van de wet van 22 december 1999 de toepassing verhindert van
57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S., il ne peut être inféré de cette artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet, kan uit die interpretatie niet
interprétation que les étrangers en question ne séjourneraient pas worden afgeleid dat de betrokken vreemdelingen niet illegaal op het
illégalement sur le territoire. Non seulement le législateur a grondgebied zouden verblijven. Niet alleen heeft de wetgever bij de
expressément considéré, lors de l'adoption de la loi du 22 décembre totstandkoming van de wet van 22 december 1999 uitdrukkelijk gesteld
1999, que la demande de régularisation ne modifie pas le statut du dat de aanvraag tot regularisatie niet de verblijfsstatus van de
séjour des intéressés (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, DOC betrokken personen wijzigt (Parl. St., Kamer, 1999-2000, DOC
50-0234/005, p. 60, et Doc. parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-202/3, pp. 50-0234/005, p. 60, en Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. 2-202/3, pp.
36 et 58), mais la régularisation entend précisément offrir aux 36 en 58), maar de regularisatie is juist bedoeld om de betrokkenen
intéressés un statut de séjour légal s'ils remplissent les conditions émises par la loi, de sorte qu'il ne saurait être soutenu qu'ils auraient déjà été en situation légale avant qu'une décision ait été prise au sujet de leur demande. B.11.4. En effet, le législateur n'a pas opté pour une régularisation automatique, mais bien pour une procédure dans laquelle il est examiné, cas par cas, si les conditions fixées par la loi sont remplies. Ce n'est qu'à l'issue d'un examen approfondi de la demande qu'il apparaîtra si l'étranger en question entre en ligne de compte pour une régularisation et peut obtenir un statut de séjour légal. een wettig verblijfsstatuut te geven indien zij beantwoorden aan de door de wet gestelde vereisten, zodat niet staande kan worden gehouden dat ze reeds vooraleer over hun aanvraag is beslist legaal zouden zijn. B.11.4. De wetgever heeft immers niet gekozen voor een automatische regularisatie, doch wel voor een procedure waarbij van geval tot geval wordt onderzocht of aan de door de wet gestelde vereisten is voldaan. Pas wanneer de aanvraag grondig is onderzocht, zal blijken of de betrokken vreemdeling voor regularisatie in aanmerking komt en dus een wettige verblijfsstatus kan verwerven.
B.11.5. La limitation de l'aide sociale à l'aide médicale urgente est B.11.5. De beperking van de maatschappelijke dienstverlening tot
motivée non seulement par la volonté d'inciter les étrangers en séjour dringende medische hulp is niet alleen gemotiveerd door het oogmerk de
illégal à quitter le territoire, mais aussi par le fait que l'Etat ne illegaal op het grondgebied verblijvende vreemdelingen ertoe aan te
doit pas se reconnaître, face aux besoins de ceux qui séjournent sporen het grondgebied te verlaten, maar ook door het feit dat de
Staat niet dezelfde verplichtingen op zich dient te nemen ten aanzien
illégalement sur le territoire, les mêmes devoirs qu'à l'égard de ceux van de noden van wie illegaal op het grondgebied verblijft als ten
qui séjournent légalement sur le territoire. aanzien van wie er op wettige wijze verblijft.
B.12.1. L'interprétation soumise par le juge a quo, selon laquelle B.12.1. De interpretatie voorgelegd door de verwijzende rechter, dat
l'article 14 impliquerait non seulement que les demandeurs de artikel 14 niet alleen tot gevolg zou hebben dat de betrokkenen
tijdens het onderzoek van hun aanvraag niet feitelijk van het
régularisation ne seront matériellement pas éloignés mais en outre grondgebied kunnen worden verwijderd maar bovendien ook tot gevolg zou
qu'ils auraient droit à une aide sociale complète pendant l'examen de hebben dat de regularisatieaanvragers recht krijgen op volledige
leur demande, signifie qu'il serait dérogé, sans disposition légale maatschappelijke dienstverlening, impliceert dat, zonder een
uitdrukkelijke wettelijke bepaling, voor één categorie van
expresse, pour une seule catégorie d'étrangers, aux principes de base vreemdelingen wordt afgeweken van de basisbeginselen vervat in artikel
inscrits à l'article 57 de la loi sur les C.P.A.S., qui attache 57 van de O.C.M.W.-wet, dat het verlenen van volledige O.C.M.W.-hulp
l'octroi d'une aide complète par le C.P.A.S. à la possession d'un verbindt aan het hebben van een legaal verblijfsstatuut of aan het
statut de séjour légal ou à la situation des candidats-réfugiés dont zich bevinden in een voor de bevoegde instanties hangende
la demande est pendante devant les autorités compétentes et qui asielprocedure en dat aan personen die illegaal op het grondgebied
garantit uniquement l'aide médicale urgente aux personnes qui verblijven, enkel dringende medische hulp waarborgt.
séjournent illégalement dans le Royaume.
B.12.2. Dans cette interprétation, parmi les étrangers séjournant B.12.2. In die interpretatie wordt onder de illegaal op het
illégalement sur le territoire, une distinction est faite entre les grondgebied verblijvende vreemdelingen een onderscheid gemaakt tussen
étrangers qui ont introduit une demande de régularisation, pour de vreemdelingen die een aanvraag tot regularisatie hebben ingediend,
lesquels, selon la question préjudicielle, l'article 14 susmentionné voor wie volgens de prejudiciële vraag het voormelde artikel 14 de
empêcherait l'application de l'article 57, § 2, de la loi sur les toepassing van artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet zou verhinderen,
C.P.A.S., et les autres étrangers illégaux pour lesquels cette en de andere illegale vreemdelingen, voor wie die in dat artikel
restriction contenue dans cet article reste d'application intégrale. besloten beperking onverkort geldt. In die interpretatie volstaat het
Dans cette interprétation, la simple introduction d'une demande de louter indienen van een aanvraag tot regularisatie op basis van de wet
régularisation sur la base de la loi du 22 décembre 1999 suffit pour van 22 december 1999 om volledige maatschappelijke dienstverlening te
obtenir une aide sociale complète, même si les intéressés ne se
trouvent pas dans les conditions requises pour entrer en ligne de verkrijgen, ook al bevinden de betrokkenen zich niet in de voorwaarden
compte en vue d'une régularisation. om voor regularisatie in aanmerking te komen.
B.13.1. Pour apprécier le caractère justifié ou non de la disposition B.13.1. Bij de beoordeling van het al dan niet gerechtvaardigd
en cause, dans l'interprétation du juge a quo, il convient d'avoir karakter van de in het geding zijnde bepaling in de interpretatie van
égard au fait que, s'agissant de l'aide sociale, une distinction doit de verwijzende rechter dient voor ogen te worden gehouden dat inzake
être établie au sein du groupe des demandeurs de régularisation. maatschappelijke dienstverlening, binnen de groep van
regularisatieaanvragers, een onderscheid moet worden gemaakt. Sommige
regularisatieaanvragers genoten op basis van andere juridische gronden
Certains demandeurs de régularisation bénéficiaient déjà, sur d'autres reeds maatschappelijke dienstverlening vóór de totstandkoming van de
bases juridiques, d'une aide sociale avant l'adoption de la loi du 22 wet van 22 december 1999 en behouden dat recht tijdens de procedure.
décembre 1999 et conservent ce droit au cours dela procédure. De uitbreiding van de maatschappelijke dienstverlening die het gevolg
L'extension de l'aide sociale qui découle de l'interprétation du juge is van de interpretatie van de verwijzende rechter heeft dus enkel
a quo porte donc uniquement sur les demandeurs de régularisation qui betrekking op regularisatieaanvragers die zich niet hebben gedragen
ne se sont pas conformés à la réglementation existante en matière de séjour et qui se trouvent dans une situation de séjour illégale par leur propre fait, soit parce qu'ils se sont rendus sur le territoire sans autorisation et sont restés clandestins, soit parce qu'ils séjournent dans le Royaume après l'expiration de la période pour laquelle ils avaient reçu l'autorisation requise, soit encore parce qu'ils avaient été déboutés, après avoir introduit une demande d'asile, et n'ont pas donné suite à un ordre de quitter le territoire. B.13.2. Supposer que la simple introduction d'une demande de régularisation, sans qu'il soit établi que l'intéressé entre effectivement en ligne de compte pour une régularisation, fait naître un droit à une aide sociale implique que des personnes qui savent qu'elles ne peuvent en aucun cas entrer en ligne de compte pour une régularisation pourraient introduire une demande de mauvaise foi, ce qui aurait pour conséquence qu'elles obtiendraient un droit à une aide sociale complète. Dans cette interprétation, les étrangers en question seraient injustement privilégiés par rapport aux étrangers illégaux overeenkomstig de bestaande verblijfsreglementering en zich door hun eigen toedoen in een onwettige verblijfssituatie bevinden, hetzij doordat zij zich zonder toestemming toegang tot het grondgebied hadden verschaft en in de clandestiniteit waren gebleven, hetzij doordat zij op het grondgebied verblijven na het verstrijken van de periode waarvoor zij de vereiste toestemming hadden verkregen, hetzij doordat zij, na een asielaanvraag te hebben ingediend, uitgeprocedeerd waren en geen gevolg hebben gegeven aan een bevel het grondgebied te verlaten. B.13.2. Aannemen dat louter door het indienen van een regularisatieaanvraag, zonder dat is uitgemaakt of de betrokkene effectief voor regularisatie in aanmerking komt, een recht ontstaat op maatschappelijke dienstverlening, houdt in dat ook personen die weten dat zij in geen enkel opzicht voor regularisatie in aanmerking kunnen komen, te kwader trouw een aanvraag zouden kunnen indienen, waarvan het gevolg zou zijn dat ze een recht zouden krijgen op volledige maatschappelijke dienstverlening. In die interpretatie zouden de betrokken vreemdelingen ten onrechte worden bevoordeeld ten aanzien
qui, parce qu'ils ont estimé ne pas entrer en ligne de compte pour une van de illegale vreemdelingen die, omdat zij meenden niet voor
régularisation, n'ont pas introduit de demande, pour lesquels regularisatie in aanmerking te komen, geen aanvraag hebben ingediend,
l'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 n'empêche pas l'éloignement voor wie artikel 14 van de wet van 22 december 1999 niet verhindert
du territoire et à propos desquels il n'est pas contesté qu'ils n'ont dat zij van het grondgebied kunnen worden verwijderd en ten aanzien
pas droit à une aide sociale complète. van wie niet wordt betwist dat ze geen recht hebben op volledige
B.13.3. Comme la Cour l'a considéré dans son arrêt n° 131/2001, la maatschappelijke dienstverlening.
situation des demandeurs de régularisation diffère objectivement de B.13.3. Zoals het Hof in het arrest nr. 131/2001 heeft gesteld, is de
celle des personnes qui avaient obtenu un statut de séjour légal avant situatie van regularisatieaanvragers objectief verschillend van de
l'adoption de la loi du 22 décembre 1999, sur la base des procédures situatie van degenen die, vóór de totstandkoming van de wet van 22
appropriées, ou dont la demande d'asile était encore pendante devant december 1999, op grond van de daartoe geëigende procedures, een
les instances compétentes. wettige verblijfsstatus hadden verkregen of voor de bevoegde
Eu égard à cette différence, il n'existe pas, dans la circonstance de instanties nog een asielaanvraag hangende hadden.
l'espèce, de justification objective et raisonnable au traitement égal Gelet op dat verschil, is er in de gegeven omstandigheden geen
de ces catégories en vue de l'octroi d'une aide sociale et rien ne objectieve en redelijke rechtvaardiging voorhanden om die categorieën
justifie, sans une disposition législative adoptée à cet effet, qu'il op dezelfde wijze te behandelen bij het verlenen van maatschappelijke
dienstverlening en zonder een daartoe strekkende wettelijke bepaling
soit dérogé aux principes qui fondent l'article 57 de la loi sur les af te wijken van de beginselen die aan de basis liggen van artikel 57
C.P.A.S. van de O.C.M.W.-wet.
B.13.4. Enfin, l'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S. B.13.4. Ten slotte zou artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet in de
instaurerait également, dans l'interprétation soumise, une différence voorgelegde interpretatie ook een niet-gerechtvaardigd onderscheid in
behandeling instellen tussen regularisatieaanvragers en
de traitement non justifiée entre les demandeurs de régularisation et kandidaat-vluchtelingen, nu aan de eerste categorie tijdens het
les candidats réfugiés, dès lors qu'une aide pécuniaire pourrait être onderzoek van hun aanvraag geldelijke dienstverlening zou kunnen
fournie à la première catégorie pendant l'examen de sa demande, alors worden verstrekt, terwijl de maatschappelijke dienstverlening aan de
que l'aide sociale accordée à la deuxième catégorie conformément à tweede categorie overeenkomstig artikel 57ter van die wet, ingevoegd
l'article 57ter de cette loi, inséré par la loi du 2 janvier 2001, est bij de wet van 2 januari 2001, beperkt wordt tot dienstverlening in
limitée à une aide sociale en nature dans un centre d'accueil dans natura in een opvangcentrum waar de betrokkenen verplicht zijn
lequel les intéressés sont obligatoirement inscrits, bien que, ingeschreven, alhoewel zij, in tegenstelling tot de eerste categorie,
contrairement à la première catégorie, ils bénéficient de la de bescherming genieten die wordt geboden door het Internationaal
protection offerte par la Convention internationale relative au statut des réfugiés du 28 juillet 1951. Verdrag van 28 juli 1951 betreffende de status van vluchtelingen.
B.13.5. Par ailleurs, dans l'arrêt n° 32/2001, par lequel elle a B.13.5. In zijn arrest nr. 32/2001, waarmee het beroep tegen artikel
rejeté le recours dirigé contre l'article 14 de la loi du 22 décembre 14 van de wet van 22 december 1999 werd verworpen, heeft het Hof
1999, la Cour a implicitement mais nécessairement jugé que cet article overigens impliciet maar zeker geoordeeld dat dat artikel het
n'avait pas modifié l'article 57, § 2, précité. voormelde artikel 57, § 2, niet had gewijzigd.
B.13.6. La Cour ne peut donc, en vertu de l'article 9, § 2, de la loi
spéciale du 6 janvier 1989, avoir égard à l'interprétation qui lui est B.13.6. Krachtens artikel 9, § 2, van de bijzondere wet van 6 januari
1989 kan het Hof bijgevolg geen rekening houden met de interpretatie
soumise, en ce qu'elle est incompatible avec ce qu'elle a jugé dans die aan het Hof wordt voorgelegd, nu zij onbestaanbaar is met wat het
l'arrêt n° 32/2001. Hof in het arrest nr. 32/2001 heeft geoordeeld.
B.14. Dès lors que le législateur n'a pas prévu une régularisation B.14. Aangezien de wetgever niet heeft voorzien in een automatische
automatique, mais bien une procédure en vertu de laquelle il convient regularisatie, maar wel in een procedure waarbij van geval tot geval
d'examiner cas par cas si les intéressés entrent en ligne de compte moet worden onderzocht of de betrokkenen voor regularisatie in
pour une régularisation, l'article 57, §§ 1er et 2, de la loi sur les aanmerking komen, kan artikel 57, §§ 1 en 2, van de O.C.M.W.-wet niet
C.P.A.S. ne peut être interprété en ce sens que les intéressés in die zin worden geïnterpreteerd dat de betrokkenen louter door het
auraient droit, par la simple introduction de leur demande, et avant indienen van hun aanvraag, en voordat die aanvraag is onderzocht en
que cette demande ait été examinée et que leur séjour ait été hun verblijf wordt geregulariseerd, recht zouden hebben op volledige
régularisé, à une aide sociale complète. maatschappelijke dienstverlening.
B.15. Il découle de ce qui précède que l'article 57, § 2, de la loi B.15. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat artikel 57, § 2, van de
sur les C.P.A.S., lu isolément ou en combinaison avec l'article 14 de O.C.M.W.-wet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 14 van de
la loi du 22 décembre 1999, doit être interprété par le juge a quo en wet van 22 december 1999, door de verwijzende rechter zo moet worden
ce sens qu'il ne garantit qu'une aide médicale urgente aux étrangers geïnterpreteerd dat het de vreemdelingen die een aanvraag tot
qui introduisent une demande de régularisation tant que leur statut de regularisatie indienen, zolang hun verblijfsstatus niet is
séjour n'a pas été régularisé. geregulariseerd, enkel dringende medische hulp waarborgt.
Il n'existe donc pas de différence de traitement entre, d'une part, Er bestaat derhalve geen verschil in behandeling tussen, enerzijds,
les étrangers qui séjournent illégalement dans le pays et qui ont vreemdelingen die illegaal in het land verblijven en een aanvraag tot
introduit une demande de régularisation sur la base de la loi du 22 regularisatie hebben ingediend op basis van de wet van 22 december
décembre 1999 et, d'autre part, les étrangers qui séjournent 1999 en, anderzijds, vreemdelingen die illegaal in het land verblijven
illégalement dans le pays et qui ont introduit une demande en een aanvraag tot machtiging van verblijf in het Rijk hebben
d'autorisation de séjour dans le Royaume sur la base de l'article 9, alinéa 3, de la loi du 15 décembre 1980. ingediend op basis van artikel 9, derde lid, van de wet van 15 december 1980.
B.16. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.16. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres Artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de
publics d'aide sociale, dont la portée n'a pas été modifiée par openbare centra voor maatschappelijk welzijn, waarvan de draagwijdte
l'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 et qui s'applique donc à niet is gewijzigd bij artikel 14 van de wet van 22 december 1999 en
dat dus van toepassing is op de vreemdeling die onwettig op het
l'étranger séjournant illégalement sur le territoire qui a introduit grondgebied verblijft en die een regularisatieaanvraag heeft ingediend
une demande de régularisation sur la base de la loi du 22 décembre op grond van de wet van 22 december 1999, zolang zijn verblijf niet is
1999, aussi longtemps que son séjour n'est pas régularisé, et qui geregulariseerd, en dat ook van toepassing is op de illegaal op het
s'applique aussi à l'étranger séjournant illégalement sur le grondgebied verblijvende vreemdeling die een aanvraag tot machtiging
territoire et qui a introduit une demande d'autorisation de séjour tot verblijf in het Rijk op grond van artikel 9, derde lid, van de wet
dans le Royaume sur la base de l'article 9, alinéa 3, de la loi du 15 van 15 december 1980 heeft ingediend, zolang hij niet tot verblijf in
décembre 1980, aussi longtemps qu'il n'est pas autorisé à séjourner
dans le Royaume, ne viole pas les articles 10 et 11 de la het Rijk is gemachtigd, schendt niet de artikelen 10 en 11 van de
Constitution, lus isolément ou en combinaison avec les articles 23 et Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 23 en 191
191 de la Constitution, avec l'article 11.1 du Pacte international van de Grondwet, met artikel 11.1 van het Internationaal Verdrag
relatif aux droits économiques, sociaux et culturels et avec l'article
13 de la Convention européenne des droits de l'homme. inzake economische, sociale en culturele rechten en met artikel 13 van
het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 décembre 2004. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 december 2004.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
A. Arts. A. Arts.
^