← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 192/2004 du 24 novembre 2004 Numéros du rôle : 2916 à 2925, 2944, 2946,
2947, 3028 et 3043 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 261, 265,
281 à 283 et 311 de la loi générale sur les douanes e La Cour d'arbitrage, composée
des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 192/2004 du 24 novembre 2004 Numéros du rôle : 2916 à 2925, 2944, 2946, 2947, 3028 et 3043 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 261, 265, 281 à 283 et 311 de la loi générale sur les douanes e La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 192/2004 van 24 november 2004 Rolnummers 2916 tot 2925, 2944, 2946, 2947, 3028 en 3043 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 261, 265, 281 tot 283 en 311 van de algemene wet inzake douane en ac Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 192/2004 du 24 novembre 2004 | Uittreksel uit arrest nr. 192/2004 van 24 november 2004 |
Numéros du rôle : 2916 à 2925, 2944, 2946, 2947, 3028 et 3043 | Rolnummers 2916 tot 2925, 2944, 2946, 2947, 3028 en 3043 |
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 261, | In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 261, 265, |
265, 281 à 283 et 311 de la loi générale sur les douanes et accises, | 281 tot 283 en 311 van de algemene wet inzake douane en accijnzen, |
coordonnée par arrêté royal du 18 juillet 1977, posées par le Tribunal | gecoördineerd bij koninklijk besluit van 18 juli 1977, gesteld door de |
correctionnel de Dinant. | Correctionele Rechtbank te Dinant. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et J.-P. Snappe, | P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en J.-P. Snappe, |
assistée du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, | bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
a. Par jugements du 14 janvier 2004 en cause du Ministre des Finances | a. Bij vonnissen van 14 januari 2004 in zake de Minister van Financiën |
et du Ministère public contre J. Minette et autres, dont les | en het openbaar ministerie tegen J. Minette en anderen, waarvan de |
expéditions sont parvenues au greffe de la Cour d'arbitrage le 12 | expedities ter griffie van het Arbitragehof zijn ingekomen op 12 |
février 2004, le Tribunal correctionnel de Dinant a posé la question | februari 2004, heeft de Correctionele Rechtbank te Dinant de volgende |
préjudicielle suivante : | prejudiciële vraag gesteld : |
« Les articles 261, 265, 281 à 283 et 311 de la loi générale sur les | « Schenden de artikelen 261, 265, 281 tot 283 en 311 van de algemene |
douanes et accises du 18 juillet 1977 ne violent-ils pas les articles | wet van 18 juli 1977 inzake douane en accijnzen de artikelen 10 en 11 |
10 et 11 de la Constitution ainsi que l'article 6 de la Convention | van de Grondwet alsook artikel 6 van het Europees Verdrag voor de |
européenne de sauvegarde des droits de l'homme par le fait qu'en | Rechten van de Mens door het feit dat zij, door de uitoefening van de |
publieke vordering toe te vertrouwen aan het Ministerie van Financiën | |
confiant l'exercice de l'action publique au Ministère des Finances | en niet aan het openbaar ministerie wat betreft de inbreuk waarvan de |
plutôt qu'au Ministère public quant à l'infraction dont est saisi le | rechtbank kennis heeft genomen, deze publieke vordering ondergeschikt |
tribunal ils font de celle-ci l'accessoire d'une politique de | maken aan een beleid van administratieve sancties dat door de |
sanctions administratives menée par le pouvoir exécutif dans la | uitvoerende macht wordt gevoerd bij het volbrengen van zijn |
réalisation de ses missions en privant par le fait même le justiciable | opdrachten, waardoor de vereisten van een eerlijk proces, onder andere |
de la garantie des exigences du procès équitable, notamment en termes | in termen van redelijke termijn, die het openbaar ministerie per |
de délai raisonnable, que le Ministère public est, de par sa nature, | definitie moet naleven en doen naleven, voor de rechtsonderhorige niet |
tenu de respecter et de faire respecter ? » | gewaarborgd zijn ? » |
b. Par jugements des 21 et 28 janvier 2004 en cause du Ministre des | b. Bij vonnissen van 21 en 28 januari 2004 in zake de Minister van |
Finances et du Ministère public contre B. Van Laethem, W. Prevoo et G. | Financiën en het openbaar ministerie tegen B. Van Laethem, W. Prevoo |
Pirotte, dont les expéditions sont parvenues au greffe de la Cour | en G. Pirotte, waarvan de expedities ter griffie van het Arbitragehof |
d'arbitrage les 15 et 16 mars 2004, le Tribunal correctionnel de | zijn ingekomen op 15 en 16 maart 2004, heeft de Correctionele |
Dinant a posé la question préjudicielle suivante : | Rechtbank te Dinant de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Les articles 261, 265, 281 à 283 et 311 de la loi générale sur les | « Schenden de artikelen 261, 265, 281 tot 283 en 311 van de algemene |
douanes et accises du 18 juillet 1977 ne violent-ils pas les articles | wet van 18 juli 1977 inzake douane en accijnzen de artikelen 10 en 11 |
10 et 11 de la Constitution ainsi que l'article 6 de la Convention | van de Grondwet alsook artikel 6 van het Europees Verdrag voor de |
européenne de sauvegarde des droits de l'homme par le fait qu'en | Rechten van de Mens door het feit dat zij, door de uitoefening van de |
publieke vordering toe te vertrouwen aan het Ministerie van Financiën | |
confiant l'exercice de l'action publique au Ministère des Finances | en niet aan het openbaar ministerie wat betreft de inbreuk waarvan de |
plutôt qu'au Ministère public quant à l'infraction dont est saisi le | rechtbank kennis heeft genomen, deze publieke vordering ondergeschikt |
Tribunal ils font de celle-ci l'accessoire d'une politique de | maken aan een beleid van administratieve sancties dat door de |
sanctions administratives menée par le pouvoir exécutif dans la | uitvoerende macht wordt gevoerd bij het volbrengen van zijn |
réalisation de ses missions en privant par le fait même le justiciable | opdrachten, waardoor de vereisten van een eerlijk proces, onder andere |
de la garantie des exigences du procès équitable, notamment en termes | in termen van redelijke termijn, die het openbaar ministerie per |
de délai raisonnable, que le Ministère public est, de par sa nature, | definitie moet naleven en doen naleven, voor de rechtsonderhorige niet |
tenu de respecter et de faire respecter ? » | gewaarborgd zijn ? » |
c. Par jugement du 19 mai 2004 en cause du Ministère public contre S. | c. Bij vonnis van 19 mei 2004 in zake het openbaar ministerie tegen S. |
Dopagne, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour | Dopagne, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is |
d'arbitrage le 25 juin 2004, le Tribunal correctionnel de Dinant a | ingekomen op 25 juni 2004, heeft de Correctionele Rechtbank te Dinant |
posé la question préjudicielle suivante : | de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Les dispositions contenues dans les articles 261, 265, 281 à 283 et | « Schenden de bepalingen van de artikelen 261, 265, 281 tot 283 en 311 |
311 de la loi générale sur les douanes et accises du 18 juillet 1977, | van de algemene wet van 18 juli 1977 inzake douane en accijnzen, die |
qui confient au Ministère des Finances l'exercice de l'action publique | aan het Ministerie van Financiën de uitoefening van de publieke |
quant aux infractions précitées, ne violent-elles pas les articles 10 | vordering toevertrouwen, wat de voormelde inbreuken betreft, de |
et 11 de la Constitution en ce qu'elles font de la sanction pénale un | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat zij van de strafsanctie |
accessoire de la sanction administrative et privent le justiciable | een accessorium van de administratieve sanctie maken en de |
dans ces matières de la garantie d'un Ministère public chargé non de | rechtzoekende in die aangelegenheden de waarborg ontzeggen van het |
défendre les intérêts financiers de la puissance publique mais en tout | openbaar ministerie, dat niet ermee belast is de financiële belangen |
premier lieu de veiller à l'application de la loi pénale en faisant | van de openbare macht te verdedigen, maar in de allereerste plaats te |
respecter les exigences du droit au procès équitable définies par | waken over de toepassing van de strafwet, door de vereisten te laten |
l'article 6 de la Convention Européenne de Sauvegarde des Droits de | naleven van het recht op een eerlijk proces, verankerd in artikel 6 |
l'Homme ? » | van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ? » |
d. Par jugement du 2 juin 2004 en cause du Ministre des Finances et du | d. Bij vonnis van 2 juni 2004 in zake de Minister van Financiën en het |
Ministère public contre Y. Renard, dont l'expédition est parvenue au | openbaar ministerie tegen Y. Renard, waarvan de expeditie ter griffie |
greffe de la Cour d'arbitrage le 1er juillet 2004, le Tribunal | van het Arbitragehof is ingekomen op 1 juli 2004, heeft de |
correctionnel de Dinant a posé la question préjudicielle suivante : | Correctionele Rechtbank te Dinant de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Les articles 261, 265, 281 à 283 et 311 de la loi générale sur les | « Schenden de artikelen 261, 265, 281 tot 283 en 311 van de algemene |
douanes et accises du 18 juillet 1977 ne violent-ils pas les articles | wet van 18 juli 1977 inzake douane en accijnzen de artikelen 10 en 11 |
10 et 11 de la Constitution ainsi que l'article 6 de la Convention | van de Grondwet alsook artikel 6 van het Europees Verdrag voor de |
européenne de sauvegarde des droits de l'homme par le fait qu'en | Rechten van de Mens door het feit dat zij, door de uitoefening van de |
publieke vordering toe te vertrouwen aan het Ministerie van Financiën | |
confiant l'exercice de l'action publique au Ministère des Finances | en niet aan het openbaar ministerie wat betreft de inbreuk waarvan de |
plutôt qu'au Ministère public quant à l'infraction dont est saisi le | rechtbank kennis heeft genomen, deze publieke vordering ondergeschikt |
Tribunal ils font de celle-ci l'accessoire d'une politique de | maken aan een beleid van administratieve sancties dat door de |
sanctions administratives menée par le pouvoir exécutif dans la | uitvoerende macht wordt gevoerd bij het volbrengen van zijn |
réalisation de ses missions en privant par le fait même le justiciable | opdrachten, waardoor de vereisten van een eerlijk proces, onder andere |
de la garantie des exigences du procès équitable, notamment en termes | in termen van redelijke termijn, die het openbaar ministerie per |
de délai raisonnable, que le Ministère public est, de par sa nature, | definitie moet naleven en doen naleven, voor de rechtsonderhorige niet |
tenu de respecter et de faire respecter ? » | gewaarborgd zijn ? » |
Ces affaires, inscrites sous les numéros 2916 à 2925, 2944, 2946, | Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2916 tot 2925, 2944, 2946, |
2947, 3028 et 3043 de la Cour, ont été jointes. | 2947, 3028 en 3043 van de rol van het Hof, werden samengevoegd. |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Les questions préjudicielles portent sur les articles 261, 265, | B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de artikelen 261, |
281 à 283 et 311 de l'arrêté royal du 18 juillet 1977 portant | 265, 281 tot 283 en 311 van het koninklijk besluit van 18 juli 1977 |
coordination des dispositions générales relatives aux douanes et | houdende coördinatie van de algemene bepalingen inzake douane en |
accises (ci-après : L.G.D.A.). Ces dispositions sont mises en cause en | accijnzen (hierna : A.W.D.A.). Die bepalingen zijn in het geding in |
tant qu'elles confient l'exercice de l'action publique à | zoverre zij de uitoefening van de publieke vordering toevertrouwen aan |
l'Administration des finances plutôt qu'au Ministère public, ce qui | de Administratie van financiën en niet aan het openbaar ministerie, |
aurait pour conséquence, d'après le juge a quo, de priver les | wat volgens de verwijzende rechter tot gevolg zou hebben dat tegenover |
justiciables du respect des exigences du procès équitable, notamment | de rechtsonderhorigen de vereisten van een eerlijk proces, meer |
en ce qui concerne le droit d'être jugé dans un délai raisonnable. | bepaald het recht om binnen een redelijke termijn te worden berecht, |
niet nageleefd zijn. | |
B.2. L'article 261 fixe l'amende encourue par les contrevenants aux | B.2. Artikel 261 stelt de geldboete vast voor de overtreders van de |
réglementations en matière de douanes et accises et prévoit la saisie | reglementering inzake douane en accijnzen, en bepaalt dat de goederen |
et la confiscation des marchandises faisant l'objet des infractions | ten aanzien waarvan de betrokken inbreuken zijn gepleegd, in beslag |
concernées. L'article 265 est relatif à la responsabilité du | worden genomen en verbeurd worden verklaard. Artikel 265 heeft |
betrekking op de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever voor de | |
commettant pour les condamnations encourues par ses préposés. | veroordelingen die tegen zijn aangestelden zijn uitgesproken. Bij |
L'article 311 fixe le taux de l'intérêt dû en cas de retard dans le | artikel 311 wordt het percentage van de interest vastgesteld die |
paiement de certains droits. | verschuldigd is bij laattijdige betaling van bepaalde rechten. |
Ces dispositions n'établissent pas la compétence de l'administration | Die bepalingen leggen niet de bevoegdheid van de administratie vast om |
pour exercer l'action publique et ne concernent donc pas l'objet des | de publieke vordering uit te oefenen en hebben dus geen betrekking op |
questions préjudicielles. Il s'ensuit qu'en ce qu'elles visent les | het onderwerp van de prejudiciële vragen. In zoverre zij betrekking |
articles 261, 265 et 311 de la L.G.D.A., les questions n'appellent pas | hebben op de artikelen 261, 265 en 311 van de A.W.D.A., dienen de |
de réponse. | vragen bijgevolg niet te worden beantwoord. |
B.3. Les articles 281 à 283 de la L.G.D.A. disposent : | B.3. De artikelen 281 tot 283 van de A.W.D.A. bepalen : |
« Art. 281.§ 1er. Toutes actions du chef de contraventions, fraudes |
« Art. 281.§ 1. Alle vorderingen wegens overtredingen, fraudes en |
ou délits, contre lesquels les lois en matière de douanes et accises | misdrijven, waartegen bij de wetten inzake douane en accijnzen, |
prononcent des peines seront portées en première instance devant les | straffen zijn bepaald, zullen in eerste aanleg worden gebracht voor de |
tribunaux correctionnels, et, en cas d'appel, devant la cour d'appel | correctionele rechtbanken, en, in geval van hoger beroep, voor het hof |
du ressort, pour y être instruites et jugées conformément au Code | van beroep van het rechtsgebied, teneinde te worden geïnstrueerd en |
d'instruction criminelle. | berecht overeenkomstig het Wetboek van Strafvordering. |
§ 2. Toutes celles des actions susmentionnées qui tendent à | § 2. Zodanige der bovengemelde vorderingen, welke strekken tot |
l'application d'amendes, de confiscations, ou à la fermeture de | toepassing van boeten, verbeurdverklaringen of het sluiten van |
fabriques ou usines, seront intentées et poursuivies par | fabrieken of werkplaatsen, zullen voor dezelfde rechtbanken worden |
l'administration ou en son nom devant lesdits tribunaux, lesquels, en | aangelegd en vervolgd, door of in naam van de administratie; echter |
tout cas, ne prononceront sur ces affaires qu'après avoir entendu les | zullen dezelve daarin geen recht spreken, dan na de conclusies van het |
conclusions du Ministère public. Toutefois, sur la demande écrite qui | openbaar ministerie te hebben gehoord. Evenwel mag, op schriftelijk |
lui en est faite par un fonctionnaire de l'administration des douanes | aanzoek hem daartoe gedaan door een ambtenaar van de administratie der |
et accises ayant au moins le grade de directeur, le Ministère public | douane en accijnzen met minstens de graad van directeur, het openbaar |
peut requérir le juge d'instruction d'informer, l'exercice de l'action publique restant pour le surplus réservé à l'administration. § 3. Dans les cas [où] un même fait de transgression aux lois précitées donne lieu à deux actions différentes, dont l'une doit être intentée par le Ministère public et l'autre par l'administration ou en son nom, ces actions seront instruites simultanément, et il y sera statué par un seul et même jugement; mais, dans ces cas, le Ministère public n'agira pas avant que l'administration ait, de son côté, porté plainte ou intenté l'action. | ministerie de onderzoeksrechter vorderen te informeren, alhoewel de uitoefening van de publieke vordering voor het overige aan de administratie voorbehouden blijft. § 3. In die gevallen, dat uit dezelfde daad van overtreding der voormelde wetten twee verschillende vorderingen voortspruiten, waarvan de ene door het openbaar ministerie en de andere door of namens de administratie moet worden ingesteld, zullen beide vorderingen gelijktijdig worden geïnstrueerd en daarop bij een en hetzelfde vonnis worden rechtgesproken; in dat geval zal door het openbaar ministerie niet worden geageerd, alvorens de administratie van hare zijde aanklacht heeft gedaan of de vordering ingesteld. |
Art. 282.Tous délits ou crimes, prévus et punis par le Code pénal, |
Art. 282.Alle misdrijven of misdaden die, hoewel bedreven met |
lesquels, quoique commis relativement aux douanes et accises, seront | betrekking tot de douane en accijnzen, echter bij het Strafwetboek |
poursuivis et jugés de la manière ordinaire, conformément aux lois | voorzien en strafbaar zijn gesteld, zullen op de gewone wijze worden |
générales existantes en matière correctionnelle. | vervolgd en berecht, overeenkomstig de bestaande algemene wetten op |
het strafrecht. | |
Art. 283.Lorsque les contraventions, fraudes, délits ou crimes dont |
Art. 283.Wanneer de overtredingen, fraudes, misdrijven of misdaden, |
il s'agit dans les articles 281 et 282 donnent lieu au paiement de | in de artikelen 281 en 282 bedoeld, onverminderd de strafvordering, |
droits ou accises, et par conséquent à une action civile, | tevens tot betaling van rechten of accijnzen, en alzo tot een civiele |
indépendamment de la poursuite d'une peine, le juge compétent soit | actie aanleiding geven, zal de kennisneming en berechting daarvan in |
criminel, soit correctionnel, connaîtra de l'affaire sous ce double | beide opzichten tot de bevoegde criminele of correctionele rechter |
rapport et jugera l'une et l'autre cause. » | behoren. » |
B.4. Le législateur entendait établir au moyen des dispositions | B.4. De wetgever beoogde met de in het geding zijnde bepalingen, als |
litigieuses, qui constituent une partie de la réglementation relative | onderdeel van de regelgeving over het invorderen van douane- en |
à la perception des droits de douane et d'accise, un système | accijnsrechten, een eigen systeem voor strafrechtelijke opsporing en |
spécifique de recherche et de poursuites pénales, en vue de combattre l'ampleur et la fréquence des fraudes dans cette matière particulièrement technique et transfrontalière, qui est désormais régie en grande partie par une abondante réglementation européenne. B.5. Il ressort des dispositions en cause que l'Administration des douanes et accises a des pouvoirs étendus concernant, notamment, l'exercice de l'action publique. Elle a le droit d'initiative en la matière, étant entendu que, le cas échéant, le Ministère public doit être associé à l'exercice de l'action publique, soit par la remise d'un avis, soit pour requérir l'emprisonnement principal. B.6. Pour apprécier si un tel régime est discriminatoire pour les inculpés d'un délit de douanes par rapport au régime applicable dans le droit pénal commun, il convient d'examiner comment les garanties d'indépendance sont assurées en ce qui concerne les magistrats des parquets, d'une part, et les agents de l'administration, d'autre part. B.7. A la différence des magistrats du siège, ceux du Ministère public | vervolging te ontwikkelen teneinde de omvang en frequentie van de fraude te bestrijden in deze bijzonder technische en grensoverschrijdende materie, die thans mede door een uitgebreide Europese regelgeving wordt beheerst. B.5. Uit de in het geding zijnde bepalingen blijkt dat de Administratie der douane en accijnzen ruime bevoegdheden heeft onder meer op het vlak van de uitoefening van de strafvordering. Zij heeft het initiatiefrecht ter zake, met dien verstande dat in voorkomend geval het openbaar ministerie bij de uitoefening van de strafvordering moet worden betrokken, hetzij middels het uitbrengen van een advies, hetzij om een hoofdgevangenisstraf te vorderen. B.6. Om uit te maken of een zodanige regeling discriminerend is ten aanzien van verdachten van een douanemisdrijf, vergeleken met de regeling die in het gemeen strafprocesrecht geldt, moet worden nagegaan hoe de waarborgen van onafhankelijkheid worden verzekerd wat de parketmagistraten betreft, enerzijds, en wat de ambtenaren van de administratie betreft, anderzijds. B.7. In tegenstelling tot de magistraten van de zetel hebben die van |
ne sont pas titulaires d'un pouvoir juridictionnel : ils remplissent | het openbaar ministerie geen rechtsprekende bevoegdheid : zij |
les devoirs de leur office auprès des cours et tribunaux pour requérir | vervullen de plichten van hun ambt bij de hoven en rechtbanken om een |
une exacte application de la loi ainsi que pour défendre les exigences | juiste toepassing van de wet te vorderen, alsook om de vereisten van |
de l'ordre public et d'une bonne administration de la justice. La | de openbare orde en van een goede rechtsbedeling te verdedigen. In |
Constitution elle-même, en ses articles 40 et 153, contient les bases | haar artikelen 40 en 153 heeft de Grondwet zelf de basis gelegd voor |
d'un statut et d'une organisation du Ministère public. Ce statut et | het statuut en de organisatie van het openbaar ministerie. Dat statuut |
cette organisation sont notamment caractérisés par des relations de | en die organisatie worden met name gekenmerkt door de relaties van |
nature hiérarchique entre les magistrats du parquet. | hiërarchische aard tussen de parketmagistraten. |
B.8.1. En ce qui concerne les agents fédéraux, dont font partie les | B.8.1. Ten aanzien van de federale ambtenaren, waartoe de ambtenaren |
agents de l'Administration des douanes et accises, l'article 107, | van de Administratie der douane en accijnzen behoren, bepaalt artikel |
alinéa 2, de la Constitution dispose : | 107, tweede lid, van de Grondwet : |
« [Le Roi] nomme aux emplois d'administration générale et de relation | « [De Koning] benoemt de ambtenaren bij het algemeen bestuur en bij de |
extérieure, sauf les exceptions établies par les lois. » | buitenlandse betrekkingen, behoudens de door de wetten gestelde uitzonderingen. » |
B.8.2. L'arrêté royal du 2 octobre 1937 portant le statut des agents | B.8.2. Het koninklijk besluit van 2 oktober 1937 houdende het statuut |
de l'Etat traite dans sa partie II « des droits et des devoirs ». | van het Rijkspersoneel bevat in deel II een opsomming van « rechten en |
Toute contravention à certaines de ces dispositions est punie d'une | plichten ». Elke inbreuk op een aantal van die bepalingen wordt |
peine disciplinaire, sans préjudice de l'application des lois pénales. | bestraft met tuchtstraffen, onverminderd de toepassing van de strafwetten. |
B.8.3. L'article 151, § 1er, deuxième phrase, de la Constitution | B.8.3. Artikel 151, § 1, tweede zin, van de Grondwet bepaalt : |
dispose : « Le Ministère public est indépendant dans l'exercice des recherches | « Het openbaar ministerie is onafhankelijk in de individuele opsporing |
et poursuites individuelles, sans préjudice du droit du ministre | en vervolging onverminderd het recht van de bevoegde minister om de |
compétent d'ordonner des poursuites et d'arrêter des directives | vervolging te bevelen en om de bindende richtlijnen van het |
contraignantes de politique criminelle, y compris en matière de | strafrechtelijk beleid, inclusief die van het opsporings- en |
politique de recherche et de poursuite. » | vervolgingsbeleid, vast te leggen. » |
En vertu de cette disposition, le Ministère public bénéficie, en | Krachtens die bepaling geniet het openbaar ministerie, op het gebied |
matière de poursuites individuelles, d'une indépendance qu'aucune | van de individuele vervolging, een onafhankelijkheid die geen enkele |
disposition comparable ne garantit aux agents de l'administration. Il | vergelijkbare bepaling aan de ambtenaren van de administratie |
existe donc une différence entre les deux catégories d'agents chargés | waarborgt. Er is dus een verschil tussen de twee categorieën van |
de poursuites pénales. | ambtenaren belast met de strafrechtelijke vervolging. |
B.9. Cette différence de statut entre les parties poursuivantes | B.9. Die verschillende rechtspositie van de vervolgende partijen stelt |
n'établit cependant pas, entre les personnes poursuivies, une | evenwel geen onverantwoord verschil in behandeling in tussen de |
différence de traitement injustifiée. Compte tenu de ce que les | vervolgde personen. Rekening houdend met het feit dat de geschillen |
litiges sont tranchés par le juge pénal, qui offre toutes les | worden beslecht door de strafrechter, die alle waarborgen van |
garanties d'indépendance et d'impartialité, il n'est pas manifestement | onafhankelijkheid en onpartijdigheid biedt, is het, vanwege het |
disproportionné aux objectifs poursuivis, en raison de la spécificité | specifieke karakter van de aangelegenheid, vermeld in B.4, niet |
de la matière, mentionnée en B.4, de confier les poursuites à une | kennelijk onevenredig met de nagestreefde doelstellingen de vervolging |
administration spécialisée, même si celle-ci n'a pas la même | toe te vertrouwen aan een gespecialiseerde administratie, zelfs indien |
indépendance que le Ministère public. | die niet dezelfde onafhankelijkheid heeft als het openbaar ministerie. |
B.10. La Cour doit cependant encore examiner si, par les dispositions | B.10. Het Hof moet echter nog onderzoeken of de wetgever, met de in |
en cause, le législateur n'a pas porté une atteinte discriminatoire | het geding zijnde bepalingen, niet op discriminerende wijze afbreuk |
aux garanties juridictionnelles accordées par l'article 6 de la | heeft gedaan aan de jurisdictionele waarborgen die bij artikel 6 van |
het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens zijn toegekend aan | |
Convention européenne des droits de l'homme à tout justiciable, et, | iedere rechtsonderhorige, en in het bijzonder aan het recht van de |
singulièrement, au droit des personnes poursuivies pour infraction à | personen die wegens een inbreuk op de A.W.D.A. worden vervolgd, om |
la L.G.D.A. d'être jugées dans un délai raisonnable. | binnen een redelijke termijn te worden berecht. |
B.11.1. Lorsqu'ils statuent en matière d'infractions à la L.G.D.A., | B.11.1. Wanneer zij uitspraak doen over inbreuken op de A.W.D.A., |
les tribunaux correctionnels sont tenus de respecter les garanties | dienen de correctionele rechtbanken de jurisdictionele waarborgen na |
juridictionnelles découlant de l'article 6 de la Convention européenne | te leven die voortvloeien uit artikel 6 van het Europees Verdrag voor |
des droits de l'homme, et ce, quelle que soit la qualité de la partie | de Rechten van de Mens, en dat ongeacht de hoedanigheid van de |
poursuivante. En outre, le Ministère public devant, en vertu de | vervolgende partij. Aangezien bovendien het openbaar ministerie |
l'article 281, § 2, précité, obligatoirement présenter ses conclusions | krachtens het voormelde artikel 281, § 2, verplicht is zijn conclusies |
avant que la juridiction ne se prononce, il lui appartient de soulever | voor te dragen voordat de rechtbank uitspraak doet, komt het het |
à cette occasion toute violation de l'article 6 précité. | openbaar ministerie toe bij die gelegenheid elke schending van het voormelde artikel 6 op te werpen. |
B.11.2. Parmi les garanties juridictionnelles prévues par l'article 6 | B.11.2. Een van de jurisdictionele waarborgen waarin artikel 6 |
figure le droit d'être jugé dans un délai raisonnable. L'article | voorziet, is het recht om binnen een redelijke termijn te worden |
21ter, alinéa 1er, du titre préliminaire du Code de procédure pénale | berecht. Artikel 21ter, eerste lid, van de voorafgaande titel van het |
prescrit à cet égard que « si la durée des poursuites pénales dépasse | Wetboek van Strafvordering schrijft in dat verband voor dat « indien |
le délai raisonnable, le juge peut prononcer la condamnation par | de duur van de strafvervolging de redelijke termijn overschrijdt, |
simple déclaration de culpabilité ou prononcer une peine inférieure à | [...] de rechter de veroordeling bij eenvoudige schuldigverklaring |
[kan] uitspreken of een straf [kan] uitspreken die lager kan zijn dan | |
la peine minimale prévue par la loi ». | de wettelijke minimumstraf ». |
B.11.3. Cette disposition s'impose au tribunal correctionnel en toute | B.11.3. De correctionele rechtbank dient die bepaling in elke |
matière et est applicable en ce qui concerne les douanes et accises, | aangelegenheid toe te passen, ook op het gebied van douane en |
ce qui est d'ailleurs confirmé par l'article 281, § 1er, in fine, et | accijnzen, wat overigens bevestigd wordt in de voormelde artikelen |
par l'article 282 de la L.G.D.A., in fine, précités. | 281, § 1, in fine, en 282, in fine, van de A.W.D.A. |
B.12. Il s'ensuit que les personnes poursuivies du chef d'infraction à | B.12. De personen die vervolgd worden wegens inbreuk op de A.W.D.A., |
la L.G.D.A. bénéficient devant le tribunal correctionnel de la même | genieten bijgevolg voor de correctionele rechtbank dezelfde |
protection de l'article 6 de la Convention européenne des droits de | bescherming van artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van |
l'homme que les personnes poursuivies pour d'autres infractions, | de Mens als de personen die wegens andere misdrijven worden vervolgd, |
notamment en matière de délai raisonnable. | meer bepaald wat de redelijke termijn betreft. |
B.13. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. | B.13. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- En tant qu'elles visent les articles 261, 265 et 311 de la loi | - In zoverre zij betrekking hebben op de artikelen 261, 265 en 311 van |
générale sur les douanes et accises, coordonnée par l'arrêté royal du | de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij |
18 juillet 1977, les questions préjudicielles n'appellent pas de | koninklijk besluit van 18 juli 1977, dienen de prejudiciële vragen |
réponse. | niet te worden beantwoord. |
- Les articles 281 à 283 de la même loi ne violent pas les articles 10 | - De artikelen 281 tot 283 van dezelfde wet schenden niet de artikelen |
et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention | 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het |
européenne des droits de l'homme, en tant qu'ils confient l'exercice | Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, in zoverre zij de |
de l'action publique, dans les cas qu'ils déterminent, à | uitoefening van de publieke vordering, in de gevallen die zij bepalen, |
l'Administration des douanes et accises. | toevertrouwen aan de Administratie der douane en accijnzen. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 24 novembre 2004. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 24 november 2004. |
Le greffier, | De griffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |