← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 145/2004 du 15 septembre 2004 Numéros du rôle : 2696, 2709 et 2717 En
cause : les recours en annulation du décret flamand du 29 novembre 2002 rendant obligatoires les accords
conclus entre organisations syndicales et p La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et
des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 145/2004 du 15 septembre 2004 Numéros du rôle : 2696, 2709 et 2717 En cause : les recours en annulation du décret flamand du 29 novembre 2002 rendant obligatoires les accords conclus entre organisations syndicales et p La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 145/2004 van 15 september 2004 Rolnummers 2696, 2709 en 2717 In zake : de beroepen tot vernietiging van het Vlaamse decreet van 29 november 2002 « houdende de algemeen verbindend verklaring van akkoorden tussen wer Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 145/2004 du 15 septembre 2004 | Uittreksel uit arrest nr. 145/2004 van 15 september 2004 |
Numéros du rôle : 2696, 2709 et 2717 | Rolnummers 2696, 2709 en 2717 |
En cause : les recours en annulation du décret flamand du 29 novembre | In zake : de beroepen tot vernietiging van het Vlaamse decreet van 29 |
2002 rendant obligatoires les accords conclus entre organisations | november 2002 « houdende de algemeen verbindend verklaring van |
syndicales et patronales concernant des matières communautaires et | akkoorden tussen werknemers- en werkgeversorganisaties betreffende |
régionales, introduits par le Conseil des Ministres, le Gouvernement | gemeenschaps- en gewestaangelegenheden », ingesteld door de |
wallon et le Collège de la Commission communautaire française. | Ministerraad, de Waalse Regering en het College van de Franse |
Gemeenschapscommissie. | |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, | P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, et, conformément à | Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, en, overeenkomstig |
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
d'arbitrage, du juge émérite L. François, assistée du greffier L. | Arbitragehof, emeritus rechter L. François, bijgestaan door de |
Potoms, présidée par le président A. Arts, | griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des recours et procédure | I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging |
Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste | Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 30 april, |
les 30 avril, 3 et 12 juin 2003 et parvenues au greffe les 2 mai, 4 et | 3 en 12 juni 2003 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn |
13 juin 2003, des recours en annulation du décret flamand du 29 | ingekomen op 2 mei, 4 en 13 juni 2003, is beroep tot vernietiging |
novembre 2002 rendant obligatoires les accords conclus entre | ingesteld van het Vlaamse decreet van 29 november 2002 « houdende de |
organisations syndicales et patronales concernant des matières | algemeen verbindend verklaring van akkoorden tussen werknemers- en |
werkgeversorganisaties betreffende gemeenschaps- en | |
gewestaangelegenheden » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van | |
communautaires et régionales (publié au Moniteur belge du 17 décembre | 17 december 2002, tweede uitgave), door respectievelijk de |
2002, deuxième édition) ont été introduits respectivement par le | |
Conseil des ministres, le Gouvernement wallon et le Collège de la | Ministerraad, de Waalse Regering en het College van de Franse |
Commission communautaire française. | Gemeenschapscommissie. |
Ces affaires, inscrites sous les numéros 2696, 2709 et 2717 du rôle de | Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2696, 2709 en 2717 van de rol |
la Cour, ont été jointes. | van het Hof, werden samengevoegd. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Le décret flamand du 29 novembre 2002 rendant obligatoires les | B.1. Het Vlaamse decreet van 29 november 2002 « houdende de algemeen |
accords conclus entre organisations syndicales et patronales | verbindend verklaring van akkoorden tussen werknemers- en |
concernant des matières communautaires et régionales dispose : | werkgeversorganisaties betreffende gemeenschaps- en gewestaangelegenheden » bepaalt : |
« Article 1er.Le présent décret règle une matière communautaire et |
« Artikel 1.Dit decreet regelt gemeenschaps- en |
régionale. | gewestaangelegenheden. |
Article 2.Sans préjudice des dispositions de la loi du 5 décembre |
Art. 2.Onverminderd de bepalingen van de wet van 5 december 1968 |
1968 sur les conventions collectives de travail et les commissions | betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire |
paritaires, les dispositions d'un accord conclu au sein d'un secteur | comités kunnen de bepalingen van een akkoord dat gesloten wordt in een |
d'activité ou pour plusieurs secteurs d'activité peuvent être rendues | bedrijfstak of voor verschillende bedrijfstakken algemeen verbindend |
obligatoires par le Gouvernement flamand si elles concernent des | verklaard worden door de Vlaamse Regering indien deze bepalingen |
compétences communautaires ou régionales. » | betrekking hebben op gemeenschaps- of gewestbevoegdheden. » |
Quant à la portée du décret entrepris | Ten aanzien van de draagwijdte van het bestreden decreet |
B.2.1. Les parties requérantes estiment que le décret entrepris peut | B.2.1. De verzoekende partijen zijn van mening dat het bestreden |
decreet op twee verschillende wijzen kan worden gelezen naar gelang | |
être interprété de deux manières, en fonction de la portée des termes | van de draagwijdte die aan de bewoordingen, in artikel 2 ervan - « een |
« un accord conclu au sein d'un secteur d'activité ou pour plusieurs | akkoord dat gesloten wordt in een bedrijfstak of voor verschillende |
secteurs d'activité » utilisés dans son article 2. Selon une première | bedrijfstakken » - wordt gegeven. In een eerste interpretatie is het |
interprétation, le décret s'applique aux conventions collectives de | decreet van toepassing op de collectieve arbeidsovereenkomsten, |
travail visées à l'article 5 de la loi du 5 décembre 1968 sur les | bedoeld in artikel 5 van de wet van 5 december 1968 betreffende de |
conventions collectives de travail et les commissions paritaires | collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités (hierna : |
(ci-après : loi relative aux C.C.T.); dans une seconde interprétation, | C.A.O.-wet); in een tweede interpretatie beoogt het decreet |
le décret vise des conventions collectives de travail qui ont été | collectieve arbeidsovereenkomsten die buiten het kader van de |
conclues hors du cadre de la loi relative aux C.C.T. | C.A.O.-wet tot stand zijn gekomen. |
Selon le Gouvernement flamand, le décret entrepris ne peut être | Volgens de Vlaamse Regering kan het bestreden decreet niet anders |
interprété que comme étant exclusivement applicable aux conventions | worden gelezen dan als zijnde uitsluitend van toepassing op |
collectives de travail au sens de la loi relative aux C.C.T. | collectieve arbeidsovereenkomsten in de zin van de C.A.O.-wet. |
B.2.2. Le décret entrepris concerne exclusivement les conventions | B.2.2. Het bestreden decreet beoogt uitsluitend de collectieve |
collectives de travail visées à l'article 5 de la loi relative aux | arbeidsovereenkomsten bedoeld in artikel 5 van de C.A.O.-wet. Zulks |
C.C.T.. C'est ce qui ressort, d'une part, des termes liminaires de | |
l'article 2 du décret - « sans préjudice des dispositions de la loi du | blijkt, enerzijds, uit de inleidende bewoordingen van artikel 2 van |
het decreet - « onverminderd de bepalingen van de wet van 5 december | |
5 décembre 1968 sur les conventions collectives de travail et les | 1968 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire |
commissions paritaires » -, alors que le décret n'apporte aucune autre | comités » -, terwijl het decreet geen enkele toelichting geeft aan de |
précision permettant d'identifier l'« accord conclu au sein d'un | hand waarvan het « akkoord dat gesloten wordt in een bedrijfstak of |
secteur d'activité ou pour plusieurs secteurs d'activité » dont il | voor verschillende bedrijfstakken » waarover het handelt, kan worden |
traite, et, d'autre part, des travaux préparatoires du décret | geïdentificeerd, en, anderzijds, uit de parlementaire voorbereiding |
entrepris, selon lesquels c'est principalement pour des raisons de | van het bestreden decreet volgens welke het inzonderheid om redenen |
légistique qu'il n'a pas été jugé souhaitable de renvoyer à des | van wetgevingstechniek niet wenselijk werd geacht naar specifieke |
dispositions spécifiques de la loi relative aux C.C.T. | bepalingen van de C.A.O.-wet te verwijzen. |
A la suite d'un amendement visant à élargir le champ d'application du | Naar aanleiding van een amendement dat ertoe strekte het |
décret des accords conclus au niveau sectoriel aux accords conclus au | toepassingsgebied van het decreet uit te breiden van akkoorden op het |
niveau interprofessionnel, le ministre s'est rallié à l'amendement, | sectoraal niveau tot akkoorden die op interprofessioneel niveau worden |
gesloten, verklaarde de minister akkoord te gaan met het amendement, | |
mais a proposé : | maar heeft hij voorgesteld : |
« de supprimer, dans l'article 2 et dans l'amendement, les renvois à | « om in artikel 2 en in het amendement de verwijzingen naar specifieke |
des articles spécifiques de la loi de 1968 », | artikels uit de wet van 1968 te schrappen », |
ajoutant : | en eraan toegevoegd : |
« Une simple référence à la loi en question suffit. Cela évite | « Een eenvoudige verwijzing naar de desbetreffende wet volstaat. Dit |
également des adaptations du décret en cas de modification ou de | vermijdt ook aanpassingen aan het decreet indien artikelen van de wet |
renumérotation d'articles de la loi de 1968. » (Doc., Parlement | van 1968 gewijzigd of vernummerd worden. » (Parl. St., Vlaams |
flamand, 2001-2002, n° 1172/4, pp. 6-7) | Parlement, 2001-2002, nr. 1172/4, pp. 6-7) |
Furent alors déposés les amendements nos 2 et 3 visant à supprimer ces | Vervolgens werden de amendementen nrs. 2 en 3 ingediend, die ertoe |
renvois dans l'amendement n° 1 et dans l'article 2 (ibid. ). | strekken die verwijzingen in het amendement nr. 1 en in artikel 2 te |
Il s'ensuit qu'en tant qu'ils portent sur une autre lecture du décret | schrappen (ibid.). Daaruit volgt dat de beroepen tot vernietiging, in zoverre zij |
entrepris, les recours en annulation sont sans objet. | betrekking hebben op een andere lezing van het bestreden decreet, geen |
voorwerp hebben. | |
Quant à l'accord de coopération du 12 décembre 2002 | Ten aanzien van het samenwerkingsakkoord van 12 december 2002 |
B.3.1. Toutes les parties font référence à l'accord de coopération du | B.3.1. Alle partijen verwijzen naar het samenwerkingsakkoord van 12 |
12 décembre 2002 « entre l'Etat et les entités fédérées relatif à la | december 2002 « tussen de Staat en de gefederaliseerde entiteiten |
force obligatoire des conventions collectives de travail » (Moniteur | houdende de algemeen verbindend verklaring van de collectieve |
belge , 10 janvier 2003). | arbeidsovereenkomsten » (Belgisch Staatsblad , 10 januari 2003). |
Volgens de Vlaamse Regering impliceren de grieven van de verzoekende | |
Selon le Gouvernement flamand, les griefs des parties requérantes | partijen dat zij dat samenwerkingsakkoord in het geding brengen, dat |
impliquent qu'elles remettent en cause cet accord de coopération qui | de bevoegdheid van de gemeenschappen en de gewesten om collectieve |
reconnaît et met en oeuvre la compétence des communautés et des régions pour rendre obligatoires des conventions collectives de travail, de sorte que cet accord de coopération serait, nécessairement tout aussi irrégulier que le décret entrepris, qui ne fait que désigner l'autorité compétente pour la Communauté flamande et la Région flamande. Les parties requérantes observent qu'un accord de coopération ne peut modifier les compétences exclusives des autorités respectives, que l'accord de coopération précité est étranger à la discussion menée dans le cadre du présent recours et qu'il n'a pas reçu l'assentiment des assemblées législatives concernées. | arbeidsovereenkomsten algemeen verbindend te verklaren erkent en toepast, zodat het noodzakelijkerwijs even onwettig zou zijn als het bestreden decreet, waarmee voor de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest enkel maar de bevoegde overheid wordt aangewezen. De verzoekende partijen merken op dat een samenwerkingsakkoord de exclusieve bevoegdheden van de onderscheiden overheden niet kan wijzigen, dat het voormelde samenwerkingsakkoord niets uit te staan heeft met de discussie die te dezen wordt gevoerd en dat de betrokken wetgevende vergaderingen niet hebben ingestemd met dat samenwerkingsakkoord. |
B.3.2. Dès lors que l'accord de coopération précité du 12 décembre | B.3.2. Nu het voormelde samenwerkingsakkoord van 12 december 2002 geen |
2002 n'a aucune incidence sur l'examen des griefs qui font l'objet de | invloed heeft op het onderzoek van de grieven die in deze zaak aan de |
la présente affaire, la Cour n'a pas à faire intervenir cet accord | orde zijn, dient het Hof dat akkoord niet bij zijn onderzoek te |
dans son examen. | betrekken. |
Quant au moyen unique du Conseil des ministres (affaire n° 2696) et au | Ten aanzien van het enige middel van de Ministerraad (zaak nr. 2696) |
second moyen du Gouvernement wallon (affaire n° 2709) et du Collège de | en het tweede middel van de Waalse Regering (zaak nr. 2709) en het |
la Commission communautaire française (affaire n° 2717) | College van de Franse Gemeenschapscommissie (zaak nr. 2717) |
B.4. Le moyen unique du Conseil des ministres et le second moyen du | B.4. In het enige middel van de Ministerraad en het tweede middel van |
Gouvernement wallon et du Collège de la Commission communautaire | de Waalse Regering en het College van de Franse Gemeenschapscommissie |
française dénoncent la violation des règles répartitrices de | wordt een schending aangevoerd van de bevoegdheidverdelende regels |
compétences par le décret entrepris, qui vise à habiliter le | door het bestreden decreet, dat ertoe strekt de Vlaamse Regering te |
Gouvernement flamand à « rendre obligatoires » des conventions | machtigen collectieve arbeidsovereenkomsten « algemeen verbindend te |
collectives de travail si celles-ci portent sur des matières pour | verklaren », indien zij betrekking hebben op aangelegenheden waarvoor |
lesquelles les communautés et les régions sont compétentes. | de gemeenschappen en de gewesten bevoegd zijn. |
Selon le Conseil des ministres, le décret entrepris viole, en ordre | Volgens de Ministerraad schendt het bestreden decreet, in hoofdorde, |
principal, l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 12°, de la loi spéciale | artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 12°, van de bijzondere wet van 8 |
du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, car il règle une matière | augustus 1980 tot hervorming der instellingen, aangezien het een |
- en l'espèce « le droit du travail » - pour laquelle seul le | aangelegenheid regelt - te dezen « het arbeidsrecht » -, waarvoor |
législateur fédéral est compétent. Le décret violerait également | uitsluitend de federale wetgever bevoegd is. Het decreet zou tevens |
l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3 et alinéa 4, 3°, de la même loi | artikel 6, § 1, VI, derde lid en vierde lid, 3°, van dezelfde |
spéciale, étant donné qu'il porte atteinte au « cadre normatif général | bijzondere wet schenden, aangezien het afbreuk doet aan « het algemeen |
de l'union économique et de l'unité monétaire ». En vue de réaliser | normatief kader van de economische unie en de monetaire eenheid ». Ter |
cet objectif, l'autorité fédérale est compétente pour fixer des règles | verwezenlijking van dat doel is de federale overheid bevoegd om |
générales, notamment en matière « d'organisation de l'économie ». | algemene regels vast te stellen, onder meer inzake « de organisatie |
van het bedrijfsleven ». | |
Selon le Gouvernement wallon et le Collège de la Commission | Volgens de Waalse Regering en het College van de Franse |
communautaire française, le décret viole les articles 39, 127 et 128 | Gemeenschapscommissie schendt het decreet de artikelen 39, 127 en 128 |
de la Constitution et « les articles 4 et suivants » de la loi | van de Grondwet en « de artikelen 4 en volgende » van de voormelde |
spéciale précitée du 8 août 1980, en particulier son article 6, § 1er, | bijzondere wet van 8 augustus 1980, inzonderheid artikel 6, § 1, VI, |
VI, alinéa 5, 12°. | vijfde lid, 12°, ervan. |
B.5. La Cour examine en premier lieu la violation de l'article 6, § 1er, | B.5. Het Hof onderzoekt eerst de schending van artikel 6, § 1, VI, |
VI, alinéa 5, 12°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes | vijfde lid, 12°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot |
institutionnelles. | hervorming der instellingen. |
B.6.1. En vertu de cette disposition, « l'autorité fédérale est [...] | B.6.1. Krachtens die bepaling « is alleen de federale overheid bevoegd |
seule compétente pour [...] le droit du travail ». | voor [...] het arbeidsrecht ». |
B.6.2. La loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles | B.6.2. De bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der |
attribue aux communautés ou aux régions plusieurs compétences dans des | instellingen kent de gemeenschappen of de gewesten verschillende |
matières qui touchent au droit social et qui sont susceptibles de | bevoegdheden toe in aangelegenheden die raken aan het sociaal recht |
faire l'objet, du moins en partie, de conventions collectives de | en, althans gedeeltelijk, het voorwerp van collectieve |
travail. | arbeidsovereenkomsten kunnen uitmaken. |
La section de législation du Conseil d'Etat cite à cet égard la | De afdeling wetgeving van de Raad van State vermeldt in dat opzicht de |
promotion sociale (article 4, 15°), la reconversion et le recyclage | sociale promotie (artikel 4, 15°), de beroepsomscholing en |
professionnels (article 4, 16°) et la politique de l'emploi (article | -bijscholing (artikel 4, 16°) en het tewerkstellingsbeleid (artikel 6, |
6, § 1er, IX) (Doc., Parlement flamand, 2001-2002, n° 1172/1, p. 47). | § 1, IX) (Parl. St., Vlaams Parlement, 2001-2002, nr. 1172/1, p. 47). |
B.7.1. Avant d'examiner qui est compétent pour étendre la force | B.7.1. Alvorens na te gaan wie bevoegd is om de bindende kracht van |
obligatoire de dispositions normatives de conventions collectives | normatieve bepalingen van collectieve overeenkomsten uit te breiden |
quand celles-ci portent sur un objet compris dans une matière | wanneer die betrekking hebben op een onderwerp dat deel uitmaakt van |
attribuée aux communautés ou aux régions, il importe de préciser la | een aan de gemeenschappen of de gewesten toegewezen aangelegenheid, |
portée exacte de la décision que la Cour doit prendre. | dient de juiste draagwijdte van de door het Hof te nemen beslissing te |
worden gepreciseerd. | |
B.7.2. Dans le système organisé par la loi du 5 décembre 1968 - | B.7.2. In de bij de wet van 5 december 1968 ingestelde regeling - die |
susceptible d'être réformé par le ou les législateurs compétents -, | door de bevoegde wetgever(s) kan worden herzien - zijn de gevolgen van |
les effets des dispositions normatives des conventions collectives de | de normatieve bepalingen van de collectieve arbeidsovereenkomsten |
travail sont principalement, d'une part, un effet obligatoire | hoofdzakelijk, enerzijds, een automatische binding, die gebeurt onder |
automatique qui se produit à des conditions que les entreprises du | voorwaarden waaraan de ondernemingen van de bedrijfssector waarin de |
secteur d'activité économique dans lequel la convention est conclue ne | overeenkomst is gesloten, niet noodzakelijk allemaal voldoen |
remplissent pas nécessairement toutes (articles 19 et suivants) et, | (artikelen 19 en volgende), en, anderzijds, onder striktere |
d'autre part, sous des conditions plus strictes, un effet obligatoire | voorwaarden, een uitgebreidere binding, die voortvloeit uit de |
plus ample, résultant de l'extension, par arrêté royal, de la force | uitbreiding, bij koninklijk besluit, van de bindende kracht van |
obligatoire de certaines conventions collectives aux contrats de | sommige collectieve overeenkomsten tot de arbeidsovereenkomsten |
travail conclus dans toutes les entreprises du secteur, à la demande | gesloten in alle ondernemingen van de sector, op verzoek van het |
de l'organe paritaire intéressé ou d'une des organisations | betrokken paritaire orgaan of van één van de daarin vertegenwoordigde |
représentatives qui le composent (articles 24 et suivants). | organisaties (artikelen 24 en volgende). |
Tant ces effets automatiques que ceux qui sont subordonnés à un arrêté | Zowel die automatische gevolgen als die welke afhankelijk zijn van een |
d'extension diffèrent de ceux du droit des contrats, car ils | besluit tot uitbreiding verschillen van die van het |
s'inscrivent impérativement, par l'autorité de la loi, aussi bien dans | overeenkomstenrecht, aangezien zij op dwingende wijze, door het gezag |
les contrats de travail conclus avec les salariés non membres des | van de wet, vervat zijn in zowel de arbeidsovereenkomsten gesloten met |
organisations qui ont élaboré la convention collective que dans les | de werknemers die geen lid zijn van de organisaties die de collectieve |
contrats des travailleurs membres de ces organisations. | overeenkomsten tot stand hebben gebracht, als de overeenkomsten van de |
werknemers die van die organisaties lid zijn. | |
B.7.3. S'il y avait lieu de considérer que la détermination des effets | B.7.3. Indien ervan zou worden uitgegaan dat de vaststelling van de |
des dispositions normatives de conventions collectives portant sur les | gevolgen van de normatieve bepalingen van collectieve overeenkomsten |
matières visées en B.6.2 est soustraite à la compétence de l'autorité | met betrekking tot de in B.6.2 bedoelde aangelegenheden is onttrokken |
aan de bevoegdheid van de federale overheid op het gebied van het | |
fédérale en droit du travail et transférée aux communautés ou aux | arbeidsrecht en overgedragen aan de gemeenschappen of de gewesten, |
régions, toutes les dispositions de la loi du 5 décembre 1968 | zouden alle bepalingen van de wet van 5 december 1968 betreffende die |
relatives à ces effets (tant les effets automatiques que ceux qui sont | gevolgen (zowel de automatische gevolgen als die welke afhankelijk |
subordonnés à un arrêté d'extension) auraient une nature décrétale. | zijn van een besluit tot uitbreiding) een decretale aard hebben. |
Par conséquent, toutes les dispositions de cette loi (et non pas | Bijgevolg zouden, wat de voormelde aangelegenheden betreft, en sinds |
seulement celles relatives à l'extension) pourraient, pour ce qui a | de overdracht ervan, alle bepalingen van die wet (en niet alleen die |
trait aux matières susdites et depuis l'attribution de celles-ci, être modifiées par décret et uniquement par décret. Dans cette hypothèse, le décret attaqué ne violerait aucune disposition répartitrice de compétences mais ne ferait que confirmer sur un point particulier l'état présent du droit. B.7.4. S'il y avait lieu de considérer, au contraire, que la détermination des effets des conventions collectives est tout entière restée dans le droit du travail pour lequel l'autorité fédérale est compétente, le décret attaqué empiéterait sur cette compétence mais un tel constat n'impliquerait nullement que le système des conventions collectives puisse empêcher les législateurs décrétaux de régler | met betrekking tot de uitbreiding) bij decreet en uitsluitend bij decreet kunnen worden gewijzigd. In die hypothese zou het bestreden decreet geen enkele bevoegdheidverdelende bepaling schenden, maar alleen op een bijzonder punt de huidige stand van het recht bevestigen. B.7.4. Indien daarentegen ervan zou worden uitgegaan dat de vaststelling van de gevolgen van de collectieve overeenkomsten in haar geheel nog steeds behoort tot het arbeidsrecht waarvoor de federale overheid bevoegd is, zou het bestreden decreet inbreuk maken op die bevoegdheid, maar een dergelijke vaststelling zou geenszins inhouden dat de decreetgevers door het systeem van de collectieve overeenkomsten kunnen worden verhinderd de aan hen toegewezen |
eux-mêmes les matières visées au B.6.2 qui leur sont attribuées. Seule | aangelegenheden bedoeld in B.6.2 zelf te regelen. Alleen de regeling |
est en cause l'organisation d'un mode particulier de production de | van een bijzondere wijze om normen voort te brengen, is hier in het |
normes. | geding. |
Il importe en effet de rappeler que les lois, dans leurs dispositions | Er zij immers eraan herinnerd dat de wetten, in hun dwingende |
impératives, priment les conventions collectives, ainsi que le | bepalingen, voorrang hebben op de collectieve overeenkomsten, zoals in |
reconnaît surabondamment l'article 51 de la loi du 5 décembre 1968. | artikel 51 van de wet van 5 december 1968 ten overvloede wordt erkend. |
Cette loi n'impliquait nullement que le législateur eût renoncé - il | Die wet hield geenszins in dat de wetgever afstand heeft gedaan - hij |
ne le peut d'ailleurs pas - au pouvoir de régler lui-même, | kan dat overigens niet - van de bevoegdheid om de onderwerpen die in |
directement, les questions qui sont traitées dans des conventions | collectieve arbeidsovereenkomsten worden behandeld, zelf rechtstreeks |
collectives de travail. Il peut même reprendre à son compte un texte | te regelen. Hij kan zelfs voor zijn rekening een tekst uit de |
figurant dans des conventions collectives. Il peut aussi attribuer à | collectieve overeenkomsten overnemen. Hij kan ook aan de uitvoerende |
l'exécutif le pouvoir de faire la même chose. Dans les matières visées | macht de bevoegdheid toewijzen om hetzelfde te doen. In de |
au B.6.2, les législateurs décrétaux ont les mêmes pouvoirs. Les | aangelegenheden bedoeld in B.6.2 hebben de decreetgevers dezelfde |
autorités communautaires ou régionales sont donc de toute façon | bevoegdheden. De gemeenschaps- of gewestoverheden zijn dus in elk |
compétentes pour réglementer directement ces matières et rien | geval bevoegd om die aangelegenheden rechtstreeks te regelen en |
n'interdit, ce faisant, de prendre pour modèle le contenu de | daarbij is het geenszins verboden de inhoud van collectieve |
conventions collectives. | overeenkomsten als model te nemen. |
B.8. La Cour constate qu'en disposant que l'autorité fédérale est | B.8. Het Hof stelt vast dat door te bepalen dat alleen de federale |
seule compétente pour le droit du travail, la loi spéciale précitée | overheid voor het arbeidsrecht bevoegd is, de voormelde bijzondere wet |
vise notamment la détermination des effets juridiques des conventions | onder meer de vaststelling beoogt van de juridische gevolgen van de |
collectives de travail et la détermination des conditions que | collectieve arbeidsovereenkomsten en van de voorwaarden waaraan de |
l'élaboration des conventions doit remplir pour produire ces effets, | totstandkoming van de overeenkomsten moet voldoen om die uitwerking te |
car cela relève du droit du travail selon une tradition bien établie | hebben, aangezien dat onder het arbeidsrecht valt, volgens vaste |
au moment de l'adoption de cette loi spéciale. Rien, ni dans celle-ci | traditie ten tijde van de aanneming van die bijzondere wet. Niets, |
ni dans ses travaux préparatoires, n'indique que le législateur | noch in die wet, noch in de parlementaire voorbereiding ervan, wijst |
spécial ait dissocié le régime juridique des conventions collectives en fonction de l'objet traité par celles-ci, alors qu'une même convention collective peut contenir des dispositions qui portent sur plusieurs objets et qui sont liées dans l'intention des négociateurs, voire dans la logique de cette convention. Une telle dissociation aurait pu compromettre la cohérence du droit conventionnel du travail et perturber les équilibres voulus par la concertation sociale, dès lors que le législateur spécial ne prévoyait pas de mécanisme permettant de prévenir ce risque. B.9. Le décret attaqué étant, pour les raisons indiquées au B.8, | erop dat de bijzondere wetgever een onderscheid heeft ingevoerd in het juridische stelsel van de collectieve overeenkomsten naar gelang van het daarin behandelde onderwerp, terwijl eenzelfde collectieve overeenkomst bepalingen kan bevatten die op verschillende onderwerpen betrekking hebben en die zoals de onderhandelaars dat hebben gewild of zelfs volgens de logica van die overeenkomst met elkaar verbonden zijn. Een dergelijk onderscheid zou de samenhang van het conventionele arbeidsrecht in het gedrang hebben kunnen brengen en de door het sociaal overleg beoogde evenwichten verstoren, in zoverre de bijzondere wetgever niet voorzag in een mechanisme om dat gevaar te voorkomen. B.9. Aangezien het bestreden decreet, om de in B.8 vermelde redenen, |
contraire à l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 12°, de la loi spéciale | in strijd is met artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 12°, van de |
du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, il doit être annulé et | bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, |
il n'y a pas lieu d'examiner les autres griefs, qui ne peuvent | dient het te worden vernietigd; de andere grieven dienen niet te |
conduire à une annulation plus large. | worden onderzocht, vermits zij niet tot een ruimere vernietiging |
kunnen leiden. | |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
annule le décret flamand du 29 novembre 2002 rendant obligatoires les accords conclus entre organisations syndicales et patronales concernant des matières communautaires et régionales. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 septembre 2004. Le greffier, L. Potoms. Le président, | vernietigt het Vlaamse decreet van 29 november 2002 « houdende de algemeen verbindend verklaring van akkoorden tussen werknemers- en werkgeversorganisaties betreffende gemeenschaps- en gewestaangelegenheden ». Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 september 2004. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, |
A. Arts. | A. Arts |