← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 109/2004 du 23 juin 2004 Numéros du rôle : 2721 et 2740 En
cause : les recours en annulation des articles 2 à 5 et 32, § 1 er , alinéa 1 er ,
de la loi du 24 décembre 2002 « modifiant le régime La Cour
d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 109/2004 du 23 juin 2004 Numéros du rôle : 2721 et 2740 En cause : les recours en annulation des articles 2 à 5 et 32, § 1 er , alinéa 1 er , de la loi du 24 décembre 2002 « modifiant le régime La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 109/2004 van 23 juni 2004 Rolnummers 2721 en 2740 In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 2 tot 5 en 32, § 1, eerste lid, van de wet van 24 december 2002 « tot wijziging van de vennootschapsre Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 109/2004 du 23 juin 2004 | Uittreksel uit arrest nr. 109/2004 van 23 juni 2004 |
Numéros du rôle : 2721 et 2740 | Rolnummers 2721 en 2740 |
En cause : les recours en annulation des articles 2 à 5 et 32, § 1er, | In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 2 tot 5 en 32, |
alinéa 1er, de la loi du 24 décembre 2002 « modifiant le régime des | § 1, eerste lid, van de wet van 24 december 2002 « tot wijziging van |
sociétés en matière d'impôts sur les revenus et instituant un système | de vennootschapsregeling inzake inkomstenbelastingen en tot instelling |
de décision anticipée en matière fiscale », introduits par la s.p.r.l. | van een systeem van voorafgaande beslissingen in fiscale zaken », |
en liquidation Kris Vanstappen et par K. Vanstappen, et par la | ingesteld door de b.v.b.a. in vereffening Kris Vanstappen en door K. |
s.p.r.l. W. Cools et par W. Cools. | Vanstappen, en door de b.v.b.a. W. Cools en door W. Cools. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, | P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du | Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des recours et procédure | I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging |
Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste | Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 16 en 27 |
juni 2003 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn ingekomen | |
les 16 et 27 juin 2003 et parvenues au greffe les 17 et 30 juin 2003, | op 17 en 30 juni 2003, is beroep tot vernietiging ingesteld van de |
un recours en annulation des articles 2 à 5 et 32, § 1er, alinéa 1er, | artikelen 2 tot 5 en 32, § 1, eerste lid, van de wet van 24 december |
de la loi du 24 décembre 2002 « modifiant le régime des sociétés en | 2002 « tot wijziging van de vennootschapsregeling inzake |
inkomstenbelastingen en tot instelling van een systeem van | |
matière d'impôts sur les revenus et instituant un système de décision | voorafgaande beslissingen in fiscale zaken » (bekendgemaakt in het |
anticipée en matière fiscale » (publiée au Moniteur belge du 31 | Belgisch Staatsblad van 31 december 2002, tweede uitgave), door |
décembre 2002, deuxième édition) a été introduit, respectivement par : | respectievelijk : |
- la s.p.r.l. en liquidation Kris Vanstappen, dont le siège est établi | - de b.v.b.a. in vereffening Kris Vanstappen, met zetel te 1981 |
à 1981 Hofstade, Weerstandersstraat 18, et K. Vanstappen, demeurant à | Hofstade, Weerstandersstraat 18, en K. Vanstappen, wonende op |
la même adresse; | hetzelfde adres; |
- la s.p.r.l. W. Cools, dont le siège est établi à 2600 Anvers, Flor | - de b.v.b.a. W. Cools, met zetel te 2600 Antwerpen, Flor |
Alpaertstraat 12, et W. Cools, demeurant à la même adresse. | Alpaertstraat 12, en W. Cools, wonende op hetzelfde adres. |
Ces affaires, inscrites sous les numéros 2721 et 2740 du rôle de la | Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2721 en 2740 van de rol van |
Cour, ont été jointes. | het Hof, werden samengevoegd. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à l'objet du recours | Ten aanzien van het onderwerp van het beroep |
B.1. La loi du 24 décembre 2002 « modifiant le régime des sociétés en | B.1. De wet van 24 december 2002 « tot wijziging van de |
matière d'impôts sur les revenus et instituant un système de décision | vennootschapsregeling inzake inkomstenbelastingen en tot instelling |
anticipée en matière fiscale » a instauré un impôt sur les revenus et | van een systeem van voorafgaande beslissingen in fiscale zaken » heeft |
un précompte mobilier de 10 p.c. sur les bonis en cas de liquidation | een inkomstenbelasting en een roerende voorheffing van 10 pct. |
ingevoerd op de uitkeringen bij de - gehele of gedeeltelijke - | |
totale ou partielle d'une société ou en cas d'acquisition d'actions ou | vereffening van een vennootschap en bij de verkrijging van eigen |
de parts propres. | aandelen. |
Les articles 2 à 5 de la loi modifient respectivement l'article 18, | De artikelen 2 tot en met 5 van de wet wijzigen respectievelijk |
alinéa 1er, l'article 21, 2°, l'article 22, § 1er, alinéa 2, et | artikel 18, eerste lid, artikel 21, 2°, artikel 22, § 1, tweede lid, |
l'article 171, 2°, du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après | en artikel 171, 2°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 |
C.I.R. 1992). Par suite de cette modification, les bonis qui sont | (hierna W.I.B. 1992). Door die wijziging worden de uitkeringen die als |
considérés comme des dividendes en cas d'acquisition d'actions ou de | dividend worden beschouwd bij de verkrijging van eigen aandelen |
parts propres (article 186 du C.I.R. 1992), en cas de partage partiel | (artikel 186 van het W.I.B. 1992), bij de gedeeltelijke verdeling |
par suite du décès, de la démission ou de l'exclusion d'un associé | ingevolge overlijden, uittreding of uitsluiting van een vennoot |
(article 187 du C.I.R. 1992) ou en cas de partage total de l'avoir | (artikel 187 van het W.I.B. 1992) of bij de gehele verdeling van het |
social d'une société (article 209 du C.I.R. 1992) sont soumis à un | maatschappelijk vermogen van een vennootschap (artikel 209 van het |
impôt de 10 p.c. dans le chef du bénéficiaire. La société | W.I.B. 1992) voor de verkrijger onderworpen aan een belasting van 10 |
pct. De uitkerende vennootschap houdt een roerende voorheffing in ten | |
distributrice retient un précompte mobilier à concurrence de ce | belope van dat percentage op de als dividenden aangemerkte uitkeringen. |
pourcentage sur les bonis considérés comme des dividendes. | De voormelde belasting en roerende voorheffing zijn krachtens artikel |
En vertu de l'article 32, § 1er, alinéa 1er, de la loi du 24 décembre | 32, § 1, eerste lid, van de wet van 24 december 2002 van toepassing op |
2002, l'impôt et le précompte mobilier précités sont applicables aux | |
revenus qui sont attribués ou mis en paiement, ou à considérer comme | de inkomsten die zijn toegekend of betaalbaar zijn gesteld, of als |
tels, à partir du 1er janvier 2002 et pour autant, quand il s'agit de | dusdanig zijn aan te merken, vanaf 1 januari 2002 en voor zover, |
partage total de l'avoir social, que la liquidation n'ait pas été | wanneer het gaat om een gehele verdeling van het maatschappelijk |
clôturée avant le 25 mars 2002. Conformément à l'article 33 de la loi, le précompte mobilier qui se rapporte à des revenus attribués ou mis en paiement, ou à considérer comme tels, avant la date de publication de la loi du 24 décembre 2002 au Moniteur belge , soit le 31 décembre 2002, est payable au plus tard dans les quinze jours de cette publication et la déclaration de revenus y afférente doit être remise au plus tard à la même date. Quant à la recevabilité B.2.1. Le Conseil des ministres fait valoir que le recours en annulation n'est pas recevable, faute d'intérêt, dans le chef, | vermogen, de vereffening niet is afgesloten vóór 25 maart 2002. De roerende voorheffing op de inkomsten die vóór de datum van bekendmaking van de wet van 24 december 2002 in het Belgisch Staatsblad , dit is 31 december 2002, zijn toegekend of betaalbaar zijn gesteld, of als zodanig zijn aan te merken, is krachtens artikel 33 van die wet uiterlijk betaalbaar binnen 15 dagen na die bekendmaking en de aangifte van de inkomsten die erop betrekking hebben moet uiterlijk op dezelfde dag worden ingediend. Ten aanzien van de ontvankelijkheid B.2.1. De Ministerraad voert aan dat het beroep tot vernietiging niet ontvankelijk is bij gebrek aan belang van respectievelijk de b.v.b.a. |
respectivement, de la s.p.r.l. en liquidation Kris Vanstappen et de la | in vereffening Kris Vanstappen en de b.v.b.a. W. Cools omdat de |
s.p.r.l. W. Cools, parce que les bonis de liquidation et d'acquisition | vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen voor de verkrijger en niet |
sont taxés dans le chef du bénéficiaire et non dans le chef de la | voor de uitkerende vennootschap worden belast. |
société qui a payé les bonis. | |
Pour la même raison, le Conseil des ministres considère que la requête | Om dezelfde reden acht de Ministerraad ook het verzoek tot tussenkomst |
en intervention de la s.a. en liquidation Dielman Frozen Seafoods | van de n.v. in vereffening Dielman Frozen Seafoods niet ontvankelijk. |
n'est pas non plus recevable. | |
B.2.2. Le recours en annulation dans l'affaire n° 2721 et le recours | B.2.2. Het beroep tot vernietiging in de zaak nr. 2721 en het verzoek |
en intervention sont introduits, entre autres, par une société en | tot tussenkomst zijn ingesteld door onder meer een vennootschap in |
liquidation. Le recours en annulation dans l'affaire n° 2740 est | vereffening. Het beroep tot vernietiging in de zaak nr. 2740 is |
introduit, entre autres, par une société en activité. | ingesteld door onder meer een vennootschap in bedrijf. |
En vertu de l'article 261, 1°, du C.I.R. 1992, sont notamment | Volgens artikel 261, 1°, van het W.I.B. 1992 is de roerende |
redevables du précompte mobilier les personnes morales débitrices de | voorheffing verschuldigd door onder meer rechtspersonen die inkomsten |
revenus de capitaux et biens mobiliers. Les sociétés requérantes | uit roerende goederen en kapitalen verschuldigd zijn. De verzoekende |
justifient donc d'un intérêt. | vennootschappen doen derhalve blijken van een belang. |
B.2.3. L'exception d'irrecevabilité est rejetée. | B.2.3. De exceptie van niet-ontvankelijkheid wordt verworpen. |
Quant au fond | Ten gronde |
S'agissant du premier moyen | Ten aanzien van het eerste middel |
B.3. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11, combinés ou non avec l'article 172, de la Constitution. En ce qui concerne la première branche B.4.1. Dans une première branche, les parties requérantes allèguent la violation des dispositions précitées en ce que les bonis de liquidation sont soumis à un impôt, alors que les plus-values réalisées à la suite d'une vente d'actions ou de parts d'une société en activité sont exonérées d'impôt et que la Cour de cassation considère les bonis de liquidation et les bonis d'acquisition comme des plus-values sur actions ou parts. | B.3. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 172, van de Grondwet. Wat het eerste onderdeel betreft B.4.1. In een eerste onderdeel voeren de verzoekende partijen een schending aan van voormelde bepalingen, doordat vereffeningsuitkeringen aan een belasting worden onderworpen, terwijl meerwaarden verwezenlijkt bij een verkoop van aandelen van een vennootschap in bedrijf belastingvrij zijn, en vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen door het Hof van Cassatie als meerwaarden op aandelen worden beschouwd. |
B.4.2. Depuis la loi du 22 décembre 1989 « portant des dispositions | B.4.2. Sinds de wet van 22 december 1989 « houdende fiscale bepalingen |
fiscales », les bonis de liquidation et d'acquisition sont considérés, | » worden vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen in de |
à l'impôt des sociétés, « comme un dividende distribué » (articles | vennootschapsbelasting « als een uitgekeerd dividend aangemerkt » |
186, 187 et 209 du C.I.R. 1992). Cette modification législative visait | (artikelen 186, 187 en 209 van het W.I.B. 1992). Die wetswijziging |
à ce que « les sommes réparties aux actionnaires ou associés [soient] | beoogde « de aan de aandeelhouders en vennoten uitgekeerde sommen |
imposées comme tous autres bénéfices distribués avec retenue du | zoals alle andere uitgekeerde winsten [te belasten] met afhouding van |
précompte mobilier » (Doc. parl., Sénat, 1989-1990, n° 806/1, p. 63). | roerende voorheffing » (Parl. St., Senaat, 1989-1990, nr. 806/1, p. |
Parce que, en dépit de l'objectif poursuivi par le législateur, on ne | 63). Omdat, ondanks het doel van de wetgever, onduidelijkheid bestond |
voyait pas clairement si un précompte mobilier était ou non dû sur ces | omtrent de vraag of op die uitkeringen al dan niet roerende |
bonis, la loi du 23 octobre 1991 « transposant en droit belge la | voorheffing verschuldigd was, heeft de wet van 23 oktober 1991 « tot |
omzetting in het Belgische recht van de Richtlijn van de Raad van de | |
Directive du Conseil des Communautés européennes du 23 juillet 1990 | Europese Gemeenschappen van 23 juli 1990 betreffende de |
concernant le régime fiscal commun applicable aux sociétés mères et | gemeenschappelijke fiscale regeling voor moedermaatschappijen en |
filiales » a exonéré du précompte mobilier ces bonis de liquidation | dochterondernemingen » die als roerend inkomen aangemerkte |
considérés comme revenu mobilier (Doc. parl., Chambre, 1991-1992, n° | vereffeningsuitkeringen (Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 1784/3, p. |
5) vrijgesteld van roerende voorheffing. Vervolgens heeft de wet van | |
1784/3, p. 5). Ensuite, la loi du 22 décembre 1998 « portant des | 22 december 1998 « houdende fiscale en andere bepalingen » artikel 21, |
dispositions fiscales et autres » a adapté l'article 21, 2°, du C.I.R. | 2°, van het W.I.B. 1992 aangepast, zodat vereffeningsuitkeringen |
1992, en sorte que les bonis de liquidation sont exclus comme revenus | worden uitgesloten als inkomsten van roerende goederen en kapitalen. |
de capitaux et biens mobiliers. | |
La loi du 24 décembre 2002 met fin à cette exonération d'impôt et | De wet van 24 december 2002 maakt een einde aan die vrijstelling van |
soumet à l'impôt des personnes physiques et au précompte mobilier ce | |
que le C.I.R. 1992 considère déjà comme un dividende distribué. Les | belasting en onderwerpt wat het W.I.B. 1992 reeds als een uitgekeerd |
dividend aanmerkt, aan de personenbelasting en aan de roerende | |
articles 2 et 3 de cette loi suppriment « les revenus [...] d'actions | voorheffing. De artikelen 2 en 3 van die wet lichten « inkomsten van |
ou parts, payés ou attribués en cas de partage total ou partiel de | aandelen [...] betaald of toegekend bij gehele of gedeeltelijke |
verdeling van het maatschappelijk vermogen of bij verkrijging van | |
l'avoir social ou d'acquisition d'actions ou parts propres » de la | eigen aandelen » uit de in artikel 21 van het W.I.B. 1992 neergelegde |
liste, contenue à l'article 21 du C.I.R. 1992, des « revenus non | lijst van in de personenbelasting « niet als inkomsten van roerende |
imposés [à l'impôt des personnes physiques] comme revenus de capitaux | goederen en kapitalen belastbare inkomsten » en kwalificeren ze als |
et biens mobiliers » et les qualifient de dividendes. L'article 15 de | dividenden. Artikel 15 van de wet van 24 december 2002 wijzigt de |
la loi du 24 décembre 2002 modifie l'article 264, alinéa 1er, 2°, du | bepaling in artikel 264, eerste lid, 2°, van het W.I.B. 1992 volgens |
C.I.R. 1992, selon lequel le précompte mobilier n'était pas dû sur les | welke de roerende voorheffing niet verschuldigd was op uitkeringen die |
bonis qui sont considérés comme des dividendes en cas d'acquisition | als dividend worden beschouwd bij de verkrijging van eigen aandelen |
d'actions ou de parts propres (article 186 du C.I.R. 1992), en cas de | (artikel 186 van het W.I.B. 1992), bij de gedeeltelijke verdeling |
partage partiel par suite du décès, de la démission ou de l'exclusion | ingevolge overlijden, uittreding of uitsluiting van een vennoot |
d'un associé (article 187 du C.I.R. 1992) ou en cas de partage total | (artikel 187 van het W.I.B. 1992) of bij de gehele verdeling van het |
de l'avoir social d'une société (article 209 du C.I.R. 1992). B.4.3. Il appartient au législateur d'apprécier si un régime d'immunisation fiscale instauré par lui doit être maintenu ou non ou être remplacé. Le fait que les bonis de liquidation et d'acquisition aient été considérés dans le passé comme des plus-values n'empêche pas qu'ultérieurement, le législateur les considère explicitement comme des dividendes et les taxe au titre de revenus mobiliers, compte tenu notamment du fait qu'en cas de liquidation d'une société et en cas d'acquisition des actions ou parts propres, des bénéfices réservés sont également distribués en sus du capital. Le législateur peut en | maatschappelijk vermogen van een vennootschap (artikel 209 van het W.I.B. 1992). B.4.3. Het komt de wetgever toe te oordelen of een stelsel van fiscale vrijstellingen dat hij heeft ingevoerd al dan niet moet worden gehandhaafd of vervangen. Het feit dat vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen in het verleden als meerwaarden werden beschouwd, verhindert niet dat de wetgever ze later expliciet aanmerkt als dividenden en ze belastbaar stelt als roerende inkomsten, mede gelet op het feit dat bij de vereffening van een vennootschap en bij de verkrijging van eigen aandelen, naast kapitaal, ook gereserveerde |
effet élargir la catégorie des « dividendes », qui s'étend dès lors | winsten worden uitgekeerd. De wetgever vermag immers de categorie « |
au-delà de la définition générale des revenus mobiliers figurant à | dividenden » uit te breiden, die aldus ruimer wordt dan de algemene |
l'article 17 du C.I.R. 1992. | omschrijving van de roerende inkomsten in artikel 17 van het W.I.B. |
B.4.4. Dès lors qu'il en résulte une différence de traitement entre | 1992. B.4.4. Nu hierdoor een verschil in behandeling ontstaat tussen de door |
les catégories visées par les parties requérantes, à savoir entre les | de verzoekende partijen aangehaalde categorieën, namelijk |
bonis de liquidation et d'acquisition et les plus-values, la Cour doit | vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen en meerwaarden, dient het Hof |
apprécier si cette différence est objective et peut raisonnablement se | te oordelen of dat verschil objectief en in redelijkheid kan worden |
justifier par rapport à l'objectif poursuivi. | verantwoord ten aanzien van de nagestreefde doelstelling. |
B.4.5. En instaurant l'impôt et le précompte mobilier sur les bonis de | B.4.5. Door de belasting en de roerende voorheffing op vereffenings- |
en verkrijgingsuitkeringen in te voeren, beogen de bestreden | |
liquidation et d'acquisition, les dispositions attaquées visent « à | bepalingen « de coherentie van het fiscaal stelsel dat van toepassing |
renforcer la cohérence du régime fiscal applicable aux opérations de | is op de verrichtingen van vereffening of van verkrijging van eigen |
liquidation ou de rachat d'actions ou parts propres » (Doc. parl., | aandelen te versterken » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC |
Chambre, 2001-2002, DOC 50-1918/1, p. 24). A cette fin, le législateur | 50-1918/001, p. 24). Hiertoe wenste de wetgever een einde te maken, |
souhaitait mettre fin, d'une part, à « un régime de taxation différent | enerzijds, aan « een verschillende belastingheffing voor de sommen die |
pour les sommes distribuées aux actionnaires ou associés par une | zijn toegekend aan de aandeelhouders of vennoten door, aan de ene |
société en activité [...] et par une société en liquidation » parce | kant, een vennootschap in bedrijf, en, aan de andere kant, door een |
que « cette situation peut entraîner des dissolutions inspirées par des motifs purement fiscaux » et, d'autre part, à « des pratiques inappropriées visant à distribuer des réserves (en exonération d'impôt) aux actionnaires, cela au moyen d'opérations de rachat d'actions » (ibid. ), pratiques auxquelles a donné lieu le régime fiscal en matière d'opérations d'acquisition d'actions ou de parts propres par une société, avec exonération du précompte mobilier. B.4.6. Les dispositions attaquées instaurent un impôt et un précompte mobilier qui visent à mettre fin au régime fiscal de faveur dont bénéficiaient les bonis de liquidation et d'acquisition, contrairement aux dividendes. Le législateur a ainsi voulu éviter que des bénéfices réservés d'entreprises puissent encore être distribués en exemption d'impôt. L'impôt et le précompte mobilier sont dus sur « les sommes définies | vennootschap in vereffening », omdat « deze situatie kan leiden tot ontbinding van vennootschappen die uitsluitend op fiscale gronden is gesteund » en, anderzijds, aan « ongepaste praktijken die erop gericht zijn de reserves (met belastingvrijstelling) aan de aandeelhouders uit te keren, zulks door middel van verrichtingen van verkrijging van aandelen » (ibid.), praktijken waartoe het fiscale stelsel inzake verrichtingen van verkrijging van eigen aandelen door een vennootschap met vrijstelling van roerende voorheffing aanleiding heeft gegeven. B.4.6. De bestreden bepalingen voeren een belasting en een roerende voorheffing in die ertoe strekken een einde te maken aan de fiscale gunstregeling die vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen, in tegenstelling tot dividenden, genoten. De wetgever beoogde hiermee te vermijden dat gereserveerde winsten van ondernemingen nog langer belastingvrij zouden worden uitgekeerd. De belasting en de roerende voorheffing zijn verschuldigd op « uitkeringen die worden aangemerkt als dividenden in de artikelen 186, |
comme dividendes par les articles 186, 187 et 209 en cas de partage | 187 en 209 in geval van gehele of gedeeltelijke verdeling van het |
total ou partiel de l'avoir social d'une société résidente ou | maatschappelijk vermogen van een binnenlandse of buitenlandse |
étrangère ou d'acquisition d'actions ou parts propres par une telle | vennootschap of van verkrijging van eigen aandelen door een dergelijke |
société » (article 18, alinéa 1er, 2°ter, et article 269, alinéa 1er, | vennootschap » (artikel 18, eerste lid, 2°ter, en artikel 269, eerste |
2°bis, du C.I.R. 1992). En cas d'acquisition d'actions ou de parts | lid, 2°bis, van het W.I.B. 1992). In geval van verkrijging van eigen |
propres, est considéré comme un dividende distribué, en vertu de | |
l'article 186 du C.I.R. 1992, « l'excédent que présente le prix | aandelen wordt, volgens artikel 186 van het W.I.B. 1992, als |
d'acquisition ou, à défaut, la valeur de ces actions ou parts, sur la | uitgekeerd dividend aangemerkt « het positieve verschil tussen de |
quote-part de la valeur réévaluée du capital libéré représenté par ces | verkrijgingsprijs of, bij ontstentenis daarvan, de waarde van die |
aandelen, en het gedeelte van het gerevaloriseerde gestorte kapitaal | |
actions ou parts ». En cas de partage total ou partiel de l'avoir | dat de verkregen aandelen vertegenwoordigen ». In geval van een gehele |
of gedeeltelijke verdeling van het maatschappelijk vermogen wordt, | |
social, selon les articles 187 et 209 du C.I.R. 1992, est considéré | volgens de artikelen 187 en 209 van het W.I.B. 1992, als uitgekeerd |
comme un dividende distribué « l'excédent que présentent les sommes | dividend aangemerkt « het positieve verschil tussen de uitkeringen in |
réparties en espèces, en titres ou autrement sur la valeur réévaluée | geld, in effecten of in enige andere vorm, en de gerevaloriseerde |
du capital libéré ». | waarde van het gestorte kapitaal ». |
En faisant figurer parmi les revenus imposables les sommes définies | Door de uitkeringen die worden aangemerkt als dividenden in de |
comme dividendes par les articles 186, 187 et 209 du C.I.R. 1992 en | artikelen 186, 187 en 209 van het W.I.B. 1992 in geval van gehele of |
cas de partage total ou partiel de l'avoir social d'une société | gedeeltelijke verdeling van het maatschappelijk vermogen van een |
binnenlandse of buitenlandse vennootschap, of van verkrijging van | |
résidente ou étrangère ou en cas d'acquisition d'actions ou de parts | eigen aandelen door een dergelijke vennootschap, in de belastbare |
propres par une telle société, le législateur a pris une mesure qui | inkomsten op te nemen, heeft de wetgever een maatregel genomen die |
est pertinente au regard de l'objectif mentionné au B.4.5 et qui est | relevant is ten aanzien van de in B.4.5 vermelde doelstelling en die |
objectivement et raisonnablement justifiée. | objectief en redelijk is verantwoord. |
B.4.7. Les parties requérantes font valoir que les abus commis lors de | B.4.7. De verzoekende partijen voeren aan dat misbruik bij de gehele |
la liquidation totale ou partielle d'une société ou lors du rachat | of gedeeltelijke vereffening van een vennootschap of bij de inkoop van |
d'actions ou de parts propres peuvent être combattus au moyen de | eigen aandelen kan worden bestreden middels artikel 344, § 1, van het |
l'article 344, § 1er, du C.I.R. 1992, qui dispose : | W.I.B. 1992, dat bepaalt : |
« N'est pas opposable à l'administration des contributions directes, | « Aan de administratie der directe belastingen kan niet worden |
la qualification juridique donnée par les parties à un acte ainsi qu'à | tegengeworpen, de juridische kwalificatie door de partijen gegeven aan |
des actes distincts réalisant une même opération lorsque | een akte alsook aan afzonderlijke akten die een zelfde verrichting tot |
l'administration constate, par présomptions ou par d'autres moyens de | stand brengen, wanneer de administratie door vermoedens of door andere |
preuve visés à l'article 340, que cette qualification a pour but | in artikel 340 vermelde bewijsmiddelen vaststelt dat die kwalificatie |
d'éviter l'impôt, à moins que le contribuable ne prouve que cette | tot doel heeft de belasting te ontwijken, tenzij de belastingplichtige |
qualification réponde à des besoins légitimes de caractère financier | bewijst dat die kwalificatie aan rechtmatige financiële of economische |
ou économique. » | behoeften beantwoordt. » |
B.4.8. Il ressort toutefois des motifs énoncés au B.4.5 que le | B.4.8. Uit de in B.4.5 aangehaalde motieven blijkt evenwel dat de |
législateur ne souhaitait pas seulement combattre les abus, mais | wetgever niet alleen misbruiken wenste te bestrijden, maar de |
entendait aussi renforcer la cohérence de l'ensemble du régime fiscal | coherentie van het fiscaal stelsel dat van toepassing is op de |
applicable aux opérations de liquidation ou d'acquisition d'actions ou de parts propres et qu'il souhaitait mettre fin, en termes généraux, à une différence d'imposition des sommes payées aux actionnaires ou associés par une société en activité, d'une part, et par une société en liquidation, d'autre part. B.4.9. De ce que le législateur, dans son souci de réduire la portée de dispositions fiscales relativement avantageuses, ait relevé que certaines d'entre elles étaient l'occasion d'abus, il ne s'ensuit pas que le but exclusif de la mesure ait été de réprimer ces abus. La | verrichtingen van vereffening of van verkrijging van eigen aandelen in zijn geheel beoogde te versterken en dat hij in algemene termen een einde wenste te maken aan een verschillende belastingheffing voor de sommen die zijn toegekend aan de aandeelhouders of vennoten door, aan de ene kant, een vennootschap in bedrijf en, aan de andere kant, een vennootschap in vereffening. B.4.9. Uit het feit dat de wetgever, in zijn bezorgdheid om de draagwijdte van tamelijk voordelige fiscale bepalingen te beperken, heeft aangegeven dat sommige daarvan aanleiding gaven tot misbruiken, volgt niet dat het uitsluitende doel van de maatregel erin bestond die misbruiken te bestrijden. Het in beschouwing nemen ervan heeft |
prise en considération de ceux-ci a pu sans doute orienter le choix | ongetwijfeld de keuze van de te beperken fiscale voordelen mede |
des avantages fiscaux à réduire; mais il n'en résulte pas qu'il faille | bepaald; daaruit volgt evenwel niet dat de evenredigheid van de |
vérifier si les restrictions critiquées sont proportionnées à ces abus | bekritiseerde beperkingen met die mogelijke misbruiken moet worden |
éventuels pour apprécier leur conformité aux articles 10, 11 et 172 de | nagegaan bij de toetsing ervan aan de artikelen 10, 11 en 172 van de |
la Constitution. | Grondwet. |
B.4.10. En sa première branche le premier moyen ne peut être | B.4.10. Het eerste onderdeel van het eerste middel kan niet worden |
accueilli. | aangenomen. |
En ce qui concerne la deuxième branche | Wat het tweede onderdeel betreft |
B.5.1. Dans une deuxième branche, les parties requérantes allèguent la | B.5.1. In een tweede onderdeel voeren de verzoekende partijen de |
violation des articles 10, 11 et 172 de la Constitution, en ce que | schending aan van de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, doordat |
l'impôt sur les bonis de liquidation et d'acquisition est appliqué | de belasting op vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen wordt |
lors de la distribution de réserves constituées avant l'entrée en | toegepast bij de uitkering van reserves die vóór de inwerkingtreding |
vigueur des dispositions attaquées mais qui sont payées après cette | |
entrée en vigueur, sans que ces réserves aient bénéficié du taux | van de bestreden bepalingen zijn aangelegd, maar erna worden |
réduit de l'impôt des sociétés instauré par la loi du 24 décembre | uitgekeerd, zonder dat die reserves het bij de wet van 24 december |
2002, alors que les réserves qui ont été constituées après l'entrée en | 2002 ingevoerde verlaagde tarief in de vennootschapsbelasting hebben |
vigueur de la loi du 24 décembre 2002 sont certes soumises à l'impôt | genoten, terwijl reserves die na de inwerkingtreding van de wet van 24 |
sur les bonis de liquidation et d'acquisition lors de leur | december 2002 zijn aangelegd, bij de uitkering ervan weliswaar aan de |
belasting op vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen zijn | |
distribution, mais bénéficient également du taux réduit de l'impôt des | onderworpen, maar eveneens het verlaagde tarief in de |
sociétés. Selon les requérants, il y aurait pourtant un lien évident | vennootschapsbelasting genieten. Volgens de verzoekers zou er nochtans |
entre l'instauration de l'impôt de liquidation et l'abaissement du | een duidelijke koppeling zijn tussen de invoering van de |
taux de l'impôt des sociétés. | liquidatieheffing en de verlaging van het tarief in de |
B.5.2. Bien que l'instauration de l'impôt attaqué contribue également | vennootschapsbelasting. B.5.2. Hoewel de invoering van de bestreden heffing mede ertoe |
à la réalisation de l'objectif budgétaire du législateur, qui est de | bijdraagt de budgettaire doelstelling van de wetgever te realiseren, |
faire en sorte que la réforme de l'impôt des sociétés ait lieu dans un | namelijk de hervorming van de vennootschapsbelasting in een budgettair |
cadre budgétairement neutre, elle n'est pas indissolublement liée à la | neutraal kader te laten plaatsvinden, is ze niet onlosmakelijk |
baisse du taux de l'impôt des sociétés. Il ressort d'ailleurs de | verbonden met de verlaging van het tarief in de |
l'évolution de la législation, esquissée au B.4.2, que le législateur | vennootschapsbelasting. Uit de beschrijving van de evolutie van de |
a voulu, indépendamment d'un quelconque abaissement des taux de l'impôt des sociétés, soumettre à un précompte mobilier les bonis de liquidation et d'acquisition. B.5.3. Lorsque le législateur prend une mesure en vue d'éviter que des bénéfices réservés d'entreprises soient, contrairement aux dividendes, distribués en exemption d'impôt, il peut rendre cette mesure immédiatement applicable à toutes les réserves payées comme bonis de liquidation et d'acquisition, pour autant qu'il ne déroge pas, à cette occasion, aux règles générales concernant la détermination de l'exercice d'imposition. Lorsque le législateur met fin à une exonération d'impôt, il peut effectivement estimer que ce changement de politique doit être réalisé immédiatement et il n'est donc en principe pas obligé de prévoir une réglementation transitoire. Si la nouvelle réglementation n'avait été applicable qu'aux réserves constituées après son entrée en vigueur, cela aurait eu pour conséquence que les distributions de réserves en exemption d'impôt auraient continué d'exister et que la réalisation de l'objectif poursuivi par les dispositions attaquées, à savoir d'éviter la distribution de réserves en exemption d'impôt, aurait subi plusieurs années de retard. B.5.4. Le premier moyen en sa deuxième branche ne peut être accueilli. En ce qui concerne la troisième branche B.6.1. Dans une troisième branche, les parties requérantes allèguent | wetgeving in B.4.2 blijkt overigens dat de wetgever, los van enige verlaging van de tarieven van de vennootschapsbelasting, vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen aan een roerende voorheffing heeft willen onderwerpen. B.5.3. Wanneer de wetgever een maatregel neemt om te vermijden dat gereserveerde winsten van ondernemingen, in tegenstelling tot dividenden, belastingvrij zouden worden uitgekeerd, kan hij die maatregel onmiddellijk toepasbaar maken op alle als vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen uitbetaalde reserves, voor zover hij daarbij niet van de algemene regels betreffende de vaststelling van het aanslagjaar afwijkt. Wanneer de wetgever een einde maakt aan een vrijstelling van belasting, vermag hij immers te oordelen dat die beleidswijziging met onmiddellijke ingang moet worden doorgevoerd en is hij in beginsel niet verplicht in een overgangsregeling te voorzien. Wanneer de nieuwe regeling slechts van toepassing zou zijn geweest op reserves die werden aangelegd na de inwerkingtreding ervan, zou dat gevolg hebben gehad dat de belastingvrije uitkeringen van reserves nog zouden blijven voortduren, zodat de doelstelling van de bestreden bepalingen, namelijk te vermijden dat reserves belastingvrij worden uitgekeerd, verschillende jaren vertraging zou oplopen. B.5.4. Het tweede onderdeel van het eerste middel kan niet worden aangenomen. Wat het derde onderdeel betreft B.6.1. In een derde onderdeel voeren de verzoekende partijen een |
la violation des articles 10, 11 et 172 de la Constitution, en ce que les entrepreneurs qui constituent leur entreprise sous une forme sociétaire sont taxés plus lourdement, lors de la cessation de leur activité, que les entrepreneurs qui exercent leur activité en tant que personne physique. B.6.2. La distinction repose sur un critère objectif, à savoir le fait que l'entrepreneur qui cesse son activité est une personne physique ou une personne morale. Ce critère de distinction est pertinent au regard du but de la mesure, qui est d'éviter que des bénéfices réservés de sociétés soient encore distribués en exemption d'impôt. B.6.3. Lors de la constitution de bénéfices réservés, les sociétés jouissent d'un régime fiscal qui diffère de celui des personnes physiques. Le législateur peut dès lors raisonnablement décider d'appliquer, lors de la distribution de ces réserves, un taux différent de celui qui est applicable à la personne physique qui cesse son activité. La cessation d'une activité par une personne physique, d'une part, et le partage de l'avoir social d'une société en liquidation, d'autre part, sont des opérations suffisamment différentes pour que le législateur puisse les soumettre à des taux d'imposition différents sans violer les articles 10 et 11 de la Constitution. B.6.4. Le premier moyen en sa troisième branche ne peut être accueilli. En ce qui concerne la quatrième branche | schending aan van de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, doordat ondernemers die hun onderneming in een vennootschapsvorm onderbrengen bij de stopzetting van hun activiteit zwaarder worden belast dan ondernemers die als natuurlijke persoon hun activiteit uitoefenen. B.6.2. Het onderscheid berust op een objectief criterium, namelijk het feit of een ondernemer die zijn activiteit stopzet een natuurlijke persoon is dan wel een rechtspersoon. Dat criterium van onderscheid is pertinent ten opzichte van het doel van de maatregel, namelijk te vermijden dat gereserveerde winsten van vennootschappen nog langer belastingvrij worden uitgekeerd. B.6.3. Bij het opbouwen van gereserveerde winsten genieten vennootschappen een belastingstelsel dat verschilt van dat van natuurlijke personen. De wetgever vermag dan ook redelijkerwijs te oordelen dat bij het uitkeren van die reserves een tarief wordt toegepast dat verschilt van hetgeen dat van toepassing is op een natuurlijke persoon die zijn activiteit stopzet. De stopzetting van een activiteit door een natuurlijke persoon, enerzijds, en de verdeling van het maatschappelijk vermogen van een vennootschap in vereffening, anderzijds, zijn verrichtingen die voldoende verschillend zijn, zodat de wetgever, zonder de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te schenden, ze aan verschillende belastingtarieven kan onderwerpen. B.6.4. Het derde onderdeel van het eerste middel kan niet worden aangenomen. Wat het vierde onderdeel betreft |
B.7.1. Dans une quatrième branche, les parties requérantes affirment | B.7.1. In een vierde onderdeel betogen de verzoekende partijen dat |
que les dispositions constitutionnelles précitées sont violées en ce | voormelde grondwetsbepalingen zijn geschonden doordat een onredelijk |
qu'il existe une différence de traitement déraisonnable entre les | verschil in behandeling ontstaat tussen beleggingsvennootschappen en |
sociétés d'investissement et les sociétés ordinaires. Les sommes | gewone vennootschappen. Uitkeringen door een beleggingsvennootschap |
payées par une société d'investissement soumise à un régime fiscal | die is onderworpen aan een belastingstelsel dat afwijkt van het gemeen |
exorbitant du droit commun sont en effet exonérées de l'impôt sur les | recht, zijn immers uitgesloten van de heffing op de vereffenings- of |
bonis de liquidation ou d'acquisition. | verkrijgingsuitkeringen. |
B.7.2. Il appartient au législateur compétent pour lever un impôt de | B.7.2. Het komt de wetgever die bevoegd is om een belasting te heffen |
déterminer quels sont les contribuables qui doivent bénéficier | toe te bepalen welke belastingplichtigen vrijstellingen moeten |
d'exonérations ou quels sont les revenus qui doivent être exemptés. Il | genieten of welke inkomsten moeten worden uitgesloten. Het komt het |
n'appartient pas à la Cour de décider si une mesure prescrite par la | Hof niet toe te oordelen of een door de wet voorgeschreven maatregel |
loi est opportune ou souhaitable. | opportuun of wenselijk is. |
Toutefois, lorsque le législateur traite différemment deux catégories | Als de wetgever echter twee voldoende vergelijkbare categorieën van |
suffisamment comparables de prestations - en l'espèce, d'une part, les | uitkeringen - te dezen, enerzijds, uitkeringen van |
sommes payées par les sociétés d'investissement qui dans le pays de | beleggingsvennootschappen die in het land van hun fiscale woonplaats |
leur résidence fiscale bénéficient d'un régime fiscal exorbitant du | een belastingregeling genieten die afwijkt van het gemeen recht en, |
droit commun et, d'autre part, les sommes payées par les autres | anderzijds, uitkeringen van alle andere vennootschappen - verschillend |
sociétés -, en exonérant la première catégorie de l'impôt de | behandelt door de eerstgenoemde categorie uit te sluiten van de |
liquidation et en soumettant la deuxième catégorie à cet impôt, la | |
Cour doit vérifier, dans le cadre de son contrôle au regard des | liquidatieheffing en de tweede categorie aan de heffing te |
articles 10 et 11 de la Constitution, s'il existe une justification | onderwerpen, dient het Hof bij de toetsing aan de artikelen 10 en 11 |
van de Grondwet te oordelen of voor dat onderscheid een objectieve en | |
objective et raisonnable à cette distinction. | redelijke verantwoording bestaat. |
B.7.3. La disposition attaquée concerne les « sicav de capitalisation | B.7.3. De bestreden bepaling heeft betrekking op zogenaamde « |
», dont l'objet consiste dans le placement collectif de capitaux | kapitalisatie-beveks », die het gemeenschappelijk beleggen van |
(article 2 du C.I.R. 1992) et qui ne paient pas les revenus de ces | kapitaal tot doel hebben (artikel 2 van het W.I.B. 1992) en die de |
placements sous la forme de dividendes aux détenteurs de parts, mais | inkomsten van die beleggingen niet als dividenden uitbetalen aan de |
les capitalisent et les distribuent à l'occasion du rachat de leurs | aandeelhouders, maar ze kapitaliseren en ze uitkeren naar aanleiding |
parts propres. | van de inkoop van eigen aandelen. |
B.7.4. L'exemption d'impôt dont bénéficient ces versements a été | B.7.4. De uitsluiting van die uitkeringen van de heffing werd als |
justifiée comme suit : | volgt verantwoord : |
« Le remplacement de l'article 21, 2°, CIR 92, par une disposition qui | « De vervanging van artikel 21, 2°, WIB 92, door een bepaling die |
prévoit d'exclure les sociétés d'investissement du Pr.M sur boni de | beoogt de beleggingsvennootschappen uit te sluiten van de RV op |
liquidation ou boni d'acquisition d'actions ou de parts propres est | liquidatieboni of boni bij verkrijging van eigen aandelen is gegrond |
fondé sur le fait que leur fonction économique diffère de celle des | op de vaststelling dat hun economische functie verschilt van die van |
sociétés ordinaires. Elles jouent un rôle d'intermédiaire pour les | gewone vennootschappen. Zij spelen een intermediërende rol voor |
investisseurs passifs qui souhaitent effectuer un investissement dans | passieve beleggers die een investering wensen te realiseren in een |
un élément d'actif bien déterminé (titres à revenus fixes ou actions | welbepaald actief (vastrentende effecten of aandelen), en waarbij zij |
et parts), et pour lequel elles offrent à cet investisseur passif | aan deze passieve belegger het voordeel bieden van een professioneel |
l'avantage d'une gestion professionnelle et diversifiée de sa mise. Vu | en gediversifieerd beheer van zijn inleg. Vermits hun functie zich in |
que leur fonction est circonscrite de la sorte sur le plan économique, la cohérence de notre droit exige que leurs revenus reçoivent un traitement fiscal qui ne diffère pas de manière significative du traitement fiscal des revenus que l'investisseur aurait réalisés avec un investissement identique mais sans l'intervention de la société d'investissement. C'est la raison pour laquelle elles jouissent déjà en tant que sociétés d'un régime d'imposition qui déroge au droit commun; c'est aussi la raison pour laquelle le nouveau régime de Pr.M sur boni de liquidation ou boni d'acquisition d'actions ou parts propres ne peut leur être appliqué. La technique d'acquisition d'actions ou parts propres à une valeur d'inventaire qui est propre au fonctionnement d'une sicav et à laquelle le Conseil d'Etat se réfère, est globalement considérée en fait comme une transformation de revenus ou de plus-values sur actions ou parts en revenus provenant de l'acquisition d'actions ou parts | economische zin daartoe beperkt, vereist de coherentie van ons recht dat hun inkomsten een fiscale behandeling zouden krijgen die niet in belangrijke mate verschilt van de fiscale behandeling van de inkomsten die de belegger zou hebben gerealiseerd met eenzelfde investering maar zonder de tussenschakeling van de beleggingsvennootschap. Dit is de reden waarom zij als vennootschap reeds een belastingregeling genieten die afwijkt van het gemeen recht; het is ook de reden waarom het nieuwe regime van de RV op liquidatieboni of boni bij verkrijging van eigen aandelen op hen niet van toepassing kan zijn. De techniek van de verkrijging van eigen aandelen aan inventariswaarde die eigen is aan de werking van een bevek en waar de Raad van State naar verwijst, worden algemeen beschouwd als een omvorming van inkomsten of meerwaarden op aandelen naar inkomsten uit de verkrijging |
propres. Une pénalité fiscale de cette transformation introduirait une | van eigen aandelen. Een fiscale bestraffing van deze omvorming zou een |
différence fiscale significative par rapport à un investissement | belangrijk fiscaal verschil invoeren in vergelijking met een |
direct en éléments d'actif identiques et l'investisseur passif serait | rechtstreekse belegging in dezelfde activa en aldus zou de passieve |
privé de la sorte d'un moyen qui l'autorise comme investisseur passif | belegger een middel ontnomen worden dat hem toestaat als passief |
à rechercher un rendement sur les éléments d'actif qui est adapté à | investeerder een rendement na te streven op activa dat aangepast is |
son profil de risque. Du reste, la transparence fiscale ainsi | aan zijn risicoprofiel. Overigens is de aldus nagestreefde fiscale |
recherchée n'est pas complète. Le Conseil d'Etat renvoie même à la loi | transparantie niet volledig. De Raad van State verwijst zelf naar de |
du 22 juillet 1993 portant des dispositions fiscales et financières | wet van 22 juli 1993 houdende fiscale en financiële bepalingen die een |
qui introduit une différence en matière de taxes de bourse qui sont | verschil invoert op het vlak van de geheven beurstaksen. De regering |
appliquées en la matière. Le gouvernement, en introduisant une | |
exception pour les sociétés d'investissement, a choisi de laisser | heeft, door een uitzondering voor de beleggingsvennootschappen in te |
inchangé le traitement fiscal existant de ces sociétés compte tenu | voeren, ervoor geopteerd de bestaande fiscale behandeling van deze |
qu'il estime que la différence en matière de taxes de bourse résulte | vennootschappen ongewijzigd te laten omdat zij van mening is dat het |
d'une contribution suffisante [lire : de la différence en matière de | verschil op het vlak van de beurstaksen resulteert in een voldoende |
taxes de bourse résulte une contribution suffisante] aux recettes de | bijdrage aan de inkomsten van de Staat. » (Parl. St., Kamer, |
l'Etat. » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1918/001, pp. 25-26) | 2001-2002, DOC 50-1918/001, pp. 25-26) |
B.7.5. Le législateur vise ainsi à réaliser la transparence | B.7.5. De wetgever beoogt aldus een economische transparantie te |
économique, qui exige que le placement effectué dans des parts d'une | bewerkstelligen waarbij voor de aandeelhouders de belegging in |
société d'investissement soit neutre, pour le détenteur de parts, par | aandelen van een beleggingsvennootschap neutraal moet zijn in |
rapport à un placement direct dans les instruments financiers | vergelijking met een rechtstreekse belegging in de onderliggende |
sous-jacents, en empêchant que les plus-values réalisées via la | financiële instrumenten, door te verhinderen dat meerwaarden die |
technique d'acquisition d'actions ou de parts propres à une valeur | worden gerealiseerd via de techniek van verkrijging van eigen aandelen |
d'inventaire - technique qui est propre aux sociétés d'investissement | aan inventariswaarde - techniek die eigen is aan de in de bestreden |
visées par la disposition attaquée - soient taxées, contrairement aux | bepaling beoogde beleggingsvennootschappen - worden belast, in |
plus-values qui demeurent non taxées lorsqu'elles sont réalisées par | tegenstelling tot meerwaarden die, wanneer ze op aandelen worden |
un particulier sur des actions ou parts dans le cadre de la gestion | gerealiseerd door een particulier binnen het kader van het normaal |
normale de son patrimoine privé. | beheer van zijn privé-vermogen, onbelast blijven. |
L'exclusion des prestations payées par les sociétés d'investissement | De uitsluiting van de uitkeringen van beleggingsvennootschappen is ook |
se situe également dans le prolongement de l'article 19 du C.I.R. | een voortzetting van artikel 19 van het W.I.B. 1964, zoals gewijzigd |
1964, modifié par l'article 142 de la loi du 4 décembre 1990. Selon | bij artikel 142 van de wet van 4 december 1990. Volgens die bepaling |
cette disposition, les revenus et produits des capitaux et biens | omvatten de inkomsten en opbrengsten van roerende goederen en |
mobiliers ne comprennent pas les revenus d'actions ou de parts payés | kapitalen niet de inkomsten uit aandelen of delen betaald of toegekend |
ou attribués en cas de partage de l'avoir social ou de rachat | in geval van verdeling van maatschappelijk vermogen of verkrijging van |
d'actions propres par les sociétés d'investissement visées aux | eigen aandelen door de beleggingsvennootschappen als bedoeld in de |
articles 114 et 118 de la loi du 4 décembre 1990 « relative aux | artikelen 114 en 118 van de wet van 4 december 1990 « op de financiële |
opérations financières et aux marchés financiers ». Cette disposition | transacties en de financiële markten ». Die bepaling maakte deel uit |
faisait partie d'un régime fiscal propre aux sociétés | van een bijzondere belastingregeling voor beleggingsvennootschappen |
d'investissement, par lequel la loi du 4 décembre 1990 entendait | waarmee de wet van 4 december 1990 hun concurrentievermogen ten |
sauvegarder leur compétitivité par rapport aux sociétés étrangères | opzichte van buitenlandse vennootschappen veilig wou stellen (Parl. |
(Doc. parl., Chambre, 1989-1990, n° 1156/1, pp. 53 et 93). | St., Kamer, 1989-1990, nr. 1156/1, pp. 53 en 93). |
B.7.6. C'est la particularité des sicav de capitalisation d'être | B.7.6. Het is eigen aan kapitalisatie-beveks dat zij wettelijk |
obligées par la loi de racheter leurs parts propres, à la demande des | verplicht zijn om op verzoek van hun aandeelhouders eigen aandelen in |
porteurs, à la valeur d'inventaire (articles 110, 4°, et 124 de la loi | te kopen tegen inventariswaarde (artikelen 110, 4°, en 124 van de |
précitée du 4 décembre 1990), contrairement aux autres sociétés, qui | voormelde wet van 4 december 1990), in tegenstelling tot andere |
sont soumises à des conditions strictes et à des restrictions en ce | vennootschappen, die aan strikte voorwaarden en beperkingen zijn |
qui concerne l'acquisition de parts propres. | onderworpen wat betreft de verkrijging van eigen aandelen. |
A la différence de ce qui s'applique aux autres sociétés, qui doivent | In tegenstelling tot hetgeen geldt voor andere vennootschappen, die |
décider de distribuer les bénéfices ou de les réserver, les revenus | dienen te beslissen winst uit te keren of te reserveren, kunnen de |
nets d'une sicav de capitalisation, c'est-à-dire l'ensemble des | netto-opbrengsten van een kapitalisatie-bevek, zijnde alle inkomsten |
revenus et tout accroissement du patrimoine (Doc. parl., Chambre, | en elke aangroei van het vermogen (Parl. St., Kamer, 1989-1990, nr. |
1989-1990, n° 1156/1, p. 56), ne peuvent pas être distribués et | 1156/1, p. 56), niet worden uitgekeerd en moeten ze worden |
peuvent être capitalisés de la manière déterminée par le règlement de | gekapitaliseerd op de volgens het beheersreglement of de statuten |
gestion ou les statuts. | bepaalde wijze. |
B.7.7. Il se déduit, en outre, de l'article 143, § 1er, de la loi du 4 | B.7.7. Bovendien wordt uit artikel 143, § 1, van de wet van 4 december |
décembre 1990 « relative aux opérations financières et aux marchés | 1990 « op de financiële transacties en de financiële markten » |
financiers » que les articles 186, 187 et 209 du C.I.R. 1992, dans | afgeleid dat de artikelen 186, 187 en 209 van het W.I.B. 1992, in de |
l'état actuel de la législation, ne sont pas applicables aux | huidige stand van de wetgeving, niet van toepassing zijn op de |
dividendes alloués ou attribués par les sociétés d'investissement à | dividenden verleend of toegekend door beleggingsvennootschappen naar |
l'occasion de l'acquisition de leurs actions ou parts propres ou du | aanleiding van de verkrijging van eigen aandelen of de gehele of |
partage total ou partiel de leur avoir social, vu le fait que | gedeeltelijke verdeling van het maatschappelijk vermogen, gelet op het |
l'article 143 précité déroge à l'article 185 du C.I.R. 1992 (Bulletin | feit dat voormeld artikel 143 afwijkt van artikel 185 van het W.I.B. |
des questions et réponses, Chambre, 2002-2003, 21 janvier 2002, pp. | 1992 (Bull. Vr. en Antw., Kamer, 2002-2003, 21 januari 2002, pp. |
17981-17982). | 17981-17982). |
En tant que les dispositions attaquées soumettent à l'impôt des | In zoverre de bestreden bepalingen vereffenings- en |
personnes physiques et au précompte mobilier les bonis de liquidation | verkrijgingsuitkeringen aan de personenbelasting en aan de roerende |
et d'acquisition que les articles 186, 187 et 209 du C.I.R. 1992, | voorheffing onderwerpen die de artikelen 186, 187 en 209 van het |
depuis la loi du 22 décembre 1989, définissent comme dividendes | W.I.B. 1992, sinds de wet van 22 december 1989, als een uitgekeerd |
distribués, le législateur peut, sans violer le principe d'égalité et | dividend aanmerken, vermag de wetgever, zonder het beginsel van |
de non-discrimination, exclure de la catégorie des revenus mobiliers | gelijkheid en niet-discriminatie te schenden, uitkeringen waarop die |
les revenus auxquels ces dispositions ne sont pas applicables. | bepalingen niet van toepassing zijn, van de categorie van roerende |
inkomsten uit te sluiten. | |
B.7.8. Le premier moyen en sa quatrième branche ne peut être | B.7.8. Het vierde onderdeel van het eerste middel kan niet worden |
accueilli. | aangenomen. |
Quant à la cinquième branche | Wat het vijfde onderdeel betreft |
B.8.1. Dans une cinquième branche, les parties requérantes allèguent | B.8.1. In een vijfde onderdeel voeren de verzoekende partijen de |
la violation des articles 10, 11 et 172 de la Constitution en ce que | schending aan van de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, doordat |
les sociétés étrangères, contrairement aux sociétés belges, ne | buitenlandse vennootschappen, in tegenstelling tot Belgische |
retiennent pas de précompte mobilier lorsqu'elles paient des bonis de | vennootschappen, geen roerende voorheffing inhouden wanneer ze |
liquidation ou d'acquisition à des personnes qui sont redevables de | vereffenings- of verkrijgingsuitkeringen uitbetalen aan personen die |
l'impôt en Belgique. L'impôt de 10 p.c. est cependant applicable et | in België belasting verschuldigd zijn. De belasting van 10 pct. is |
les bénéficiaires sont obligés de mentionner dans leur déclaration les | nochtans van toepassing en de verkrijgers zijn verplicht de in het |
bonis de liquidation ou d'acquisition perçus à l'étranger. Ceci ferait | buitenland verkregen vereffenings- of verkrijgingsuitkeringen in hun |
donc naître une différence de traitement entre les détenteurs de parts | aangifte op te nemen. Aldus zou een verschil in behandeling ontstaan |
dans une société belge et les détenteurs de parts dans une société | tussen aandeelhouders in een Belgische vennootschap en aandeelhouders |
étrangère. | in een buitenlandse vennootschap. |
B.8.2. Le précompte mobilier sur les revenus imposables est dû et doit | B.8.2. De roerende voorheffing is verschuldigd en moet op de |
être retenu par les sociétés belges ou par les intermédiaires établis | belastbare inkomsten worden ingehouden door Belgische vennootschappen |
en Belgique qui interviennent à quelque titre que ce soit dans le | of door de in België gevestigde tussenpersonen die op enige wijze zijn |
paiement de revenus de capitaux et biens mobiliers d'origine étrangère | betrokken bij de uitbetaling van inkomsten van roerende goederen en |
(article 261 du C.I.R. 1992). | kapitalen van buitenlandse oorsprong (artikel 261 van het W.I.B. |
B.8.3. Compte tenu de la compétence territoriale du législateur belge, | 1992). B.8.3. Gelet op de territoriale bevoegdheid van de Belgische wetgever |
il ne saurait être question d'un précompte mobilier belge lorsque des | kan bij rechtstreekse inning van vereffenings- en |
bonis de liquidation ou d'acquisition sont directement perçus à | verkrijgingsuitkeringen in het buitenland er echter geen sprake zijn |
l'étranger. | van Belgische roerende voorheffing. |
Les bonis de liquidation ou d'acquisition d'origine étrangère sont | Vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen van buitenlandse oorsprong |
toutefois compris dans les revenus imposables (article 18, alinéa 1er, | zijn evenwel opgenomen in het belastbare inkomen (artikel 18, eerste |
2°ter, du C.I.R. 1992). Lorsqu'aucune exonération légale n'est prévue, | lid, 2°ter, van het W.I.B. 1992). Wanneer geen wettelijke vrijstelling |
le bénéficiaire de bonis de liquidation ou d'acquisition a dès lors, | voorhanden is, heeft, bij gebrek aan inhouding van roerende |
faute de retenue d'un précompte mobilier, l'obligation de déclarer ces | voorheffing, de verkrijger van de vereffenings- of |
revenus (article 313 du C.I.R. 1992). Le revenu sera alors imposé | verkrijgingsuitkeringen dan ook een aangifteplicht (artikel 313 van |
het W.I.B. 1992). Het inkomen als vereffeningsuitkering zal dan worden | |
distinctement, comme boni de liquidation, au taux de 10 p.c. (article | belast aan een afzonderlijk tarief van 10 pct. (artikel 171, 2°, f, |
171, 2°, f, du C.I.R. 1992). | van het W.I.B. 1992). |
Dès lors que les revenus de bonis de liquidation et d'acquisition | Nu de inkomsten uit vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen die door |
payés par des sociétés étrangères sur lesquels aucun précompte | buitenlandse vennootschappen waarop in België geen roerende |
mobilier n'a été retenu en Belgique doivent être déclarés et sont | voorheffing wordt ingehouden, moeten worden aangegeven en afzonderlijk |
imposés distinctement au même taux que celui du précompte mobilier, la | worden belast tegen hetzelfde tarief als de roerende voorheffing, is |
différence de traitement est raisonnablement justifiée. | het verschil in behandeling redelijk verantwoord. |
B.8.4. Le premier moyen en sa cinquième branche ne peut être | B.8.4. Het vijfde onderdeel van het eerste middel kan niet worden |
accueilli. | aangenomen. |
S'agissant du second moyen | Ten aanzien van het tweede middel |
En ce qui concerne la première branche | Wat het eerste onderdeel betreft |
B.9. Dans une première branche, les parties requérantes dans l'affaire | B.9. In een eerste onderdeel voeren de verzoekende partijen in de zaak |
n° 2721 font valoir qu'elles sont discriminées par rapport à d'autres | nr. 2721 aan dat zij ten opzichte van andere belastingplichtigen |
contribuables en tant qu'elles sont soumises à un impôt avec effet | worden gediscrimineerd, doordat zij aan een belasting met |
rétroactif. | terugwerkende kracht worden onderworpen. |
B.10. Une règle de droit fiscal ne peut être qualifiée de rétroactive | B.10. Een fiscaalrechtelijke regel kan slechts als retroactief worden |
que si elle s'applique à des faits, actes et situations qui étaient | gekwalificeerd wanneer hij van toepassing is op feiten, handelingen en |
définitifs au moment où elle est entrée en vigueur. | toestanden die definitief waren voltrokken op het ogenblik dat hij in |
werking is getreden. | |
A cet égard, il convient de faire une distinction entre les | Hierbij dient een onderscheid te worden gemaakt tussen de bepalingen |
dispositions relatives à l'impôt sur les revenus (les articles 2 à 5 | inzake de inkomstenbelasting (de artikelen 2 tot 5 van de wet van 24 |
de la loi du 24 décembre 2002) et celles relatives au précompte | december 2002) en de bepalingen inzake de roerende voorheffing (de |
mobilier (les articles 15 à 17 de la même loi). | artikelen 15 tot 17 van dezelfde wet). |
B.11. En matière d'impôts sur les revenus, la dette d'impôt naît | B.11. Inzake de inkomstenbelasting ontstaat de belastingschuld |
définitivement à la date de clôture de la période au cours de laquelle | definitief op de datum van afsluiting van de periode waarin de |
les revenus qui constituent la base d'imposition ont été acquis. Il | inkomsten die de belastingbasis uitmaken, verworven zijn. Uit artikel |
résulte de l'article 360 du C.I.R. 1992 que, du point de vue de la loi | 360 van het W.I.B. 1992 volgt dat er, uit het oogpunt van de fiscale |
fiscale, il n'existe pas de situation fixée de manière irrévocable | wet, geen onherroepelijk vastgelegde toestand bestaat vóór de |
avant la clôture de la période imposable. Dans le chef des | afsluiting van het belastbaar tijdperk. Voor de aandeelhouders of |
actionnaires ou des associés, la dette fiscale à l'impôt global sur | vennoten ontstaat de fiscale schuld in de globale inkomstenbelasting |
les revenus naît le dernier jour de la période imposable, à 24 heures. | op de laatste dag van het belastbaar tijdperk, om 24 uur. Een wet die |
Une loi qui instaure, avant cette échéance, des faits ou assiettes | vóór dat tijdstip nieuwe belastbare feiten of grondslagen invoert, |
imposables nouveaux n'a pas d'effet rétroactif. | heeft geen terugwerkende kracht. |
B.12. En matière de précompte mobilier sur les bonis de liquidation et | B.12. Inzake de roerende voorheffing op vereffenings- en |
d'acquisition, la dette d'impôt naît définitivement à la date de | verkrijgingsuitkeringen ontstaat de belastingschuld definitief op de |
l'attribution ou de la mise en paiement des bonis sur lesquels le | datum van de toekenning of betaalbaarstelling van de uitkeringen |
précompte mobilier est dû. | waarop de roerende voorheffing is verschuldigd. |
B.13. La loi du 24 décembre 2002, qui a instauré le précompte mobilier | B.13. De wet van 24 december 2002, die de roerende voorheffing op |
sur les bonis de liquidation et d'acquisition, a été publiée au | vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen heeft ingevoerd, is |
Moniteur belge du 31 décembre 2002. En vertu de l'article 32, § 1er, | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 december 2002. |
alinéa 1er, de la même loi, l'impôt sur les revenus et le précompte | Krachtens artikel 32, § 1, eerste lid, van dezelfde wet zijn de |
mobilier de 10 p.c. sont dus sur les revenus attribués ou mis en | inkomstenbelasting en de roerende voorheffing van 10 pct. verschuldigd |
op de inkomsten die zijn toegekend of betaalbaar zijn gesteld, of als | |
paiement, ou à considérer comme tels, à partir du 1er janvier 2002 et | dusdanig zijn aan te merken, vanaf 1 januari 2002 en voor zover, |
pour autant, quand il s'agit d'opérations visées à l'article 209 du | wanneer het gaat om verrichtingen als bedoeld in artikel 209 van het |
C.I.R. 1992, que la liquidation n'ait pas été clôturée avant le 25 mars 2002. | W.I.B. 1992, de vereffening niet is afgesloten vóór 25 maart 2002. |
Quant aux dispositions relatives à l'impôt sur les revenus | Inzake de bepalingen omtrent de inkomstenbelasting |
B.14.1. La partie intervenante fait valoir qu'il y a rétroactivité en | B.14.1. De tussenkomende partij voert aan dat er sprake is van |
ce qui concerne les dispositions relatives à l'impôt sur les revenus, | terugwerkende kracht ten aanzien van de bepalingen inzake de |
parce que la loi du 24 décembre 2002, en l'absence de dispositions | inkomstenbelasting omdat de wet van 24 december 2002, bij gebrek aan |
dérogatoires, serait entrée en vigueur dix jours après sa publication | afwijkende bepalingen, in werking zou zijn getreden tien dagen na de |
au Moniteur belge , soit le 10 janvier 2003, c'est-à-dire à un moment | bekendmaking in het Belgisch Staatsblad , namelijk op 10 januari 2003, |
où l'exercice d'imposition 2002 était déjà clôturé. | dit wil zeggen op een ogenblik dat het aanslagjaar 2002 al was |
L'article 32, § 1er, de la loi du 24 décembre 2002 prévoit toutefois | afgesloten. Artikel 32, § 1, van de wet van 24 december 2002 voorziet evenwel |
explicitement que les dispositions attaquées sont applicables à partir | uitdrukkelijk erin dat de bestreden bepalingen van toepassing zijn |
du 1er janvier 2002 et pour autant, quand il s'agit d'opérations | vanaf 1 januari 2002, en voor zover, wanneer het gaat om verrichtingen |
visées à l'article 209 du C.I.R. 1992, que la liquidation n'ait pas | als bedoeld in artikel 209 van het W.I.B. 1992, de vereffening niet is |
été clôturée avant le 25 mars 2002. Le législateur détermine ainsi, | afgesloten vóór 25 maart 2002. Aldus bepaalt de wetgever, met |
par application de l'article 4 de la loi du 31 mai 1961 « relative à | toepassing van artikel 4 van de wet van 31 mei 1961 « betreffende het |
l'emploi des langues en matière législative, à la présentation, à la | gebruik der talen in wetgevingszaken, het opmaken, bekendmaken en |
publication et à l'entrée en vigueur des textes légaux et | inwerkingtreden van wetten en verordeningen », een andere termijn voor |
réglementaires », un autre délai d'entrée en vigueur des dispositions | de inwerkingtreding van de bestreden bepalingen dan de tiende dag na |
attaquées que le dixième jour suivant leur publication. | de bekendmaking ervan. |
B.14.2. Dès lors que la loi du 24 décembre 2002 a été publiée au | B.14.2. Nu de wet van 24 december 2002 werd bekendgemaakt in het |
Moniteur belge du 31 décembre 2002 et que les dispositions relatives à | Belgisch Staatsblad van 31 december 2002, en de bepalingen inzake de |
l'impôt sur les revenus sont entrées en vigueur le 1er janvier 2002, | inkomstenbelasting in werking treden op 1 januari 2002, verleent het |
l'article 32, § 1er, alinéa 1er, attaqué ne confère pas d'effet | bestreden artikel 32, § 1, eerste lid, geen terugwerkende kracht aan |
rétroactif aux articles 2 à 5 de la loi du 24 décembre 2002 puisque | de artikelen 2 tot 5 van de wet van 24 december 2002, aangezien deze |
ces derniers concernent la situation fiscale de revenus dont les | laatste de fiscale situatie betreffen van inkomsten waarvan de |
conditions en matière de perception de l'impôt ne peuvent être | voorwaarden voor belastingheffing niet kunnen worden beschouwd als |
considérées comme étant définitivement fixées. | zijnde definitief vastgelegd. |
Quant aux dispositions relatives au précompte mobilier | Inzake de bepalingen omtrent de roerende voorheffing |
B.15.1. Selon l'article 32, § 1er, alinéa 1er, les dispositions | B.15.1. Volgens artikel 32, § 1, eerste lid, zijn de bepalingen inzake |
relatives au précompte mobilier sont applicables aux revenus qui sont | de roerende voorheffing van toepassing op de inkomsten die zijn |
attribués ou mis en paiement, ou sont à considérer comme tels, à | toegekend of betaalbaar zijn gesteld, of als dusdanig zijn aan te |
partir du 1er janvier 2002 et pour autant, quand il s'agit | merken, vanaf 1 januari 2002 en voor zover, wanneer het gaat om |
d'opérations visées à l'article 209 du C.I.R. 1992, que la liquidation | verrichtingen als bedoeld in artikel 209 van het W.I.B. 1992, de |
n'ait pas été clôturée avant le 25 mars 2002. Ces dispositions sont | vereffening niet is afgesloten vóór 25 maart 2002. Aldus zijn die |
donc applicables à des faits, actes et situations qui étaient | bepalingen van toepassing op feiten, handelingen en toestanden die |
définitivement accomplis au moment où elles sont entrées en vigueur, à | definitief waren voltrokken, namelijk op uitkeringen die reeds waren |
savoir à des bonis qui avaient déjà été attribués ou mis en paiement. | toegekend of betaalbaar waren gesteld, op het ogenblik dat zij in |
werking zijn getreden. | |
B.15.2. La disposition confère donc un effet rétroactif aux | B.15.2. De bepaling verleent bijgevolg terugwerkende kracht aan de |
dispositions relatives au précompte mobilier (les articles 15 à 17 de | bepalingen omtrent de roerende voorheffing (de artikelen 15 tot 17 van |
la loi du 24 décembre 2002). | de wet van 24 december 2002). |
B.16. La rétroactivité de dispositions législatives, qui est de nature | B.16. De terugwerkende kracht van wetsbepalingen, die van die aard is |
à créer une insécurité juridique, ne peut se justifier que par des | dat zij rechtsonzekerheid in het leven kan roepen, kan enkel worden |
circonstances particulières, notamment pour réaliser un objectif | verantwoord op grond van bijzondere omstandigheden, inzonderheid |
wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een | |
d'intérêt général, comme le bon fonctionnement ou la continuité du | doelstelling van algemeen belang, zoals de goede werking of de |
service public. | continuïteit van de openbare dienst. |
B.17. Le 23 avril 2002, le Moniteur belge a publié un avis annonçant | B.17. Op 23 april 2002 verscheen in het Belgisch Staatsblad een |
que l'avant-projet de loi visant à réformer l'impôt des sociétés avait | bericht waarin werd gemeld dat het voorontwerp van wet houdende |
été approuvé par le Conseil des ministres le 19 avril 2002 et que cet | hervorming van de vennootschapsbelasting op 19 april 2002 door de |
avant-projet instaurait un précompte mobilier sur les dividendes payés | Ministerraad werd goedgekeurd en dat dit voorontwerp de invoering |
ou attribués en cas de partage total ou partiel de l'avoir social ou | bevatte van een roerende voorheffing op dividenden betaald of |
toegekend bij gehele of gedeeltelijke verdeling van het | |
en cas d'acquisition d'actions ou parts propres par des sociétés. | maatschappelijk vermogen of bij verkrijging van eigen aandelen door |
Selon cet avis, le précompte mobilier serait applicable « aux revenus | vennootschappen. De roerende voorheffing zou luidens dat bericht van |
qui sont attribués ou mis en paiement, ou à considérer comme tels, à | toepassing zijn « op de inkomsten die zijn toegekend of betaalbaar |
partir du 1er janvier 2002 et pour autant, quand il s'agit | gesteld, of als zodanig zijn aan te merken vanaf 1 januari 2002 en in |
d'opérations visées à l'article 209 du C.I.R. 1992, que la liquidation | zoverre, wanneer het verrichtingen betreft als bedoeld in artikel 209, |
ne soit pas clôturée avant la date du 25 mars 2002 ». | WIB 92, de vereffening niet is afgesloten vóór 25 maart 2002 ». |
B.18. L'intérêt général peut exiger qu'une mesure fiscale que le | B.18. Het algemeen belang kan vereisen dat een door de wetgever |
législateur considère comme indispensable ait effet immédiat et que | noodzakelijk geachte fiscale maatregel onverwijld uitwerking heeft en |
soit limitée la possibilité pour les contribuables de réduire par | dat de mogelijkheid wordt beperkt voor de belastingplichtigen om door |
anticipation les effets de cette mesure. Un avis publié au Moniteur belge annonçant une modification de la loi fiscale corrige, certes, dans une certaine mesure, l'imprévisibilité d'une disposition rétroactive, mais un tel avis ne peut, de par sa nature et vu notamment son caractère purement informatif et l'absence de force obligatoire, remédier à l'insécurité juridique créée par l'effet rétroactif. Un avis publié au Moniteur belge ne peut dès lors en soi suffire à justifier l'effet rétroactif d'une disposition législative. Les sociétés et leurs liquidateurs agiraient sans fondement légal s'ils prélevaient, sur la seule base d'un tel avis, un précompte mobilier sur les bonis de liquidation et d'acquisition qu'ils attribuent. Lorsqu'ils doivent par la suite, sur la base des dispositions entreprises, payer un précompte mobilier sur ces bonis, sans pouvoir le réclamer au bénéficiaire des bonis, ils sont traités différemment par rapport aux autres contribuables. B.19. Les travaux préparatoires des dispositions entreprises font apparaître que le législateur a entendu lutter contre la dissolution | anticiperend gedrag de beoogde gevolgen van de maatregel te verminderen. Een bericht in het Belgisch Staatsblad waarin een wijziging van de fiscale wet wordt aangekondigd, komt weliswaar in zekere mate tegemoet aan het bezwaar van de onvoorzienbaarheid van een retroactieve maatregel, maar een dergelijk bericht kan uit zijn aard zelf, met name wegens het louter informatieve karakter en het gebrek aan bindende kracht ervan, niet de rechtsonzekerheid wegnemen die de terugwerkende kracht doet ontstaan. Een bericht in het Belgisch Staatsblad kan derhalve op zichzelf niet volstaan om de terugwerkende kracht van een wetsbepaling te verantwoorden. De vennootschappen en hun vereffenaars zouden zonder wettelijke grondslag handelen indien zij louter op grond van dergelijk bericht een roerende voorheffing zouden inhouden op de vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen die zij verrichten. Wanneer zij achteraf, op grond van de bestreden bepalingen, op die uitkeringen roerende voorheffing dienen te betalen, zonder die bij de verkrijger van de uitkeringen te kunnen terugvorderen, worden zij verschillend behandeld ten aanzien van andere belastingplichtigen. B.19. Uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepalingen blijkt de bekommernis van de wetgever om de ontbinding van |
de sociétés pour des raisons fiscales et le versement de réserves en | vennootschappen om fiscale redenen en de uitkering van reserves met |
exemption d'impôt (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1918/001, p. | vrijstelling van belasting tegen te gaan (Parl. St., Kamer, 2001-2002, |
24). | DOC 50-1918/001, p. 24). |
Comme le fait valoir le Conseil des ministres, le législateur peut | Zoals de Ministerraad aanvoert, vermag de wetgever maatregelen te |
prendre des mesures pour mettre en échec les procédés par lesquels des | nemen om de handelwijze te verijdelen waarmee belastingplichtigen het |
contribuables obtiendraient une exonération pour une période que le | voordeel van een vrijstelling zouden verkrijgen voor een periode die |
législateur n'a pas visée. | de wetgever niet heeft bedoeld. |
La volonté de lutter contre les effets indésirables d'une exonération | De bekommernis om de ongewenste gevolgen van een vrijstelling te |
peut amener le législateur à moduler ou à supprimer l'exonération sans | vermijden, kan de wetgever ertoe brengen de vrijstelling zonder |
délai, mais elle ne suffit pas à justifier l'effet rétroactif de la | uitstel te moduleren of af te schaffen, maar volstaat niet om de |
modification législative. | terugwerkende kracht van de wetswijziging te verantwoorden. |
B.20. Il découle de ce qui précède qu'aucun élément ne justifie la | B.20. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat geen enkel element de in het |
rétroactivité en cause. | geding zijnde retroactiviteit verantwoordt. |
En tant qu'il soumet au précompte mobilier les bonis de liquidation et | In zoverre het de vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen die zijn |
d'acquisition attribués ou mis en payement avant le 1er janvier 2003, | toegekend of betaalbaar zijn gesteld vóór 1 januari 2003 aan de |
l'article 32, § 1er, alinéa 1er, de la loi attaquée n'est pas | roerende voorheffing onderwerpt, is artikel 32, § 1, eerste lid, van |
compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. | de bestreden wet niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de |
En ce qui concerne la seconde branche | Grondwet. Wat het tweede onderdeel betreft |
B.21. Dans une seconde branche, les parties requérantes dans l'affaire | B.21. In een tweede onderdeel voeren de verzoekende partijen in de |
n° 2721 allèguent qu'il y a effet rétroactif parce que la perception | zaak nr. 2721 aan dat er sprake is van terugwerkende kracht doordat de |
sur les bonis de liquidation ou d'acquisition est applicable à des | heffing op vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen wordt ingevoerd op |
entreprises dissoutes avant l'entrée en vigueur de la loi mais dont la | ondernemingen die werden ontbonden vóór de inwerkingtreding van de |
dissolution n'était pas encore clôturée. Selon les parties | wet, maar waarvan de ontbinding nog niet was afgesloten. Volgens de |
requérantes, le critère de la clôture de la dissolution, utilisé dans | verzoekende partijen is het door de wet gehanteerde criterium van de |
la loi, n'est pas pertinent par rapport au but - lutter contre l'abus consistant à dissoudre une société pour des raisons fiscales -, étant donné que cet abus a lieu au moment de la dissolution. B.22. Ainsi qu'il est dit au B.5.3, lorsque le législateur prend une mesure en vue d'éviter que des bénéfices réservés d'entreprises soient, contrairement aux dividendes, distribués en exemption d'impôt, il peut rendre cette mesure immédiatement applicable à toutes les réserves payées comme bonis de liquidation et d'acquisition, pour autant qu'il ne déroge pas, à cette occasion, aux règles générales concernant la détermination de l'exercice d'imposition. Lorsque le législateur met fin à une exonération d'impôt, il peut effectivement estimer que ce changement de politique doit être réalisé immédiatement et il n'est en principe pas obligé de prévoir une réglementation transitoire. Si la nouvelle réglementation n'avait été applicable qu'aux sociétés dissoutes après son entrée en vigueur, cela aurait eu pour conséquence que l'exemption aurait continué d'exister pour toutes les sociétés déjà dissoutes, puisqu'une société est réputée continuer d'exister après sa dissolution en vue de sa liquidation, qui peut prendre plusieurs années. B.23. Le deuxième moyen en sa deuxième branche ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour | afsluiting van de ontbinding niet pertinent ten aanzien van het doel - het tegengaan van het misbruik dat erin bestaat een vennootschap om fiscale redenen te ontbinden - aangezien dat misbruik zich voordoet op het ogenblik van de ontbinding. B.22. Zoals in B.5.3 werd overwogen, kan de wetgever, wanneer hij een maatregel neemt om te vermijden dat gereserveerde winsten van ondernemingen, in tegenstelling tot dividenden, belastingvrij zouden worden uitgekeerd, die maatregel onmiddellijk toepasbaar maken op alle als vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen uitbetaalde reserves, voor zover hij daarbij niet van de algemene regels betreffende de vaststelling van het aanslagjaar afwijkt. Wanneer de wetgever een einde maakt aan een vrijstelling van belasting, vermag hij immers te oordelen dat die beleidswijziging met onmiddellijke ingang moet worden doorgevoerd en is hij in beginsel niet verplicht in een overgangsregeling te voorzien. Wanneer de nieuwe regeling slechts van toepassing zou zijn geweest op de vennootschappen die worden ontbonden na de inwerkingtreding ervan, zou dat tot gevolg hebben gehad dat, aangezien een vennootschap na haar ontbinding geacht wordt voort te bestaan voor haar vereffening, wat meerdere jaren kan duren, voor alle reeds ontbonden vennootschappen de vrijstelling nog zou zijn blijven voortbestaan. B.23. Het tweede onderdeel van het tweede middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof |
- annule l'article 32, § 1er, alinéa 1er, de la loi du 24 décembre | - vernietigt artikel 32, § 1, eerste lid, van de wet van 24 december |
2002 « modifiant le régime des sociétés en matière d'impôts sur les revenus et instituant un système de décision anticipée en matière fiscale » en tant qu'il soumet au précompte mobilier les bonis de liquidation et d'acquisition attribués ou mis en paiement avant le 1er janvier 2003; - rejette les recours pour le surplus. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 23 juin 2004. Le greffier, Le président, | 2002 « tot wijziging van de vennootschapsregeling inzake inkomstenbelastingen en tot instelling van een systeem van voorafgaande beslissingen in fiscale zaken » in zoverre het de vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen die zijn toegekend of betaalbaar zijn gesteld vóór 1 januari 2003 aan de roerende voorheffing onderwerpt; - verwerpt de beroepen voor het overige. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 23 juni 2004. De griffier, De voorzitter, |
P.-Y. Dutilleux. A. Arts. | P.-Y. Dutilleux. A. Arts. |