Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 52/2004 du 24 mars 2004 Numéros du rôle : 2719 et 2720 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 12bis, § 4, alinéa 3, du Code de la nationalité belge, posée par la Cour d'appel de Bruxelles. La composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P(...)"
Extrait de l'arrêt n° 52/2004 du 24 mars 2004 Numéros du rôle : 2719 et 2720 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 12bis, § 4, alinéa 3, du Code de la nationalité belge, posée par la Cour d'appel de Bruxelles. La composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P(...) Uittreksel uit arrest nr. 52/2004 van 24 maart 2004 Rolnummers 2719 en 2720 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 12bis, § 4, derde lid, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door het Hof van Beroep te Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 52/2004 du 24 mars 2004 Uittreksel uit arrest nr. 52/2004 van 24 maart 2004
Numéros du rôle : 2719 et 2720 Rolnummers 2719 en 2720
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 12bis, § 4, In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 12bis, § 4, derde
alinéa 3, du Code de la nationalité belge, posée par la Cour d'appel lid, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door het
de Bruxelles. Hof van Beroep te Brussel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée du P. Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe en E. Derycke,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêts du 12 juin 2003 en cause respectivement de M. Haddad et M. Bij arresten van 12 juni 2003 in zake respectievelijk M. Haddad en M.
Filali contre le ministère public, dont les expéditions sont parvenues Filali tegen het openbaar ministerie, waarvan de expedities ter
au greffe de la Cour d'arbitrage le 16 juin 2003, la Cour d'appel de griffie van het Arbitragehof zijn ingekomen op 16 juni 2003, heeft het
Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : Hof van Beroep te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 12bis, § 4, alinéa 3, du Code de la nationalité belge « Schendt artikel 12bis, § 4, derde lid, van het Wetboek van de
viole-t-il les articles 10, 11 et 191 de la Constitution en tant qu'il Belgische nationaliteit de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet
voor zover het geen verlenging van de termijn van hoger beroep
ne permet pas la prorogation du délai d'appel, lorsque ce délai prend toestaat wanneer die termijn binnen de gerechtelijke vakantie begint
cours et expire pendant les vacances judiciaires, alors que le droit te lopen en ook verstrijkt, terwijl het gemeen recht van de artikelen
commun des articles 50, alinéa 2, et 1051 du Code judiciaire, prévoit 50, tweede lid, en 1051 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat die
que ce délai d'appel, dans pareilles conditions, est prorogé jusqu'au termijn van hoger beroep onder dergelijke omstandigheden wordt
quinzième jour de l'année judiciaire nouvelle ? » verlengd tot de vijftiende dag van het nieuw gerechtelijk jaar ? »
Ces affaires, inscrites sous les numéros 2719 et 2720 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2719 en 2720 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. Aux termes de l'alinéa 2 de l'article 50 du Code judiciaire, B.1.1. Naar luid van het tweede lid van artikel 50 van het
modifié par la loi du 26 juin 2001, le délai d'appel ou d'opposition Gerechtelijk Wetboek, gewijzigd bij de wet van 26 juni 2001, wordt de
prévu aux articles 1048, 1051 et 1253quater, c) et d), du même Code termijn voor hoger beroep of verzet waarin de artikelen 1048, 1051 en
est prorogé jusqu'au quinzième jour de l'année judiciaire nouvelle 1253quater, c) en d), van hetzelfde Wetboek voorzien, verlengd tot de
vijftiende dag van het nieuw gerechtelijk jaar indien hij binnen de
s'il prend cours et expire pendant les vacances judiciaires. gerechtelijke vakantie begint te lopen en ook verstrijkt.
B.1.2. L'article 12bis, § 4, du Code de la nationalité belge, tel B.1.2. Artikel 12bis, § 4, van het Wetboek van de Belgische
qu'il a été remplacé par la loi du 22 décembre 1998 et modifié par la nationaliteit, zoals vervangen bij de wet van 22 december 1998 en
loi du 1er mars 2000, dont l'alinéa 3 fait l'objet de la question gewijzigd bij de wet van 1 maart 2000, waarvan het derde lid het
préjudicielle, dispose : voorwerp vormt van de prejudiciële vraag, bepaalt :
« Dans les quinze jours suivant la date de réception de l'avis négatif « Binnen vijftien dagen na de ontvangst van het negatieve advies
visé au § 3, l'intéressé peut inviter l'officier de l'état civil, par bedoeld in § 3, kan de belanghebbende bij een ter post aangetekende
lettre recommandée à la poste, à transmettre son dossier au tribunal brief aan de ambtenaar van de burgerlijke stand vragen zijn dossier
de première instance. over te zenden aan de rechtbank van eerste aanleg.
Après avoir entendu ou appelé l'intéressé, le tribunal de première instance statue sur le bien-fondé de l'avis négatif. La décision doit être motivée. La décision est notifiée à l'intéressé par les soins du procureur du Roi. Dans les quinze jours de la notification, l'intéressé et le procureur du Roi peuvent interjeter appel de la décision, par requête adressée à la cour d'appel. » B.2. La question préjudicielle est relative à la différence de traitement existant entre les personnes interjetant appel dans une procédure de droit commun et celles interjetant appel d'une décision De rechtbank van eerste aanleg doet, na de belanghebbende te hebben gehoord of opgeroepen, uitspraak over de gegrondheid van het negatieve advies. De beslissing wordt met redenen omkleed. De beslissing wordt aan de belanghebbende ter kennis gebracht door toedoen van de procureur des Konings. De belanghebbende en de procureur des Konings kunnen binnen vijftien dagen na de kennisgeving hoger beroep instellen tegen de beslissing, bij een aan het hof van beroep gericht verzoekschrift. » B.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op het verschil in behandeling dat bestaat tussen de personen die hoger beroep instellen in een procedure van gemeen recht en diegenen die hoger beroep instellen tegen een beslissing die is gewezen op het negatieve advies
rendue sur l'avis négatif du procureur du Roi émis dans le cadre de la van de procureur des Konings uitgebracht in het kader van de procedure
procédure de déclaration de nationalité prévue par l'article 12bis van nationaliteitsverklaring waarin het voormelde artikel 12bis
précité en ce que seules les premières bénéficieraient de la voorziet, in zoverre enkel de eerstgenoemden de verlenging van de
prorogation du délai d'appel - prévue à l'article 50, alinéa 2, du termijn voor hoger beroep - bedoeld in artikel 50, tweede lid, van het
Code judiciaire - jusqu'au quinzième jour de l'année judiciaire Gerechtelijk Wetboek - zouden genieten tot de vijftiende dag van het
nouvelle lorsque le délai a pris cours et expire pendant les vacances nieuw gerechtelijk jaar, wanneer de termijn is ingegaan en verstrijkt
judiciaires. Ledit article 50 fait en effet référence au délai d'appel tijdens de gerechtelijke vakantie. Het genoemde artikel 50 verwijst
prévu à l'article 1051 du même Code; or, en disposant que, « dans les immers naar de in artikel 1051 van hetzelfde Wetboek bedoelde termijn
voor hoger beroep; doordat het voormelde artikel 12bis echter bepaalt
quinze jours de la notification [de la décision du tribunal de dat « de belanghebbende en de procureur des Konings [...] binnen
vijftien dagen na de kennisgeving [van de beslissing van de rechtbank
première instance statuant sur le bien-fondé de l'avis négatif du van eerste aanleg waarbij uitspraak wordt gedaan over de gegrondheid
procureur du Roi], l'intéressé et le procureur du Roi peuvent van het negatieve advies van de procureur des Konings] hoger beroep
interjeter appel de la décision, par requête adressée à la cour [kunnen] instellen tegen de beslissing, bij een aan het hof van beroep
d'appel », l'article 12bis précité ne fait pas référence à la gericht verzoekschrift », verwijst het niet naar de verlenging van de
prorogation du délai dans l'hypothèse où celui-ci viendrait à prendre termijn in het geval waarin die binnen de gerechtelijke vakantie zou
cours et à expirer pendant les vacances judiciaires. ingaan en verstrijken.
B.3.1. Selon le Conseil des ministres, la situation de justiciables B.3.1. Volgens de Ministerraad zou de situatie van rechtsonderhorigen
impliqués dans une procédure de déclaration de nationalité ne serait die verwikkeld zijn in een procedure van nationaliteitsverklaring,
pas comparable à celle de justiciables impliqués dans une procédure de niet vergelijkbaar zijn met die van rechtsonderhorigen die in een
droit commun et ce, en raison du caractère spécifique du Code de la gemeenrechtelijke procedure verwikkeld zijn, en dat wegens de
nationalité belge qui gouverne une matière d'ordre public selon une specifieke aard van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, dat
procédure à caractère mixte, essentiellement administrative et « een aangelegenheid van openbare orde regelt volgens een procedure met
virtuellement » judiciaire. een gemengd karakter, hoofdzakelijk administratief en « virtueel »
B.3.2. L'article 12bis, §§ 1er et 2, du Code de la nationalité belge gerechtelijk. B.3.2. Artikel 12bis, §§ 1 en 2, van het Wetboek van de Belgische
organise une procédure de nature administrative qui obéit à des règles nationaliteit voorziet in een procedure van administratieve aard
propres, relatives, notamment, aux délais dans lesquels est traitée la waarvoor specifieke regels gelden, die onder meer betrekking hebben op
déclaration de nationalité. La personne soumise aux règles décrites de termijnen binnen welke de nationaliteitsverklaring wordt behandeld.
De persoon die onderworpen is aan de regels van die bepalingen, kan
dans ces dispositions ne peut être comparée à celle qui doit se niet worden vergeleken met diegene die zich in de loop van een
conformer aux règles du Code judiciaire dans le cours d'un procès burgerlijk proces moet houden aan de regels van het Gerechtelijk
civil. Wetboek.
B.3.3. Toutefois, l'article 12bis, § 4, organise, après la phase B.3.3. Artikel 12bis, § 4, voorziet evenwel, na de administratieve
administrative, un traitement judiciaire d'une demande qui concerne un fase, in een gerechtelijke behandeling van een aanvraag die betrekking
droit subjectif. heeft op een subjectief recht.
A ce stade, les juridictions chargées de connaître de la déclaration In dat stadium zijn de rechtscolleges die belast zijn met de
de nationalité, d'une part, et des litiges civils de droit commun, kennisneming van de nationaliteitsverklaring, enerzijds, en van de
d'autre part, sont les mêmes chambres civiles du tribunal de première burgerlijke geschillen van gemeen recht, anderzijds, dezelfde
instance. S'agissant en particulier des délais fixés pour exercer les burgerlijke kamers van de rechtbank van eerste aanleg. Wat meer
voies de recours, les personnes impliquées dans une procédure de bepaald het begin- en eindpunt van de termijnen voor het aanwenden van
déclaration de nationalité et celles qui font appel d'une décision rechtsmiddelen betreft, bevinden de personen die betrokken zijn in een
rendue en droit commun sont, en ce qui concerne le point de départ et procedure van nationaliteitsverklaring en diegenen die hoger beroep
instellen tegen een beslissing die volgens het gemeen recht is
d'expiration du délai, dans une situation suffisamment comparable. gewezen, zich in een situatie die voldoende vergelijkbaar is.
B.4. La différence de traitement entre certaines catégories de B.4. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van
personnes qui résulte de l'application de règles de procédure personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende
différentes dans des circonstances différentes n'est pas procedureregels in verschillende omstandigheden, houdt op zich geen
discriminatoire en soi. Il ne pourrait y avoir de discrimination que discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake kunnen zijn
si la différence de traitement résultant de l'application de ces indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing
procédures allait de pair avec une limitation disproportionnée des van die procedures gepaard zou gaan met een onevenredige beperking van
droits des parties concernées. de rechten van de daarbij betrokken personen.
B.5. La procédure de déclaration de nationalité est instituée par B.5. De procedure van nationaliteitsverklaring is ingesteld bij
l'article 12bis du Code de la nationalité belge, conformément à artikel 12bis van het Wetboek van de Belgische nationaliteit,
l'article 8 de la Constitution en vertu duquel c'est la loi civile qui overeenkomstig artikel 8 van de Grondwet, op grond waarvan het de
régit les modes selon lesquels « la qualité de Belge s'acquiert, se burgerlijke wet is die de regels vaststelt volgens welke « de staat
conserve et se perd ». C'est aux juridictions civiles de l'ordre van Belg wordt verkregen, behouden en verloren ». Het is aan de
judiciaire que le législateur a attribué le contentieux relatif à la burgerlijke rechtscolleges van de rechterlijke orde dat de wetgever
déclaration de nationalité, juridictions qui sont composées de la même het contentieux met betrekking tot de nationaliteitsverklaring heeft
toegewezen, rechtscolleges die op dezelfde wijze zijn samengesteld als
façon que dans n'importe quelle affaire civile communicable. in eender welke burgerlijke zaak die aan het openbaar ministerie moet
B.6. Le législateur n'a pas accompagné l'article 12bis, § 4, alinéa 3, worden meegedeeld. B.6. De wetgever heeft in artikel 12bis, § 4, derde lid, waarbij hij
dans lequel il instaurait une voie de recours contre le jugement rendu een rechtsmiddel invoerde tegen het vonnis gewezen door de rechtbank
par le tribunal de première instance, d'une référence à l'article 50, van eerste aanleg, geen verwijzing opgenomen naar artikel 50, tweede
alinéa 2, du Code judiciaire. lid, van het Gerechtelijk Wetboek.
Dès lors que l'article 50, alinéa 2, du Code judiciaire, qui prévoit Aangezien artikel 50, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, dat
une prorogation du délai d'appel lorsque celui-ci prend cours après le voorziet in een verlenging van de termijn voor hoger beroep wanneer
début des vacances judiciaires, a été justifié par la crainte qu'une die ingaat na het begin van de gerechtelijke vakantie, verantwoord
signification faite pendant cette période n'ait pas un caractère de werd door de vrees dat er geen voldoende bekendheid zou zijn nopens de
notoriété suffisant (Doc. parl., Sénat, 1969-1970, n° 138, p. 2) et tijdens die periode gedane betekening (Parl. St., Senaat, 1969-1970,
qu'une telle crainte n'apparaît pas moins fondée dans les hypothèses nr. 138, p. 2) en aangezien een dergelijke vrees niet minder gegrond
où il est fait application de la disposition en cause que dans celles lijkt in de gevallen waarin de in het geding zijnde bepaling wordt
où il est fait application du droit commun, cette disposition aboutit toegepast dan in diegene waarin het gemeen recht wordt toegepast,
à limiter de manière disproportionnée les droits de défense des leidt die bepaling ertoe op onevenredige wijze de rechten van de
parties et ne résiste pas au contrôle de constitutionnalité. verdediging van de partijen te beperken en doorstaat zij de
grondwettigheidstoets niet.
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse positive. B.7. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 12bis, § 4, alinéa 3, du Code de la nationalité belge viole Artikel 12bis, § 4, derde lid, van het Wetboek van de Belgische
les articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'il ne permet pas nationaliteit schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in
la prorogation du délai d'appel afférente aux vacances judiciaires, zoverre het niet de verlenging van de termijn voor hoger beroep in
visée par l'article 50, alinéa 2, du Code judiciaire. verband met de gerechtelijke vakantie toestaat, bedoeld in artikel 50,
tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 24 mars 2004. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 24 maart 2004.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^