Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 13/2004 du 21 janvier 2004 Numéro du rôle : 2659 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 14 et 19 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, c après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)"
Extrait de l'arrêt n° 13/2004 du 21 janvier 2004 Numéro du rôle : 2659 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 14 et 19 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, c après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...) Uittreksel uit arrest nr. 13/2004 van 21 januari 2004 Rolnummer 2659 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 14 en 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. François, M. Bossuyt, A. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 13/2004 du 21 janvier 2004 Uittreksel uit arrest nr. 13/2004 van 21 januari 2004
Numéro du rôle : 2659 Rolnummer 2659
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 14 et 19 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 14 en 19 van
des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad
d'Etat. van State.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée du L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe en E. Derycke,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 116.005 du 17 février 2003 en cause de M. Kiebooms contre Bij arrest nr. 116.005 van 17 februari 2003 in zake M. Kiebooms tegen
l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het
d'arbitrage le 10 mars 2003, le Conseil d'Etat a posé la question Arbitragehof is ingekomen op 10 maart 2003, heeft de Raad van State de
préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Les articles 10 et 11 de la Constitution sont-ils violés par les
articles 14 et 19 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat « Schenden de artikelen 14 en 19 van de gecoördineerde wetten op de
interprétés en ce sens que le Conseil d'Etat peut récuser, en cours de Raad van State de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in die zin
procédure, la légitimité de l'intérêt du requérant à demander geïnterpreteerd dat de Raad van State de rechtmatigheid van verzoekers
l'annulation de l'acte de refus d'une démission volontaire, en se belang tot het vorderen van de vernietiging van de weigering van een
basant sur la constatation que la demande de démission volontaire - vrijwillig ontslag in de loop van de procedure kan ontzeggen op grond
objet de la requête en annulation - a été ultérieurement acceptée, van de bevinding dat de aanvraag tot vrijwillig ontslag, voorwerp van
het verzoekschrift tot vernietiging, later werd ingewilligd doch
mais sans que cet acte ultérieur prenne effet à la date de démission zonder dat deze latere rechtshandeling ingang heeft op de aanvankelijk
initialement demandée et sans que l'acte attaqué ait été par là gevraagde ontslagdatum en zonder dat de bestreden akte hiermede
retiré, et compte tenu aussi, d'une part, du fait que cette exception ingetrokken wordt en in acht genomen, enerzijds, het feit dat deze
n'aurait pas été examinée si le Conseil d'Etat avait antérieurement exceptie niet zou onderzocht zijn geweest, indien de Raad van State
examiné, sinon le fond de l'affaire, tout au moins la recevabilité et, voordien zoniet de grond van de zaak, dan minstens de ontvankelijkheid
d'autre part, du fait qu'il y a lieu d'accorder réparation en droit zou onderzocht hebben, en, anderzijds, het feit dat retroactief
rétroactive ? » rechtsherstel dient verleend te worden ? »
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle vise à demander à la Cour si les B.1. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of de
articles 14, § 1er, et 19 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat artikelen 14, § 1, en 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van
sont compatibles avec les articles 10 et 11 de la Constitution, dans State bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
la mesure où le Conseil d'Etat interprète l'intérêt dont ces indien de Raad van State het belang, waarvan die bepalingen melding
maken als een ontvankelijkheidsvoorwaarde voor elk annulatieberoep,
dispositions font une condition de recevabilité de chaque recours en aldus interpreteert dat een verzoeker die in de loop van de
annulation en ce sens qu'un requérant qui, en cours de procédure, a rechtspleging een gedeeltelijke genoegdoening vanwege het bestuur
obtenu de l'autorité partiellement satisfaction doit démontrer quel heeft gekregen, moet aantonen welk voordeel de vernietiging hem nadien
avantage pourrait ensuite encore lui procurer l'annulation, tandis que nog kan opleveren, terwijl een verzoeker die een dergelijke
l'intérêt requis du requérant qui n'a pas encore obtenu satisfaction genoegdoening nog niet heeft gekregen, het vereiste belang om die
n'est, pour cette raison, pas contesté. Il doit être tenu compte à cet reden niet wordt ontzegd. Daarbij dient rekening te worden gehouden
égard de la circonstance de fait que la demande de démission met de feitelijke omstandigheid dat de aanvraag tot vrijwillig ontslag
volontaire d'un officier, dont le rejet est attaqué par un recours en van een officier, waarvan de weigering werd bestreden met het beroep
annulation, a été acceptée ultérieurement mais sans effet rétroactif. tot nietigverklaring, later werd ingewilligd, evenwel zonder terugwerkende kracht.
Quant à la recevabilité de l'intervention Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de tussenkomst
B.2.1. E. Lardinois, requérant devant le Conseil d'Etat dans une B.2.1. Bij memorie is E. Lardinois, verzoeker voor de Raad van State
procédure comparable à celle qui a donné lieu à la décision de renvoi, in een vergelijkbare procedure als die waartoe de
est intervenu dans la procédure devant la Cour en introduisant un verwijzingsbeslissing heeft geleid, tussengekomen in de rechtspleging
mémoire. Le Conseil des ministres conteste la recevabilité de cette voor het Hof. De Ministerraad betwist de ontvankelijkheid van de
intervention en raison de l'absence d'intérêt dans l'affaire qui est tussenkomst bij afwezigheid van belang bij de zaak die bij de
pendante devant le juge a quo. verwijzende rechter aanhangig is.
B.2.2. Etant donné que le demandeur en intervention a demandé au B.2.2. Gelet op het feit dat de verzoeker tot tussenkomst de Raad van
Conseil d'Etat, dans une procédure analogue, de poser à la Cour une State, in een analoge procedure, heeft gevraagd aan het Hof een
question préjudicielle portant sur le même problème, la demande prejudiciële vraag over hetzelfde probleem te stellen, is het verzoek
d'intervention est recevable. tot tussenkomst ontvankelijk.
Quant au fond Ten gronde
B.3. L'article 14, § 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat B.3. Artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op de Raad van
dispose : State luidt :
« La section [d'administration] statue par voie d'arrêts sur les « De afdeling [administratie] doet uitspraak, bij wijze van arresten,
recours en annulation pour violation des formes soit substantielles, over de beroepen tot nietigverklaring wegens overtreding van hetzij
soit prescrites à peine de nullité, excès ou détournement de pouvoir, substantiële, hetzij op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen,
formés contre les actes et règlements des diverses autorités overschrijding of afwending van macht, ingesteld tegen de akten en
administratives, ainsi que contre les actes administratifs des reglementen van de onderscheiden administratieve overheden, alsook
assemblées législatives ou de leurs organes, en ce compris les tegen de administratieve handelingen van wetgevende vergaderingen of
médiateurs institués auprès de ces assemblées, de la Cour des comptes van hun organen, daarbij inbegrepen de ombudsmannen ingesteld bij deze
et de la Cour d'arbitrage, ainsi que des organes du pouvoir judiciaire assemblées, van het Rekenhof en van het Arbitragehof, evenals van
et du Conseil supérieur de la Justice relatifs aux marchés publics et organen van de rechterlijke macht en van de Hoge Raad van de Justitie
aux membres de leur personnel. » met betrekking tot overheidsopdrachten en leden van hun personeel. »
L'article 19 des mêmes lois coordonnées dispose : Artikel 19 van dezelfde gecoördineerde wetten bepaalt :
« Les demandes, difficultés, recours en annulation et recours en « De aanvragen, moeilijkheden en beroepen tot nietigverklaring en
cassation visés aux articles 11, 12, 13, 14 et 16 peuvent être portés cassatieberoepen bedoeld bij de artikelen 11, 12, 13, 14 en 16 kunnen
devant la section d'administration par toute partie justifiant d'une voor de afdeling administratie worden gebracht door elke partij welke
doet blijken van een benadeling of van een belang en worden
lésion ou d'un intérêt et sont soumis par écrit à la section dans les schriftelijk ingediend bij de afdeling in de vormen en binnen de
formes et délais déterminés par le Roi. termijn door de Koning bepaald.
[...] » [...] »
Le législateur a donc réservé aux personnes justifiant d'un intérêt la De wetgever heeft aldus de mogelijkheid om bij de Raad van State,
possibilité de demander au Conseil d'Etat, section d'administration, afdeling administratie, de nietigverklaring van een administratieve
l'annulation d'un acte administratif. rechtshandeling te vorderen voorbehouden aan de personen die doen
blijken van een belang.
La loi ne définit pas cet « intérêt ». Le législateur a laissé au Dat « belang » wordt door de wet niet omschreven. De wetgever heeft
Conseil d'Etat le soin de préciser le contenu de cette notion (Doc. aan de Raad van State de zorg overgelaten om dat begrip inhoud te
parl., Chambre, 1936-1937, n° 211, p. 34, et n° 299, p. 18). B.4. Il ressort du libellé de la question préjudicielle que la Cour est interrogée sur la constitutionnalité notamment de l'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, interprété comme conduisant à traiter différemment les parties requérantes qui attaquent un refus de leur demande de démission volontaire, selon qu'elles ont ou n'ont pas obtenu cette démission, sans effet rétroactif, au cours de l'examen de leur recours en annulation. B.5. La Cour examine la question qui lui est posée, non pour se prononcer sur une jurisprudence du Conseil d'Etat, ce qui ne relève pas de sa compétence, mais en se plaçant dans l'hypothèse, postulée par la question préjudicielle, selon laquelle la disposition en cause commande l'interprétation qui y est formulée. B.6. Un requérant devant le Conseil d'Etat ne perd pas nécessairement geven (Parl. St., Kamer, 1936-1937, nr. 211, p. 34, en nr. 299, p. 18). B.4. Uit de formulering van de prejudiciële vraag blijkt dat het Hof wordt ondervraagd over de grondwettigheid inzonderheid van artikel 19, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, geïnterpreteerd in die zin dat het ertoe leidt dat de verzoekende partijen die een weigering van de aanvraag tot vrijwillig ontslag aanvechten verschillend worden behandeld naargelang zij al dan niet de inwilliging van hun aanvraag, zonder terugwerkende kracht, hebben verkregen in de loop van het onderzoek van hun beroep tot nietigverklaring. B.5. Het Hof onderzoekt de gestelde vraag, niet om zich uit te spreken over een rechtspraak van de Raad van State, wat niet onder zijn bevoegdheid valt, maar door zich te plaatsen in de in de prejudiciële vraag aangenomen veronderstelling volgens welke de in het geding zijnde bepaling tot de in de vraag geformuleerde interpretatie verplicht. B.6. Een verzoeker voor de Raad van State verliest niet noodzakelijk
tout intérêt - moral ou matériel - à l'annulation erga omnes d'un elk - materieel of moreel - belang bij de vernietiging erga omnes van
refus lorsque, dans la suite de la procédure, sa demande initiale est een weigering, wanneer in het vervolg van de rechtspleging zijn
acceptée sans effet rétroactif. oorspronkelijke aanvraag zonder terugwerkende kracht wordt aanvaard.
B.7. L'article 19 n'exprime aucune exigence en ce qui concerne le B.7. Artikel 19 vermeldt geen vereiste wat het behoud van het belang
maintien de l'intérêt. Il peut être interprété en ce sens que betreft. Het artikel kan worden geïnterpreteerd in de zin dat de
l'officier qui attaque le refus de sa démission volontaire ne perd pas officier die de weigering tot vrijwillig ontslag aanvecht, zijn belang
nécessairement son intérêt au recours lorsque sa demande est ensuite bij het beroep niet noodzakelijk verliest wanneer hij vervolgens de
acceptée, sans effet rétroactif. inwilliging van zijn aanvraag, zonder terugwerkende kracht, heeft
B.8. En tant qu'un requérant devant le Conseil d'Etat est invité à verkregen. B.8. In zoverre een verzoeker voor de Raad van State wordt uitgenodigd
établir l'avantage qu'il pourrait retirer de l'annulation d'une aan te tonen welk voordeel de vernietiging van een bestuurlijke
décision administrative de refus, malgré l'acceptation ultérieure, weigeringsbeslissing hem nog kan opleveren, ondanks de latere
inwilliging, zonder terugwerkende kracht, van zijn aanvraag, is
sans effet rétroactif, de sa demande, l'article 19 des lois artikel 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State niet
coordonnées sur le Conseil d'Etat n'est pas incompatible avec les
articles 10 et 11 de la Constitution. Il appartient dès lors au onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Het komt
Conseil d'Etat, et non à la Cour, de se prononcer dans chaque cas sur derhalve de Raad van State, en niet het Hof, toe om zich hierover in
ce sujet. elk geval uit te spreken.
B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 14 et 19 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat ne De artikelen 14 en 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van
violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que le State schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet in zoverre
requérant dont la demande de démission a été refusée ne perd pas de verzoeker wiens aanvraag tot ontslag werd geweigerd, zijn belang
bij het beroep tot nietigverklaring van die beslissing niet
nécessairement son intérêt au recours en annulation de cette décision noodzakelijk verliest wanneer zijn aanvraag in het vervolg van de
lorsque sa demande est acceptée, sans effet rétroactif, dans la suite rechtspleging zonder terugwerkende kracht wordt ingewilligd.
de la procédure. Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 janvier 2004. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 januari 2004.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
A. Arts. A. Arts.
^