Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 1/2004 du 14 janvier 2004 Numéros du rôle : 2537, 2538 et 2556 En cause : les questions préjudicielles concernant : - l'article 71, § 1 er , de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financemen - les articles 1382, 2277, 2262 (avant sa modification par la loi du 10 juin 1998 modifiant certain(...)"
Extrait de l'arrêt n° 1/2004 du 14 janvier 2004 Numéros du rôle : 2537, 2538 et 2556 En cause : les questions préjudicielles concernant : - l'article 71, § 1 er , de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financemen - les articles 1382, 2277, 2262 (avant sa modification par la loi du 10 juin 1998 modifiant certain(...) Uittreksel uit arrest nr. 1/2004 van 14 januari 2004 Rolnummers 2537, 2538 en 2556 In zake : de prejudiciële vragen over : - artikel 71, § 1, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de gemeenschapp - de artikelen 1382, 2277, 2262 (vóór de wijziging ervan bij de wet van 10 juni 1998 tot wijziging (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 1/2004 du 14 janvier 2004 Uittreksel uit arrest nr. 1/2004 van 14 januari 2004
Numéros du rôle : 2537, 2538 et 2556 Rolnummers 2537, 2538 en 2556
En cause : les questions préjudicielles concernant : In zake : de prejudiciële vragen over :
- l'article 71, § 1er, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative - artikel 71, § 1, van de bijzondere wet van 16 januari 1989
au financement des communautés et des régions; betreffende de financiering van de gemeenschappen en de gewesten;
- les articles 1382, 2277, 2262 (avant sa modification par la loi du - de artikelen 1382, 2277, 2262 (vóór de wijziging ervan bij de wet
10 juin 1998 modifiant certaines dispositions en matière de van 10 juni 1998 tot wijziging van sommige bepalingen betreffende de
prescription) et 2262bis, § 1er, du Code civil; verjaring) en 2262bis, § 1, van het Burgerlijk Wetboek;
- l'article 1er, alinéa 1er, a) et c), et l'article 8 de la loi du 6 - artikel 1, eerste lid, a) en c), en artikel 8 van de wet van 6
février 1970 relative à la prescription des créances à charge ou au februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste
profit de l'Etat et des provinces; of ten voordele van de Staat en de provinciën;
- l'article 10 de la loi du 10 juin 1998 précitée, - artikel 10 van voormelde wet van 10 juni 1998,
posées par le Tribunal de première instance de Bruxelles et par le gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel en de Rechtbank
Tribunal de première instance de Nivelles. van eerste aanleg te Nijvel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L.
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke,
du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a. Par deux jugements du 25 avril 2002 en cause respectivement de N. a. Bij twee vonnissen van 25 april 2002 in zake respectievelijk N. De
De Smeth et D. Van Eepoel contre la ville de Bruxelles, dont les Smeth en D. Van Eepoel tegen de stad Brussel, waarvan de expedities
expéditions sont parvenues au greffe de la Cour d'arbitrage le 22 ter griffie van het Arbitragehof zijn ingekomen op 22 oktober 2002,
octobre 2002, le Tribunal de première instance de Bruxelles a posé les heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de volgende
questions préjudicielles suivantes : prejudiciële vragen gesteld :
« 1. L'article 1er, alinéa 1er, c, de la loi du 6 février 1970 « 1. Schenden artikel 1, eerste lid, c, van de wet van 6 februari 1970
relative à la prescription des créances à charge ou au profit de betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten
l'Etat et des provinces et l'article 100, alinéa 1er, 3o, des lois voordele van de Staat en de provinciën, en artikel 100, eerste lid, 3o,
coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet 1991 sur la comptabilité van de wetten op de Rijkscomptabiliteit, gecoördineerd bij het
de l'Etat violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en ce koninklijk besluit van 17 juli 1991, de artikelen 10 en 11 van de
que le délai de prescription qu'ils prévoient ne s'applique pas aux Grondwet, in zoverre de verjaringstermijn waarin zij voorzien niet van
toepassing is op de schuldvorderingen ten laste van de gemeenten, in
créances à charge des communes, à l'inverse des créances à charge de tegenstelling tot de schuldvorderingen ten laste van de Staat, de
l'Etat, des communautés, des régions et des provinces ? gemeenschappen, de gewesten en de provincies ?
2. L'article 2277 du Code civil, qui établit un délai abrégé des 2. Schendt artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek, dat een kortere
prescriptions des créances payables à termes périodiques, notamment termijn vaststelt voor de verjaringen van de schuldvorderingen die bij
termijnen betaalbaar zijn, met name de schuldvorderingen inzake lonen,
les créances de rémunération, viole-t-il les articles 10 et 11 de la de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in samenhang gelezen met artikel
Constitution combinés avec l'article 1er du premier protocole 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Verdrag tot bescherming
additionnel à la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et des van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, in zoverre
libertés fondamentales en ce qu'il crée une différence de traitement het een verschil in behandeling invoert tussen, enerzijds, de
entre, d'une part, les créanciers de rémunérations et, d'autre part, schuldeisers van lonen en, anderzijds, de schuldeisers van
les créanciers de sommes généralement quelconques, dont la onverschillig welke bedragen, waarvan de verjaring van de
prescription des créances était soumise à un délai trentenaire ? » schuldvorderingen onderworpen was aan een dertigjarige termijn ? »
b. Par jugement du 11 octobre 2002 en cause de L. Vanderwaeren contre b. Bij vonnis van 11 oktober 2002 in zake L. Vanderwaeren tegen de
la ville de Wavre, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour stad Waver, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
d'arbitrage le 4 novembre 2002, le Tribunal de première instance de ingekomen op 4 november 2002, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te
Nivelles a posé les questions préjudicielles suivantes : Nijvel de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. L'article 1er, alinéa 1er, a), de la loi du 6 février 1970 « 1. Schendt artikel 1, eerste lid, a), van de wet van 6 februari 1970
relative à la prescription des créances à charge ou au profit de betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten
l'Etat et des provinces qui forme l'article 100, alinéa 1er, 1o, des voordele van de Staat en de provinciën, dat artikel 100, eerste lid, 1o,
lois coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet 1991 sur la van de bij het koninklijk besluit van 17 juli 1991 gecoördineerde
comptabilité de l'Etat, viole-t-il les articles 10 et 11 de la wetten op de Rijkscomptabiliteit vormt, de artikelen 10 en 11 van de
Grondwet, in zoverre het niet van toepassing is op de
Constitution en ce qu'il n'est pas applicable aux créances à charge ou schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de gemeenten, terwijl
au profit des communes alors que l'article 8 de ladite loi du 6 artikel 8 van die wet van 6 februari 1970 en artikel 71, § 1, van de
février 1970 et l'article 71, § 1er, de la loi du 16 janvier 1989, en wet van 16 januari 1989 de toepassing ervan uitbreiden tot de
étend l'application aux provinces, aux communautés et aux régions ? provincies, de gemeenschappen en de gewesten ?
2. Les articles 1382, 2262 (avant sa modification par la loi du 10 2. Schenden de artikelen 1382, 2262 (vóór de wijziging ervan bij de
juin 1998) et 2262bis, 1er (nouveau) du Code civil, ainsi que les wet van 10 juni 1998) en 2262bis, § 1 (nieuw), van het Burgerlijk
articles 5 et 10 de la loi du 10 juin 1998, et l'article 1er, alinéa 1er, Wetboek, alsook de artikelen 5 en 10 van de wet van 10 juni 1998, en
a), de la loi du 6 février 1970 relative à la prescription des artikel 1, eerste lid, a), van de wet van 6 februari 1970 betreffende
créances à charge ou au profit de l'Etat et des provinces qui forme de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de
l'article 100, alinéa 1er, 1o, des lois coordonnées par l'arrêté royal Staat en de provinciën, dat artikel 100, eerste lid, 1o, van de bij
du 17 juillet 1991 sur la comptabilité de l'Etat, interprété en ce het koninklijk besluit van 17 juli 1991 gecoördineerde wetten op de
sens que ces dispositions soumettent à une prescription quinquennale Rijkscomptabiliteit vormt, in die zin geïnterpreteerd dat die
de cinq ans à partir du premier janvier de l'année budgétaire au cours bepalingen de vorderingen betreffende de schuldvorderingen die
de laquelle elles sont nées, les actions relatives aux créances voortvloeien uit een door de Staat, een provincie, een gemeenschap of
résultant d'un préjudice causé par l'Etat, une province, une
communauté ou une région et fondées sur l'article 1382 du Code civil, een gewest berokkend nadeel, en gegrond op artikel 1382 van het
Burgerlijk Wetboek, onderwerpen aan een vijfjarige verjaring vanaf de
lorsque le préjudice et l'identité du responsable peuvent être eerste januari van het begrotingsjaar tijdens hetwelk ze zijn
ontstaan, wanneer het nadeel en de identiteit van de aansprakelijke
immédiatement constatés, violent-ils les articles 10 et 11 de la onmiddellijk kunnen worden vastgesteld, de artikelen 10 en 11 van de
Grondwet, in zoverre zij het mogelijk maken gedurende een langere
Constitution en ce qu'ils permettent d'exercer pendant un délai plus termijn een vordering in te stellen tegen een gemeente met betrekking
long une action contre une commune relative à une créance résultant tot een schuldvordering die voortvloeit uit een nadeel dat zij heeft
d'un préjudice causé par celle-ci et fondée sur l'article 1382 du Code berokkend, en die gegrond is op artikel 1382 van het Burgerlijk
civil lorsque le préjudice et l'identité du responsable peuvent être Wetboek, wanneer het nadeel en de identiteit van de aansprakelijke
immédiatement constatés ? » onmiddellijk kunnen worden vastgesteld ? »
Ces affaires, inscrites sous les numéros 2537 et 2538 (a.) et 2556 Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2537 en 2538 (a.) en 2556
(b.) du rôle de la Cour, ont été jointes. (b.) van de rol van het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la première question préjudicielle dans les affaires nos 2537 Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag in de zaken nrs. 2537 en
et 2538 et aux deux questions dans l'affaire no 2556 2538 en de beide vragen in de zaak nr. 2556
B.1. L'article 1er de la loi du 6 février 1970 relative à la B.1. Artikel 1 van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring
prescription des créances à charge ou au profit de l'Etat et des van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Staat en de
provinces forme l'article 100 des lois sur la comptabilité de l'Etat, provinciën vormt artikel 100 van de wetten op de Rijkscomptabiliteit,
coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet 1991, qui dispose : gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 17 juli 1991, dat bepaalt
« Sont prescrites et définitivement éteintes au profit de l'Etat, sans : « Verjaard en voorgoed ten voordele van de Staat vervallen zijn,
préjudice des déchéances prononcées par d'autres dispositions légales, onverminderd de vervallenverklaringen ten gevolge van andere
réglementaires ou conventionnelles sur la matière : wettelijke, reglementaire of ter zake overeengekomen bepalingen :
1o les créances qui, devant être produites selon les modalités fixées 1o de schuldvorderingen, waarvan de op wettelijke of reglementaire
par la loi ou le règlement, ne l'ont pas été dans le délai de cinq ans wijze bepaalde overlegging niet geschied is binnen een termijn van
à partir du premier janvier de l'année budgétaire au cours de laquelle vijf jaar te rekenen vanaf de eerste januari van het begrotingsjaar in
elles sont nées; de loop waarvan zij zijn ontstaan;
2o les créances qui, ayant été produites dans le délai visé au 1o, 2o de schuldvorderingen, die, hoewel ze zijn overgelegd binnen de
n'ont pas été ordonnancées par les Ministres dans le délai de cinq ans onder 1o bedoelde termijn, door de ministers niet zijn geordonnanceerd
à partir du premier janvier de l'année pendant laquelle elles ont été binnen een termijn van vijf jaar te rekenen vanaf de eerste januari
produites; van het jaar gedurende hetwelk ze werden overgelegd;
3o toutes autres créances qui n'ont pas été ordonnancées dans le délai 3o alle andere schuldvorderingen, die niet zijn geordonnanceerd binnen
de dix ans à partir du premier janvier de l'année pendant laquelle een termijn van tien jaar te rekenen vanaf de eerste januari van het
elles sont nées. jaar van hun ontstaan.
Toutefois, les créances résultant de jugements restent soumises à la Voor de schuldvorderingen die voortkomen uit vonnissen blijft evenwel
prescription décennale; elles doivent être payées à l'intervention de de tienjarige verjaring gelden; zij dienen te worden uitbetaald door
la Caisse des dépôts et consignations. » de zorg van de Deposito- en Consignatiekas. »
L'article 8 de la loi du 6 février 1970 relative à la prescription des Artikel 8 van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van
créances à charge ou au profit de l'Etat et des provinces déclare schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Staat en de
l'article 1er de cette loi applicable aux créances à charge ou au provinciën verklaart artikel 1 van die wet van toepassing op de
profit des provinces. schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de provincies.
En vertu de l'article 128 de la loi du 22 mai 2003 portant Krachtens artikel 128 van de wet van 22 mei 2003 houdende organisatie
organisation du budget et de la comptabilité de l'Etat fédéral, la loi van de begroting en van de comptabiliteit van de federale Staat wordt
du 6 février 1970 relative à la prescription des créances à charge ou de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van
au profit de l'Etat et des provinces est abrogée pour les services schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Staat en de
mentionnés à l'article 2 de la loi citée en premier lieu. Cette provinciën opgeheven voor de in artikel 2 van de eerstgenoemde wet
abrogation n'est toutefois pas encore entrée en vigueur. L'article vermelde diensten. Die opheffing is evenwel nog niet in werking
100, alinéa 1er, des lois coordonnées sur la comptabilité de l'Etat getreden. Artikel 100, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de
reste applicable aux créances à charge de l'Etat fédéral qui sont nées Rijkscomptabiliteit blijft van toepassing op de schuldvorderingen op
de federale Staat die vóór de inwerkingtreding van de wet van 22 mei
avant l'entrée en vigueur de la loi du 22 mai 2003 (article 131, 2003 zijn ontstaan (artikel 131, tweede lid).
alinéa 2). Jusqu'à l'entrée en vigueur de la loi du 16 mai 2003 « fixant les Tot de inwerkingtreding van de wet van 16 mei 2003 « tot vaststelling
dispositions générales applicables aux budgets, au contrôle des van de algemene bepalingen die gelden voor de begrotingen, de controle
subventions et à la comptabilité des communautés et des régions, ainsi op de subsidies en voor de boekhouding van de gemeenschappen en de
qu'à l'organisation du contrôle de la Cour des comptes », l'article gewesten, alsook voor de organisatie van de controle door het Rekenhof
100 des lois coordonnées sur la comptabilité de l'Etat, en vertu de », blijft artikel 100 van de gecoördineerde wetten op de
l'article 71, § 1er, de la loi spéciale de financement du 16 janvier Rijkscomptabiliteit krachtens artikel 71, § 1, van de bijzondere
1989, reste également applicable aux communautés et aux régions. financieringswet van 16 januari 1989 ook van overeenkomstige
toepassing op de gemeenschappen en de gewesten.
B.2. Avant l'entrée en vigueur de la loi du 10 juin 1998 modifiant B.2. Vóór de inwerkingtreding van de wet van 10 juni 1998 tot
certaines dispositions en matière de prescription, le délai de wijziging van sommige bepalingen betreffende de verjaring bedroeg de
prescription de droit commun était de trente ans. Le nouvel article gemeenrechtelijke verjaringstermijn dertig jaar. Het nieuwe artikel
2262bis, § 1er, du Code civil, inséré par la loi susdite, énonce que 2262bis, § 1, van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd door voormelde
les actions personnelles sont prescrites par dix ans à l'exception des wet, bepaalt dat de persoonlijke rechtsvorderingen verjaren door
actions en réparation d'un dommage fondées sur une responsabilité verloop van tien jaar, met uitzondering van de rechtsvorderingen tot
extra-contractuelle qui se prescrivent par cinq ans à partir du jour vergoeding van schade op grond van buitencontractuele
qui suit celui où la personne lésée a eu connaissance du dommage ou de aansprakelijkheid, die verjaren door verloop van vijf jaar vanaf de
son aggravation et de l'identité de la personne responsable, ces dag volgend op die waarop de benadeelde kennis heeft gekregen van de
actions se prescrivant en tout cas par vingt ans à partir du jour qui schade of van de verzwaring ervan en van de identiteit van de daarvoor
suit celui où s'est produit le fait qui a provoqué le dommage. Lorsque aansprakelijke persoon, waarbij die vorderingen in ieder geval
le droit d'agir a pris naissance avant l'entrée en vigueur de la loi verjaren door verloop van twintig jaar vanaf de dag volgend op die
du 10 juin 1998, l'article 10 de cette loi dispose, à titre de mesure transitoire, que les nouveaux délais de prescription qu'elle institue ne commencent à courir qu'à partir de son entrée en vigueur. B.3. Aucun délai de prescription n'étant prévu pour les communes, leurs créances se prescrivent conformément aux dispositions de droit commun. La Cour doit examiner s'il est justifié de soumettre les actions dirigées contre les communes à un délai de prescription différent des actions dirigées contre d'autres autorités publiques. B.4. Ainsi que la Cour l'a exposé dans les arrêts nos 32/96, 75/97, 5/99, 85/2001, 42/2002, 64/2002 et 37/2003, en soumettant à la prescription quinquennale les actions dirigées contre l'Etat, le waarop het feit waardoor de schade is veroorzaakt, zich heeft voorgedaan. Wanneer het recht om in rechte te treden vóór de inwerkingtreding van de wet van 10 juni 1998 is ontstaan, bepaalt artikel 10 van die wet bij wijze van overgangsmaatregel dat de nieuwe verjaringstermijnen waarin zij voorziet pas beginnen te lopen vanaf haar inwerkingtreding. B.3. Aangezien voor de gemeenten in geen enkele verjaringstermijn is voorzien, verjaren hun schuldvorderingen overeenkomstig de gemeenrechtelijke bepalingen. Het Hof dient te onderzoeken of het verantwoord is de tegen de gemeenten gerichte vorderingen te onderwerpen aan een andere verjaringstermijn dan de vorderingen tegen andere overheden. B.4. Zoals het Hof in de arresten nrs. 32/96, 75/97, 5/99, 85/2001, 42/2002, 64/2002 en 37/2003 heeft uiteengezet, had de wetgever, door de vorderingen gericht tegen de Staat aan de vijfjarige verjaring te
législateur avait pris une mesure en rapport avec le but poursuivi qui onderwerpen, een maatregel genomen die in verband staat met het
est de permettre de clôturer les comptes de l'Etat dans un délai nagestreefde doel dat erin bestaat de rekeningen van de Staat binnen
raisonnable. Il a en effet considéré qu'une telle mesure était een redelijke termijn af te sluiten. Er werd immers geoordeeld dat een
indispensable, parce qu'il faut que l'Etat puisse, à une époque dergelijke maatregel noodzakelijk was omdat de Staat op een bepaald
déterminée, arrêter ses comptes : c'est une prescription d'ordre ogenblik zijn rekeningen moet kunnen afsluiten : het is een verjaring
public et nécessaire au point de vue d'une bonne comptabilité (Pasin. van openbare orde, die noodzakelijk is in het licht van een goede
1846, p. 287). comptabiliteit (Pasin . 1846, p. 287).
Lors des travaux préparatoires de la loi du 6 février 1970, il fut Tijdens de parlementaire voorbereiding van de wet van 6 februari 1970
rappelé que, « faisant pour plus de 150 milliards de dépenses par an, werd herbevestigd dat « de Staat, die jaarlijks meer dan 150 miljard
manoeuvrant un appareil administratif lourd et compliqué, submergé de uitgeeft en met het bestuursapparaat werkt dat log, ingewikkeld, en
documents et d'archives, l'Etat est un débiteur de nature particulière dan nog overstelpt is met documenten en archiefstukken, [...] wel een
» et que « des raisons d'ordre imposent que l'on mette fin aussitôt que possible aux revendications tirant leur origine d'affaires arriérées » (Doc. parl., Chambre, 1964-1965, no 971/1, p. 2; Doc. parl., Sénat, 1966-1967, no 126, p. 4). Sauf dans l'hypothèse où des personnes se trouvent dans l'impossibilité d'agir en justice dans le délai légal parce que leur dommage n'est apparu qu'après l'expiration du délai (arrêt no 32/96), la Cour a constaté à chaque reprise que le législateur avait pris une mesure qui n'était pas disproportionnée au but poursuivi. B.5. Il est vrai que les mêmes créances à l'égard des communes pourraient être soumises au délai de prescription quinquennale pour les motifs indiqués au B.4, mais cette considération n'est pas de nature à mettre en cause la constitutionnalité des dispositions debiteur van gans bijzondere aard » is en dat « het wegens orderedenen geboden [is] zo spoedig mogelijk een einde te maken aan eisen die hun oorsprong vinden in achterstallige zaken » (Parl. St., Kamer, 1964-1965, nr. 971/1, p. 2; Parl. St ., Senaat, 1966-1967, nr. 126, p. 4). Behalve in het geval waarin personen zich in de onmogelijkheid bevinden om binnen de wettelijke termijn in rechte te treden omdat hun schade pas na het verstrijken van de termijn tot uiting is gekomen (arrest nr. 32/96), kwam het Hof telkens tot de vaststelling dat de wetgever een maatregel had genomen die niet onevenredig was met het nagestreefde doel. B.5. Weliswaar zouden dezelfde schuldvorderingen ten aanzien van de gemeenten om de in B.4 vermelde redenen eveneens aan de vijfjarige verjaringstermijn kunnen worden onderworpen, doch die overweging is niet van die aard dat de grondwettigheid van de betwiste bepalingen
litigieuses. En effet, les articles 10 et 11 de la Constitution erdoor in het geding kan worden gebracht. De artikelen 10 en 11 van de
n'impliquent pas que le législateur doive déroger aux règles de Grondwet houden immers niet in dat de wetgever verplicht is om voor
prescription du droit commun à l'égard de toutes les autorités alle administratieve overheden af te wijken van de gemeenrechtelijke
administratives. verjaringsregels.
B.6.1. La première question préjudicielle dans les affaires nos 2537, B.6.1. De eerste prejudiciële vraag in de zaken nrs. 2537, 2538 en
2538 et 2556 appelle une réponse négative. 2556 dient ontkennend te worden beantwoord.
B.6.2. La deuxième question préjudicielle dans l'affaire no 2556 B.6.2. De tweede prejudiciële vraag in de zaak nr. 2556 behoeft geen
n'appelle pas de réponse. En effet, il ressort de la motivation de la antwoord. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt immers
décision de renvoi que le juge a quo ne pose cette question que dans dat die vraag slechts werd gesteld in de hypothese van een bevestigend
l'hypothèse d'une réponse affirmative à la première question antwoord op de eerste prejudiciële vraag.
préjudicielle.
Quant à la deuxième question préjudicielle dans les affaires nos 2537 Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag in de zaken nrs. 2537 en
et 2538 2538
B.7. Dans les affaires nos 2537 et 2538, le juge a quo a soumis à la B.7. In de zaken nrs. 2537 en 2538 heeft de verwijzende rechter aan
Cour une deuxième question relative à la compatibilité avec les het Hof een tweede vraag voorgelegd over de bestaanbaarheid met de
articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1
l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de
européenne des droits de l'homme, de l'article 2277 du Code civil qui Rechten van de Mens, van artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek
établit un délai abrégé des prescriptions des créances payables à waarbij een kortere termijn wordt vastgesteld voor de verjaring van de
termes périodiques, en particulier les créances de rémunération, alors schuldvorderingen die bij termijnen betaalbaar zijn, inzonderheid de
que les créances de sommes quelconques étaient soumises à la schuldvorderingen inzake lonen, terwijl de schuldvorderingen inzake
prescription trentenaire. onverschillig welke bedragen aan de dertigjarige verjaring onderworpen waren.
B.8.1. Les titulaires des créances pour lesquelles l'article 2277 du B.8.1. De houders van de schuldvorderingen waarvoor artikel 2277 van
Code civil fixe un délai de prescription abrégé diffèrent het Burgerlijk Wetboek een kortere verjaringstermijn invoert,
objectivement de la catégorie des créanciers de sommes quelconques, à verschillen objectief van de categorie van de schuldeisers van
laquelle ils sont comparés. onverschillig welke bedragen, waarmee zij worden vergeleken.
B.8.2. La prescription abrégée établie par l'article 2277 du Code B.8.2. De kortere verjaring waarin artikel 2277 van het Burgerlijk
civil est justifiée par la nature particulière des créances qu'elle Wetboek voorziet, wordt verantwoord door de bijzondere aard van de
vise : il s'agit, lorsque la dette a pour objet des prestations de schuldvorderingen die zij beoogt : het gaat erom, wanneer de schuld
revenus « payables par année ou à des termes périodiques plus courts betrekking heeft op de uitkeringen van inkomsten die « bij het jaar of
», soit de protéger les emprunteurs et d'inciter les créanciers à la bij kortere termijnen » betaalbaar zijn, ofwel de kredietnemers te
diligence, soit d'éviter l'accroissement constant du montant global beschermen en de schuldeisers tot zorgvuldigheid aan te zetten, ofwel
des créances périodiques. La prescription abrégée permet aussi de te vermijden dat het totaalbedrag van de periodieke schuldvorderingen
protéger les débiteurs contre l'accumulation de dettes périodiques voortdurend aangroeit. De kortere verjaring maakt het ook mogelijk de
qui, dans la durée, pourraient se transformer en une dette de capital schuldenaars te beschermen tegen de opeenstapeling van periodieke
schulden die, na verloop van tijd, een aanzienlijke kapitaalschuld
importante. La différence de traitement par rapport aux créanciers de zouden kunnen worden. Aldus is het verschil in behandeling met de
sommes quelconques, dont les créances étaient soumises à un délai de schuldeisers van onverschillig welke bedragen, waarvan de
prescription trentenaire, est objectivement et raisonnablement schuldvorderingen onderworpen waren aan een dertigjarige termijn,
justifiée. objectief en redelijk verantwoord.
B.8.3. La prise en considération de l'article 1er du Premier Protocole B.8.3. Het in aanmerking nemen van artikel 1 van het Eerste Aanvullend
additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme ne Protocol bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens leidt
conduit pas à une autre conclusion. niet tot een ander besluit.
B.9. La deuxième question préjudicielle dans les affaires nos 2537 et B.9. De tweede prejudiciële vraag in de zaken nrs. 2537 en 2538 dient
2538 appelle une réponse négative. ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- L'article 1er de la loi du 6 février 1970 relative à la prescription - Artikel 1 van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring
des créances à charge ou au profit de l'Etat et des provinces, qui van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Staat en de
constitue l'article 100 des lois sur la comptabilité de l'Etat, provinciën, dat artikel 100 van de wetten op de Rijkscomptabiliteit,
coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet 1991, l'article 8 de la gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 17 juli 1991, vormt,
artikel 8 van dezelfde wet en artikel 71, § 1, van de bijzondere wet
même loi et l'article 71, § 1er, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de gemeenschappen
relative au financement des communautés et des régions ne violent pas
les articles 10 et 11 de la Constitution, en tant que le délai de en de gewesten schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in
prescription qu'ils prévoient n'est pas applicable aux créances à zoverre de verjaringstermijn waarin zij voorzien, niet van toepassing
charge des communes. is op de schuldvorderingen ten laste van de gemeenten.
- L'article 2277 du Code civil ne viole pas les articles 10 et 11 de - Artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek schendt de artikelen 10 en
la Constitution. 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 janvier 2004. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 januari 2004.
Le greffier, De griffier,
L. Potoms. L. Potoms.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^