← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 153/2003 du 26 novembre 2003 Numéro du rôle : 2592 En cause
: la question préjudicielle concernant l'article 28, § 5, alinéa 1 er , de la
loi du 13 mars 1973 relative à l'indemnité en cas de détention pré La Cour d'arbitrage, composée
des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 153/2003 du 26 novembre 2003 Numéro du rôle : 2592 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 28, § 5, alinéa 1 er , de la loi du 13 mars 1973 relative à l'indemnité en cas de détention pré La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, M(...) | Uittreksel uit arrest nr. 153/2003 van 26 november 2003 Rolnummer 2592 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 28, § 5, eerste lid, van de wet van 13 maart 1973 betreffende de vergoeding voor onwerkzame voorlopige hechtenis, gest Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 153/2003 du 26 novembre 2003 | Uittreksel uit arrest nr. 153/2003 van 26 november 2003 |
Numéro du rôle : 2592 | Rolnummer 2592 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 28, § 5, | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 28, § 5, eerste lid, van |
alinéa 1er, de la loi du 13 mars 1973 relative à l'indemnité en cas de | de wet van 13 maart 1973 betreffende de vergoeding voor onwerkzame |
détention préventive inopérante, posée par la Commission relative à | voorlopige hechtenis, gesteld door de Commissie betreffende de |
l'indemnité en cas de détention préventive inopérante. | vergoeding voor onwerkzame voorlopige hechtenis. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
François, M. Bossuyt, L. Lavrysen, J.-P. Moerman et E. Derycke, | L. François, M. Bossuyt, L. Lavrysen, J.-P. Moerman en E. Derycke, |
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van |
Melchior, | voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par décision du 23 décembre 2002 en cause de J. Poncelet contre le | Bij beslissing van 23 december 2002 in zake J. Poncelet tegen de |
ministre de la Justice, dont l'expédition est parvenue au greffe de la | Minister van Justitie, waarvan de expeditie ter griffie van het |
Cour d'arbitrage le 6 janvier 2003, la Commission relative à | Arbitragehof is ingekomen op 6 januari 2003, heeft de Commissie |
l'indemnité en cas de détention préventive inopérante a posé la | betreffende de vergoeding voor onwerkzame voorlopige hechtenis de |
question préjudicielle suivante : | volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 28, § 5, alinéa 1er, de la loi du 13 mars 1973 relative à | « Schendt artikel 28, § 5, eerste lid, van de wet van 13 maart 1973 |
l'indemnité en cas de détention inopérante, interprété comme prenant | betreffende de vergoeding voor onwerkzame voorlopige hechtenis, in die |
comme point de départ du délai de soixante jours dans lequel le | zin geïnterpreteerd dat de termijn van zestig dagen waarbinnen het |
recours doit, sous peine d'irrecevabilité, être introduit auprès de la | beroep, op straffe van onontvankelijkheid, bij de Commissie moet |
Commission, la date à laquelle le ministre de la Justice a pris la | worden ingesteld, aanvangt op de datum waarop de Minister van Justitie |
décision entreprise, viole-t-il les articles 10 et 11 de la | de bestreden beslissing heeft genomen, de artikelen 10 en 11 van de |
Grondwet, in zoverre de termijn waarover in die interpretatie de | |
Constitution en ce que le délai dont disposent effectivement, dans | personen daadwerkelijk beschikken om hun beroep in te stellen niet |
cette interprétation, les personnes pour introduire leur recours n'est | onveranderlijk zestig dagen bedraagt, maar varieert naar gelang van de |
pas invariablement de soixante jours mais varie en fonction de la date | datum waarop aan hen kennis is gegeven van de beslissing van de |
à laquelle la décision du ministre leur a été notifiée ? » | Minister ? » |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. L'article 28 de la loi du 13 mars 1973 relative à l'indemnité en | B.1. Artikel 28 van de wet van 13 maart 1973 betreffende de vergoeding |
cas de détention préventive inopérante, dont le paragraphe 5, alinéa 1er, | voor onwerkzame voorlopige hechtenis, waarvan paragraaf 5, eerste lid, |
forme l'objet de la question préjudicielle, énonce : « § 1er. Peut prétendre à une indemnité toute personne qui aura été détenue préventivement pendant plus de huit jours sans que cette détention ou son maintien ait été provoqué par son propre comportement : a) si elle a été mise hors cause directement ou indirectement par une décision judiciaire coulée en force de chose jugée; b) si après avoir bénéficié d'une ordonnance ou d'un arrêt de non-lieu, elle justifie d'éléments de fait ou de droit démontrant son innocence; c) si elle a été arrêtée ou maintenue en détention après l'extinction de l'action publique par prescription; d) si elle a bénéficié d'une ordonnance ou d'un arrêt de non-lieu qui constate expressément que le fait qui a donné lieu à la détention préventive ne constitue pas une infraction. § 2. Le montant de cette indemnité est fixé en équité et en tenant compte de toutes les circonstances d'intérêt public et privé. § 3. A défaut pour l'intéressé de pouvoir intenter une action en indemnisation devant les juridictions ordinaires, l'indemnité doit | het voorwerp van de prejudiciële vraag uitmaakt, luidt : « § 1. Mag aanspraak maken op een vergoeding, elke persoon die in voorlopige hechtenis werd genomen gedurende meer dan acht dagen, zonder dat deze hechtenis of de handhaving ervan te wijten is aan zijn persoonlijke gedraging : a) indien hij bij een in kracht van gewijsde gegane rechterlijke beslissing rechtstreeks of onrechtstreeks buiten de zaak is gesteld; b) indien hij, na een beschikking of een arrest van buitenvervolgingstelling te hebben bekomen, het bewijs levert dat er gegevens in feite of in rechte aanwezig zijn waaruit zijn onschuld blijkt; c) indien hij aangehouden werd of in hechtenis gebleven is nadat de strafvordering was verjaard; d) indien hij een beschikking of een arrest van buitenvervolgingstelling heeft bekomen waarbij uitdrukkelijk is vastgesteld dat het feit dat tot de voorlopige hechtenis aanleiding heeft gegeven, geen misdrijf is. § 2. Het bedrag van deze vergoeding wordt vastgesteld naar billijkheid en met inachtneming van alle omstandigheden van openbaar en privaat belang. § 3. Indien betrokkene geen vordering tot schadevergoeding voor de gewone gerechten kan instellen, moet de vergoeding worden gevraagd bij |
être demandée par requête écrite adressée au Ministre de la Justice, | een verzoekschrift gericht aan de Minister van Justitie, die binnen |
qui statue dans les six mois. | zes maanden beslist. |
L'indemnité sera allouée par le Ministre de la Justice à charge du | De vergoeding wordt door de Minister van Justitie te laste van de |
Trésor, si les conditions prévues au § 1er sont remplies. | Schatkist toegekend indien de voorwaarden, bepaald in § 1 vervuld |
Si l'indemnité est refusée, si le montant en est jugé insuffisant ou | zijn. Indien de vergoeding geweigerd wordt, indien het bedrag ervan |
si le Ministre de la Justice n'a pas statué dans les six mois de la | onvoldoende geacht wordt of indien de Minister van Justitie niet |
requête, l'intéressé pourra s'adresser à la Commission instituée | binnen zes maanden na het verzoek beslist, kan de betrokkene zich |
conformément au § 4. | wenden tot de commissie, ingesteld overeenkomstig § 4. |
En cas de poursuites judiciaires du chef d'une des infractions prévues | In geval van gerechtelijke vervolgingen wegens een van de misdrijven |
par les articles 147, 155 et 156 du Code pénal, commises à l'égard de | omschreven in de artikelen 147, 155 en 156 van het Strafwetboek en die |
l'intéressé, le délai de six mois prévu à l'alinéa précédent ne | bedreven zijn ten nadele van de betrokkene, begint de termijn van zes |
commence à courir que du jour où il a été statué sur l'action publique | maanden, waarvan sprake in het vorige lid, slechts te lopen vanaf de |
par une décision passée en force de chose jugée. | dag waarop uitspraak is gedaan over de strafvordering door een in |
kracht van gewijsde gegane beslissing. | |
§ 4. Il est institué une commission qui statue sur les recours contre | § 4. Er wordt een commissie ingesteld die uitspraak doet over de |
les décisions prises par le Ministre de la Justice ou sur les demandes | beroepen tegen de beslissingen door de Minister van Justitie genomen |
introduites lorsque, dans les conditions déterminées par le § 3, le | of over de ingediende aanvragen wanneer de Minister geen uitspraak |
Ministre n'a pas statué. | gedaan heeft in de voorwaarden, bepaald in § 3. |
Cette commission est composée : | Deze commissie bestaat uit : |
- du premier président de la Cour de cassation ou, en cas | - de eerste voorzitter van het Hof van Cassatie of, bij verhindering, |
d'empêchement, du président de la Cour de cassation; | de voorzitter van het Hof van Cassatie; |
- du premier président du Conseil d'Etat ou, en cas d'empêchement, du | - de eerste voorzitter van de Raad van State, of, bij verhindering, de |
président du Conseil d'Etat; | voorzitter van de Raad van State; |
- naargelang de taal van de rechtspleging, de voorzitter van de Orde | |
- et, selon la langue de la procédure, du président de l'ordre des | van Vlaamse balies respectievelijk de voorzitter van de ' Ordre des |
barreaux francophones et germanophone ou du président de l'' Orde van | barreaux francophones et germanophone ', of, bij verhindering, een lid |
Vlaamse balies ', ou, en cas d'empêchement, d'un membre du conseil | van de raad van bestuur van de Orde van Vlaamse balies respectievelijk |
d'administration de l'Ordre des barreaux francophones et germanophone | van de ' Ordre des barreaux francophones et germanophone ', aangewezen |
ou de l'' Orde van Vlaamse balies ', désigné conformément au règlement | overeenkomstig het reglement van orde van de instelling. |
d'ordre intérieur de l'institution. | |
Les fonctions de secrétaire de la commission sont exercées par un ou | Het ambt van secretaris wordt uitgeoefend door een of meer leden van |
plusieurs membres du greffe de la Cour de cassation désignés par le | de griffie van het Hof van cassatie, aangewezen door de eerste |
premier président. | voorzitter. |
Le Roi règle le fonctionnement de la commission. | De Koning regelt de werking van de commissie. |
§ 5. Les recours et les demandes sont formés par requête en double signée par la partie ou son avocat et déposée au greffe de la Cour de cassation dans les soixante jours de la décision du Ministre ou de l'expiration du délai dans lequel il aurait dû statuer. Le Roi règle la procédure devant la commission siégeant à huis clos. Elle statue sur l'avis donné à l'audience par le procureur général près la Cour de cassation, après avoir entendu les parties en leurs moyens. Ses décisions sont prononcées en séance publique. Elles ne sont susceptibles d'aucun recours. La décision de la commission est, à la demande des intéressés, publiée par extrait au Moniteur belge sans que cet extrait puisse mentionner le montant de l'indemnité allouée. Les frais de publication sont à charge du Trésor. » | § 5. De beroepen en de verzoeken bestaan uit een verzoekschrift in twee exemplaren, getekend door de partij of zijn advocaat en neergelegd ter griffie van het Hof van cassatie, binnen de zestig dagen na de beslissing van de Minister of na het verloop van de termijn waarin hij uitspraak had moeten doen. De Koning regelt de procedure voor de commissie, die zitting houdt met gesloten deuren. Zij doet uitspraak op het ter zitting door de procureur-generaal bij het Hof van cassatie gegeven advies, na de partijen in hun middelen te hebben gehoord. Haar beslissingen worden in openbare zitting gewezen. Deze zijn niet vatbaar voor enig verhaal. Op verzoek van de belanghebbenden wordt de beslissing van de commissie bij uittreksel in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt, zonder dat dit uittreksel het bedrag van de toegekende vergoeding mag vermelden. De kosten van de bekendmaking komen ten laste van de Schatkist. » |
B.2.1. La Commission relative à l'indemnité en cas de détention | B.2.1. De Commissie betreffende de vergoeding voor onwerkzame |
préventive inopérante demande à la Cour si l'article 28, § 5, alinéa 1er, | voorlopige hechtenis vraagt aan het Hof of voormeld artikel 28, § 5, |
précité, viole le principe constitutionnel d'égalité et de | eerste lid, het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en |
non-discrimination dans l'interprétation selon laquelle le délai prévu | niet-discriminatie schendt, indien het in die zin wordt |
par cette disposition prend cours à la date à laquelle le ministre de | geïnterpreteerd dat de termijn waarin die bepaling voorziet, ingaat op |
la Justice prend la décision qui fait l'objet du recours. | de datum waarop de Minister van Justitie de beslissing neemt die het |
voorwerp van het beroep uitmaakt. | |
B.2.2. Dans cette interprétation, la disposition en cause crée une | B.2.2. In die interpretatie voert de in het geding zijnde bepaling een |
différence de traitement entre les justiciables suivant qu'ils | verschil in behandeling in onder de rechtzoekenden naargelang zij een |
introduisent un recours devant la juridiction en cause ou devant des | beroep instellen voor het in het geding zijnde rechtscollege of voor |
juridictions pour lesquelles le délai de recours ne commencerait pas à | rechtscolleges waarvoor de termijn van het beroep niet zou aanvangen |
courir avant que les justiciables aient connaissance de la décision, | vooraleer de rechtzoekenden kennis hebben genomen van de beslissing, |
le délai dont disposent les premiers, qui commence à courir dès la | aangezien de termijn waarover de eerstgenoemden beschikken en die |
décision du ministre, pouvant être réduit de manière variable en | aanvangt zodra de minister zijn beslissing heeft genomen, op |
fonction du temps nécessaire pour faire parvenir cette décision à son | veranderlijke wijze kan worden ingekort naar gelang van de tijd die |
destinataire. Il va de soi que, contrairement à ce que soutient le | nodig is om die beslissing mee te delen aan de persoon voor wie die |
Conseil des ministres, la question préjudicielle permet d'identifier | bestemd is. Het spreekt vanzelf dat, in tegenstelling tot wat de |
les catégories de personnes comparées et que la différence de | Ministerraad aanvoert, aan de hand van de prejudiciële vraag de |
categorieën van met elkaar vergeleken personen kunnen worden | |
traitement en cause ne résulte pas d'une situation de fait. | geïdentificeerd en dat het in het geding zijnde verschil in |
behandeling niet voortvloeit uit een feitelijke situatie. | |
B.3. La différence de traitement entre certaines catégories de | B.3. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van |
personnes qui découle de l'application de règles procédurales | personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende |
différentes dans des circonstances différentes n'est pas | procedureregels in verschillende omstandigheden houdt op zich geen |
discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination | discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake kunnen zijn |
que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces | indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing |
règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des | van die procedureregels, een onevenredige beperking van de rechten van |
droits des personnes concernées. | de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. |
B.4. En négligeant de prendre en compte le temps nécessaire pour | B.4. Doordat in de in het geding zijnde bepaling geen rekening wordt |
communiquer la décision du ministre aux intéressés et en réduisant | gehouden met de tijd die nodig is om de beslissing van de minister aan |
ainsi, inégalement et ne se fondant sur aucun critère pertinent, le | de betrokkenen mee te delen en aldus, op ongelijke wijze en op grond |
temps dont ils disposent pour préparer un recours qui doit être | van geen relevant criterium, de tijd wordt beperkt waarover zij |
introduit dans un délai que le législateur a voulu relativement bref | beschikken om een beroep voor te bereiden dat moet worden ingesteld |
dans le souci « de donner une solution rapide à des situations qui | binnen een termijn die de wetgever relatief kort heeft willen houden, |
requièrent une intervention urgente » (Doc. parl., Chambre, 1968-1969, | teneinde « toestanden die spoed vereisen snel op te lossen » (Parl. |
no 472/1, p. 8), la disposition en cause porte une atteinte | St., Kamer, 1968-1969, nr. 472/1, p. 8), maakt die bepaling op |
disproportionnée aux droits des intéressés. | onevenredige wijze inbreuk op de rechten van de betrokkenen. |
B.5. La question préjudicielle appelle une réponse positive. | B.5. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 28, § 5, alinéa 1er, de la loi du 13 mars 1973 relative à | Artikel 28, § 5, eerste lid, van de wet van 13 maart 1973 betreffende |
l'indemnité en cas de détention préventive inopérante viole les | de vergoeding voor onwerkzame voorlopige hechtenis schendt de |
articles 10 et 11 de la Constitution. | artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 26 novembre 2003. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 26 november 2003. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |