Extrait de l'arrêt n° 166/2003 du 17 décembre 2003 Numéros du rôle : 2513 et 2515 En cause : les recours en annulation de la loi du 1 er mars 2002 relative au placement provisoire de mineurs ayant commis un fait qualifié infractio La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, P(...) | Uittreksel uit arrest nr. 166/2003 van 17 december 2003 Rolnummers 2513 en 2515 In zake : de beroepen tot vernietiging van de wet van 1 maart 2002 betreffende de voorlopige plaatsing van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit he Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 166/2003 du 17 décembre 2003 | Uittreksel uit arrest nr. 166/2003 van 17 december 2003 |
Numéros du rôle : 2513 et 2515 | Rolnummers 2513 en 2515 |
En cause : les recours en annulation de la loi du 1er mars 2002 | In zake : de beroepen tot vernietiging van de wet van 1 maart 2002 |
relative au placement provisoire de mineurs ayant commis un fait | betreffende de voorlopige plaatsing van minderjarigen die een als |
qualifié infraction, introduits par l'a.s.b.l. Liga voor | misdrijf omschreven feit hebben gepleegd, ingesteld door de v.z.w. |
Mensenrechten, l'a.s.b.l. Ligue des droits de l'homme et l'a.s.b.l. | Liga voor Mensenrechten, de v.z.w. Ligue des droits de l'homme en de |
Défense des Enfants - International - Belgique, branche francophone | v.z.w. Défense des Enfants - International - Belgique, branche |
(D.E.I. Belgique). | francophone (D.E.I. Belgique). |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. | L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. |
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des recours et procédure | I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging |
a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le | a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 23 |
augustus 2002 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen | |
23 août 2002 et parvenue au greffe le 26 août 2002, l'a.s.b.l. Liga | op 26 augustus 2002, heeft de v.z.w. Liga voor Mensenrechten, met |
voor Mensenrechten, dont le siège social est établi à 9000 Gand, Van | maatschappelijke zetel te 9000 Gent, Van Stopenberghestraat 2, beroep |
Stopenberghestraat 2, a introduit un recours en annulation de la loi | tot vernietiging ingesteld van de wet van 1 maart 2002 betreffende de |
du 1er mars 2002 relative au placement provisoire de mineurs ayant | voorlopige plaatsing van minderjarigen die een als misdrijf omschreven |
commis un fait qualifié infraction (publiée au Moniteur belge du 1er | feit hebben gepleegd (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 |
mars 2002, troisième édition). | maart 2002, derde uitgave). |
b. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le | b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 31 |
augustus 2002 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen | |
31 août 2002 et parvenue au greffe le 2 septembre 2002, l'a.s.b.l. | op 2 september 2002, hebben de v.z.w. Ligue des droits de l'homme, met |
Ligue des droits de l'homme, dont le siège social est établi à 1000 | maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Onderrichtsstraat 91, en de |
Bruxelles, rue de l'Enseignement 91, et l'a.s.b.l. Défense des Enfants | |
- International - Belgique, branche francophone (D.E.I. Belgique), | v.z.w. Défense des Enfants - International - Belgique, branche |
dont le siège social est établi à 1000 Bruxelles, rue du Marché aux | francophone (D.E.I. Belgique), met maatschappelijke zetel te 1000 |
Poulets 30, ont introduit un recours en annulation de la loi du 1er | Brussel, Kiekenmarkt 30, beroep tot vernietiging ingesteld van |
mars 2002 précitée. | voormelde wet van 1 maart 2002. |
Ces affaires, inscrites sous les numéros 2513 et 2515 du rôle de la | Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2513 en 2515 van de rol van |
Cour, ont été jointes. | het Hof, werden samengevoegd. |
Par les mêmes requêtes, les parties requérantes avaient également | Bij dezelfde verzoekschriften vorderden de verzoekende partijen tevens |
demandé la suspension de la loi précitée. Par arrêt no 167/2002 du 13 | de schorsing van voormelde wet. Bij het arrest nr. 167/2002 van 13 |
novembre 2002 (publié au Moniteur belge du 28 février 2003), la Cour a | november 2002 (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 |
rejeté les demandes de suspension de la loi précitée. | februari 2003) heeft het Hof de vorderingen tot schorsing van |
voormelde wet verworpen. | |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La loi attaquée dispose : | B.1. De bestreden wet bepaalt : |
« Art. 1er.La présente loi règle une matière visée à l'article 77 de la Constitution. |
« Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet. |
Art. 2.Les personnes visées à l'article 36, 4o, de la loi du 8 avril |
Art. 2.De personen bedoeld in artikel 36, 4o, van de wet van 8 april |
1965 relative à la protection de la jeunesse peuvent, selon le cas, | 1965 betreffende de jeugdbescherming kunnen, naar gelang van het |
être confiées par le tribunal de la jeunesse ou par le juge | geval, door de jeugdrechtbank of door de onderzoeksrechter bij |
d'instruction, dans le cadre d'une mesure provisoire de protection | voorlopige maatregel van maatschappelijke beveiliging toevertrouwd |
sociétale, à un Centre de placement provisoire pour mineurs ayant | worden aan een Centrum voor voorlopige plaatsing van minderjarigen die |
commis un fait qualifié infraction, appelé ci-après : le Centre. | een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd, hierna genoemd : het Centrum. |
Art. 3.L'accès au Centre est limité aux garçons et est soumis aux |
Art. 3.De toegang tot het Centrum is tot jongens beperkt en is aan de |
conditions cumulatives suivantes, décrites de façon circonstanciée | volgende cumulatieve voorwaarden onderworpen, die in de beschikking |
dans l'ordonnance du juge : | van de rechter omstandig worden beschreven : |
1o la personne est âgée de plus de quatorze ans au moment où le fait | 1o de persoon is ouder dan veertien jaar op het ogenblik van het |
qualifié infraction a été commis et il existe suffisamment d'indices | plegen van het als misdrijf omschreven feit en er bestaan voldoende |
sérieux de culpabilité; | ernstige aanwijzingen van schuld; |
2o le fait qualifié infraction pour lequel elle est poursuivie est de | 2o het als misdrijf omschreven feit waarvoor hij vervolgd wordt kan, |
nature, si elle était majeure, à entraîner, au sens du Code pénal ou | mocht hij meerderjarig zijn, in de zin van het Strafwetboek of de |
des lois particulières une peine : | bijzondere wetten, een straf tot gevolg hebben van : |
a) de réclusion de cinq ans à dix ans ou une peine plus lourde, ou | a) opsluiting van vijf jaar tot tien jaar of een zwaardere straf, of |
b) d'emprisonnement correctionnel principal d'un an ou une peine plus | b) een correctionele hoofdgevangenisstraf van een jaar of een |
lourde si elle a précédemment fait l'objet d'une mesure définitive du | zwaardere straf indien de jeugdrechtbank tegenover hem een definitieve |
tribunal de la jeunesse en raison d'un fait qualifié infraction puni | maatregel heeft genomen als gevolg van een als misdrijf omschreven |
de la même peine; | feit dat strafbaar is met dezelfde straf; |
3o il existe des circonstances impérieuses, graves et exceptionnelles | 3o er bestaan dringende, ernstige en uitzonderlijke omstandigheden die |
se rattachant aux exigences de protection de la sécurité publique; | betrekking hebben op de vereisten van bescherming van de openbare veiligheid; |
4o l'admission, à titre de mesure provisoire, de la personne dans un | 4o de opname bij voorlopige maatregel van de persoon in een geschikte |
établissement approprié prévu à l'article 37, § 2, 3o, juncto 52, de | inrichting zoals bedoeld in artikel 37, § 2, 3o, juncto 52, van de wet |
la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, dans | van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, in een openbare |
une institution publique prévue à l'article 37, § 2, 4o juncto 52, y | instelling zoals bedoeld in artikel 37, § 2, 4o, juncto 52, inbegrepen |
compris dans une section d'éducation fermée, conformément aux | |
dispositions de l'article 52quater de la même loi, est, en raison du | de gesloten opvoedingsafdeling zoals bepaald in artikel 52quater van |
manque de place, impossible. | dezelfde wet is, bij gebrek aan plaats, onmogelijk. |
Art. 4.La mesure provisoire de protection sociétale ne peut être |
Art. 4.De voorlopige maatregel van maatschappelijke beveiliging mag |
prise que pour une durée aussi brève que possible et uniquement | enkel voor een zo kort mogelijke duur worden genomen en slechts |
lorsque la finalité de la mesure provisoire ne peut être atteinte | wanneer de finaliteit van de maatregel op geen andere manier kan |
d'une autre manière. | worden bereikt. |
Elle ne peut être prise dans le but d'exercer une répression immédiate | Hij mag niet worden genomen met het oog op de onmiddellijke |
ou une quelconque forme de contrainte. | bestraffing noch met het oog op de uitoefening van enige vorm van |
Elle doit être exécutée dans le respect des dispositions des articles | dwang. Hij moet uitgevoerd worden met inachtname van de bepalingen van de |
37 et 40 de la Convention internationale des droits de l'enfant, dont | artikelen 37 en 40 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten |
le texte est remis à l'intéressé, contre accusé de réception, lors de | van het Kind, waarvan de tekst bij opname tegen ontvangstbewijs aan de |
son admission. | betrokkene wordt overhandigd. |
Art. 5.§ 1er. Le tribunal de la jeunesse décide, cinq jours après avoir rendu son ordonnance initiale, et ensuite chaque mois, soit le retrait, soit la modification, soit le maintien de la mesure, sans que ce dernier puisse excéder le délai total de deux mois. L'ordonnance de maintien comprend en même temps l'invitation à l'examen de l'affaire dans le délai suivant. L'intéressé, son conseil et le ministère public sont à chaque fois entendus; les parents ou les personnes qui ont la garde de l'intéressé sont à chaque fois dûment convoqués. Si, au cours des deux mois et cinq jours, il est décidé d'appliquer la mesure provisoire prévue à |
Art. 5.§ 1. De jeugdrechtbank doet vijf dagen na haar aanvankelijke beschikking en daarna maandelijks, uitspraak over hetzij de intrekking, hetzij de wijziging, hetzij de handhaving van de maatregel, zonder dat de handhaving de totale termijn van twee maanden mag overschrijden. De beschikking van handhaving houdt meteen de uitnodiging in tot de verdere behandeling van de zaak binnen de volgende termijn. De betrokkene en zijn raadsman alsmede het openbaar ministerie worden telkens gehoord; de ouders of de personen die de betrokkene onder hun bewaring hebben worden hiertoe telkens behoorlijk opgeroepen. Wanneer, in de loop van de twee maanden en vijf dagen, wordt besloten tot het nemen van de voorlopige [maatregel] bepaald in [...] artikel 52quater |
l'article 52quater de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection | van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, wordt de |
de la jeunesse, la période écoulée est déduite de la première période | verlopen termijn in mindering gebracht van de eerste termijn bedoeld |
visée à cet article 52quater, alinéa 1er. | in het eerste lid van dit artikel 52quater . |
§ 2. L'article 60, alinéa 1er, de la loi du 8 avril 1965 relative à la | § 2. Artikel 60, eerste lid, van de wet van 8 april 1965 betreffende |
protection de la jeunesse est intégralement d'application. | de jeugdbescherming is onverminderd van toepassing. |
Art. 6.§ 1er. Pour les nécessités de l'information ou de |
Art. 6.§ 1. De jeugdrechtbank of de onderzoeksrechter kan omwille van |
l'instruction, le tribunal de la jeunesse ou le juge d'instruction | de noodwendigheden van het opsporingsonderzoek of van het gerechtelijk |
peut, par ordonnance motivée, interdire l'intéressé de communiquer | onderzoek, bij gemotiveerde beschikking, de betrokkene, gedurende |
librement avec les personnes qu'il désigne nommément, à l'exception de | maximaal drie kalenderdagen het vrij verkeer verbieden met de personen |
son conseil, et ce pendant un délai de trois jours calendrier maximum. | die hij bij naam aanwijst, zijn raadsman uitgezonderd. |
§ 2. Le tribunal de la jeunesse ou le juge d'instruction peut, sur | § 2. De jeugdrechtbank of de onderzoeksrechter kan de betrokkene, op |
avis de la direction du Centre, et sous les conditions qu'il | advies van de directie van het Centrum, bij gemotiveerde beschikking, |
détermine, autoriser l'intéressé, par ordonnance motivée, à quitter | onder de voorwaarden die hij bepaalt, toelaten de instelling te |
l'établissement pour une durée qu'il détermine ou à avoir des contacts | verlaten voor de termijn die hij bepaalt of contact te hebben met |
avec des tiers qu'il désigne. | derden die hij aanwijst. |
Art. 7.§ 1er. Lorsque le fait qualifié infraction entraîne la mort, |
Art. 7.§ 1. Wanneer het als misdrijf omschreven feit de dood, een |
une maladie apparemment incurable, une incapacité physique ou mentale | ongeneeslijk lijkende ziekte, een blijvende fysieke of psychische |
permanente, la perte complète de l'usage d'un organe ou une mutilation | ongeschiktheid, het volledig verlies van het gebruik van een orgaan of |
een zware verminking veroorzaakt, of wanneer het als misdrijf | |
grave ou lorsque le fait qualifié infraction relève des infractions | omschreven feit behoort tot de misdrijven met geweld zoals bepaald in |
commises avec violence prévues au Chapitre V, Titre VII, Livre II, du | Hoofdstuk V, Titel VII, Boek II van het Strafwetboek, dan worden de |
Code pénal, les personnes lésées sont informées sans délai par le | benadeelde personen door de dienst slachtofferonthaal bij het parket |
service accueil des victimes du parquet du procureur du Roi de chaque | van de procureur des Konings onverwijld op de hoogte gebracht van elke |
ordonnance du tribunal de la jeunesse ou du juge d'instruction | beschikking van de jeugdrechtbank of van de onderzoeksrechter van de |
contenant suppression ou modification de la mesure provisoire de | opheffing of de wijziging van de voorlopige maatregel van |
protection sociétale ou autorisation de quitter brièvement le Centre. | maatschappelijke beveiliging of van de toelating om het Centrum kortstondig te verlaten. |
§ 2. Lorsqu'un juge d'instruction est saisi, le tribunal de la | § 2. In het geval een onderzoeksrechter gevat is, brengt de |
jeunesse l'informe de la suppression ou de la modification de la | jeugdrechtbank hem op de hoogte van de opheffing of de wijziging van |
mesure provisoire de protection sociétale ou de l'autorisation de | de voorlopige maatregel van maatschappelijke beveiliging of van de |
quitter brièvement le Centre. | toelating om het Centrum kortstondig te verlaten. |
Art. 8.L'appel contre les ordonnances du tribunal de la jeunesse doit |
Art. 8.Hoger beroep tegen de beschikkingen van de jeugdrechtbank moet |
être interjeté dan un délai de quarante-huit heures qui court, à | ingesteld worden binnen een termijn van achtenveertig uren, die ten |
l'égard du ministère public, à compter de la communication de | aanzien van het openbaar ministerie loopt vanaf de mededeling van de |
l'ordonnance et, à l'égard des autres parties au litige, à compter de | beschikking en ten aanzien van de andere partijen in het geding vanaf |
l'accomplissement des formalités prévues à l'article 52ter, alinéa 4, | het vervullen van de vormvereisten bedoeld in artikel 52ter, vierde |
de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse. La mesure prise est maintenue tant qu'elle n'a pas été modifiée par la juridiction d'appel. Le recours peut être formé par l'intéressé par déclaration à la direction du Centre. Celle-ci inscrit le recours dans un registre coté et paraphé. Il en avise immédiatement le greffe du tribunal compétent et lui adresse un extrait du registre par lettre recommandée. La chambre de la jeunesse de la cour d'appel instruit la cause et se prononce dans les quinze jours ouvrables à compter de l'acte d'appel. Passé ce délai, la mesure cesse d'être d'application. Le délai est | lid, van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming. De genomen maatregel blijft gehandhaafd zolang hij niet in hoger beroep is gewijzigd. Het beroep kan door de betrokkene worden ingesteld door een verklaring aan de directie van het Centrum. Deze schrijft de beroepen in een genummerd en geparafeerd register in. Hij geeft er onmiddellijk kennis van aan de griffie van de bevoegde rechtbank en zendt haar per aangetekende brief een uittreksel van het register. De jeugdkamer van het hof van beroep behandelt de zaak en doet uitspraak binnen vijftien werkdagen te rekenen van de akte van hoger beroep. Na het verstrijken van deze termijn vervalt de maatregel. De termijn |
suspendu pendant la durée de la remise accordée à la demande de la | wordt geschorst tijdens de duur van het uitstel toegekend op verzoek |
défense. Le délai de citation devant la cour est de trois jours. | van de verdediging. De termijn van de dagvaarding voor het hof |
bedraagt drie dagen. | |
Art. 9.En application de l'article 92bis, § 1er, de la loi spéciale |
Art. 9.Met toepassing van artikel 92bis, § 1, van de bijzondere wet |
du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, inséré par la loi du 8 | van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, ingevoegd bij de |
août 1988, un accord de coopération peut être conclu avec les | wet van 8 augustus 1988, kan een samenwerkingsakkoord met de |
Communautés en ce qui concerne l'apport d'accompagnement et | Gemeenschappen gesloten worden over de inbreng aan begeleiding en |
d'encadrement pédagogique des personnes confiées au Centre ainsi que | pedagogische omkadering van aan het Centrum toevertrouwde personen |
le droit disciplinaire et le droit de plainte qui sont d'application | evenals over het tucht- en klachtenrecht dat in het Centrum wordt |
dans le Centre. | toegepast. |
Art. 10.La présente loi entre en vigueur le jour de sa publication au |
Art. 10.Deze wet treedt in werking de dag waarop zij in het Belgisch |
Moniteur belge . Elle cessera d'être en vigueur le 31 octobre 2002, si | Staatsblad wordt bekendgemaakt. Zij treedt buiten werking op 31 |
un accord de coopération visé à l'article 9 n'est pas conclu à cette date. » Quant à l'intérêt des parties requérantes B.2.1. Lorsqu'une association sans but lucratif se prévaut d'un intérêt collectif, il est requis que son objet social soit d'une nature particulière et, dès lors, distinct de l'intérêt général; que cet intérêt ne soit pas limité aux intérêts individuels des membres; que la norme entreprise soit susceptible d'affecter l'objet social; enfin, qu'il n'apparaisse pas que l'objet social ne soit plus réellement poursuivi. B.2.2. Le Gouvernement flamand conteste en substance que l'objet social des associations requérantes soit défavorablement affecté par la loi attaquée. B.2.3. La loi attaquée vise à permettre, sous certaines conditions et dans certaines circonstances, le placement des mineurs d'âge dans un centre fermé. B.2.4. L'objet social des parties requérantes est de combattre toute injustice et toute atteinte arbitraire aux droits d'un individu ou | oktober 2002, wanneer op deze datum een in artikel 9 bedoeld samenwerkingsakkoord niet gesloten is. » Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen B.2.1. Wanneer een vereniging zonder winstoogmerk zich op een collectief belang beroept, is vereist dat haar maatschappelijk doel van bijzondere aard is en, derhalve, onderscheiden van het algemeen belang; dat dit belang niet tot de individuele belangen van de leden is beperkt; dat het maatschappelijk doel door de bestreden norm kan worden geraakt; dat ten slotte niet blijkt dat het maatschappelijk doel niet meer werkelijk wordt nagestreefd. B.2.2. De Vlaamse Regering betwist in essentie dat het maatschappelijk doel van de verzoekende verenigingen ongunstig zou worden geraakt door de bestreden wet. B.2.3. De bestreden wet strekt ertoe, onder bepaalde voorwaarden en in bepaalde omstandigheden, de plaatsing van minderjarigen in een gesloten centrum mogelijk te maken. B.2.4. Het maatschappelijk doel van de verzoekende verenigingen bestaat erin elke onrechtvaardigheid en elke aanslag op de rechten van personen of gemeenschappen te bestrijden en de beginselen van |
d'une collectivité et de défendre les principes d'égalité, de liberté | gelijkheid, vrijheid en humanisme te verdedigen waarop de |
et d'humanisme sur lesquels se fondent les sociétés démocratiques | democratische maatschappijen gebaseerd zijn (verzoekende partij in de |
(partie requérante dans l'affaire no 2513 et première partie requérante dans l'affaire no 2515) et de faire progresser, protéger et défendre les droits de l'enfant dans tous les domaines, et tout particulièrement ceux qui figurent dans les déclarations et instruments internationaux (deuxième partie requérante dans l'affaire no 2515). B.2.5. Sans qu'une telle définition de l'objet social d'une a.s.b.l. doive être prise à la lettre comme un moyen qu'elle se donne d'attaquer n'importe quelle norme sous le prétexte que toute norme a une incidence sur les droits de quelqu'un, il peut être admis qu'une mesure de privation de liberté, en particulier lorsqu'elle vise des | zaak nr. 2513 en eerste verzoekende partij in de zaak nr. 2515) en de rechten van het kind op alle vlakken te doen vooruitgaan, te beschermen en te verdedigen, en heel in het bijzonder die welke zijn vermeld in de internationale verklaringen en verdragen (tweede verzoekende partij in de zaak nr. 2515). B.2.5. Zonder dat een dergelijke omschrijving van het maatschappelijk doel van een v.z.w. letterlijk moet worden genomen als een middel dat zij aanwendt om gelijk welke norm aan te vechten onder het voorwendsel dat elke norm een weerslag heeft op iemands rechten, kan ervan worden uitgegaan dat een maatregel van vrijheidsberoving, inzonderheid ten |
mineurs d'âge, est de nature à pouvoir affecter défavorablement | aanzien van minderjarigen, van die aard is dat hij het maatschappelijk |
l'objet social des associations requérantes. | doel van de verzoekende verenigingen ongunstig kan raken. |
L'exception d'irrecevabilité est rejetée. | De exceptie van onontvankelijkheid wordt verworpen. |
Quant aux moyens pris de la violation des règles répartitrices de | Ten aanzien van de middelen die zijn afgeleid uit een schending van de |
compétences | bevoegdheidverdelende regels |
B.3.1. Le premier moyen dans les deux affaires est pris de la | B.3.1. Het eerste middel in beide zaken is afgeleid uit een schending |
violation de l'article 5, § 1er, II, 6o, de la loi spéciale du 8 août | van artikel 5, § 1, II, 6o, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 |
1980 de réformes institutionnelles. En vertu de cette disposition, les | tot hervorming der instellingen. Krachtens die bepaling zijn de |
communautés sont compétentes pour : | gemeenschappen bevoegd voor : |
« La protection de la jeunesse, en ce compris la protection sociale et | « De jeugdbescherming, met inbegrip van de sociale bescherming en de |
la protection judiciaire, à l'exception : | gerechtelijke bescherming, maar met uitzondering van : |
a) des règles du droit civil relatives au statut des mineurs et de la | a) de burgerrechtelijke regels met betrekking tot het statuut van de |
famille, telles qu'elles sont établies par le Code civil et les lois | minderjarigen en van de familie, zoals die vastgesteld zijn door het |
qui le complètent; | Burgerlijk Wetboek en de wetten tot aanvulling ervan; |
b) des règles de droit pénal érigeant en infraction les comportements | b) de strafrechtelijke regels waarbij gedragingen die inbreuk plegen |
qui contreviennent à la protection de la jeunesse et établissant des | op de jeugdbescherming, als misdrijf worden omschreven en waarbij op |
peines qui punissent ces manquements, en ce compris les dispositions | die inbreuken straffen worden gesteld, met inbegrip van de bepalingen |
qui ont trait aux poursuites, sans préjudice de l'article 11; | die betrekking hebben op de vervolgingen, onverminderd artikel 11; |
c) de l'organisation des juridictions de la jeunesse, de leur | c) de organisatie van de jeugdgerechten, hun territoriale bevoegdheid |
compétence territoriale et de la procédure devant ces juridictions; | en de rechtspleging voor die gerechten; |
d) de la détermination des mesures qui peuvent être prises à l'égard | d) de opgave van de maatregelen die kunnen worden genomen ten aanzien |
des mineurs ayant commis un fait qualifié d'infraction; | van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben |
e) de la déchéance de l'autorité parentale et de la tutelle sur les | gepleegd; e) de ontzetting uit de ouderlijke macht en het toezicht op de |
prestations familiales ou autres allocations sociales. » | gezinsbijslag of andere sociale uitkeringen. » |
B.3.2. Les communautés ont, en vertu de cette disposition, la | B.3.2. De gemeenschappen hebben krachtens die bepaling de volheid van |
plénitude de compétence pour régler la protection de la jeunesse dans | bevoegdheid tot het regelen van de jeugdbescherming in de ruimste zin |
la plus large acception du terme, sauf les exceptions qui y sont explicitement mentionnées. | van het woord, behalve voor de uitdrukkelijk vermelde uitzonderingen. |
B.3.3. En vertu de l'article 5, § 1er, II, 6o, d), précité, la « | B.3.3. Krachtens het voormelde artikel 5, § 1, II, 6o, d), is « de |
détermination des mesures qui peuvent être prises à l'égard des | opgave van de maatregelen die kunnen worden genomen ten aanzien van |
mineurs ayant commis un fait qualifié d'infraction » constitue l'une | minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd » |
des exceptions pour lesquelles l'autorité fédérale est compétente. | één van de uitzonderingen waarvoor de federale overheid bevoegd is. |
Cette disposition d'exception est le résultat d'un amendement adopté | Die uitzonderingsbepaling is het resultaat van een amendement dat werd |
par la commission compétente de la Chambre et qui visait à établir | aangenomen in de bevoegde Kamercommissie en dat ertoe strekte |
clairement que seule la détermination même des mesures pouvant être | duidelijk te maken dat enkel de bepaling zelf van de maatregelen die |
prises à l'égard des mineurs délinquants relevait de la compétence | ten aanzien van minderjarige delinquenten kunnen worden genomen tot de |
fédérale et non les établissements dans lesquels ces mesures sont | federale bevoegdheid behoort en niet de voorzieningen waarin die |
exécutées (Doc. parl., Chambre, S.E. 1988, no 516/5, p. 4; Ann., | maatregelen worden uitgevoerd (Parl. St., Kamer, B.Z. 1988, nr. 516/5, |
Chambre, S.E. 1988, 28 juillet 1988, p. 1351). | p. 4; Hand., Kamer, B.Z. 1988, 28 juli 1988, p. 1351). |
B.3.4. Selon le Conseil des ministres, le Gouvernement flamand et le | B.3.4. Volgens de Ministerraad, de Vlaamse Regering en de Franse |
Gouvernement de la Communauté française, la loi attaquée n'a pas été | Gemeenschapsregering is de bestreden wet niet aangenomen op grond van |
adoptée en vertu de la disposition dérogatoire précitée mais sur la | de voormelde uitzonderingsbepaling maar op grond van de residuaire |
base de la compétence résiduelle du législateur fédéral, l'objectif | bevoegdheid van de federale wetgever. De belangrijkste doelstelling |
principal n'étant pas la protection de la jeunesse mais la protection | zou immers niet de bescherming van de jeugd, maar de bescherming van |
de la société. | de maatschappij zijn. |
B.3.5. La loi attaquée permet au tribunal de la jeunesse ou au juge | B.3.5. De bestreden wet voorziet in de mogelijkheid voor de |
d'instruction, dans le cadre d'une mesure provisoire de protection | jeugdrechtbank of de onderzoeksrechter om minderjarigen die een als |
sociétale, de confier des mineurs d'âge ayant commis un fait qualifié | misdrijf omschreven feit hebben gepleegd bij voorlopige maatregel van |
infraction à un centre de placement provisoire pour mineurs, ci-après | maatschappelijke beveiliging toe te vertrouwen aan een centrum voor |
appelé le « Centre », (article 2). Cette possibilité est soumise à | voorlopige plaatsing van minderjarigen hierna « Centrum » geheten |
(artikel 2). Die mogelijkheid is onderworpen aan een aantal | |
certaines conditions, parmi lesquelles l'existence de circonstances | voorwaarden, waaronder het bestaan van dringende, ernstige en |
impérieuses, graves et exceptionnelles se rattachant aux exigences de | uitzonderlijke omstandigheden die betrekking hebben op de vereisten |
protection de la sécurité publique (article 3, 3o). La mesure | van bescherming van de openbare veiligheid (artikel 3, 3o). De |
provisoire ne peut être prise que pour une durée aussi brève que | voorlopige maatregel mag enkel voor een zo kort mogelijke duur worden |
possible et uniquement lorsque la finalité de la mesure ne peut être | genomen en slechts wanneer de finaliteit van de maatregel op geen |
atteinte d'une autre manière (article 4, alinéa 1er). | enkele andere manier kan worden bereikt (artikel 4, eerste lid). |
Par ailleurs, le placement provisoire des mineurs ayant commis un fait | De voorlopige plaatsing van minderjarigen die een als misdrijf |
qualifié infraction ne peut avoir lieu que si leur admission dans un | omschreven feit hebben gepleegd kan trouwens slechts plaatsvinden |
établissement communautaire est impossible en raison du manque de | wanneer de opname van de betrokken persoon in een |
place (article 3, 4o). En outre, le législateur a subordonné la mise | gemeenschapsinstelling bij gebrek aan plaats onmogelijk is (artikel 3, |
en oeuvre de la loi attaquée à la conclusion, en application de | 4o). Bovendien heeft de wetgever de uitwerking van de bestreden wet |
afhankelijk gemaakt van het tot stand komen, met toepassing van | |
l'article 92bis, § 1er, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes | artikel 92bis, § 1, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot |
institutionnelles, d'un accord de coopération avec les communautés en | hervorming der instellingen, van een samenwerkingsakkoord met de |
ce qui concerne l'accompagnement et l'encadrement pédagogique des | gemeenschappen over de inbreng aan begeleiding en pedagogische |
personnes confiées au Centre ainsi que le droit disciplinaire et le | omkadering van aan het Centrum toevertrouwde personen alsmede over het |
droit de plainte applicables dans le Centre. La loi aurait en effet | tucht- en klachtenrecht dat in het Centrum wordt toegepast. De wet zou |
cessé d'être en vigueur le 31 octobre 2002 si un tel accord de | immers buiten werking zijn getreden indien op 31 oktober 2002 geen |
coopération n'avait pas été conclu (article 10). | dergelijk samenwerkingsakkoord zou zijn gesloten (artikel 10). |
Enfin, la mesure ne peut être prise dans le but d'exercer une | Ten slotte mag de maatregel niet worden genomen met het oog op de |
répression immédiate ou une quelconque forme de contrainte (article 4, | onmiddellijke bestraffing, noch met het oog op de uitoefening van |
alinéa 2). | enige vorm van dwang (artikel 4, tweede lid). |
B.3.6. L'objectif de la loi attaquée, qui est de garantir la sécurité | B.3.6. De doelstelling van de bestreden wet, die ertoe strekt de |
publique en protégeant la société contre les mineurs délinquants, | openbare veiligheid te vrijwaren door de maatschappij te beschermen |
n'empêche pas que cette loi relève du champ d'application de l'article | tegen delinquente minderjarigen, staat niet eraan in de weg dat zij |
5, § 1er, II, 6o, d), de la loi spéciale du 8 août 1980. | onder het toepassingsgebied van artikel 5, § 1, II, 6o, d), van de |
bijzondere wet van 8 augustus 1980 valt. | |
Cette disposition dérogatoire a précisément été justifiée par le souci | Die uitzonderingsbepaling werd precies verantwoord vanuit de zorg voor |
de la sécurité publique. Au cours des travaux préparatoires de la loi | de openbare veiligheid. Tijdens de parlementaire voorbereiding van de |
spéciale du 8 août 1988 modifiant la loi spéciale du 8 août 1980 de | bijzondere wet van 8 augustus 1988 tot wijziging van de bijzondere wet |
réformes institutionnelles, le Vice-Premier ministre et ministre des | van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen herinnerde de |
Réformes institutionnelles a rappelé que : | Vice-Eerste Minister en Minister van Institutionele Hervormingen eraan dat : |
« si la protection de la jeunesse constitue sans aucun doute en | « de jeugdbescherming ongetwijfeld in de eerste plaats een vorm van |
premier lieu une aide et une assistance, certaines mesures | hulp- en bijstandverlening is, maar dat af en toe een aantal |
contraignantes doivent parfois être liées non seulement à la | dwangmaatregelen moeten worden genomen, niet alleen voor de |
protection de la jeunesse mais également à la protection de la | jeugdbescherming maar ook voor de bescherming van de samenleving. De |
société. Le Gouvernement a dès lors souhaité maintenir des règles | Regering heeft daarom eenvormige regels willen behouden voor de |
uniformes pour les mesures de protection judiciaire à l'égard des | gerechtelijke beschermingsmaatregelen die ten aanzien van delinquente |
mineurs délinquants » (Doc. parl., Chambre, S.E., 1988, no 516/6, p. | minderjarigen worden genomen » (Parl. St., Kamer, B.Z. 1988, nr. |
111). | 516/6, p. 111). |
La mesure de placement organisée par la loi attaquée ne diffère en | De bij de bestreden wet voorgeschreven plaatsingsmaatregel verschilt |
rien des mesures de garde qui sont prévues par l'article 37 de la loi | geenszins van de bewaringsmaatregelen die zijn voorgeschreven bij |
du 8 avril 1965 et que le tribunal de la jeunesse peut prendre, en | artikel 37 van de wet van 8 april 1965 en die de jeugdrechtbank, |
vertu de l'article 36, 4o, de la même loi, sur réquisition du | krachtens artikel 36, 4o, van dezelfde wet, kan nemen wanneer het door |
ministère public à l'égard des « personnes poursuivies du chef d'un | het openbaar ministerie wordt geëist voor « personen die vervolgd |
fait qualifié infraction, commis avant l'âge de dix-huit ans accomplis | worden wegens een als misdrijf omschreven feit, gepleegd vóór de volle |
». En effet, aucune distinction n'est faite dans cette loi entre les | leeftijd van achttien jaar ». In die wet wordt immers geen enkel |
réquisitions qui poursuivraient une fin de sécurité publique et celles | onderscheid gemaakt tussen de vorderingen die een doel van openbare |
qui poursuivraient une fin d'assistance. | veiligheid zouden nastreven en die welke een doel van |
B.3.7. Il s'ensuit que le législateur fédéral pouvait déterminer le | bijstandsverlening zouden nastreven. |
contenu de la mesure attaquée et les conditions dans lesquelles elle | B.3.7. Daaruit volgt dat de federale wetgever de inhoud van de |
peut être prise, mais qu'il n'est en principe pas compétent pour | bestreden maatregel en de voorwaarden waarin hij kan worden genomen |
l'infrastructure au sein de laquelle cette mesure sera exécutée. | vermocht te bepalen, maar dat hij in beginsel niet bevoegd is voor de |
infrastructuur waarin die maatregel ten uitvoer wordt gelegd. | |
B.3.8. La loi attaquée a toutefois pour objectif spécifique de | B.3.8. De bestreden wet heeft evenwel tot specifiek doel, in |
résoudre, dans l'attente d'une réforme de la loi du 8 avril 1965, le | afwachting van een hervorming van de wet van 8 april 1965, het |
problème né de l'abrogation de l'article 53 de cette même loi qui « a | probleem op te lossen dat voortvloeide uit de opheffing van artikel 53 |
eu pour conséquence que des délinquants mineurs d'âge ont dû être | van diezelfde wet die « er toe [heeft] geleid dat minderjarige |
remis en liberté du fait du défaut temporaire de places nécessaires à | delinquenten, ondanks de door de Gemeenschappen doorgevoerde |
leur prise en charge, et ce, bien que les Communautés aient adapté la | aanpassing van de capaciteit van hun instellingen, bij tijdelijk |
capacité de leurs institutions » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC | gebrek aan opvangplaats, soms in vrijheid dienden te worden gesteld » |
50 1640/004, p. 4). | (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50 1640/004, p. 4). |
Au cours des travaux parlementaires qui ont précédé cette abrogation, | Tijdens de parlementaire voorbereiding die aan die opheffing is |
il avait été relevé : | voorafgegaan, was opgemerkt dat : |
« [...] en ce qui concerne la problématique des compétences, [...] on | « wat de bevoegdheden betreft, [...] de zaken thans in het slop |
se trouve actuellement dans une impasse. Le gouvernement fédéral est | zitten. De federale regering is bevoegd om de jeugdrechtbanken te doen |
compétent pour faire fonctionner les juridictions de la jeunesse et | functioneren en ook in zekere mate om de aspecten van openbare |
aussi, dans une certaine mesure, pour assurer les aspects de sécurité | veiligheid te verzekeren, terwijl de gemeenschappen bevoegd zijn voor |
publique, tandis que la maîtrise de la problématique des moyens | de praktische aanpak van het probleem van de middelen. Overigens |
appartient aux communautés. Par ailleurs, on demande à celles-ci de | vraagt men de gemeenschappen taken van openbare veiligheid te |
remplir des missions de sécurité publique, alors que leur vocation est | vervullen ofschoon hun taak er eigenlijk in bestaat te helpen, te |
d'aider, de protéger, d'apporter des soins, etc. » (Doc. parl., Sénat, | beschermen, verzorging te verstrekken, enz. » (Parl. St., Senaat, |
1998-1999, no 1-667/3, p. 33). | 1998-1999, nr. 1-667/3, p. 33). |
Il s'ensuit que le législateur fédéral a pu juger nécessaire, afin | Daaruit volgt dat de federale wetgever het noodzakelijk heeft kunnen |
d'exercer la compétence que lui attribue l'article 5, § 1er, II, 6o, | achten, om de bevoegdheid uit te oefenen die hem bij artikel 5, § 1, |
d), de la loi spéciale du 8 août 1980, d'adopter une mesure relative | II, 6o, d), van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 wordt toegekend, |
au placement provisoire des mineurs ayant commis un fait qualifié | een maatregel aan te nemen betreffende de voorlopige plaatsing van |
minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd, nu | |
infraction, dès lors que cette mesure, compte tenu de ses limites, de | die maatregel, rekening houdend met de beperkingen, met het aanvullend |
son caractère complémentaire et subsidiaire et de l'exigence d'un | en subsidiair karakter ervan en met de vereiste van een |
accord de coopération avec les communautés, ne porte pas atteinte de | samenwerkingsakkoord met de gemeenschappen, niet op onevenredige wijze |
manière disproportionnée à la compétence des communautés. | afbreuk doet aan de bevoegdheid van de gemeenschappen. |
B.3.9. Le premier moyen dans l'affaire no 2515 est pris aussi de la | B.3.9. Het eerste middel in de zaak nr. 2515 is tevens afgeleid uit |
violation de l'article 6, § 3bis, 4o, de la loi spéciale du 8 août | een schending van artikel 6, § 3bis, 4o, van de bijzondere wet van 8 |
1980 de réformes institutionnelles, qui prévoit qu'une concertation | augustus 1980 tot hervorming der instellingen, dat bepaalt dat er |
associant les gouvernements concernés et l'autorité fédérale concernée | overleg wordt gepleegd tussen de betrokken Regeringen en de betrokken |
a lieu pour la détermination et la bonne fin des mesures qui peuvent | federale overheid over de opgave en de opvolging van de maatregelen |
être prises à l'égard des mineurs ayant commis un fait qualifié infraction. | die kunnen worden genomen ten aanzien van minderjarigen die een als |
Il ressort des travaux préparatoires de la loi attaquée que la | misdrijf omschreven feit hebben gepleegd. |
concertation avec les gouvernements de communauté exigée par l'article | Uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden wet blijkt dat het |
6, § 3bis, 4o, de la loi spéciale du 8 août 1980 a eu lieu (Doc. | door artikel 6, § 3bis, 4o, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 |
voorgeschreven overleg met de Gemeenschapsregeringen heeft | |
parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50 1640/004, pp. 5-6; Ann., Chambre, | plaatsgevonden (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50 1640/004, pp. 5-6; |
2001-2002, 28 février 2002, pp. 29 et 38). | Hand., Kamer, 2001-2002, 28 februari 2002, pp. 29 en 38). |
B.3.10. Le premier moyen dans les deux affaires ne peut être admis. | B.3.10. Het eerste middel in beide zaken kan niet worden aangenomen. |
B.4.1. Le deuxième moyen dans l'affaire no 2515 est pris de la | B.4.1. Het tweede middel in de zaak nr. 2515 is afgeleid uit een |
violation des articles 5, § 1er, II, 6o, d), et 6, § 3bis, 4o, de la | schending van de artikelen 5, § 1, II, 6o, d), en 6, § 3bis, 4o, van |
loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, combinés | de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, |
avec l'article 5 de la Convention européenne des droits de l'homme, | in samenhang gelezen met artikel 5 van het Europees Verdrag voor de |
avec les articles 37 et 40 de la Convention relative aux droits de | Rechten van de Mens, de artikelen 37 en 40 van het Verdrag inzake de |
l'enfant et avec « le principe général de droit international de | rechten van het kind en « het algemene beginsel van internationaal |
l'obligation de standstill ». Selon les parties requérantes, le | recht van de verplichting tot standstill ». Volgens de verzoekende |
législateur fédéral empêcherait les communautés de respecter leurs | partijen zou de federale wetgever de gemeenschappen beletten hun |
engagements de droit international. | verbintenissen van internationaal recht na te komen. |
B.4.2. L'article 5 de la Convention européenne des droits de l'homme | B.4.2. Artikel 5 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens |
dispose : | bepaalt : |
« 1. Toute personne a droit à la liberté et à la sûreté. Nul ne peut | « 1. Eenieder heeft recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid. |
être privé de sa liberté, sauf dans les cas suivants et selon les | Niemand mag van zijn vrijheid worden beroofd, behalve in de navolgende |
voies légales : | gevallen en langs wettelijke weg : |
[...] | [...] |
d) s'il s'agit de la détention régulière d'un mineur, décidée pour son | d) in het geval van rechtmatige gevangenhouding van een minderjarige |
éducation surveillée ou de sa détention régulière, afin de le traduire | met het doel in te grijpen in zijn opvoeding of in het geval van zijn |
devant l'autorité compétente; | rechtmatige gevangenhouding, ten einde hem voor het bevoegde gezag te geleiden; |
[...] ». | [...] ». |
L'article 37 de la Convention relative aux droits de l'enfant dispose | Artikel 37 van het Verdrag inzake de rechten van het kind bepaalt : |
: « Les Etats parties veillent à ce que : | « De Staten die partij zijn, waarborgen dat : |
[...] | [...] |
b) nul enfant ne soit privé de liberté de façon illégale ou | b) geen enkel kind op onwettige of willekeurige wijze van zijn |
arbitraire. L'arrestation, la détention ou l'emprisonnement d'un | vrijheid wordt beroofd. De aanhouding, inhechtenisneming of |
enfant doit être en conformité avec la loi, n'être qu'une mesure de | gevangenneming van een kind geschiedt overeenkomstig de wet en wordt |
dernier ressort, et être d'une durée aussi brève que possible; | slechts gehanteerd als uiterste maatregel en voor de kortst mogelijke duur; |
[...] ». | [...] ». |
L'article 40 de la même Convention dispose : | Artikel 40 van hetzelfde Verdrag bepaalt : |
« 1. Les Etats parties reconnaissent à tout enfant suspecté, accusé ou | « 1. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van ieder kind dat |
wordt verdacht van, vervolgd wegens of veroordeeld omwille van het | |
begaan van een strafbaar feit, op een wijze van behandeling die geen | |
convaincu d'infraction à la loi pénale le droit à un traitement qui | afbreuk doet aan het gevoel van waardigheid en eigenwaarde van het |
soit de nature à favoriser son sens de la dignité et de la valeur | kind, die de eerbied van het kind voor de rechten van de mens en de |
personnelle, qui renforce son respect pour les droits de l'homme et | fundamentele vrijheden van anderen vergroot, en waarbij rekening wordt |
les libertés fondamentales d'autrui, et qui tienne compte de son âge | gehouden met de leeftijd van het kind en met de wenselijkheid van het |
ainsi que de la nécessité de faciliter sa réintégration dans la | bevorderen van de herintegratie van het kind en van de aanvaarding |
société et de lui faire assumer un rôle constructif au sein de celle-ci. | door het kind van een opbouwende rol in de samenleving. |
[...] » | [...] » |
B.4.3. Toute autorité a l'obligation de respecter, dans sa sphère de | B.4.3. Op elke overheid rust de verplichting om, binnen het kader van |
compétences, les obligations conventionnelles. | haar bevoegdheid, de verdragsrechtelijke verbintenissen na te leven. |
B.4.4. Dès lors que la loi attaquée ne concerne que les mineurs ayant commis un fait qualifié infraction et que, sur la base de la répartition de compétences exposée plus haut, c'est l'autorité fédérale qui est compétente pour déterminer les mesures de protection de la jeunesse qui peuvent être prises à l'égard de ces mineurs, la Cour n'aperçoit pas comment la loi en cause pourrait empêcher les communautés de respecter leurs engagements de droit international. Par conséquent, il n'est pas nécessaire d'examiner si les dispositions conventionnelles invoquées contiennent une obligation de standstill . B.4.5. Le moyen ne peut être accueilli. | B.4.4. Aangezien de bestreden wet enkel betrekking heeft op minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en het op grond van de hiervoor uiteengezette bevoegdheidsverdeling de federale overheid is die bevoegd is voor de jeugdbeschermingsmaatregelen die ten aanzien van die jongeren kunnen worden genomen, ziet het Hof niet in hoe zij de gemeenschappen zou kunnen beletten hun verbintenissen van internationaal recht na te komen. Het is bijgevolg niet nodig te onderzoeken of de aangevoerde verdragsbepalingen een verplichting tot standstill inhouden. B.4.5. Het middel kan niet worden aangenomen. Ten aanzien van de middelen die zijn afgeleid uit een schending van de |
Quant aux moyens pris de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution B.5. Certains moyens portent sur les conditions d'application du placement provisoire de mineurs dans le Centre. B.6.1. Selon un premier grief, les mineurs pourraient, contrairement aux personnes majeures, être privés de leur liberté sans qu'un juge ait constaté qu'ils ont commis un fait qualifié infraction (deuxième moyen, première branche, dans l'affaire no 2513). B.6.2. En vertu de la loi attaquée, les personnes poursuivies pour un | artikelen 10 en 11 van de Grondwet B.5. Een aantal middelen heeft betrekking op de voorwaarden voor de toepassing van de voorlopige plaatsing van minderjarigen in het Centrum. B.6.1. Volgens een eerste grief zouden minderjarigen, anders dan meerderjarigen, van hun vrijheid kunnen worden beroofd zonder dat een rechter heeft vastgesteld dat zij het als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd (tweede middel, eerste onderdeel, in de zaak nr. 2513). B.6.2. Krachtens de bestreden wet kunnen de personen die worden |
fait qualifié infraction commis avant l'âge de dix-huit ans peuvent | vervolgd wegens een als misdrijf omschreven feit, gepleegd vóór de |
être confiées au Centre par le tribunal de la jeunesse ou par le juge | leeftijd van achttien jaar, door de jeugdrechtbank of door de |
d'instruction, dans le cadre d'une mesure provisoire de protection | onderzoeksrechter bij voorlopige maatregel van maatschappelijke |
sociétale (article 2). L'une des conditions d'application de cette | beveiliging worden toevertrouwd aan het Centrum (artikel 2). Eén van |
mesure, qui doit être consignée de façon circonstanciée dans | de voorwaarden voor de toepassing van die maatregel die in de |
l'ordonnance du juge, est le fait qualifié infraction pour lequel la | beschikking van de rechter omstandig moet worden beschreven is het als |
personne est poursuivie et qui, si elle était majeure, serait de | misdrijf omschreven feit waarvoor de persoon vervolgd wordt en dat, |
nature à entraîner une peine de réclusion de cinq à dix ans ou une | mocht hij meerderjarig zijn, een straf tot gevolg kan hebben van |
peine plus lourde ou un emprisonnement correctionnel principal d'un an | opsluiting van vijf tot tien jaar of een zwaardere straf dan wel een |
ou une peine plus lourde si la personne a précédemment fait l'objet | correctionele hoofdgevangenisstraf van één jaar of een zwaardere straf |
d'une mesure définitive du tribunal de la jeunesse en raison d'un fait | indien de jeugdrechtbank tegenover hem een definitieve maatregel heeft |
qualifié infraction puni de la même peine (article 3, 2o). Une autre | genomen als gevolg van een als misdrijf omschreven feit dat strafbaar |
condition est qu'il existe suffisamment d'indices sérieux de | is met dezelfde straf (artikel 3, 2o). Een andere voorwaarde luidt dat |
culpabilité (article 3, 1o). | er voldoende ernstige aanwijzingen van schuld bestaan (artikel 3, 1o). |
B.6.3. En vertu de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention | B.6.3. Op grond van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige |
préventive, une personne à l'égard de laquelle il existe des indices | hechtenis kan een persoon tegen wie ernstige aanwijzingen van schuld |
sérieux de culpabilité relatifs à un crime ou à un délit peut être | aan een misdrijf of een wanbedrijf bestaan door de procureur des |
arrêtée par le procureur du Roi ou le juge d'instruction. | Konings of de onderzoeksrechter worden aangehouden. |
B.6.4. Il s'ensuit que tant les personnes majeures que les personnes | B.6.4. Daaruit volgt dat zowel minderjarigen als meerderjarigen van |
mineures peuvent être privées de leur liberté sans qu'un juge ait | hun vrijheid kunnen worden beroofd zonder dat een rechter heeft |
constaté qu'elles ont commis un fait qualifié infraction. Il suffit, | vastgesteld dat zij het als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd. |
dans les deux cas, qu'existent suffisamment d'indices sérieux de | Het volstaat in beide gevallen dat er voldoende ernstige aanwijzingen |
culpabilité. | van schuld bestaan. |
Le grief ne peut être admis. | De grief kan niet worden aangenomen. |
B.7.1. Selon un deuxième grief, les mineurs ayant commis un fait | B.7.1. Volgens een tweede grief zouden minderjarigen die een als |
misdrijf omschreven feit hebben gepleegd afhankelijk van de | |
qualifié infraction seraient traités différemment en fonction de la | beschikbaarheid van plaatsen in de gemeenschapsinstellingen |
disponibilité des places dans les établissements communautaires | verschillend worden behandeld (tweede middel, derde onderdeel, in de |
(deuxième moyen, troisième branche, dans l'affaire no 2513 et | zaak nr. 2513 en derde middel in de zaak nr. 2515). |
troisième moyen dans l'affaire no 2515). | |
B.7.2. En vertu de la loi attaquée, un mineur ayant commis un fait | B.7.2. Krachtens de bestreden wet kan een minderjarige die een als |
qualifié infraction ne peut être confié au Centre, dans le cadre d'une | misdrijf omschreven feit heeft gepleegd slechts bij voorlopige |
mesure provisoire, que lorsque son admission, à titre de mesure | maatregel aan het Centrum worden toevertrouwd wanneer zijn opname bij |
provisoire, dans un établissement de la communauté est impossible en | voorlopige maatregel in een gemeenschapsinstelling bij gebrek aan |
raison du manque de place (article 3, 4o). | plaats onmogelijk is (artikel 3, 4o). |
B.7.3. Le législateur utilise un critère pertinent pour atteindre l'objectif, exposé en B.3.6, qui consiste à sauvegarder la sécurité publique en évitant que des mineurs ayant commis un fait qualifié infraction doivent être remis en liberté par manque de place dans un établissement communautaire. B.7.4. La mesure provisoire de protection sociétale ne peut être prise que pour une durée aussi brève que possible et uniquement lorsque le but de la mesure ne peut être atteint d'une autre manière. Elle ne peut être prise dans le but d'exercer une répression immédiate ou une quelconque forme de contrainte. Elle doit être exécutée dans le | B.7.3. De wetgever hanteert een pertinent criterium om de in B.3.6 uiteengezette doelstelling te bereiken die erin bestaat de openbare veiligheid te vrijwaren door te vermijden dat minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd bij gebrek aan plaats in een gemeenschapsinstelling moeten worden vrijgelaten. B.7.4. De voorlopige maatregel van maatschappelijke beveiliging mag enkel voor een zo kort mogelijke duur worden genomen en slechts wanneer het doel van de maatregel op geen andere manier kan worden bereikt. Hij mag niet worden genomen met het oog op de onmiddellijke bestraffing, noch met het oog op de uitoefening van enige vorm van dwang. Hij moet worden uitgevoerd met inachtneming van de bepalingen |
respect des dispositions des articles 37 et 40 de la Convention | van de artikelen 37 en 40 van het Internationaal Verdrag inzake de |
internationale des droits de l'enfant, dont le texte est remis à | rechten van het kind, waarvan de tekst bij opname tegen |
l'intéressé, contre accusé de réception, lors de son admission | ontvangstbewijs aan de betrokkene wordt overhandigd (artikel 4). |
(article 4). La mesure n'a dès lors pas d'effet disproportionné. | De maatregel heeft derhalve geen onevenredige gevolgen. |
Le grief ne peut être admis. | De grief kan niet worden aangenomen. |
B.8.1. Certains moyens portent sur les circonstances dans lesquelles | B.8.1. Enkele middelen hebben betrekking op de omstandigheden waarin |
les mineurs peuvent être placés dans le Centre. | de minderjarigen in het Centrum worden geplaatst. |
Le grief contenu dans ces moyens réside en ce qu'au Centre, | De grief die daarin is vervat komt erop neer dat in het Centrum, |
contrairement à ce qui se passe dans les établissements | |
communautaires, il ne serait pas prévu de programme de rééducation et | anders dan in de gemeenschapsinstellingen, niet in een programma van |
d'enseignement (deuxième moyen, quatrième branche, dans l'affaire no | heropvoeding en van onderwijs zou zijn voorzien (tweede middel, vierde |
2513 et quatrième moyen dans l'affaire no 2515). | onderdeel, in de zaak nr. 2513 en vierde middel in de zaak nr. 2515). |
B.8.2. Ainsi qu'il est exposé en B.3.5, le législateur a subordonné la | B.8.2. Zoals reeds uiteengezet in B.3.5 heeft de wetgever de |
mise en oeuvre de la loi attaquée à la conclusion, en application de | uitwerking van de bestreden wet afhankelijk gemaakt van het tot stand |
komen, met toepassing van artikel 92bis, § 1, van de bijzondere wet | |
l'article 92bis, § 1er, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes | van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, van een |
institutionnelles, d'un accord de coopération avec les communautés en | samenwerkingsakkoord met de gemeenschappen over de inbreng aan |
ce qui concerne l'accompagnement et l'encadrement pédagogique des | |
personnes confiées au Centre ainsi que le droit disciplinaire et le | begeleiding en pedagogische omkadering van aan het Centrum |
droit de plainte applicables dans le Centre (article 9). Il ressort de | toevertrouwde personen alsmede over het tucht- en klachtenrecht dat in |
l'article 10 de la loi attaquée que celle-ci eût cessé d'être en | het Centrum wordt toegepast (artikel 9). Uit artikel 10 van de |
vigueur le 31 octobre 2002 si un tel accord de coopération n'avait pas | bestreden wet blijkt dat de wet op 31 oktober 2002 buiten werking zou |
zijn getreden indien er geen dergelijk samenwerkingsakkoord zou zijn | |
été conclu. | gesloten. |
Si la loi attaquée ne contient elle-même aucun programme de | De bestreden wet zelf bevat geen enkel programma van heropvoeding en |
rééducation et d'enseignement, c'est parce que cette matière relève de | onderwijs omdat die aangelegenheid valt onder de uitsluitende |
la compétence exclusive des communautés et que c'est à celles-ci qu'il | bevoegdheid van de gemeenschappen en het aan deze toekomt die uit te |
appartient de l'exercer à la faveur de l'accord de coopération prévu | oefenen door middel van het samenwerkingsakkoord waarin de wet |
par la loi. | voorziet. |
B.8.3. Le 30 avril 2002, un accord de coopération a été conclu entre | B.8.3. Op 30 april 2002 kwam tussen de federale overheid, de |
l'Etat fédéral, la Communauté germanophone, la Communauté française et | Duitstalige Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en de Vlaamse |
la Communauté flamande, relatif au Centre. | Gemeenschap een samenwerkingsakkoord tot stand betreffende het |
Bien que la constitutionnalité de la loi attaquée doive être appréciée | Centrum. Hoewel de grondwettigheid zelf van de bestreden wet moet worden |
en elle-même et que la Cour ne soit pas saisie des normes législatives | beoordeeld en de wetgevende normen houdende goedkeuring van het |
approuvant cet accord de coopération, elle observe que, conformément à | samenwerkingsakkoord niet bij het Hof aanhangig zijn gemaakt, merkt |
ce qu'exige l'article 9 de la loi, l'accord de coopération prévoit que | het Hof op dat, in overeenstemming met wat artikel 9 van de wet |
les équipes pédagogiques et les services sociaux sont compétents à | vereist, het samenwerkingsakkoord bepaalt dat de pedagogische equipes |
l'égard des jeunes admis dans le Centre, conformément aux missions qui | en de sociale diensten bevoegd zijn ten aanzien van de in het Centrum |
ont été confiées à ces services par les autorités communautaires | opgenomen jongeren conform de opdrachten die hen door de respectieve |
respectives. Sans préjudice de l'application de la loi, ils exercent | gemeenschapsoverheden werden toevertrouwd. Onverminderd de toepassing |
leurs compétences à l'égard de ces jeunes de la même manière qu'à | van de wet oefenen zij hun bevoegdheden ten aanzien van die jongeren |
l'égard des délinquants mineurs qui sont confiés aux structures des | op overeenkomstige wijze uit als ten aanzien van minderjarige |
autorités communautaires, sauf en ce qui concerne le transfert des | delinquenten die aan gemeenschapsvoorzieningen worden toevertrouwd, |
jeunes (article 13). | behoudens wat de overbrenging van de jongeren betreft (artikel 13). |
B.8.4. Le grief ne peut être retenu. | B.8.4. De grief kan niet worden aangenomen. |
B.9. Certains moyens portent sur les garanties procédurales dont est | B.9. Een aantal middelen heeft betrekking op de procedurele waarborgen |
entourée la mesure de privation de liberté en cause. | waarmee de in het geding zijnde maatregel van vrijheidsberoving is |
B.10.1. Un premier grief porte sur la durée maximale différente de | omringd. B.10.1. Een eerste grief heeft betrekking op de verschillende maximale |
placement d'un mineur au Centre et dans un établissement communautaire | duur van de plaatsing van een minderjarige in het Centrum en in een |
(deuxième moyen, troisième branche, dans l'affaire no 2513). | gemeenschapsinstelling (tweede middel, derde onderdeel, in de zaak nr. 2513). |
B.10.2. En vertu de la loi attaquée, le tribunal de la jeunesse décide | B.10.2. Krachtens de bestreden wet doet de jeugdrechtbank vijf dagen |
cinq jours après avoir rendu son ordonnance initiale, et ensuite | na haar aanvankelijke beschikking en daarna maandelijks, uitspraak |
chaque mois, soit du retrait, soit de la modification, soit du | over hetzij de intrekking, hetzij de wijziging, hetzij de handhaving |
maintien de la mesure, sans que ce dernier puisse excéder le délai | van de maatregel, zonder dat de handhaving de totale termijn van twee |
total de deux mois (article 5, § 1er). | maanden mag overschrijden (artikel 5, § 1). |
B.10.3. En vertu de l'article 52quater de la loi du 8 avril 1965 | B.10.3. Op grond van artikel 52quater van de wet van 8 april 1965 |
relative à la protection de la jeunesse, le juge ou le tribunal de la | betreffende de jeugdbescherming kan de rechter of de jeugdrechtbank |
jeunesse peut ordonner une mesure de garde pour une période de trois | een maatregel van bewaring in een gesloten gemeenschapsinstelling |
mois au plus dans un établissement fermé de la communauté. | bevelen voor een termijn van ten hoogste drie maanden. |
B.10.4. Il ressort de l'examen du premier moyen que la mesure de | B.10.4. Uit de bespreking van het eerste middel blijkt dat de |
placement provisoire de mineurs au Centre relève de la compétence de | maatregel van voorlopige plaatsing van minderjarigen in het Centrum |
l'autorité fédérale pour les motifs exprimés en B.3. | tot de federale bevoegdheid behoort om de redenen uiteengezet in B.3. |
Le caractère complémentaire et subsidiaire de la mesure, constaté en | Het aanvullend en subsidiair karakter van de maatregel, vastgesteld in |
B.3.8, justifie la différence de traitement critiquée. | B.3.8, verantwoordt het bekritiseerde verschil in behandeling. |
Le grief ne peut être admis. | De grief kan niet worden aangenomen. |
B.11.1. Selon un deuxième grief, les mineurs qui sont privés de leur | B.11.1. Volgens een tweede grief zouden de minderjarigen die op grond |
liberté sur la base de la loi attaquée n'auraient pas le droit de | van de bestreden wet van hun vrijheid worden beroofd, anders dan de |
contester la légalité de la mesure devant un juge indépendant et | |
impartial, contrairement aux personnes majeures privées de leur liberté sur la base de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive (septième moyen dans l'affaire no 2515). B.11.2. La différence de traitement entre certaines catégories de personnes qui découle de l'application de règles procédurales différentes dans des circonstances différentes n'est pas discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des droits des personnes concernées. B.11.3. Une bonne administration de la justice garantit au justiciable que sa cause soit entendue par un juge indépendant et impartial, comme | meerderjarigen die op grond van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis van hun vrijheid worden beroofd, niet het recht hebben om de wettigheid van de maatregel voor een onafhankelijke en onpartijdige rechter te betwisten (zevende middel in de zaak nr. 2515). B.11.2. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende procedureregels in verschillende omstandigheden houdt op zich geen discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. B.11.3. Een behoorlijke rechtsbedeling waarborgt de rechtsonderhorigen de behandeling van hun zaak door een onafhankelijke en onpartijdige |
l'exigent aussi les articles 5.4 et 6 de la Convention européenne des | rechter, zoals ook vereist door de artikelen 5.4 en 6 van het Europees |
droits de l'homme. Ceci implique non seulement que le juge soit | Verdrag voor de Rechten van de Mens. Die eisen houden niet alleen in |
indépendant et impartial, mais aussi que cette indépendance et cette | dat een rechter niet afhankelijk of partijdig mag zijn, maar ook dat |
impartialité ne puissent raisonnablement être mises en doute. | aan de onafhankelijkheid en onpartijdigheid op redelijke gronden niet |
mag worden getwijfeld. | |
B.11.4. Dans certains cas, lorsque le tribunal de la jeunesse a pris | B.11.4. In bepaalde gevallen, wanneer de jeugdrechtbank de voorlopige |
la mesure provisoire de protection sociétale, c'est ce même tribunal | maatregel van maatschappelijke beveiliging heeft genomen, is het |
qui décide soit du retrait, soit de la modification ou du maintien de la mesure. | dezelfde jeugdrechtbank die uitspraak doet over hetzij de intrekking, |
Toutefois, le fait que le tribunal de la jeunesse joue successivement | hetzij de wijziging, hetzij de handhaving van de maatregel. |
le rôle de juge d'instruction, de chambre du conseil et de juge du | Het feit dat de jeugdrechtbank achtereenvolgens de rol van |
onderzoeksrechter, raadkamer en rechter ten gronde heeft vervuld, | |
fond ne constitue pas une violation du droit à un juge indépendant et | maakt evenwel geen schending uit van het recht op een onafhankelijke |
impartial, parce que les points de droit que le juge de la jeunesse | en onpartijdige rechter omdat de rechtspunten die de jeugdrechter in |
doit trancher au cours des différentes phases du procès sont | de verschillende fasen van het proces dient te beslechten, verschillen |
différents (voir Cour européenne des droits de l'homme, 24 août 1993, | (zie Europees Hof voor de Rechten van de Mens, 24 augustus 1993, |
Nortier c. Pays-Bas). | Nortier t/ Nederland). |
B.11.5. Les droits des personnes concernées ne sont dès lors pas | B.11.5. De rechten van de betrokken personen worden derhalve niet op |
limités de manière disproportionnée. | onevenredige wijze beperkt. |
Le grief ne peut être admis. | De grief kan niet worden aangenomen. |
B.12.1. Selon un troisième grief, le mineur d'âge placé dans le Centre | B.12.1. Volgens een derde grief zou de in het Centrum geplaatste |
serait discriminé par rapport au mineur placé dans un établissement | minderjarige worden gediscrimineerd ten opzichte van de in een |
communautaire, parce que la durée du placement dans le Centre dépend | gemeenschapsinstelling geplaatste minderjarige doordat de duur van de |
d'un critère que le mineur d'âge ne peut examiner ni contester sur la | plaatsing in het Centrum afhankelijk is van een criterium dat de |
base du dossier répressif (cinquième moyen dans l'affaire no 2515). | minderjarige niet kan nakijken en betwisten op grond van het strafdossier (vijfde middel in de zaak nr. 2515). |
B.12.2. Le placement dans le Centre ne peut être ordonné que lorsque | B.12.2. De plaatsing in het Centrum kan slechts worden bevolen wanneer |
l'admission, pour une mesure provisoire, dans un établissement | de opname bij voorlopige maatregel in een gesloten |
communautaire fermé est impossible en raison du manque de place | gemeenschapsinstelling bij gebrek aan plaats onmogelijk is (artikel 3, |
(article 3, 4o). | 4o). |
Lorsque le tribunal de la jeunesse décide soit du retrait, soit de la | Wanneer de jeugdrechtbank uitspraak doet over hetzij de intrekking, |
modification ou du maintien de la mesure, il est tenu de vérifier si | hetzij de wijziging, hetzij de handhaving van de maatregel, is hij |
les conditions de l'article 3 de la loi attaquée sont toujours | ertoe gehouden na te gaan of aan de voorwaarden van artikel 3 van de |
bestreden wet nog steeds is voldaan. Naar luid van de parlementaire | |
remplies. Selon les travaux préparatoires, « lorsque le placement | voorbereiding moet, « wanneer de door de rechter voorziene plaatsing |
décidé par le juge est à nouveau possible en raison d'une libération | door het vrijkomen van capaciteit opnieuw mogelijk wordt, de rechter |
de place, le juge est tenu de faire sortir l'intéressé du Centre par | bij wijzigende maatregel de betrokkene uit het Centrum [...] ontslaan |
une mesure modificative » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50 | » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50 1640/001, p. 6). |
1640/001, p. 6). | |
En outre, l'article 60, alinéa 1er, de la loi du 8 avril 1965 relative | Bovendien is artikel 60, eerste lid, van de wet van 8 april 1965 |
à la protection de la jeunesse est intégralement applicable (article | betreffende de jeugdbescherming onverminderd van toepassing (artikel |
5, § 2), ce qui signifie que le tribunal de la jeunesse peut à tout | 5, § 2), hetgeen inhoudt dat de jeugdrechtbank op elk moment de |
instant mettre fin à la mesure provisoire ou la modifier (Doc. parl., | voorlopige maatregel kan opheffen of wijzigen (Parl. St., Kamer, |
Chambre, 2001-2002, DOC 50 1640/001, p. 7). | 2001-2002, DOC 50 1640/001, p. 7). |
B.12.3. Dans ces circonstances, on ne saurait considérer que la | B.12.3. In die omstandigheden kan de betwiste voorwaarde niet worden |
condition litigieuse limite de façon disproportionnée les droits des | geacht een onevenredige beperking in te houden van de rechten van de |
mineurs concernés. | betrokken minderjarigen. |
Le grief ne peut être admis. | De grief kan niet worden aangenomen. |
B.13.1. Un quatrième grief concerne le fait que le tuteur serait privé | B.13.1. Een vierde grief betreft de uitsluiting van de voogd van het |
du droit d'être entendu par le tribunal de la jeunesse (deuxième | recht om te worden gehoord door de jeugdrechtbank (tweede middel, |
moyen, cinquième branche, dans l'affaire no 2513). | vijfde onderdeel, in de zaak nr. 2513). |
B.13.2. Lorsque le tribunal de la jeunesse se prononce soit sur le | B.13.2. Naar aanleiding van de uitspraken van de jeugdrechtbank over |
retrait, soit sur la modification ou sur le maintien de la mesure, | hetzij de intrekking, hetzij de wijziging, hetzij de handhaving van de |
l'intéressé, son conseil et le ministère public sont à chaque fois | maatregel worden de betrokkene en zijn raadsman alsmede het openbaar |
entendus. Les parents ou les personnes qui ont la garde de l'intéressé | ministerie telkens gehoord. De ouders of de personen die de betrokkene |
sont à chaque fois dûment convoqués (article 5, § 1er, alinéa 2). | onder hun bewaring hebben worden hiertoe telkens behoorlijk opgeroepen (artikel 5, § 1, tweede lid). |
B.13.3. Selon le Conseil des ministres, le législateur a voulu | B.13.3. Volgens de Ministerraad heeft de wetgever de persoon of |
associer à la procédure la ou les personnes qui sont les plus proches | personen die in het dagelijkse leven het dichtst bij de minderjarige |
du mineur dans la vie quotidienne. | staan bij de procedure willen betrekken. |
B.13.4. Si le tuteur n'a pas la garde du mineur, le législateur peut | B.13.4. Indien de voogd niet de bewaring over de minderjarige heeft, |
raisonnablement estimer que la personne qui exerce la garde est plus à | mag de wetgever redelijkerwijze ervan uitgaan dat de persoon die de |
même d'informer le tribunal de la jeunesse que le tuteur. Comme | bewaring uitoefent geschikter is om de jeugdrechtbank in te lichten |
l'observe le Conseil des ministres, le législateur n'a donc pas exclu | dan de voogd. Zoals de Ministerraad opmerkt heeft de wetgever de voogd |
automatiquement le tuteur du droit d'être entendu. | dus niet automatisch uitgesloten van het recht om te worden gehoord. |
Le grief ne peut être admis. | De grief kan niet worden aangenomen. |
B.14.1. Selon un cinquième grief, le mineur placé par le juge | B.14.1. Volgens een vijfde grief zou de minderjarige die door de |
d'instruction, à la différence du mineur placé par le tribunal de la | onderzoeksrechter is geplaatst, anders dan de minderjarige die door de |
jeunesse, n'aurait pas la possibilité d'intenter un recours contre la | jeugdrechtbank is geplaatst, niet over de mogelijkheid beschikken om |
décision de placement au Centre (sixième moyen dans l'affaire no | hoger beroep in te stellen tegen de beschikking tot plaatsing in het |
2515). | Centrum (zesde middel in de zaak nr. 2515). |
B.14.2. Le grief repose sur une lecture erronée de la loi attaquée. | B.14.2. De grief berust op een verkeerde lezing van de bestreden wet. |
La mesure initiale est en effet prise par le tribunal de la jeunesse | De oorspronkelijke maatregel wordt inderdaad genomen door de |
ou par le juge d'instruction, après quoi, toutefois, c'est toujours le | jeugdrechtbank of door de onderzoeksrechter, waarna echter telkens de |
tribunal de la jeunesse, d'abord dans les cinq jours et ensuite | jeugdrechtbank, eerst binnen vijf dagen en daarna maandelijks, zich |
mensuellement, qui doit décider soit du retrait, soit de la | moet uitspreken over hetzij de intrekking, hetzij de wijziging, hetzij |
modification ou du maintien de la mesure. Ce n'est que contre ces | de handhaving van de maatregel. Het is slechts tegen die laatste |
dernières ordonnances du tribunal de la jeunesse qu'un recours est | beschikkingen van de jeugdrechtbank dat hoger beroep openstaat. |
ouvert. Le grief ne peut être admis. | De grief kan niet worden aangenomen. |
B.15.1. Enfin, deux moyens portent sur la limitation aux garçons de la | B.15.1. Twee middelen ten slotte hebben betrekking op de beperking van |
mesure de privation de liberté en cause (deuxième moyen, deuxième | de in het geding zijnde maatregel van vrijheidsberoving tot jongens |
branche, dans l'affaire no 2513 et huitième moyen dans l'affaire no | (tweede middel, tweede onderdeel, in de zaak nr. 2513 en achtste |
2515). | middel in de zaak nr. 2515). |
B.15.2. La distinction repose sur un critère objectif. La Cour doit | B.15.2. Het onderscheid berust op een objectief criterium. Het Hof |
toutefois examiner si ce critère est pertinent, compte tenu de l'objet | moet evenwel nagaan of dat criterium relevant is, rekening houdend met |
de la norme considérée. | het voorwerp van de beschouwde norm. |
Wanneer het overwogen criterium berust op het geslacht van de | |
Il convient d'avoir égard, lorsque le critère envisagé repose sur le | betrokken personen dient rekening te worden gehouden met de artikelen |
sexe des personnes concernées, aux articles 10, 11 et 11bis, alinéa 1er, | 10, 11 en 11bis, eerste lid, van de Grondwet. Die bepalingen, in |
de la Constitution. Ces dispositions, lues conjointement, invitent les | samenhang gelezen, nopen de wetgevers tot bijzondere voorzichtigheid |
législateurs à être particulièrement prudents lorsqu'ils établissent | wanneer zij een verschil in behandeling invoeren op grond van het |
une différence de traitement sur la base du sexe. Un tel critère n'est | geslacht. Een dergelijk criterium is slechts toegestaan wanneer het |
admissible que s'il est justifié par un objectif légitime et s'il est | wordt verantwoord door een legitieme doelstelling en wanneer het |
pertinent par rapport à celui-ci. Le contrôle de la Cour est plus | pertinent is ten aanzien van die doelstelling. De controle door het |
strict si le principe fondamental de l'égalité des sexes est en cause. | Hof is strikter wanneer het fundamentele beginsel van de gelijkheid |
En outre, lorsque les personnes concernées sont visées par la | van de geslachten in het geding is. |
Convention relative aux droits de l'enfant, il faut avoir égard à | Wanneer de betrokken personen beoogd zijn door het Verdrag inzake de |
rechten van het kind dient bovendien rekening te worden gehouden met | |
l'article 2 de cette Convention, qui oblige les Etats parties à | artikel 2 van dat Verdrag, dat de Staten die bij dat Verdrag partij |
respecter les droits qui y sont énoncés indépendamment de toute | zijn, ertoe verplicht de daarin omschreven rechten te eerbiedigen |
considération de sexe. | ongeacht het geslacht. |
B.15.3. Il ressort des travaux préparatoires qu'il y a toujours eu | B.15.3. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat in de gesloten |
suffisamment de place dans les établissements communautaires fermés | gemeenschapsinstellingen steeds voldoende plaatsen ter beschikking |
pour placer des filles mineures (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC | stonden om de minderjarige meisjes te plaatsen (Parl. St., Kamer, |
50 1640/004, p. 8). La circonstance que, au moment de l'adoption de la norme, il n'y avait aucun problème de places disponibles dans les établissements communautaires réservés aux filles n'est pas en soi de nature à justifier la mesure en cause, étant donné qu'il ne peut être exclu que cette situation évolue. Toutefois, il faut tenir compte des besoins urgents qui existaient au moment de l'adoption de la loi, d'une part, et des spécificités du Centre et des contraintes impérieuses liées à l'organisation de la vie quotidienne en son sein, d'autre part. Aussi longtemps qu'il n'est pas démontré qu'un même besoin urgent existe en ce qui concerne les filles mineures - ce que ne font pas les parties requérantes -, il ne peut être reproché au législateur, dans l'exercice d'une compétence complémentaire et subsidiaire, de ne pas avoir institué un centre également pour les mineures. B.15.4. Les moyens ne peuvent être admis. Par ces motifs, la Cour rejette les recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 décembre 2003. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, | 2001-2002, DOC 50 1640/004, p. 8). De omstandigheid dat er, op het ogenblik van de goedkeuring van de norm, voor de meisjes geen problemen waren in verband met de beschikbaarheid van plaatsen in gemeenschapsinstellingen, is op zichzelf niet van die aard dat de bestreden maatregel hierdoor kan worden verantwoord, aangezien niet kan worden uitgesloten dat die omstandigheden veranderen. Er dient evenwel rekening te worden gehouden met de dringende behoeften die bestonden toen de wet werd aangenomen, enerzijds, en met de eigenheden van het Centrum en de dwingende vereisten van het dagelijkse leven binnen het Centrum, anderzijds. Zolang niet is aangetoond dat eenzelfde dringende behoefte bestaat ten aanzien van minderjarige meisjes - wat de verzoekende partijen nalaten te doen - kan de wetgever niet worden verweten dat hij, bij de uitoefening van een aanvullende en subsidiaire bevoegdheid, niet eveneens een centrum voor minderjarige meisjes heeft opgericht. B.15.4. De middelen kunnen niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt de beroepen. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 december 2003. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, |
A. Arts. | A. Arts. |