← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 86/2003 du 11 juin 2003 Numéro du rôle : 2652 En cause : la
question préjudicielle concernant l'article 4, § 1 er , de la loi du 21 novembre
1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en La Cour
d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, M(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 86/2003 du 11 juin 2003 Numéro du rôle : 2652 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1 er , de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, M(...) | Uittreksel uit arrest nr. 86/2003 van 11 juni 2003 Rolnummer : 2652 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 4, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóó Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...) |
|---|---|
| COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
| Extrait de l'arrêt n° 86/2003 du 11 juin 2003 | Uittreksel uit arrest nr. 86/2003 van 11 juni 2003 |
| Numéro du rôle : 2652 | Rolnummer : 2652 |
| En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1er, de | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 4, § 1, van de wet van 21 |
| la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la | november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering |
| responsabilité en matière de véhicules automoteurs, avant sa | |
| modification par la loi du 22 août 2002, posée par le Tribunal de | inzake motorrijtuigen, vóór de wijziging ervan bij de wet van 22 |
| police de Gand. | augustus 2002, gesteld door de Politierechtbank te Gent. |
| La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
| composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
| François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée | L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke, |
| du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
| Par jugement du 24 février 2003 en cause de la s.a. Mercedes-Benz Gent | Bij vonnis van 24 februari 2003 in zake de n.v. Mercedes-Benz Gent |
| contre la s.a. Winterthur Europe Assurances, dont l'expédition est | tegen de n.v. Winterthur Europe Verzekeringen, waarvan de expeditie |
| parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 6 mars 2003, le Tribunal | ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 6 maart 2003, heeft |
| de police de Gand a posé la question préjudicielle suivante : | de Politierechtbank te Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
| « L'article 4, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 relative à | « Schond artikel 4, § 1 van de Wet van 21 november 1989 betreffende de |
| l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules | verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, op |
| automoteurs, sur la base duquel a été inséré l'article 7 relatif au | |
| contrat-type par l'arrêté royal du 14 décembre 1992, avant sa | basis waarvan artikel 7 van de modelpolis bij K.B. van 14 december |
| modification par la loi du 22 août 2002, violait-il les articles 10 et | 1992 werd ingevoerd, vóór de wijziging ervan door de Wet van 22 |
| 11 de la Constitution en tant qu'il permettait qu'une personne | augustus 2002 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het |
| préjudiciée soit exclue du bénéfice de l'indemnisation au motif | mogelijk maakte dat een benadeelde van het voordeel van de |
| qu'elle était détentrice du véhicule avec lequel le dommage avait été | verzekeringsvergoeding werd uitgesloten om reden dat hij houder was |
| causé, sans que la possibilité lui fût offerte de renverser la | van het voertuig waarmee schade werd veroorzaakt, zonder dat de |
| mogelijkheid hem werd geboden het vermoeden van heimelijke | |
| présomption de collusion ou de dol sur laquelle cette exclusion était | verstandhouding of van bedrog, waarop die uitsluiting was gegrond, te |
| fondée ? » | weerleggen ? » |
| Le 25 mars 2003, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi | Op 25 maart 2003 hebben de rechters-verslaggevers M. Bossuyt en L. |
| organique les juges-rapporteurs M. Bossuyt et L. François ont informé | François, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de organieke |
| wet, het Hof ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen | |
| la Cour qu'ils pourraient être amenés à proposer de rendre un arrêt de | worden gebracht voor te stellen een arrest van onmiddellijk antwoord |
| réponse immédiate. | te wijzen. |
| II. En droit | II. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 4, § 1er, de la loi | B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 4, § 1, van de |
| du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la | wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte |
| responsabilité en matière de véhicules automoteurs, tel qu'il était | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, zoals van |
| applicable avant sa modification par la loi du 22 août 2002, et qui | toepassing vóór de wijziging ervan bij de wet van 22 augustus 2002, |
| énonçait : | luidend : |
| « Art. 4.§ 1er. Nul ne peut être exclu du bénéfice de l'indemnisation |
« Art. 4.§ 1. Niemand kan van het voordeel van de vergoeding worden |
| en raison de sa qualité d'assuré, à l'exception de celui qui est | uitgesloten om reden van zijn hoedanigheid van verzekerde, met |
| exonéré de toute responsabilité en vertu de l'article 18 de la loi du | uitzondering van diegene die van alle aansprakelijkheid ontheven is |
| 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail. | krachtens artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de |
| arbeidsovereenkomsten. | |
| Peuvent toutefois être exclus du bénéfice de l'indemnisation | Van het voordeel van de vergoeding kunnen nochtans worden uitgesloten, |
| lorsqu'ils n'ont pas subi de lésions corporelles : | wanneer ze geen lichamelijke letsels hebben opgelopen : |
| - le conducteur du véhicule; | - de bestuurder van het motorrijtuig; |
| - le preneur d'assurance; | - de verzekeringnemer; |
| - le propriétaire et le détenteur du véhicule assuré; | - de eigenaar en de houder van het verzekerd motorrijtuig; |
| - le conjoint du conducteur, du preneur d'assurance, du propriétaire | - de echtgenoot van de bestuurder, van de verzekeringnemer, van de |
| ou du détenteur de ce véhicule; | eigenaar of van de houder van dat motorrijtuig; |
| - pour autant qu'ils habitent sous son toit et soient entretenus de | - de bloed- of aanverwanten in rechte lijn van een van de voornoemde |
| ses deniers, les parents ou alliés en ligne directe de l'une des | personen, wanneer deze bij hem inwonen en door hem onderhouden worden. |
| personnes précitées. » | » |
| B.2.1. Le juge a quo demande à la Cour si cette disposition viole les | B.2.1. De verwijzende rechter vraagt het Hof of die bepaling de |
| articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'elle permet qu'une | artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt in zoverre zij toestaat dat |
| personne lésée soit exclue du bénéfice d'une réparation dans le cadre | een benadeelde van het voordeel van een verzekeringsvergoeding wordt |
| de son assurance parce qu'elle était la détentrice du véhicule ayant | uitgesloten omdat hij de houder was van het voertuig waarmee schade |
| causé le dommage, sans qu'il lui soit permis de renverser la | werd veroorzaakt, zonder dat hem de mogelijkheid werd geboden het |
| présomption de collusion ou de dol sur laquelle cette exclusion était | vermoeden van heimelijke verstandhouding of van bedrog, waarop die |
| fondée. | uitsluiting was gegrond, te weerleggen. |
| B.2.2. La loi du 1er juillet 1956, adoptée en exécution du Traité | B.2.2. De wet van 1 juli 1956, aangenomen ter uitvoering van het |
| Benelux relatif à l'assurance obligatoire de la responsabilité civile | Benelux-Verdrag betreffende de verplichte verzekering van de |
| burgerlijke aansprakelijkheid in verband met motorvoertuigen en | |
| en matière de véhicules automoteurs et remplacée par la loi du 21 | vervangen door de wet van 21 november 1989, strekt ertoe « aan al de |
| novembre 1989, vise à « assurer à toutes les victimes d'accidents | slachtoffers van ongevallen, veroorzaakt door middel van |
| occasionnés au moyen de véhicules automoteurs la réparation rapide et | motorrijtuigen, een snel en zeker herstel van de geleden schade te |
| sûre du préjudice subi » (Doc. parl. , Chambre, 1953-1954, no 379, p. | waarborgen » (Parl. St. , Kamer, 1953-1954, nr. 379, p. 3). Daartoe |
| 3). A cette fin, une assurance obligatoire est instaurée et un droit | wordt een verplichte verzekering ingesteld en wordt aan de benadeelde |
| propre est attribué au préjudicié vis-à-vis de l'assureur. | een eigen recht tegen de verzekeraar toegekend. |
| B.2.3. L'article 4, § 1er, alinéa 2, troisième tiret, offre la | B.2.3. Artikel 4, § 1, tweede lid, derde streepje, biedt de |
| possibilité d'exclure du bénéfice de l'indemnisation le détenteur du | mogelijkheid de houder van het voertuig dat het ongeval veroorzaakt, |
| véhicule qui occasionne l'accident. Comme dans les autres cas | van het voordeel van de vergoeding uit te sluiten. Die uitsluiting |
| mentionnés à l'article 4, § 1er, cette exclusion était dictée par le | was, zoals in de andere gevallen vermeld in artikel 4, § 1, ingegeven |
| souci de prévenir la fraude et la collusion et d'empêcher de faire | door de overweging om fraude en heimelijke verstandhouding te |
| passer pour des dommages causés par le véhicule assuré des dommages | voorkomen en te verhinderen schade van een andere oorsprong te doen |
| doorgaan voor schade veroorzaakt door het verzekerde voertuig (Parl. | |
| ayant une autre origine (Doc. parl. , Chambre, 1954-1955, n° 351/4, p. | St. , Kamer, 1954-1955, nr. 351/4, p. 28, en Parl. St. , Senaat, |
| 28, et Doc. parl. , Sénat, 1988-1989, n° 696/2, p. 35). | 1988-1989, nr. 696/2, p. 35). |
| B.2.4. Le législateur a pu estimer que la situation du détenteur d'un | B.2.4. De wetgever heeft kunnen menen dat de situatie van houder van |
| een verzekerd voertuig van die aard kon zijn dat zij het risico van | |
| véhicule assuré pouvait être de nature à augmenter le risque de fraude | bedrog bij de verzekering zou kunnen vergroten. Vanwege haar algemeen |
| à l'assurance. De par son caractère général et absolu, l'exclusion du | en absoluut karakter is de uitsluiting van de houder van het verzekerd |
| détenteur du véhicule assuré est toutefois disproportionnée | voertuig evenwel onevenredig daar zij ertoe leidt dat hij van het |
| puisqu'elle a pour effet qu'il est exclu du bénéfice de l'assurance | voordeel van de verzekering wordt uitgesloten, zelfs in die gevallen |
| même dans les cas où il est lui-même préjudicié au sens de l'article 3 | waarin hij zelf benadeelde is in de zin van artikel 3 van de wet van |
| de la loi du 21 novembre 1989 et où il démontre qu'il n'y a ni fraude | 21 november 1989 en waarin hij aantoont dat er geen fraude of |
| ni collusion. | heimelijke verstandhouding is. |
| B.3. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. | B.3. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| L'article 4, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 relative à | Artikel 4, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende de |
| l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules | verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóór |
| automoteurs, avant sa modification par la loi du 22 août 2002, viole | de wijziging ervan bij de wet van 22 augustus 2002, schendt de |
| les articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'il permet que le | artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het toestaat dat de |
| détenteur du véhicule assuré puisse toujours être exclu du bénéfice de | houder van het verzekerd voertuig steeds van het voordeel van de |
| l'assurance obligatoire. | verplichte verzekering kan worden uitgesloten. |
| Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
| la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 11 juin 2003. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 11 juni 2003. |
| Le greffier, Le président,P.-Y. Dutilleux A. Arts | De griffier, De voorzitter, P.-Y. Dutilleux A. Arts |