Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 86/2003 du 11 juin 2003 Numéro du rôle : 2652 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1 er , de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 86/2003 du 11 juin 2003 Numéro du rôle : 2652 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1 er , de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, M(...) Uittreksel uit arrest nr. 86/2003 van 11 juni 2003 Rolnummer : 2652 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 4, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóó Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 86/2003 du 11 juin 2003 Uittreksel uit arrest nr. 86/2003 van 11 juni 2003
Numéro du rôle : 2652 Rolnummer : 2652
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1er, de In zake : de prejudiciële vraag over artikel 4, § 1, van de wet van 21
la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering
responsabilité en matière de véhicules automoteurs, avant sa
modification par la loi du 22 août 2002, posée par le Tribunal de inzake motorrijtuigen, vóór de wijziging ervan bij de wet van 22
police de Gand. augustus 2002, gesteld door de Politierechtbank te Gent.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 24 février 2003 en cause de la s.a. Mercedes-Benz Gent Bij vonnis van 24 februari 2003 in zake de n.v. Mercedes-Benz Gent
contre la s.a. Winterthur Europe Assurances, dont l'expédition est tegen de n.v. Winterthur Europe Verzekeringen, waarvan de expeditie
parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 6 mars 2003, le Tribunal ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 6 maart 2003, heeft
de police de Gand a posé la question préjudicielle suivante : de Politierechtbank te Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 4, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 relative à « Schond artikel 4, § 1 van de Wet van 21 november 1989 betreffende de
l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, op
automoteurs, sur la base duquel a été inséré l'article 7 relatif au
contrat-type par l'arrêté royal du 14 décembre 1992, avant sa basis waarvan artikel 7 van de modelpolis bij K.B. van 14 december
modification par la loi du 22 août 2002, violait-il les articles 10 et 1992 werd ingevoerd, vóór de wijziging ervan door de Wet van 22
11 de la Constitution en tant qu'il permettait qu'une personne augustus 2002 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het
préjudiciée soit exclue du bénéfice de l'indemnisation au motif mogelijk maakte dat een benadeelde van het voordeel van de
qu'elle était détentrice du véhicule avec lequel le dommage avait été verzekeringsvergoeding werd uitgesloten om reden dat hij houder was
causé, sans que la possibilité lui fût offerte de renverser la van het voertuig waarmee schade werd veroorzaakt, zonder dat de
mogelijkheid hem werd geboden het vermoeden van heimelijke
présomption de collusion ou de dol sur laquelle cette exclusion était verstandhouding of van bedrog, waarop die uitsluiting was gegrond, te
fondée ? » weerleggen ? »
Le 25 mars 2003, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi Op 25 maart 2003 hebben de rechters-verslaggevers M. Bossuyt en L.
organique les juges-rapporteurs M. Bossuyt et L. François ont informé François, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de organieke
wet, het Hof ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen
la Cour qu'ils pourraient être amenés à proposer de rendre un arrêt de worden gebracht voor te stellen een arrest van onmiddellijk antwoord
réponse immédiate. te wijzen.
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 4, § 1er, de la loi B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 4, § 1, van de
du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte
responsabilité en matière de véhicules automoteurs, tel qu'il était aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, zoals van
applicable avant sa modification par la loi du 22 août 2002, et qui toepassing vóór de wijziging ervan bij de wet van 22 augustus 2002,
énonçait : luidend :
«

Art. 4.§ 1er. Nul ne peut être exclu du bénéfice de l'indemnisation

«

Art. 4.§ 1. Niemand kan van het voordeel van de vergoeding worden

en raison de sa qualité d'assuré, à l'exception de celui qui est uitgesloten om reden van zijn hoedanigheid van verzekerde, met
exonéré de toute responsabilité en vertu de l'article 18 de la loi du uitzondering van diegene die van alle aansprakelijkheid ontheven is
3 juillet 1978 relative aux contrats de travail. krachtens artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de
arbeidsovereenkomsten.
Peuvent toutefois être exclus du bénéfice de l'indemnisation Van het voordeel van de vergoeding kunnen nochtans worden uitgesloten,
lorsqu'ils n'ont pas subi de lésions corporelles : wanneer ze geen lichamelijke letsels hebben opgelopen :
- le conducteur du véhicule; - de bestuurder van het motorrijtuig;
- le preneur d'assurance; - de verzekeringnemer;
- le propriétaire et le détenteur du véhicule assuré; - de eigenaar en de houder van het verzekerd motorrijtuig;
- le conjoint du conducteur, du preneur d'assurance, du propriétaire - de echtgenoot van de bestuurder, van de verzekeringnemer, van de
ou du détenteur de ce véhicule; eigenaar of van de houder van dat motorrijtuig;
- pour autant qu'ils habitent sous son toit et soient entretenus de - de bloed- of aanverwanten in rechte lijn van een van de voornoemde
ses deniers, les parents ou alliés en ligne directe de l'une des personen, wanneer deze bij hem inwonen en door hem onderhouden worden.
personnes précitées. » »
B.2.1. Le juge a quo demande à la Cour si cette disposition viole les B.2.1. De verwijzende rechter vraagt het Hof of die bepaling de
articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'elle permet qu'une artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt in zoverre zij toestaat dat
personne lésée soit exclue du bénéfice d'une réparation dans le cadre een benadeelde van het voordeel van een verzekeringsvergoeding wordt
de son assurance parce qu'elle était la détentrice du véhicule ayant uitgesloten omdat hij de houder was van het voertuig waarmee schade
causé le dommage, sans qu'il lui soit permis de renverser la werd veroorzaakt, zonder dat hem de mogelijkheid werd geboden het
présomption de collusion ou de dol sur laquelle cette exclusion était vermoeden van heimelijke verstandhouding of van bedrog, waarop die
fondée. uitsluiting was gegrond, te weerleggen.
B.2.2. La loi du 1er juillet 1956, adoptée en exécution du Traité B.2.2. De wet van 1 juli 1956, aangenomen ter uitvoering van het
Benelux relatif à l'assurance obligatoire de la responsabilité civile Benelux-Verdrag betreffende de verplichte verzekering van de
burgerlijke aansprakelijkheid in verband met motorvoertuigen en
en matière de véhicules automoteurs et remplacée par la loi du 21 vervangen door de wet van 21 november 1989, strekt ertoe « aan al de
novembre 1989, vise à « assurer à toutes les victimes d'accidents slachtoffers van ongevallen, veroorzaakt door middel van
occasionnés au moyen de véhicules automoteurs la réparation rapide et motorrijtuigen, een snel en zeker herstel van de geleden schade te
sûre du préjudice subi » (Doc. parl. , Chambre, 1953-1954, no 379, p. waarborgen » (Parl. St. , Kamer, 1953-1954, nr. 379, p. 3). Daartoe
3). A cette fin, une assurance obligatoire est instaurée et un droit wordt een verplichte verzekering ingesteld en wordt aan de benadeelde
propre est attribué au préjudicié vis-à-vis de l'assureur. een eigen recht tegen de verzekeraar toegekend.
B.2.3. L'article 4, § 1er, alinéa 2, troisième tiret, offre la B.2.3. Artikel 4, § 1, tweede lid, derde streepje, biedt de
possibilité d'exclure du bénéfice de l'indemnisation le détenteur du mogelijkheid de houder van het voertuig dat het ongeval veroorzaakt,
véhicule qui occasionne l'accident. Comme dans les autres cas van het voordeel van de vergoeding uit te sluiten. Die uitsluiting
mentionnés à l'article 4, § 1er, cette exclusion était dictée par le was, zoals in de andere gevallen vermeld in artikel 4, § 1, ingegeven
souci de prévenir la fraude et la collusion et d'empêcher de faire door de overweging om fraude en heimelijke verstandhouding te
passer pour des dommages causés par le véhicule assuré des dommages voorkomen en te verhinderen schade van een andere oorsprong te doen
doorgaan voor schade veroorzaakt door het verzekerde voertuig (Parl.
ayant une autre origine (Doc. parl. , Chambre, 1954-1955, n° 351/4, p. St. , Kamer, 1954-1955, nr. 351/4, p. 28, en Parl. St. , Senaat,
28, et Doc. parl. , Sénat, 1988-1989, n° 696/2, p. 35). 1988-1989, nr. 696/2, p. 35).
B.2.4. Le législateur a pu estimer que la situation du détenteur d'un B.2.4. De wetgever heeft kunnen menen dat de situatie van houder van
een verzekerd voertuig van die aard kon zijn dat zij het risico van
véhicule assuré pouvait être de nature à augmenter le risque de fraude bedrog bij de verzekering zou kunnen vergroten. Vanwege haar algemeen
à l'assurance. De par son caractère général et absolu, l'exclusion du en absoluut karakter is de uitsluiting van de houder van het verzekerd
détenteur du véhicule assuré est toutefois disproportionnée voertuig evenwel onevenredig daar zij ertoe leidt dat hij van het
puisqu'elle a pour effet qu'il est exclu du bénéfice de l'assurance voordeel van de verzekering wordt uitgesloten, zelfs in die gevallen
même dans les cas où il est lui-même préjudicié au sens de l'article 3 waarin hij zelf benadeelde is in de zin van artikel 3 van de wet van
de la loi du 21 novembre 1989 et où il démontre qu'il n'y a ni fraude 21 november 1989 en waarin hij aantoont dat er geen fraude of
ni collusion. heimelijke verstandhouding is.
B.3. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. B.3. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 4, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 relative à Artikel 4, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende de
l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóór
automoteurs, avant sa modification par la loi du 22 août 2002, viole de wijziging ervan bij de wet van 22 augustus 2002, schendt de
les articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'il permet que le artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het toestaat dat de
détenteur du véhicule assuré puisse toujours être exclu du bénéfice de houder van het verzekerd voertuig steeds van het voordeel van de
l'assurance obligatoire. verplichte verzekering kan worden uitgesloten.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 11 juin 2003. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 11 juni 2003.
Le greffier, Le président,P.-Y. Dutilleux A. Arts De griffier, De voorzitter, P.-Y. Dutilleux A. Arts
^