← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 75/2003 du 28 mai 2003 Numéro de rôle : 2461 En cause : la
question préjudicielle relative à l'article 1 er , § 1 er , de la
loi du 7 août 1974 instituant le droit à un minimum de moyens d'exist La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et
des juges L. François, P(...)"
Extrait de l'arrêt n° 75/2003 du 28 mai 2003 Numéro de rôle : 2461 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1 er , § 1 er , de la loi du 7 août 1974 instituant le droit à un minimum de moyens d'exist La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, P(...) | Uittreksel uit arrest nr. 75/2003 van 28 mei 2003 Rolnummer : 2461 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1, § 1, van de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht op een bestaansminimum, gesteld door de Arbeidsr Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 75/2003 du 28 mai 2003 | Uittreksel uit arrest nr. 75/2003 van 28 mei 2003 |
Numéro de rôle : 2461 | Rolnummer : 2461 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1er, § 1er, | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1, § 1, van de wet |
de la loi du 7 août 1974 instituant le droit à un minimum de moyens | van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht op een |
d'existence, posée par le Tribunal du travail de Hasselt. | bestaansminimum, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Hasselt. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. | L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. |
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, |
du greffier L. Potoms, présidée par le président A. Arts, | bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 21 juin 2002 en cause de Y. Seguer contre le centre | Bij vonnis van 21 juni 2002 in zake Y. Seguer tegen het openbaar |
public d'aide sociale de Hasselt, dont l'expédition est parvenue au | centrum voor maatschappelijk welzijn van Hasselt, waarvan de expeditie |
greffe de la Cour d'arbitrage le 26 juin 2002, le Tribunal du travail | ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 26 juni 2002, heeft |
de Hasselt a posé la question préjudicielle suivante : | de Arbeidsrechtbank te Hasselt de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« La loi sur le minimum de moyens d'existence du 7 août 1974 | « Schendt de wet tot instelling van het recht op bestaansminimum van 7 |
viole-t-elle les articles 10 et 11 de la Constitution, le cas échéant | augustus 1974 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in voorkomend |
lus en combinaison avec l'article 26 du Pacte international relatif | geval samengelezen met artikel 26 van het Internationaal Verdrag |
aux droits civils et politiques, avec l'article 14 de la Convention | inzake burgerrechten en politieke rechten, artikel 14 van het Europees |
européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés | Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele |
fondamentales et avec l'article 1er du Premier Protocole, en réservant | vrijheden en artikel 1 van het Eerste Protocol, door in artikel 1, § |
à l'article 1er, § 1er, le droit au minimum de moyens d'existence à | 1, het recht op het bestaansminimum voor te behouden aan iedere Belg, |
tout Belge ayant atteint l'âge de la majorité civile, qui a sa | die zijn burgerlijke meerderjarigheid heeft bereikt, die zijn |
résidence effective en Belgique et ne dispose pas de ressources | werkelijke verblijfplaats in België heeft en die geen toereikende |
suffisantes et n'est pas en mesure de se les procurer soit par ses | bestaansmiddelen heeft, noch in staat is deze hetzij door eigen |
efforts personnels, soit par d'autres moyens, alors que les personnes | inspanningen, hetzij op een andere manier te verwerven, terwijl |
qui ne possèdent pas la nationalité belge et qui n'appartiennent pas à | personen die de Belgische nationaliteit niet bezitten en die niet tot |
l'une des catégories étendues en exécution de l'article 1er, § 2, de | één van de uitgebreide categorieën in uitvoering van artikel 1, § 2, |
la loi, cependant qu'elles remplissent toutes les autres conditions | van de wet behoren, terwijl zij aan alle overige voorwaarden om |
pour prétendre au minimum de moyens d'existence, sont exclues de ce | aanspraak te maken op het bestaansminimum voldoen, van dit recht |
droit, compte tenu éventuellement du fait qu'elles ont payé des impôts | worden uitgesloten, eventueel in acht genomen dat zij in gelijke mate |
dans une mesure égale à celle des ressortissants nationaux propres et | als de eigen nationale onderdanen belastingen hebben betaald en dus |
qu'elles ont donc contribué au financement de ces allocations ? » | hebben bijgedragen tot het financieren van deze uitkering ? » |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La question préjudicielle concerne l'article 1er de la loi du 7 | B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 1 van de wet van 7 augustus |
août 1974 instituant le droit à un minimum de moyens d'existence (ci-après « loi relative au minimex »), lequel est libellé comme suit : « § 1er. Tout Belge ayant atteint l'âge de la majorité civile, qui a sa résidence effective en Belgique et ne dispose pas de ressources suffisantes et n'est pas en mesure de se les procurer soit par ses efforts personnels, soit par d'autres moyens, a droit à un minimum de moyens d'existence. Le Roi détermine ce qu'il faut entendre par résidence effective. Le même droit est reconnu aux mineurs émancipés par mariage, ainsi qu'aux célibataires, ayant la charge d'un ou plusieurs enfants. § 2. Le Roi peut, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, étendre l'application de la présente loi, dans les conditions fixées par Lui, à d'autres catégories de mineurs, ainsi qu'à des personnes ne possédant pas la nationalité belge. Pour l'application de la présente loi, la personne de nationalité | 1974 tot instelling van het recht op een bestaansminimum (hierna « wet op het bestaansminimum » genoemd), dat luidt : « § 1. Iedere Belg, die zijn burgerlijke meerderjarigheid heeft bereikt, die zijn werkelijke verblijfplaats in België heeft en die geen toereikende bestaansmiddelen heeft, noch in staat is deze hetzij door eigen inspanningen, hetzij op een andere manier te verwerven, heeft recht op een bestaansminimum. De Koning bepaalt wat onder werkelijke verblijfplaats dient verstaan te worden. Hetzelfde recht wordt verleend aan de minderjarigen ontvoogd door huwelijk, alsmede aan de ongehuwden met één of meer kinderen ten laste. § 2. De Koning kan, bij een in Ministerraad overlegd besluit, de toepassing van deze wet uitbreiden, onder de door Hem bepaalde voorwaarden, tot andere categorieën van minderjarigen en tot personen die de Belgische nationaliteit niet bezitten. Voor de toepassing van deze wet wordt de persoon van onbepaalde |
indéterminée est assimilée à l'apatride. » | nationaliteit gelijkgesteld met de staatloze. » |
L'article 1er de l'arrêté royal du 27 mars 1987 « étendant le champ | Artikel 1 van het koninklijk besluit van 27 maart 1987 houdende |
d'application de la loi du 7 août 1974 instituant le droit à un | uitbreiding van het toepassingsgebied van de wet van 7 augustus 1974 |
minimum de moyens d'existence à des personnes ne possédant pas la | tot instelling van het recht op een bestaansminimum tot personen die |
nationalité belge » dispose : | de Belgische nationaliteit niet bezitten, luidt : |
« Article 1.Le champ d'application de la loi du 7 août 1974 |
« Artikel 1.Het toepassingsgebied van de wet van 7 augustus 1974 tot |
instituant le droit à un minimum de moyens d'existence est étendu aux | instelling van het recht op een bestaansminimum wordt uitgebreid tot |
personnes suivantes : | de volgende personen : |
1o celles qui bénéficient de l'application du Règlement (C.E.E.) no | 1o degenen die het voordeel genieten van de toepassing van de |
1612/68 du 15 octobre 1968 du Conseil des Communautés européennes | Verordening (E.E.G.) nr. 1612/68 van 15 oktober 1968 van de Raad van |
relatif à la libre circulation des travailleurs à l'intérieur de la | de Europese Gemeenschappen, betreffende het vrije verkeer van |
Communauté; | werknemers binnen de Gemeenschap; |
2o les apatrides qui tombent sous l'application de la Convention | 2o de staatlozen die onder de toepassing vallen van het Verdrag |
relative au statut des apatrides, signée à New-York le 28 septembre | betreffende de status van staatlozen, ondertekend te New-York op 28 |
1954 et approuvée par la loi du 12 mai 1960; | september 1954 en goedgekeurd bij de wet van 12 mei 1960; |
3o les réfugiés au sens de l'article 49 de la loi du 15 décembre 1980 | 3o de vluchtelingen in de zin van artikel 49 van de wet van 15 |
sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers. | december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het |
Pour avoir droit au minimum de moyens d'existence, les personnes | verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen. |
susvisées doivent remplir les mêmes conditions que les Belges, en ce | Om recht te hebben op het bestaansminimum moeten de hiervoren vermelde |
compris la condition relative à l'âge de la majorité telle qu'elle | personen voldoen aan dezelfde voorwaarden als de Belgen, met inbegrip |
van de voorwaarde inzake de leeftijd van de meerderjarigheid zoals die | |
s'applique aux Belges conformément à l'article 1er, § 1er, alinéa 1er, | overeenkomstig artikel 1, § 1, eerste lid, van de voornoemde wet van 7 |
de la loi du 7 août 1974 précitée, à moins qu'ils puissent se | augustus 1974 voor de Belgen geldt, tenzij ze zich, onder dezelfde |
prévaloir, dans les mêmes conditions que les Belges, des dispositions | voorwaarden als de Belgen, kunnen beroepen op de bepalingen van |
de l'article 1er, § 1er, alinéa 3, de cette dernière loi. » | artikel 1, § 1, derde lid, van die laatste wet. » |
B.2. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 1er de la loi | B.2. De verwijzende rechter vraagt aan het Hof of artikel 1 van de wet |
relative au minimex viole les articles 10 et 11 de la Constitution lus | op het bestaansminimum de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in |
en combinaison, le cas échéant, avec l'article 26 du Pacte | voorkomend geval in samenhang gelezen met artikel 26 van het |
international relatif aux droits civils et politiques, avec l'article | Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, |
14 de la Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette Convention, en tant que la disposition susdite réserve le droit au minimum de moyens d'existence aux Belges, tandis qu'elle refuse cette aide aux étrangers qui n'appartiennent pas à l'une des catégories d'étrangers qui, en application de l'article 1er, § 2, de la loi relative au minimex, peuvent bénéficier de cette loi. B.3. Selon le Conseil des ministres, la Cour ne serait pas compétente pour répondre à cette question, parce que le champ d'application ratione personae de la loi relative au minimex ne serait en réalité pas déterminé par cette dernière mais par ses arrêtés d'exécution. La disposition en cause établit une distinction entre, d'une part, les Belges auxquels le droit au minimex est accordé s'ils satisfont aux exigences fixées par la loi et, d'autre part, les personnes qui ne possèdent pas la nationalité belge et qui n'ont droit au minimex que si le Roi le leur accorde. Interprétée dans ce sens, la disposition en cause instaure une différence de traitement fondée sur la nationalité des intéressés. L'exception du Conseil des ministres est rejetée. | artikel 14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag schendt, doordat die bepaling het bestaansminimum voorbehoudt aan Belgen, terwijl het vreemdelingen die niet behoren tot een van de categorieën van vreemdelingen die met toepassing van artikel 1, § 2, van de wet op het bestaansminimum onder het toepassingsgebied van die wet worden gebracht, hiervan uitsluit. B.3. Volgens de Ministerraad zou het Hof onbevoegd zijn om die vraag te beantwoorden omdat het personele toepassingsgebied van de wet op het bestaansminimum in werkelijkheid niet door de wet maar door de uitvoeringsbesluiten zou worden bepaald. De in het geding zijnde bepaling maakt een onderscheid tussen, enerzijds, Belgen aan wie het recht op een bestaansminimum wordt verleend indien zij voldoen aan de bij de wet gestelde vereisten, en, anderzijds, personen die de Belgische nationaliteit niet bezitten en die slechts recht hebben op een bestaansminimum indien de Koning hen dat toekent. Zo begrepen stelt de in het geding zijnde bepaling een onderscheid in behandeling in dat gegrond is op de nationaliteit van de betrokkenen. De exceptie van de Ministerraad wordt verworpen. |
B.4. Il appert de la décision de renvoi que l'affaire portée devant le | B.4. Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat de zaak voor de |
verwijzende rechter betrekking heeft op een vreemdeling die gemachtigd | |
juge a quo concerne un étranger autorisé à s'établir dans le Royaume. | is tot vestiging in het Rijk. Sinds het in werking treden van de wet |
Depuis l'entrée en vigueur de la loi du 26 mai 2002 concernant le | van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie, |
droit à l'intégration sociale, cette catégorie d'étrangers, qui sont | heeft die categorie van vreemdelingen, die in het bevolkingsregister |
inscrits au registre de la population, a droit à un revenu | zijn ingeschreven, recht op een leefloon. Het Hof beperkt zijn |
d'intégration. La Cour limite donc son examen à la constitutionnalité | onderzoek bijgevolg tot de grondwettigheid van artikel 1 van de wet |
de l'article 1er de la loi du 7 août 1974 instituant le droit à un | van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht op een |
minimum de moyens d'existence, tel qu'il s'appliquait, avant l'entrée | bestaansminimum zoals van toepassing, vóór het in werking treden van |
en vigueur de la loi du 26 mai 2002, à la catégorie de personnes de | de wet van 26 mei 2002, op de categorie van personen van vreemde |
nationalité étrangère qui étaient autorisées à s'établir dans le | nationaliteit die gemachtigd waren tot vestiging in het Rijk. |
Royaume. B.5. Parmi les droits et libertés garantis par les articles 10 et 11 | B.5. Tot de rechten en vrijheden die door de artikelen 10 en 11 van de |
de la Constitution figurent les droits et libertés résultant de | Grondwet worden gewaarborgd, behoren de rechten en vrijheden die |
dispositions conventionnelles internationales qui lient la Belgique. | voortvloeien uit internationale verdragsbepalingen die België binden. |
L'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme et | Artikel 14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en |
l'article 26 du Pacte international relatif aux droits civils et politiques garantissent également le principe d'égalité et de non-discrimination. A ces droits et libertés ressortit l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention susdite, lequel énonce : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes. » B.6. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. | artikel 26 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten waarborgen eveneens het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. Tot die rechten en vrijheden behoort artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag, dat bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren. » B.6. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld, rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. |
B.7.1. En vertu de la loi relative au minimex, celui-ci est accordé à | B.7.1. Volgens de wet op het bestaansminimum wordt dat minimum |
tout Belge ayant atteint l'âge de la majorité, qui a sa résidence | toegekend aan elke Belg die meerderjarig is, zijn werkelijke |
effective en Belgique et ne dispose pas de ressources suffisantes et | verblijfplaats in België heeft, die geen toereikende bestaansmiddelen |
n'est pas en mesure de se les procurer soit par ses efforts | heeft en die niet in staat is ze hetzij door eigen inspanningen, |
personnels, soit par d'autres moyens (article 1er). Son but est de | hetzij op een andere manier te verwerven (artikel 1). De bedoeling |
garantir un minimum décent de moyens d'existence à toute personne qui | ervan is een behoorlijk minimum van bestaansmiddelen te garanderen aan |
elke persoon die niet in staat is in zijn onderhoud te voorzien, noch | |
n'est pas à même de pourvoir à son entretien, ni par son travail ni | door zijn arbeid, noch door andere toelagen, noch door zijn eigen |
par d'autres allocations ni par ses propres revenus de quelque nature, | inkomsten van welke aard ook of voor wie die inkomsten ontoereikend |
ou pour laquelle ces revenus sont insuffisants. Le minimex est une | zijn. Het bestaansminimum is een financiële hulp in de vorm van een |
aide financière, d'un montant fixé par la loi et variant en fonction | vast bedrag, vastgelegd in de wet en verschillend naar gelang van de |
de la situation familiale de l'intéressé. Lorsqu'il est octroyé, il | gezinssituatie van de betrokkene. Bij de toekenning ervan wordt |
est tenu compte des autres moyens d'existence du bénéficiaire et de | rekening gehouden met de andere bestaansmiddelen van de rechthebbende |
son conjoint. L'article 5, § 2, de la loi détermine toutefois de quels | en van zijn echtgenoot. Artikel 5, § 2, van de wet bepaalt evenwel met |
revenus il ne peut être tenu compte pour le calcul des ressources. Le | welke inkomsten geen rekening mag worden gehouden voor het berekenen |
minimex est accordé par le centre public d'aide sociale; la moitié au | van de bestaansmiddelen. Het bestaansminimum wordt toegekend door het |
moins de ce montant est remboursée au centre par le ministère de la | openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn; minstens de helft van |
dat bedrag wordt aan het centrum terugbetaald door het Ministerie van | |
Santé publique. | Volksgezondheid. |
B.7.2. Il ressort des travaux préparatoires de la loi relative au | B.7.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet op het |
minimex que la question de son champ d'application ratione personae a | bestaansminimum blijkt dat de kwestie van het personele |
été évoquée à plusieurs reprises et qu'il a été plaidé de façon | toepassingsgebied van de wet verschillende malen aan de orde is |
répétée pour une extension de celui-ci en faveur des personnes de | geweest, waarbij herhaaldelijk werd gepleit voor een uitbreiding ervan |
nationalité étrangère (Doc. parl. , Sénat, S.E., 1974, no 247/2, p. | tot personen van vreemde nationaliteit (Parl. St ., Senaat, B.Z., |
15, pp. 22 et s., p. 68). | 1974, nr. 247/2, p. 15, pp. 22 e.v., p. 68). |
Cette extension a été rejetée pour les motifs suivants : | Die uitbreiding werd afgewezen om de volgende redenen : |
« Le Ministre demande que, provisoirement, les ressortissants | « De Minister vraagt de niet-Belgen voorlopig niet onder de toepassing |
étrangers ne soient pas inclus dans le champ d'application de la loi, | van de wet te brengen. Hij haalt hoofdzakelijk budgettaire redenen |
ce qu'il justifie essentiellement par des raisons budgétaires. Il | |
tient à avoir d'abord une idée plus précise de l'incidence financière | aan. Hij wenst eerst een duidelijker inzicht te hebben in de |
d'une telle mesure d'extension. Au demeurant, la loi du 2 avril 1965, | financiële weerslag van die uitbreiding. Overigens blijft de wet van 2 |
modifiée en 1971, relative à la prise en charge des frais d'assistance | april 1965, gewijzigd in 1971, betreffende het ten laste nemen van de |
exposés par les C.A.P., reste en vigueur. A ce sujet, le Ministre | steun verleend door de C.O.O.'s van kracht. De Minister verwijst in |
renvoie au texte très clair que contient l'avis du Conseil d'Etat | dat verband ook naar de zeer duidelijke tekst in het advies van de |
(Doc. , Sénat 247 (S.E. 1974) no 1, p. 17, III). | Raad van State (stuk 247, (B.Z. 1974), nr. 1, p. 17, III). |
Le Ministre considère comme inévitable que, dans un certain temps, les | |
étrangers soient inclus dans le champ d'application de la loi, mais | Volgens de Minister is het onvermijdelijk dat vreemdelingen op termijn |
encore sera-ce à certaines conditions et par phases successives. | onder het toepassingsgebied van de wet worden gebracht, maar dan onder |
Ainsi, il pourrait s'agit en premier lieu des ressortissants des | bepaalde voorwaarden en in meerdere fasen. Bijvoorbeeld eerst de |
autres Etats membres de la C.E.E. Cela pourrait peut-être se faire dès | onderhorigen van de andere E.E.G.-landen. Dit zou misschien reeds |
le 1er janvier 1976. Plus tard on pourrait étendre le bénéfice de la | kunnen vanaf 1 januari 1976. Later zal de wet uitgebreid kunnen worden |
loi à ceux des autres pays avec lesquels nous avons une convention de | tot de andere landen waarmede wij een wederkerigheidsverdrag |
réciprocité et plus tard encore à tous les autres pays. Le Ministre | |
demande en conséquence le rejet de tous les amendements déposés en ce | afgesloten hebben, en nog later tot alle andere landen. De Minister |
sens. Toutes les extensions du bénéfice de la loi pourront être | vraagt dan ook alle amendementen terzake te verwerpen. Al de |
décidées par arrêté royal. » (Doc. parl. , Sénat, S.E., 1974, no | uitbreidingen kunnen geschieden bij koninklijk besluit. » (Parl. St ., |
247/2, p. 24; voy. aussi Ann. , Sénat, 10 juillet 1974, pp. 756, 780, | Senaat, B.Z., 1974, nr. 247/2, p. 24; zie ook Hand ., Senaat, 10 juli |
781 et s.; Doc. parl. , Chambre, S.E., 1974, no 192/2, pp. 2, 6 et 8) | 1974, pp. 756, 780, 781 e.v.; Parl. St. , Kamer, B.Z., 1974, nr. 192/2, pp. 2, 6 en 8) |
Le législateur entendait donc, compte tenu des répercussions | De wetgever wilde dus, gelet op de mogelijke budgettaire repercussies |
budgétaires éventuelles de l'extension de l'application de la loi aux | van de uitbreiding van de wet tot vreemdelingen, geleidelijk aan te |
étrangers, opérer de façon progressive et inclure, par arrêté royal, | werk gaan en de vreemdelingen naar gelang van de categorie waartoe zij |
les étrangers dans le champ d'application de la loi, en différentes | behoren in verschillende fasen bij koninklijk besluit onder de |
phases, selon la catégorie à laquelle ils appartiennent. | toepassing van de wet brengen. |
B.8. La différence de traitement décrite au B.3 repose sur un critère | B.8. Het in B.3 beschreven verschil in behandeling berust op een |
objectif, à savoir la nationalité, et est en rapport avec l'objectif | objectief criterium, namelijk de nationaliteit, en houdt verband met |
formulé par le législateur, qui est de garantir un minimum décent de | de door de wetgever geformuleerde doelstelling, zijnde het garanderen |
moyens d'existence, dans un premier temps, pour des motifs | van een behoorlijk minimum van bestaansmiddelen, in eerste instantie, |
budgétaires, aux seuls Belges, les étrangers étant admis ensuite au | om budgettaire redenen, enkel aan de Belgen en vervolgens aan de |
bénéfice de la loi par phases successives, en fonction de la catégorie | vreemdelingen naar gelang van de categorie waartoe zij behoren en in |
à laquelle ils appartiennent, priorité devant être donnée aux | opeenvolgende fasen waarbij voorrang dient te worden verleend aan die |
étrangers à l'égard desquels la Belgique a des obligations | vreemdelingen ten opzichte van wie België internationale |
internationales. | verplichtingen heeft. |
B.9. Eu égard au caractère résiduaire et non contributif du régime du | B.9. Gelet op het residuair en niet-contributief karakter van het |
minimex, qui est financé par les deniers publics et non par des | stelsel van bestaansminimum, dat gefinancierd wordt door |
cotisations, le législateur pouvait, dans une première phase, | overheidsmiddelen en niet door eigen bijdragen, vermocht de wetgever |
subordonner l'octroi de cet avantage social à l'existence d'un lien | in een eerste fase dat sociaal voordeel afhankelijk te stellen van een |
suffisant avec la Belgique et soumettre par conséquent l'application | voldoende band met België en bijgevolg de nationaliteit als vereiste |
de la loi à une condition de nationalité. | te stellen voor het toepassingsgebied van de wet. |
Des considérations budgétaires ne sauraient toutefois justifier le | Budgettaire overwegingen kunnen evenwel niet verantwoorden dat het in |
maintien de la différence de traitement décrite au B.3 sur la base de | B.3 beschreven verschil in behandeling op basis van de nationaliteit |
la nationalité, étant donné que la situation de séjour des étrangers | blijvend wordt gehandhaafd, aangezien de verblijfstoestand van de |
autorisés à s'établir dans le Royaume est dans une large mesure | vreemdelingen die gemachtigd zijn tot vestiging in het Rijk in hoge |
semblable à celle des Belges qui ont leur résidence effective en | mate gelijk is aan die van Belgen die hun werkelijke verblijfplaats in |
Belgique. Sous réserve d'une appréciation manifestement déraisonnable, | België hebben. Onder voorbehoud van een kennelijk onredelijke |
il appartient cependant au législateur de déterminer le délai | beoordeling, komt het evenwel de wetgever toe te bepalen binnen welke |
nécessaire à la réalisation d'une égalité de traitement entre ces | tijdspanne de gelijkberechtiging van die categorieën van personen kan |
catégories de personnes. | worden verwezenlijkt. |
B.10. La Cour constate en premier lieu que les étrangers séjournant | B.10. Het Hof stelt in de eerste plaats vast dat de legaal op het |
légalement sur le territoire et qui se trouvent dans le besoin ou dont | grondgebied verblijvende vreemdelingen die in nood verkeren of |
les moyens d'existence sont insuffisants ont droit à l'aide sociale, | onvoldoende middelen van bestaan hebben, volgens artikel 1 van de |
en vertu de l'article 1er de la loi du 8 juillet 1976 organique des | organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor |
maatschappelijk welzijn, recht hebben op maatschappelijke | |
centres publics d'aide sociale. L'aide sociale a pour but de permettre | dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder in de mogelijkheid te |
à chacun de mener une vie conforme à la dignité humaine. Toute | stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke |
personne y a droit en principe, sans égard à la nationalité, et donc | waardigheid. Elke persoon heeft hier in principe recht op, ongeacht de |
aussi les étrangers qui séjournent légalement sur le territoire. | nationaliteit, en dus ook vreemdelingen die op legale wijze op het |
grondgebied verblijven. | |
Il convient ensuite d'observer que le champ d'application de la loi | Vervolgens moet worden opgemerkt dat het toepassingsgebied van de wet |
relative au minimum de moyens d'existence a été étendu à diverses | op het bestaansminimum diverse malen bij koninklijk besluit werd |
reprises par arrêté royal à plusieurs catégories d'étrangers. | uitgebreid tot verschillende categorieën van vreemdelingen. |
Enfin, depuis le 1er octobre 2002 (soit la date d'entrée en vigueur de | Met ingang van 1 oktober 2002 (zijnde de datum van inwerkingtreding |
la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration sociale), le | van de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke |
législateur ne fait plus de distinction entre les Belges et les | integratie) maakt de wetgever ten slotte niet langer een onderscheid |
étrangers autorisés à s'établir dans le Royaume. En effet, la loi du | tussen de Belgen en de vreemdelingen die gemachtigd zijn tot vestiging |
26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration sociale, qui a abrogé | in het Rijk. De wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op |
la loi relative au minimum de moyens d'existence (article 54), | maatschappelijke integratie, die de wet op het bestaansminimum heeft |
s'applique aussi bien aux Belges qu'aux étrangers inscrits au registre | opgeheven (artikel 54), is immers van toepassing zowel op Belgen als |
de la population (article 3). | op vreemdelingen ingeschreven in het bevolkingsregister (artikel 3). |
B.11. Il n'apparaît pas que le législateur ait réalisé cette égalité | B.11. Het blijkt niet dat de wetgever die gelijke behandeling heeft |
de traitement dans un délai manifestement déraisonnable. | verwezenlijkt binnen een kennelijk onredelijke termijn. |
B.12.1. Dans la question préjudicielle, il est aussi demandé à la Cour | B.12.1. In de prejudiciële vraag wordt het Hof tevens verzocht over te |
de procéder à un contrôle au regard des articles 10 et 11 de la | gaan tot een toetsing aan de hand van de artikelen 10 en 11 van de |
Constitution combinés avec l'article 26 du Pacte international relatif | Grondwet, in combinatie met artikel 26 van het Internationaal Verdrag |
aux droits civils et politiques. La combinaison avec cette disposition | inzake burgerrechten en politieke rechten. De combinatie met die |
conventionnelle ne conduit pas, en l'espèce, à une autre conclusion. | verdragsbepaling leidt te dezen niet tot een andere conclusie. |
B.12.2. Selon les termes de la question préjudicielle, celle-ci invite | B.12.2. Luidens de bewoordingen van de prejudiciële vraag noopt zij |
aussi à contrôler la disposition en cause au regard des articles 10 et | ook tot een toetsing, aan de hand van de artikelen 10 en 11 van de |
11 de la Constitution combinés avec l'article 14 de la Convention | Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 14 van het Europees Verdrag |
européenne des droits de l'homme et avec l'article 1er du Premier | voor de Rechten van de Mens en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend |
Protocole additionnel à cette Convention. La Cour n'examine toutefois | Protocol bij dat Verdrag. Het Hof onderzoekt evenwel geen argument |
pas un argument tiré de la combinaison de l'article 1er du Premier | afgeleid uit de samenhang van artikel 1 van het Eerste Aanvullend |
Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme | Protocol bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en |
et de l'article 14 de cette Convention avec les articles 10 et 11 de | artikel 14 van dat Verdrag met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet |
la Constitution lorsque, comme en l'espèce, cet argument n'est pas | wanneer zoals te dezen daaruit geen argument wordt afgeleid dat |
distinct de ceux qui sont invoqués à l'appui de la violation alléguée | verschillend is van die waarop men zich beroept ter ondersteuning van |
de ces deux articles de la Constitution et que la Cour a précédemment | de beweerde schending van die twee grondwetsartikelen en het Hof die |
examiné ces arguments. | argumenten eerder heeft onderzocht. |
B.13. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.13. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 1er de la loi du 7 août 1974 instaurant le droit à un | Artikel 1 van de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht |
minimum de moyens d'existence ne viole pas les articles 10 et 11 de la | op een bestaansminimum schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, |
Constitution lus en combinaison avec l'article 14 de la Convention | in samenhang gelezen met artikel 14 van het Europees Verdrag voor de |
européenne des droits de l'homme, avec l'article 1er du Premier | Rechten van de Mens, met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol |
Protocole additionnel à cette Convention et avec l'article 26 du Pacte | bij dat Verdrag en met artikel 26 van het Internationaal Verdrag |
international relatif aux droits civils et politiques, en tant qu'il | inzake burgerrechten en politieke rechten, niet, doordat het niet |
n'excluait pas que ne soit pas accordé à des étrangers autorisés à | uitsloot dat aan vreemdelingen die gemachtigd zijn tot vestiging in |
s'établir dans le Royaume le droit au minimum de moyens d'existence. | het Rijk, het recht op bestaansminimum niet werd toegekend. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 28 mai 2003. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 28 mei 2003. |
Le greffier, | De griffier, |
L. Potoms | L. Potoms |
Le président, | De voorzitter, |
A. Arts | A. Arts |