← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 58/2003 du 14 mai 2003 Numéro du rôle : 2367 En cause : la
question préjudicielle relative à l'article 40, § 2, du décret de la Région flamande du 22 décembre
1995 contenant diverses mesures d'accompagnement du b La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des
juges P. Martens, A.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 58/2003 du 14 mai 2003 Numéro du rôle : 2367 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 40, § 2, du décret de la Région flamande du 22 décembre 1995 contenant diverses mesures d'accompagnement du b La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, A.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 58/2003 van 14 mei 2003 Rolnummer : 2367 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 40, § 2, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 22 december 1995 houdende bepalingen tot begeleiding van de beg Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 58/2003 du 14 mai 2003 | Uittreksel uit arrest nr. 58/2003 van 14 mei 2003 |
Numéro du rôle : 2367 | Rolnummer : 2367 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 40, § 2, du | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 40, § 2, van het |
décret de la Région flamande du 22 décembre 1995 contenant diverses | decreet van het Vlaamse Gewest van 22 december 1995 houdende |
mesures d'accompagnement du budget 1996, posée par le Tribunal de | bepalingen tot begeleiding van de begroting 1996, gesteld door de |
première instance de Gand. | Rechtbank van eerste aanleg te Gent. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
Martens, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée | P. Martens, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 31 janvier 2002 en cause de J. Hoegaerts et S. Donvil | Bij vonnis van 31 januari 2002 in zake J. Hoegaerts en S. Donvil tegen |
contre la Région flamande, dont l'expédition est parvenue au greffe de | het Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van het |
la Cour d'arbitrage le 12 février 2002, le Tribunal de première | Arbitragehof is ingekomen op 12 februari 2002, heeft de Rechtbank van |
instance de Gand a posé la question préjudicielle suivante : | eerste aanleg te Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 40, § 2, du décret du 22 décembre 1995 contenant diverses | « Is artikel 40, § 2, van het decreet van 22 december 1995 houdende |
mesures d'accompagnement du budget 1996 (Moniteur belge du 30 décembre | bepalingen tot begeleiding van de begroting 1996 (Belgisch Staatsblad |
1995), qui dispose comme suit : | van 30 december 1995), luidend als volgt : |
' § 2. ... Le redevable peut, par exploit d'huissier, former une | ' § 2 ... Binnen dertig dagen na de betekening van het dwangbevel kan |
opposition motivée citant le Gouvernement flamand à comparaître devant | de belastingplichtige bij deurwaardersexploot een met redenen omkleed |
verzet aantekenen, houdende dagvaarding van het Vlaamse Gewest bij de | |
le tribunal de première instance du lieu où est situé le bien | rechtbank van eerste aanleg van de plaats waar het onroerend goed |
immeuble, dans les trente jours de la signification de la contrainte. | gelegen is. Het verzet schorst de tenuitvoerlegging van het |
L'opposition suspend l'exécution de la contrainte ... ' | dwangbevel. ... ' |
est-il contraire à l'article 94 de la Constitution (actuellement | strijdig met artikel 94 van de Grondwet (thans artikel 146 van de |
gecoördineerde Grondwet), nl. in zoverre artikel 40, § 2, van het | |
decreet van 22 december 1995 houdende bepalingen tot begeleiding van | |
l'article 146 de la Constitution coordonnée), en tant qu'il fixe la | de begroting 1996 de materiële en territoriale bevoegdheid van de |
compétence matérielle et territoriale des tribunaux et règle ainsi une | rechtbanken bepaalt en aldus een aangelegenheid regelt die door |
matière que l'article 94 de la Constitution (l'article 146 de la | artikel 94 van de Grondwet (artikel 146 van de gecoördineerde |
Constitution coordonnée) réserve au législateur national ? » | Grondwet) aan de nationale wetgever is voorbehouden ? » |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
La disposition en cause | De in het geding zijnde bepaling |
B.1. Le décret du 22 décembre 1995 contenant diverses mesures | B.1. Het decreet van 22 december 1995 houdende bepalingen tot |
d'accompagnement du budget 1996 a instauré, dans la Région flamande, | begeleiding van de begroting 1996 heeft voor het Vlaamse Gewest een |
une « redevance visant à lutter contre la désaffectation et la | heffing ter bestrijding van de leegstand en verkrotting van gebouwen |
dégradation des bâtiments et/ou habitations ». | en/of woningen ingevoerd. |
Dans la question préjudicielle, le juge a quo interroge la Cour sur | In de prejudiciële vraag ondervraagt de verwijzende rechter het Hof |
l'article 40, § 2, de ce décret, qui concerne la procédure de | over artikel 40, § 2, van dat decreet, dat betrekking heeft op de |
perception et de recouvrement de cette redevance et qui est libellé | procedure van inning en invordering van die heffing en dat luidt als |
comme suit : | volgt : |
« En cas de non-paiement de la redevance, des intérêts ou des amendes | « Als de betaling van de heffing, interesten en administratieve |
administratives, le fonctionnaire chargé de la perception décerne une contrainte qui est signifiée par lettre recommandée ou par exploit d'huissier après que l'exequatur y ait été accordé. Les dispositions de la 5ème partie du Code judiciaire sont applicables à la contrainte. Le redevable peut, par exploit d'huissier, former une opposition motivée citant le Gouvernement flamand à comparaître devant le tribunal de première instance du lieu où est situé le bien immeuble, dans les trente jours de la signification de la contrainte. L'opposition suspend l'exécution de la contrainte. Les fonctionnaires chargés de la perception peuvent, avant le règlement définitif du litige visé à l'alinéa précédent, introduire une procédure en référé auprès du président du tribunal saisi du litige au premier degré de juridiction, tendant à faire condamner le redevable au paiement d'une provision pour le montant réclamé par la | geldboete niet gebeurt, vaardigt de ambtenaar die belast is met de invordering een dwangbevel uit, waarvan na uitvoerbaarverklaring kennis wordt gegeven via een aangetekende brief of bij deurwaardersexploot. Op het dwangbevel zijn de bepalingen van het vijfde deel van het Gerechtelijk Wetboek van toepassing. Binnen dertig dagen na de betekening van het dwangbevel kan de belastingplichtige bij deurwaardersexploot een met redenen omkleed verzet aantekenen, houdende dagvaarding van het Vlaamse Gewest bij de rechtbank van eerste aanleg van de plaats waar het onroerend goed gelegen is. Het verzet schorst de tenuitvoerlegging van het dwangbevel. De ambtenaren die met de invordering zijn belast, kunnen vóór de definitieve beslechting van het geschil, bedoeld in het vorige lid, een procedure in kortgeding inleiden bij de voorzitter van de rechtbank waar het geschil in eerste aanleg aanhangig wordt gemaakt, teneinde de belastingplichtige te doen veroordelen tot betaling van |
contrainte. » | een provisie op het bij het dwangbevel gevorderde bedrag. » |
Il ressort de la formulation de la question préjudicielle et des | Uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag en de motieven van de |
motifs de la décision de renvoi que le juge a quo n'interroge la Cour | verwijzingsbeslissing blijkt dat de verwijzende rechter het Hof |
que sur la compatibilité de l'alinéa 2 de ce paragraphe avec les | slechts ondervraagt over de verenigbaarheid van het tweede lid van die |
dispositions répartitrices de compétences et en particulier avec | paragraaf met de bevoegdheidverdelende bepalingen, inzonderheid |
l'article 146 de la Constitution, en tant que cette disposition | artikel 146 van de Grondwet, in zoverre die grondwetsbepaling de |
constitutionnelle réserve au législateur fédéral la matière de | aangelegenheid van de rechterlijke organisatie aan de federale |
l'organisation judiciaire. | wetgever voorbehoudt. |
Quant à la recevabilité de la question préjudicielle | Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag |
B.2. Le Gouvernement flamand et le Conseil des ministres contestent la | B.2. De Vlaamse Regering en de Ministerraad betwisten de |
recevabilité de la question préjudicielle parce que la réponse à | ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag omdat het antwoord erop |
celle-ci ne serait d'aucune utilité pour trancher le litige au fond. | niet dienstig zou zijn voor de oplossing van het bodemgeschil. In het |
Devant le juge a quo , en effet, c'est la « redevance » elle-même qui | geschil voor de verwijzende rechter wordt immers de heffing zelf |
est contestée sur le plan du droit fiscal, et le décret du 22 décembre | fiscaalrechtelijk betwist, waarvoor het decreet van 22 december 1995 |
1995 ne prévoit pas de règles de procédure spécifiques pour ce type de | niet voorziet in specifieke procedureregelen. Het geding betreft, |
contestations. Le litige n'est donc nullement, selon ces parties, un | volgens deze partijen, derhalve geenszins een geschil in het kader van |
litige s'inscrivant dans le cadre de la procédure de recouvrement, | de invorderingsprocedure, waarvoor de decreetgever in artikel 40, § 2, |
pour laquelle le législateur décrétal a prévu, à l'article 40, § 2, du | van het voormelde decreet de mogelijkheid heeft ingesteld van verzet |
décret précité, la possibilité de faire opposition à la contrainte | tegen een door de ambtenaar die belast is met de invordering van de |
décernée par le fonctionnaire chargé du recouvrement de la « redevance | heffing uitgevaardigd dwangbevel, vermits de verzoekende partijen in |
», puisque les parties requérantes dans l'instance principale ont | het bodemgeschil zijn overgegaan tot vrijwillige betaling, weliswaar |
procédé, sous réserve il est vrai, au paiement volontaire de celle-ci. | onder voorbehoud, van de heffing. |
B.3. Il appartient en principe au juge a quo de déterminer les normes | B.3. In beginsel komt het de verwijzende rechter toe de normen vast te |
applicables au litige qui lui est soumis. Dès lors que le juge a quo a | stellen die toepasselijk zijn op het hem voorgelegde geschil. Nu de |
déjà déclaré applicable l'article 40, § 2, du décret précité, la Cour | verwijzende rechter artikel 40, § 2, van het voormelde decreet reeds |
est tenue de répondre à la question préjudicielle. L'exception du Gouvernement flamand et du Conseil des ministres est rejetée. Quant au fond B.4. La disposition en cause règle la procédure d'opposition du contribuable à une contrainte décernée par le fonctionnaire compétent à cette fin en cas de non-paiement de la « redevance visant à lutter contre la désaffectation et la dégradation des bâtiments et/ou habitations », des intérêts et de l'amende administrative. | toepasselijk heeft verklaard, dient het Hof de prejudiciële vraag te beantwoorden. De exceptie van de Vlaamse Regering en de Ministerraad wordt verworpen. Ten gronde B.4. De in het geding zijnde bepaling regelt de rechtspleging van verzet van de belastingplichtige tegen een dwangbevel dat wordt uitgevaardigd door de daartoe bevoegde ambtenaar bij ontstentenis van betaling van de heffing ter bestrijding van leegstand en verkrotting van gebouwen en/of woningen, de interesten en de administratieve geldboete. |
Sa conformité avec les règles répartitrices de compétences n'est mise | De overeenstemming ervan met de bevoegdheidverdelende regels wordt |
en cause qu'en tant qu'elle désigne le tribunal de première instance | slechts in vraag gesteld in zoverre zij de rechtbank van eerste aanleg |
du lieu où est situé le bien immeuble comme juridiction compétente qui | van de plaats waar het onroerend goed is gelegen, aanwijst als het |
connaît de l'opposition motivée et en ce qu'elle réglerait ainsi la | bevoegde rechtscollege dat kennis neemt van het met redenen omkleed |
compétence matérielle et territoriale des tribunaux. | verzet en aldus de materiële en territoriale bevoegdheid van de |
B.5.1. La « redevance visant à lutter contre la désaffectation et la | rechtbanken zou regelen. |
dégradation des bâtiments et/ou habitations », telle qu'elle est | B.5.1. De heffing ter bestrijding van leegstand en verkrotting van |
prévue dans le décret du 22 décembre 1995 contenant diverses mesures | gebouwen en/of woningen, zoals vervat in het decreet van 22 december |
d'accompagnement du budget 1996, a été instaurée par la Région | 1995 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 1996, werd |
flamande en vertu de la compétence fiscale générale accordée aux | door het Vlaamse Gewest ingevoerd krachtens de door artikel 170, § 2, |
régions par l'article 170, § 2, de la Constitution. | van de Grondwet aan de gewesten toegekende algemene fiscale |
bevoegdheid. | |
B.5.2. Cette compétence fiscale générale ne permet pas à la région | B.5.2. Die algemene fiscale bevoegdheid staat het gewest niet toe |
d'édicter des règles relatives à la compétence des juridictions et à | regels uit te vaardigen met betrekking tot de bevoegdheid en de |
la procédure applicable devant celles-ci. En vertu des articles 145 et | procedure voor de rechtscolleges. Krachtens de artikelen 145 en 146 |
146 de la Constitution, c'est au législateur fédéral seul qu'il | van de Grondwet behoort de omschrijving van de bevoegdheden van de |
appartient de définir les compétences des juridictions. Le pouvoir de | rechtscolleges tot de uitsluitende bevoegdheid van de federale |
fixer les règles de procédure devant les juridictions appartient au | wetgever. Het vaststellen van procedureregels voor de rechtscolleges |
législateur fédéral en vertu de sa compétence résiduaire. | komt aan de federale wetgever toe op grond van zijn residuaire |
B.5.3. Toutefois, en vertu de l'article 10 de la loi spéciale du 8 | bevoegdheid. B.5.3. Krachtens artikel 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 |
août 1980 de réformes institutionnelles, les décrets peuvent porter | tot hervorming der instellingen kunnen de decreten evenwel |
des dispositions de droit relatives à des matières pour lesquelles les | rechtsbepalingen bevatten in aangelegenheden waarvoor de Raden niet |
Conseils ne sont pas compétents, dans la mesure où ces dispositions | bevoegd zijn, voor zover die bepalingen noodzakelijk zijn voor de |
sont nécessaires à l'exercice de leur compétence. Depuis la | uitoefening van hun bevoegdheid. Sinds de wijziging van artikel 19, § |
modification de l'article 19, § 1er, de la même loi spéciale du 8 août | 1, van dezelfde bijzondere wet van 8 augustus 1980 door de bijzondere |
1980 par la loi spéciale du 16 juillet 1993, les régions peuvent | wet van 16 juli 1993 kunnen de gewesten ook een beroep doen op artikel |
invoquer aussi l'article 10 pour régler des matières que la | 10 om de door de Grondwet aan de federale wetgever voorbehouden |
Constitution a réservées au législateur fédéral. Il est requis à cette | aangelegenheden te regelen. Daartoe is vereist dat een dergelijke |
fin que la réglementation adoptée puisse être considérée comme | regeling noodzakelijk kan worden geacht voor de uitoefening van de |
nécessaire à l'exercice des compétences de la région, que la matière | bevoegdheden van het gewest, dat die aangelegenheid zich tot een |
se prête à un régime différencié et que l'incidence des dispositions | gedifferentieerde regeling leent en dat de weerslag van de betrokken |
en cause sur cette matière ne soit que marginale. | bepalingen op die aangelegenheid slechts marginaal is. |
B.6.1. En ce qu'il dispose que le redevable peut former opposition | B.6.1. Doordat de decreetgever bepaalt dat de belastingplichtige voor |
devant le tribunal de première instance, le législateur décrétal n'a | de rechtbank van eerste aanleg verzet kan aantekenen, heeft hij enkel |
fait que rappeler la plénitude de compétence de ce tribunal, consacrée | herinnerd aan de volheid van bevoegdheid van die rechtbank, bepaald in |
par l'article 568 du Code judiciaire, sans déroger en rien au droit | artikel 568 van het Gerechtelijk Wetboek, zonder ook maar iets af te |
commun. L'alinéa 1er de l'article 40, § 2, du décret du 22 décembre | wijken van het gemeen recht. Het eerste lid van artikel 40, § 2, van |
1995 renvoie, en effet, aux dispositions de la cinquième partie du | het decreet van 22 december 1995 verwijst immers naar de bepalingen |
Code judiciaire qui contiennent les règles relatives aux voies | van het vijfde deel van het Gerechtelijk Wetboek die de regels |
d'exécution et à la compétence du juge des saisies, lequel fait partie | bevatten met betrekking tot de middelen tot tenuitvoerlegging en de |
du tribunal de première instance. Le législateur décrétal n'a donc en | bevoegdheid van de beslagrechter, die deel uitmaakt van de rechtbank |
rien réglé la compétence matérielle de ce tribunal. | van eerste aanleg. De decreetgever heeft dus geenszins de materiële |
bevoegdheid van die rechtbank geregeld. | |
B.6.2. En ce qu'il désigne comme territorialement compétent le | B.6.2. Doordat de decreetgever de rechtbank van de plaats waar het |
tribunal du lieu où est situé le bien immeuble, le législateur | onroerend goed gelegen is als territoriaal bevoegd aanwijst, wijkt hij |
décrétal déroge à l'article 632 du Code judiciaire. Cette disposition, | af van artikel 632 van het Gerechtelijk Wetboek. Die bepaling, zowel |
tant dans sa version ancienne que dans celle qui provient de la loi du | in de oude versie ervan als in die welke voorvloeit uit de wet van 23 |
23 mars 1999 relative à l'organisation judiciaire en matière fiscale, | maart 1999 betreffende de rechterlijke inrichting in fiscale zaken, |
rend compétent le juge du lieu du bureau de perception. | maakt de rechter van de plaats van het inningskantoor bevoegd. |
B.6.3. La « redevance » relative à l'inoccupation d'un immeuble est | B.6.3. De leegstandsheffing is een gewestbelasting die afhangt van de |
une taxe régionale qui dépend de l'état d'un immeuble, tel qu'il est | staat van een onroerend goed, zoals die wordt vastgesteld door de |
constaté par l'autorité locale. Le législateur décrétal a pu estimer | lokale overheid. De decreetgever vermocht het voor de uitoefening van |
nécessaire à l'exercice de sa compétence fiscale de rendre compétent | zijn fiscale bevoegdheid noodzakelijk te achten de rechter van de |
le juge de la situation du bien, qui est le juge généralement | plaats waar het goed gelegen is bevoegd te maken, die doorgaans de |
bevoegde rechter is voor elk geschil in verband met een onroerend goed | |
compétent pour tout litige relatif à un immeuble (article 629 du Code | (artikel 629 van het Gerechtelijk Wetboek). De aangelegenheid van de |
judiciaire). La question de la compétence territoriale de la | territoriale bevoegdheid van het rechtscollege waarbij het in de in |
juridiction qui peut être saisie de l'opposition à contrainte | het geding zijnde bepaling vermelde verzet tegen het dwangbevel |
mentionnée dans la disposition en cause se prête à un traitement | aanhangig kan worden gemaakt, leent zich tot een gedifferentieerde |
différencié. Par ailleurs, eu égard à la portée limitée du contentieux | regeling. Gelet op de beperkte draagwijdte van het desbetreffend |
concerné, l'incidence de la disposition en cause sur la compétence | contentieux, is de weerslag van de in het geding zijnde bepaling op de |
territoriale des juridictions fixée par le législateur fédéral n'est | door de federale wetgever vastgestelde territoriale bevoegdheid van de |
que marginale. | rechtscolleges, overigens slechts marginaal. |
Cette mesure satisfait aux exigences auxquelles est subordonné le | Die maatregel voldoet aan de vereisten waaraan het beroep op artikel |
recours à l'article 10 de la loi spéciale du 8 août 1980. | 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 is onderworpen. |
La question préjudicielle appelle une réponse négative. | De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 40, § 2, du décret de la Région flamande du 22 décembre 1995 | Artikel 40, § 2, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 22 |
contenant diverses mesures d'accompagnement du budget 1996 ne viole | december 1995 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting |
pas les règles qui déterminent les compétences respectives de l'Etat, | 1996, schendt de regels voor het bepalen van de onderscheiden |
des communautés et des régions. | bevoegdheid van de Staat, de gemeenschappen en de gewesten niet. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 mai 2003. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 mei 2003. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
A. Arts | A. Arts |