← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 52/2003 du 30 avril 2003 Numéro du rôle : 2375 En cause :
les questions préjudicielles relatives à l'article 206, § 1 er , alinéa 2, du Code
des impôts sur les revenus 1992 et à l'article 10, alinéa 2, d La Cour d'arbitrage, composée
des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, R(...)"
Extrait de l'arrêt n° 52/2003 du 30 avril 2003 Numéro du rôle : 2375 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 206, § 1 er , alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus 1992 et à l'article 10, alinéa 2, d La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, R(...) | Uittreksel uit arrest nr. 52/2003 van 30 april 2003 Rolnummer : 2375 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 206, § 1, tweede lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 en artikel 10, tweede lid, van de wet van Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 52/2003 du 30 avril 2003 | Uittreksel uit arrest nr. 52/2003 van 30 april 2003 |
Numéro du rôle : 2375 | Rolnummer : 2375 |
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 206, § 1er, | In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 206, § 1, tweede |
alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus 1992 et à l'article 10, | lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 en artikel 10, |
alinéa 2, de la loi du 4 avril 1995 portant des dispositions fiscales | tweede lid, van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële |
et financières, posées par le Tribunal de première instance de Bruxelles. | bepalingen, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
François, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et E. Derycke, | L. François, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Snappe en E. Derycke, |
assistée du greffier P.-Y Dutilleux, présidée par le président M. | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van |
Melchior, | voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen |
Par jugement du 21 février 2002 en cause de la S.A. Bunge contre | Bij vonnis van 21 februari 2002 in zake de n.v. Bunge tegen de |
l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour | Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof |
d'arbitrage le 27 février 2002, le Tribunal de première instance de | is ingekomen op 27 februari 2002, heeft de Rechtbank van eerste aanleg |
Bruxelles a posé les questions préjudicielles suivantes : | te Brussel de volgende prejudiciële vragen gesteld : |
« 1. La disposition de l'article 206, § 1er, alinéa 2, du Code des | « 1. Schond de bepaling van artikel 206, § 1, tweede lid, van het |
impôts sur les revenus 1992, introduite originairement dans l'article | Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, oorspronkelijk in artikel |
114 du Code des impôts sur les revenus 1964 par l'article 34, 1o, de | 114 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964 ingevoerd bij |
la loi du 20 juillet 1991 portant des dispositions budgétaires, | artikel 34, 1o, van de wet van 20 juli 1991 houdende |
abrogée à partir de l'exercice d'imposition 1998 par l'article 4, 1o, | begrotingsbepalingen, opgeheven vanaf het aanslagjaar 1998 door |
de la loi du 4 avril 1995 portant des dispositions fiscales et | artikel 4, 1o, van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en |
financières, violait-elle les articles 10 et 11 de la Constitution en | financiële bepalingen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat |
tant qu'elle faisait varier la déduction des pertes antérieures de la | zij de aftrek van de vorige verliezen van de belastbare grondslag in |
base imposable à l'impôt des sociétés entre 100 et 50 % du bénéfice | de vennootschapsbelasting deed variëren tussen 100 en 50 pct. van de |
selon l'importance de ce dernier, | winst naar gelang van de omvang ervan, |
- sans avoir égard au rapport existant entre le bénéfice et les pertes | - zonder rekening te houden met de verhouding tussen de winst en de |
accumulées, | gecumuleerde verliezen, |
- sans avoir égard au fait que la limitation de la déduction des | - zonder rekening te houden met het feit dat de beperking van de |
pertes antérieures était appelée à s'appliquer en proportion inverse | aftrek van vorige verliezen diende te worden toegepast in omgekeerde |
de l'importance du bénéfice et partant de la capacité contributive, | verhouding tot de omvang van de winst en derhalve tot de draagkracht, |
- et en soumettant les sociétés dont la liquidation est en cours, | - en door de vennootschappen die in vereffening zijn, zoals de andere |
comme les autres sociétés, à cette limitation de déduction ? | vennootschappen, aan die beperking van de aftrek te onderwerpen ? |
2. Les dispositions combinées de l'article 10, alinéa 2, de la loi du | 2. Schonden de in samenhang gelezen bepalingen van artikel 10, tweede |
4 avril 1995 portant des dispositions fiscales et financières et de | lid, van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële |
l'article 206, § 1er, alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus | bepalingen en van artikel 206, § 1, tweede lid, van het Wetboek van de |
1992, violaient-elles les articles 10 et 11 de la Constitution en tant | inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet |
qu'elles faisaient varier pour l'exercice d'imposition 1997 la | doordat zij voor het aanslagjaar 1997 de aftrek van vorige verliezen |
déduction des pertes antérieures de la base imposable à l'impôt des | van de belastbare grondslag in de vennootschapsbelasting deden |
sociétés entre, d'une part, 100 % du bénéfice pour les seules pertes | variëren tussen, enerzijds, 100 pct. van de winst enkel voor de |
éprouvées au cours d'exercices sociaux se rattachant à l'exercice | verliezen geleden in de loop van de boekjaren verbonden aan het |
d'imposition 1996 et, d'autre part, 100 à 50 % du bénéfice pour les | aanslagjaar 1996 en, anderzijds, 100 tot 50 pct. van de winst voor de |
pertes éprouvées au cours d'exercices sociaux se rattachant à des | verliezen geleden in de loop van de boekjaren verbonden aan |
exercices d'imposition antérieurs à l'exercice d'imposition 1996 ? » | aanslagjaren voorafgaand aan het aanslagjaar 1996 ? » |
(...) | (...) |
IV. En droit | IV. In rechte |
(...) | (...) |
Les dispositions en cause | De in het geding zijnde bepalingen |
B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 206, § 1er, | B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 206, § 1, |
alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus 1992 (en abrégé C.I.R. | tweede lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (W.I.B. |
1992), tel qu'il disposait avant son abrogation par l'article 4, 1o, | 1992), zoals het luidde vóór de opheffing ervan bij artikel 4, 1o, van |
de la loi du 4 avril 1995, ainsi que sur l'article 10 de cette | de wet van 4 april 1995, en op artikel 10 van die laatst vermelde wet, |
dernière loi, qui précise la date d'entrée en vigueur de cette abrogation. | dat de datum van inwerkingtreding van die opheffing preciseert. |
B.1.2. L'article 206, § 1er, alinéa 2, du C.I.R. 1992 a été introduit | B.1.2. Artikel 206, § 1, tweede lid, van het W.I.B. 1992 is ingevoegd |
par l'article 34, 1o, de la loi du 20 juillet 1991 portant des | bij artikel 34, 1o, van de wet van 20 juli 1991 houdende |
dispositions budgétaires. | begrotingsbepalingen. |
L'article 206, § 1er, - dont seul l'alinéa 2 est en cause - disposait | Artikel 206, § 1, - waarvan alleen het tweede lid in het geding is - |
: | bepaalde : |
« Art. 206.§ 1er. Les pertes professionnelles antérieures sont |
« Art. 206.§ 1. Vorige beroepsverliezen worden achtereenvolgens van |
successivement déduites des revenus professionnels de chacune des | de winst van elk volgende belastbare tijdperk afgetrokken. |
périodes imposables suivantes. | De aftrek mag per belastbaar tijdperk in geen geval meer bedragen dan |
La déduction ne peut en aucun cas dépasser, par période imposable, 20 | 20 miljoen frank of, wanneer de winst na toepassing van de artikelen |
millions de francs ou, lorsque le montant des bénéfices après | |
application des articles 202 à 205 excède 40 millions de francs, la | 202 tot 205, meer dan 40 miljoen frank bedraagt, de helft van die |
moitié de ce montant. » | winst. » |
B.1.3. L'article 206, § 1er, alinéa 2, a été abrogé par l'article 4, 1o, | B.1.3. Artikel 206, § 1, tweede lid, is opgeheven bij artikel 4, 1o, |
de la loi du 4 avril 1995 portant des dispositions fiscales et | van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële bepalingen. |
financières. L'article 10 de cette même loi dispose : | Artikel 10 van diezelfde wet bepaalt : |
« Art. 10.L'article 4, 1o, entre en vigueur à partir de l'exercice |
« Art. 10.Artikel 4, 1o, treedt in werking vanaf het aanslagjaar |
d'imposition 1998. | 1998. |
Pour l'exercice d'imposition 1997, la limitation de la déduction des | Voor het aanslagjaar 1997 wordt de beperking van de aftrek van vorige |
pertes antérieures prévue par l'article 206, § 1er, alinéa 2, du Code | verliezen als vermeld in artikel 206, § 1, tweede lid, van het Wetboek |
des impôts sur les revenus 1992, n'est pas applicable aux pertes | van de inkomstenbelastingen 1992, niet toegepast op de verliezen |
éprouvées au cours d'exercices sociaux se rattachant à l'exercice | geleden in de loop van de boekjaren verbonden aan het aanslagjaar |
d'imposition 1996. » | 1996. » |
Quant au fond | Ten gronde |
B.2.1. Les deux questions préjudicielles interrogent la Cour sur la | B.2.1. In de beide prejudiciële vragen wordt het Hof gevraagd of de |
compatibilité, dans la mesure indiquée ci-dessous, des dispositions | voormelde bepalingen, in de hierna aangegeven mate, bestaanbaar zijn |
précitées avec les articles 10 et 11 de la Constitution. | met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
B.2.2. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée | B.2.2. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene |
générale. Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit | draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong |
l'origine. Ils sont également applicables en matière fiscale, ce que | ervan. Zij zijn eveneens toepasselijk in fiscale aangelegenheden, wat |
confirme d'ailleurs l'article 172 de la Constitution, lequel fait une | overigens wordt bevestigd door artikel 172 van de Grondwet, dat een |
application particulière du principe d'égalité formulé à l'article 10. | bijzondere toepassing inhoudt van het in artikel 10 vervatte gelijkheidsbeginsel. |
Quant à la première question préjudicielle | Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag |
B.3. La Cour est interrogée sur la constitutionnalité de l'article | B.3. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de grondwettigheid van |
206, § 1er, alinéa 2, du C.I.R. 1992, considérée sur deux plans. | artikel 206, § 1, tweede lid, van het W.I.B. 1992, uit twee oogpunten. |
D'une part, en ce qu'il avait pour effet de faire varier la | Enerzijds, doordat het tot gevolg had de aftrekbaarheid van vorige |
déductibilité des pertes antérieures en fonction de l'importance du | verliezen te laten variëren naar gelang van de omvang van de winst van |
bénéfice des sociétés - dans une fourchette allant de 100 à 50 p.c. de | de vennootschappen - binnen een marge gaande van 100 tot 50 pct. van |
ce bénéfice -, sans avoir égard à la capacité contributive des | die winst -, zonder rekening te houden met de financiële draagkracht |
sociétés. | van de vennootschappen. |
D'autre part, en ce que les sociétés en cours de liquidation étaient | Anderzijds, doordat de vennootschappen in vereffening, evenals de |
soumises à la même limite de déductibilité des pertes antérieures, au | vennootschappen die zich niet in die situatie bevonden, onderworpen |
même titre que celles qui n'étaient pas dans cette situation. | waren aan dezelfde beperking van de aftrekbaarheid van vorige |
B.4. Comme il ressort des travaux préparatoires, le législateur, en | verliezen. B.4. Zoals blijkt uit de parlementaire voorbereiding, streefde de |
limitant la déductibilité dans le chef des sociétés des pertes | wetgever, door ten aanzien van de vennootschappen de aftrekbaarheid |
antérieures, poursuivait un objectif de nature budgétaire : | van vorige verliezen te beperken, een begrotingsdoelstelling na : |
« L'article 34, 1o, est une mesure purement budgétaire. La limitation | « Artikel 34, 1o, is een louter budgettaire maatregel. De beperking |
de la déductibilité des pertes jusqu'à concurrence de 50 p.c. des | van de aftrekbaarheid van de verliezen ten belope van 50 pct. van de |
bénéfices est une mesure budgétaire. En fait on étale la déduction des | winst, is een budgettaire maatregel. In feite wordt de aftrek van |
pertes. » (Doc. parl. , Sénat, 1990-1991, no 1403-3, p. 16; cf. | verliezen gespreid. » (Parl. St. , Senaat, 1990-1991, nr. 1403/3, p. |
également Doc. parl. , Chambre, 1990-1991, no 1641/10, p. 55) | 16; cf. eveneens Parl. St. , Kamer, 1990-1991, nr. 1641/10, p. 55) |
B.5. En retenant des critères de déductibilité des pertes antérieures | B.5. Doordat de wetgever criteria van aftrekbaarheid van vorige |
qui ont pour effet de faire dépendre le pourcentage de ces pertes | verliezen in aanmerking neemt die tot gevolg hebben dat het percentage |
annuellement déductibles de la hauteur du bénéfice net des | van die jaarlijks aftrekbare verliezen afhankelijk wordt gemaakt van |
entreprises, le législateur retient un critère objectif de | de omvang van de nettowinst van de ondernemingen, opteert hij voor een |
différenciation. | objectief differentiatiecriterium. |
Par ailleurs, en ce qu'il a prévu que la déductibilité des pertes | Bovendien heeft de wetgever, door te bepalen dat de aftrekbaarheid van |
antérieures ne peut, annuellement, excéder la moitié du bénéfice net | vorige verliezen jaarlijks niet méér mag bedragen dan de helft van de |
de la société ou 20 millions d'anciens francs - selon que le bénéfice | nettowinst van de vennootschap, of 20 miljoen oude franken - |
de celle-ci excède ou non les 40 millions de francs -, le législateur a pris une mesure qui, compte tenu de l'étalement dans le temps de la déductibilité qui en résulte, est pertinente au regard de l'objectif budgétaire, l'impact budgétaire ayant été chiffré, lors des travaux préparatoires, à un montant de 4,5 milliards d'anciens francs (Doc. parl. , Chambre, 1990-1991, no 1641/10, p. 55). Il y a lieu toutefois de vérifier si une telle mesure n'est pas disproportionnée. | naargelang de winst van de vennootschap al dan niet meer bedraagt dan 40 miljoen frank -, een maatregel genomen die, rekening houdend met de daaruit volgende spreiding van de aftrek in de tijd, pertinent is ten aanzien van de begrotingsdoelstelling, aangezien de budgettaire weerslag tijdens de parlementaire voorbereiding op een bedrag van 4,5 miljard frank werd geraamd (Parl. St. , Kamer, 1990-1991, nr. 1641/10, p. 55). Er moet echter worden onderzocht of een dergelijke maatregel niet onevenredig is. B.6. Er dient in de eerste plaats te worden opgemerkt dat, zoals de Regering tijdens de parlementaire voorbereiding uitdrukkelijk heeft onderstreept (Parl. St ., Senaat, 1990-1991, nr. 1403-3, p. 14), de wetgever, door het maximumbedrag van de jaarlijks aftrekbare vorige |
B.6. Il y a lieu de relever tout d'abord que, en fixant à 20 millions | verliezen op 20 miljoen vast te stellen - wanneer de nettowinst minder |
le montant maximal des pertes antérieures annuellement déductibles - | |
lorsque le bénéfice net est inférieur à 40 millions de francs -, le | bedraagt dan 40 miljoen frank -, voor alle vennootschappen waarvan de |
législateur prive d'effet la limitation de déductibilité pour toutes | |
les sociétés dont le bénéfice net est inférieur ou égal à 20 millions, | nettowinst minder bedraagt dan of gelijk is aan 20 miljoen, de |
ce qu'a expressément souligné le Gouvernement lors des travaux | |
préparatoires (Doc. parl. , Sénat, 1990-1991, no 1403-3, p. 14); pour | aftrekbeperking iedere werking ontneemt; voor een groot aantal kleine |
bon nombre de petites ou moyennes entreprises, les pertes antérieures | of middelgrote ondernemingen blijven de vorige verliezen dan ook |
restent dès lors intégralement déductibles. | integraal aftrekbaar. |
Par ailleurs, comme le relèvent expressément les travaux préparatoires | Zoals uitdrukkelijk wordt opgemerkt in de in B.4 aangehaalde |
cités en B.4, la mesure a pour objet non de priver les sociétés du | parlementaire voorbereiding, heeft de maatregel overigens niet tot |
droit de déduire des pertes qu'elles auraient antérieurement subies | doel de vennootschappen het recht te ontnemen om verliezen af te |
mais, seulement, d'étaler dans le temps la déductibilité de ces | trekken die zij voordien zouden hebben geleden, maar enkel om de |
pertes. L'avantage fiscal que représente cette déductibilité n'est | aftrekbaarheid van die verliezen in de tijd te spreiden. Het fiscale |
donc pas réduit, mais le cas échéant - si le bénéfice net est | voordeel van die aftrekbaarheid wordt dus niet beperkt, maar in |
supérieur à 20 millions - partiellement différé dans le temps. | voorkomend geval - indien de nettowinst meer bedraagt dan 20 miljoen |
frank - gedeeltelijk uitgesteld. | |
Enfin, contrairement à ce que soutient la requérante devant le juge a | Ten slotte heeft de wetgever, in tegenstelling tot wat de verzoekende |
quo , en établissant le revenu taxable en fonction du bénéfice de | partij voor de verwijzende rechter beweert, doordat hij het belastbare |
l'exercice, tout en permettant de déduire au moins la moitié des | inkomen vaststelt op grond van de winst van het boekjaar, met de |
pertes des années antérieures, le législateur a tenu compte de la | mogelijkheid om ten minste de helft van de verliezen van de voorgaande |
capacité contributive de la société mais en organisant éventuellement | jaren af te trekken, rekening gehouden met de financiële draagkracht |
l'étalement dans le temps de l'avantage fiscal de cette déduction. | van de vennootschap, waarbij hij echter het fiscale voordeel van die |
aftrek eventueel in de tijd kan spreiden. | |
B.7.1. Dans la première question préjudicielle, le juge a quo | B.7.1. In de eerste prejudiciële vraag stelt de verwijzende rechter |
interroge également la Cour sur le caractère éventuellement | het Hof eveneens een vraag over het eventueel discriminerende karakter |
discriminatoire de la même disposition, en ce que la limite de | van diezelfde bepaling, doordat de beperking van aftrekbaarheid van |
déductibilité des pertes antérieures s'appliquait de façon | vorige verliezen zonder onderscheid van toepassing was op de |
indifférenciée aux sociétés en liquidation et à celles qui ne | vennootschappen in vereffening en de vennootschappen die niet in |
l'étaient pas. | vereffening waren. |
B.7.2. A supposer que le siège de ce traitement identique puisse être | B.7.2. In de veronderstelling dat de aan het Hof voorgelegde bepaling, |
trouvé dans la disposition soumise à la Cour, l'article 206 du C.I.R. | artikel 206 van het W.I.B. 92, ten grondslag zou liggen aan die |
1992 - et non dans l'article 208, alinéa 1er, du même Code qui prévoit | identieke behandeling - en niet artikel 208, eerste lid, van hetzelfde |
de façon expresse ce traitement identique, mais n'est, par contre, pas | Wetboek, dat uitdrukkelijk in die identieke behandeling voorziet maar |
déféré à la Cour -, il y a lieu de vérifier si les sociétés en état de | daarentegen niet aan het Hof is voorgelegd -, moet worden onderzocht |
liquidation et celles qui ne le sont pas se trouvaient, au regard des | of vennootschappen in vereffening en zij die het niet zijn zich ten |
critères retenus par l'article 206, § 1er, alinéa 2, de l'objectif que | aanzien van de criteria vervat in artikel 206, § 1, tweede lid, de met |
cette disposition poursuivait et des effets de sa mise en oeuvre, dans | die bepaling nagestreefde doelstelling en de gevolgen van de |
une situation à ce point différente que le législateur était tenu, | tenuitvoerlegging ervan, in een situatie bevonden die dermate |
verschillend is dat de wetgever verplicht was, op straffe van | |
sous peine de violer le principe d'égalité, de traiter différemment | schending van het gelijkheidsbeginsel, de eerste categorie anders te |
les premières par rapport aux secondes. | behandelen dan de tweede. |
La Cour observe tout d'abord que la nécessité éventuelle de traiter | Het Hof merkt in de eerste plaats op dat de eventuele noodzaak om de |
différemment les sociétés en liquidation ne porte, par hypothèse, que | vennootschappen in vereffening verschillend te behandelen per |
sur une partie d'entre elles : en effet, celles qui, pour l'exercice | definitie enkel een deel van die vennootschappen betreft : de |
fiscal considéré, réalisent un résultat négatif ne seront de toute | vennootschappen met een negatief resultaat voor het betrokken |
façon pas redevables d'un impôt pour ledit exercice, de telle sorte | belastingjaar zullen immers hoe dan ook geen belasting moeten betalen |
que la question de savoir si leurs pertes antérieures, préalablement | voor dat boekjaar, zodat de vraag of hun vorige verliezen, vóór de |
au calcul de l'impôt, peuvent être déduites intégralement ou seulement | berekening van de belasting, integraal of slechts gedeeltelijk kunnen |
pour partie est sans intérêt. | worden afgetrokken geen belang heeft. |
En dehors de cette hypothèse - et donc en considérant la situation des | Buiten dat geval - waarbij dus wordt uitgegaan van de situatie van |
sociétés en liquidation qui dégagent néanmoins un bénéfice net pour | vennootschappen in vereffening die desalniettemin een nettowinst |
l'exercice considéré -, un tel bénéfice net ne donnera lieu à aucune | boeken voor het betrokken boekjaar - zal een dergelijke nettowinst |
restriction de déductibilité des pertes antérieures s'il reste | niet tot enige beperking van de aftrekbaarheid van vorige verliezen |
inférieur ou égal à 20 millions, dès lors que le montant maximal de | leiden, indien zij minder bedraagt dan of gelijk is aan 20 miljoen, |
déduction est précisément fixé à 20 millions. Une telle hypothèse ne | aangezien het maximaal aftrekbare bedrag precies is vastgesteld op 20 |
peut être considérée comme inhabituelle, s'agissant de sociétés en liquidation. | miljoen. Een dergelijk geval kan niet als ongewoon worden beschouwd |
En dehors des deux hypothèses précitées, reste donc à considérer la | wanneer het om vennootschappen in vereffening gaat. |
situation où une société, en état de liquidation, dégagerait un | Naast de twee voormelde gevallen is er bijgevolg nog de situatie |
bénéfice net supérieur à 20 millions : la situation d'une telle | waarin een vennootschap in vereffening een nettowinst van meer dan 20 |
société ne se différencie pas fondamentalement, en particulier au | miljoen zou boeken : de situatie van een dergelijke vennootschap |
regard de l'objectif budgétaire poursuivi par la disposition en cause, | verschilt niet fundamenteel, in het bijzonder ten aanzien van de met |
de celle d'une société qui n'est pas en liquidation et qui dégagerait | de in het geding zijnde bepaling nagestreefde begrotingsdoelstelling, |
un bénéfice net d'un montant analogue. Sous cet angle, il ne se | van die van een vennootschap die niet in vereffening is en die een |
nettowinst zou maken voor een vergelijkbaar bedrag. Uit dat oogpunt | |
justifierait pas que la limite de déductibilité joue dans un cas et | zou het niet verantwoord zijn dat de aftrekbeperking in het ene geval |
non dans l'autre. | wel geldt en in het andere geval niet. |
B.7.3. La première question préjudicielle appelle une réponse | B.7.3. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden |
négative. | beantwoord. |
Quant à la seconde question préjudicielle | Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag |
B.8. Cette question préjudicielle porte sur l'article 10, alinéa 2, de | B.8. Deze prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 10, tweede |
la loi du 4 avril 1995, et sur l'article 206, § 1er, alinéa 2, du | lid, van de wet van 4 april 1995, en op artikel 206, § 1, tweede lid, |
C.I.R. 1992. | van het W.I.B. 92. |
Le juge a quo demande à la Cour s'il est compatible avec le principe | De verwijzende rechter vraagt het Hof of het feit dat, krachtens die |
d'égalité que, en vertu de ces dispositions et en ce qui concerne | bepalingen en wat het aanslagjaar 1997 betreft, de vorige verliezen |
l'exercice d'imposition 1997, les pertes antérieures se rattachant à | |
l'exercice 1996 puissent être déduites intégralement du bénéfice net | die verbonden zijn aan het jaar 1996 integraal kunnen worden |
afférent à l'exercice 1997, quel que soit le montant de ce bénéfice | afgetrokken van de nettowinst die betrekking heeft op het jaar 1997, |
net, alors que, pour les pertes se rattachant à des exercices | ongeacht het bedrag van die nettowinst verenigbaar is met het |
gelijkheidsbeginsel, terwijl, voor de verliezen die verbonden zijn aan | |
antérieurs à celui de 1996, l'application de l'article 206, § 1er, | jaren vóór 1996, de toepassing van artikel 206, § 1, tweede lid, van |
alinéa 2, du C.I.R. 1992 conduit à un pourcentage de déductibilité - | het W.I.B. 1992, aanleiding geeft tot een aftrekbaarheidspercentage - |
rapporté au bénéfice net - qui sera fonction du montant de ce bénéfice | dat in verhouding staat tot de nettowinst - dat afhangt van het bedrag |
- donc variable et, le cas échéant, inférieur à 100 p.c. de ce bénéfice. | van die winst - en dus variabel is en, in voorkomend geval, minder bedraagt dan 100 pct. van die winst. |
B.9. Il résulte des travaux préparatoires que le législateur a voulu, | B.9. Uit de parlementaire voorbereiding vloeit voort dat de wetgever, |
d'une part, supprimer les limites à la déduction des pertes | enerzijds, de perken heeft willen afschaffen die aan de aftrek van de |
antérieures pour ne plus priver les entreprises d'une partie de leurs | vroegere verliezen waren gesteld om de ondernemingen niet langer een |
moyens d'investissement, ce qui était dommageable pour l'économie et | gedeelte van hun investeringsmiddelen te ontzeggen, hetgeen schadelijk |
le développement de grands projets d'investissement, et, d'autre part, | was voor de economie en voor de ontwikkeling van grote |
tenir compte de l'impact budgétaire de cette mesure, en modulant dans | investeringsprojecten, en dat hij, anderzijds, rekening heeft willen |
houden met het budgettaire weerslag van die maatregel, door de | |
le temps son entrée en vigueur. Ainsi, sur ce dernier point, a-t-il | inwerkingtreding ervan in de tijd te spreiden. Zo werd, wat dit |
été précisé : | laatste punt betreft, het volgende gepreciseerd : |
« Le ministre fait remarquer qu'une imputation illimitée des pertes | « De minister merkt op dat een volledige recuperatie van alle vroegere |
antérieures entraînerait un coût budgétaire sensible. L'amendement du | schulden een te zware kostprijs zou meebrengen voor de begroting. Het |
Gouvernement constitue déjà une amélioration par rapport au texte | regeringsamendement is reeds een verbetering ten opzichte van de |
initial. Pour les nouvelles pertes, subies au cours de l'exercice | oorspronkelijke tekst. Voor de nieuwe verliezen die men zal lijden in |
d'imposition 1996, il n'y aura plus de limitation à la récupération | het aanslagjaar 1996, wordt er in de toekomst geen beperking meer |
pour l'avenir. | gesteld op de recuperatie ervan. |
La question était de savoir ce qu'il fallait faire des pertes | De vraag is gerezen wat er moest gebeuren met de verliezen van vóór |
antérieures à l'exercice d'imposition 1996. Le Gouvernement a prévu | het aanslagjaar 1996. De Regering heeft dan ook een overgangsfase |
pour celles-ci une phase de transition. Telle est la portée de | ingelost [lees : ingelast] . Dat is de strekking van het amendement. |
l'amendement. Les pertes antérieures à l'exercice 1996 pourront être | De verliezen van vóór het boekjaar 1996 kunnen zonder onderscheid met |
récupérées sans distinction avec les nouvelles à partir de l'exercice | de nieuwe opgelopene gerecupereerd worden vanaf het aanslagjaar 1998. |
d'imposition 1998. » (Doc. parl. , Sénat, 1994-1995, no 1304-2, pp. 15 | » (Parl. St. , Senaat, 1994-1995, nr. 1304-2, pp. 15 tot 18) |
à 18) B.10. C'est au législateur qu'il appartient de déterminer les | B.10. Het staat aan de wetgever te bepalen welke doelstellingen hij op |
objectifs qu'il entend poursuivre en matière fiscale. Il peut se | fiscaal vlak wil nastreven. Hij vermag zich terzelfder tijd erom te |
soucier à la fois de promouvoir les investissements et de limiter | bekommeren de investeringen aan te moedigen en de eruit voortvloeiende |
l'impact budgétaire qui en résulte. La Cour doit cependant vérifier si | budgettaire weerslag te beperken. Het Hof dient evenwel te onderzoeken |
la mesure prise par le législateur peut se justifier objectivement et raisonnablement au regard de ces objectifs. | of de door de wetgever genomen maatregel, objectief en in redelijkheid |
B.11. La loi du 4 avril 1995, en distinguant, en ce qui concerne | kan worden verantwoord ten aanzien van die doelstellingen. |
l'exercice d'imposition 1997, les pertes antérieures éprouvées au | B.11. Doordat, wat het aanslagjaar 1997 betreft, een onderscheid wordt |
cours des exercices sociaux qui se rattachent à l'exercice | gemaakt tussen verliezen geleden in de loop van boekjaren verbonden |
d'imposition 1996 et celles qui se rattachent à un exercice | aan het aanslagjaar 1996 en verliezen die verbonden zijn aan een |
d'imposition antérieur, a retenu un critère de différenciation | aanslagjaar dat eraan voorafgaat, is in de wet van 4 april 1995 een |
objectif : les premières constituent en effet des pertes se rattachant | objectief differentiatiecriterium in aanmerking genomen : de |
à un exercice d'imposition (1996) qui, à la date de publication de la | eerstgenoemde verliezen zijn immers verbonden aan een aanslagjaar |
loi du 4 avril 1995 - le 23 mai 1995 -, n'était pas définitivement | (1996) dat op de datum van bekendmaking van de wet van 4 april 1995 - |
clôturé, à l'inverse des pertes qui se rattachent aux exercices | 23 mei 1995 - niet definitief was afgesloten, in tegenstelling tot de |
d'imposition 1995 et antérieurs. | verliezen die verbonden zijn aan het aanslagjaar 1995 en de voorgaande |
aanslagjaren. | |
En supprimant, en ce qui concerne l'exercice d'imposition 1997, la | Doordat de wetgever, wat het aanslagjaar 1997 betreft, de beperking |
limitation de déductibilité des pertes antérieures qui se rattachent | van aftrekbaarheid van de verliezen die verbonden zijn aan het |
au seul exercice d'imposition 1996, sans étendre cette mesure aux | aanslagjaar 1996 opheft, zonder die maatregel uit te breiden naar de |
pertes qui se rattachent aux exercices 1995 ou antérieurs, le | verliezen die verbonden zijn aan het aanslagjaar 1995 of de voorgaande |
aanslagjaren, heeft hij een maatregel genomen die pertinent is ten | |
législateur a pris une mesure pertinente au regard du double objectif | aanzien van de tweevoudige doelstelling die hij nastreefde, namelijk |
qu'il poursuivait, à savoir supprimer une mesure jugée « | de opheffing van een maatregel die, volgens budgettair aanvaardbare |
anti-économique » selon des modalités supportables sur le plan | voorwaarden, als « anti-economisch » werd beschouwd. |
budgétaire. Cette mesure n'apparaît pas avoir des effets disproportionnés à | Die maatregel lijkt geen onevenredige gevolgen te hebben voor de |
l'égard des sociétés dont tout ou partie des pertes auraient été | vennootschappen waarvan alle verliezen of een gedeelte ervan zouden |
éprouvées lors d'exercices sociaux qui se rattachent à l'exercice | geleden gedurende boekjaren die verbonden zijn aan het aanslagjaar |
d'imposition 1995 ou à ceux qui le précèdent. Elle n'a d'effet | 1995 of aan de aanslagjaren die daaraan voorafgaan. Hij heeft slechts |
pratique qu'à l'égard des sociétés dont le total de ces pertes | een praktisch gevolg voor die vennootschappen waarvoor het |
antérieures (autres que celles se rattachant à l'exercice 1996) | totaalbedrag van die vorige verliezen (die niet verbonden zijn aan het |
excéderait 20 millions de francs. Par ailleurs, il ressort des travaux | aanslagjaar 1996) hoger zou zijn dan 20 miljoen frank. Overigens |
préparatoires cités en B.9 que ces mêmes pertes antérieures à 1996, au | blijkt uit de in B.9 geciteerde parlementaire voorbereiding dat |
delà de la limitation de déductibilité qui leur reste applicable pour | diezelfde aan 1996 voorafgaande verliezen, naast de beperking van |
aftrekbaarheid die erop van toepassing blijft voor het aanslagjaar | |
l'exercice d'imposition 1997, pourront faire l'objet d'une déduction | 1997, zonder beperking zullen kunnen worden afgetrokken vanaf het |
sans limite à partir de l'exercice d'imposition 1998. | aanslagjaar 1998. |
B.12. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.12. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 206, § 1er, alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus | Artikel 206, § 1, tweede lid, van het Wetboek van de |
1992, avant son abrogation par l'article 4, 1o, de la loi du 4 avril | inkomstenbelastingen 1992, vóór de opheffing ervan bij artikel 4, 1o, |
1995 portant des dispositions fiscales et financières, et l'article | |
10, alinéa 2, de la même loi du 4 avril 1995 ne violent pas les | van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële bepalingen, |
en artikel 10, tweede lid, van dezelfde wet van 4 april 1995, schenden | |
articles 10 et 11 de la Constitution. | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 30 avril 2003. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 30 april 2003. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior | M. Melchior |