Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 52/2003 du 30 avril 2003 Numéro du rôle : 2375 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 206, § 1 er , alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus 1992 et à l'article 10, alinéa 2, d La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, R(...)"
Extrait de l'arrêt n° 52/2003 du 30 avril 2003 Numéro du rôle : 2375 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 206, § 1 er , alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus 1992 et à l'article 10, alinéa 2, d La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, R(...) Uittreksel uit arrest nr. 52/2003 van 30 april 2003 Rolnummer : 2375 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 206, § 1, tweede lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 en artikel 10, tweede lid, van de wet van Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 52/2003 du 30 avril 2003 Uittreksel uit arrest nr. 52/2003 van 30 april 2003
Numéro du rôle : 2375 Rolnummer : 2375
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 206, § 1er, In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 206, § 1, tweede
alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus 1992 et à l'article 10, lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 en artikel 10,
alinéa 2, de la loi du 4 avril 1995 portant des dispositions fiscales tweede lid, van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële
et financières, posées par le Tribunal de première instance de Bruxelles. bepalingen, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
François, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et E. Derycke, L. François, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Snappe en E. Derycke,
assistée du greffier P.-Y Dutilleux, présidée par le président M. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Melchior, voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles I. Onderwerp van de prejudiciële vragen
Par jugement du 21 février 2002 en cause de la S.A. Bunge contre Bij vonnis van 21 februari 2002 in zake de n.v. Bunge tegen de
l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof
d'arbitrage le 27 février 2002, le Tribunal de première instance de is ingekomen op 27 februari 2002, heeft de Rechtbank van eerste aanleg
Bruxelles a posé les questions préjudicielles suivantes : te Brussel de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. La disposition de l'article 206, § 1er, alinéa 2, du Code des « 1. Schond de bepaling van artikel 206, § 1, tweede lid, van het
impôts sur les revenus 1992, introduite originairement dans l'article Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, oorspronkelijk in artikel
114 du Code des impôts sur les revenus 1964 par l'article 34, 1o, de 114 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964 ingevoerd bij
la loi du 20 juillet 1991 portant des dispositions budgétaires, artikel 34, 1o, van de wet van 20 juli 1991 houdende
abrogée à partir de l'exercice d'imposition 1998 par l'article 4, 1o, begrotingsbepalingen, opgeheven vanaf het aanslagjaar 1998 door
de la loi du 4 avril 1995 portant des dispositions fiscales et artikel 4, 1o, van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en
financières, violait-elle les articles 10 et 11 de la Constitution en financiële bepalingen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat
tant qu'elle faisait varier la déduction des pertes antérieures de la zij de aftrek van de vorige verliezen van de belastbare grondslag in
base imposable à l'impôt des sociétés entre 100 et 50 % du bénéfice de vennootschapsbelasting deed variëren tussen 100 en 50 pct. van de
selon l'importance de ce dernier, winst naar gelang van de omvang ervan,
- sans avoir égard au rapport existant entre le bénéfice et les pertes - zonder rekening te houden met de verhouding tussen de winst en de
accumulées, gecumuleerde verliezen,
- sans avoir égard au fait que la limitation de la déduction des - zonder rekening te houden met het feit dat de beperking van de
pertes antérieures était appelée à s'appliquer en proportion inverse aftrek van vorige verliezen diende te worden toegepast in omgekeerde
de l'importance du bénéfice et partant de la capacité contributive, verhouding tot de omvang van de winst en derhalve tot de draagkracht,
- et en soumettant les sociétés dont la liquidation est en cours, - en door de vennootschappen die in vereffening zijn, zoals de andere
comme les autres sociétés, à cette limitation de déduction ? vennootschappen, aan die beperking van de aftrek te onderwerpen ?
2. Les dispositions combinées de l'article 10, alinéa 2, de la loi du 2. Schonden de in samenhang gelezen bepalingen van artikel 10, tweede
4 avril 1995 portant des dispositions fiscales et financières et de lid, van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële
l'article 206, § 1er, alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus bepalingen en van artikel 206, § 1, tweede lid, van het Wetboek van de
1992, violaient-elles les articles 10 et 11 de la Constitution en tant inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet
qu'elles faisaient varier pour l'exercice d'imposition 1997 la doordat zij voor het aanslagjaar 1997 de aftrek van vorige verliezen
déduction des pertes antérieures de la base imposable à l'impôt des van de belastbare grondslag in de vennootschapsbelasting deden
sociétés entre, d'une part, 100 % du bénéfice pour les seules pertes variëren tussen, enerzijds, 100 pct. van de winst enkel voor de
éprouvées au cours d'exercices sociaux se rattachant à l'exercice verliezen geleden in de loop van de boekjaren verbonden aan het
d'imposition 1996 et, d'autre part, 100 à 50 % du bénéfice pour les aanslagjaar 1996 en, anderzijds, 100 tot 50 pct. van de winst voor de
pertes éprouvées au cours d'exercices sociaux se rattachant à des verliezen geleden in de loop van de boekjaren verbonden aan
exercices d'imposition antérieurs à l'exercice d'imposition 1996 ? » aanslagjaren voorafgaand aan het aanslagjaar 1996 ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
Les dispositions en cause De in het geding zijnde bepalingen
B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 206, § 1er, B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 206, § 1,
alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus 1992 (en abrégé C.I.R. tweede lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (W.I.B.
1992), tel qu'il disposait avant son abrogation par l'article 4, 1o, 1992), zoals het luidde vóór de opheffing ervan bij artikel 4, 1o, van
de la loi du 4 avril 1995, ainsi que sur l'article 10 de cette de wet van 4 april 1995, en op artikel 10 van die laatst vermelde wet,
dernière loi, qui précise la date d'entrée en vigueur de cette abrogation. dat de datum van inwerkingtreding van die opheffing preciseert.
B.1.2. L'article 206, § 1er, alinéa 2, du C.I.R. 1992 a été introduit B.1.2. Artikel 206, § 1, tweede lid, van het W.I.B. 1992 is ingevoegd
par l'article 34, 1o, de la loi du 20 juillet 1991 portant des bij artikel 34, 1o, van de wet van 20 juli 1991 houdende
dispositions budgétaires. begrotingsbepalingen.
L'article 206, § 1er, - dont seul l'alinéa 2 est en cause - disposait Artikel 206, § 1, - waarvan alleen het tweede lid in het geding is -
: bepaalde :
«

Art. 206.§ 1er. Les pertes professionnelles antérieures sont

«

Art. 206.§ 1. Vorige beroepsverliezen worden achtereenvolgens van

successivement déduites des revenus professionnels de chacune des de winst van elk volgende belastbare tijdperk afgetrokken.
périodes imposables suivantes. De aftrek mag per belastbaar tijdperk in geen geval meer bedragen dan
La déduction ne peut en aucun cas dépasser, par période imposable, 20 20 miljoen frank of, wanneer de winst na toepassing van de artikelen
millions de francs ou, lorsque le montant des bénéfices après
application des articles 202 à 205 excède 40 millions de francs, la 202 tot 205, meer dan 40 miljoen frank bedraagt, de helft van die
moitié de ce montant. » winst. »
B.1.3. L'article 206, § 1er, alinéa 2, a été abrogé par l'article 4, 1o, B.1.3. Artikel 206, § 1, tweede lid, is opgeheven bij artikel 4, 1o,
de la loi du 4 avril 1995 portant des dispositions fiscales et van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële bepalingen.
financières. L'article 10 de cette même loi dispose : Artikel 10 van diezelfde wet bepaalt :
«

Art. 10.L'article 4, 1o, entre en vigueur à partir de l'exercice

«

Art. 10.Artikel 4, 1o, treedt in werking vanaf het aanslagjaar

d'imposition 1998. 1998.
Pour l'exercice d'imposition 1997, la limitation de la déduction des Voor het aanslagjaar 1997 wordt de beperking van de aftrek van vorige
pertes antérieures prévue par l'article 206, § 1er, alinéa 2, du Code verliezen als vermeld in artikel 206, § 1, tweede lid, van het Wetboek
des impôts sur les revenus 1992, n'est pas applicable aux pertes van de inkomstenbelastingen 1992, niet toegepast op de verliezen
éprouvées au cours d'exercices sociaux se rattachant à l'exercice geleden in de loop van de boekjaren verbonden aan het aanslagjaar
d'imposition 1996. » 1996. »
Quant au fond Ten gronde
B.2.1. Les deux questions préjudicielles interrogent la Cour sur la B.2.1. In de beide prejudiciële vragen wordt het Hof gevraagd of de
compatibilité, dans la mesure indiquée ci-dessous, des dispositions voormelde bepalingen, in de hierna aangegeven mate, bestaanbaar zijn
précitées avec les articles 10 et 11 de la Constitution. met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.2.2. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée B.2.2. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene
générale. Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong
l'origine. Ils sont également applicables en matière fiscale, ce que ervan. Zij zijn eveneens toepasselijk in fiscale aangelegenheden, wat
confirme d'ailleurs l'article 172 de la Constitution, lequel fait une overigens wordt bevestigd door artikel 172 van de Grondwet, dat een
application particulière du principe d'égalité formulé à l'article 10. bijzondere toepassing inhoudt van het in artikel 10 vervatte gelijkheidsbeginsel.
Quant à la première question préjudicielle Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag
B.3. La Cour est interrogée sur la constitutionnalité de l'article B.3. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de grondwettigheid van
206, § 1er, alinéa 2, du C.I.R. 1992, considérée sur deux plans. artikel 206, § 1, tweede lid, van het W.I.B. 1992, uit twee oogpunten.
D'une part, en ce qu'il avait pour effet de faire varier la Enerzijds, doordat het tot gevolg had de aftrekbaarheid van vorige
déductibilité des pertes antérieures en fonction de l'importance du verliezen te laten variëren naar gelang van de omvang van de winst van
bénéfice des sociétés - dans une fourchette allant de 100 à 50 p.c. de de vennootschappen - binnen een marge gaande van 100 tot 50 pct. van
ce bénéfice -, sans avoir égard à la capacité contributive des die winst -, zonder rekening te houden met de financiële draagkracht
sociétés. van de vennootschappen.
D'autre part, en ce que les sociétés en cours de liquidation étaient Anderzijds, doordat de vennootschappen in vereffening, evenals de
soumises à la même limite de déductibilité des pertes antérieures, au vennootschappen die zich niet in die situatie bevonden, onderworpen
même titre que celles qui n'étaient pas dans cette situation. waren aan dezelfde beperking van de aftrekbaarheid van vorige
B.4. Comme il ressort des travaux préparatoires, le législateur, en verliezen. B.4. Zoals blijkt uit de parlementaire voorbereiding, streefde de
limitant la déductibilité dans le chef des sociétés des pertes wetgever, door ten aanzien van de vennootschappen de aftrekbaarheid
antérieures, poursuivait un objectif de nature budgétaire : van vorige verliezen te beperken, een begrotingsdoelstelling na :
« L'article 34, 1o, est une mesure purement budgétaire. La limitation « Artikel 34, 1o, is een louter budgettaire maatregel. De beperking
de la déductibilité des pertes jusqu'à concurrence de 50 p.c. des van de aftrekbaarheid van de verliezen ten belope van 50 pct. van de
bénéfices est une mesure budgétaire. En fait on étale la déduction des winst, is een budgettaire maatregel. In feite wordt de aftrek van
pertes. » (Doc. parl. , Sénat, 1990-1991, no 1403-3, p. 16; cf. verliezen gespreid. » (Parl. St. , Senaat, 1990-1991, nr. 1403/3, p.
également Doc. parl. , Chambre, 1990-1991, no 1641/10, p. 55) 16; cf. eveneens Parl. St. , Kamer, 1990-1991, nr. 1641/10, p. 55)
B.5. En retenant des critères de déductibilité des pertes antérieures B.5. Doordat de wetgever criteria van aftrekbaarheid van vorige
qui ont pour effet de faire dépendre le pourcentage de ces pertes verliezen in aanmerking neemt die tot gevolg hebben dat het percentage
annuellement déductibles de la hauteur du bénéfice net des van die jaarlijks aftrekbare verliezen afhankelijk wordt gemaakt van
entreprises, le législateur retient un critère objectif de de omvang van de nettowinst van de ondernemingen, opteert hij voor een
différenciation. objectief differentiatiecriterium.
Par ailleurs, en ce qu'il a prévu que la déductibilité des pertes Bovendien heeft de wetgever, door te bepalen dat de aftrekbaarheid van
antérieures ne peut, annuellement, excéder la moitié du bénéfice net vorige verliezen jaarlijks niet méér mag bedragen dan de helft van de
de la société ou 20 millions d'anciens francs - selon que le bénéfice nettowinst van de vennootschap, of 20 miljoen oude franken -
de celle-ci excède ou non les 40 millions de francs -, le législateur a pris une mesure qui, compte tenu de l'étalement dans le temps de la déductibilité qui en résulte, est pertinente au regard de l'objectif budgétaire, l'impact budgétaire ayant été chiffré, lors des travaux préparatoires, à un montant de 4,5 milliards d'anciens francs (Doc. parl. , Chambre, 1990-1991, no 1641/10, p. 55). Il y a lieu toutefois de vérifier si une telle mesure n'est pas disproportionnée. naargelang de winst van de vennootschap al dan niet meer bedraagt dan 40 miljoen frank -, een maatregel genomen die, rekening houdend met de daaruit volgende spreiding van de aftrek in de tijd, pertinent is ten aanzien van de begrotingsdoelstelling, aangezien de budgettaire weerslag tijdens de parlementaire voorbereiding op een bedrag van 4,5 miljard frank werd geraamd (Parl. St. , Kamer, 1990-1991, nr. 1641/10, p. 55). Er moet echter worden onderzocht of een dergelijke maatregel niet onevenredig is. B.6. Er dient in de eerste plaats te worden opgemerkt dat, zoals de Regering tijdens de parlementaire voorbereiding uitdrukkelijk heeft onderstreept (Parl. St ., Senaat, 1990-1991, nr. 1403-3, p. 14), de wetgever, door het maximumbedrag van de jaarlijks aftrekbare vorige
B.6. Il y a lieu de relever tout d'abord que, en fixant à 20 millions verliezen op 20 miljoen vast te stellen - wanneer de nettowinst minder
le montant maximal des pertes antérieures annuellement déductibles -
lorsque le bénéfice net est inférieur à 40 millions de francs -, le bedraagt dan 40 miljoen frank -, voor alle vennootschappen waarvan de
législateur prive d'effet la limitation de déductibilité pour toutes
les sociétés dont le bénéfice net est inférieur ou égal à 20 millions, nettowinst minder bedraagt dan of gelijk is aan 20 miljoen, de
ce qu'a expressément souligné le Gouvernement lors des travaux
préparatoires (Doc. parl. , Sénat, 1990-1991, no 1403-3, p. 14); pour aftrekbeperking iedere werking ontneemt; voor een groot aantal kleine
bon nombre de petites ou moyennes entreprises, les pertes antérieures of middelgrote ondernemingen blijven de vorige verliezen dan ook
restent dès lors intégralement déductibles. integraal aftrekbaar.
Par ailleurs, comme le relèvent expressément les travaux préparatoires Zoals uitdrukkelijk wordt opgemerkt in de in B.4 aangehaalde
cités en B.4, la mesure a pour objet non de priver les sociétés du parlementaire voorbereiding, heeft de maatregel overigens niet tot
droit de déduire des pertes qu'elles auraient antérieurement subies doel de vennootschappen het recht te ontnemen om verliezen af te
mais, seulement, d'étaler dans le temps la déductibilité de ces trekken die zij voordien zouden hebben geleden, maar enkel om de
pertes. L'avantage fiscal que représente cette déductibilité n'est aftrekbaarheid van die verliezen in de tijd te spreiden. Het fiscale
donc pas réduit, mais le cas échéant - si le bénéfice net est voordeel van die aftrekbaarheid wordt dus niet beperkt, maar in
supérieur à 20 millions - partiellement différé dans le temps. voorkomend geval - indien de nettowinst meer bedraagt dan 20 miljoen
frank - gedeeltelijk uitgesteld.
Enfin, contrairement à ce que soutient la requérante devant le juge a Ten slotte heeft de wetgever, in tegenstelling tot wat de verzoekende
quo , en établissant le revenu taxable en fonction du bénéfice de partij voor de verwijzende rechter beweert, doordat hij het belastbare
l'exercice, tout en permettant de déduire au moins la moitié des inkomen vaststelt op grond van de winst van het boekjaar, met de
pertes des années antérieures, le législateur a tenu compte de la mogelijkheid om ten minste de helft van de verliezen van de voorgaande
capacité contributive de la société mais en organisant éventuellement jaren af te trekken, rekening gehouden met de financiële draagkracht
l'étalement dans le temps de l'avantage fiscal de cette déduction. van de vennootschap, waarbij hij echter het fiscale voordeel van die
aftrek eventueel in de tijd kan spreiden.
B.7.1. Dans la première question préjudicielle, le juge a quo B.7.1. In de eerste prejudiciële vraag stelt de verwijzende rechter
interroge également la Cour sur le caractère éventuellement het Hof eveneens een vraag over het eventueel discriminerende karakter
discriminatoire de la même disposition, en ce que la limite de van diezelfde bepaling, doordat de beperking van aftrekbaarheid van
déductibilité des pertes antérieures s'appliquait de façon vorige verliezen zonder onderscheid van toepassing was op de
indifférenciée aux sociétés en liquidation et à celles qui ne vennootschappen in vereffening en de vennootschappen die niet in
l'étaient pas. vereffening waren.
B.7.2. A supposer que le siège de ce traitement identique puisse être B.7.2. In de veronderstelling dat de aan het Hof voorgelegde bepaling,
trouvé dans la disposition soumise à la Cour, l'article 206 du C.I.R. artikel 206 van het W.I.B. 92, ten grondslag zou liggen aan die
1992 - et non dans l'article 208, alinéa 1er, du même Code qui prévoit identieke behandeling - en niet artikel 208, eerste lid, van hetzelfde
de façon expresse ce traitement identique, mais n'est, par contre, pas Wetboek, dat uitdrukkelijk in die identieke behandeling voorziet maar
déféré à la Cour -, il y a lieu de vérifier si les sociétés en état de daarentegen niet aan het Hof is voorgelegd -, moet worden onderzocht
liquidation et celles qui ne le sont pas se trouvaient, au regard des of vennootschappen in vereffening en zij die het niet zijn zich ten
critères retenus par l'article 206, § 1er, alinéa 2, de l'objectif que aanzien van de criteria vervat in artikel 206, § 1, tweede lid, de met
cette disposition poursuivait et des effets de sa mise en oeuvre, dans die bepaling nagestreefde doelstelling en de gevolgen van de
une situation à ce point différente que le législateur était tenu, tenuitvoerlegging ervan, in een situatie bevonden die dermate
verschillend is dat de wetgever verplicht was, op straffe van
sous peine de violer le principe d'égalité, de traiter différemment schending van het gelijkheidsbeginsel, de eerste categorie anders te
les premières par rapport aux secondes. behandelen dan de tweede.
La Cour observe tout d'abord que la nécessité éventuelle de traiter Het Hof merkt in de eerste plaats op dat de eventuele noodzaak om de
différemment les sociétés en liquidation ne porte, par hypothèse, que vennootschappen in vereffening verschillend te behandelen per
sur une partie d'entre elles : en effet, celles qui, pour l'exercice definitie enkel een deel van die vennootschappen betreft : de
fiscal considéré, réalisent un résultat négatif ne seront de toute vennootschappen met een negatief resultaat voor het betrokken
façon pas redevables d'un impôt pour ledit exercice, de telle sorte belastingjaar zullen immers hoe dan ook geen belasting moeten betalen
que la question de savoir si leurs pertes antérieures, préalablement voor dat boekjaar, zodat de vraag of hun vorige verliezen, vóór de
au calcul de l'impôt, peuvent être déduites intégralement ou seulement berekening van de belasting, integraal of slechts gedeeltelijk kunnen
pour partie est sans intérêt. worden afgetrokken geen belang heeft.
En dehors de cette hypothèse - et donc en considérant la situation des Buiten dat geval - waarbij dus wordt uitgegaan van de situatie van
sociétés en liquidation qui dégagent néanmoins un bénéfice net pour vennootschappen in vereffening die desalniettemin een nettowinst
l'exercice considéré -, un tel bénéfice net ne donnera lieu à aucune boeken voor het betrokken boekjaar - zal een dergelijke nettowinst
restriction de déductibilité des pertes antérieures s'il reste niet tot enige beperking van de aftrekbaarheid van vorige verliezen
inférieur ou égal à 20 millions, dès lors que le montant maximal de leiden, indien zij minder bedraagt dan of gelijk is aan 20 miljoen,
déduction est précisément fixé à 20 millions. Une telle hypothèse ne aangezien het maximaal aftrekbare bedrag precies is vastgesteld op 20
peut être considérée comme inhabituelle, s'agissant de sociétés en liquidation. miljoen. Een dergelijk geval kan niet als ongewoon worden beschouwd
En dehors des deux hypothèses précitées, reste donc à considérer la wanneer het om vennootschappen in vereffening gaat.
situation où une société, en état de liquidation, dégagerait un Naast de twee voormelde gevallen is er bijgevolg nog de situatie
bénéfice net supérieur à 20 millions : la situation d'une telle waarin een vennootschap in vereffening een nettowinst van meer dan 20
société ne se différencie pas fondamentalement, en particulier au miljoen zou boeken : de situatie van een dergelijke vennootschap
regard de l'objectif budgétaire poursuivi par la disposition en cause, verschilt niet fundamenteel, in het bijzonder ten aanzien van de met
de celle d'une société qui n'est pas en liquidation et qui dégagerait de in het geding zijnde bepaling nagestreefde begrotingsdoelstelling,
un bénéfice net d'un montant analogue. Sous cet angle, il ne se van die van een vennootschap die niet in vereffening is en die een
nettowinst zou maken voor een vergelijkbaar bedrag. Uit dat oogpunt
justifierait pas que la limite de déductibilité joue dans un cas et zou het niet verantwoord zijn dat de aftrekbeperking in het ene geval
non dans l'autre. wel geldt en in het andere geval niet.
B.7.3. La première question préjudicielle appelle une réponse B.7.3. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden
négative. beantwoord.
Quant à la seconde question préjudicielle Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag
B.8. Cette question préjudicielle porte sur l'article 10, alinéa 2, de B.8. Deze prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 10, tweede
la loi du 4 avril 1995, et sur l'article 206, § 1er, alinéa 2, du lid, van de wet van 4 april 1995, en op artikel 206, § 1, tweede lid,
C.I.R. 1992. van het W.I.B. 92.
Le juge a quo demande à la Cour s'il est compatible avec le principe De verwijzende rechter vraagt het Hof of het feit dat, krachtens die
d'égalité que, en vertu de ces dispositions et en ce qui concerne bepalingen en wat het aanslagjaar 1997 betreft, de vorige verliezen
l'exercice d'imposition 1997, les pertes antérieures se rattachant à
l'exercice 1996 puissent être déduites intégralement du bénéfice net die verbonden zijn aan het jaar 1996 integraal kunnen worden
afférent à l'exercice 1997, quel que soit le montant de ce bénéfice afgetrokken van de nettowinst die betrekking heeft op het jaar 1997,
net, alors que, pour les pertes se rattachant à des exercices ongeacht het bedrag van die nettowinst verenigbaar is met het
gelijkheidsbeginsel, terwijl, voor de verliezen die verbonden zijn aan
antérieurs à celui de 1996, l'application de l'article 206, § 1er, jaren vóór 1996, de toepassing van artikel 206, § 1, tweede lid, van
alinéa 2, du C.I.R. 1992 conduit à un pourcentage de déductibilité - het W.I.B. 1992, aanleiding geeft tot een aftrekbaarheidspercentage -
rapporté au bénéfice net - qui sera fonction du montant de ce bénéfice dat in verhouding staat tot de nettowinst - dat afhangt van het bedrag
- donc variable et, le cas échéant, inférieur à 100 p.c. de ce bénéfice. van die winst - en dus variabel is en, in voorkomend geval, minder bedraagt dan 100 pct. van die winst.
B.9. Il résulte des travaux préparatoires que le législateur a voulu, B.9. Uit de parlementaire voorbereiding vloeit voort dat de wetgever,
d'une part, supprimer les limites à la déduction des pertes enerzijds, de perken heeft willen afschaffen die aan de aftrek van de
antérieures pour ne plus priver les entreprises d'une partie de leurs vroegere verliezen waren gesteld om de ondernemingen niet langer een
moyens d'investissement, ce qui était dommageable pour l'économie et gedeelte van hun investeringsmiddelen te ontzeggen, hetgeen schadelijk
le développement de grands projets d'investissement, et, d'autre part, was voor de economie en voor de ontwikkeling van grote
tenir compte de l'impact budgétaire de cette mesure, en modulant dans investeringsprojecten, en dat hij, anderzijds, rekening heeft willen
houden met het budgettaire weerslag van die maatregel, door de
le temps son entrée en vigueur. Ainsi, sur ce dernier point, a-t-il inwerkingtreding ervan in de tijd te spreiden. Zo werd, wat dit
été précisé : laatste punt betreft, het volgende gepreciseerd :
« Le ministre fait remarquer qu'une imputation illimitée des pertes « De minister merkt op dat een volledige recuperatie van alle vroegere
antérieures entraînerait un coût budgétaire sensible. L'amendement du schulden een te zware kostprijs zou meebrengen voor de begroting. Het
Gouvernement constitue déjà une amélioration par rapport au texte regeringsamendement is reeds een verbetering ten opzichte van de
initial. Pour les nouvelles pertes, subies au cours de l'exercice oorspronkelijke tekst. Voor de nieuwe verliezen die men zal lijden in
d'imposition 1996, il n'y aura plus de limitation à la récupération het aanslagjaar 1996, wordt er in de toekomst geen beperking meer
pour l'avenir. gesteld op de recuperatie ervan.
La question était de savoir ce qu'il fallait faire des pertes De vraag is gerezen wat er moest gebeuren met de verliezen van vóór
antérieures à l'exercice d'imposition 1996. Le Gouvernement a prévu het aanslagjaar 1996. De Regering heeft dan ook een overgangsfase
pour celles-ci une phase de transition. Telle est la portée de ingelost [lees : ingelast] . Dat is de strekking van het amendement.
l'amendement. Les pertes antérieures à l'exercice 1996 pourront être De verliezen van vóór het boekjaar 1996 kunnen zonder onderscheid met
récupérées sans distinction avec les nouvelles à partir de l'exercice de nieuwe opgelopene gerecupereerd worden vanaf het aanslagjaar 1998.
d'imposition 1998. » (Doc. parl. , Sénat, 1994-1995, no 1304-2, pp. 15 » (Parl. St. , Senaat, 1994-1995, nr. 1304-2, pp. 15 tot 18)
à 18) B.10. C'est au législateur qu'il appartient de déterminer les B.10. Het staat aan de wetgever te bepalen welke doelstellingen hij op
objectifs qu'il entend poursuivre en matière fiscale. Il peut se fiscaal vlak wil nastreven. Hij vermag zich terzelfder tijd erom te
soucier à la fois de promouvoir les investissements et de limiter bekommeren de investeringen aan te moedigen en de eruit voortvloeiende
l'impact budgétaire qui en résulte. La Cour doit cependant vérifier si budgettaire weerslag te beperken. Het Hof dient evenwel te onderzoeken
la mesure prise par le législateur peut se justifier objectivement et raisonnablement au regard de ces objectifs. of de door de wetgever genomen maatregel, objectief en in redelijkheid
B.11. La loi du 4 avril 1995, en distinguant, en ce qui concerne kan worden verantwoord ten aanzien van die doelstellingen.
l'exercice d'imposition 1997, les pertes antérieures éprouvées au B.11. Doordat, wat het aanslagjaar 1997 betreft, een onderscheid wordt
cours des exercices sociaux qui se rattachent à l'exercice gemaakt tussen verliezen geleden in de loop van boekjaren verbonden
d'imposition 1996 et celles qui se rattachent à un exercice aan het aanslagjaar 1996 en verliezen die verbonden zijn aan een
d'imposition antérieur, a retenu un critère de différenciation aanslagjaar dat eraan voorafgaat, is in de wet van 4 april 1995 een
objectif : les premières constituent en effet des pertes se rattachant objectief differentiatiecriterium in aanmerking genomen : de
à un exercice d'imposition (1996) qui, à la date de publication de la eerstgenoemde verliezen zijn immers verbonden aan een aanslagjaar
loi du 4 avril 1995 - le 23 mai 1995 -, n'était pas définitivement (1996) dat op de datum van bekendmaking van de wet van 4 april 1995 -
clôturé, à l'inverse des pertes qui se rattachent aux exercices 23 mei 1995 - niet definitief was afgesloten, in tegenstelling tot de
d'imposition 1995 et antérieurs. verliezen die verbonden zijn aan het aanslagjaar 1995 en de voorgaande
aanslagjaren.
En supprimant, en ce qui concerne l'exercice d'imposition 1997, la Doordat de wetgever, wat het aanslagjaar 1997 betreft, de beperking
limitation de déductibilité des pertes antérieures qui se rattachent van aftrekbaarheid van de verliezen die verbonden zijn aan het
au seul exercice d'imposition 1996, sans étendre cette mesure aux aanslagjaar 1996 opheft, zonder die maatregel uit te breiden naar de
pertes qui se rattachent aux exercices 1995 ou antérieurs, le verliezen die verbonden zijn aan het aanslagjaar 1995 of de voorgaande
aanslagjaren, heeft hij een maatregel genomen die pertinent is ten
législateur a pris une mesure pertinente au regard du double objectif aanzien van de tweevoudige doelstelling die hij nastreefde, namelijk
qu'il poursuivait, à savoir supprimer une mesure jugée « de opheffing van een maatregel die, volgens budgettair aanvaardbare
anti-économique » selon des modalités supportables sur le plan voorwaarden, als « anti-economisch » werd beschouwd.
budgétaire. Cette mesure n'apparaît pas avoir des effets disproportionnés à Die maatregel lijkt geen onevenredige gevolgen te hebben voor de
l'égard des sociétés dont tout ou partie des pertes auraient été vennootschappen waarvan alle verliezen of een gedeelte ervan zouden
éprouvées lors d'exercices sociaux qui se rattachent à l'exercice geleden gedurende boekjaren die verbonden zijn aan het aanslagjaar
d'imposition 1995 ou à ceux qui le précèdent. Elle n'a d'effet 1995 of aan de aanslagjaren die daaraan voorafgaan. Hij heeft slechts
pratique qu'à l'égard des sociétés dont le total de ces pertes een praktisch gevolg voor die vennootschappen waarvoor het
antérieures (autres que celles se rattachant à l'exercice 1996) totaalbedrag van die vorige verliezen (die niet verbonden zijn aan het
excéderait 20 millions de francs. Par ailleurs, il ressort des travaux aanslagjaar 1996) hoger zou zijn dan 20 miljoen frank. Overigens
préparatoires cités en B.9 que ces mêmes pertes antérieures à 1996, au blijkt uit de in B.9 geciteerde parlementaire voorbereiding dat
delà de la limitation de déductibilité qui leur reste applicable pour diezelfde aan 1996 voorafgaande verliezen, naast de beperking van
aftrekbaarheid die erop van toepassing blijft voor het aanslagjaar
l'exercice d'imposition 1997, pourront faire l'objet d'une déduction 1997, zonder beperking zullen kunnen worden afgetrokken vanaf het
sans limite à partir de l'exercice d'imposition 1998. aanslagjaar 1998.
B.12. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. B.12. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 206, § 1er, alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus Artikel 206, § 1, tweede lid, van het Wetboek van de
1992, avant son abrogation par l'article 4, 1o, de la loi du 4 avril inkomstenbelastingen 1992, vóór de opheffing ervan bij artikel 4, 1o,
1995 portant des dispositions fiscales et financières, et l'article
10, alinéa 2, de la même loi du 4 avril 1995 ne violent pas les van de wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële bepalingen,
en artikel 10, tweede lid, van dezelfde wet van 4 april 1995, schenden
articles 10 et 11 de la Constitution. de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 30 avril 2003. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 30 april 2003.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
M. Melchior M. Melchior
^