Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 117/2003 du 17 septembre 2003 Numéro du rôle : 2512 En cause : le recours en annulation de l'article 112 de la loi du 14 janvier 2002 portant des mesures en matière de soins de santé, introduit par l'a.s.b.l. « Associ La Cour d'arbitrage, composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de président(...)"
Extrait de l'arrêt n° 117/2003 du 17 septembre 2003 Numéro du rôle : 2512 En cause : le recours en annulation de l'article 112 de la loi du 14 janvier 2002 portant des mesures en matière de soins de santé, introduit par l'a.s.b.l. « Associ La Cour d'arbitrage, composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de président(...) Uittreksel uit arrest nr. 117/2003 van 17 september 2003 Rolnummer : 2512 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 112 van de wet van 14 januari 2002 houdende maatregelen inzake gezondheidszorg, ingesteld door de v.z.w. « Belgisch Het Arbitragehof, samengesteld uit de rechters L. François en M. Bossuyt, waarnemend voorzitters(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 117/2003 du 17 septembre 2003 Uittreksel uit arrest nr. 117/2003 van 17 september 2003
Numéro du rôle : 2512 Rolnummer : 2512
En cause : le recours en annulation de l'article 112 de la loi du 14 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 112 van de wet van
janvier 2002 portant des mesures en matière de soins de santé, 14 januari 2002 houdende maatregelen inzake gezondheidszorg, ingesteld
introduit par l'a.s.b.l. « Association belge des syndicats médicaux » door de v.z.w. « Belgische Vereniging van Artsensyndicaten » en
et autres. anderen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de samengesteld uit de rechters L. François en M. Bossuyt, waarnemend
présidents, et des juges P. Martens, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. voorzitters, en de rechters P. Martens, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
Moerman et E. Derycke, assistée du greffier L. Potoms, présidée par le Moerman en E. Derycke, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder
juge L. François, voorzitterschap van rechter L. François,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 21 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 21 augustus
août 2002 et parvenue au greffe le 22 août 2002, un recours en 2002 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 22
augustus 2002, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 112
annulation de l'article 112 de la loi du 14 janvier 2002 portant des van de wet van 14 januari 2002 houdende maatregelen inzake
mesures en matière de soins de santé (publiée au Moniteur belge du 22 gezondheidszorg (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 22
février 2002) a été introduit par l'a.s.b.l. Association belge des februari 2002) door de v.z.w. Belgische Vereniging van
syndicats médicaux, dont le siège est établi à 1050 Bruxelles, Artsensyndicaten, met zetel te 1050 Brussel, Boondaalsesteenweg 6, bus
chaussée de Boondael 6, boîte 4, le Groupement des unions 4, het Verbond der Belgische Beroepsverening en van
professionnelles belges de médecins spécialistes, dont le siège est
établi à 1050 Bruxelles, avenue de la Couronne 20, M. Moens, demeurant Geneesheren-specialisten, met zetel te 1050 Brussel, Kroonlaan 20, M.
à 2800 Malines, Battelsesteenweg 378, et J. de Toeuf, demeurant à 1640 Moens, wonende te 2800 Mechelen, Battelsesteenweg 378, en J. de Toeuf,
Rhode-Saint-Genèse, avenue des Touristes 7. wonende te 1640 Sint-Genesius-Rode, Toeristenlaan 7.
Le Conseil des ministres a introduit un mémoire et les parties De Ministerraad heeft een memorie ingediend en de verzoekende partijen
requérantes ont introduit un mémoire en réponse. hebben een memorie van antwoord ingediend.
Par ordonnance du 22 mai 2003, la Cour a déclaré l'affaire en état et Bij beschikking van 22 mei 2003 heeft het Hof de zaak in gereedheid
fixé l'audience au 18 juin 2003 après avoir invité les parties à verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 18 juni 2003 na
s'expliquer, dans un mémoire complémentaire à introduire le 10 juin de partijen te hebben verzocht zich in een uiterlijk op 10 juni 2003
in te dienen aanvullende memorie nader te verklaren over de
2003 au plus tard, sur la portée de l'article 140, § 3, de la loi du 7 draagwijdte van artikel 140, § 3, van de wet van 7 augustus 1987 op de
août 1987 sur les hôpitaux, en ce qu'il mentionne des tarifs fixés « ziekenhuizen, in zoverre het melding maakt van « in onderlinge
d'un commun accord ». overeenstemming » vastgestelde tarieven.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition entreprise Ten aanzien van de bestreden bepaling
B.1. L'article 112 entrepris de la loi du 14 janvier 2002 portant des B.1. Het bestreden artikel 112 van de wet van 14 januari 2002 houdende
mesures en matière de soins de santé a modifié et complété l'article
140 de la loi sur les hôpitaux coordonnée le 7 août 1987. maatregelen inzake gezondheidszorg heeft artikel 140 van de op 7
augustus 1987 gecoördineerde wet op de ziekenhuizen gewijzigd en aangevuld.
Cet article dispose : Dat artikel bepaalt :
« Dans l'article 140 de la même loi, modifié par les lois du 26 juin « In artikel 140 van dezelfde wet, gewijzigd bij de wetten van 26 juni
1992 et du 6 août 1993, les modifications suivantes sont apportées : 1992 en van 6 augustus 1993, worden de volgende wijzigingen aangebracht :
1o dans les §§ 1er, 3o et 3, les mots « prix de la journée 1o in § § 1, 3o en 3, worden de woorden ' de verpleegdagprijs '
d'hospitalisation » sont remplacés par le mot « budget »; vervangen door de woorden ' het budget ';
2o l'article est complété par un § 5, libellé comme suit : 2o het artikel wordt aangevuld met een § 5, luidend als volgt :
' § 5. L'accord entre le gestionnaire et le Conseil médical tel que "§ 5. De overeenstemming tussen de beheerder en de Medische Raad, als
visé aux §§ 3 et 4, est contraignant pour les médecins hospitaliers bedoeld in §§ 3 en 4, is bindend voor de betrokken
concernés, nonobstant toute stipulation contraire dans les conventions ziekenhuisgeneesheren, niettegenstaande elk andersluidend beding in de
ou les actes de nomination individuels visés à l'article 131. ' » individuele overeenkomsten en benoemingsakten bedoeld in artikel 131".
B.2.1. Aux termes de la loi sur les hôpitaux précitée, la relation » B.2.1. Naar luid van de voormelde wet op de ziekenhuizen wordt de
juridique entre un médecin et un établissement hospitalier est rechtsverhouding tussen een geneesheer en een ziekenhuisinstelling
déterminée par deux actes juridiques de type différent : la bepaald door twee rechtshandelingen van verschillende aard :
réglementation générale sur l'hôpital, d'une part, et le contrat ou la enerzijds, de algemene regeling van het ziekenhuis en, anderzijds, de
nomination statutaire portant l'engagement individuel du médecin, overeenkomst of de statutaire benoeming betreffende de individuele
d'autre part. aanwerving van de geneesheer.
L'article 130 de la loi précitée détermine le contenu de la Artikel 130 van de voormelde wet legt de inhoud van de algemene
réglementation générale et dispose que celle-ci doit être élaborée au regeling vast en bepaalt dat die binnen elk ziekenhuis dient te worden
sein de chaque hôpital à l'initiative du gestionnaire après avis du vastgesteld op initiatief van de beheerder na advies van de medische
conseil médical. raad.
L'article 131 de la même loi précise qu'un contrat doit être conclu Artikel 131 van dezelfde wet bepaalt dat een overeenkomst schriftelijk
par écrit entre le médecin et l'établissement hospitalier dans lequel dient te worden gesloten tussen de geneesheer en het ziekenhuis waarin
il travaille et ce, quelle que soit la nature de la relation juridique hij werkt en zulks ongeacht de aard van de rechtsverhouding die tussen
existant entre eux. hen bestaat.
B.2.2. L'article 121 de la loi dispose que le conseil médical « est B.2.2. Artikel 121 van de wet bepaalt dat de medische raad « het
l'organe représentant les médecins hospitaliers par lequel ceux-ci vertegenwoordigend orgaan [is] waardoor de ziekenhuisgeneesheren
sont associés à la prise de décisions à l'hôpital ». Les électeurs du betrokken worden bij de besluitvorming in het ziekenhuis ». De kiezers
conseil médical comme les personnes éligibles en son sein sont voor de medische raad alsmede de personen die binnen de raad kunnen
exclusivement des médecins hospitaliers (article 122 de la loi et worden verkozen zijn uitsluitend ziekenhuisgeneesheren (artikel 122
articles 1er, 2 et 4 de l'arrêté royal du 10 août 1987 fixant les van de wet en de artikelen 1, 2 en 4 van het koninklijk besluit van 10
règles relatives à la composition et au fonctionnement du conseil augustus 1987 tot vaststelling van de regels met betrekking tot de
samenstelling en de werking van de Medische Raad in uitvoering van de
médical en exécution des articles 24, 25 et 26 de la loi du 23 artikelen 24, 25 en 26 van de wet van 23 december 1963 op de
décembre 1963 sur les hôpitaux). ziekenhuizen).
Sur la base de l'article 126, § 1er, de la loi, le gestionnaire de Op grond van artikel 126, § 1, van de wet is de ziekenhuisbeheerder
l'hôpital est tenu de demander l'avis du conseil médical lorsqu'il ertoe gehouden het advies van de medische raad in te winnen indien hij
envisage d'adopter ou de modifier la réglementation générale régissant de in artikel 130 bedoelde algemene regeling van de rechtsverhoudingen
les rapports juridiques entre l'hôpital et les médecins hospitaliers, visée à l'article 130. Selon les articles 127 et 128, si le conseil médical s'oppose à la proposition du gestionnaire par un avis écrit et motivé à la majorité des deux tiers et si le gestionnaire de l'hôpital ne se rallie pas à cet avis, une concertation s'ouvre. Si cette concertation n'aboutit pas à un consensus, le problème peut être soumis, de commun accord, à un médiateur. Ce médiateur s'efforce de rapprocher les points de vue et propose lui-même, à défaut d'accord, une solution. Celle-ci ne peut être écartée par le gestionnaire que s'il fait lui-même une proposition nouvelle qui recueille l'accord du conseil médical. Lorsque la réglementation générale aborde la question de l'importance des honoraires médicaux qui sont cédés à l'hôpital, l'article 140, §§ tussen het ziekenhuis en de ziekenhuisgeneesheren wil aannemen of wijzigen. Volgens de artikelen 127 en 128 volgt er overleg indien de medische raad zich kant tegen het voorstel van de beheerder in een schriftelijk en gemotiveerd advies met een meerderheid van twee derden, en de ziekenhuisbeheerder zich bij dat advies niet aansluit. Indien dat overleg niet tot een consensus leidt, kan het probleem in onderlinge overeenstemming worden voorgelegd aan een bemiddelaar. Die bemiddelaar tracht de standpunten nader tot elkaar te brengen en stelt zelf, bij gebrek aan overeenstemming, een oplossing voor. Dat voorstel kan door de beheerder niet worden afgewezen tenzij hij zelf een nieuw voorstel doet waarmee de medische raad instemt. Wanneer de algemene regeling het vraagstuk behandelt van de omvang van de honoraria voor medische prestaties die aan het ziekenhuis worden
3 et 4, de la loi dispose que le gestionnaire et le conseil médical afgestaan, bepaalt artikel 140, §§ 3 en 4, van de wet dat de beheerder
décident en principe d'un commun accord. La procédure des articles 127 en de medische raad daarover in beginsel in onderlinge overeenstemming
et 128, §§ 1er, 2 et 3, ne s'applique que faute pour le gestionnaire beslissen. De procedure van de artikelen 127 en 128, §§ 1, 2 en 3,
wordt enkel toegepast indien tussen de beheerder en de medische raad
et le conseil médical de s'accorder dans les trois mois et faute pour binnen drie maanden geen overeenstemming wordt bereikt en de in
la procédure d'avis prévue à l'article 142 d'avoir abouti. artikel 142 bedoelde adviesprocedure is mislukt.
B.3.1. L'incidence d'une modification de la réglementation générale de B.3.1. De weerslag van een wijziging van de algemene regeling van het
l'hôpital sur les contrats en cours était controversée ainsi qu'en ziekenhuis op de lopende contracten was omstreden, zoals blijkt uit de
témoignent les travaux préparatoires de la loi du 14 janvier 2002 : parlementaire voorbereiding van de wet van 14 januari 2002 :
« [...] une disposition est introduite dans la loi sur les hôpitaux où « [...] in de ziekenhuiswet [wordt] een bepaling ingeschreven die
il est stipulé clairement que l'accord entre le conseil médical et duidelijk stelt dat de overeenstemming tussen de medische raad en de
l'administrateur pour ce qui concerne, d'une part, la fixation des beheerder met betrekking tot enerzijds de vaststelling van de tarieven
montants des retenues destinées à couvrir les frais d'hôpital voor de inhoudingen met het oog op de dekking van kosten van het
engendrés par des prestations médicales et non remboursés dans le ziekenhuis die veroorzaakt worden door medische prestaties en die niet
cadre du budget et, d'autre part, l'utilisation de ces retenues (le door het budget worden vergoed, en anderzijds de vaststelling van de
aanwending van deze inhoudingen (in casu voor maatregelen [...] om de
cas échéant, pour des mesures visant à préserver ou développer medische activiteit in het ziekenhuis in stand te houden of te
l'activité médicale), prime sur toute stipulation contraire contenue verbeteren), primeert op elk andersluidend beding in individuele
dans des contrats individuels ou des actes de nomination. Bien que overeenkomsten en benoemingsakten. Niettegenstaande dit destijds de
cela ait été l'intention du législateur à l'époque, cette bedoeling was van de wetgever, wordt deze interpretatie door een
interprétation est contestée par une certaine doctrine et sur le bepaalde rechtsleer en op het terrein betwist. De wijziging beoogt
terrain. Cet amendement vise à éviter ce genre de contestations à dergelijke betwistingen naar de toekomst toe te vermijden. » (Parl.
l'avenir » (Doc. parl. , Chambre, 2001-2002, DOC 50 1376/6, p. 9). St. , Kamer, 2001-2002, DOC 50 1376/6, p. 9)
« [...] on constate l'absence de consensus sur la question de savoir « Er is [...] geen eensgezindheid over de vraag welke regeling, de
si ce sont les dispositions prévues dans la réglementation générale ou
celles qui figurent dans la convention individuelle qui prévalent en
cas de discordance. Il est dès lors souhaitable de compléter l'article individuele of de algemene, voorrang heeft wanneer zij niet met elkaar
140 de la loi sur les hôpitaux par une disposition interprétative overeenstemmen. Daarom is het wenselijk artikel 140 van de
ziekenhuiswet aan te vullen met een interpretatieve bepaling krachtens
accordant ab initio la primauté à la réglementation générale, welke de algemene regeling van in den beginne primeert. Dit was
conformément à l'intention du législateur de l'époque. » (ibid. , p. destijds ook de bedoeling van de wetgever. » (ibid. , p. 21)
21) B.3.2. C'est pour lever cette incertitude que le législateur a ajouté B.3.2. Om die onzekerheid op te heffen heeft de wetgever de vijfde,
le cinquième paragraphe, entrepris, à l'article 140 de la loi précitée dans le but d'y inscrire le principe selon lequel la modification apportée à la réglementation générale doit prévaloir sur les contrats en cours. Compte tenu de l'article 140, ce principe ne s'applique qu'en ce qui concerne la retenue préalable, pour l'hôpital, d'une fraction des honoraires médicaux. Il ne vise pas les médecins qui se trouvent dans les liens d'un contrat de travail ou dont la rémunération est fixée de manière forfaitaire. Quant à la portée du recours B.4. Le Conseil des ministres considère que les parties requérantes bestreden, paragraaf toegevoegd aan artikel 140 van de voormelde wet met de bedoeling om daarin het beginsel op te nemen volgens hetwelk de in de algemene regeling aangebrachte wijziging dient te primeren op de lopende overeenkomsten. Dat beginsel is, rekening houdend met artikel 140, slechts van toepassing op de voorafgaande inhouding, voor het ziekenhuis, van een gedeelte van de honoraria voor medische prestaties. Het beoogt niet de geneesheren die gebonden zijn door een arbeidsovereenkomst of wier vergoeding op forfaitaire wijze wordt vastgesteld. Ten aanzien van de draagwijdte van het beroep B.4. De Ministerraad is van oordeel dat de verzoekende partijen niet
n'expliquent pas en quoi la modification apportée par l'article 112, 1o, uiteenzetten in welk opzicht de door artikel 112, 1o, van de wet van
de la loi du 14 janvier 2002 leur ferait grief. Cette disposition en 14 januari 2002 aangebrachte wijziging voor hen griefhoudend zou zijn.
effet remplace seulement les mots « prix de la journée Die bepaling vervangt immers enkel de woorden « de verpleegdagprijs »
d'hospitalisation » par le mot « budget ». Selon le Conseil des door de woorden « het budget ». Volgens de Ministerraad vloeit die
ministres, cette modification terminologique découle du fait que le terminologische wijziging voort uit het feit dat de financiering van
financement de l'hôpital a été modifié, le mécanisme du prix de het ziekenhuis werd gewijzigd waarbij het mechanisme van de dagprijs
journée ayant été supprimé et remplacé par un mode de financement werd opgeheven en werd vervangen door een financieringswijze die
fondé principalement sur le coût des pathologies. voornamelijk is gebaseerd op de kostprijs van de pathologieën.
Dans leur mémoire en réponse, les parties requérantes disent acter la In hun memorie van antwoord verklaren de verzoekende partijen akte te
précision du Conseil des ministres aux termes de laquelle la nemen van de precisering van de Ministerraad naar luid waarvan de
modification terminologique n'altère en rien la relation existant terminologische wijziging de bestaande verhouding tussen de beheerder
entre le gestionnaire et le médecin. La Cour examine donc le recours en de geneesheer in geen enkel opzicht wijzigt. Het Hof onderzoekt
en tant qu'il vise l'article 140, § 5, de la loi du 7 août 1987 sur bijgevolg het beroep in zoverre het artikel 140, § 5, van de wet van 7
les hôpitaux, inséré par la loi du 14 janvier 2002. augustus 1987 op de ziekenhuizen, ingevoegd bij de wet van 14 januari
Quant au fond 2002, beoogt.
Ten gronde
Le premier moyen Het eerste middel
B.5. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
B.5. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel
de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec son article
23, avec les articles 1101 et suivants, 1134, 1168, 1170 et 1174 du 23 ervan, met de artikelen 1101 en volgende, 1134, 1168, 1170 en 1174
Code civil, avec les articles 3, 6 et 25 de la loi du 3 juillet 1978 van het Burgerlijk Wetboek, met de artikelen 3, 6 en 25 van de wet van
relative aux contrats de travail et avec les articles 120 à 140 de la 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en met de artikelen
loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987. 120 tot 140 van de op 7 augustus 1987 gecoördineerde wet op de
Les parties requérantes considèrent que l'article 140, § 5 (nouveau), ziekenhuizen. De verzoekende partijen zijn van oordeel dat artikel 140, § 5 (nieuw),
de la loi sur les hôpitaux méconnaît le principe d'égalité en ce qu'il van de wet op de ziekenhuizen het gelijkheidsbeginsel miskent doordat
organise un régime particulier pour l'application des dispositions het voorziet in een bijzondere regeling voor de toepassing van de
modificatives aux conventions conclues entre le gestionnaire d'un bepalingen tot wijziging van de overeenkomsten die tussen de beheerder
établissement hospitalier et les médecins travaillant au sein de van een ziekenhuis en de geneesheren die in dat ziekenhuis werken
l'hôpital. worden gesloten.
La disposition attaquée créerait tout d'abord une discrimination au De bestreden bepaling zou allereerst een discriminatie ten nadele van
détriment des médecins hospitaliers en ce qu'ils pourraient se voir de ziekenhuisgeneesheren in het leven roepen, in zoverre eenzijdige
imposer des modifications unilatérales à leur contrat et ce, en wijzigingen enkel aan hun overeenkomsten zouden kunnen worden
dérogation à l'article 1134 du Code civil. Il y aurait ensuite une opgelegd, en zulks in afwijking van artikel 1134 van het Burgerlijk
discrimination entre les médecins contractuels et les médecins Wetboek. Vervolgens zou er een discriminatie zijn tussen de
statutaires du fait que, si les premiers n'acceptent pas la loi du contractuele geneesheren en de statutaire geneesheren, aangezien,
changement, à l'inverse des seconds, il serait anormal de la leur indien eerstgenoemden, in tegenstelling tot laatstgenoemden, de wet
van de veranderlijkheid niet aanvaarden, het abnormaal zou zijn hen
imposer par le biais de l'article 140, § 5 (nouveau). Les parties die krachtens artikel 140, § 5 (nieuw), van de wet op de ziekenhuizen
requérantes critiquent encore le fait que l'entrée en vigueur des op te leggen. De verzoekende partijen bekritiseren verder het feit dat
modifications de la réglementation générale s'applique aux relations de inwerkingtreding van de wijzigingen van de algemene regeling van
contractuelles dénoncées par le médecin qui est en période de préavis. toepassing is op de contractuele verhoudingen die werden opgezegd door
Les parties requérantes font également grief à la disposition de geneesheer die zich in een opzeggingsperiode bevindt. De
litigieuse de s'appliquer aux seuls médecins, à l'exclusion du verzoekende partijen bekritiseren verder dat de betwiste bepaling
enkel van toepassing is op de geneesheren, met uitsluiting van het
personnel paramédical. Enfin, les parties requérantes soutiennent que paramedisch personeel. Tot slot betogen de verzoekende partijen dat de
la disposition attaquée pourrait avoir des effets négatifs sur les bestreden bepaling negatieve gevolgen zou kunnen hebben voor de
rapports entre les médecins et leurs sous-traitants. verhoudingen tussen de geneesheren en hun onderaannemers.
B.6.1. C'est pour mettre fin à la situation d'incertitude antérieure B.6.1. Om een einde te maken aan de vroegere situatie van onzekerheid
que l'article 112 de la loi du 14 janvier 2002 a inséré un cinquième is bij artikel 112 van de wet van 14 januari 2002 een vijfde paragraaf
paragraphe dans l'article 140 de la loi précitée sur les hôpitaux. ingevoegd in artikel 140 van de voormelde wet op de ziekenhuizen. Die
Cette disposition nouvelle a pour effet de rendre immédiatement nieuwe bepaling heeft tot gevolg dat de wijzigingen die worden
applicables aux contrats en cours les modifications apportées à la aangebracht in de algemene regeling betreffende het afstaan aan het
réglementation générale relatives à la rétrocession à l'hôpital d'une ziekenhuis van een gedeelte van de door de ziekenhuisgeneesheren
partie des honoraires générés par les médecins hospitaliers. gegenereerde honoraria, onmiddellijk van toepassing worden op de
lopende overeenkomsten.
En ce qu'il est pris de la violation des articles 10 et 11 de la In zoverre het is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11
Constitution « lus en combinaison avec [lire : compte tenu de] » van de Grondwet, « in samenhang gelezen [lees : rekening houdend] »
l'article 1134 du Code civil, le moyen n'est pas recevable, les met artikel 1134 van het Burgerlijk Wetboek, is het middel niet
parties requérantes n'indiquant pas à quelle catégorie de personnes ontvankelijk, aangezien de verzoekende partijen niet aangeven met
elles se comparent. welke categorie van personen zij zich vergelijken.
B.6.2. En ce qu'il est pris de la violation des articles 10 et 11, lus B.6.2. In zoverre het is afgeleid uit de schending van de artikelen 10
en combinaison avec l'article 23, de la Constitution, le moyen n'est pas fondé. La disposition en cause se borne à permettre une éventuelle modification des conventions relatives aux honoraires. Elle n'établit pas, par elle-même, que les médecins hospitaliers seraient privés de manière discriminatoire d'une rémunération équitable. B.6.3. En ce qui concerne la discrimination qui frapperait, au sein des hôpitaux publics, les médecins contractuels face aux médecins statutaires, lesquels ont accepté, contrairement aux premiers, de se voir appliquer la loi du changement alors même qu'ils seraient consultés par la voie de la négociation syndicale, il faut rappeler, comme il a été exposé en B.2.2, que le processus de modification applicable aux médecins contractuels est, en ce qui concerne le en 11, in samenhang gelezen met artikel 23, van de Grondwet, is het middel niet gegrond. De in het geding zijnde bepaling beperkt zich ertoe een eventuele wijziging van de overeenkomsten betreffende de honoraria toe te staan. Zij bepaalt niet, op zichzelf, dat de ziekenhuisgeneesheren op discriminerende wijze een billijke vergoeding zou worden ontzegd. B.6.3. Wat betreft de discriminatie, binnen de openbare ziekenhuizen, van de contractuele geneesheren ten aanzien van de statutaire geneesheren, die, in tegenstelling tot eerstgenoemden, hebben aanvaard dat de wet van de veranderlijkheid op hen zou worden toegepast, zelfs al zouden ze worden geraadpleegd bij wege van vakbondsonderhandeling, dient in herinnering te worden gebracht, zoals is uiteengezet in B.2.2, dat het wijzigingsproces dat van toepassing is op de contractuele geneesheren, wat betreft de inhouding op de honoraria, in
prélèvement des taux d'honoraires, soumis en principe à l'accord du beginsel onderworpen is aan de instemming van de beheerder en van de
gestionnaire et du conseil médical, à défaut de cet accord à une medische raad, bij gebrek aan overeenstemming aan een
procédure négociée, ou enfin à une médiation. Pas plus qu'en ce qui onderhandelingsprocedure of ten slotte aan een bemiddeling. Evenmin
concerne les médecins statutaires, la modification n'est donc soumise als voor de statutaire geneesheren, is de wijziging aldus niet
à une décision unilatérale du gestionnaire de l'hôpital. Sous cet onderworpen aan een eenzijdige beslissing van de ziekenhuisbeheerder.
aspect, le moyen n'est pas fondé. Het middel is, wat dat aspect betreft, niet gegrond.
B.6.4. Pour ce qui est de la discrimination qui existerait entre le B.6.4. Wat betreft de discriminatie die zou bestaan tussen het
personnel paramédical auquel l'article litigieux n'est pas applicable paramedisch personeel waarop het betwiste artikel niet van toepassing
et les médecins hospitaliers, ces deux catégories de personnel ne sont is en de ziekenhuisgeneesheren, zijn die twee categorieën van
pas suffisamment comparables pour qu'il puisse être requis qu'elles personeelsleden niet voldoende vergelijkbaar opdat kan worden vereist
soient traitées de manière équivalente. Non seulement, en effet, le dat zij op gelijke wijze zouden worden behandeld. Het paramedisch
personnel paramédical ne dispose pas, contrairement au personnel personeel beschikt immers niet alleen, in tegenstelling tot het
médical, d'un organe représentatif dans l'hôpital mais, en outre, medisch personeel, niet over een representatief orgaan binnen het
aucune disposition de la loi sur les hôpitaux ne prévoit qu'une ziekenhuis, maar bovendien voorziet geen enkele bepaling van de wet op
réglementation générale lui soit applicable. La non-application de de ziekenhuizen erin dat een algemene regeling op dat personeel van
cette réglementation générale au personnel paramédical résulte toepassing zou zijn. De niet-toepasselijkheid van die algemene
d'ailleurs du mode différent de son financement, les médecins étant rémunérés par des honoraires, ce qui n'est pas le cas de la plupart des membres du personnel paramédical. Sous cet aspect, le moyen n'est pas fondé. B.6.5. En ce qui concerne la discrimination qui frapperait les médecins hospitaliers par rapport à leurs sous-traitants auxquels ne s'applique pas la loi du changement, la différence, à la supposer établie, ne découle pas de la norme attaquée mais de son application par la réglementation générale. Par ailleurs, la règle attaquée n'empêche pas que la réglementation générale d'un hôpital puisse instaurer un régime différent selon que les médecins hospitaliers auxquels elle s'applique travaillent ou non avec des sous-traitants. Sous cet aspect, le moyen n'est pas fondé. B.6.6. Le premier moyen ne peut être accueilli. Quant au deuxième moyen regeling op het paramedisch personeel vloeit overigens voort uit de verschillende wijze van financiering ervan : de geneesheren worden vergoed door honoraria, hetgeen niet het geval is voor het merendeel van de leden van het paramedisch personeel. Wat dat aspect betreft, is het middel niet gegrond. B.6.5. Wat betreft de discriminatie van de ziekenhuisgeneesheren ten aanzien van hun onderaannemers op wie de wet van de veranderlijkheid niet van toepassing is, vloeit het verschil, mocht het zijn aangetoond, niet voort uit de bestreden norm maar uit zijn toepassing door de algemene regeling. De bestreden regel verhindert overigens niet dat de algemene regeling van een ziekenhuis een verschillend stelsel zou kunnen instellen al naargelang de ziekenhuisgeneesheren op wie ze van toepassing is al dan niet met onderaannemers werken. Wat dat aspect betreft, is het middel niet gegrond. B.6.6. Het eerste middel kan niet worden aangenomen. Ten aanzien van het tweede middel B.7. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
B.7. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 10 en 11 van de Grondwet doordat er een discriminatie zou zijn tussen
de la Constitution en ce qu'il y aurait une discrimination entre les hôpitaux publics et les hôpitaux privés, ces derniers n'étant pas soumis à l'obligation de motivation formelle de la réglementation générale qu'ils adoptent pas plus qu'ils ne seraient tenus de respecter le principe constitutionnel d'égalité et de non-discrimination. B.8. En ce que le moyen considère qu'il existe une discrimination entre les hôpitaux publics et les hôpitaux privés, seuls les premiers étant soumis à l'obligation de motiver formellement les actes administratifs qu'ils adoptent, ce moyen est irrecevable dans la mesure où cette différence de traitement ne découle pas de la norme attaquée. En ce que le moyen considère que les hôpitaux privés ne seraient pas tenus au respect du principe d'égalité et de non-discrimination, il n'est pas fondé, la disposition attaquée n'ayant ni pour objet ni pour portée de permettre que les hôpitaux privés traitent de manière discriminatoire les médecins qui pratiquent leur art en leur sein. Au demeurant, si la réglementation générale d'un hôpital privé devait traiter ses médecins hospitaliers de manière discriminatoire, il de openbare ziekenhuizen en de privé-ziekenhuizen, waarbij laatstgenoemde niet zijn onderworpen aan de verplichting om de algemene regeling die ze aannemen uitdrukkelijk te motiveren en ze evenmin ertoe zouden zijn gehouden het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie te eerbiedigen. B.8. In zoverre in het middel ervan wordt uitgegaan dat er een discriminatie bestaat tussen de openbare ziekenhuizen en de privé-ziekenhuizen, waarbij enkel de eerstgenoemde zijn onderworpen aan de verplichting om de administratieve akten die zij aannemen uitdrukkelijk te motiveren, is het middel onontvankelijk in zoverre dat verschil in behandeling niet voortvloeit uit de bestreden norm. In zoverre in het middel ervan wordt uitgegaan dat de privé-ziekenhuizen niet zouden zijn gehouden tot het eerbiedigen van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, is het niet gegrond, aangezien de bestreden bepaling noch tot doel noch als draagwijdte heeft toe te staan dat de privé-ziekenhuizen de geneesheren die hun beroep in dat ziekenhuis uitoefenen op discriminerende wijze behandelen. Indien de algemene regeling van een privé-ziekenhuis de ziekenhuisgeneesheren van dat ziekenhuis op discriminerende wijze zou behandelen, zou het hen overigens toekomen
appartiendrait à ceux-ci de faire valoir leurs droits devant le juge hun rechten voor de bevoegde rechter te doen gelden.
compétent. B.9. Le deuxième moyen ne peut être accueilli. B.9. Het tweede middel kan niet worden aangenomen.
Quant au troisième moyen Ten aanzien van het derde middel
B.10. Dans le troisième moyen, les parties requérantes font valoir une B.10. In het derde middel doen de verzoekende partijen een schending
violation, par l'article 140, § 5 (nouveau), de la loi sur les gelden, door artikel 140, § 5 (nieuw), van de wet op de ziekenhuizen,
hôpitaux, des articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang
en combinaison avec ses articles 16, 17, 170 à 173 et avec l'article 1er, gelezen met de artikelen 16, 17, 170 tot 173 ervan en met artikel 1
du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de
de l'homme. Les parties requérantes soutiennent que la mesure attaquée Rechten van de Mens. De verzoekende partijen voeren aan dat de
permettrait au gestionnaire d'un hôpital soit d'établir un impôt ou bestreden maatregel het een ziekenhuisbeheerder mogelijk zou maken
une redevance, soit d'opérer une expropriation, toutes obligations hetzij een belasting of een retributie in te stellen, hetzij een
qu'un établissement hospitalier n'est pas habilité à imposer sans onteigening door te voeren, terwijl een ziekenhuis niet gemachtigd is
tot het opleggen van dergelijke verplichtingen zonder op
méconnaître de façon discriminatoire les dispositions discriminerende wijze de voormelde grondwettelijke bepalingen te
constitutionnelles précitées. schenden.
B.11. La perception visée à l'article 140 de la loi s'analysant comme une modalité de détermination de la rémunération par répartition négociée des ressources, elle ne peut être assimilée ni à un impôt, ni à une redevance, ni à une expropriation. B.12. Le troisième moyen ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 septembre 2003. Le greffier, L. Potoms. Le président f.f., B.11. Aangezien de inning bedoeld in artikel 140 van de wet dient te worden beschouwd als een modaliteit tot bepaling van de vergoeding door een onderhandelde inkomstenverdeling, kan zij niet worden gelijkgesteld met een belasting, een retributie of een onteigening. B.12. Het derde middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 september 2003. De griffier, L. Potoms. De wnd. voorzitter,
L. François. L. François.
^