Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 27/2003 du 19 février 2003 Numéro du rôle : 2341 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 11 de la loi du 10 juin 1998 modifiant certaines dispositions en matière de prescription, posées par le Tr La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, (...)"
Extrait de l'arrêt n° 27/2003 du 19 février 2003 Numéro du rôle : 2341 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 11 de la loi du 10 juin 1998 modifiant certaines dispositions en matière de prescription, posées par le Tr La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, (...) Uittreksel uit arrest nr. 27/2003 van 19 februari 2003 Rolnummer 2341 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 11 van de wet van 10 juni 1998 tot wijziging van sommige bepalingen betreffende de verjaring, gesteld door de Arbeidsrechtb Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mar(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 27/2003 du 19 février 2003 Uittreksel uit arrest nr. 27/2003 van 19 februari 2003
Numéro du rôle : 2341 Rolnummer 2341
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 11 de la In zake : de prejudiciële vragen over artikel 11 van de wet van 10
loi du 10 juin 1998 modifiant certaines dispositions en matière de juni 1998 tot wijziging van sommige bepalingen betreffende de
prescription, posées par le Tribunal du travail de Nivelles. verjaring, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Nijvel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et J.-P. Moerman, P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en J.-P. Moerman,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Melchior, voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles I. Onderwerp van de prejudiciële vragen
Par jugement du 23 janvier 2002 en cause de J. Silva Salsinha contre Bij vonnis van 23 januari 2002 in zake J. Silva Salsinha tegen J.
J. Vanden Driesch et autres et en cause de J. Silva Salsinha contre E. Vanden Driesch en anderen en in zake J. Silva Salsinha tegen E. Ruiz
Ruiz Loridan et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Loridan en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het
Cour d'arbitrage le 31 janvier 2002, le Tribunal du travail de Arbitragehof is ingekomen op 31 januari 2002, heeft de
Nivelles a posé les questions préjudicielles suivantes : Arbeidsrechtbank te Nijvel de volgende prejudiciële vragen gesteld :
1. « L'article 11 de la loi du 10 juin 1998 [modifiant certaines 1. « Roept artikel 11 van de wet van 10 juni 1998 [tot wijziging van
dispositions en matière de prescription] n'instaure-t-il pas une sommige bepalingen betreffende de verjaring] een met de artikelen 10
discrimination contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution en 11 van de Grondwet strijdige discriminatie in het leven tussen de
entre les actions qui ont été déclarées prescrites par une décision rechtsvorderingen die bij een in kracht van gewijsde gegane beslissing
passée en force de chose jugée et celles prescrites selon les mêmes verjaard zijn verklaard, en de rechtsvorderingen die volgens dezelfde
critères et les mêmes conditions au moment de l'entrée en vigueur de criteria en onder dezelfde voorwaarden op het ogenblik van de
la loi du 10 juin 1998 mais qui n'ont pas fait l'objet d'une telle inwerkingtreding van de wet van 10 juni 1998 zijn verjaard, doch die
décision ? » niet het onderwerp van een dergelijke beslissing zijn geweest ? »
2. « Dans l'affirmative, n'y a-t-il pas lieu pour le tribunal de 2. « Zo ja, dient de rechtbank dan niet te beslissen dat voor de
décider que pour les actions civiles en réparation des dommages commis burgerlijke rechtsvorderingen tot vergoeding van de schade
par une faute constituant une infraction - qui répondent aux mêmes voortvloeiend uit een fout die een misdrijf vormt - die aan dezelfde
critères et aux mêmes conditions de prescription que celles déclarées criteria en aan dezelfde voorwaarden inzake de verjaring voldoen als
prescrites par une décision passée en force de chose jugée avant de rechtsvorderingen die bij een in kracht van gewijsde gegane
beslissing verjaard zijn verklaard vóór de inwerkingtreding van de wet
l'entrée en vigueur de la loi du 10 juin 1998 - l'entrée en vigueur ne van 10 juni 1998 - de inwerkingtreding niet tot gevolg kan hebben dat
peut avoir pour effet de faire courir un nouveau délai de prescription ? » een nieuwe verjaringstermijn begint te lopen ? »
Par ordonnance du 19 novembre 2002, la Cour a reformulé les questions Bij beschikking van 19 november 2002, heeft het Hof de prejudiciële
préjudicielles comme suit : vragen geherformuleerd als volgt :
« Les articles 10 et 11 de la loi du 10 juin 1998 modifiant certaines « Schenden de artikelen 10 en 11 van de wet van 10 juni 1998 tot
dispositions en matière de prescription, ne violent-ils pas les wijziging van sommige bepalingen betreffende de verjaring niet de
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'ils opèrent une artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij onder de
distinction parmi les actions qui ont pris naissance avant l'entrée en vorderingen die zijn ontstaan vóór de inwerkingtreding van de wet een
vigueur de la loi entre les actions qui ont été déclarées prescrites onderscheid maken tussen de vorderingen die bij een in kracht van
par une décision passée en force de chose jugée avant l'entrée en gewijsde gegane beslissing verjaard zijn verklaard vóór de
vigueur de la loi et les autres actions ? » inwerkingtreding van de wet en de anderen vorderingen ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. Les articles 10 et 11 de la loi du 10 juin 1998 modifiant B.1. De artikelen 10 en 11 van de wet van 10 juni 1998 tot wijziging
certaines dispositions en matière de prescription disposent : van sommige bepalingen betreffende de verjaring bepalen :
«

Art. 10.Lorsque l'action a pris naissance avant l'entrée en vigueur

«

Art. 10.Wanneer de rechtsvordering is ontstaan vóór de

de la présente loi, les nouveaux délais de prescription qu'elle inwerkingtreding van deze wet, beginnen de nieuwe verjaringstermijnen
institue ne commencent à courir qu'à partir de son entrée en vigueur. waarin zij voorziet slechts te lopen vanaf haar inwerkingtreding. De
Toutefois, la durée totale du délai de prescription ne peut dépasser totale duur van de verjaringstermijn mag evenwel niet meer dan dertig
trente ans. jaar bedragen.

Art. 11.Lorsque l'action a été déclarée prescrite par une décision

Art. 11.Wanneer de rechtsvordering bij een in kracht van gewijsde

passée en force de chose jugée avant l'entrée en vigueur de la gegane beslissing verjaard is verklaard vóór de inwerkingtreding van
présente loi, cette entrée en vigueur ne peut avoir pour effet de deze wet, kan deze inwerkingtreding niet tot gevolg hebben dat een
faire courir un nouveau délai de prescription. » nieuwe verjaringstermijn begint te lopen. »
B.2. La question préjudicielle, telle qu'elle a été reformulée par la B.2. De prejudiciële vraag zoals ze is geherformuleerd door het Hof
Cour, porte sur la compatibilité avec les articles 10 et 11 de la heeft betrekking op de bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van
Constitution des articles 10 et 11 de la loi du 10 juin 1998 en ce de Grondwet van de artikelen 10 en 11 van de wet van 10 juni 1998, in
qu'ils opèrent une distinction, parmi les actions qui ont pris zoverre zij onder de rechtsvorderingen die zijn ontstaan vóór de
naissance avant l'entrée en vigueur de la loi (27 juillet 1998), entre inwerkingtreding van de wet (27 juli 1998) een onderscheid maken
les actions qui ont été déclarées prescrites par une décision passée tussen de vorderingen die verjaard zijn verklaard door een in kracht
en force de chose jugée avant l'entrée en vigueur de la loi et les van gewijsde gegane beslissing vóór de inwerkingtreding van de wet en
autres actions. de andere rechtsvorderingen.
Il appert des motifs du jugement a quo que ces autres actions sont les Uit de motieven van het verwijzingsbeslissing blijkt dat die andere
actions qui ont également été prescrites avant le 27 juillet 1998, par le simple fait de la venue à échéance du délai de prescription. B.3.1. La partie requérante devant le juge a quo soutient que la question préjudicielle n'est pas pertinente pour résoudre le litige au fond parce qu'elle compare deux catégories d'actions prescrites, alors que son action aurait été soumise au délai de prescription de droit commun de trente ans et ne serait, dès lors, pas encore prescrite. B.3.2. C'est, en règle, au juge qui pose une question préjudicielle qu'il appartient d'apprécier si la réponse à cette question est utile à la solution du litige qu'il doit trancher. L'exception d'irrecevabilité est rejetée. B.4. Il ressort de la motivation du jugement a quo que la Cour est interrogée au sujet de la prescription d'une action civile en réparation du préjudice qui serait causé par une infraction relevant du droit pénal social. La Cour limite son examen à cette seule hypothèse. B.5. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 11 de la loi du 10 juin 1998 n'établit pas une discrimination au détriment du créancier diligent, c'est-à-dire celui qui a intenté une action déclarée prescrite par une décision passée en force de chose jugée, et si l'égalité ne pourrait être rétablie en décidant que le créancier auquel ne peut être opposé un tel jugement ne pourrait bénéficier lui vorderingen vorderingen zijn die eveneens zijn verjaard vóór 27 juli 1998, zij het door het enkele feit van het verstrijken van de verjaringstermijn. B.3.1. De verzoekende partij voor de verwijzende rechter voert aan dat de prejudiciële vraag niet pertinent is voor de oplossing van het bodemgeschil omdat daarin twee categorieën van verjaarde vorderingen worden vergeleken terwijl haar vordering aan de gemeenrechtelijke verjaringstermijn van dertig jaar zou zijn onderworpen en derhalve nog niet zou zijn verjaard. B.3.2. Het staat in de regel aan de rechter die een prejudiciële vraag stelt te oordelen of het antwoord op die vraag nodig is voor de oplossing van het geschil dat hij moet beslechten. De exceptie van onontvankelijkheid wordt verworpen. B.4. Uit de motivering van het verwijzingsvonnis blijkt dat aan het Hof een vraag wordt gesteld in verband met de verjaring van een burgerlijke rechtsvordering tot vergoeding van schade die zou zijn veroorzaakt door een misdrijf dat onder het sociaal strafrecht valt. Het Hof beperkt zijn toetsing tot dit enkele geval. B.5. De verwijzende rechter vraagt het Hof of artikel 11 van de wet van 10 juni 1998 geen discriminatie in het leven roept ten nadele van de ijverige schuldeiser, dit wil zeggen diegene die een rechtsvordering die bij een in kracht van gewijsde gegane beslissing verjaard is verklaard, heeft ingesteld, en of de gelijkheid niet zou kunnen worden hersteld door te beslissen dat de schuldeiser aan wie een dergelijk vonnis niet kan worden tegengesteld evenmin de
non plus du délai de prescription que l'article 10 fait courir à verjaringstermijn zou kunnen genieten die artikel 10 doet ingaan vanaf
partir de l'entrée en vigueur de la loi. de inwerkingtreding van de wet.
B.6.1. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 10 juin 1998 B.6.1. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 10 juni 1998
que le législateur n'a pas voulu déroger aux règles usuelles en blijkt dat de wetgever niet heeft willen afwijken van de gangbare
matière de droit transitoire et en particulier qu'il n'a pas voulu regels inzake overgangsrecht en, inzonderheid, dat hij geen
conférer d'effet rétroactif aux nouvelles règles de prescription (Doc. terugwerkende kracht wilde verlenen aan de nieuwe verjaringsregels
parl. , Chambre, 1996-1997, no 1087/1, p. 13). (Parl. St. , Kamer, 1996-1997, nr. 1087/1, 13).
On pourrait déduire de cette volonté du législateur que l'article 10 Uit die wil van de wetgever zou kunnen worden afgeleid dat artikel 10
ne fait pas courir un nouveau délai de prescription à l'égard des geen nieuwe verjaringstermijn doet lopen ten aanzien van vorderingen
actions en réparation du préjudice causé par une infraction du droit tot vergoeding van schade die is veroorzaakt door een misdrijf van
pénal social qui étaient prescrites après l'écoulement d'un délai de sociaal strafrecht die verjaard waren na het verstrijken van een
cinq ans, la Cour ayant jugé, dans son arrêt no 13/97, que ce délai termijn van vijf jaar, nu het Hof, in zijn arrest nr. 13/97, heeft
n'était pas incompatible avec les articles 10 et 11 de la geoordeeld dat die termijn niet onbestaanbaar was met de artikelen 10
Constitution. en 11 van de Grondwet.
B.6.2. Il n'appartient cependant pas à la Cour de décider si l'article B.6.2. Het staat echter niet aan het Hof te beslissen of artikel 10
10 de la loi du 10 juin 1998 doit s'interpréter comme offrant aux van de wet van 10 juni 1998 zo moet worden geïnterpreteerd dat het de
titulaires d'une telle action, qui était prescrite avant l'entrée en houders van een dergelijke vordering die verjaard was vóór de
vigueur de la nouvelle loi mais auxquels ne peut être opposée une inwerkingtreding van de nieuwe wet, maar tegen wie niet een in kracht
décision passée en force de chose jugée, le nouveau délai prévu par van gewijsde gegane beslissing kan worden tegengeworpen, de in dat
cet article. Il lui revient seulement d'examiner si, dans cette artikel bedoelde nieuwe termijn biedt. Het komt het Hof enkel toe te
interprétation qui est celle du juge a quo , les dispositions en cause onderzoeken of, in die interpretatie van de verwijzende rechter, de in
sont discriminatoires. het geding zijnde bepalingen discriminerend zijn.
B.7. La différence de traitement entre ces deux catégories de B.7. Het verschil in behandeling tussen die beide categorieën van
créanciers est raisonnablement justifiée au regard de l'objectif schuldeisers is in redelijkheid verantwoord ten aanzien van de
poursuivi qui est de ne pas compromettre la sécurité juridique (Doc. nagestreefde doelstelling, die erin bestaat de rechtszekerheid niet te
parl ., Chambre, 1997-1998, no 1087/7, p. 22). Il est conforme à un verstoren (Parl. St. , Kamer, 1997-1998, nr. 1087/7, p. 22). Het is in
principe fondamental de notre ordre juridique que les décisions overeenstemming met het fundamentele beginsel van onze rechtsorde dat
judiciaires ne puissent être modifiées que par la mise en oeuvre de de rechterlijke beslissingen niet kunnen worden gewijzigd dan
voies de recours. ingevolge de aanwending van rechtsmiddelen.
B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 10 et 11 de la loi du 10 juin 1998 modifiant certaines De artikelen 10 en 11 van de wet van 10 juni 1998 tot wijziging van
dispositions en matière de prescription ne violent pas les articles 10 sommige bepalingen betreffende de verjaring schenden de artikelen 10
et 11 de la Constitution en ce qu'ils opèrent une distinction, parmi en 11 van de Grondwet niet, in zoverre zij onder de rechtsvorderingen
die zijn ontstaan vóór de inwerkingtreding van de wet, een onderscheid
les actions qui ont pris naissance avant l'entrée en vigueur de la maken tussen de rechtsvorderingen die verjaard zijn verklaard bij een
loi, entre les actions qui ont été déclarées prescrites par une in kracht van gewijsde gegane beslissing vóór de inwerkingtreding van
décision passée en force de chose jugée avant l'entrée en vigueur de de wet en de andere rechtsvorderingen.
la loi et les autres actions.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 février 2003. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 februari 2003.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^