← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 38/2003 du 3 avril 2003 Numéro du rôle : 2624 En cause :
la question préjudicielle relative aux articles 1675/3, alinéa 3, 1675/12, §§ 1 er
et 3, et 1675/13, §§ 1 er et 5, du Co La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et
des juges L. François, (...)"
| Extrait de l'arrêt n° 38/2003 du 3 avril 2003 Numéro du rôle : 2624 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 1675/3, alinéa 3, 1675/12, §§ 1 er et 3, et 1675/13, §§ 1 er et 5, du Co La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, (...) | Uittreksel uit arrest nr. 38/2003 van 3 april 2003 Rolnummer 2624 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 1675/3, derde lid, 1675/12, §§ 1 en 3, en 1675/13, §§ 1 en 5, van het Gerechtelijk Wetboek, gest Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fra(...) |
|---|---|
| COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
| Extrait de l'arrêt n° 38/2003 du 3 avril 2003 | Uittreksel uit arrest nr. 38/2003 van 3 april 2003 |
| Numéro du rôle : 2624 | Rolnummer 2624 |
| En cause : la question préjudicielle relative aux articles 1675/3, | In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 1675/3, derde |
| alinéa 3, 1675/12, §§ 1er et 3, et 1675/13, §§ 1er et 5, du Code | lid, 1675/12, §§ 1 en 3, en 1675/13, §§ 1 en 5, van het Gerechtelijk |
| judiciaire, posée par la Cour d'appel de Liège. | Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Luik. |
| La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
| composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
| François, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée | L. François, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe en E. Derycke, |
| du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, | bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
| Par arrêt du 3 février 2003 en cause de l'Office national de sécurité | Bij arrest van 3 februari 2003 in zake de Rijksdienst voor Sociale |
| sociale (O.N.S.S.) contre E.D. et autres, dont l'expédition est | Zekerheid (R.S.Z.) tegen E.D. en anderen, waarvan de expeditie ter |
| parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 5 février 2003, la Cour | griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 5 februari 2003, heeft |
| d'appel de Liège a posé la question préjudicielle : | het Hof van Beroep te Luik de prejudiciële vraag gesteld : |
| « de la constitutionnalité des articles et/ou de la constitutionnalité | « naar de grondwettigheid van de artikelen en/of van de |
| de l'interprétation desdits articles 1673/3 [lire : 1675/3], alinéa 3, | grondwettigheid van de interpretatie van de vermelde artikelen 1673/3 |
| 1675/12, §§ 1er et 3, et 1675/13, §§ 1er et 5 : | [lees : 1675/3] , derde lid, 1675/12, §§ 1 en 3, en 1675/13, §§ 1 en 5 |
| en ce que la loi est interprétée comme n'autorisant le juge à accorder | : doordat de wet in die zin wordt geïnterpreteerd dat zij de rechter |
| un plan judiciaire emportant remise de dettes en capital à une | niet toestaat een gerechtelijke aanzuiveringsregeling toe te kennen |
| personne en état de surendettement dont les revenus disponibles sans | die een kwijtschelding van kapitaalschulden inhoudt, aan een persoon |
| tomber dans une pauvreté contraire à la dignité humaine sont | in staat van overmatige schuldenlast, van wie de beschikbare |
| insuffisants pour apurer le capital des dettes que si ce débiteur | inkomsten, zonder te vervallen in een armoede die in strijd is met de |
| dispose de biens immobiliers et/ou mobiliers réalisables | menselijke waardigheid, onvoldoende zijn om het kapitaal van de |
| en ce que la loi est interprétée comme autorisant le juge à accorder | schulden aan te zuiveren, dan wanneer die schuldenaar beschikt over |
| un plan judiciaire emportant remise de dettes en capital à une | onroerende en/of roerende goederen die te gelde kunnen worden gemaakt |
| personne en état de surendettement ne disposant pas de biens | doordat de wet in die zin wordt geïnterpreteerd dat zij de rechter |
| immobiliers et/ou mobiliers réalisables et dont les revenus disponibles sans tomber dans une pauvreté contraire à la dignité humaine permettent l'apurement d'une part significative du capital des dettes en ce que la loi est interprétée comme autorisant le juge à accorder un plan judiciaire emportant remise quasi totale des dettes en capital, à une personne en état de surendettement, ne disposant pas de biens immobiliers et/ou mobiliers réalisables, à revenus bas observant un plan de versements mensuels tenant compte de ses bas revenus et de la somme qui doit lui être délaissée, même si ces montants apparaissent dérisoires eu égard au montant des dettes et/ou ne réalisant pas les deux termes de l'objectif visé à l'article 1673/3 [lire : 1675/3], alinéa 3 ». (...) | toestaat een gerechtelijke aanzuiveringsregeling toe te kennen met kwijtschelding van kapitaalschulden aan een persoon in staat van overmatige schuldenlast die niet beschikt over onroerende en/of roerende goederen die te gelde kunnen worden gemaakt en van wie de beschikbare inkomsten, zonder in armoede te vervallen die in strijd is met de menselijke waardigheid, de aanzuivering van een belangrijk deel van het kapitaal van de schulden mogelijk maken doordat de wet in die zin wordt geïnterpreteerd dat zij de rechter toestaat een gerechtelijke aanzuiveringsregeling toe te kennen met kwijtschelding van quasi alle kapitaalschulden, aan een persoon in staat van overmatige schuldenlast die niet over onroerende en/of roerende goederen beschikt die te gelde kunnen worden gemaakt, met lage inkomsten, die een regeling van maandelijkse stortingen in acht neemt waarbij rekening wordt gehouden met zijn lage inkomsten en het bedrag dat hem moet worden overgelaten, zelfs indien die bedragen belachelijk lijken gelet op het bedrag van de schulden en/of het niet mogelijk maken de twee doelstellingen van artikel 1673/3 [lees : 1675/3], derde lid, te verwezenlijken ». (...) |
| IV. En droit | IV. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. L'article 1675/13 du Code judiciaire, dont les paragraphes 1er et | B.1. Artikel 1675/13 van het Gerechtelijk Wetboek, waarvan de |
| 5 font l'objet de la question préjudicielle, dispose : | paragrafen 1 en 5 het voorwerp uitmaken van de prejudiciële vraag, bepaalt : |
| « § 1er. Si les mesures prévues à l'article 1675/12, § 1er, ne | « § 1. Indien de maatregelen voorzien in artikel 1675/12, § 1, niet |
| permettent pas d'atteindre l'objectif visé à l'article 1675/3, alinéa | volstaan om de in artikel 1675/3, derde lid, genoemde doelstelling te |
| bereiken, kan de rechter, op vraag van de schuldenaar, besluiten tot | |
| 3, à la demande du débiteur, le juge peut décider toute autre remise | elke andere gedeeltelijke kwijtschelding van schulden, zelfs van |
| partielle de dettes, même en capital, aux conditions suivantes : | kapitaal onder de volgende voorwaarden : |
| - tous les biens saisissables sont réalisés à l'initiative du | - alle goederen die voor beslag in aanmerking komen, worden te gelde |
| médiateur de dettes, conformément aux règles des exécutions forcées. | gemaakt op initiatief van de schuldbemiddelaar, overeenkomstig de |
| La répartition a lieu dans le respect de l'égalité des créanciers, | regels inzake de gedwongen tenuitvoerleggingen. De verdeling heeft |
| plaats met inachtname van de gelijkheid van de schuldeisers | |
| sans préjudice des causes légitimes de préférence; | onverminderd de wettige redenen van voorrang; |
| - après réalisation des biens saisissables, le solde restant dû par le | - na de tegeldemaking van de voor beslag vatbare goederen maakt het |
| saldo, nog verschuldigd door de schuldenaar, het voorwerp uit van een | |
| débiteur fait l'objet d'un plan de règlement dans le respect de | aanzuiveringsregeling met inachtname van de gelijkheid van de |
| l'égalité des créanciers, sauf en ce qui concerne les obligations | schuldeisers, behalve wat de lopende onderhoudsverplichtingen betreft, |
| alimentaires en cours visées à l'article 1412, alinéa 1er. | bedoeld in artikel 1412, eerste lid. |
| Sans préjudice de l'article 1675/15, § 2, la remise de dettes n'est | Onverminderd artikel 1675/15, § 2, kan de kwijtschelding van schulden |
| acquise que lorsque le débiteur aura respecté le plan de règlement | maar verkregen worden als de schuldenaar de door de rechter opgelegde |
| imposé par le juge et sauf retour à meilleure fortune du débiteur | aanzuiveringsregeling heeft nageleefd, en behoudens terugkeer van de |
| avant la fin du plan de règlement judiciaire. | schuldenaar tot beter fortuin vóór het einde van de gerechtelijke |
| § 2. Le jugement mentionne la durée du plan de règlement judiciaire | aanzuiveringsregeling. § 2. Het vonnis duidt de looptijd van de gerechtelijke |
| qui est comprise entre trois et cinq ans. L'article 51 n'est pas d'application. § 3. Le juge ne peut accorder de remise pour les dettes suivantes : - les dettes alimentaires non échues au jour de la décision arrêtant le plan de règlement judiciaire; - les dettes constituées d'indemnités accordées pour la réparation d'un préjudice corporel, causé par une infraction; - les dettes d'un failli subsistant après la clôture de la faillite. § 4. Par dérogation au paragraphe précédent, le juge peut accorder la | aanzuiveringsregeling aan, die ligt tussen drie en vijf jaar. Artikel 51 is niet van toepassing. § 3. De rechter kan geen kwijtschelding verlenen voor volgende schulden : - de onderhoudsgelden die niet vervallen zijn op de dag van de uitspraak houdende vaststelling van de gerechtelijke aanzuiveringsregeling; - de schulden die een schadevergoeding inhouden, toegestaan voor het herstel van een lichamelijke schade veroorzaakt door een misdrijf; - de schulden van een gefailleerde die overblijven na het sluiten van het faillissement. § 4. In afwijking van de voorgaande paragraaf kan de rechter kwijtschelding verlenen voor de schulden van een gefailleerde die |
| remise pour les dettes d'un failli, subsistant après une faillite dont | overblijven na een faillissement waarvan de sluiting is uitgesproken |
| la clôture a été prononcée en application de la loi du 18 avril 1851 | met toepassing van de wet van 18 april 1851 op het faillissement, de |
| sur les faillites, banqueroutes et sursis de paiement depuis plus de | |
| 10 ans au moment du dépôt de la requête visée à l'article 1675/4. | bankbreuk en de opschorting van betaling sedert ten minste 10 jaar op |
| Cette remise ne peut être accordée au failli qui a été condamné pour | het moment van neerlegging van het verzoekschrift bedoeld in artikel |
| banqueroute simple ou frauduleuse. | 1675/4. Deze kwijtschelding kan niet worden verleend aan de |
| gefailleerde die veroordeeld werd wegens eenvoudige of bedrieglijke bankbreuk. | |
| § 5. Sans préjudice de la loi du 7 août 1974 instituant le droit à un | § 5. Onverminderd de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het |
| minimum de moyens d'existence et dans le respect de l'article 1675/3, | recht op het bestaansminimum en met inachtneming van artikel 1675/3, |
| alinéa 3, le juge peut, lorsqu'il établit le plan, déroger aux | derde lid, kan de rechter wanneer hij de regeling opstelt, bij |
| articles 1409 à 1412 par décision spécialement motivée. » | bijzonder gemotiveerde beslissing afwijken van de artikelen 1409 tot 1412. » |
| B.2. La procédure du règlement collectif de dettes, instaurée par la | B.2. De procedure van collectieve schuldenregeling, ingevoerd bij de |
| loi du 5 juillet 1998 relative au règlement collectif de dettes et à | wet van 5 juli 1998 betreffende de collectieve schuldenregeling en de |
| la possibilité de vente de gré à gré des biens immeubles saisis, a | mogelijkheid van verkoop uit de hand van de in beslag genomen |
| pour objectif principal de rétablir la situation financière d'un | onroerende goederen, heeft tot hoofddoel de financiële situatie van |
| débiteur surendetté en lui permettant notamment, dans la mesure du | een schuldenaar met overmatige schuldenlast te herstellen door hem met |
| possible, de payer ses dettes et en lui garantissant simultanément, | name ertoe in staat te stellen voor zover mogelijk zijn schulden te |
| ainsi qu'à sa famille, qu'ils pourront mener une vie conforme à la | betalen en tegelijkertijd te waarborgen dat hij zelf en zijn gezin een |
| dignité humaine (article 1675/3, alinéa 3, du Code judiciaire inséré | menswaardig leven kunnen leiden (artikel 1675/3, derde lid, van het |
| par l'article 2 de la loi précitée du 5 juillet 1998). La situation | Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 2 van de voormelde wet van |
| financière de la personne surendettée est globalisée et celle-ci est | 5 juli 1998). De financiële situatie van de persoon met overmatige |
| soustraite à la pression anarchique des créanciers grâce à | schuldenlast wordt in kaart gebracht en de ongecontroleerde druk van |
| l'intervention d'un médiateur de dettes, désigné aux termes de | de schuldeisers valt voor die persoon weg dankzij het optreden van een |
| l'article 1675/6 nouveau du même Code par le juge qui aura, au | schuldbemiddelaar, die luidens het nieuwe artikel 1675/6 van hetzelfde |
| Wetboek wordt aangewezen door de rechter die voorafgaandelijk | |
| préalable, statué sur l'admissibilité de la demande de règlement | uitspraak zal hebben gedaan over de toelaatbaarheid van de vordering |
| tot collectieve schuldenregeling. De beschikking van toelaatbaarheid | |
| collectif de dettes. La décision d'admissibilité fait naître une | doet een toestand van samenloop ontstaan tussen de schuldeisers en |
| situation de concours entre les créanciers et a pour effet la | heeft de opschorting van de loop van de intresten en de |
| suspension du cours des intérêts et l'indisponibilité du patrimoine du | onbeschikbaarheid van het vermogen van de verzoeker tot gevolg |
| requérant (article 1675/7 du même Code). | (artikel 1675/7 van hetzelfde Wetboek). |
| De schuldenaar stelt aan zijn schuldeisers voor een minnelijke | |
| Le débiteur propose à ses créanciers de conclure un plan de règlement | collectieve aanzuiveringsregeling te treffen, onder toezicht van de |
| collectif amiable, sous le contrôle du juge; celui-ci peut imposer un | rechter; die kan een gerechtelijke aanzuiveringsregeling opleggen |
| plan de règlement judiciaire à défaut d'accord (article 1675/3). Ce | indien geen akkoord wordt bereikt (artikel 1675/3). Die ontstentenis |
| défaut d'accord est constaté par le médiateur (article 1675/11). Le | van akkoord wordt vastgesteld door de bemiddelaar (artikel 1675/11). |
| plan de règlement judiciaire peut comporter un certain nombre de | De gerechtelijke aanzuiveringsregeling kan een aantal maatregelen |
| mesures, tels le report ou le rééchelonnement du paiement des dettes | bevatten, zoals het uitstel of de herschikking van betaling van de |
| ou la remise totale ou partielle des dettes d'intérêts moratoires, | schulden of de gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de moratoire |
| indemnités et frais (article 1675/12) et, si ces mesures ne permettent | intresten, vergoedingen en kosten (artikel 1675/12) en, indien die |
| pas de rétablir la situation financière du débiteur, toute autre | maatregelen het niet mogelijk maken de financiële situatie van de |
| schuldenaar te herstellen, elke andere gedeeltelijke kwijtschelding | |
| remise partielle de dettes, même en capital, moyennant le respect des | van schulden, zelfs van kapitaal, op voorwaarde dat de in artikel |
| conditions fixées par l'article 1675/13. Il appert des travaux | 1675/13 vastgestelde voorwaarden in acht worden genomen. Uit de |
| préparatoires de l'article 1675/13, § 1er, du Code judiciaire que ce | parlementaire voorbereiding van artikel 1675/13, § 1, van het |
| Gerechtelijk Wetboek blijkt dat die paragraaf is opgevat en aangenomen | |
| paragraphe a été conçu et adopté dans le but de tenir compte de la | met de bedoeling rekening te houden met de realiteit van de overmatige |
| réalité du surendettement : « des débiteurs sont insolvables, et la | schuldenlast : « schuldenaars zijn onvermogend en de economische |
| logique économique ne peut admettre que ces personnes se cantonnent | logica mag niet aanvaarden dat deze personen zich verschansen in de |
| dans l'économie souterraine et restent un poids pour la société. Il | ondergrondse economie en een gewicht voor de maatschappij blijven. Zij |
| faut les réintégrer dans le système économique et social en leur | moeten opnieuw in het economisch en sociaal stelsel worden opgenomen |
| permettant de prendre un nouveau départ » (Doc. parl. , Chambre, | door hen de mogelijkheid te geven een nieuwe start te nemen » (Parl. |
| 1996-1997, nos 1073/1-1074/1, p. 45). | St. , Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1-1074/1, p. 45). |
| Le critère de distinction mentionné par le juge a quo est objectif en | Het door de verwijzende rechter aangevoerde criterium van onderscheid |
| ce qui concerne l'application de l'article 1675/13, § 1er, à savoir la | is objectief wat de toepassing van artikel 1675/13, § 1, betreft, |
| possibilité de s'acquitter des dettes, fût-ce seulement de manière | namelijk de mogelijkheid de schulden af te betalen, zij het in |
| symbolique dans certains cas. | bepaalde gevallen slechts symbolisch. |
| De même, la différence de traitement alléguée en ce qui concerne | Zo is ook het beweerde verschil in behandeling met betrekking tot de |
| l'application de l'article 1675/13, § 5, n'est pas injustifiée : elle | toepassing van artikel 1675/13, § 5, niet onverantwoord : het |
| garantit que la mise en [009c]uvre du système permette au débiteur de | waarborgt dat de inwerkingstelling van het stelsel het de schuldenaar |
| mener au minimum une vie conforme à la dignité humaine et donne au | mogelijk maakt minstens een menswaardig leven te leiden en het geeft |
| juge la mesure précise de ce minimum en se référant au minimex pour | de rechter de precieze maat van dat minimum aan door te verwijzen naar |
| fixer cette mesure. | het bestaansminimum om die maat vast te stellen. |
| B.3. Le juge a quo considère toutefois que cette disposition a pour | B.3. De verwijzende rechter is evenwel van mening dat die bepaling tot |
| effet de priver les personnes qui sont totalement et définitivement | gevolg heeft dat ze personen die totaal en definitief onvermogend zijn |
| insolvables de la possibilité de bénéficier d'un plan de règlement | de mogelijkheid om een gerechtelijke aanzuiveringsregeling te |
| judiciaire. Par « définitivement insolvables », l'on entend sans doute | verkrijgen, ontzegt. Met definitief wordt ongetwijfeld bedoeld dat de |
| que le juge doit raisonnablement déduire des circonstances de la cause | rechter uit de omstandigheden van de zaak redelijkerwijze moet |
| que l'état d'indigence paraît irréversible. Il en serait de même pour | afleiden dat de staat van onvermogen onomkeerbaar lijkt te zijn. |
| les personnes dont le revenu est inférieur ou égal au minimum de | Hetzelfde zou gelden voor de personen wier inkomen lager dan of gelijk |
| moyens d'existence, ou pourrait l'être si elles devaient rembourser une part significative du capital. Dans cette interprétation, l'article 1675/13 du Code judiciaire établit une différence de traitement entre les débiteurs qui paraissent totalement et définitivement insolvables et les débiteurs qui peuvent procéder à un paiement significatif du point de vue des créanciers, de leurs dettes, seuls ces derniers pouvant bénéficier d'un plan de règlement judiciaire. Une différence de traitement est aussi établie entre les débiteurs dont le revenu est inférieur ou égal au minimum de moyens d'existence et ceux dont le revenu est supérieur à ce minimum. | is aan het bestaansminimum, of het zou kunnen zijn indien zij een belangrijk deel van het kapitaal zouden moeten terugbetalen. In die interpretatie roept artikel 1675/13 van het Gerechtelijk Wetboek een verschil in behandeling in het leven tussen schuldenaars die totaal en definitief onvermogend lijken te zijn, en schuldenaars die een vanuit het standpunt van de schuldeisers significante afbetaling van hun schulden kunnen doen, waarbij enkel laatstgenoemden een gerechtelijke aanzuiveringsregeling kunnen genieten. Een verschil in behandeling is ook ingesteld tussen de schuldenaars wier inkomen lager dan of gelijk is aan het bestaansminimum en degenen van wie het inkomen boven dat minimum ligt. |
| B.4. La Cour doit examiner si la disposition en cause n'entraîne pas | B.4. Het Hof dient na te gaan of de in het geding zijnde bepaling geen |
| de conséquences disproportionnées à l'égard de la catégorie de | onevenredige gevolgen meebrengt ten aanzien van de categorie van |
| personnes à qui la possibilité d'obtenir un plan de règlement | personen aan wie de mogelijkheid om een gerechtelijke |
| judiciaire est refusée. | aanzuiveringsregeling te verkrijgen, wordt ontzegd. |
| En vertu de l'article 1675/2 du Code judiciaire, la procédure de | Krachtens artikel 1675/2 van het Gerechtelijk Wetboek is de procedure |
| règlement collectif de dettes est accessible à toute personne physique | van collectieve schuldenregeling toegankelijk voor elke natuurlijke |
| qui, de manière durable, n'est pas en état de payer ses dettes | persoon die op duurzame wijze niet in staat is om zijn opeisbare of |
| exigibles ou à échoir et qui n'a pas organisé son insolvabilité. | nog te vervallen schulden te betalen en die zijn onvermogen niet heeft |
| L'objectif du règlement collectif de dettes est de « refaçonner la | bewerkstelligd. De doelstelling van de collectieve schuldenregeling |
| situation financière de l'individu pour lui permettre, à lui et à sa | bestaat erin « de financiële toestand van het individu te herboetseren |
| famille, de prendre un nouveau départ dans la vie » (Doc. parl. , | opdat hij en zijn familie een nieuwe start in het leven zouden kunnen |
| Chambre, 1996-1997, nos 1073/1-1074/1, p. 12). La circonstance que le débiteur ne dispose d'aucun bien immobilier ou mobilier réalisable, qu'il paraît totalement et définitivement insolvable ou que ses revenus sont ou pourraient être égaux ou inférieurs au minimum de moyens d'existence pourra inciter le juge à rejeter sa demande s'il estime qu'il n'existe aucune possibilité d'établir un plan de règlement. Mais cette même circonstance n'empêche pas que le débiteur puisse se réintégrer dans le système économique pour autant qu'il obtienne la remise totale, le juge pouvant lui imposer des mesures d'accompagnement qui peuvent être, notamment, une guidance budgétaire, sa prise en charge par un service social, l'obligation de suivre un traitement médical ou un accompagnement budgétaire organisé par un centre public d'aide sociale (Doc. parl. , | nemen » (Parl. St. , Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1-1074/1, p. 12). De omstandigheid dat de schuldenaar over geen enkel onroerend of roerend goed beschikt dat te gelde kan worden gemaakt, dat hij totaal en definitief onvermogend lijkt te zijn of dat zijn inkomsten gelijk aan of lager dan het bestaansminimum zijn of zouden kunnen zijn, zal de rechter ertoe kunnen aanzetten zijn vordering te verwerpen, indien hij van mening is dat er geen enkele mogelijkheid bestaat om een aanzuiveringsregeling op te stellen. Diezelfde omstandigheid neemt echter niet weg dat de schuldenaar zich weer in het economisch stelsel zou kunnen integreren, voor zover hij de gehele kwijtschelding verkrijgt, waarbij de rechter hem begeleidende maatregelen kan opleggen die met name kunnen bestaan in een budgetbegeleiding, de tenlasteneming van die persoon door een sociale dienst, de verplichting om een medische behandeling te volgen of een budgetbegeleiding door een openbaar centrum voor maatschappelijk |
| Chambre, 1996-1997, no 1073/11, p. 72). Il est manifestement | welzijn (Parl. St. , Kamer, 1996-1997, nr. 1073/11, p. 72). Het is |
| disproportionné d'interdire a priori à toute personne qui paraît | kennelijk onevenredig a priori elke persoon die totaal en definitief |
| onvermogend lijkt te zijn te verbieden een gerechtelijke | |
| totalement et définitivement insolvable de solliciter un plan de | aanzuiveringsregeling aan te vragen, terwijl de wet precies ertoe |
| règlement judiciaire alors que la loi vise précisément à éviter qu'une | strekt te vermijden dat een persoon met schulden in een blijvende |
| personne endettée ne s'installe durablement dans une situation de | toestand van marginaliteit en uitsluiting terechtkomt. Aangezien die |
| marginalité et d'exclusion. Ces personnes étant celles pour lesquelles | personen diegenen zijn voor wie het gevaar van marginalisering het |
| le danger de marginalisation est le plus important, il n'est pas | grootst is, is het niet verantwoord ze uit te sluiten van de |
| justifié de les exclure de la possibilité d'obtenir un plan de | mogelijkheid om een gerechtelijke aanzuiveringsregeling te verkrijgen |
| règlement judiciaire comportant, à terme, remise de leurs dettes en | die op termijn de kwijtschelding van hun kapitaalschulden omvat. |
| capital. B.5. Dans l'interprétation selon laquelle l'article 1675/13, §§ 1er et | B.5. In de interpretatie volgens welke artikel 1675/13, §§ 1 en 5, van |
| 5, du Code judiciaire interdit au juge d'établir un plan de règlement | het Gerechtelijk Wetboek de rechter verbiedt een gerechtelijke |
| judiciaire pour le débiteur qui ne dispose d'aucun bien immobilier ou | aanzuiveringsregeling op te stellen voor de schuldenaar die over geen |
| mobilier réalisable, qui paraît totalement et définitivement | enkel te gelde te maken onroerend of roerend goed beschikt, die totaal |
| insolvable ou dont le revenu est ou pourrait être inférieur ou égal au | en definitief onvermogend lijkt te zijn, of wiens inkomen lager dan of |
| minimum de moyens d'existence, cette disposition viole les articles 10 | gelijk aan het bestaansminimum is of zou kunnen zijn, schendt die |
| et 11 de la Constitution. | bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
| B.6. Dans cette interprétation, la question appelle une réponse | B.6. In die interpretatie dient de vraag bevestigend te worden |
| affirmative. | beantwoord. |
| B.7. La Cour observe que l'article 1675/13, §§ 1er et 5, ne déroge pas | B.7. Het Hof merkt op dat artikel 1675/13, §§ 1 en 5, niet afwijkt van |
| à la règle exprimée à l'article 1675/2 du Code judiciaire selon | de regel uitgedrukt in artikel 1675/2 van het Gerechtelijk Wetboek |
| laquelle toute personne physique endettée peut demander un règlement | volgens welke elke natuurlijke persoon met overmatige schuldenlast een |
| collectif de dettes, les seules personnes exclues étant celles qui ont | collectieve schuldenregeling kan aanvragen, waarbij enkel de personen |
| organisé leur insolvabilité. | worden uitgesloten die hun onvermogen hebben bewerkstelligd. |
| Rien, dans les travaux préparatoires, ne permet de déduire de la | Niets in de parlementaire voorbereiding maakt het mogelijk uit de in |
| disposition en cause qu'elle aurait pour effet d'interdire en toute | het geding zijnde bepaling af te leiden dat zij tot gevolg zou hebben |
| hypothèse à la personne qui ne dispose d'aucun bien immobilier ou | in elk geval aan de persoon die over geen enkel te gelde te maken |
| mobilier réalisable, qui paraît totalement et définitivement | onroerend of roerend goed beschikt, die totaal en definitief |
| insolvable ou dont le revenu est ou pourrait être inférieur ou égal au | onvermogend lijkt te zijn of van wie het inkomen lager dan of gelijk |
| minimum de moyens d'existence de solliciter un règlement collectif de | aan het bestaansminimum is of zou kunnen zijn, te verbieden een |
| dettes. « Dans les situations les plus extrêmes, c'est une remise | collectieve schuldenregeling aan te vragen. « In extreme situaties zal |
| quasi totale de dettes qui devra être ordonnée par le juge. Dans ce | de rechter een praktisch volledige kwijtschelding van de schulden |
| moeten beslissen. In dit geval zal de regeling nog slechts een | |
| cas, le plan ne revêtira plus qu'un caractère symbolique; seules des | symbolische aard hebben; enkel begeleidende maatregelen zullen hun |
| mesures d'accompagnement garderont leur pleine signification. [...] La | volledige betekenis behouden. [...] De quasi-volledige kwijtschelding |
| remise quasi totale de dettes sera une solution ultime, lorsqu'aucune | van de schulden zal een ultieme oplossing zijn indien geen enkele |
| autre mesure n'est possible, lorsque seule cette disposition permet de | andere maatregel mogelijk is, indien enkel deze bepaling de |
| préserver encore la dignité du débiteur » (Doc. parl. , Chambre, | waardigheid van de schuldenaar nog kan vrijwaren » (Parl. St. , Kamer, |
| 1996-1997, nos 1073/1-1074/1, p. 44). « Dans certains cas, un plan de | 1996-1997, nrs. 1073/1-1074/1, p. 44). « In bepaalde gevallen zal een |
| règlement collectif de dettes ne pourra s'établir qu'à condition qu'il | collectieve schuldenregeling slechts kunnen worden opgesteld op |
| voorwaarde dat zij samengaat met een volledige of gedeeltelijke | |
| s'accompagne d'une remise de dettes, totale ou partielle » (Doc. parl. | kwijtschelding van schulden » (Parl. St. , Kamer, 1996-1997, nr. |
| , Chambre, 1996-1997, no 1073/11, p. 6). | 1073/11, p. 6). |
| La remise de dettes n'intervient qu'au terme du plan de règlement, | De kwijtschelding van de schulden gebeurt pas op het einde van de |
| dont la durée peut varier de trois à cinq ans, et uniquement à la | aanzuiveringsregeling, waarvan de duurtijd van drie tot vijf jaar kan |
| condition, d'une part, que toutes les mesures imposées par le juge | bedragen, en uitsluitend op voorwaarde, enerzijds, dat alle door de |
| aient été respectées et, d'autre part, que le débiteur n'ait pas connu | rechter opgelegde maatregelen in acht zijn genomen en, anderzijds, dat |
| de retour à meilleure fortune. Les droits des créanciers sont donc garantis dans la mesure du possible, compte tenu de la situation du débiteur lors de sa demande de règlement collectif de dettes, par la mise en oeuvre du plan et par les efforts que le débiteur se voit imposer. La Cour constate, dès lors, que la disposition en cause peut être interprétée comme n'empêchant pas le juge d'accorder un plan de règlement judiciaire à un débiteur qui ne dispose d'aucun bien immobilier ou mobilier réalisable ou qui paraît totalement et définitivement insolvable. | de financiële situatie van de schuldenaar niet opnieuw is verbeterd. De rechten van de schuldeisers zijn dus, rekening houdend met de situatie van de schuldenaar bij zijn aanvraag tot collectieve schuldenregeling, zoveel mogelijk gewaarborgd, door de inwerkingstelling van de regeling en door de inspanningen die aan de schuldenaar worden opgelegd. Het Hof stelt bijgevolg vast dat de in het geding zijnde bepaling zo kan worden geïnterpreteerd dat zij de rechter niet verbiedt een gerechtelijke aanzuiveringsregeling toe te staan aan een schuldenaar die over geen enkel te gelde te maken onroerend of roerend goed beschikt of die totaal en definitief onvermogend lijkt te zijn. |
| B.8. Dans cette interprétation, l'article 1675/13, §§ 1er et 5, | B.8. In die interpretatie roept artikel 1675/13, §§ 1 en 5, niet het |
| n'établit pas la différence de traitement visée par la question préjudicielle. | in de prejudiciële vraag beoogde verschil in behandeling in het leven. |
| B.9. Dans cette interprétation, la question appelle une réponse | B.9. In die interpretatie dient de vraag ontkennend te worden |
| négative. | beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| - L'article 1675/13, §§ 1er et 5, du Code judiciaire, interprété comme | - Artikel 1675/13, §§ 1 en 5, van het Gerechtelijk Wetboek, in de |
| excluant de la possibilité de bénéficier d'un plan de règlement | interpretatie dat het de mogelijkheid om een gerechtelijke |
| judiciaire la personne qui paraît totalement et définitivement | aanzuiveringsregeling te genieten ontzegt aan de persoon die totaal en |
| insolvable ou dont le revenu est égal ou inférieur au minimum de | definitief onvermogend lijkt te zijn of van wie het inkomen lager dan |
| moyens d'existence, viole les articles 10 et 11, lus ou non en | of gelijk is aan het bestaansminimum, schendt de artikelen 10 en 11, |
| combinaison avec l'article 23, de la Constitution. | al dan niet gelezen in samenhang met artikel 23, van de Grondwet. |
| - L'article 1675/13, §§ 1er et 5, du Code judiciaire, interprété comme | - Artikel 1675/13, §§ 1 en 5, van het Gerechtelijk Wetboek, in de |
| n'excluant pas de la possibilité de bénéficier d'un plan de règlement | interpretatie dat het de mogelijkheid om een gerechtelijke |
| judiciaire la personne qui paraît totalement et définitivement | aanzuiveringsregeling te genieten niet ontzegt aan de persoon die |
| totaal en definitief onvermogend lijkt te zijn of van wie het inkomen | |
| insolvable ou dont le revenu est égal ou inférieur au minimum de | lager dan of gelijk is aan het bestaansminimum, schendt niet de |
| moyens d'existence, ne viole pas les articles 10 et 11, lus ou non en | artikelen 10 en 11, al dan niet gelezen in samenhang met artikel 23, |
| combinaison avec l'article 23, de la Constitution. | van de Grondwet. |
| Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
| la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 3 avril 2003, par le | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 3 april 2003, door de |
| siège précité, dans lequel les juges L. François, A. Alen et E. | voormelde zetel, waarin de rechters L. François, A. Alen en E. |
| Derycke, légitimement empêchés, sont remplacés, pour le prononcé, | Derycke, wettig verhinderd, voor de uitspraak respectievelijk zijn |
| respectivement par les juges P. Martens, M. Bossuyt et E. De Groot, | vervangen door de rechters P. Martens, M. Bossuyt en E. De Groot, |
| conformément à l'article 110 de la même loi. | overeenkomstig artikel 110 van dezelfde wet. |
| Le greffier, | De griffier, |
| L. Potoms. | L. Potoms. |
| Le président, | De voorzitter, |
| M. Melchior. | M. Melchior. |