← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 186/2002 du 19 décembre 2002 Numéro du rôle : 2292 En cause
: la question préjudicielle relative à l'article 50 du Code des droits de succession, tel qu'il a été
remplacé par le décret de la Région flamande du 20 décem La Cour d'arbitrage, composée des juges M. Bossuyt et L. François, faisant
fonction de présiden(...)"
Extrait de l'arrêt n° 186/2002 du 19 décembre 2002 Numéro du rôle : 2292 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 50 du Code des droits de succession, tel qu'il a été remplacé par le décret de la Région flamande du 20 décem La Cour d'arbitrage, composée des juges M. Bossuyt et L. François, faisant fonction de présiden(...) | Uittreksel uit arrest nr. 186/2002 van 19 december 2002 Rolnummer 2292 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 50 van het Wetboek der successierechten, zoals vervangen bij het decreet van het Vlaamse Gewest van 20 december 1996, gestel Het Arbitragehof, samengesteld uit de rechters M. Bossuyt en L. François, waarnemend voorzitter(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 186/2002 du 19 décembre 2002 | Uittreksel uit arrest nr. 186/2002 van 19 december 2002 |
Numéro du rôle : 2292 | Rolnummer 2292 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 50 du Code | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 50 van het Wetboek der |
des droits de succession, tel qu'il a été remplacé par le décret de la | successierechten, zoals vervangen bij het decreet van het Vlaamse |
Région flamande du 20 décembre 1996, posée par le Tribunal de première | Gewest van 20 december 1996, gesteld door de Rechtbank van eerste |
instance de Gand. | aanleg te Gent. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des juges M. Bossuyt et L. François, faisant fonction de | samengesteld uit de rechters M. Bossuyt en L. François, waarnemend |
présidents, et des juges R. Henneuse, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | voorzitters, en de rechters R. Henneuse, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. |
Moerman et E. Derycke, assistée du greffier L. Potoms, présidée par le | Moerman en E. Derycke, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder |
juge M. Bossuyt, | voorzitterschap van rechter M. Bossuyt, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
Par jugement du 15 novembre 2001 en cause de E. et L. Van De Weghe | Bij vonnis van 15 november 2001 in zake E. en L. Van De Weghe tegen de |
contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la | Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof |
Cour d'arbitrage le 23 novembre 2001, le Tribunal de première instance | is ingekomen op 23 november 2001, heeft de Rechtbank van eerste aanleg |
de Gand a posé la question préjudicielle suivante : | te Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 50 du Code des droits de succession, remplacé par | « Schendt artikel 50 van het Wetboek der successierechten, zoals |
l'article 15 du décret du Conseil flamand du 20 décembre 1996, | vervangen door artikel 15 van het decreet van de Vlaamse Raad van 20 |
viole-t-il les articles 10, 11 et 172 de la Constitution en tant qu'il | december 1996, de artikelen 10, 11 en 172 Grondwet, in zoverre het het |
étend le taux en ligne directe et entre conjoints aux enfants du | tarief in rechte lijn en tussen echtgenoten uitbreidt tot de kinderen |
conjoint survivant du conjoint décédé, alors qu'il n'étend pas ce taux | van de langstlevende echtgenoot van de overleden echtgenoot terwijl |
aux enfants du conjoint décédé le premier qui héritent du conjoint | het dit tarief niet uitbreidt tot de kinderen van de eerst overleden |
survivant et en ce qu'il instaurerait de la sorte un traitement inégal | echtgenoot die erven van de langstlevende echtgenoot en aldus een niet |
dépourvu de justification raisonnable entre deux catégories d'enfants | redelijk verantwoorde ongelijke behandeling zou invoeren tussen beide |
? » | categorieën van kinderen ? » |
(...) | (...) |
IV. En droit | IV. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. L'article 50 du Code des droits de succession, remplacé par | B.1. Artikel 50 van het Wetboek der Successierechten, zoals vervangen |
l'article 15 du décret de la Région flamande du 20 décembre 1996 | bij artikel 15 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 20 december |
contenant diverses mesures d'accompagnement du budget 1997 (Moniteur | 1996 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 1997 |
belge , 31 décembre 1996; errata, Moniteur belge , 11 février 1997), | (Belgisch Staatsblad , 31 december 1996; erratum , Belgisch Staatsblad |
disposait, avant d'être remplacé par l'article 44 du décret du 21 | , 11 februari 1997), luidde, vóór de vervanging ervan bij artikel 44 |
décembre 2001 contenant diverses mesures d'accompagnement du budget | van het decreet van 21 december 2001 houdende bepalingen tot |
2002 (Moniteur belge , 29 décembre 2001) : « Le taux du droit entre époux n'est pas applicable, lorsque les conjoints sont divorcés ou séparés de corps, à moins qu'ils n'aient des enfants ou descendants communs. Le même taux du droit est applicable aux acquisitions du défunt revenant aux enfants du conjoint survivant lire : aux acquisitions revenant aux enfants du conjoint survivant du défunt ». B.2. La disposition en cause a été justifiée comme suit lors des travaux préparatoires : | begeleiding van de begroting 2002 (Belgisch Staatsblad , 29 december 2001), als volgt : « Het percentage van het recht tussen echtgenoten is niet van toepassing wanneer de echtgenoten uit de echt of van tafel en bed gescheiden zijn tenzij zij gemeenschappelijke kinderen of afstammelingen hebben. Dit zelfde percentage van het recht is eveneens van toepassing op verkrijgingen door de kinderen van de langstlevende echtgenoot van de overleden echtgenoot. » B.2. De in het geding zijnde bepaling werd tijdens de parlementaire voorbereiding als volgt verantwoord : |
« Cette réforme a également pour but de traiter la relation | « Deze hervorming heeft eveneens tot doel om de relatie |
beau-parent/bel-enfant pour le taux des droits de succession de la | stiefouder-stiefkind voor het percentage van de successierechten op |
même manière que la relation en ligne directe ou entre époux. La | een gelijke wijze te behandelen als de relatie in rechte lijn of |
relation entre beaux-parents et beaux-enfants peut, de fait, être très | tussen echtgenoten. De relatie tussen stiefouders en stiefkinderen kan |
proche. Ils auront souvent habité ensemble pendant une longue période. | immers zeer hecht zijn. Vaak zullen zij gedurende geruime tijd |
L'on peut également renvoyer, à titre d'exemple de ce lien | samengeleefd hebben. Hierbij kan eveneens, bij wijze van voorbeeld van |
particulier, à l'article 203, § 2, du Code civil. Cet article prévoit | deze bijzondere band, verwezen worden naar artikel 203, § 2 van het |
une obligation d'entretien du beau-parent à l'égard des beaux-enfants. | Burgerlijk Wetboek. Dit artikel voorziet in een onderhoudsplicht van |
A l'article 345 du Code civil, les conditions d'âge pour l'adoption | de stiefouder t.a.v. de stiefkinderen. In artikel 345 BW zijn de |
sont moins strictes s'il s'agit de l'adoption d'un bel-enfant. | leeftijdsvoorwaarden voor adoptie minder streng indien het om een |
Le Code civil ne considère cependant jamais le bel-enfant comme | adoptie van een stiefkind gaat. |
héritier du beau-parent. Cela signifie que le beau-parent ne peut | Het Burgerlijk Wetboek beschouwt echter het stiefkind nooit als een |
laisser en héritage l'ensemble de son patrimoine ou une partie de | erfgenaam van de stiefouder. Dit betekent dat de stiefouder slechts |
celui-ci au bel-enfant que par testament ou par donation. Cela | d.m.v. een testament of een schenking het geheel of een deel van zijn |
implique dès lors toujours une déclaration de volonté du beau-parent. | of haar vermogen aan het stiefkind kan toekennen. Dit impliceert derhalve steeds een wilsuiting van de stiefouder. |
Ce lien particulier dont la déclaration de volonté expresse constitue | Deze bijzondere band waarvan de uitdrukkelijke wilsuiting het bewijs |
la preuve justifie ce traitement égal par rapport à la ligne directe | vormt, rechtvaardigt deze gelijke behandeling met de rechte lijn of |
ou entre époux. » (Doc. , Parlement flamand, 1996-1997, n° 428/1, p. | tussen echtgenoten. » (Parl. St. , Vlaams Parlement, 1996-1997, nr. |
6). | 428/1, p. 6). |
B.3. La disposition en cause établit, sur le plan successoral, une différence de traitement entre beaux-enfants, selon que le beau-parent dont ils héritent décède avant ou après leur parent naturel auquel ce beau-parent était marié. Dans le premier cas, la succession dans le chef des beaux-enfants est imposée au tarif avantageux auquel sont soumis les héritiers en ligne directe, alors que, dans le second cas, les beaux-enfants sont imposés à un tarif moins favorable. B.4. La différence de traitement sur le plan successoral entre beaux-enfants repose sur un critère objectif, à savoir l'antériorité ou non du décès du beau-parent-de cujus par rapport au parent naturel des héritiers avec lequel il était marié. La Cour n'aperçoit pas quelle pourrait être la pertinence de la distinction qui est ainsi établie, pour déterminer le taux des droits de succession. Si le lien qui peut être apparu entre le beau-parent et le ou les beaux-enfants pendant le mariage du beau-parent et du parent naturel peut justifier que les beaux-enfants soient assimilés, pour le tarif des droits de succession, aux héritiers en ligne directe, il n'est pas pertinent à cet égard de priver de cet avantage les beaux-enfants lorsque le beau-parent-de cujus décède après leur parent | B.3. De in het geding zijnde bepaling voert een successierechtelijk verschil in behandeling in tussen stiefkinderen, naargelang de stiefouder van wie zij erven, overlijdt vóór of na hun natuurlijke ouder met wie die stiefouder gehuwd was. In het eerste geval wordt de nalatenschap voor de stiefkinderen belast tegen het voordelige tarief waaraan erfgenamen in rechte lijn zijn onderworpen, terwijl in het tweede geval de stiefkinderen worden belast tegen een minder gunstig tarief. B.4. Het successierechtelijk verschil in behandeling tussen stiefkinderen berust op een objectief criterium, namelijk het al dan niet voorafgaandelijk overlijden van de stiefouder-erflater ten opzichte van de natuurlijke ouder van de erfgenamen met wie hij was gehuwd. Het Hof ziet niet in welke de pertinentie van het aldus gemaakte onderscheid voor het bepalen van het tarief der successierechten zou kunnen zijn. Indien de band die tussen stiefouder en stiefkind of stiefkinderen kan zijn ontstaan tijdens het huwelijk van die stiefouder en de natuurlijke ouder, kan verantwoorden dat de stiefkinderen voor het successierechtelijk tarief worden gelijkgesteld met erfgenamen in rechte lijn, dan is het ter zake niet pertinent dat voordeel te ontzeggen aan de stiefkinderen wanneer de stiefouder-erflater overlijdt na hun natuurlijke ouder. Immers, |
naturel. En effet, si le beau-parent survivant a désigné les enfants | wanneer de overlevende stiefouder de kinderen van zijn echtgenoot als |
de son conjoint comme héritiers, il a fait apparaître le maintien, | erfgenamen heeft aangewezen, heeft hij doen blijken van het behoud van |
entre eux, du lien particulier qui est à la base de l'assimilation, | de bijzondere band tussen hen, die aan de basis ligt van de |
sur le plan successoral, des beaux-enfants aux héritiers en ligne | successierechtelijke gelijkstelling van de stiefkinderen met de |
directe. | erfgenamen in rechte lijn. |
B.5. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. | B.5. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 50 du Code des droits de succession, tel qu'il a été | Artikel 50 van het Wetboek der successierechten, zoals vervangen bij |
remplacé par l'article 15 du décret de la Région flamande du 20 | artikel 15 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 20 december 1996 |
décembre 1996, avant son remplacement par l'article 44 du décret du 21 | en vóór de vervanging ervan bij artikel 44 van het decreet van 21 |
décembre 2001, viole les articles 10 et 11 de la Constitution. | december 2001, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 décembre 2002. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 december 2002. |
Le greffier, | De griffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |
Le président f.f., | De wnd. voorzitter, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |