Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 161/2002 du 6 novembre 2002 Numéro du rôle : 2383 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335, § 1 er , du Code civil, posée par le Tribunal de première instance d'Anvers. La Cour d composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, (...)"
Extrait de l'arrêt n° 161/2002 du 6 novembre 2002 Numéro du rôle : 2383 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335, § 1 er , du Code civil, posée par le Tribunal de première instance d'Anvers. La Cour d composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, (...) Uittreksel uit arrest nr. 161/2002 van 6 november 2002 Rolnummer 2383 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 335, § 1, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen. Het Arbitrag samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, E. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 161/2002 du 6 novembre 2002 Uittreksel uit arrest nr. 161/2002 van 6 november 2002
Numéro du rôle : 2383 Rolnummer 2383
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335, § 1er, In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 335, § 1, van het
du Code civil, posée par le Tribunal de première instance d'Anvers. Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et J.-P. Snappe, P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en J.-P. Snappe,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Arts, voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par jugement du 5 mars 2002 en cause de V. De Backer et P. Van Gelder Bij vonnis van 5 maart 2002 in zake V. De Backer en P. Van Gelder
contre M. Ibrahimi et le procureur du Roi, dont l'expédition est tegen M. Ibrahimi en de procureur des Konings, waarvan de expeditie
parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 11 mars 2002, le Tribunal ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 11 maart 2002, heeft
de première instance d'Anvers a posé la question préjudicielle de de Rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen de prejudiciële vraag
savoir gesteld
« si la règle fixée à l'article 335, § 1er, du Code civil, selon « of de in artikel 335, § 1, van het Burgerlijk Wetboek vastgelegde
laquelle l'enfant reçoit le nom de son père lorsque la filiation regel dat het kind de naam krijgt van de vader bij gelijktijdige
paternelle et la filiation maternelle sont établies en même temps ou vaststelling van de afstamming van vaderszijde en van moederszijde of
lorsque seule la filiation paternelle est établie, viole les principes als alleen van vaderszijde de afstamming vaststaat, het gelijkheids-
d'égalité et de non-discrimination contenus aux articles 10 et 11 de en non-discriminatiebeginsel vervat in artikel 10 en 11 van de
la Constitution, méconnaît plus précisément l'égalité entre homme et Grondwet niet schendt en meer bepaald of het de gelijkheid tussen man
femme et est discriminatoire à l'égard de la femme en ce qu'elle rend en vrouw niet schendt en discriminerend is ten aanzien van de vrouw
obligatoire l'obtention patrilinéaire du nom et prive la femme de doordat het patrilineaire naamsverkrijging verplicht stelt en de vrouw
toute possibilité d'attribuer son nom de famille à l'enfant en cas elke mogelijkheid ontnomen wordt haar familienaam toe te kennen aan
d'enfant né dans le mariage ou d'enfant né hors mariage avec het kind bij geboorte van een kind binnen een huwelijk of ingeval van
reconnaissance simultanée par le père. » een buitenhuwelijks kind met gelijktijdige erkenning door de vader. »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 335 du Code civil détermine de façon générale les B.1. Artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek stelt op algemene wijze de
règles de l'attribution du nom comme une conséquence de la filiation : regels van de naamsverkrijging als een gevolg van de afstamming vast :
« § 1er. L'enfant dont seule la filiation paternelle est établie ou « § 1. Het kind wiens afstamming alleen van vaderszijde vaststaat of
dont la filiation paternelle et la filiation maternelle sont établies wiens afstamming van vaderszijde en van moederszijde tegelijkertijd
en même temps, porte le nom de son père, sauf si le père est marié et komen vast te staan, draagt de naam van zijn vader, behalve wanneer de
reconnaît un enfant conçu pendant le mariage par une autre femme que vader gehuwd is en een kind erkent dat tijdens het huwelijk bij een
son épouse. andere vrouw dan zijn echtgenote is verwekt.
§ 2. L'enfant dont seule la filiation maternelle est établie, porte le § 2. Het kind wiens afstamming alleen van moederszijde vaststaat,
nom de sa mère. draagt de naam van zijn moeder.
§ 3. Si la filiation paternelle est établie après la filiation § 3. Indien de afstamming van vaderszijde komt vast te staan na de
maternelle, aucune modification n'est apportée au nom de l'enfant. afstamming van moederszijde, blijft de naam van het kind onveranderd.
Toutefois, les père et mère ensemble ou l'un d'eux, si l'autre est Evenwel kunnen de ouders samen of een van hen, indien de andere
décédé peuvent déclarer, dans un acte dressé par l'officier de l'état overleden is, in een door de ambtenaar van de burgerlijke stand
civil, que l'enfant portera le nom de son père. opgemaakte akte verklaren dat het kind de naam van zijn vader zal
Cet acte ne peut être dressé, en cas de prédécès du père ou durant son dragen. Bij vooroverlijden van de vader of gedurende zijn huwelijk kan die
mariage, sans l'accord du conjoint avec lequel il était marié au akte niet worden opgemaakt zonder de instemming van de echtgenote met
moment de l'établissement de la filiation. wie hij gehuwd was op het ogenblik van de vaststelling van de
Cette déclaration doit être faite dans l'année à compter du jour où afstamming. Die verklaring moet worden gedaan binnen een jaar te rekenen van de
les déclarants ont eu connaissance de l'établissement de la filiation dag waarop de personen die de verklaring doen, de vaststelling van de
et avant la majorité ou l'émancipation de l'enfant. afstamming hebben vernomen en vóór de meerderjarigheid of de
ontvoogding van het kind.
Mention de la déclaration est faite en marge de l'acte de naissance et Van de verklaring wordt melding gemaakt op de kant van de akte van
des autres actes concernant l'enfant. » geboorte en van de andere akten betreffende het kind. »
B.2. Il ressort du jugement qui interroge la Cour que le juge a quo B.2. Uit het vonnis waarbij het Hof wordt ondervraagd blijkt dat de
demande à la Cour si la règle en vertu de laquelle l'enfant porte le verwijzende rechter het Hof vraagt of de regel volgens welke, bij
nom de son père lorsque la filiation paternelle et la filiation gelijktijdige vaststelling van de afstamming van vaderszijde en van
maternelle sont établies en même temps ou lorsque la filiation moederszijde of als alleen de afstamming van vaderszijde vaststaat,
paternelle seule est établie (article 335, § 1er) viole les articles het kind de naam van de vader krijgt (artikel 335, § 1), de artikelen
10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elle prive la mère de toute 10 en 11 van de Grondwet schendt doordat die regel de moeder, bij de
possibilité de donner son nom de famille à l'enfant, lors de la geboorte van een kind binnen een huwelijk of bij de gelijktijdige of
naissance d'un enfant dans le mariage ou en cas de reconnaissance vroegere erkenning door de vader van een buitenhuwelijks kind, elke
simultanée ou préalable, par le père, d'un enfant né hors mariage. mogelijkheid ontneemt haar familienaam aan het kind te geven.
B.3. L'attribution d'un nom de famille repose principalement sur des B.3. De toekenning van een familienaam berust in hoofdzaak op
considérations d'utilité sociale. L'attribution d'un nom de famille, overwegingen van sociaal nut. In tegenstelling tot de voornaam wordt
contrairement à celle du prénom, est déterminée par la loi. Ce régime de toekenning van een familienaam door de wet bepaald. De wettelijke
légal vise, d'une part, à déterminer le nom de famille de manière regeling strekt ertoe, enerzijds, de familienaam op een eenvoudige en
simple et uniforme et, d'autre part, à conférer à ce nom de famille eenvormige wijze te bepalen en, anderzijds, aan die familienaam een
une certaine invariabilité. zekere onveranderlijkheid te geven.
B.4. Les règles énoncées à l'article 335 du Code civil sont conformes B.4. De regeling van artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek past in
het kader van dat opzet. Wanneer de afstamming van vaderszijde
à cette volonté. Lorsque la filiation paternelle est établie, l'enfant vaststaat, draagt het kind in beginsel de naam van de vader. Wanneer
porte en principe le nom de son père. L'enfant dont seule la filiation enkel de afstamming van moederszijde vaststaat, draagt het kind de
maternelle est établie porte le nom de sa mère. Lorsque la filiation naam van de moeder. Wanneer de afstamming van vaderszijde komt vast te
paternelle est établie après la filiation maternelle, l'enfant staan na die van moederszijde, behoudt het kind in beginsel de naam
conserve en principe le nom de sa mère. van de moeder.
B.5. La préférence accordée au nom de famille paternel s'explique par B.5. De voorkeur voor de familienaam van de vader vindt een verklaring
in de patriarchale opvattingen over de familie en het gezin die de
les conceptions patriarcales de la famille et du ménage qui ont été samenleving gedurende lange tijd hebben gedomineerd. De band tussen de
longtemps dominantes dans la société. Le lien entre le nom et la naam en de vaderlijke afstamming, die aanvankelijk op een
filiation paternelle, qui était fondé à l'origine sur une règle gewoonterechtelijke regel steunde, werd uitdrukkelijk opgenomen in
coutumière, a explicitement été repris dans l'article 335 du Code civil. artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek.
B.6. Dans les conceptions de la société contemporaine, d'autres B.6. In de opvattingen van de huidige samenleving zouden andere
régimes pourraient répondre aux objectifs de l'attribution du nom. regelingen aan de doelstellingen van de naamgeving kunnen
Cette constatation ne suffit toutefois pas pour considérer que le beantwoorden. Die vaststelling alleen volstaat evenwel niet om de
régime actuellement en vigueur serait discriminatoire. geldende regeling als discriminatoir te beschouwen.
B.7. Contrairement au droit qu'a une personne de porter un nom, le B.7. Anders dan het recht van een persoon op een naam, kan het recht
droit qu'a une personne de donner son nom de famille à son enfant ne van een persoon om zijn familienaam aan zijn kind te geven niet als
peut être considéré comme un droit fondamental. En matière de een grondrecht worden beschouwd. Wat de regeling van de naamgeving
réglementation de l'attribution du nom, le législateur dispose par betreft, beschikt de wetgever derhalve over een ruime
conséquent d'un pouvoir d'appréciation étendu. beoordelingsbevoegdheid.
B.8. Il n'apparaît pas qu'en adoptant les dispositions de l'article B.8. Er blijkt niet dat de wetgever met de bepalingen van artikel 335,
335, § 1er, du Code civil, le législateur ait pris une mesure qui ne § 1, van het Burgerlijk Wetboek een maatregel zou hebben genomen die
reposerait pas sur un critère objectif et ne serait pas adéquate. Il niet aan een objectief criterium zou beantwoorden en die niet adequaat
n'apparaît pas davantage que les droits des intéressés seraient zou zijn. Er blijkt evenmin dat op onevenredige wijze de rechten van
affectés de manière disproportionnée. de betrokkenen zouden worden aangetast.
B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.9. De prejudiciële vraag moet ontkennend worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 335, § 1er, du Code civil ne viole pas les articles 10 et 11 Artikel 335, § 1, van het Burgerlijk Wetboek schendt de artikelen 10
de la Constitution. en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 6 novembre 2002. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 6 november 2002.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
A. Arts. A. Arts.
^