Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 158/2002 du 6 novembre 2002 Numéro du rôle : 2279 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 29bis de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de vé La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, (...)"
Extrait de l'arrêt n° 158/2002 du 6 novembre 2002 Numéro du rôle : 2279 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 29bis de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de vé La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, (...) Uittreksel uit arrest nr. 158/2002 van 6 november 2002 Rolnummer 2279 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 29bis van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fra(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 158/2002 du 6 novembre 2002 Uittreksel uit arrest nr. 158/2002 van 6 november 2002
Numéro du rôle : 2279 Rolnummer 2279
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 29bis de la In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 29bis van de wet
loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la van 21 november 1989 betreffende de verplichte
responsabilité en matière de véhicules automoteurs, tel qu'il a été aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, zoals ingevoegd
inséré par la loi du 30 mars 1994 et modifié par la loi du 13 avril bij de wet van 30 maart 1994 en gewijzigd bij de wet van 13 april
1995, posée par le Tribunal de police de Charleroi. 1995, gesteld door de Politierechtbank te Charleroi.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
François, P. Martens, M. Bossuyt, A. Alen et J.-P. Moerman, assistée L. François, P. Martens, M. Bossuyt, A. Alen en J.-P. Moerman,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par jugement du 18 octobre 2001 en cause de T. Wildschutz contre la Bij vonnis van 18 oktober 2001 in zake T. Wildschutz tegen de n.v. Axa
s.a. Axa Royale Belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Royale Belge, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
Cour d'arbitrage le 25 octobre 2001, le Tribunal de police de ingekomen op 25 oktober 2001, heeft de Politierechtbank te Charleroi
Charleroi a posé la question préjudicielle suivante : de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 1er de la loi du 13 avril 1995, ajoutant un article 29bis « Schendt artikel 1 van de wet van 13 april 1995, waarbij artikel
à la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la 29bis in de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen wordt ingevoegd,
responsabilité en matière de véhicule automobile, interprété comme geïnterpreteerd als zijnde uitsluitend van toepassing op de
étant applicable aux seules victimes d'accident survenu en un lieu slachtoffers van een ongeval op een openbare plaats of op een voor het
public ou ouvert au public, à l'exclusion des victimes d'accident publiek toegankelijke plaats, met uitsluiting van de slachtoffers van
survenu en terrain privé, ne viole-t-il pas les articles 10 et 11 de een ongeval op een privé-terrein, al dan niet de artikelen 10 en 11
la Constitution en ce qu'il n'existe pas de justification objective et van de Grondwet, in zoverre voor dat verschil in behandeling geen
raisonnable pour la différence de traitement ? » objectieve en redelijke verantwoording bestaat ? »
(...) (...)
IV. En droit (...) IV. In rechte [...]
B.1. L'article 29bis de la loi du 21 novembre 1989 relative à B.1. Artikel 29bis van de wet van 21 november 1989 betreffende de
l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, in de
automoteurs, dans la rédaction qui lui a été donnée par l'article 1er
de la loi du 13 avril 1995 et à laquelle le juge a quo se réfère, versie van artikel 1 van de wet van 13 april 1995 waaraan de
dispose : verwijzende rechter refereert, luidt :
« Art. 29bis . § 1er. A l'exception des dégâts matériels, tous les « Art. 29bis . § 1. Bij een verkeersongeval waarbij een motorrijtuig
dommages résultant de lésions corporelles ou du décès, causés à toute betrokken is, wordt, met uitzondering van de stoffelijke schade, alle
victime d'un accident de la circulation ou à ses ayants droit, dans schade veroorzaakt aan elk slachtoffer of zijn rechthebbenden en
lequel est impliqué un véhicule automoteur, sont indemnisés par voortvloeiend uit lichamelijke letsels of het overlijden, vergoed door
l'assureur qui couvre la responsabilité du propriétaire, du conducteur de verzekeraar die de aansprakelijkheid dekt van de eigenaar, de
ou du détenteur de ce véhicule automoteur conformément à la présente loi. bestuurder of de houder van het motorrijtuig overeenkomstig deze wet.
Les dommages occasionnés aux prothèses fonctionnelles sont considérés Schade aan functionele prothesen wordt beschouwd als lichamelijke
comme des lésions corporelles. schade.
L'article 80 de la loi du 9 juillet 1975 relative au contrôle des Artikel 80 van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der
entreprises d'assurance s'applique à cette indemnisation. Toutefois, verzekeringsondernemingen is van toepassing op deze schadevergoeding.
si l'accident résulte d'un cas fortuit, l'assureur reste tenu. Wanneer het ongeval evenwel door toeval gebeurde, blijft de
Les dispositions du présent article s'appliquent également aux verzekeraar tot vergoeding gehouden.
accidents de la circulation impliquant des véhicules automoteurs qui De bepalingen van dit artikel zijn tevens van toepassing op de
sont exemptés de l'obligation d'assurance en vertu de l'article 10 de la présente loi et dont les propriétaires ont fait usage de cette exemption. Les victimes ayant commis une faute inexcusable qui est la seule cause de l'accident ne peuvent se prévaloir des dispositions visées au premier alinéa. Est seule inexcusable la faute volontaire d'une exceptionnelle gravité, exposant sans raison valable son auteur à un danger dont il aurait dû avoir conscience. La preuve d'une faute inexcusable n'est pas admise à l'égard de victimes âgées de moins de quatorze ans. Cette obligation d'indemnisation est exécutée conformément aux dispositions légales relatives à l'assurance de la responsabilité en général et à l'assurance de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs en particulier, pour autant que le présent article n'y déroge pas. verkeersongevallen waarbij motorrijtuigen zijn betrokken die krachtens artikel 10 van deze wet vrijgesteld zijn van de verplichting tot verzekering en wanneer de eigenaars van die motorrijtuigen gebruik hebben gemaakt van die vrijstelling. Slachtoffers die een onverschoonbare fout hebben begaan die de enige oorzaak was van het ongeval, kunnen zich niet beroepen op de bepalingen van het eerste lid. Enkel de opzettelijke fout van uitzonderlijke ernst, waardoor degene die ze begaan heeft zonder geldige reden wordt blootgesteld aan een gevaar waarvan hij zich bewust had moeten zijn, is onverschoonbaar. Het bewijs van onverschoonbare fout is niet toegelaten ten aanzien van slachtoffers, jonger dan 14 jaar. Deze vergoedingsplicht wordt uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen betreffende de aansprakelijkheidsverzekering in het algemeen en de aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen in het bijzonder, voorzover daarvan in dit artikel niet wordt afgeweken.
§ 2. Le conducteur d'un véhicule automoteur et ses ayants droit ne § 2. De bestuurder van een motorrijtuig en zijn rechthebbenden kunnen
peuvent se prévaloir du présent article. zich niet beroepen op de bepalingen van dit artikel.
§ 3. Il faut entendre par véhicule automoteur tout véhicule visé à § 3. Onder motorrijtuig moet worden verstaan ieder voertuig bedoeld in
l'article 1er de la présente loi, à l'exclusion des fauteuils roulants artikel 1 van deze wet met uitzondering van rolstoelen met een eigen
automoteurs susceptibles d'être mis en circulation par une personne aandrijving die door gehandicapten in het verkeer kunnen worden
handicapée. gebracht.
§ 4. L'assureur ou le fonds commun de garantie automobile sont § 4. De verzekeraar of het gemeenschappelijk waarborgfonds treden in
subrogés dans les droits de la victime contre les tiers responsables de rechten van het slachtoffer tegen de in gemeen recht aansprakelijke
en droit commun. derden.
Les indemnités versées en exécution du présent article ne peuvent De vergoedingen, die ter uitvoering van dit artikel werden uitgekeerd,
faire l'objet de compensation ou de saisie en vue du paiement des zijn niet vatbaar voor beslag of schuldvergelijking met het oog op de
autres indemnités dues à raison de l'accident de la circulation. vordering van andere vergoedingen wegens het verkeersongeval.
§ 5. Les règles de la responsabilité civile restent d'application pour § 5. De regels betreffende de burgerrechtelijke aansprakelijkheid
tout ce qui n'est pas régi expressément par le présent article. » blijven van toepassing op alles wat niet uitdrukkelijk bij dit artikel wordt geregeld. »
B.2. La disposition en cause, qui ne précise pas les endroits où elle B.2. De in het geding zijnde bepaling, die niet verduidelijkt op welke
est applicable, est interprétée par le juge a quo comme excluant du plaatsen ze van toepassing is, wordt door de verwijzende rechter in
bénéfice du régime qu'elle prévoit les victimes d'accidents survenus die zin geïnterpreteerd dat de slachtoffers van ongevallen die zich op
privé-terreinen voordoen, van het voordeel van de erin vervatte
sur des terrains privés. Dans cette interprétation, que le juge a quo regeling worden uitgesloten. In die interpretatie, die de verwijzende
fonde notamment sur les travaux préparatoires - interprétation rechter onder meer baseert op de parlementaire voorbereiding - welke
aujourd'hui consacrée par l'article 29bis lui-même, modifié par la loi interpretatie thans bij artikel 29bis zelf, gewijzigd bij de wet van
du 19 janvier 2001 -, cette disposition crée une différence de 19 januari 2001, is bevestigd -, roept die bepaling een verschil in
traitement entre victimes d'un accident de la circulation suivant que behandeling in het leven tussen slachtoffers van een verkeersongeval,
celui-ci se produit ou non sur un terrain privé, le bénéfice de naargelang dat zich al dan niet op een privé-terrein voordoet, doordat
l'application de l'article 29bis leur étant refusé dans la première het voordeel van de toepassing van artikel 29bis hun in het eerste
hypothèse. geval wordt geweigerd.
B.3. La Cour constate que la s.a. Axa Royale Belge paraît considérer B.3. Het Hof stelt vast dat de n.v. Axa Royale Belge blijkt ervan uit
que la victime est le conducteur du véhicule, ce qui l'exclurait du te gaan dat het slachtoffer de bestuurder van het voertuig is,
bénéfice de l'indemnisation prévue par l'article 29bis , § 2, de la waardoor het krachtens artikel 29bis , § 2, van de voormelde wet van
loi du 21 novembre 1989 précitée. 21 november 1989 van het voordeel van de schadeloosstelling zou worden uitgesloten.
C'est au juge a quo qu'il appartient en règle de statuer sur Het staat in beginsel aan de verwijzende rechter te oordelen of de
l'applicabilité au litige dont il est saisi des dispositions qu'il bepalingen die hij ter toetsing aan het Hof voorlegt, op het voor hem
soumet au contrôle de la Cour. hangende geschil van toepassing zijn.
B.4. Dès lors que, comme l'indique l'intitulé du chapitre Vbis de la B.4. Aangezien, zoals is aangegeven in het opschrift van hoofdstuk
loi du 21 novembre 1989 dans lequel figure la disposition en cause, le Vbis van de wet van 21 november 1989, waarin de in het geding zijnde
législateur entendait protéger les victimes d'accidents de la bepaling voorkomt, de wetgever de slachtoffers van verkeersongevallen
circulation et que celle-ci ne s'entend pas de la présence de beoogde te beschermen en het verkeer niet de aanwezigheid van
véhicules sur des terrains privés, il pouvait, pour limiter le champ voertuigen op privé-terreinen omvat, kon hij, om het toepassingsgebied
d'application de l'article 29bis aux terrains publics, tenir compte, van artikel 29bis tot de openbare weg te beperken, rekening houden
tout à la fois de ce que l'assurance prévue par la loi n'est zowel met het feit dat de in de wet voorgeschreven verzekering
obligatoire, conformément à l'article 2, § 1er, de celle-ci, que pour overeenkomstig artikel 2, § 1, ervan enkel voor de inverkeerstelling
la mise en circulation de véhicules automoteurs sur la voie publique van motorrijtuigen op de openbare weg verplicht is, als met het risico
et du risque d'abus et de fraudes que pouvait créer l'extension de ce van misbruik en fraude waartoe de uitbreiding van die regeling tot de
régime aux terrains privés. privé-terreinen kon leiden.
B.5.1. Certes, comme le font observer les ayants droit de la victime B.5.1. Weliswaar, zoals de rechtverkrijgenden van het slachtoffer die
qui ont saisi le juge a quo , le législateur a étendu le champ
d'application de l'article 29bis aux véhicules sur rails, qui ne sont een vordering bij de verwijzende rechter hebben aanhangig gemaakt,
pas soumis en tant que tels au régime de l'assurance obligatoire de la laten opmerken, heeft de wetgever het toepassingsgebied van artikel
responsabilité. Mais une extension ne va pas nécessairement de pair 29bis uitgebreid tot de spoorvoertuigen, die als zodanig niet
avec une autre : le principe constitutionnel d'égalité et de non-discrimination n'impose pas au législateur, lorsqu'il étend aux véhicules sur rails le régime d'indemnisation particulier applicable aux usagers vulnérables quand les uns et les autres participent à la circulation sur la voie publique, les terrains ouverts au public et les terrains non publics mais ouverts à un certain nombre de personnes ayant le droit de les fréquenter, de prendre également en compte les situations dans lesquelles, en d'autres endroits, les usagers vulnérables et d'autres véhicules peuvent être impliqués. B.5.2. La circonstance que le Roi a étendu la garantie de l'assurance obligatoire à des accidents survenus sur les terrains privés (arrêté onderworpen zijn aan het stelsel van de verplichte aansprakelijkheidsverzekering. Maar een uitbreiding gaat niet noodzakelijk samen met een andere : het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie gebiedt niet dat de wetgever, wanneer hij het bijzondere vergoedingsstelsel voor de zwakke weggebruikers tot de spoorvoertuigen uitbreidt wanneer beide deelnemen aan het verkeer op de openbare weg, op de terreinen die toegankelijk zijn voor het publiek of slechts voor een zeker aantal personen die het recht hebben om er te komen, ook situaties zou beogen waarbij de zwakke weggebruikers en andere voertuigen, op andere plaatsen, betrokken kunnen zijn. B.5.2. De omstandigheid dat de Koning de waarborg van de verplichte verzekering heeft uitgebreid tot ongevallen op de privé-terreinen
royal du 14 décembre 1992 relatif au contrat-type d'assurance (koninklijk besluit van 14 december 1992 betreffende de
obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs) modelovereenkomst voor de verplichte aansprakelijkheidsverzekering
qui ne sont pas visés à l'article 2 de la loi et la circonstance que inzake motorrijtuigen) die niet in artikel 2 van de wet zijn bedoeld,
alsook de omstandigheid dat de rechtspraak in sommige gevallen de
la jurisprudence étend dans certains cas l'assurance obligatoire aux verplichte verzekering uitbreidt tot de schade die op privé-terreinen
dommages causés sur des terrains privés par des engins de chantier werd veroorzaakt door bouwterreinvoertuigen, impliceren niet dat de
n'impliquent pas que le législateur ait violé les articles 10 et 11 de wetgever de artikelen 10 en 11 van de Grondwet heeft geschonden door
la Constitution en n'étendant pas aux terrains privés un régime een stelsel dat afwijkt doordat het een verantwoordelijkheid zonder
dérogatoire en ce qu'il établit une responsabilité sans faute. fout instelt niet uit te breiden tot de privé-terreinen.
B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 29bis de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance Artikel 29bis van de wet van 21 november 1989 betreffende de
obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs, verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, in de
dans la rédaction qui lui a été donnée par l'article 1er de la loi du versie volgens artikel 1 van de wet van 13 april 1995, en in die zin
13 avril 1995, et interprété comme excluant du régime d'indemnisation geïnterpreteerd dat de ongevallen op een privé-terrein worden
qu'il prévoit les accidents se produisant sur un terrain privé, ne uitgesloten van de vergoedingsregeling waarin het voorziet, schendt de
viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 6 novembre 2002. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 6 november 2002.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^