← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 139/2002 du 9 octobre 2002 Numéro du rôle : 2166 En cause
: la question préjudicielle concernant l'article 58, § 2, du décret de la Région wallonne du
5 juillet 1985 relatif aux déchets, et l'article 58, § La Cour d'arbitrage,
composée du juge L. François, faisant fonction de président, et du préside(...)"
Extrait de l'arrêt n° 139/2002 du 9 octobre 2002 Numéro du rôle : 2166 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 58, § 2, du décret de la Région wallonne du 5 juillet 1985 relatif aux déchets, et l'article 58, § La Cour d'arbitrage, composée du juge L. François, faisant fonction de président, et du préside(...) | Uittreksel uit arrest nr. 139/2002 van 9 oktober 2002 Rolnummer 2166 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 58, § 2, van het decreet van het Waalse Gewest van 5 juli 1985 met betrekking tot de afvalstoffen en artikel 58, § 3 Het Arbitragehof, samengesteld uit rechter L. François, waarnemend voorzitter, en voorzitter A.(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 139/2002 du 9 octobre 2002 | Uittreksel uit arrest nr. 139/2002 van 9 oktober 2002 |
Numéro du rôle : 2166 | Rolnummer 2166 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 58, § 2, du | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 58, § 2, van het decreet |
décret de la Région wallonne du 5 juillet 1985 relatif aux déchets, et | van het Waalse Gewest van 5 juli 1985 met betrekking tot de |
afvalstoffen en artikel 58, § 3, van het decreet van het Waalse Gewest | |
l'article 58, § 3, du décret de la Région wallonne du 27 juin 1996 | van 27 juni 1996 betreffende de afvalstoffen, gesteld door de |
relatif aux déchets, posée par le Tribunal correctionnel de Charleroi. | Correctionele Rechtbank te Charleroi. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée du juge L. François, faisant fonction de président, et du | samengesteld uit rechter L. François, waarnemend voorzitter, en |
président A. Arts, et des juges R. Henneuse, M. Bossuyt, A. Alen, | voorzitter A. Arts, en de rechters R. Henneuse, M. Bossuyt, A. Alen, |
J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, | J.-P. Snappe en E. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. |
présidée par le juge L. François, | Dutilleux, onder voorzitterschap van rechter L. François, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
Par jugement du 8 novembre 1999 en cause : | Bij vonnis van 8 november 1999 in zake : |
- du ministère public et de la s.a. Monceau Zolder contre J.-F. Lekki | - het openbaar ministerie en de n.v. Monceau Zolder tegen J.-F. Lekki |
et S. Lekki; | en S. Lekki; |
- du ministère public et de la Région wallonne contre S. Lekki et | - het openbaar ministerie en het Waalse Gewest tegen S. Lekki en J.-F. |
J.-F. Lekki; | Lekki; |
- de la Région wallonne et de la commune de Montigny-le-Tilleul contre | - het Waalse Gewest en de gemeente Montigny-le-Tilleul tegen S. Lekki |
S. Lekki et autres, | en anderen, |
waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op | |
dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 26 | 26 april 2001, heeft de Correctionele Rechtbank te Charleroi de |
avril 2001, le Tribunal correctionnel de Charleroi a posé la question | |
préjudicielle suivante : | volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Les dispositions contenues dans les articles 58, § 2, du décret du | « Schenden de bepalingen van de artikelen 58, § 2, van het decreet van |
Conseil régional wallon du 5 juillet 1985 [relatif aux déchets] et 58, | de Waalse Gewestraad van 5 juli 1985 [met betrekking tot de |
§ 3, du décret wallon du 27 juin 1996 [relatif aux déchets] ne | afvalstoffen] en 58, § 3, van het Waalse decreet van 27 juni 1996 |
violent-elles pas les règles qui sont établies par la Constitution ou | [betreffende de afvalstoffen] de regels die door of krachtens de |
en vertu de celle-ci pour déterminer les compétences respectives de | Grondwet zijn vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden |
l'Etat, des communautés et des régions ? » | bevoegdheid van de Staat, de gemeenschappen en de gewesten niet ? » |
(...) | (...) |
IV. En droit | IV. In rechte |
(...) | (...) |
Les dispositions en cause | De in het geding zijnde bepalingen |
B.1. Le juge a quo soumet au contrôle de la Cour l'article 58, § 2, du | B.1. De verwijzende rechter legt artikel 58, § 2, van het decreet van |
décret de la Région wallonne du 5 juillet 1985 et l'article 58, § 3, | het Waalse Gewest van 5 juli 1985 en artikel 58, § 3, van het decreet |
du décret de la Région wallonne du 27 juin 1996, tous deux relatifs | van het Waalse Gewest van 27 juni 1996, allebei betreffende |
aux déchets. | afvalstoffen, ter toetsing aan het Hof voor. |
L'article 58 du décret du 5 juillet 1985 - dont seul le paragraphe 2 | Artikel 58 van het decreet van 5 juli 1985 - waarvan enkel paragraaf 2 |
est en cause - disposait : | in het geding is - bepaalde : |
« § 1er. En cas d'infraction aux articles 15, 18 et 19, le juge peut | « § 1. In geval van overtreding van de artikelen 15, 18 en 19, kan de |
condamner le délinquant outre les peines prévues aux articles précédents : 1° à exécuter des mesures qu'il prescrit pour protéger les voisins ou l'environnement des nuisances causées. Le juge peut enjoindre d'ordonner l'accomplissement de travaux destinés à réduire, faire réduire ou faire cesser les nuisances ou empêcher l'accès aux lieux; 2° à l'interdiction de tout dépôt ou décharge contrôlée, pendant la durée qu'il détermine, à l'endroit où l'infraction s'est produite; 3° à la publication de la décision judiciaire dans la presse, aux frais du condamné, selon les modalités que le juge indique. | rechter de dader, afgezien van de in de voorgaande artikelen voorziene straffen, veroordelen tot : 1° het uitvoeren van de maatregelen die hij voorschrijft met het oog op het beschermen van de buren of het leefmilieu tegen de veroorzaakte overlast. De rechter kan uitdrukkelijk het uitvoeren van werken gelasten die ertoe bestemd zijn de overlast te verminderen, te doen verminderen of te doen ophouden of de toegang tot de plaatsen te beletten; 2° het verbieden van iedere opslagplaats of gekontroleerde stortplaats tijdens de duur die hij bepaalt, op de plaats waar de overtreding zich heeft voorgedaan; 3° de publicatie van het gerechtelijke besluit in de pers op kosten van de veroordeelde, volgens de modaliteiten die de rechter ter kennis brengt. |
§ 2. En cas d'infractions aux articles 15, 18 et 19, le juge doit | § 2. In geval van overtredingen van de artikelen 15, 18 en 19, moet de |
ordonner que les déchets soient éliminés et les lieux remis en état. | rechter gelasten dat de afvalstoffen worden opgeruimd en dat de |
plaatsen weer in orde worden gebracht. Hij zal de Dienst van de | |
Il pourra charger l'Office des déchets d'exécuter ces obligations aux | afvalstoffen met de uitvoering van deze verplichtingen kunnen belasten |
risques et aux frais du condamné. Le condamné pourra être contraint au remboursement des frais sur simple état dressé par l'Office, rendu exécutoire par le juge des saisies. § 3. Celui qui, condamné en vertu du § 1er et du § 2, n'exécute pas dans le délai prescrit, les obligations imposées par le juge ou enfreint les interdictions qu'il établit, ou s'oppose aux mesures d'office qu'il prescrit peut être puni d'une peine de six mois à cinq ans d'emprisonnement et d'une amende de mille francs à cinq cent mille francs ou à une de ces peines seulement. En cas d'inexécution des obligations prescrites par le juge en vertu du § 1er, 1°, l'Office des déchets en assure l'exécution et en récupère les frais comme indiqué au § 2. § 4. Le greffier de la juridiction civile ou pénale notifie au fonctionnaire désigné par l'Exécutif copie des citations à comparaître | op risico en kosten van de veroordeelde. De veroordeelde zal kunnen worden gedwongen tot de terugbetaling van de kosten aan de hand van een eenvoudige door de Dienst opgestelde staat en door de rechter der beslagenen uitvoerbaar verklaard. § 3. Degene die, veroordeeld krachtens § 1 en § 2, niet binnen de voorgeschreven termijn de door de rechter opgelegde verplichtingen uitvoert of de verboden schendt die bedoelde rechter uitvaardigt of zich tegen de ambtshalve maatregelen verzet die hij voorschrijft, kan worden gestraft met een straf van zes maanden tot vijf jaar gevangenisstraf en een boete van duizend frank tot vijfhonderdduizend frank of met slechts één van deze straffen. In geval van niet-uitvoering van de door de rechter voorgeschreven verplichtingen krachtens § 1, 1°, verzekert de Dienst van de afvalstoffen hiervan de uitvoering en vordert de kosten ervan terug zoals in § 2 staat aangegeven. § 4. De griffier van het burgerlijke of strafrechterlijke gerecht betekent aan de door de Deelregering aangewezen ambtenaar een afschrift van de dagvaardingen om te verschijnen met betrekking tot de |
relatives à des infractions visées au § 1er et au § 2 devant les | in § 1 en § 2 beoogde overtredingen voor het gerecht dat over de |
juridictions de fond. | inhoud van de zaak uitspraak doet. |
§ 5. Les jugements où il est fait application du présent article sont | § 5. De vonnissen waarin onderhavig artikel wordt toegepast, worden |
notifiés à l'Office des déchets par le greffier de la juridiction en | aan de Dienst van de afvalstoffen betekend door de griffier van het |
même temps qu'au condamné. » | gerecht en tegelijkertijd aan de veroordeelde. » |
Artikel 58, waarvan enkel paragraaf 3 in het geding is, van het | |
Le décret du 27 juin 1996 - lequel abroge (article 65) le décret | decreet van 27 juni 1996 - dat (bij artikel 65) het voormelde decreet |
précité du 5 juillet 1985 - dispose en son article 58, dont seul le | van 5 juli 1985 opheft - luidt : |
paragraphe 3 est en cause : | |
« § 1. En cas d'infraction aux articles 7, § 1er, § 2 et § 5, 10, 11, | « § 1. In geval van overtreding van de artikelen 7, § 1, § 2 en § 5, |
39, § 4, 42, 43 et 47 du présent décret (et aux mesures prises pour | 10, 11, 39, § 4, 42, 43 en 47 van dit decreet (en van de maatregelen |
leur exécution), le juge peut condamner le délinquant, outre les | voor de uitvoering ervan) kan de rechter de overtreder, naast de in de |
peines prévues aux articles précédents : | vorige artikelen bedoelde straffen : |
1° à exécuter des mesures qu'il prescrit pour protéger les voisins ou | 1° veroordelen tot het uitvoeren van de maatregelen die hij |
l'environnement des nuisances causées. Le juge peut ordonner | voorschrijft om de aanwonende bevolking of het milieu tegen de |
l'accomplissement de travaux destinés à réduire, faire réduire ou | veroorzaakte hinder te beschermen. De rechter kan de uitvoering van de |
faire cesser les nuisances ou empêcher l'accès aux lieux; | nodige werken bevelen om de hinder te beperken of er een einde aan te |
2° à l'interdiction de toute exploitation, pendant la durée qu'il | maken, of de toegang tot de site ontzeggen; |
détermine, à l'endroit où l'infraction s'est produite; | 2° voor de door hem bepaalde duur alle exploitatie verbieden op de |
3° à l'interdiction à titre temporaire ou définitif de l'exercice de | site waar de overtreding werd begaan; |
toute activité en matière de gestion des déchets; | 3° elke activiteit inzake afvalbeheer tijdelijk of definitief |
4° à la publication de la décision judiciaire dans la presse, aux | verbieden; 4° de kosten laten dragen, volgens de door hem bepaalde modaliteiten, |
frais du condamné, selon les modalités que le juge indique. | van de bekendmaking van de rechterlijke beslissing in de pers. |
§ 2. Par dérogation au § 1er, le juge ordonne systématiquement la publication de la décision aux frais du condamné et selon les modalités qu'il fixe en cas de condamnation visée à l'article 56. § 3. En outre, le juge ordonne, à la demande du Gouvernement ou, sur délégation, du fonctionnaire dirigeant l'administration régionale, que les déchets soient éliminés et les lieux remis en état, soit par le condamné lui-même conformément aux instructions de l'Office, soit par la ou les personnes désignées, et ce, aux frais du condamné. Dans ce cas, le remboursement des frais interviendra, lorsque les travaux auront été exécutés ou au fur et à mesure de leur exécution, sur simple état dressé par l'Office. Cet état aura force exécutoire. Le jugement vaut, s'il échet, (permis d'environnement pour l)'élimination des déchets au sens du présent décret et (permis d'urbanisme au sens de l'article 84, § 1er), du Code wallon de l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du patrimoine, pour la personne visée au jugement. | § 2. In afwijking van § 1 gelast de rechter de bekendmaking van de beslissing systematisch op kosten van de veroordeelde en volgens de modaliteiten die hij bepaalt in geval van veroordeling bedoeld in artikel 56. § 3. Op verzoek van de Regering of, bij machtiging, van de ambtenaar die het gewestelijk bestuur leidt, gelast de rechter daarenboven de verwijdering van de afvalstoffen en de sanering van de site op kosten van de veroordeelde, hetzij door de veroordeelde zelf, volgens de voorschriften van de Dienst, hetzij door de aangewezen persoon (personen). In dit geval wordt het bedrag van de kosten, op overleggen van een gewone staat door de Dienst, terugbetaald na uitvoering van de werken of naar gelang de uitvoering ervan. Deze staat wordt uitvoerbaar verklaard. Het vonnis geldt in voorkomend geval als milieuvergunning voor afvalverwijdering in de zin van het decreet van 11 maart 1999 betreffende de milieuvergunning en als stedebouwkundige vergunning in de zin van artikel 84, § 1, van het Waalse wetboek van ruimtelijke ordening, stedebouw en patrimonium. |
§ 4. Le juge ordonne que le condamné fournisse, sous peine | § 4. De rechter gelast de veroordeelde binnen acht dagen op één van de |
d'astreinte, dans les huit jours une sûreté au bénéfice de l'Office, | in artikel 13 bedoelde wijzen de Dienst een zekerheid te bezorgen, op |
suivant les modalités de l'article 13, à concurrence d'un montant égal | straffe van dwangsom. Het bedrag van de zekerheid is gelijk aan het |
au coût estimé des mesures ordonnées. | bedrag van de geraamde kosten van de opgelegde maatregelen. |
§ 5. Celui qui, condamné en vertu du § 1er et du § 3, n'exécute pas, | § 5. De krachtens § 1 en § 3 veroordeelde persoon die de door de |
rechter opgelegde verplichtingen niet binnen de voorgeschreven termijn | |
dans le délai prescrit, les obligations imposées par le juge, ou | nakomt of de door hem uitgevaardigde verboden schendt of zich tegen de |
enfreint les interdictions qu'il établit, ou s'oppose aux mesures | maatregelen verzet die hij ambtshalve oplegt, is strafbaar met een |
d'office qu'il prescrit peut être puni d'une peine de six mois à cinq | gevangenisstraf van zes maanden à vijf jaar en met een geldboete van |
ans d'emprisonnement et d'une amende de 1 000 francs à 500 000 francs | 1.000 à 500.000 frank, of met één van deze straffen. Bij niet-nakoming |
ou d'une de ces peines seulement. En cas d'inexécution des obligations | van de krachtens § 1, 1°, door de rechter opgelegde verplichtingen |
prescrites par le juge en vertu du § 1er, 1°, l'Office en assure | zorgt de Dienst voor de nakoming ervan en recupereert hij de kosten |
l'exécution et en récupère les frais comme indiqué au § 3. | ervan, zoals bepaald in § 3. |
§ 6. Le greffier de la juridiction civile ou pénale notifie au | § 6. De griffier van de burgerlijke rechtbank of van het strafgerecht |
fonctionnaire dirigeant l'administration copie des requêtes ou des | bezorgt de ambtenaar die het bestuur leidt, een afschrift van de |
citations à comparaître relatives à des infractions visées au § 1er et | verzoekschriften of van de dagvaardingen voor het gerecht wegens de in |
au § 5 devant les juridictions de fond, aussi bien en première | § 1 en § 5 bedoelde overtredingen, zowel in eerste aanleg als in hoger |
instance qu'en appel. | beroep. |
§ 7. Les jugements et arrêts où il est fait application du présent | § 7. De vonnissen en arresten waarop dit artikel betrekking heeft, |
article sont notifiés à l'administration régionale par le greffier de | worden door de griffier van het gerecht tegelijkertijd aan het |
la juridiction en même temps qu'au condamné. » | gewestelijk bestuur en aan de veroordeelde betekend. » |
B.2. Il ressort de la question préjudicielle que la Cour est | B.2. Uit de prejudiciële vraag blijkt dat het Hof wordt ondervraagd |
interrogée sur le respect par le législateur décrétal des règles | over de naleving door de decreetgever van de bevoegdheidverdelende |
répartitrices de compétences, en ce que les dispositions en cause | regels, in zoverre de in het geding zijnde bepalingen de Waalse |
habiliteraient le Gouvernement wallon - ou sur délégation, le | Regering - of, bij machtiging, de ambtenaar die het gewestelijk |
fonctionnaire dirigeant l'administration régionale - à intervenir | bestuur leidt - ertoe zouden machtigen voor de strafgerechten |
volontairement devant les juridictions pénales aux fins d'obtenir | vrijwillig tussen te komen teneinde de verwijdering van de |
l'élimination des déchets et la remise en état des lieux. | afvalstoffen en het herstel van de plaats in zijn vroegere toestand te |
Quant au fond | verkrijgen. |
B.3.1. En vertu de l'article 6, § 1er, II, 2°;, de la loi spéciale du | Ten gronde B.3.1. Krachtens artikel 6, § 1, II, 2°, van de bijzondere wet van 8 |
8 août 1980 de réformes institutionnelles, tel qu'il était en vigueur | augustus 1980 tot hervorming der instellingen, zoals het van kracht |
lors de l'adoption du décret du 5 juillet 1985, les régions étaient | was op het ogenblik van de aanneming van het decreet van 5 juli 1985, |
compétentes pour régler « l'enlèvement et le traitement des déchets ». | waren de gewesten bevoegd om « de ophaling en verwerking van afvalstoffen » te regelen. |
Depuis sa modification par les lois du 8 août 1988 et du 16 juillet | Sinds de wijziging ervan bij de wetten van 8 augustus 1988 en 16 juli |
1993, cette même disposition spéciale, telle qu'elle était en vigueur | 1993 verleent diezelfde bijzondere bepaling, zoals ze van kracht was |
lors de l'adoption du décret du 27 juin 1996, confère aux régions la | op het ogenblik van de aanneming van het decreet van 27 juni 1996, de |
compétence à l'égard de « la politique des déchets », sous réserve des | gewesten de bevoegdheid inzake « het afvalstoffenbeleid », onder |
exceptions qu'elle prévoit en son alinéa 2. | voorbehoud van de uitzonderingen waarin in het tweede lid ervan is |
Par ailleurs, l'article 11 de la même loi spéciale disposait, lors de | voorzien. Artikel 11 van dezelfde bijzondere wet bepaalde overigens op het |
l'adoption du décret du 5 juillet 1985 : | ogenblik van de aanneming van het decreet van 5 juli 1985 : |
« Dans les limites des compétences des Régions et des Communautés, les | « Binnen de grenzen van de bevoegdheden van de Gewesten en de |
décrets peuvent ériger en infraction les manquements à leurs | Gemeenschappen kunnen de decreten de niet-naleving van hun bepalingen |
dispositions et établir les peines punissant ces manquements | stafbaar stellen en de straffen wegens die niet-naleving bepalen |
conformément au Livre Ier du Code pénal, à l'exception des peines | overeenkomstig Boek I van het Strafwetboek, met uitzondering van de |
criminelles fixées à l'article 7 de ce Code. » | criminele straffen bepaald in artikel 7 van dat Wetboek. » |
Depuis sa modification par la loi spéciale du 16 juillet 1993, le même | Sinds de wijziging ervan bij de bijzondere wet van 16 juli 1993 |
article 11, tel qu'il était applicable lors de l'adoption du décret du | bepaalt datzelfde artikel 11, zoals het van toepassing was op het |
27 juin 1996, dispose : « Dans les limites des compétences des Communautés et des Régions, les décrets peuvent ériger en infraction les manquements à leurs dispositions et établir les peines punissant ces manquements; les dispositions du livre Ier du Code pénal s'y appliquent, sauf les exceptions qui peuvent être prévues par décret pour des infractions particulières. L'avis conforme du Conseil des ministres est requis pour toute délibération au sein du Gouvernement de Communauté ou de Région sur un avant-projet de décret reprenant une peine ou une pénalisation non prévue au livre Ier du Code pénal. Dans les limites visées à l'alinéa 1er, les décrets peuvent : | ogenblik van de aanneming van het decreet van 27 juni 1996 : « Binnen de grenzen van de bevoegdheden van de Gemeenschappen en de Gewesten kunnen de decreten de niet-naleving van hun bepalingen strafbaar stellen en de straffen wegens die niet-naleving bepalen; de bepalingen van Boek I van het Strafwetboek zijn hierop van toepassing, behoudens de uitzonderingen die voor bijzondere inbreuken door een decreet kunnen worden gesteld. Het eensluidend advies van de Ministerraad is vereist voor iedere beraadslaging in de Gemeenschaps- of Gewestregering over een voorontwerp van decreet waarin een straf of een strafbaarstelling is opgenomen waarin Boek I van het Strafwetboek niet voorziet. Binnen de grenzen vermeld in het eerste lid, kunnen de decreten : |
1° accorder la qualité d'agent ou d'officier de police judiciaire aux | 1° de hoedanigheid van agent of officier van gerechtelijke politie |
agents assermentés du Gouvernement de Communauté ou de Région ou | toekennen aan de beëdigde ambtenaren van de Gemeenschaps- of |
d'organismes ressortissant à l'autorité ou au contrôle du Gouvernement | Gewestregering of van instellingen die onder het gezag of toezicht van |
de Communauté ou de Région; | de Gemeenschaps- of Gewestregering ressorteren; |
2° régler la force probante des procès-verbaux; | 2° de bewijskracht regelen van processen-verbaal; |
3° fixer les cas pouvant donner lieu à une perquisition. » | 3° de gevallen bepalen waarin een huiszoeking kan plaatshebben. » |
B.3.2. Le Constituant et le législateur spécial, dans la mesure où ils | B.3.2. Voor zover zij er niet anders over hebben beschikt, hebben de |
ne disposent pas autrement, ont attribué aux communautés et aux | Grondwetgever en de bijzondere wetgever aan de gemeenschappen en de |
régions toute la compétence d'édicter les règles propres aux matières | gewesten de volledige bevoegdheid toegekend tot het uitvaardigen van |
qui leur ont été transférées. Sauf dispositions contraires, le | de regels die eigen zijn aan de hun toegewezen aangelegenheden. |
législateur spécial a transféré aux communautés et aux régions | Behoudens andersluidende bepalingen heeft de bijzondere wetgever het |
l'ensemble de la politique relative aux matières qu'il a attribuées. | gehele beleid inzake de door hem toegewezen aangelegenheden aan de |
B.3.3. Leur compétence en matière de politique des déchets ne permet | gemeenschappen en gewesten overgedragen. |
pas aux régions d'édicter des règles relatives à la compétence des | B.3.3. De bevoegdheid inzake afvalstoffenbeleid staat de gewesten niet |
juridictions et à la procédure applicable devant celles-ci. En vertu | toe regels uit te vaardigen met betrekking tot de bevoegdheid en de |
des articles 145 et 146 de la Constitution, c'est au législateur | procedure voor de rechtscolleges. Krachtens de artikelen 145 en 146 |
fédéral seul qu'il appartient de définir les compétences des | van de Grondwet behoort de omschrijving van de bevoegdheden van de |
juridictions. Le pouvoir de fixer les règles de procédure devant les | rechtscolleges tot de uitsluitende bevoegdheid van de federale |
juridictions appartient à ce dernier en vertu de sa compétence | wetgever. Het vaststellen van procedureregels voor de rechtscolleges |
komt aan de federale wetgever toe op grond van zijn residuaire | |
résiduaire. | bevoegdheid. |
B.4.1. L'exercice par les régions de leur compétence en matière de | B.4.1. De uitoefening door de gewesten van hun bevoegdheid inzake |
politique des déchets suppose qu'elles puissent déterminer dans cette | afvalstoffenbeleid veronderstelt dat zij in die aangelegenheid de |
matière les mesures nécessaires. | nodige maatregelen kunnen bepalen. |
B.4.2. L'article 58 du décret du 5 juillet 1985 et l'article 58 du | B.4.2. Artikel 58 van het decreet van 5 juli 1985 en artikel 58 van |
décret du 27 juin 1996 prévoient tous deux que, en cas d'infraction aux dispositions qu'ils préconisent, le juge ordonne l'élimination des déchets et la remise en état des lieux. Ces mesures ne sont pas des peines. Toutefois, étant donné qu'elles sont subordonnées à la constatation d'une infraction, la demande concernant ces mesures est liée à l'action publique. Par ailleurs, les dispositions décrétales en cause ne désignent pas la juridiction qui est compétente pour ordonner les mesures concernées; celles-ci seront ordonnées par la juridiction qui est compétente par application des règles de procédure établies par le législateur fédéral. B.4.3. Ces mesures de réparation entrent dans le concept de | het decreet van 27 juni 1996 bepalen allebei dat, in geval van een inbreuk op de erin vastgelegde bepalingen, de rechter de verwijdering van de afvalstoffen en het herstel van de plaats in zijn vroegere toestand beveelt. Die maatregelen zijn geen straffen. Doordat zij afhankelijk zijn van de vaststelling van een misdrijf, is de vordering ervan evenwel verbonden met de publieke vordering. De in het geding zijnde decretale bepalingen wijzen overigens niet het rechtscollege aan dat bevoegd is om de betrokken maatregelen te bevelen; zij worden bevolen door het rechtscollege dat met toepassing van de procedureregels vastgesteld door de federale wetgever bevoegd is. B.4.3. Die herstelmaatregelen vallen binnen het concept van teruggave |
restitution utilisé par l'article 44 du Code pénal. | dat wordt aangewend in artikel 44 van het Strafwetboek. |
Bien qu'elle ait un caractère civil, la restitution est liée à l'ordre | Hoewel zij een burgerrechtelijk karakter heeft, is de teruggave |
public et est, par certains aspects, un accessoire indivisiblement lié | verbonden met de openbare orde en is zij door sommige aspecten een met |
à la sanction pénale; en effet, elle est le prolongement de celle-ci | de strafsanctie onlosmakelijk verbonden accessorium; zij is namelijk |
het verlengde ervan nu zij erop gericht is - buiten de | |
puisqu'elle tend - au-delà de la condamnation pénale - à empêcher que | strafrechtelijke veroordeling - te vermijden dat de situatie van |
subsiste une situation perpétuant l'infraction. | overtreding blijft voortbestaan. |
B.4.4. En tant qu'elles disposent que le juge ordonne l'élimination | B.4.4. In zoverre zij bepalen dat de rechter de verwijdering van de |
des déchets et la remise en état des lieux, les dispositions en cause | afvalstoffen en het herstel van de plaats in zijn vroegere toestand |
sont conformes à l'habilitation donnée au législateur décrétal par | beveelt, zijn de in het geding zijnde bepalingen in overeenstemming |
l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980 : le droit d'ériger en | met de krachtens artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 |
aan de decreetgever verleende machtiging : het recht om de | |
infraction les manquements aux décrets et d'établir les peines | niet-inachtneming van de decreten strafbaar te stellen en om de |
punissant ces manquements implique celui d'imposer l'élimination de | straffen wegens de niet-inachtneming te bepalen, impliceert het recht |
l'objet de l'infraction et d'en régler les modalités. | om de verwijdering van het voorwerp van het misdrijf op te leggen en de modaliteiten ervan te regelen. |
B.5.1. L'article 58, § 3, du décret du 27 juin 1996 prévoit toutefois | B.5.1. Artikel 58, § 3, van het decreet van 27 juni 1996 bepaalt |
que ces mesures de restitution sont décidées par le juge pénal « à la | echter dat die maatregelen tot teruggave worden gelast door de |
demande du Gouvernement ou, sur délégation, du fonctionnaire dirigeant | strafrechter « op verzoek van de Regering of, bij machtiging, van de |
l'administration régionale ». Cette demande - au-delà du fait qu'elle | ambtenaar die het gewestelijk bestuur leidt ». Dat verzoek - afgezien |
van het feit dat het bepalend is voor het recht van de rechter de | |
conditionne le droit du juge d'ordonner l'élimination des déchets et | verwijdering van de afvalstoffen en het herstel van de plaats in zijn |
la remise en état des lieux - ne peut être interprétée que comme | vroegere toestand te bevelen - kan enkel worden geïnterpreteerd als |
autorisant l'intervention volontaire des autorités précitées devant le | een machtiging tot vrijwillige tussenkomst van de voormelde overheid |
juge pénal. Selon le juge a quo, « tant l'article 58, § 2, du décret | voor de strafrechter. Volgens de verwijzende rechter « verlenen zowel |
du Conseil régional wallon du 5 juillet 1985 que l'article 58, § 3, du | artikel 58, § 2, van het decreet van de Waalse Gewestraad van 5 juli |
décret du 27 juin 1996 confèrent mandat à l'Exécutif ou sur délégation | 1985 als artikel 58, § 3, van het decreet van 27 juni 1996 mandaat aan |
au fonctionnaire dirigeant l'administration régionale pour intervenir | de Executieve of bij delegatie aan de leidende ambtenaar van de |
devant la juridiction répressive aux fins de demander au juge qu'il | gewestelijke administratie om op te treden voor de strafrechter |
ordonne l'élimination des déchets et la remise en état des lieux ». | teneinde aan de rechter te vragen dat hij de verwijdering van de |
Il y a lieu de vérifier si, en autorisant cette intervention | afvalstoffen of het herstel van de plaats in zijn vroegere toestand |
beveelt ». Er dient te worden nagegaan of, door die vrijwillige tussenkomst voor | |
volontaire devant le juge pénal, l'article 58, § 3, du décret du 27 | de strafrechter toe te staan, artikel 58, § 3, van het decreet van 27 |
juin 1996 - de même que l'article 58, § 2, du décret du 5 juillet 1985 | juni 1996 - alsmede artikel 58, § 2, van het decreet van 5 juli 1985 |
s'il devait, nonobstant son silence, être interprété en ce sens - est | indien het, ondanks zijn stilzwijgen, in die zin zou worden |
resté dans les limites de la compétence régionale d'édicter, dans un | geïnterpreteerd - binnen de grenzen van de gewestelijke bevoegdheid is |
domaine relevant de sa compétence, des règles en matière de | gebleven om, in een van zijn bevoegdheidsdomeinen, regels inzake de |
restitution ou, si, à l'inverse, le législateur régional a réglé ainsi | teruggave uit te vaardigen dan wel of de gewestwetgever, integendeel, |
un aspect de la forme des poursuites, matière réservée en principe, | aldus een aspect heeft geregeld van de vorm van de vervolging, zijnde |
par l'article 12 de la Constitution, à la compétence du législateur | een aangelegenheid die, bij artikel 12 van de Grondwet, in beginsel |
fédéral. | aan de bevoegdheid van de federale wetgever is voorbehouden. |
B.5.2. Selon la jurisprudence de la Cour de cassation, l'intervention | B.5.2. Volgens de rechtspraak van het Hof van Cassatie is de |
volontaire d'un tiers devant la juridiction répressive est recevable, | vrijwillige tussenkomst van een derde voor het strafgerecht |
pour autant qu'une norme législative l'autorise expressément. | ontvankelijk voor zover een wettelijke norm ze uitdrukkelijk toelaat. |
B.5.3. Sans se prononcer sur l'interprétation donnée par le juge a quo | B.5.3. Zonder zich over de interpretatie van de verwijzende rechter |
, la Cour constate qu'une telle autorisation donnée par un décret ne | uit te spreken, stelt het Hof vast dat een dergelijke toelating door |
modifie pas les règles de la procédure concernant l'intervention | een decreet niet de procedureregels inzake de vrijwillige tussenkomst |
volontaire, mais désigne seulement une catégorie supplémentaire de | wijzigt, doch slechts een bijkomende categorie van tussenkomende |
parties intervenantes qui est en rapport avec la matière attribuée au | partijen aanwijst die verband houdt met een aan de decreetgever |
législateur décrétal. Une telle mesure peut s'inscrire dans la | toegewezen aangelegenheid. Zulks kan worden ingepast in de bevoegdheid |
compétence des régions en matière de politique des déchets. | van de gewesten inzake afvalstoffenbeleid. |
B.6. Il résulte de ce qui précède que la question préjudicielle | B.6. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de prejudiciële vraag ontkennend |
appelle une réponse négative. | dient te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 58, § 2, du décret de la Région wallonne du 5 juillet 1985 | Artikel 58, § 2, van het decreet van het Waalse Gewest van 5 juli 1985 |
relatif aux déchets et l'article 58, § 3, du décret de la Région | met betrekking tot de afvalstoffen en artikel 58, § 3, van het decreet |
wallonne du 27 juin 1996 relatif aux déchets ne violent pas les règles | van het Waalse Gewest van 27 juni 1996 betreffende de afvalstoffen |
qui déterminent les compétences respectives de l'Etat, des communautés | schenden de regels voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheid |
et des régions. | van de Staat, de gemeenschappen en de gewesten niet. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 9 octobre 2002. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 9 oktober 2002. |
Le greffier, Le président f.f., | De griffier, De wnd. voorzitter, |
P.-Y. Dutilleux L. François | P.-Y. Dutilleux L. François |