Extrait de l'arrêt n° 127/2002 du 10 juillet 2002 Numéro du rôle : 2159 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 377, alinéa 2, 378, alinéa 2, et 381 du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par la Cour de cassation. | Uittreksel uit arrest nr. 127/2002 van 10 juli 2002 Rolnummer 2159 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 377, tweede lid, 378, tweede lid, en 381 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door het Hof van Ca Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 127/2002 du 10 juillet 2002 | Uittreksel uit arrest nr. 127/2002 van 10 juli 2002 |
Numéro du rôle : 2159 | Rolnummer 2159 |
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 377, alinéa | In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 377, tweede |
2, 378, alinéa 2, et 381 du Code des impôts sur les revenus 1992, | lid, 378, tweede lid, en 381 van het Wetboek van de |
posée par la Cour de cassation. | inkomstenbelastingen 1992, gesteld door het Hof van Cassatie. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée | L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke, |
du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, | bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
Par arrêt du 12 mars 2001 en cause de la s.a. Etablissements Delhaize | Bij arrest van 12 maart 2001 in zake de n.v. Gebroeders Delhaize en |
Frères et Cie - Le Lion contre la commune de Wanze, dont l'expédition | Cie - De Leeuw tegen de gemeente Wanze, waarvan de expeditie ter |
est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 12 avril 2001, la | griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 12 april 2001, heeft het |
Cour de cassation a posé la question préjudicielle suivante : | Hof van Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Les articles 377, alinéa 2, 378, alinéa 2, et 381 du Code des impôts | « Schenden de artikelen 377, tweede lid, 378, tweede lid, en 381 van |
sur les revenus 1992 violent-ils les articles 10 et 11 de la | het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10 en 11 van |
Constitution en raison du fait qu'ils ne permettent au justiciable | de Grondwet, omdat de justitiabele voor het hof van beroep alleen een |
d'invoquer devant la cour d'appel un grief nouveau au sens de ces | nieuw bezwaar in de zin van die artikelen mag aanvoeren wanneer hij de |
articles que dans les conditions restrictives qu'ils prévoient, alors | aldaar bepaalde beperkende voorwaarden in acht neemt, terwijl die |
que ce même justiciable, lorsqu'il est soumis au droit commun, peut | zelfde justitiabele, wanneer hij aan het gemeen recht onderworpen is, |
invoquer à tout moment, jusqu'à la clôture des débats, des griefs | te allen tijde, tot de sluiting van het debat, nieuwe bezwaren mag |
nouveaux ? » | aanvoeren ? » |
(...) | (...) |
IV. En droit | IV. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Les articles 377, 378 et 381 du Code des impôts sur les revenus | B.1. De artikelen 377, 378 en 381 van het Wetboek van de |
1992 (C.I.R. 1992), tels qu'ils étaient en vigueur avant l'entrée en | inkomstenbelastingen 1992 (W.I.B. 1992), zoals van kracht vóór de |
vigueur de la loi du 15 mars 1999 relative au contentieux en matière | inwerkingtreding van de wet van 15 maart 1999 betreffende de |
fiscale et de la loi du 23 mars 1999 relative à l'organisation | beslechting van fiscale geschillen en de wet van 23 maart 1999 |
judiciaire en matière fiscale, et tels qu'ils demeurent applicables | betreffende de rechterlijke inrichting in fiscale zaken, en zoals zij |
aux litiges pendants conformément au régime transitoire prévu par ces | van toepassing blijven op hangende gedingen overeenkomstig de |
lois, disposent : | overgangsregeling vervat in die wetten, bepalen : |
« Art. 377.Les décisions des directeurs des contributions et des |
« Art. 377.Van de beslissingen van de directeurs der belastingen en |
fonctionnaires délégués prises en vertu des articles 366, 367 et 376, peuvent être l'objet d'un recours devant la Cour d'appel dans le ressort de laquelle est situé le bureau où la perception a été ou doit être faite. Le requérant peut soumettre à la Cour d'appel des griefs qui n'ont été ni formulés dans la réclamation, ni examinés d'office par le directeur ou par le fonctionnaire délégué par lui, pour autant qu'ils invoquent une contravention à la loi ou une violation des formes de procédure prescrites à peine de nullité. Art. 378.Le recours est formé par requête, faite en personne ou par avocat, déposée au greffe de la Cour d'appel et signifiée par exploit d'huissier de justice au directeur des contributions visé à l'article 366. |
van de gedelegeerde ambtenaren, getroffen krachtens de artikelen 366, 367 en 376, kan men een voorziening indienen bij het Hof van beroep van het gebied waarin het kantoor gelegen is waar de belasting is of moet worden geïnd. De eiser mag aan het Hof van beroep bezwaren onderwerpen die noch in het bezwaarschrift werden geformuleerd, noch ambtshalve door de directeur of door de door hem gedelegeerde ambtenaar werden onderzocht, voor zover zij een overtreding van de wet of een schending van de op straf van nietigheid voorgeschreven procedurevormen aanvoeren. Art. 378.De voorziening wordt ingesteld bij een in persoon of door een advocaat opgemaakt verzoekschrift dat ter griffie van het Hof van beroep wordt afgegeven en bij gerechtsdeurwaardersexploot wordt betekend aan de directeur der belastingen bedoeld in artikel 366. |
Les griefs nouveaux visés à l'article 377 peuvent être formulés soit | De in artikel 377 bedoelde nieuwe bezwaren mogen worden geformuleerd |
dans le recours, soit dans un écrit remis au greffe de la Cour d'appel | of wel in de voorziening, of wel in een geschrift dat aan de griffie |
et ce sous peine de déchéance dans le délai prévu à l'article 381. » | van het Hof van beroep wordt afgegeven en dit op straf van verval binnen de termijn gesteld in artikel 381. » |
« Art. 381.Le requérant qui veut faire emploi de pièces nouvelles est |
« Art. 381.De eiser die gebruik wil maken van nieuwe stukken, is |
tenu de les déposer au greffe de la Cour dans les soixante jours du | gehouden deze neer te leggen ter griffie van het Hof, binnen zestig |
dépôt par le directeur des contributions, de l'expédition et des | dagen na neerlegging van de uitgifte en van de stukken, bedoeld in |
pièces visées à l'article 380. » | artikel 380, door de directeur der belastingen. » |
B.2. La Cour de cassation interroge la Cour sur la compatibilité de | B.2. Het Hof van Cassatie ondervraagt het Hof over de bestaanbaarheid |
ces dispositions avec les articles 10 et 11 de la Constitution en tant | van die bepalingen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat |
qu'elles ne permettent au justiciable d'invoquer devant la cour | zij bepalen dat de rechtsonderhorige voor het hof van beroep alleen |
d'appel un grief nouveau au sens de ces articles que dans les | een nieuw bezwaar in de zin van die artikelen mag aanvoeren wanneer |
conditions restrictives qu'ils prévoient alors que ce même | hij de daarin bepaalde beperkende voorwaarden in acht neemt, terwijl |
justiciable, lorsqu'il est soumis au droit commun, peut invoquer à | diezelfde rechtsonderhorige, wanneer hij aan het gemeen recht is |
tout moment, jusqu'à la clôture des débats, des griefs nouveaux en | onderworpen, te allen tijde, tot aan de sluiting der debatten, nieuwe |
vertu des articles 807 et 808 du Code judiciaire. | bezwaren mag aanvoeren op grond van de artikelen 807 en 808 van het |
Gerechtelijk Wetboek. | |
B.3. Dans l'ancien article 377, alinéa 2, du C.I.R. 1992, la | B.3. In het voormalige artikel 377, tweede lid, van het W.I.B. 1992 |
werd de mogelijkheid van nieuwe bezwaren beperkt, in die zin dat aan | |
possibilité de soumettre de nouveaux griefs a été limitée en ce sens | het hof van beroep slechts nieuwe juridische en geen nieuwe feitelijke |
que ne pouvaient être soumises à la cour d'appel que de nouvelles | betwistingen konden worden voorgelegd. De beperking inzake het |
contestations en droit et non en fait. La restriction relative à la | aanvoeren van nieuwe grieven hield verband met de specificiteit van |
formulation de griefs nouveaux tenait à la spécificité de ce régime, | die regeling, waarbij de bezwaarprocedure voor de gewestelijke |
la procédure de réclamation devant le directeur régional étant conçue | directeur als een filterprocedure werd opgevat die haar functie |
comme une procédure de filtrage qui ne pouvait remplir sa fonction que | slechts kon vervullen indien de belastingplichtige al zijn bezwaren |
si le contribuable faisait valoir tous ses griefs. | zou laten gelden. |
B.4. La différence de traitement entre certaines catégories de | B.4. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van |
personnes qui résulte de l'application de procédures différentes dans | personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende |
des circonstances différentes n'est pas discriminatoire en soi. Il ne | procedures in verschillende omstandigheden is op zich niet |
pourrait y avoir de discrimination que si la différence de traitement | discriminatoir. Van discriminatie zou slechts sprake kunnen zijn |
résultant de l'application de ces procédures allait de pair avec une | indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing |
limitation disproportionnée des droits des parties concernées. | van die procedures gepaard zou gaan met een onevenredige beperking van |
de rechten van de betrokken partijen. | |
B.5. Il y a lieu de vérifier si la disposition litigieuse ne porte pas | B.5. Het Hof dient na te gaan of de in het geding zijnde bepaling geen |
une atteinte disproportionnée aux droits de la défense des | onevenredige inbreuk maakt op de rechten van de verdediging van de |
contribuables par le fait qu'elle limite leur possibilité d'invoquer | belastingplichtigen door het feit dat zij hun mogelijkheid om nieuwe |
des griefs nouveaux. La Cour constate que l'impossibilité de formuler | grieven aan te voeren beperkt. Het Hof stelt vast dat de |
des griefs nouveaux n'est pas absolue puisque les dispositions en | onmogelijkheid om nieuwe grieven te formuleren niet absoluut is, |
cause permettent au requérant de soumettre des griefs nouveaux à la | vermits de verzoeker op grond van de in het geding zijnde bepalingen |
cour d'appel, pour autant qu'ils invoquent une contravention à la loi | aan het hof van beroep nieuwe grieven kan voorleggen, voor zover zij |
ou une violation des formes de procédure prescrites à peine de | een overtreding van de wet of een schending van de op straffe van |
nullité. | nietigheid voorgeschreven procedurevormen aanvoeren. |
B.6. Par ailleurs, dans la présente affaire, les dispositions | B.6. Voorts worden in deze zaak de betwiste bepalingen toegepast in |
contestées sont appliquées dans un contentieux relatif aux taxes | een geschil dat betrekking heeft op de provincie- en |
provinciales et communales, auquel il est mis fin, conformément au | gemeentebelastingen, dat op grond van de overgangsregeling vervat in |
régime transitoire prévu par les lois des 15 et 23 mars 1999, par | de wetten van 15 en 23 maart 1999 wordt afgehandeld met toepassing van |
application de la loi du 23 décembre 1986 relative au recouvrement et | de wet van 23 december 1986 betreffende de invordering en de |
au contentieux en matière de taxes provinciales et locales. En vertu | geschillen ter zake van provinciale en plaatselijke heffingen. In die |
de ce régime, la députation permanente exerce une fonction | regeling oefent de bestendige deputatie een jurisdictionele functie |
juridictionnelle. Le contribuable peut soulever toutes les questions | uit. De belastingplichtige kan alle feitelijke en juridische kwesties |
de fait et de droit devant la députation permanente, qui peut, en tant | opwerpen voor de bestendige deputatie, die als rechterlijke instantie |
que juridiction, soulever d'office des griefs ou moyens que le | ambtshalve grieven of middelen kan opwerpen die de belastingplichtige |
contribuable n'aurait pas invoqués. Dans ces conditions, il n'est pas | niet zou hebben voorgedragen. In die omstandigheden wordt niet op |
porté atteinte de façon disproportionnée aux garanties | onevenredige wijze afbreuk gedaan aan de jurisdictionele waarborgen |
juridictionnelles des justiciables concernés. | van de betrokken rechtsonderhorigen. |
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.7 De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
Les articles 377, alinéa 2, 378, alinéa 2, et 381 du Code des impôts | De artikelen 377, tweede lid, 378, tweede lid, en 381 van het Wetboek |
sur les revenus 1992 ne violent pas les articles 10 et 11 de la | van de inkomstenbelastingen 1992 schenden de artikelen 10 en 11 van de |
Constitution en raison du fait qu'ils ne permettent au justiciable | Grondwet niet, doordat de rechtsonderhorige voor het hof van beroep |
d'invoquer devant la cour d'appel un grief nouveau au sens de ces | alleen een nieuw bezwaar in de zin van die artikelen mag aanvoeren |
articles que dans les conditions restrictives qu'ils prévoient. | wanneer hij de aldaar bepaalde beperkende voorwaarden in acht neemt. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 10 juillet 2002, par le | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 10 juli 2002, door de |
siège précité, dans lequel le juge E. Derycke est remplacé, pour le | voormelde zetel, waarin rechter E. Derycke voor de uitspraak is |
prononcé, par le juge E. De Groot, conformément à l'article 110 de la | vervangen door rechter E. De Groot, overeenkomstig artikel 110 van |
même loi. | dezelfde wet. |
Le greffier, | De griffier, |
L. Potoms | L. Potoms |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior | M. Melchior |