Extrait de l'arrêt n° 104/2002 du 26 juin 2002 Numéro du rôle : 2149 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 24, 34, 36 et 39 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail, posée par la Cour du travail de Mons. | Uittreksel uit arrest nr. 104/2002 van 26 juni 2002 Rolnummer : 2149 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 24, 34, 36 en 39 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, gesteld door het Arbeidshof te Bergen. Het Arbitr samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. François, P. Martens, M. (...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 104/2002 du 26 juin 2002 | Uittreksel uit arrest nr. 104/2002 van 26 juni 2002 |
Numéro du rôle : 2149 | Rolnummer : 2149 |
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 24, 34, 36 | In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 24, 34, 36 en |
et 39 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail, posée | 39 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, gesteld door het |
par la Cour du travail de Mons. | Arbeidshof te Bergen. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
François, P. Martens, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, | L. François, P. Martens, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. |
J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, | Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. |
présidée par le président M. Melchior, | Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
Par arrêt du 23 mars 2001 en cause de la s.a. Axa Royale Belge contre | Bij arrest van 23 maart 2001 in zake de n.v. Axa Royale Belge tegen G. |
G. Renkens, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour | Renkens, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is |
d'arbitrage le 28 mars 2001, la Cour du travail de Mons a posé la | ingekomen op 28 maart 2001, heeft het Arbeidshof te Bergen de volgende |
question préjudicielle suivante : | prejudiciële vraag gesteld : |
« Worden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet geschonden door de | |
« Les articles 24, 34, 36 et 39 de la loi du 10 avril 1971 sur les | artikelen 24, 34, 36 en 39 van de arbeidsongevallenwet van 10 april |
accidents du travail, interprétés en ce sens que, dans le cadre de | 1971, in die zin geïnterpreteerd dat, in het kader van de vergoeding |
l'indemnisation qu'ils prescrivent, l'incapacité permanente résultant | die zij voorschrijven, de blijvende ongeschiktheid die het gevolg is |
d'un accident du travail qui aggrave une lésion fonctionnelle | van een arbeidsongeval dat een door één of meer vorige |
provoquée par un ou plusieurs accident(s) du travail antérieur(s) | arbeidsongevallen veroorzaakt functioneel letsel verergert, wegens een |
doit, en raison d'une présomption irréfragable en vertu de laquelle la | onweerlegbaar vermoeden krachtens hetwelk het basisloon van de |
rémunération de base du travailleur reflète nécessairement l'atteinte | werknemer noodzakelijkerwijs de aantasting van zijn economische waarde |
portée à sa valeur économique par le(s)dit(s) accident(s) | door het (de) genoemde vorige ongeval (ongevallen) weerspiegelt, |
antérieur(s), être toujours appréciée dans son ensemble, sans tenir | altijd in haar geheel moet worden beoordeeld, zonder rekening te |
compte de l'incapacité préexistante, et cela même lorsqu'il est prouvé | houden met de vooraf bestaande arbeidsongeschiktheid, en dit zelfs |
que la rémunération de la victime, devant servir de base à | wanneer bewezen is dat het loon van het slachtoffer, dat als grondslag |
l'indemnisation des conséquences du dernier accident, n'a pas été | moet dienen voor de vergoeding van de gevolgen van het laatste |
affectée par le ou les accident(s) antérieur(s), violent-ils les | ongeval, niet werd aangetast door het (de) vorige ongeval |
articles 10 et 11 de la Constitution, dans la mesure, notamment, où la | (ongevallen), in zoverre met name het slachtoffer dat als gevolg van |
victime atteinte d'une lésion fonctionnelle par l'effet d'un accident | één enkel arbeidsongeval door een functioneel letsel is getroffen, |
du travail unique ne bénéficiera pas du même traitement que la victime | niet dezelfde behandeling zal genieten als het slachtoffer dat als |
atteinte de la même lésion fonctionnelle par l'effet d'accidents du | gevolg van opeenvolgende arbeidsongevallen door hetzelfde functioneel |
travail successifs ? » | letsel is getroffen ? » |
(...) | (...) |
IV. En droit | IV. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Au moment des faits soumis au juge a quo, les articles 24, 34, 36 | B.1. Op het ogenblik van de feiten voorgelegd aan de verwijzende |
et 39 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail | rechter, bepaalden de artikelen 24, 34, 36 en 39 van de |
disposaient : | arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 : |
« Art. 24.Si l'incapacité est ou devient permanente, une allocation |
« Art. 24.Indien de arbeidsongeschiktheid blijvend is of wordt, |
annuelle de 100 p.c., calculée d'après la rémunération de base et le | vervangt een jaarlijkse vergoeding van 100 pct. berekend op het |
degré d'incapacité, remplace l'indemnité journalière à dater du jour | basisloon en de graad van de ongeschiktheid, de dagelijkse vergoeding |
où l'incapacité présente le caractère de la permanence; ce point de | vanaf de dag waarop de ongeschiktheid een bestendig karakter vertoont; |
départ est constaté par voie d'accord entre parties ou par une | dit vertrekpunt wordt vastgesteld bij een overeenkomst tussen partijen |
décision coulée en force de chose jugée. | of bij een in kracht van gewijsde gegane beslissing. |
Si l'état de la victime exige absolument et normalement l'assistance | Indien de toestand van de getroffene volstrekt de geregelde hulp van |
d'une autre personne, le juge peut porter l'allocation annuelle à un | een ander persoon vergt, kan de rechter de jaarlijkse vergoeding op |
taux supérieur à 100 p.c., sans dépasser 150 p.c. | een hoger bedrag dan 100 pct. brengen zonder 150 pct. te |
En cas d'hospitalisation de la victime, à charge de l'assureur, avant | overschrijden. Bij opneming van de getroffene, ten laste van de verzekeraar, in een |
l'expiration du délai visé à l'article 72, l'allocation pour l'aide | verplegingsinstelling vóór het einde van de bij artikel 72 bepaalde |
d'une tierce personne, visée à l'alinéa précédent, n'est pas due pour | termijn, is de vergoeding voor de hulp van een ander persoon bedoeld |
les jours d'hospitalisation. | in vorig lid niet verschuldigd voor de dagen van de opneming. |
A l'expiration du délai de révision prévu à l'article 72, l'allocation | Bij het verstrijken van de herzieningstermijn, bedoeld bij artikel 72 |
annuelle est remplacée par une rente viagère. » | wordt de jaarlijkse vergoeding door een lijfrente vervangen. » |
« Art. 34.On entend par rémunération de base, la rémunération à |
« Art. 34.Onder basisloon wordt verstaan het loon waarop de |
laquelle le travailleur a droit pour l'année qui a précédé l'accident, | werknemer, in de funktie waarin hij is tewerkgesteld in de onderneming |
en raison de la fonction exercée dans l'entreprise au moment de | op het ogenblik van het ongeval, recht heeft voor de periode van het |
l'accident. | jaar dat het ongeval voorafgaat. |
La période de référence n'est complète que si le travailleur a, | De referteperiode is maar volledig, wanneer de werknemer gedurende dat |
pendant l'année entière, effectué du travail conformément au régime de | ganse jaar arbeid heeft verricht overeenkomstig de |
travail applicable à l'entreprise en vertu de la loi ou selon l'usage. | arbeidstijdregeling, die krachtens wet of gebruik in de onderneming |
» | geldt. » |
« Art. 36.§ 1er. Lorsque la période de référence telle qu'elle est fixée par l'article 34, deuxième alinéa, est incomplète ou lorsque la rémunération du travailleur, à cause de circonstances occasionnelles, est inférieure à la rémunération qu'il gagne normalement, la rémunération à laquelle le travailleur a droit est complétée par une rémunération hypothétique pour les journées, en dehors des temps de repos, pour lesquelles le travailleur n'a pas reçu de rémunération. La rémunération hypothétique est égale au produit de la multiplication de la rémunération journalière ou horaire moyenne par le nombre de journées ou d'heures non prestées pendant la période de référence. La rémunération journalière ou horaire moyenne est calculée en divisant la rémunération à laquelle le travailleur a droit par le nombre de jours ou d'heures prestés. |
« Art. 36.§ 1. Wanneer de referteperiode, zoals bepaald bij artikel 34, tweede lid, onvolledig is of wanneer het loon van de werknemer wegens toevallige omstandigheden lager is dan het loon dat hij normaal verdient, wordt het loon waarop de werknemer recht heeft aangevuld met een hypothetisch loon voor de dagen, buiten de rusttijden, waarop de werknemer geen loon ontving. Het hypothetisch loon is gelijk aan het produkt van de vermenigvuldiging van het gemiddeld dag- of uurloon met het aantal ontbrekende dagen of uren. Het gemiddeld dag- of uurloon wordt berekend door het loon waarop de werknemer recht heeft te delen door het aantal dagen of uren waarop tijdens de referteperiode arbeid werd verricht. |
§ 2. Lorsque le travailleur est occupé depuis moins d'un an dans | § 2. Wanneer de werknemer sedert minder dan één jaar in de onderneming |
l'entreprise ou dans la fonction exercée au moment de l'accident, la | of in de funktie waarin hij is tewerkgesteld op het ogenblik van het |
rémunération hypothétique, afférente à la période antérieure, est | ongeval arbeidt, wordt voor de periode die voorafgaat het hypothetisch |
calculée en raison de la rémunération journalière moyenne des | loon berekend op het gemiddeld dagelijks loon van de werknemers met |
travailleurs appartenant à la même qualification professionnelle. | dezelfde beroepskwalificatie. |
§ 3. Lorsque le travailleur est occupé dans une entreprise ne | § 3. Wanneer de werknemer tewerkgesteld is in een onderneming waar |
comportant qu'une période limitée de travail par an, la rémunération | slechts gedurende een beperkte periode van het jaar wordt gewerkt, |
est complétée par les gains acquis pendant la période nécessaire pour | wordt het loon aangevuld met de verdiensten die hij verwierf gedurende |
parfaire l'année. Lorsque, pour tout ou partie de cette période, il | de overige periode van het jaar. Wanneer er voor het geheel of een |
n'y a pas de gain, la rémunération est complétée par une rémunération | deel van die periode geen verdiensten zijn, wordt het loon aangevuld |
hypothétique calculée conformément aux dispositions du § 1er. » | met een hypothetisch loon berekend volgens de bepalingen van § 1. » |
« Art. 39.Lorsque la rémunération annuelle dépasse 300 000 francs, elle n'est prise en considération, pour la fixation des indemnités et rentes, qu'à concurrence de cette somme. En ce qui concerne les apprentis et les travailleurs mineurs d'âge, atteints d'une incapacité temporaire de travail, la rémunération à prendre en considération ne peut être inférieure à 60.000 francs par an. Les montants de ces rémunérations sont liés aux fluctuations de l'indice des prix à la consommation suivant les modalités fixées par le Roi. Le Roi peut modifier ces montants, après avis du Conseil national du |
« Art. 39.Overschrijdt het jaarloon 300.000 frank, dan komt het, voor de vaststelling van de vergoedingen en renten, slechts tot het beloop van die som in aanmerking. Voor de leerling en voor de minderjarige werknemers die tijdelijk arbeidsongeschikt zijn, kan het in aanmerking te nemen loon niet lager zijn dan 60.000 frank per jaar. Deze loonbedragen worden gekoppeld aan de schommelingen van het indexcijfer van de consumptieprijzen op de wijze bepaald door de Koning. De Koning kan deze bedragen wijzigen na advies van de Nationale |
Travail. » | Arbeidsraad. » |
B.2. La question préjudicielle posée par la Cour du travail de Mons | B.2. In de door het Arbeidshof te Bergen gestelde prejudiciële vraag |
invite la Cour à se prononcer sur la compatibilité avec les articles | wordt het Hof verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid met |
10 et 11 de la Constitution, des articles 24, 34, 36 et 39 de la loi | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van de artikelen 24, 34, 36 en |
du 10 avril 1971 sur les accidents du travail, « interprétés en ce | 39 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, « in die zin |
sens que, dans le cadre de l'indemnisation qu'ils prescrivent, | geïnterpreteerd dat, in het kader van de vergoeding die zij |
l'incapacité permanente résultant d'un accident du travail qui aggrave | voorschrijven, de blijvende ongeschiktheid die het gevolg is van een |
une lésion fonctionnelle provoquée par un ou plusieurs accident(s) du | arbeidsongeval dat een door één of meer vorige arbeidsongevallen |
travail antérieur(s) doit, en raison d'une présomption irréfragable en | veroorzaakt functioneel letsel verergert, wegens een onweerlegbaar |
vertu de laquelle la rémunération de base du travailleur reflète | vermoeden krachtens hetwelk het basisloon van de werknemer |
nécessairement l'atteinte portée à sa valeur économique par le(s) dit(s) accident(s) antérieur(s), être toujours appréciée dans son ensemble, sans tenir compte de l'incapacité préexistante, et cela même lorsqu'il est prouvé que la rémunération de la victime, devant servir de base à l'indemnisation des conséquences du dernier accident, n'a pas été affectée par le ou les accident(s) antérieur(s) ». La victime d'accidents successifs est comparée à la victime d'un accident unique. B.3. Les termes de la question appellent plusieurs mises au point. | noodzakelijkerwijs de aantasting van zijn economische waarde door het (de) genoemde vorige ongeval (ongevallen) weerspiegelt, altijd in haar geheel moet worden beoordeeld, zonder rekening te houden met de vooraf bestaande arbeidsongeschiktheid, en dit zelfs wanneer bewezen is dat het loon van het slachtoffer, dat als grondslag moet dienen voor de vergoeding van de gevolgen van het laatste ongeval, niet werd aangetast door het (de) vorige ongeval (ongevallen) ». Het slachtoffer van opeenvolgende ongevallen wordt vergeleken met het slachtoffer van één enkel ongeval. B.3. De bewoordingen van de vraag dienen in verschillende opzichten te worden rechtgezet. |
En premier lieu, il n'est pas pertinent de prendre en considération | In de eerste plaats is het niet pertinent in aanmerking te nemen dat |
qu'il soit « prouvé que la rémunération de la victime [...] n'a pas | zou worden « bewezen [...] dat het loon van het slachtoffer [...] niet |
été affectée » par un accident antérieur. En effet, à supposer que la | werd aangetast » door een vorig ongeval. Immers, in de |
rémunération ait été maintenue après celui-ci, l'hypothèse n'est pas | veronderstelling dat het loon na dat ongeval werd behouden, is de |
exclue qu'elle eût pu (à la suite, par exemple, d'un effort de | hypothese niet uitgesloten dat het loon (bijvoorbeeld na een |
formation) être augmentée, n'eût été la diminution de capacité de | opleidingsinspanning) had kunnen worden verhoogd, als de vermindering |
travail entraînée par ledit accident. De plus, ce n'est pas parce que | van arbeidsgeschiktheid als gevolg van dat ongeval er niet was |
quelqu'un a la chance de conserver son salaire en dépit d'un accident | geweest. Bovendien is het niet omdat iemand het geluk heeft ondanks |
- éventuellement au prix d'un effort supplémentaire - que sa capacité | een ongeval - in voorkomend geval mits een bijkomende inspanning - |
est restée intacte : s'il perd son emploi, il se retrouvera avec une | zijn loon te behouden dat zijn arbeidsgeschiktheid intact is gebleven |
capacité diminuée sur le marché du travail. | : indien hij zijn werk verliest, zal hij met een verminderde |
Le régime du risque professionnel n'indemnise pas une perte de | arbeidsgeschiktheid op de arbeidsmarkt terechtkomen. |
rémunération mais une perte de capacité de travail, laquelle aggrave | De regeling van het beroepsrisico vergoedt niet een loonverlies, maar |
les risques qui pèsent sur la rémunération. La rémunération dite de | een verlies aan arbeidsgeschiktheid, met risico's voor een ongunstige |
base n'est considérée qu'en tant qu'instrument approximatif de mesure | loonvorming. Het zogeheten basisloon wordt enkel beschouwd als een |
de la capacité de travail. | benaderende maatstaf voor de arbeidsgeschiktheid. |
Enfin, parler d'une « présomption irréfragable en vertu de laquelle la | Ten slotte suggereert de verwijzing naar een « onweerlegbaar vermoeden |
rémunération de base du travailleur reflète nécessairement l'atteinte | krachtens hetwelk het basisloon van de werknemer noodzakelijkerwijs de |
portée à sa valeur économique » suggère que le système légal a pour | aantasting van zijn economische waarde [...] weerspiegelt » dat de |
objectif de réparer dans chaque cas la totalité du dommage réel mais | wettelijke regeling tot doel heeft in ieder geval alle werkelijke |
que ce système utilise, comme par inadvertance, des moyens | schade te herstellen, maar dat die regeling, door onachtzaamheid, voor |
inappropriés à un tel objectif. Or, il ressort de l'économie de la loi | een dergelijke doelstelling ongeschikte middelen aanwendt. Uit de |
ainsi que des travaux préparatoires (Ann., Chambre, 1902-1903, séance | economie van de wet alsook uit de parlementaire voorbereiding (Hand., |
du 27 mai 1903, pp. 1266 et 1267) que le législateur a, en parfaite | Kamer, 1902-1903, vergadering van 27 mei 1903, pp. 1266 en 1267) volgt |
connaissance de cause, délibérément institué un régime de réparation | evenwel dat de wetgever, met volledige kennis van zaken, weloverwogen |
forfaitaire et conçu celui-ci en fonction de la généralité des cas : | een forfaitaire vergoedingsregeling heeft ingevoerd en deze heeft |
il ne prétendait nullement épouser les particularités de chacun d'eux, | opgevat rekening houdend met de overgrote meerderheid van de gevallen |
la valeur économique de la victime étant, selon l'expression de la | : hij maakte er geenszins aanspraak op zich op de bijzondere kenmerken |
van elk geval af te stemmen. De economische waarde van het slachtoffer | |
Cour de cassation, « légalement présumée trouver sa traduction dans le | wordt in de bewoordingen van het Hof van Cassatie « wettelijk vermoed |
salaire de base » (Cass., 6 mars 1968, Pas., 1968, I, p. 847; Cass., | [...] haar maat te vinden in het basisloon » (Cass., 6 maart 1968, |
15 janvier 1996, Pas., 1996, I, p. 32; Cass., 21 juin 1999, Pas., | Arr. Cass., 1968, p. 897; Cass., 15 januari 1996, Arr. Cass., 1996, p. |
1999, I, p. 380). B.4. La rigidité résultant nécessairement du caractère forfaitaire qui vient d'être mentionné peut se justifier par au moins deux considérations. La première est que, dès lors que le législateur entend légiférer par catégories plutôt que de tenir compte des particularités propres à chaque cas individuel, il faut admettre, sauf erreur manifeste, que, nécessairement, ces catégories n'appréhendent la diversité des situations qu'avec un certain degré d'approximation. La seconde considération est que ce caractère forfaitaire s'explique notamment par une réglementation s'écartant du régime de responsabilité du droit commun, basée non comme celui-ci sur la notion de faute, mais sur celle de risque professionnel et sur une répartition de ce risque entre les employeurs et les victimes par l'intermédiaire d'une assurance obligatoire du préjudice du travailleur. L'objectif de ce système est d'assurer une protection du revenu du travailleur contre un risque professionnel censé se réaliser même | 32; Cass., 21 juni 1999, Arr. Cass., 1999, p. 380). B.4. De rigiditeit die noodzakelijkerwijs volgt uit de zopas vermelde forfaitaire aard, kan door ten minste twee overwegingen worden verantwoord. De eerste is dat, aangezien de wetgever veeleer per categorie wetgevend wil optreden in plaats van rekening te houden met de bijzondere kenmerken eigen aan elk individueel geval, moet worden aanvaard dat, behoudens klaarblijkelijke vergissing, die categorieën, noodzakelijkerwijs, de verscheidenheid van toestanden slechts met een zekere graad van benadering opvangen. De tweede overweging is dat die forfaitaire aard onder meer wordt ingegeven door een van het gemeen recht afwijkende aansprakelijkheidsregeling die in tegenstelling daarmee niet uitgaat van het begrip « fout » maar van het begrip « professioneel risico » en van het verdelen van dat risico over de werkgevers en de slachtoffers via een verplichte verzekering tot dekking van de schade van de werknemer. Het doel van dat systeem bestaat erin het inkomen van de werknemer te beschermen tegen een professioneel risico dat wordt geacht zich voor |
lorsqu'un accident survient par la faute de ce travailleur ou d'un | te doen zelfs wanneer het ongeval gebeurt door de schuld van die |
compagnon de travail, ainsi que de préserver la paix sociale et les relations de travail dans les entreprises en excluant la multiplication des procès en responsabilité. La protection du travailleur va jusqu'à immuniser celui-ci contre sa propre responsabilité en cas d'accident de travail causé par sa faute. Le forfait couvre en outre ceux dont le législateur estime qu'ils dépendent normalement du revenu du travailleur victime d'un accident mortel. La réparation forfaitaire sera, dans certains cas, plus importante que ce que la victime aurait pu obtenir en intentant une action de droit commun contre l'auteur de la faute qui a causé l'accident et, dans certains cas, moins importante. Le financement du système forfaitaire est assuré par les employeurs, qui sont obligés de souscrire une assurance en matière d'accidents du travail et de supporter le coût des primes. B.5.1. Pour apprécier la pertinence de la comparaison que fait le juge a quo entre « la victime atteinte d'une lésion fonctionnelle par l'effet d'un accident du travail unique » et « la victime atteinte de la même lésion fonctionnelle par l'effet d'accidents du travail successifs », il importe de rappeler que, dans la logique du système forfaitaire, il n'y a pas lieu de déduire du taux d'incapacité résultant d'un accident du travail celui qui avait résulté d'un accident antérieur car les effets de celui-ci sont de nature à affecter normalement la rémunération prise en considération pour le suivant. B.5.2. Quant à permettre au juge de corriger le système forfaitaire | werknemer of van een collega, alsook de sociale vrede en de arbeidsverhoudingen binnen de bedrijven te handhaven door een toename van het aantal processen inzake aansprakelijkheid uit te sluiten. De bescherming van de werknemer reikt zo ver dat deze van zijn eigen aansprakelijkheid wordt ontheven in geval van een arbeidsongeval dat door zijn fout is veroorzaakt. De vaste vergoeding dekt bovendien diegenen van wie de wetgever veronderstelt dat zij normaal gesproken afhangen van het inkomen van de werknemer die het slachtoffer van een dodelijk ongeval is. De vaste vergoeding zal, in bepaalde gevallen, groter zijn dan wat het slachtoffer had kunnen verkrijgen door een gemeenrechtelijke vordering in te stellen tegen de dader van de fout die het ongeval heeft veroorzaakt en, in bepaalde gevallen, minder groot zijn. De financiering van de forfaitaire regeling wordt gewaarborgd door de werkgevers, die verplicht zijn een verzekering inzake arbeidsongevallen te sluiten en de kosten van de premies te dragen. B.5.1. Om te beoordelen of de door de verwijzende rechter gemaakte vergelijking tussen « het slachtoffer dat als gevolg van één enkel arbeidsongeval door een functioneel letsel is getroffen » en « het slachtoffer dat als gevolg van opeenvolgende arbeidsongevallen door hetzelfde functioneel letsel is getroffen » ter zake dienend is, is het belangrijk eraan te herinneren dat, volgens de logica van het forfaitair systeem, er geen reden is om van de graad van ongeschiktheid als gevolg van een arbeidsongeval de graad van ongeschiktheid af te trekken die door een vorig arbeidsongeval werd veroorzaakt, want de gevolgen ervan kunnen normalerwijs het loon dat voor het volgende in aanmerking wordt genomen, aantasten. B.5.2. De wetgever heeft redelijkerwijs kunnen afzien van de |
sur certains points par souci d'équité, le législateur a pu | mogelijkheid voor de rechter om het forfaitair systeem op bepaalde |
raisonnablement y renoncer en considération, d'une part, de ce que la | punten om billijkheidsredenen bij te sturen, gelet, enerzijds, op het |
nécessité de préciser les implications de la notion d'équité | feit dat de noodzaak om de implicaties van het begrip billijkheid te |
conduirait à des jurisprudences divergentes, d'autre part, du risque | verduidelijken tot uiteenlopende rechtspraak zou leiden en, |
d'incohérence et d'arbitraire résultant de ce que le forfait serait | anderzijds, op het risico van incoherentie en willekeur doordat de |
tantôt abandonné, tantôt maintenu. | vaste vergoeding nu eens zou worden prijsgegeven en dan weer behouden. |
B.6.1. Dans son mémoire, la société Axa Royale Belge souligne encore | B.6.1. In haar memorie onderstreept de vennootschap Axa Royale Belge |
que la différence de traitement invoquée entre les deux catégories de | ook nog dat het verschil in behandeling dat zou bestaan tussen de twee |
victimes visées par la question préjudicielle aurait pour conséquence | in de prejudiciële vraag bedoelde categorieën van slachtoffers, tot |
que l'assureur-loi appelé à indemniser les conséquences de plusieurs | gevolg zou hebben dat de wetsverzekeraar die de gevolgen van meerdere |
accidents successifs serait défavorisé par rapport à l'assureur-loi | opeenvolgende ongevallen moet vergoeden, zou worden benadeeld in |
appelé à indemniser les conséquences d'un accident du travail unique. | vergelijking met de wetsverzekeraar die de gevolgen van één enkel |
arbeidsongeval moet vergoeden. | |
B.6.2. Le fait que ce sont les assureurs qui indemnisent les victimes | B.6.2. Het feit dat het de verzekeraars zijn die de slachtoffers van |
d'accidents du travail n'est pas de nature à affecter les conclusions | de arbeidsongevallen vergoeden, is niet van die aard dat het de uit |
à tirer des considérations qui précèdent. | voorafgaande overwegingen af te leiden besluiten zou kunnen aantasten. |
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
Les articles 24, 34, 36 et 39 de la loi du 10 avril 1971 sur les | De artikelen 24, 34, 36 en 39 van de arbeidsongevallenwet van 10 april |
accidents du travail ne violent pas les articles 10 et 11 de la | 1971 schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, wanneer ze |
Constitution, interprétés en ce sens que, dans le cadre de | in die zin worden geïnterpreteerd dat, in het kader van de vergoeding |
l'indemnisation qu'ils prescrivent, l'incapacité permanente résultant | die zij voorschrijven, de blijvende ongeschiktheid die het gevolg is |
d'un accident du travail qui aggrave une lésion fonctionnelle | van een arbeidsongeval dat een door één of meer vorige |
provoquée par un ou plusieurs accidents du travail antérieurs doit | arbeidsongevallen veroorzaakt functioneel letsel verergert in haar |
être appréciée dans son ensemble, sans tenir compte de l'incapacité de | geheel moet worden beoordeeld, zonder rekening te houden met de vooraf |
travail préexistante. | bestaande arbeidsongeschiktheid. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 26 juin 2002. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 26 juni 2002. |
Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
P.-Y. Dutilleux. M. Melchior. | P.-Y. Dutilleux. M. Melchior. |