Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 99/2002 du 19 juin 2002 Numéro du rôle : 2112 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 6 du décret de la Région flamande du 24 juillet 1991 « portant réglementation pour la Région flamande de la tutelle La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, P(...)"
Extrait de l'arrêt n° 99/2002 du 19 juin 2002 Numéro du rôle : 2112 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 6 du décret de la Région flamande du 24 juillet 1991 « portant réglementation pour la Région flamande de la tutelle La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, P(...) Uittreksel uit arrest nr. 99/2002 van 19 juni 2002 Rolnummer : 2112 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 6 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 24 juli 1991 « houdende regeling, voor het Vlaamse Gewest, van het administra Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 99/2002 du 19 juin 2002 Uittreksel uit arrest nr. 99/2002 van 19 juni 2002
Numéro du rôle : 2112 Rolnummer : 2112
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 6 du décret In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 6 van het decreet
de la Région flamande du 24 juillet 1991 « portant réglementation pour van het Vlaamse Gewest van 24 juli 1991 « houdende regeling, voor het
la Région flamande de la tutelle administrative sur la procédure Vlaamse Gewest, van het administratief toezicht op de handelingen
relative aux mesures disciplinaires ou à certaines mesures d'ordre betreffende tucht- en sommige ordemaatregelen genomen ten opzichte van
prises à l'encontre du personnel communal visé dans la nouvelle loi het gemeentepersoneel bedoeld in de nieuwe gemeentewet », gesteld door
communale », posée par le Conseil d'Etat. de Raad van State.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen, L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A.
J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y.
présidée par le président A. Arts, Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par arrêt n° 91.341 du 5 décembre 2000 en cause de L. Coen contre la Bij arrest nr. 91.341 van 5 december 2000 in zake L. Coen tegen de
ville de Malines, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour stad Mechelen, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof
d'arbitrage le 9 janvier 2001, le Conseil d'Etat a posé la question is ingekomen op 9 januari 2001, heeft de Raad van State de volgende
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 6 du décret du 24 juillet 1991 portant réglementation, « Schendt het artikel 6 van het decreet van 24 juli 1991 houdende
pour la Région flamande, de la tutelle administrative sur la procédure regeling, voor het Vlaamse Gewest, van het administratief toezicht op
relative aux mesures disciplinaires ou à certaines mesures d'ordre de handelingen betreffende tucht- en sommige ordemaatregelen genomen
prises à l'encontre du personnel communal visé dans la nouvelle loi ten opzichte van het gemeentepersoneel bedoeld in de nieuwe
communale, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en gemeentewet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, door te bepalen
disposant que la délibération de l'autorité disciplinaire est réputée dat, wanneer de beroepsinstantie haar beslissing niet tijdig treft en
approuvée lorsque l'instance de recours ne prend pas et ne communique verstuurt, het besluit van de tuchtoverheid geacht wordt te zijn
pas sa décision dans les délais, et en privant ainsi l'auteur du goedgekeurd en door aldus de beroepindiener de waarborgen van het
recours des garanties offertes par le chapitre IV du décret en cas hoofdstuk IV van het decreet te onthouden die van toepassing zijn in
d'approbation expresse ? » het geval van een uitdrukkelijke goedkeuring ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle concerne l'article 6 du décret de la B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 6 van het
Région flamande du 24 juillet 1991 « portant réglementation pour la decreet van het Vlaamse Gewest van 24 juli 1991 « houdende regeling,
Région flamande de la tutelle administrative sur la procédure relative voor het Vlaamse Gewest, van het administratief toezicht op de
aux mesures disciplinaires ou à certaines mesures d'ordre prises à handelingen betreffende tucht- en sommige ordemaatregelen genomen ten
l'encontre du personnel communal visé dans la nouvelle loi communale ». opzichte van het gemeentepersoneel bedoeld in de nieuwe gemeentewet ».
Cette disposition énonce : Die bepaling luidt :
« L'instance de recours doit statuer sur le recours et communiquer par « De beroepsinstantie moet zich over het beroep uitspreken en de
lettre recommandée, aux parties intéressées, dans un délai de soixante uitspraak, goedkeuring of niet-goedkeuring van het besluit van de
jours du jour de réception du recours, la décision, l'approbation ou tuchtoverheid, bij aangetekende brief versturen naar de betrokken
l'improbation de la délibération de l'autorité disciplinaire. En cas partijen binnen een termijn van zestig dagen vanaf de dag na het
de non-respect de ce délai, la délibération de l'autorité inkomen van het beroep. Bij niet-naleving van deze termijn wordt het
disciplinaire est réputée approuvée. » besluit van de tuchtoverheid geacht te zijn goedgekeurd. »
B.2.1. Le Conseil d'Etat demande à la Cour si cette disposition viole B.2.1. De Raad van State vraagt het Hof of die bepaling de artikelen
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle prévoit que la 10 en 11 van de Grondwet schendt door te bepalen dat, wanneer de
délibération de l'autorité disciplinaire est réputée approuvée lorsque beroepsinstantie haar beslissing niet tijdig treft en verzendt, het
l'instance de recours ne prend pas et ne communique pas sa décision besluit van de tuchtoverheid geacht wordt te zijn goedgekeurd en door
dans les délais et en ce qu'elle prive ainsi l'auteur du recours des aldus de beroepsindiener de waarborgen van hoofdstuk IV van het
garanties offertes par le chapitre IV du décret en cas d'approbation decreet te onthouden die van toepassing zijn in het geval van een
expresse. uitdrukkelijke goedkeuring.
Il ressort de la motivation de la décision de renvoi que le juge a quo Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat de
verwijzende rechter uitgaat van de overweging dat het in het geding
considère que l'article 6 litigieux impose un délai de forclusion et zijnde artikel 6 een vervaltermijn oplegt en het verval gepaard doet
que le dépassement de ce délai emporte approbation tacite. Selon le gaan met een stilzwijgende goedkeuring. Die techniek verdraagt zich
juge a quo, cette technique ne se concilie pas avec l'application du volgens de verwijzende rechter niet met de toepassing van hoofdstuk IV
chapitre IV du décret, qui concerne manifestement les seuls cas dans van het decreet, dat kennelijk alleen de gevallen betreft waarin de
lesquels l'autorité de tutelle se prononce expressément sur toezichthoudende overheid een uitdrukkelijke uitspraak doet over de
l'approbation. Le juge a quo constate que, dans ces circonstances, les goedkeuring. In die omstandigheden stelt de verwijzende rechter vast
membres du personnel communal qui forment le recours visé à l'article dat de leden van het gemeentepersoneel die het in artikel 5 van het
5 du décret du 24 juillet 1991 sont traités différemment selon que la decreet van 24 juli 1991 bedoelde beroep instellen verschillend worden
mesure d'ordre ou la mesure disciplinaire qui leur est infligée est behandeld naargelang de orde- of de tuchtmaatregel die hen is opgelegd
approuvée expressément ou tacitement. uitdrukkelijk of stilzwijgend wordt goedgekeurd.
B.2.2. Selon le juge a quo, la différence de traitement en question ne B.2.2. Volgens de verwijzende rechter volgt het voorgelegde verschil
découle pas de l'article 6 litigieux en soi, mais d'une lecture de la in behandeling aldus niet uit het in het geding zijnde artikel 6 op
zich, maar uit een lezing in samenhang van de tweede zin van dat
deuxième phrase de cet article en combinaison avec les dispositions du artikel met de bepalingen van hoofdstuk IV van het decreet, « Rechten
chapitre IV du décret, intitulé « Des droits de la défense ». van de verdediging ».
Le Gouvernement flamand estime quant à lui que la distinction établie De Vlaamse Regering daarentegen is van mening dat het door de
par le juge a quo est inexistante, étant donné que le délai de verwijzende rechter gemaakte onderscheid niet bestaat, aangezien de
forclusion imposé par la deuxième phrase de l'article 6 précité est door de tweede zin van voormeld artikel 6 opgelegde vervaltermijn
tout à fait étranger aux droits de défense mentionnés au chapitre IV. volstrekt vreemd is aan de in hoofdstuk IV vermelde rechten van
Selon le Gouvernement flamand, la question préjudicielle devrait dès verdediging. De prejudiciële vraag zou volgens de Vlaamse Regering dan
lors être réduite à la question de savoir si le fait d'imposer un ook moeten worden verfijnd tot de vraag of het opleggen van een
délai de forclusion établit en soi une distinction discriminatoire. vervaltermijn op zich tot een discriminatoir onderscheid zou leiden.
B.2.3. La Cour répond à la question dans l'interprétation formulée par B.2.3. Het Hof beantwoordt de vraag in de door de verwijzende rechter
le juge a quo. geformuleerde interpretatie.
B.3. Le législateur décrétal n'était pas tenu d'organiser un recours, B.3. De decreetgever was niet verplicht te voorzien in een beroep,
devant l'autorité de tutelle, contre les sanctions disciplinaires ou voor de toezichthoudende overheid, tegen de tuchtstraffen of
les suspensions préventives infligées au personnel communal. En preventieve schorsingen opgelegd aan het gemeentepersoneel. Indien de
l'absence d'une telle possibilité de recours, les intéressés auraient mogelijkheid tot zulk een beroep zou ontbreken, hadden de betrokkenen
pu s'adresser directement au Conseil d'Etat, lequel exerce, en la zich rechtstreeks tot de Raad van State kunnen wenden, die op dat
matière, un contrôle juridictionnel complet. Toutefois, dès lors qu'il gebied een volwaardige jurisdictionele toetsing doorvoert. Wanneer
organise un tel recours, le législateur décrétal ne peut le faire de echter de decreetgever in de mogelijkheid van een dergelijk beroep
manière discriminatoire. voorziet, mag hij dat niet op discriminatoire wijze doen.
B.4. Le législateur décrétal a, par le décret du 24 juillet 1991, B.4. De decreetgever heeft bij het decreet van 24 juli 1991 voor de
offert aux intéressés un recours devant l'autorité de tutelle et il a betrokkenen in de mogelijkheid tot beroep bij de toezichthoudende
overheid voorzien en een procedure vastgelegd waarvan de
organisé une procédure dont les objectifs sont ainsi décrits dans les doelstellingen in de parlementaire voorbereiding als volgt zijn
travaux préparatoires : omschreven :
« Le décret prévoit des garanties de procédure qui font primer les « In het decreet worden procedurewaarborgen ingebouwd waarbij de
droits de défense du membre du personnel et de l'administration rechten van de verdediging, ten overstaan van het personeelslid en het
communale concernée. betrokken gemeentebestuur, primordiaal staan.
De ce fait, et afin de garantir au maximum l'objectivité et la Daardoor en om de objectiviteit en het vertrouwen in de
confiance dans les organes de recours, il est organisé - et il s'agit beroepsinstanties maximaal te waarborgen, wordt, en dit is innoverend,
là d'une innovation - une procédure d'audition au sein des organes de een verhoorprocedure georganiseerd in de schoot van de
recours. Les fonctionnaires délégués à cette fin entendent les parties beroepsinstanties. De daartoe gedelegeerde ambtenaren nemen het
concernées, le cas échéant à la demande expresse de l'intéressé en verhoor van de betrokken partijen af, desgevallend op uitdrukkelijk
audience publique. [...] » (Doc., Conseil flamand, 1990-1991, n° verzoek van betrokkene in het openbaar. [...] » (Parl. St., Vlaamse
529/1, pp. 2-3) Raad, 1990-1991, nr. 529/1, pp. 2-3)
« Le décret offre un maximum de garanties en vue d'assurer une « De waarborgen voor een objectieve procesvoering worden in het
procédure objective. Ainsi prévoit-on la possibilité d'organiser une decreet gemaximaliseerd. Zo wordt er in de mogelijkheid voorzien een
audition. Au cours de celle-ci, toutes les parties concernées peuvent hoorzitting te organiseren. Tijdens deze hoorzitting kunnen alle
expliciter leur requête. » (Doc., Conseil flamand, 1990-1991, n° betrokken partijen toelichting geven bij het door hen ingediende
529/3, p. 3) beroepschrift. » (Parl. St., Vlaamse Raad, 1990-1991, nr. 529/3, p. 3)
Ces préoccupations ont été rencontrées au chapitre IV du décret, Die aandachtspunten zijn geconcretiseerd in hoofdstuk IV van het
intitulé « Des droits de la défense », qui prévoit toutes les decreet, met als titel « Rechten van de verdediging », waarin alle
garanties d'audition, de contradictoire, d'assistance et de défense waarborgen zijn vastgelegd met betrekking tot de hoorzitting,
tegenspraak, bijstand en verdediging, die inherent zijn aan beroepen
inhérentes aux recours en matière disciplinaire, l'article 12, in in tuchtzaken, waarbij artikel 12, in fine, preciseert dat van de
fine, précisant qu'un procès-verbal d'audition est établi et que « la hoorzitting een proces-verbaal wordt opgemaakt en dat « de
décision finale motivée de l'autorité compétente se réfère gemotiveerde eindbeslissing van de bevoegde overheid [...]
expressément au procès-verbal de l'audition ». uitdrukkelijk naar het proces-verbaal van de hoorzitting [zal]
B.5. L'article 6 impose toutefois à l'autorité de tutelle de statuer verwijzen ». B.5. Artikel 6 bepaalt echter dat de toezichthoudende overheid
dans un délai de soixante jours et il précise : « En cas de uitspraak moet doen binnen een termijn van zestig dagen, en preciseert
non-respect de ce délai, la délibération de l'autorité disciplinaire : « Bij niet-naleving van deze termijn wordt het besluit van de
est réputée approuvée ». tuchtoverheid geacht te zijn goedgekeurd ».
B.6. Il s'ensuit que le décret traite différemment les agents qui ont B.6. Daaruit volgt dat het decreet de ambtenaren die beroep hebben
exercé un recours selon que celui-ci fait l'objet de la décision ingesteld, verschillend behandelt naargelang over dat beroep de
expresse prévue par l'article 12, in fine, ou qu'il est tacitement uitdrukkelijke beslissing van artikel 12, in fine, is genomen, of het
rejeté par application de l'article 6 du décret. Les premiers ont pu stilzwijgend wordt verworpen met toepassing van artikel 6 van het
decreet. De eerstgenoemden hebben hun rechten van verdediging kunnen
exercer utilement leurs droits de défense en ce que, après qu'ils ont doen gelden doordat, nadat ze zijn gehoord en de gelegenheid hebben
été entendus et qu'ils ont eu l'occasion de se défendre, leur recours gehad zich te verdedigen, binnen een termijn van zestig dagen over hun
fait l'objet, dans un délai de soixante jours, d'une décision expresse beroep een uitdrukkelijke beslissing is genomen die de argumenten die
qui accueille ou rejette les arguments qu'ils ont fait valoir pour zij ter verdediging hebben aangevoerd, aanvaardt dan wel verwerpt. De
leur défense. Les seconds sont privés de l'effet utile des mesures tweede categorie van ambtenaren wordt het voordeel van de maatregelen
prévues par le chapitre IV, en ce que l'autorité a omis de prendre la van hoofdstuk IV ontnomen doordat de overheid heeft nagelaten de
décision motivée prévue à l'article 12, in fine, avant l'expiration de gemotiveerde beslissing van artikel 12, in fine, te nemen vóór het
ce délai. verstrijken van die termijn.
B.7. La fixation d'un délai dans lequel l'autorité de tutelle doit B.7. Het vaststellen van een termijn binnen welke de toezichthoudende
statuer sur le recours est une mesure pertinente par rapport au but overheid uitspraak moet doen over het beroep is een maatregel die
pertinent is ten aanzien van het nagestreefde doel dat erin bestaat de
poursuivi, lequel consiste à limiter à un minimum l'insécurité rechtsonzekerheid tot een minimum te beperken door de duur van de
juridique en réduisant au maximum la durée de la procédure tuchtprocedure zo kort mogelijk te houden (Hand., Vlaamse Raad,
disciplinaire (Ann., Conseil flamand, 1990-1991, 9 juillet 1991, p. 2439). B.8. La Cour doit encore examiner si l'effet que la disposition en cause lie à l'expiration de ce délai n'est pas disproportionné au but poursuivi par le législateur décrétal, indiqué au B.4. L'approbation tacite a en effet pour conséquence qu'une décision de l'autorité disciplinaire défavorable au membre du personnel faisant l'objet de poursuites disciplinaires est automatiquement confirmée, de sorte que ce membre du personnel ne dispose pas des mêmes garanties qu'un membre du personnel à l'égard duquel une décision formelle a été prise. B.9. Pour apprécier le système de l'approbation tacite, il y a lieu de tenir compte de ce que le législateur décrétal, lorsqu'il adopta le 1990-1991, 9 juli 1991, p. 2439). B.8. Het Hof dient nog te onderzoeken of het gevolg dat de in het geding zijnde bepaling aan het verstrijken van die termijn verbindt, niet onevenredig is met het door de decreetgever nagestreefde doel dat in B.4 is aangegeven. De stilzwijgende goedkeuring heeft immers tot gevolg dat een voor het tuchtrechtelijk vervolgde personeelslid ongunstige beslissing van de tuchtoverheid automatisch wordt bevestigd, zodat dat personeelslid niet over dezelfde waarborgen beschikt als een personeelslid ten aanzien van wie een uitdrukkelijke beslissing is genomen. B.9. Bij de beoordeling van het systeem van stilzwijgende goedkeuring dient ermee rekening te worden gehouden dat de decreetgever ten tijde
décret du 24 juillet 1991, ne pouvait prévoir un recours contre les van het aannemen van het decreet van 24 juli 1991 slechts in een
sanctions disciplinaires ou les suspensions préventives infligées au beroep tegen tuchtstraffen of preventieve schorsingen opgelegd aan het
personnel communal que pour autant que ce recours s'inscrive dans sa gemeentepersoneel kon voorzien voor zover dit paste in het kader van
compétence en matière de tutelle administrative. zijn bevoegdheid inzake administratief toezicht.
B.10. Il convient par ailleurs de respecter, dans le cadre de B.10. Tevens dient bij de uitoefening van het administratief toezicht
l'exercice de la tutelle administrative, le principe de l'autonomie het beginsel van de gemeentelijke autonomie in acht te worden genomen.
communale. En outre, le législateur décrétal s'est fixé comme but de Bovendien heeft de decreetgever zich tot doel gesteld de
clôturer dans un délai raisonnable les procédures disciplinaires tuchtprocedures voor de beroepsinstantie binnen een redelijke termijn
devant l'instance de recours et a prévu à cette fin un délai de af te handelen en heeft daartoe in een termijn van zestig dagen
soixante jours. Ce délai ne saurait être considéré comme voorzien. Die termijn kan niet als onredelijk worden aangemerkt.
déraisonnable. Il s'ensuit que lorsque le législateur décrétal décide Daaruit volgt dat wanneer de decreetgever een gevolg wil verbinden aan
d'attacher un effet au dépassement de ce délai, cet effet peut het overschrijden van die termijn, dat gevolg alleen maar kan zijn dat
uniquement impliquer que la décision de l'autorité communale sortisse de beslissing van de gemeentelijke overheid volle uitwerking krijgt.
son plein effet : il serait incompatible avec le principe de Het zou immers niet met het beginsel van de gemeentelijke autonomie
l'autonomie communale que cette décision perde sa force juridique par overeen te brengen zijn dat die beslissing haar rechtskracht zou
suite de l'absence de décision de l'autorité de tutelle. verliezen ten gevolge van het uitblijven van een beslissing van de
toezichthoudende overheid.
B.11. Il est vrai que les garanties offertes par le chapitre IV B.11. Het is juist dat de waarborgen die hoofdstuk IV biedt, geen nut
seraient privées de leur utilité si l'autorité de tutelle omettait zouden hebben indien de toezichthoudende overheid zou nalaten de
d'entendre l'intéressé dans le délai de soixante jours ou si, l'ayant betrokkene te horen binnen de termijn van zestig dagen of indien zij,
entendu, elle ne rendait pas sa décision dans ce délai. Toutefois, na hem te hebben gehoord, binnen die termijn geen beslissing zou
l'intéressé pourra introduire un recours au Conseil d'Etat, lequel nemen. De betrokkene kan evenwel beroep instellen bij de Raad van
pourra examiner, le cas échéant à la lumière du procès-verbal prévu State, die de wettigheid van het tuchtbesluit van de gemeentelijke
par l'article 12, la légalité de la délibération de l'autorité overheid kan onderzoeken, in voorkomend geval in het licht van het
communale infligeant la sanction disciplinaire. proces-verbaal waarin artikel 12 voorziet.
B.12. Il découle de ce qui précède que le mécanisme de l'article 6 du B.12. Uit wat voorafgaat volgt dat het mechanisme waarin artikel 6 van
décret du 24 juillet 1991 n'est pas incompatible avec les articles 10 het decreet van 24 juli 1991 voorziet, niet onbestaanbaar is met de
et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 6 du décret de la Région flamande du 24 juillet 1991 « Artikel 6 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 24 juli 1991 «
portant réglementation pour la Région flamande de la tutelle houdende regeling, voor het Vlaamse Gewest, van het administratief
administrative sur la procédure relative aux mesures disciplinaires ou toezicht op de handelingen betreffende tucht- en sommige
à certaines mesures d'ordre prises à l'encontre du personnel communal ordemaatregelen genomen ten opzichte van het gemeentepersoneel bedoeld
visé dans la nouvelle loi communale » ne viole pas les articles 10 et in de nieuwe gemeentewet » schendt de artikelen 10 en 11 van de
11 de la Constitution. Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 juin 2002. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 juni 2002.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux. A. Arts. P.-Y. Dutilleux. A. Arts.
^
Etaamb.be utilise des cookies
Etaamb.be utilise les cookies pour retenir votre préférence linguistique et pour mieux comprendre comment etaamb.be est utilisé.
ContinuerPlus de details
x