← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 98/2002 du 12 juin 2002 Numéros du rôle : 2165, 2196, 2197, 2198 et 2215 En
cause : la question préjudicielle concernant l'article 156 de la loi relative à l'assurance obligatoire
soins de santé et indemnités, coordonnée La Cour d'arbitrage, composée des
présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, M.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 98/2002 du 12 juin 2002 Numéros du rôle : 2165, 2196, 2197, 2198 et 2215 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 156 de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, M.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 98/2002 van 12 juni 2002 Rolnummers : 2165, 2196, 2197, 2198 en 2215 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 156 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gec Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 98/2002 du 12 juin 2002 | Uittreksel uit arrest nr. 98/2002 van 12 juni 2002 |
Numéros du rôle : 2165, 2196, 2197, 2198 et 2215 | Rolnummers : 2165, 2196, 2197, 2198 en 2215 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 156 de la | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 156 van de wet |
loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, | betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en |
coordonnée le 14 juillet 1994, posée par la Commission d'appel | uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, gesteld door de Commissie |
instituée auprès du Service du contrôle médical de l'INAMI. | van beroep ingesteld bij de Dienst voor geneeskundige controle van het RIZIV. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
Martens, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen et J.-P. Moerman, assistée | P. Martens, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen en J.-P. Moerman, |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen |
Par chacune des décisions du 25 avril 2001 et du 29 juin 2001 en cause | Bij elk van de beslissingen van 25 april 2001 en 29 juni 2001 in zake |
de Y. Palmers, J. Gelin, J. Smits, M. Grieten et A.-M. Delnoy, dont | Y. Palmers, J. Gelin, J. Smits, M. Grieten en A.-M. Delnoy, waarvan de |
les expéditions sont parvenues au greffe de la Cour d'arbitrage le 26 | expedities ter griffie van het Arbitragehof zijn ingekomen op 26 april |
avril 2001 et le 4 juillet 2001, la Commission d'appel instituée | 2001 en 4 juli 2001, heeft de Commissie van beroep ingesteld bij de |
auprès du Service du contrôle médical de l'Institut national | Dienst voor geneeskundige controle van het Rijksinstituut voor ziekte- |
d'assurance maladie-invalidité (INAMI) a posé la même question | en invaliditeitsverzekering (RIZIV) eenzelfde prejudiciële vraag |
préjudicielle dont le libellé est le suivant : | gesteld die als volgt luidt : |
« L'article 156 de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de | « Schendt artikel 156 van de wet betreffende de verplichte verzekering |
santé et indemnités (coordonnée le 14 juillet 1994) viole-t-il les | voor geneeskundige verzorging en uitkering[en] (gecoördineerd op 14 |
articles 10 et 11 de la Constitution coordonnée, lus en combinaison | juli 1994) de artikelen 10 en 11 van de gecoördineerde Grondwet, |
avec l'article 144 de la Constitution coordonnée ? | gelezen in samenhang met artikel 144 van de gecoördineerde Grondwet ? |
Le règlement des litiges concernant des infractions éventuelles aux | De beslechting omtrent de geschillen met betrekking tot gebeurlijke |
dispositions réglementaires de la loi coordonnée sur l'AMI et les | inbreuken op de reglementaire en verordeningsbepalingen van de |
sanctions y relatives sont en effet confiés à des juridictions | gecoördineerde ZIV-wet en de daarop toe te passen sancties worden |
administratives et, dès lors, soustraits à la protection du pouvoir | immers opgedragen aan administratieve rechtscolleges en bijgevolg |
judiciaire. » | onttrokken aan de bescherming van de rechterlijke macht. » |
Ces affaires sont inscrites sous les numéros 2165, 2196, 2197, 2198 et | Die zaken zijn ingeschreven onder de nummers 2165, 2196, 2197, 2198 en |
2215 du rôle de la Cour. | 2215 van de rol van het Hof. |
(...) | (...) |
IV. En droit | IV. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Aux termes de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de | B.1. Naar luid van de wet betreffende de verplichte verzekering voor |
santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, la mission du | geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli |
Service du contrôle médical de l'Institut national d'assurance | 1994, bestaat de opdracht van de Dienst voor geneeskundige controle |
van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering onder | |
maladie-invalidité consiste notamment à contrôler les prestations de | meer erin de prestaties van de verzekering voor geneeskundige |
l'assurance soins de santé et de l'assurance indemnités « sur le plan | verzorging en de uitkeringsverzekering te controleren « op het vlak |
de la réalité et de la conformité aux dispositions » de cette loi | van realiteit en conformiteit met de voorschriften » van die |
coordonnée et de ses arrêtés d'exécution (article 139, 1°). Pour | gecoördineerde wet en haar uitvoeringsbesluiten (artikel 139, 1°). Om |
accomplir sa mission, il dispose de médecins-inspecteurs, de | zijn opdracht te vervullen, beschikt hij over geneesheren-inspecteurs, |
pharmaciens-inspecteurs, d'infirmiers-contrôleurs et de contrôleurs | apothekers-inspecteurs, verpleegkundigen-controleurs en sociaal |
sociaux revêtus de différents grades, ainsi que d'agents | controleurs bekleed met verschillende graden, alsook over |
administratifs (article 146, alinéa 1er). | administratief personeel (artikel 146, eerste lid). |
Le Service du contrôle médical est dirigé par un Comité qui constitue | De Dienst voor geneeskundige controle wordt bestuurd door een Comité |
dat in zijn midden ten minste twee beperkte kamers opricht (artikel | |
en son sein au moins deux chambres restreintes (article 141, § 2). Le | 141, § 2). Het Comité stuurt de vaststellingen die het ten laste van |
Comité défère aux chambres restreintes les constatations faites à | de zorgverleners heeft gedaan naar de beperkte kamers (artikel 141, § |
charge des dispensateurs de soins (article 141, § 1er, 9°). Ces | 1, 9°). Zij kunnen onder meer de verzekeringsinstellingen verbod |
chambres peuvent notamment interdire aux organismes assureurs, pour | opleggen om, over een tijdvak van vijf dagen tot één jaar, tegemoet te |
une période allant de cinq jours à un an, l'intervention dans le coût | komen in de kosten van de geneeskundige verstrekkingen wanneer de |
des prestations de santé lorsque le dispensateur de soins ne se | zorgverlener de wets- of verordeningsbepalingen betreffende de |
conforme pas aux dispositions légales ou réglementaires concernant | verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen |
l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités (article 156, | niet naleeft (artikel 156, eerste lid). |
alinéa 1er). Les chambres restreintes sont présidées par un vice-président du | De beperkte kamers worden voorgezeten door een ondervoorzitter van het |
Comité ou son suppléant, qui sont des magistrats, et comprennent en | Comité of zijn plaatsvervanger, die magistraat zijn, en zijn voor het |
outre diverses catégories de dispensateurs de soins. Tant le président | overige samengesteld uit diverse categorieën van zorgverleners. Zowel |
que les membres ont voix délibérative (article 141, § 2). Les chambres | de voorzitter als de leden zijn stemgerechtigd (artikel 141, § 2). Zij |
restreintes ne peuvent prendre de décision qu'après avoir entendu les | kunnen enkel een beslissing nemen na de betrokkenen te hebben gehoord; |
intéressés; si ceux-ci s'abstiennent ou refusent de comparaître, les | wanneer zij nalaten of weigeren te verschijnen, kunnen de beperkte |
chambres restreintes peuvent valablement décider. Les intéressés | kamers rechtsgeldig beslissen. De betrokkenen kunnen tegen de |
peuvent interjeter appel de la décision auprès d'une commission | beslissing beroep instellen bij een commissie van beroep (artikel 156, |
d'appel (article 156, alinéas 5 et 6). | vijfde en zesde lid). |
Les commissions d'appel sont composées de trois magistrats et de trois | De commissies van beroep zijn samengesteld uit drie magistraten en |
membres appartenant au même groupe professionnel que le dispensateur | drie leden die tot dezelfde beroepsgroep behoren als de zorgverlener |
de soins à charge duquel les constatations ont été faites. Ces | ten laste van wie de vaststellingen zijn gedaan. De laatstgenoemde |
derniers membres ont seulement voix consultative. Le mandat des | leden hebben enkel een raadgevende stem. Het mandaat van de leden van |
membres des commissions d'appel est incompatible avec celui de membre | de commissies van beroep is onverenigbaar met dat van lid van het |
du Comité du Service du contrôle médical. Le Roi fixe les règles de | Comité van de Dienst voor geneeskundige controle. De Koning stelt de |
fonctionnement des commissions d'appel (article 155, § 6). | werkingsregelen van de commissies van beroep vast (artikel 155, § 6). |
Tant devant les chambres restreintes que devant les commissions | Zowel voor de beperkte kamers als voor de commissies van beroep mogen |
d'appel, les intéressés peuvent se faire assister par une personne de | de betrokkenen zich laten bijstaan door een persoon die zij kiezen. De |
leur choix. Le Roi détermine les modes de publicité des décisions | Koning bepaalt de wijze van bekendmaking van de definitieve |
définitives portant interdiction d'intervention prononcées par les | beslissingen houdende verbod van tegemoetkoming die door de beperkte |
kamers of door de commissies van beroep zijn genomen; enkel het | |
chambres restreintes ou les commissions d'appel; seul le dispositif | beschikkend gedeelte van de beslissingen wordt bekendgemaakt (artikel |
des décisions est publié (article 156, alinéas 7 et 8). | 156, zevende en achtste lid). |
B.2. Les questions préjudicielles invitent la Cour à examiner si le | B.2. De prejudiciële vragen nopen het Hof ertoe te onderzoeken of de |
fait que les contestations relatives à l'interdiction d'intervention | toewijzing van de geschillen omtrent het verbod tot tegemoetkoming in |
dans le coût des prestations de santé soient déférées aux chambres | de kosten van geneeskundige verstrekkingen aan de voormelde beperkte |
restreintes et commissions d'appel précitées viole les articles 10 et | kamers en commissies van beroep een schending inhoudt van de artikelen |
11 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 144 de la | 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 144 van de |
Constitution. | Grondwet. |
B.3.1. Le Conseil des ministres objecte que la Cour n'est pas | B.3.1. De Ministerraad werpt op dat het Hof niet bevoegd is om zich |
compétente pour se prononcer sur la compatibilité de l'article | uit te spreken over de bestaanbaarheid van het in het geding zijnde |
contesté avec l'article 144 de la Constitution, si bien que la Cour | artikel met artikel 144 van de Grondwet, zodat het Hof niet bevoegd is |
serait sans compétence pour inclure cette disposition dans son examen. | die bepaling in zijn onderzoek te betrekken. |
B.3.2. En disposant que les contestations qui ont pour objet des | B.3.2. Door te bepalen dat geschillen over burgerlijke rechten bij |
droits civils sont exclusivement du ressort des tribunaux, l'article | uitsluiting tot de bevoegdheid van de rechtbanken behoren, verleent |
144 accorde à tous une garantie qui ne peut être arbitrairement | artikel 144 van de Grondwet aan eenieder een waarborg die niet aan |
retirée à certains : s'il apparaissait qu'une catégorie de personnes | sommigen kan worden ontnomen. Mocht blijken dat aan een categorie van |
est privée du droit de saisir les tribunaux à propos d'une | personen het recht wordt ontzegd om een betwisting over een burgerlijk |
contestation portant sur un droit civil, cette différence de | recht bij de rechtbanken aanhangig te maken, dan zou dat verschil in |
traitement ne pourrait être justifiée puisqu'elle se heurterait à | behandeling niet kunnen worden verantwoord, aangezien het op het |
l'article 144 précité. Elle violerait donc les articles 10 et 11 de la | voormelde artikel 144 zou stuiten. Het zou de artikelen 10 en 11 van |
Constitution. | de Grondwet dan ook schenden. |
Pour répondre aux questions préjudicielles, la Cour doit donc inclure | Om op de prejudiciële vragen te antwoorden, dient het Hof derhalve |
dans son examen l'article 144 de la Constitution. | artikel 144 van de Grondwet in zijn onderzoek te betrekken. |
B.3.3. L'exception d'incompétence est rejetée. | B.3.3. De exceptie van onbevoegdheid wordt verworpen. |
B.4. L'ensemble des dispositions législatives résumées en B.1 fait | B.4. Uit de samenvatting van de wettelijke bepalingen in B.1 blijkt |
apparaître que les chambres restreintes ne statuent pas sur des | dat de beperkte kamers geen uitspraak doen over geschillen, doch als |
contestations, mais prennent, en tant qu'organes de l'administration active, des décisions qui feront éventuellement l'objet de contestations. Ces contestations sont de la compétence des commissions d'appel. En tant qu'elles portent sur les chambres restreintes, les questions préjudicielles sont par conséquent sans objet. B.5.1. Pour répondre aux questions préjudicielles, la Cour doit vérifier si c'est à juste titre que le législateur, en confiant à une juridiction administrative les contestations relatives à l'interdiction d'intervention dans le coût des prestations de santé, a considéré implicitement les droits en cause comme des droits politiques. | organen van het actief bestuur de beslissingen nemen die in voorkomend geval het voorwerp zullen uitmaken van geschillen. Die geschillen behoren tot de bevoegdheid van de commissies van beroep. In zoverre de prejudiciële vragen betrekking hebben op de beperkte kamers, zijn zij derhalve zonder voorwerp. B.5.1. Om op de prejudiciële vragen te antwoorden, dient het Hof te onderzoeken of de wetgever, door de betwistingen omtrent het verbod tot tegemoetkoming in de kosten van geneeskundige verstrekkingen aan een administratief rechtscollege toe te vertrouwen, de in het geding zijnde rechten wel terecht op impliciete wijze als politieke rechten heeft beschouwd. |
B.5.2. La loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et | B.5.2. De wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige |
indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, prévoit un système | verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, voorziet in |
d'intervention dans le coût des prestations de santé. Le bon | een systeem van tegemoetkoming in de kosten van geneeskundige |
fonctionnement de ce système suppose que les dispensateurs de soins | verstrekkingen. De goede werking van dat systeem veronderstelt dat de |
soient associés à l'application de cette loi et qu'ils soient | zorgverleners bij de toepassing van die wet worden betrokken en worden |
considérés comme apportant leur collaboration à un service public. | geacht hun medewerking te verlenen aan een openbare dienst. |
Une interdiction temporaire d'intervention dans le coût des | Aan de zorgverlener die de wets- of verordeningsbepalingen betreffende |
prestations de santé peut frapper le dispensateur qui ne respecte pas | de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen |
les dispositions légales ou réglementaires relatives à l'assurance | niet naleeft, kan een tijdelijk verbod tot tegemoetkoming in de kosten |
obligatoire soins de santé et indemnités. Cette sanction trouve son | van geneeskundige verstrekkingen worden opgelegd. Die sanctie vindt |
fondement dans l'entrave au bon fonctionnement de l'assurance | haar grondslag in de verstoring van de goede werking van de verplichte |
obligatoire. Elle consiste dans le retrait temporaire d'une | verzekering. Zij bestaat in het tijdelijk wegnemen van een |
prérogative, à savoir le caractère remboursable des prestations de | prerogatief, bestaande in de terugbetaalbaarheid van de geneeskundige |
santé. | verstrekkingen. |
B.5.3. L'objet des contestations en cause concerne donc l'appréciation | B.5.3. Het onderwerp van de in het geding zijnde geschillen betreft |
du respect, par le dispensateur de soins, de ses obligations en tant | derhalve de beoordeling van de naleving door de zorgverlener van zijn |
qu'il collabore à un service public. Lorsque la commission d'appel | verplichtingen in zoverre hij meewerkt aan een openbare dienst. |
Wanneer de commissie van beroep daarover uitspraak doet, treedt zij op | |
statue sur un tel objet, elle agit relativement à l'exercice d'une | met betrekking tot een functie die in een dergelijke verhouding staat |
fonction qui se trouve dans un rapport tel avec les prérogatives de | tot de prerogatieven van het openbaar gezag van de Staat, dat zij zich |
puissance publique de l'Etat qu'elle se situe en dehors de la sphère | buiten de werkingssfeer bevindt van de gedingen van burgerlijke aard |
des litiges de nature civile au sens de l'article 144 de la | in de zin van artikel 144 van de Grondwet. Daaruit volgt dat de |
Constitution. Il s'ensuit que le législateur a pu qualifier de | wetgever een betwisting omtrent het verbod tot tegemoetkoming in de |
contestation ayant pour objet un droit politique, au sens de l'article | kosten van geneeskundige verstrekkingen vermocht te kwalificeren als |
145 de la Constitution, le litige concernant l'interdiction | een geschil omtrent een politiek recht in de zin van artikel 145 van |
d'intervention dans les frais de prestations médicales. | de Grondwet. |
Le législateur pouvait donc, en application de la possibilité que lui | De wetgever vermocht dan ook, met toepassing van de mogelijkheid die |
offre l'article 145 de la Constitution, confier le contentieux relatif | artikel 145 van de Grondwet hem biedt, het contentieux betreffende een |
à un tel droit politique à une juridiction administrative disposant en | dergelijk politiek recht toe te vertrouwen aan een administratief |
la matière d'une compétence de pleine juridiction, créée en | rechtscollege dat ter zake over een volle rechtsmacht beschikt en dat |
application de l'article 146 de la Constitution. | is opgericht met toepassing van artikel 146 van de Grondwet. |
B.5.4. Compte tenu de l'article 145 de la Constitution, le fait | B.5.4. Gelet op artikel 145 van de Grondwet, kan het feit dat het |
d'attribuer la connaissance de litiges portant sur des droits | kennis nemen van gedingen met betrekking tot politieke rechten wordt |
politiques à une juridiction administrative plutôt que de confier ce | toevertrouwd aan een administratief rechtscollege, veeleer dan dat |
contentieux à une juridiction de l'ordre judiciaire ne peut constituer | contentieux over te laten aan een rechtscollege van de rechterlijke |
une violation du principe d'égalité et de non-discrimination. | orde, geen schending uitmaken van het beginsel van gelijkheid en |
niet-discriminatie. | |
B.6. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. | B.6. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 156 de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de | Artikel 156 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor |
santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, ne viole pas les | geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli |
articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'il défère à une | 1994, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, doordat het |
juridiction administrative les contestations relatives à | de geschillen omtrent het verbod tot tegemoetkoming in de kosten van |
l'interdiction d'intervention dans le coût des prestations de santé. | geneeskundige verstrekkingen aan een administratief rechtscollege toewijst. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 12 juin 2002. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 12 juni 2002. |
Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
P.-Y. Dutilleux. A. Arts. | P.-Y. Dutilleux. A. Arts. |