Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 94/2002 du 5 juin 2002 Numéro du rôle : 2321 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 90bis de la loi du 9 août 1963 instituant et organisant un régime d'assurance obligatoire soins de santé et indem La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, M.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 94/2002 du 5 juin 2002 Numéro du rôle : 2321 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 90bis de la loi du 9 août 1963 instituant et organisant un régime d'assurance obligatoire soins de santé et indem La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, M.(...) Uittreksel uit arrest nr. 94/2002 van 5 juni 2002 Rolnummer : 2321 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 90bis van de wet van 9 augustus 1963 tot instelling en organisatie van een regeling voor verplichte verzekering voor genee Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 94/2002 du 5 juin 2002 Uittreksel uit arrest nr. 94/2002 van 5 juni 2002
Numéro du rôle : 2321 Rolnummer : 2321
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 90bis de In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 90bis van de wet
la loi du 9 août 1963 instituant et organisant un régime d'assurance van 9 augustus 1963 tot instelling en organisatie van een regeling
voor verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
obligatoire soins de santé et indemnités, inséré par la loi du 22 uitkeringen, ingevoegd bij de wet van 22 december 1989 en gewijzigd
décembre 1989 et modifié par la loi du 20 juillet 1991 (actuellement bij de wet van 20 juli 1991 (thans artikel 157 van de wet betreffende
l'article 157 de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994), posées par le uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994), gesteld door de Raad van
Conseil d'Etat. State.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
Martens, M. Bossuyt, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et J.-P. Moerman, P. Martens, M. Bossuyt , L. Lavrysen, J.-P. Snappe en J.-P. Moerman,
assistée du greffier L. Potoms, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles I. Onderwerp van de prejudiciële vragen
Par arrêt n° 99.489 du 4 octobre 2001 en cause de A. De Beer contre Bij arrest nr. 99.489 van 4 oktober 2001 in zake A. De Beer tegen het
Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV),
l'Institut national d'assurance maladie-invalidité (INAMI), dont waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 21 21 januari 2002, heeft de Raad van State de volgende prejudiciële
janvier 2002, le Conseil d'Etat a posé les questions préjudicielles
suivantes : vragen gesteld :
« 1. L'article 90bis de la loi du 9 août 1963 instituant et organisant « 1. Schendt artikel 90bis van de wet van 9 augustus 1963 tot
instelling en organisatie van een regeling voor verplichte verzekering
un régime d'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, inséré voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, ingevoegd door de wet
par la loi du 22 décembre 1989 et modifié par la loi du 20 juillet van 22 december 1989 en gewijzigd bij de wet van 20 juli 1991, (thans
1991 (l'article 157 actuel de la loi relative à l'assurance artikel 157 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor
obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli
1994), viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que 1994), de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het om de
pour forcer le respect de la règle générale énoncée à l'article 35 naleving van de algemene regel van artikel 35 (thans artikel 73 van de
(l'article 73 actuel de la loi relative à l'assurance obligatoire wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige
soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1999), il verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1999) af te
instaure une sanction particulière - à savoir l'interdiction de dwingen een bijzondere sanctie - met name het verbod van de
l'application du régime du tiers payant - laquelle sanction concerne derdebetalersregeling - instelt, welke sanctie enkel de zorgverleners
uniquement les dispensateurs de soins fournissant des prestations treft, die aan de derdebetalersregeling onderworpen prestaties
soumises au régime du tiers payant, et reste sans effet à l'égard des autres dispensateurs de soins ?; verstrekken, en ten aanzien van de andere zorgverleners zonder gevolg blijft ?
2. L'article 90bis de la loi du 9 août 1963 instituant et organisant 2. Schendt artikel 90bis van de wet van 9 augustus 1963 tot instelling
en organisatie van een regeling voor verplichte verzekering voor
un régime d'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, inséré geneeskundige verzorging en uitkeringen, ingevoegd door de wet van 22
par la loi du 22 décembre 1989 et modifié par la loi du 20 juillet december 1989 en gewijzigd bij de wet van 20 juli 1991, de artikelen
1991, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il 10 en 11 van de Grondwet doordat de geschillen met betrekking tot de
terugvordering van de uitgaven die door de ziekte- en
soustrait au pouvoir judiciaire les contestations relatives à la invaliditeitsverzekering ten laste worden genomen, aan de rechterlijke
récupération des dépenses prises en charge par l'assurance macht worden onttrokken en onder de bevoegdheid van de administratieve
maladie-invalidité et les soumet à la compétence des juridictions rechtscolleges worden gebracht, zodat de betrokken zorgverleners, in
administratives, si bien que les dispensateurs de soins concernés, tegenstelling tot de andere Belgen, verstoken blijven van de
contrairement aux autres Belges, sont privés des garanties inhérentes waarborgen verbonden aan de rechtsbedeling door de hoven en
à l'administration de la justice par les cours et tribunaux ? » rechtbanken ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 90bis de la B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 90bis van de
loi du 9 août 1963 instituant et organisant un régime d'assurance wet van 9 augustus 1963 tot instelling en organisatie van een regeling
voor verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
obligatoire soins de santé et indemnités, inséré par la loi du 22 uitkeringen, ingevoegd bij de wet van 22 december 1989 en gewijzigd
décembre 1989 et modifié par la loi du 20 juillet 1991 (désormais bij de wet van 20 juli 1991 (thans artikel 157 van de wet betreffende
l'article 157 de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994), qui dispose : uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994), dat luidt :
« Sans préjudice des poursuites pénales ou disciplinaires, les « Bij vaststelling van een tekortkoming inzake de bepalingen van
Commissions visées à l'article 79bis, après avoir constaté tout artikel 35, vorderen de in artikel 79bis bedoelde Commissies,
manquement aux dispositions de l'article 35, récupèrent totalement ou onverminderd straf- of tuchtrechtelijke vervolgingen, de uitgaven met
betrekking tot de prestaties welke door de ziekte- en
partiellement auprès du prestataire les dépenses relatives aux invaliditeitsverzekering werden ten laste genomen, geheel of
prestations à charge de l'assurance maladie-invalidité. gedeeltelijk terug van de zorgverstrekker.
Simultanément, avec ces récupérations elles peuvent interdire Samen met deze terugvorderingen kunnen zij de toepassing van de
d'appliquer le tiers payant pour les prestations dispensées par le derde-betalersregeling voor de prestaties verstrekt door de betrokken
prestataire concerné. zorgverstrekker verbieden.
Les décisions définitives de la Commission de contrôle et de la De definitieve beslissingen van de Controlecommissie en van de
Commissie van beroep zijn van rechtswege uitvoerbaar. De sommen
Commission d'appel sont exécutoires de plein droit. Les sommes portent brengen van rechtswege interest op vanaf de dag volgend op het
intérêt de plein droit à partir du premier jour qui suit l'expiration verstrijken van de terugbetalingstermijn vastgesteld in de beslissing.
du délai de remboursement fixé par la décision. En cas de défaillance Ingeval de schuldenaar in gebreke blijft, kan de Administratie van de
du débiteur, l'Administration de la taxe sur la valeur ajoutée, de belasting over de toegevoegde waarde, de registratie en de domeinen
l'enregistrement et des domaines peut être chargée de recouvrer les worden belast met de invordering van de verschuldigde bedragen
sommes dues conformément aux dispositions de l'article 3 de la loi overeenkomstig de bepalingen van artikel 3 van de domaniale wet van 22
domaniale du 22 décembre 1949. december 1949.
Le Roi fixe les modalités de publication des décisions définitives De Koning bepaalt de modaliteiten van bekendmaking van de definitieve
concernant l'interdiction visée à l'alinéa 2. beslissingen betreffende het verbod bedoeld in het tweede lid.
Les montants récupérés sont comptabilisés comme recettes de De teruggevorderde bedragen worden als inkomsten van de geneeskundige
l'assurance soins de santé. » verzorging geboekt. »
L'article 35 de la même loi (désormais l'article 73 de la loi relative Artikel 35 van dezelfde wet (thans artikel 73 van de wet betreffende
à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
14 juillet 1994), auquel il est renvoyé, énonce comme suit : « Le médecin et le praticien de l'art dentaire apprécient en conscience et en toute liberté les soins dispensés aux patients. Ils veilleront à dispenser des soins médicaux avec dévouement et compétence dans l'intérêt du patient et tenant compte des moyens globaux mis à leur disposition par la société. Ils s'abstiennent de prescrire des examens et des traitements inutilement onéreux, ainsi que d'exécuter ou de faire exécuter des prestations superflues à charge du régime d'assurance maladie-invalidité obligatoire. Les prestataires autres que ceux visés à l'alinéa 1er s'abstiennent également d'exécuter des prestations inutilement onéreuses ou superflues à charge du régime d'assurance maladie-invalidité obligatoire lorsqu'ils sont autorisés à prendre eux-mêmes l'initiative de ces prestations. Le caractère inutilement onéreux des examens et des traitements ainsi que le caractère superflu des prestations visées au présent article doivent être évalués en rapport avec les examens, traitements et prestations qu'un prestataire prescrit, exécute ou fait exécuter dans des circonstances similaires. Les prescripteurs de prestations visées à l'article 23, 5°, à l'égard de bénéficiaires non hospitalisés, sont tenus d'utiliser les documents uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994), waarnaar wordt verwezen, luidt : « De geneesheer en de tandheelkundige oordelen in geweten en in volle vrijheid over de aan de patiënten te verlenen verzorging. Zij zullen erover waken toegewijde en bekwame geneeskundige verzorging te verstrekken in het belang van de patiënt en rekening houdend met de door de gemeenschap ter beschikking gestelde globale middelen. Zij zullen zich onthouden van het voorschrijven van onnodig dure onderzoeken en behandelingen, alsook van het verrichten of laten verrichten van overbodige verstrekkingen ten laste van de regeling voor verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering. De andere zorgverstrekkers dan deze bedoeld in het eerste lid, dienen zich eveneens te onthouden van het uitvoeren van onnodig dure of overbodige verstrekkingen ten laste van de regeling voor verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering, wanneer zij gemachtigd zijn zelf het initiatief tot deze verstrekkingen te nemen. Het in dit artikel bedoeld onnodig dure karakter van onderzoeken en behandelingen en het overbodig karakter van verstrekkingen dienen geëvalueerd te worden in vergelijking met de onderzoeken, behandelingen en verstrekkingen die een zorgverstrekker voorschrijft, verricht of laat verrichten in gelijkaardige omstandigheden. De voorschrijvers van verstrekkingen bedoeld in artikel 23, 5°, ten behoeve van niet in een ziekenhuis opgenomen rechthebbenden, zijn
de prescription dont le modèle est fixé par le Roi et sur lesquels le ertoe gehouden de voorschrijfdocumenten te gebruiken waarvan het model
numéro d'identification du prescripteur à l'Institut est imprimé en door de Koning is vastgesteld en waarop het identificatienummer van de
code-barres. » voorschrijver bij het Instituut in streepjescode is gedrukt. »
B.2. Dans la première question préjudicielle, le juge a quo souhaite B.2. In de eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter te
savoir si la disposition en cause viole les articles 10 et 11 de la vernemen of de in het geding zijnde bepaling de artikelen 10 en 11 van
Constitution, en tant qu'elle instaure une sanction particulière, à de Grondwet van de Grondwet schendt, in zoverre zij een bijzondere
savoir l'interdiction du régime du tiers payant, qui concerne sanctie, namelijk het verbod van de derdebetalersregeling, instelt die
uniquement les prestataires de soins soumis au régime du tiers payant enkel de zorgverstrekkers treft die aan de derdebetalersregeling
et non pas ceux qui ne relèvent pas de ce régime. onderworpen zijn en niet de zorgverstrekkers die niet onder een
dergelijke regeling vallen.
B.3.1. Conformément à l'article 34quater de la loi du 9 août 1963, B.3.1. Overeenkomstig artikel 34quater van de wet van 9 augustus 1963,
remplacé par la loi du 15 février 1993 (actuellement l'article 53 de vervangen bij de wet van 15 februari 1993 (thans artikel 53 van de wet
la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994), l'arrêté royal du 10 uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994) bepaalt het koninklijk
octobre 1986 fixe les conditions et les cas dans lesquels le régime du besluit van 10 oktober 1986 de voorwaarden en de gevallen waarin de
tiers payant est autorisé, interdit ou obligatoire. Par régime du derdebetalersregeling toegestaan, verboden dan wel verplicht is. Onder
tiers payant, il faut entendre le mode de paiement par lequel le derdebetalersregeling wordt verstaan de betalingswijze waarbij een
prestataire de soins, le service ou l'institution reçoit directement zorgverstrekker, dienst of inrichting de betaling van de in het kader
de l'organisme assureur auquel est affilié ou inscrit le bénéficiaire van de verplichte verzekering verschuldigde tegemoetkoming
à qui les prestations de santé ont été dispensées, le paiement de rechtstreeks ontvangt van de verzekeringsinstelling waarbij de
l'intervention due dans le cadre de l'assurance maladie obligatoire rechthebbende aan wie de geneeskundige verstrekkingen werden verleend,
(article 1er). L'octroi du régime du tiers payant est subordonné à is aangesloten of ingeschreven (artikel 1). De toekenning van de
certaines conditions dans le chef du prestataire de soins (article derdebetalersregeling is voor de zorgverstrekker aan bepaalde
4bis). Ainsi, le prestataire de soins ne peut, durant une période de voorwaarden onderworpen (artikel 4bis). Aldus mag de zorgverstrekker
trois ans qui précède sa demande, avoir fait l'objet d'une sanction gedurende een periode van drie jaar voorafgaand aan zijn aanvraag niet
administrative définitive d'au moins quinze jours prononcée par la het voorwerp hebben uitgemaakt van een definitieve administratieve
Chambre restreinte ou par la Commission d'appel instituée auprès du sanctie van ten minste vijftien dagen, uitgesproken door de Beperkte
Kamer of door de Commissie van beroep, ingesteld bij de Dienst voor
Service du contrôle médical (article 4bis, § 1er, 3°, a) ou d'une geneeskundige controle (artikel 4bis, § 1, 3°, a) of van definitieve
décision définitive de suspension du droit d'exercer l'art médical beslissing van de schorsing van het recht om de geneeskunst uit te
d'au moins quinze jours, prononcée par le Conseil de l'Ordre des oefenen van ten minste vijftien dagen, uitgesproken door de bevoegde
médecins compétent en rapport avec une répartition illicite Raad van de Orde der geneesheren, verband houdend met een
d'honoraires ou avec la surconsommation (article 4bis, § 1er, 3°, c). ongeoorloofde verdeling van erelonen of overconsumptie (artikel 4bis,
Le prestataire de soins ne peut pas davantage, au moment de la § 1, 3°, c). Evenmin mag de zorgverstrekker op het tijdstip van de
demande, faire l'objet d'une interdiction en matière d'octroi du aanvraag het voorwerp zijn van een verbod van toekenning van de
régime du tiers payant, prononcée par la Commission de contrôle derdebetalersregeling, uitgesproken door de Controlecommissie (artikel
(article 4bis, § 1er, 4°). 4bis, § 1, 4°).
B.3.2. Il résulte du texte de la disposition litigieuse - qui est B.3.2. Uit de tekst van de in het geding zijnde bepaling - die in
formulée en termes généraux et n'est pas limitée, contrairement à ce algemene bewoordingen is geformuleerd en, in tegenstelling tot wat de
que suggère la question préjudicielle, aux prestataires de soins qui prejudiciële vraag suggereert, zich niet beperkt tot zorgverstrekkers
bénéficient du régime du tiers payant - et du prescrit de l'article die de derdebetalersregeling genieten - en uit het bepaalde in artikel
4bis, § 1er, 4°, de l'arrêté royal précité que la sanction prévue à 4bis, § 1, 4°, van het voormelde koninklijk besluit volgt dat de in
l'article 90bis, alinéa 2, à savoir l'interdiction en matière d'octroi artikel 90bis, tweede lid, voorgeschreven sanctie, namelijk het verbod
du régime du tiers payant imposée à un prestataire de soins qui van de toekenning van de derdebetalersregeling opgelegd aan een
prescrit ou exécute des prestations inutilement onéreuses ou zorgverstrekker die onnodig dure of overbodige verstrekkingen
superflues, s'applique mutatis mutandis tant aux prestataires de soins voorschrijft of verricht, mutatis mutandis geldt zowel voor de
auxquels le régime du tiers payant a déjà été octroyé, d'une part, zorgverstrekkers aan wie de derdebetalersregeling reeds is toegekend,
qu'aux prestataires de soins qui ne bénéficient pas encore du régime enerzijds, als voor de zorgverstrekkers die de derdebetalersregeling
du tiers payant au moment où la sanction est prononcée, mais qui nog niet genieten op het ogenblik dat de sanctie wordt uitgesproken,
introduisent ultérieurement une demande pour accéder à ce régime, maar die later een aanvraag indienen om tot die regeling toe te
d'autre part. treden, anderzijds.
Alors que cette sanction a comme effet, pour la première catégorie de Terwijl die sanctie voor de eerste categorie van zorgverstrekkers tot
prestataires de soins, que l'octroi du régime du tiers payant est gevolg heeft dat de toekenning van de derdebetalersregeling wordt
suspendu durant la période pour laquelle la sanction est infligée opgeheven gedurende de periode waarvoor de sanctie is opgelegd
(article 4bis, § 4, 2°, de l'arrêté royal du 10 octobre 1986), elle a (artikel 4bis, § 4, 2°, van het koninklijk besluit van 10 oktober
pour conséquence, pour la deuxième catégorie de prestataires de soins, 1986), brengt ze voor de tweede categorie van zorgverstrekkers mede
que ceux-ci, pendant une période de trois ans à dater de l'application dat zij, gedurende een periode van drie jaar vanaf de toepassing van
de la sanction, ne peuvent être admis au régime du tiers payant. de sanctie, niet tot de derdebetalersregeling kunnen worden toegelaten.
B.3.3. En tant que les deux catégories de prestataires de soins B.3.3. In zoverre beide in de prejudiciële vraag onderscheiden
distinguées dans la question préjudicielle peuvent être touchées par categorieën van zorgverstrekkers door het in artikel 90bis, tweede
l'interdiction en matière d'octroi du régime du tiers payant prévue à lid, vastgestelde verbod van toekenning van de derdebetalersregeling
l'article 90bis, alinéa 2, il n'existe pas de différence de traitement kunnen worden getroffen, is er geen verschil in behandeling tussen
entre ces deux catégories et la question appelle une réponse négative. beide categorieën en dient de vraag ontkennend te worden beantwoord.
B.4. Par la deuxième question préjudicielle, le juge a quo demande à B.4. De tweede prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen
la Cour si l'attribution à une juridiction administrative, par le of het toewijzen door het voormelde artikel 90bis (thans artikel 157
susdit article 90bis (désormais l'article 157 de la loi du 14 juillet van de wet van 14 juli 1994) van de geschillen over tekortkomingen ten
1994), des litiges concernant des manquements aux prescriptions de aanzien van de voorschriften van voormeld artikel 35 (thans artikel 73
l'article 35 précité (désormais l'article 73 de la loi du 14 juillet van de wet van 14 juli 1994) aan een administratief rechtscollege een
1994) viole les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que ces schending inhoudt van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat
litiges sont ainsi soustraits au pouvoir judiciaire (ordinaire), « si die geschillen aldus aan de (gewone) rechterlijke macht worden
bien que les dispensateurs de soins concernés, contrairement aux onttrokken, « zodat de betrokken zorgverleners, in tegenstelling tot
autres Belges, sont privés des garanties inhérentes à l'administration de andere Belgen, verstoken blijven van de waarborgen verbonden aan de
de la justice par les cours et tribunaux ». rechtsbedeling door de hoven en rechtbanken ».
B.5. En vertu de la loi du 9 août 1963 instituant et organisant un B.5. Naar luid van de wet van 9 augustus 1963 tot instelling en
régime d'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, les organisatie van een regeling voor verplichte verzekering voor
médecins et les dentistes doivent s'abstenir de prescrire des examens geneeskundige verzorging en uitkeringen dienen de geneesheren en de
et traitements inutilement onéreux, ainsi que d'exécuter ou de faire tandheelkundigen zich te onthouden van het voorschrijven van onnodig
exécuter des prestations superflues à charge du régime d'assurance dure onderzoeken en behandelingen, alsook van het verrichten en laten
obligatoire soins de santé et indemnités. Les autres prestataires de verrichten van overbodige verstrekkingen ten laste van de regeling
soins doivent également s'abstenir d'exécuter des prestations voor verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
inutilement onéreuses ou superflues lorsqu'ils sont autorisés à uitkeringen. Ook de andere zorgverstrekkers mogen geen onnodig dure of
prendre eux-mêmes l'initiative de ces prestations. Le caractère overbodige verstrekkingen uitvoeren wanneer zij gemachtigd zijn zelf
inutilement onéreux des examens et des traitements ainsi que le het initiatief tot die verstrekkingen te nemen. Het onnodig dure
caractère superflu des prestations doivent être évalués en rapport karakter van onderzoeken en behandelingen en het overbodige karakter
avec les examens, traitements et prestations qu'un prestataire de van verstrekkingen dienen te worden geëvalueerd in vergelijking met de
onderzoeken, behandelingen en verstrekkingen die een zorgverstrekker
soins prescrit, exécute ou fait exécuter dans des circonstances voorschrijft, verricht of laat verrichten in soortgelijke
similaires (article 35, alinéas 2 à 4). omstandigheden (artikel 35, tweede tot vierde lid).
Une Commission de contrôle, instituée auprès du Service du contrôle Een Controlecommissie, ingesteld bij de Dienst voor geneeskundige
médical, est chargée de constater les manquements aux dispositions de controle, is belast met het vaststellen van de tekortkomingen inzake
l'article 35, alinéas 2, 3 et 4. Au moment où l'intéressé a introduit de bepalingen van artikel 35, tweede, derde en vierde lid. Ten tijde
son instance, la Commission de contrôle était composée de dix sections van de aanhangigmaking van de zaak van de betrokkene was de
Controlecommissie onderverdeeld in tien provinciale afdelingen en twee
provinciales et de deux sections régionales pour la région bilingue de regionale afdelingen voor het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad
Bruxelles-Capitale (article 79bis, § 1er) et elle était composée de (artikel 79bis, § 1) en was zij samengesteld uit drie magistraten,
trois magistrats, dont le président, et de six médecins, dont trois onder wie de voorzitter, en zes geneesheren, van wie er drie door de
étaient désignés par les organismes assureurs et trois par les verzekeringsinstellingen werden aangewezen en drie door de
organisations représentatives des médecins (article 79quater, § 1er). representatieve organisaties van de geneesheren (artikel 79quater, §
Ils étaient nommés par le Roi pour une période renouvelable de six 1). Zij werden door de Koning benoemd voor een hernieuwbare periode
ans. L'exercice d'un mandat au sein de la Commission de contrôle était van zes jaar. Het uitoefenen van een mandaat in de Controlecommissie
incompatible avec l'exercice d'un mandat au Comité du Service du was onverenigbaar met het uitoefenen van een mandaat in het Comité van
contrôle médical ou dans une commission de profils visée à l'article de Dienst voor geneeskundige controle of in een profielencommissie
20bis de cette loi (article 79ter, §§ 2 et 3). bedoeld in artikel 20bis van die wet (artikel 79ter, §§ 2 en 3).
Lorsque le Service du contrôle médical, une commission de profils ou Als de Dienst voor geneeskundige controle, een profielencommissie of
un organisme assureur estimait qu'un prestataire de soins avait een verzekeringsinstelling van mening was dat een zorgverstrekker de
enfreint les dispositions de l'article 35, il pouvait en saisir la bepalingen van artikel 35 overtrad, kon hij de zaak aanhangig maken
Commission de contrôle (article 79quinquies, § 1er). Les sections de bij de Controlecommissie (artikel 79quinquies, § 1). De afdelingen van
la Commission de contrôle ne pouvaient prendre de décision qu'après de Controlecommissie konden slechts een beslissing nemen na de
avoir convoqué l'intéressé à comparaître à l'audience. L'intéressé betrokkene ter zitting te hebben opgeroepen. De betrokkene mocht zich
pouvait se faire assister par un avocat ou toute autre personne de son laten bijstaan door een advocaat of een andere persoon van zijn keuze.
choix. La décision de la Commission de contrôle devait être motivée De beslissing van de Controlecommissie moest worden gemotiveerd
(article 79quinquies, § 3). Le prestataire de soins concerné, le (artikel 79quinquies, § 3). Tegen de beslissingen van de
Service du contrôle médical et les organismes assureurs pouvaient Controlecommissie kon hoger beroep worden ingesteld door de betrokken
interjeter appel des décisions de la Commission de contrôle (article zorgverstrekker, de verzekeringsinstellingen en de Dienst voor
79quinquies, § 4). geneeskundige controle (artikel 79quinquies, § 4).
Une Commission d'appel, instituée auprès du Service du contrôle Een Commissie van beroep, ingesteld bij de Dienst voor geneeskundige
médical, statuait sur les appels. Elle était composée de deux sections controle, deed uitspraak over de hogere beroepen. Zij bestond uit twee
(article 79bis, § 2). Chaque section était composée de trois afdelingen (artikel 79bis, § 2). Elke afdeling was samengesteld uit
magistrats, dont un est président. Elle comprenait en outre huit drie magistraten, van wie er één voorzitter is. Zij omvatte voor het
membres médecins, dont quatre étaient désignés par les organismes overige acht leden-geneesheren, van wie er vier werden aangewezen door
assureurs et quatre autres par les organisations représentatives des de verzekeringsinstellingen en vier andere door de representatieve
organisaties van de geneesheren. Zij waren aan dezelfde
médecins. Ils étaient soumis aux mêmes conditions de nomination et benoemingsvereisten en onverenigbaarheden onderworpen als de leden van
incompatibilités que les membres de la Commission de contrôle. Seuls de Controlecommissie. Alleen de leden-magistraten waren stemgerechtigd
les membres magistrats avaient voix délibérative (article 79quater, § (artikel 79quater, § 2).
2). En cas de constatation d'un manquement aux dispositions de l'article Bij vaststelling van een tekortkoming inzake de bepalingen van artikel
35, la Commission de contrôle et la Commission d'appel, sans préjudice 35, vorderden de Controlecommissie en de Commissie van beroep,
des poursuites pénales ou disciplinaires, récupéraient totalement ou onverminderd straf- of tuchtrechtelijke vervolgingen, de uitgaven met
partiellement auprès du prestataire de soins les dépenses relatives betrekking tot de prestaties die door de verzekering voor
aux prestations à charge de l'assurance soins de santé et indemnités. geneeskundige verzorging en uitkeringen ten laste werden genomen,
Outre ces récupérations, elles pouvaient interdire d'appliquer le geheel of gedeeltelijk terug van de zorgverstrekker. Samen met die
régime du tiers payant pour les prestations dispensées par le terugvorderingen konden zij verstrekkingen van de betrokken
prestataire de soins concerné (article 90bis, alinéas 1er et 2). zorgverstrekker uitsluiten van de derdebetalersregeling (artikel
90bis, eerste en tweede lid).
B.6. La question préjudicielle interroge la Cour sur le point de B.6. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of de
savoir si l'attribution à une juridiction administrative des toewijzing van de geschillen over tekortkomingen ten aanzien van de
contestations portant sur les manquements aux prescriptions de voorschriften van voormeld artikel 35 aan een administratief
l'article 35 précité viole les articles 10 et 11 de la Constitution, rechtscollege een schending inhoudt van de artikelen 10 en 11 van de
lus en combinaison avec l'article 144 de la Constitution. Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 144 van de Grondwet.
B.7. En disposant que les contestations qui ont pour objet des droits B.7. Door te bepalen dat geschillen over burgerlijke rechten bij
uitsluiting tot de bevoegdheid van de rechtbanken behoren, verleent
civils sont exclusivement du ressort des tribunaux, l'article 144 de artikel 144 van de Grondwet aan eenieder een waarborg die niet aan
la Constitution accorde à tous une garantie qui ne peut être retirée à sommigen kan worden ontnomen. Indien aan een categorie van personen
certains. Si une catégorie de personnes était privée du droit de het recht zou worden ontzegd om een betwisting over een burgerlijk
saisir les tribunaux à propos d'une contestation portant sur un droit recht bij de rechtbanken aanhangig te maken, zou dat verschil in
civil, cette différence de traitement ne pourrait être justifiée, behandeling niet kunnen worden verantwoord, aangezien het op het
puisqu'elle se heurterait à l'article 144 précité. Elle violerait dès voormelde artikel 144 zou stuiten. Het zou de artikelen 10 en 11 van
lors les articles 10 et 11 de la Constitution. de Grondwet dan ook schenden.
Pour répondre à la deuxième question préjudicielle, la Cour doit donc Om op de tweede prejudiciële vraag te antwoorden, dient het Hof
prendre en considération dans son examen l'article 144 de la Constitution. derhalve artikel 144 van de Grondwet in zijn onderzoek te betrekken.
B.8. Il appartient à la Cour de vérifier si c'est à juste titre que le B.8. Het Hof dient te onderzoeken of de wetgever, door de betwistingen
législateur, puisqu'il a confié les contestations relatives aux over tekortkomingen ten aanzien van de voorschriften van voormeld
manquements à l'article 35 précité à une juridiction administrative, a artikel 35 aan een administratief rechtscollege toe te vertrouwen, de
considéré implicitement les droits en cause comme des droits in het geding zijnde rechten wel terecht op impliciete wijze als
politiques. politieke rechten heeft beschouwd.
B.9. La loi du 9 août 1963 instituant et organisant un régime B.9. De wet van 9 augustus 1963 tot instelling en organisatie van een
d'assurance obligatoire soins de santé et indemnités (désormais la loi regeling voor verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, uitkeringen (thans de wet betreffende de verplichte verzekering voor
coordonnée le 14 juillet 1994) prévoit un système d'intervention dans geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli
les frais de prestations médicales. Le bon fonctionnement de ce 1994), voorziet in een systeem van tegemoetkoming in de kosten van
système suppose que les prestataires de soins, qui sont associés à geneeskundige verstrekkingen. De goede werking van dat systeem
l'application de cette loi et qui coopèrent en cela à un service veronderstelt dat de zorgverstrekkers, die bij de toepassing van die
public, ne prescrivent ni n'exécutent des prestations inutilement wet worden betrokken en in die mate hun medewerking verlenen aan een
onéreuses ou superflues à charge du régime d'assurance obligatoire openbare dienst, geen onnodig dure of overbodige verstrekkingen
soins de santé et indemnités. voorschrijven of verrichten ten laste van de regeling voor verplichte
Le prestataire de soins qui n'observe pas les dispositions de verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen.
l'article 35 de la loi coordonnée peut se voir réclamer le Van de zorgverstrekker die de bepalingen van artikel 35 van de
remboursement total ou partiel des dépenses prises en charge par gecoördineerde wet niet naleeft, kunnen de uitgaven die door de
verplichte verzekering ten laste werden genomen, geheel of
l'assurance obligatoire. En outre, le prestataire de soins peut être gedeeltelijk worden teruggevorderd. Bovendien kan de zorgverstrekker
exclu du régime du tiers payant. Cette sanction répond à la worden uitgesloten van de derdebetalersregeling. Die sanctie vindt
perturbation du bon fonctionnement de l'assurance obligatoire. Elle haar grondslag in de verstoring van de goede werking van de verplichte
consiste à retirer temporairement une prérogative, à savoir le verzekering. Zij bestaat in het tijdelijk wegnemen van een
bénéfice de ce régime du tiers payant. prerogatief, namelijk het voordeel van deze derdebetalersregeling.
B.10. Les contestations en cause ont donc pour objet l'appréciation du B.10. Het onderwerp van de in het geding zijnde geschillen betreft
respect des obligations du prestataire de soins en tant qu'il derhalve de beoordeling van de naleving door de zorgverstrekker van
collabore à un service public. Lorsqu'elle statue en la matière, la zijn verplichtingen in zoverre hij meewerkt aan een openbare dienst.
Commission de contrôle agit dans l'exercice d'une fonction qui se Wanneer de Controlecommissie daarover uitspraak doet, treedt zij op in
uitoefening van een functie die in een dergelijke verhouding staat tot
trouve dans un rapport tel avec les prérogatives de puissance publique de prerogatieven van het openbaar gezag van de Staat, dat zij zich
de l'Etat qu'elle se situe en dehors de la sphère des litiges de buiten de werkingssfeer bevindt van de gedingen van burgerlijke aard
nature civile au sens de l'article 144 de la Constitution. Il s'ensuit in de zin van artikel 144 van de Grondwet. Daaruit volgt dat de
que le législateur a pu qualifier le litige concernant la récupération wetgever een betwisting omtrent de terugvordering en de uitsluiting
des dépenses et l'exclusion du régime du tiers payant de contestation van de derdebetalersregeling vermocht te kwalificeren als een geschil
qui a pour objet un droit politique, au sens de l'article 145 de la over een politiek recht in de zin van artikel 145 van de Grondwet.
Constitution. Le législateur a donc pu, en application de la possibilité que lui De wetgever vermocht dan ook, met toepassing van de mogelijkheid die
offre l'article 145 de la Constitution, confier le contentieux relatif artikel 145 van de Grondwet hem biedt, het contentieux betreffende een
à un tel droit politique à une juridiction administrative disposant en dergelijk politiek recht toe te vertrouwen aan een administratief
la matière d'une compétence de pleine juridiction, créée en rechtscollege dat ter zake over een volle rechtsmacht beschikt en dat
application de l'article 146 de la Constitution. is opgericht met toepassing van artikel 146 van de Grondwet.
B.11. Compte tenu de l'article 145 de la Constitution, le fait B.11. Gelet op artikel 145 van de Grondwet, kan het feit dat het
d'attribuer la connaissance de litiges portant sur des droits kennisnemen van gedingen met betrekking tot politieke rechten wordt
politiques à une juridiction administrative plutôt que de confier ce toevertrouwd aan een administratief rechtscollege, veeleer dan dat
contentieux à une juridiction de l'ordre judiciaire ne peut constituer contentieux over te laten aan een rechtscollege van de rechterlijke
une violation du principe d'égalité et de non-discrimination. orde, geen schending uitmaken van het beginsel van gelijkheid en
niet-discriminatie.
B.12. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.12. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- L'article 90bis de la loi du 9 août 1963 instituant et organisant un - Artikel 90bis van de wet van 9 augustus 1963 tot instelling en
organisatie van een regeling voor verplichte verzekering voor
régime d'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, inséré geneeskundige verzorging en uitkeringen, ingevoegd bij de wet van 22
par la loi du 22 décembre 1989 et modifié par la loi du 20 juillet december 1989 en gewijzigd bij de wet van 20 juli 1991 (thans artikel
1991 (actuellement l'article 157 de la loi relative à l'assurance 157 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor
obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli
1994), ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution en tant 1994), schendt niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre
qu'un prestataire de soins qui ne respecte pas les dispositions de
l'article 35 de cette loi peut être exclu de l'octroi du régime du een zorgverstrekker die de bepalingen van artikel 35 van die wet niet
naleeft, kan worden uitgesloten van de toekenning van de
tiers payant. derdebetalersregeling.
- La même disposition ne viole pas les articles 10 et 11 de la - Dezelfde bepaling schendt niet de artikelen 10 en 11 van de
Constitution en ce qu'elle attribue à une juridiction administrative Grondwet, doordat het de geschillen over tekortkomingen aan de
les litiges portant sur des manquements aux obligations imposées par verplichtingen opgelegd door artikel 35, tweede, derde en vierde lid,
l'article 35, alinéas 2, 3 et 4, de la loi précitée. van de voormelde wet aan een administratief rechtscollege toewijst.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 5 juin 2002. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 5 juni 2002.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
L. Potoms. A. Arts. L. Potoms. A. Arts.
^