Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 89/2002 du 5 juin 2002 Numéro du rôle : 2114 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale, tel qu'il a été modifié p La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. Henneuse, M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 89/2002 du 5 juin 2002 Numéro du rôle : 2114 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale, tel qu'il a été modifié p La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. Henneuse, M(...) Uittreksel uit arrest nr. 89/2002 van 5 juni 2002 Rolnummer : 2114 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, zoals gewijzigd b Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters R. Henn(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 89/2002 du 5 juin 2002 Uittreksel uit arrest nr. 89/2002 van 5 juni 2002
Numéro du rôle : 2114 Rolnummer : 2114
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 57, § 2, In zake : de prejudiciële vragen over artikel 57, § 2, van de
de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor
sociale, tel qu'il a été modifié par l'article 65 de la loi du 15 maatschappelijk welzijn, zoals gewijzigd bij artikel 65 van de wet van
juillet 1996, posées par le Tribunal du travail de Charleroi. 15 juli 1996, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Charleroi.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen et J.-P. Moerman, assistée R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen en J.-P. Moerman,
du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles I. Onderwerp van de prejudiciële vragen
Par jugement du 12 décembre 2000 en cause de C. Lingurar contre le Bij vonnis van 12 december 2000 in zake C. Lingurar tegen het openbaar
centre public d'aide sociale de Charleroi et l'Etat belge, dont centrum voor maatschappelijk welzijn van Charleroi en de Belgische
Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 17 ingekomen op 17 januari 2001, heeft de Arbeidsrechtbank te Charleroi
janvier 2001, le Tribunal du travail de Charleroi a posé les questions
préjudicielles suivantes : de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. L'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des « 1. Schendt artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976
centres publics d'aide sociale, tel que modifié par la loi du 15 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, zoals
juillet 1996 ainsi que par l'arrêt de la Cour d'arbitrage du 22 avril gewijzigd bij de wet van 15 juli 1996 alsmede bij het arrest van het
1998, viole-t-il, ou non, les articles 10 et 11 de la Constitution, Arbitragehof van 22 april 1998, al dan niet de artikelen 10 en 11 van
lus conjointement avec les articles 23 et 191 de la Constitution, de Grondwet, gelezen in samenhang met de artikelen 23 en 191 van de
Grondwet, artikel 11.1 van het Internationaal Verdrag van New York van
l'article 11.1 du Pacte international de New York du 19 décembre 1996 19 december 1996 [lees : 1966] inzake economische, sociale en
[lire : 1966] relatif aux droits économiques, sociaux et culturels et culturele rechten en de artikelen 3 en 13 van het Verdrag van Rome van
les articles 3 et 13 de la Convention de Rome du 4 novembre 1950 de 4 november 1950 tot bescherming van de rechten van de mens en de
sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales, en ce fundamentele vrijheden, doordat het voorziet in een verschillende
qu'il traite de façon distincte : behandeling :
- d'une part les étrangers auxquels un ordre de quitter le territoire - enerzijds, van de vreemdelingen aan wie een bevel om het grondgebied
te verlaten is betekend en die beroep hebben ingesteld bij de
a été notifié et qui ont introduit un recours devant le C.G.R.A., la Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen, de Vaste
C.P.R.R. ou le Conseil d'Etat, et, Beroepscommissie voor vluchtelingen of de Raad van State, en
- d'autre part ceux qui se sont vu notifier un même ordre de quitter - anderzijds, van diegenen aan wie eenzelfde bevel om het grondgebied
le territoire mais qui ont introduit une demande de reconnaissance te verlaten is betekend, maar die een aanvraag tot erkenning van
d'apatridie ? staatloosheid hebben ingediend ?
2. L'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des 2. Schendt artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976
centres publics d'aide sociale, tel que modifié par la loi du 15 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, zoals
juillet 1996 ainsi que par l'arrêt de la Cour d'arbitrage du 22 avril gewijzigd bij de wet van 15 juli 1996 alsmede bij het arrest van het
1998, viole-t-il, ou non, les articles 10 et 11 de la Constitution, Arbitragehof van 22 april 1998, al dan niet de artikelen 10 en 11 van
lus conjointement avec les articles 23 et 191 de la Constitution, de Grondwet, gelezen in samenhang met de artikelen 23 en 191 van de
Grondwet, artikel 11.1 van het Internationaal Verdrag van New York van
l'article 11.1 du Pacte international de New York du 19 décembre 1996 19 december 1996 [lees : 1966] inzake economische, sociale en
[lire : 1966] relatif aux droits économiques, sociaux et culturels et culturele rechten en de artikelen 3 en 13 van het Verdrag van Rome van
les articles 3 et 13 de la Convention de Rome du 4 novembre 1950 de 4 november 1950 tot bescherming van de rechten van de mens en de
sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales, en ce fundamentele vrijheden, doordat het voorziet in een verschillende
qu'il traite de façon distincte : behandeling :
- d'une part les étrangers auxquels un ordre de quitter le territoire - enerzijds, van de vreemdelingen aan wie een bevel om het grondgebied
te verlaten is betekend en die beroep hebben ingesteld bij de
a été notifié et qui ont introduit un recours devant le C.G.R.A., la Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen, de Vaste
C.P.R.R. ou le Conseil d'Etat, et, Beroepscommissie voor vluchtelingen of de Raad van State, en
- d'autre part ceux qui se sont vu notifier un même ordre de quitter - anderzijds, van diegenen aan wie eenzelfde bevel om het grondgebied
le territoire mais qui ont introduit une demande de régularisation de te verlaten is betekend, maar die een aanvraag tot regularisatie van
séjour fondée sur l'article 9, § 3 de la loi du 15 décembre 1980 ? » verblijf op grond van artikel 9, § 3, van de wet van 15 december 1980
hebben ingediend ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
La disposition soumise à la Cour et la portée des questions De aan het Hof voorgelegde bepaling en de draagwijdte van de
préjudicielles prejudiciële vragen
B.1. Les questions préjudicielles portent sur la compatibilité avec B.1. De prejudiciële vragen betreffen de bestaanbaarheid met de
les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec ses articles artikelen 10 en 11, in samenhang gelezen met de artikelen 23 en 191,
23 et 191 et avec certaines dispositions conventionnelles, de van de Grondwet en met bepaalde verdragsbepalingen, van artikel 57, §
l'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra
publics d'aide sociale (ci-après : loi organique des C.P.A.S.), voor maatschappelijk welzijn (hierna : O.C.M.W.-wet), vervangen bij
remplacé par l'article 65 de la loi du 15 juillet 1996 « modifiant la artikel 65 van de wet van 15 juli 1996 « tot wijziging van de wet van
loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het
verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen en van de
l'établissement et l'éloignement des étrangers et la loi du 8 juillet organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor
1976 organique des centres publics d'aide sociale », tel qu'il résulte maatschappelijk welzijn », zoals dat voortvloeit uit het arrest van
de l'arrêt de la Cour n° 43/98 du 22 avril 1998. het Hof nr. 43/98 van 22 april 1998.
Aux termes de cette disposition : Die bepaling luidt :
« § 2. Par dérogation aux autres dispositions de la présente loi, la mission du centre public d'aide sociale se limite à l'octroi de l'aide médicale urgente, à l'égard d'un étranger qui séjourne illégalement dans le Royaume. Le Roi peut déterminer ce qu'il y a lieu d'entendre par aide médicale urgente. Un étranger qui s'est déclaré réfugié et a demandé à être reconnu comme tel, séjourne illégalement dans le Royaume lorsque la demande d'asile a été rejetée et qu'un ordre de quitter le territoire a été notifié à l'étranger concerné. L'aide sociale accordée à un étranger qui était en fait bénéficiaire au moment où un ordre de quitter le territoire lui a été notifié, est arrêtée, à l'exception de l'aide médicale urgente, le jour où l'étranger quitte effectivement le territoire et, au plus tard, le jour de l'expiration du délai de l'ordre de quitter le territoire. Il est dérogé aux dispositions de l'alinéa précédent pendant le délai strictement nécessaire pour permettre à l'étranger de quitter le territoire, pour autant qu'il ait signé une déclaration attestant son intention explicite de quitter le plus vite possible le territoire, sans que ce délai ne puisse en aucun cas excéder un mois. La déclaration d'intention précitée ne peut être signée qu'une seule fois. Le centre informe sans retard le Ministre qui a l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers « § 2. In afwijking van de andere bepalingen van deze wet, is de taak van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn beperkt tot het verlenen van dringende medische hulp, wanneer het gaat om een vreemdeling die illegaal in het Rijk verblijft. De Koning kan bepalen wat onder dringende medische hulp begrepen moet worden. Een vreemdeling die zich vluchteling heeft verklaard en heeft gevraagd om als dusdanig te worden erkend, verblijft illegaal in het Rijk wanneer de asielaanvraag is geweigerd en aan de betrokken vreemdeling een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend. De maatschappelijke dienstverlening aan een vreemdeling die werkelijk steuntrekkende was op het ogenblik dat hem een bevel om het grondgebied te verlaten werd betekend, wordt, met uitzondering van de dringende medische hulpverlening, stopgezet de dag dat de vreemdeling daadwerkelijk het grondgebied verlaat, en ten laatste de dag van het verstrijken van de termijn van het bevel om het grondgebied te verlaten. Van het bepaalde in het voorgaande lid wordt afgeweken gedurende de termijn die strikt noodzakelijk is om de vreemdeling in staat te stellen het grondgebied te verlaten, voor zover hij een verklaring heeft ondertekend die zijn uitdrukkelijke intentie het grondgebied zo snel mogelijk te willen verlaten, weergeeft; deze termijn mag in geen geval een maand overschrijden. De hierboven vermelde intentieverklaring kan slechts eenmaal worden ondertekend. Het centrum verwittigt zonder verwijl de Minister die bevoegd is voor de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de
dans ses compétences, ainsi que la commune concernée, de la signature vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, evenals de betrokken
de la déclaration d'intention. » gemeente, van de ondertekening van de intentieverklaring. »
B.2. En l'espèce, les différences de traitement soumises à la Cour B.2. Te dezen zijn de aan het Hof voorgelegde verschillen in
behandeling de verschillen die, volgens de verwijzende rechter, worden
sont celles faites, selon le juge a quo, par l'article 57, § 2, entre gemaakt door artikel 57, § 2, tussen de vreemdelingen aan wie een
les étrangers auxquels un ordre de quitter le territoire a été notifié selon : bevel om het grondgebied te verlaten is betekend, naargelang :
- qu'ils ont introduit un recours devant le Commissaire général aux - zij voor de Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de
réfugiés et aux apatrides, la Commission permanente de recours des staatlozen, de Vaste Beroepscommissie voor vluchtelingen of de Raad
réfugiés ou le Conseil d'Etat - et bénéficient de l'aide sociale -; van State een beroep hebben ingesteld - en maatschappelijke
dienstverlening genieten;
- ou qu'ils ont introduit soit une demande de reconnaissance - of zij hetzij een aanvraag tot erkenning van staatloosheid (eerste
d'apatridie (première question préjudicielle) soit une demande de prejudiciële vraag), hetzij een regularisatieaanvraag op grond van
régularisation fondée sur l'article 9, § 3, de la loi du 15 décembre artikel 9, § 3, van de wet van 15 december 1980 (tweede prejudiciële
1980 (seconde question préjudicielle). vraag) hebben ingediend.
Quant aux exceptions soulevées par le Conseil des ministres et le Ten aanzien van de excepties opgeworpen door de Ministerraad en de
ministre de l'Intérieur, représentant l'Etat belge Minister van Binnenlandse Zaken, die de Belgische Staat
vertegenwoordigt
B.3. Selon le Conseil des ministres, les questions préjudicielles B.3. Volgens de Ministerraad zouden de prejudiciële vragen bij gebreke
devraient être déclarées irrecevables à défaut d'objet. van voorwerp onontvankelijk moeten worden verklaard.
Les questions préjudicielles comparent la situation, sur le plan du In de prejudiciële vragen wordt de situatie vergeleken, op het vlak
droit à l'aide sociale, des étrangers ayant reçu un ordre de quitter le territoire, selon qu'ils se trouvent dans l'une ou l'autre des situations reprises ci-dessus en B.2; par l'effet de l'article 57, § 2, les étrangers, dans le premier cas, bénéficient de l'aide sociale jusqu'à ce que soit tranché leur recours, à l'inverse de ceux qui ont introduit une demande de reconnaissance d'apatridie ou une demande de régularisation fondée sur l'article 9, alinéa 3, de la loi du 15 décembre 1980. L'exception tirée du défaut d'objet des questions préjudicielles est rejetée. van het recht op de maatschappelijke dienstverlening, van de vreemdelingen die een bevel hebben gekregen om het grondgebied te verlaten, naargelang zij zich in de ene of de andere van de onder B.2 vermelde situaties bevinden; uit kracht van artikel 57, § 2, genieten de vreemdelingen, in het eerste geval, maatschappelijke dienstverlening totdat hun beroep is beslecht, in tegenstelling tot de vreemdelingen die een aanvraag tot erkenning van staatloosheid of een regularisatieaanvraag op grond van artikel 9, derde lid, van de wet van 15 december 1980 hebben ingediend. De exceptie die wordt afgeleid uit het feit dat de prejudiciële vragen zonder voorwerp zijn, wordt verworpen.
B.4. Par ailleurs, selon le ministre de l'Intérieur, la Cour devrait B.4. Volgens de Minister van Binnenlandse Zaken zou het Hof bovendien
se déclarer incompétente pour connaître de la seconde question zich onbevoegd moeten verklaren om van de tweede prejudiciële vraag
préjudicielle, par analogie de motifs à ceux retenus par la Cour dans kennis te nemen, naar analogie van de motieven die het Hof in zijn
son arrêt n° 25/99 du 24 février 1999. arrest nr. 25/99 van 24 februari 1999 in aanmerking heeft genomen.
L'article 57, § 2, en ce qu'il a pour effet de priver de l'aide Artikel 57, § 2, in zoverre het tot gevolg heeft dat de
sociale les étrangers, s'étant vu notifier un ordre de quitter le maatschappelijke dienstverlening wordt ontzegd aan de vreemdelingen
territoire, qui ont introduit une demande de régularisation de séjour aan wie een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend en die
fondée sur l'article 9, alinéa 3, est, en l'espèce, soumis au contrôle een aanvraag tot regularisatie van verblijf op grond van artikel 9,
derde lid, hebben ingediend, wordt te dezen ter toetsing aan het Hof
de la Cour indépendamment de la question de savoir si cette demande de voorgelegd, los van de vraag of die regularisatieaanvraag vóór of na
régularisation a été introduite avant ou après la notification de de betekening van het bevel om het grondgebied te verlaten werd
l'ordre de quitter le territoire. Il s'ensuit que la distinction ingediend. Hieruit volgt dat het onderscheid - net zoals de eraan
opérée à cet égard - comme les effets y attachés - par la circulaire verbonden gevolgen - dat in dat opzicht wordt gemaakt door de
du 14 décembre 1997, d'ailleurs supprimée en cela par la circulaire du 15 décembre 1998 qui l'a remplacée, est irrelevante en l'espèce. L'exception d'incompétence est rejetée. Quant au fond En ce qui concerne la comparabilité des catégories d'étrangers en cause B.5. Selon le Conseil des ministres, parmi les étrangers qui se sont vu notifier un ordre de quitter le territoire, ceux qui ont introduit un recours devant le Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides, devant la Commission permanente de recours des réfugiés ou devant le Conseil d'Etat ne peuvent être comparés aux étrangers qui ont introduit une demande de reconnaissance d'apatridie ou une demande de régularisation fondée sur l'article 9, alinéa 3, de la loi du 15 décembre 1980. Ces étrangers ont en commun, d'une part, de s'être vu notifier un ordre de quitter le territoire et, d'autre part, d'avoir intérêt à pouvoir bénéficier de l'aide sociale durant l'instruction de leur recours ou de leur demande. Ils doivent dès lors être considérés comme omzendbrief van 14 december 1997, die trouwens werd opgeheven en vervangen door de omzendbrief van 15 december 1998, te dezen niet ter zake dienend is. De exceptie van onbevoegdheid wordt verworpen. Ten gronde Ten aanzien van de vergelijkbaarheid van de in het geding zijnde categorieën van vreemdelingen B.5. Onder de vreemdelingen aan wie een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend, kunnen, volgens de Ministerraad, diegenen die voor de Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen, voor de Vaste Beroepscommissie voor vluchtelingen of voor de Raad van State een beroep hebben ingesteld, niet worden vergeleken met de vreemdelingen die een aanvraag tot erkenning van staatloosheid of een regularisatieaanvraag op grond van artikel 9, derde lid, van de wet van 15 december 1980 hebben ingediend. Die vreemdelingen hebben als gemeenschappelijk kenmerk, enerzijds, dat aan hen een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend en, anderzijds, dat zij belang erbij hebben tijdens de behandeling van hun beroep of hun aanvraag maatschappelijke dienstverlening te kunnen genieten. Er dient bijgevolg te worden aangenomen dat zij zich in het
étant dans une situation comparable au regard des articles 10 et 11 de licht van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in een vergelijkbare
la Constitution. situatie bevinden.
Quant à la première question préjudicielle Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag
B.6. Cette question compare la situation des étrangers auxquels un ordre de quitter le territoire a été notifié, selon qu'il s'agit : - d'une part, d'étrangers qui ont demandé à être reconnus comme réfugiés et qui ont introduit un recours auprès du Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides, auprès de la Commission permanente de recours des réfugiés ou auprès du Conseil d'Etat; - d'autre part, d'étrangers qui ont demandé à être reconnus comme réfugiés, dont la demande a été rejetée, qui ont épuisé ou n'ont pas utilisé les recours qui leur sont offerts et qui demandent ensuite le statut d'apatride. Alors qu'ils bénéficient, jusqu'à ce qu'il soit statué sur leur recours, de l'aide sociale dans le premier cas, le bénéfice de cette aide leur est dénié dans le second cas. B.7. La catégorie d'étrangers décrite en B.6, premier tiret, présente une différence essentielle par rapport à celle qui est décrite au second tiret. Les premiers ont intenté un recours afin de faire reconnaître qu'ils sont persécutés dans leur pays d'origine tandis qu'à l'égard des seconds, il a été constaté par des décisions devenues définitives que ce danger n'existait pas. B.8. Compte tenu de l'ampleur du risque d'utilisation des procédures à d'autres fins que celles auxquelles elles sont destinées, les articles B.6. In die vraag wordt de situatie vergeleken van vreemdelingen aan wie een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend, naargelang het gaat om : - enerzijds, vreemdelingen die een aanvraag hebben ingediend om als vluchteling te worden erkend en die bij de Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen, bij de Vaste Beroepscommissie voor vluchtelingen of bij de Raad van State een beroep hebben ingesteld; - anderzijds, vreemdelingen die een aanvraag hebben ingediend om als vluchteling te worden erkend, wier aanvraag werd verworpen, die de voor hen openstaande beroepen hebben uitgeput of niet hebben aangewend en die vervolgens het statuut van staatloze aanvragen. Alsdan genieten zij in het eerste geval maatschappelijke dienstverlening, totdat over hun beroep uitspraak is gedaan, terwijl het voordeel van die dienstverlening hun wordt ontzegd in het tweede geval. B.7. De in B.6, eerste streepje, beschreven categorie van vreemdelingen is wezenlijk verschillend van die welke in het tweede streepje is beschreven. De eerstgenoemden hebben een beroep ingesteld om te doen erkennen dat zij in hun land van oorsprong worden vervolgd, terwijl ten aanzien van de tweede categorie is vastgesteld, met beslissingen die definitief zijn geworden, dat dit gevaar niet bestond. B.8. Rekening houdend met de omvang van het risico van aanwending van de procedures voor andere doeleinden dan die waarvoor ze bestemd zijn,
10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec les dispositions eisen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in samenhang met
constitutionnelles et conventionnelles visées par les questions, de grondwets- en verdragsbepalingen die in de vragen zijn bedoeld,
n'exigent pas que le bénéfice de l'aide sociale qui est reconnu aux niet dat de maatschappelijke dienstverlening die aan de
candidats réfugiés qui, après avoir reçu l'ordre de quitter le kandidaat-vluchtelingen wordt toegekend die na het bevel om het
territoire, introduisent un recours auprès du Conseil d'Etat contre la grondgebied te verlaten een beroep bij de Raad van State instellen
décision du Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides prise en tegen de beslissing die de Commissaris-generaal voor de vluchtelingen
application de l'article 63/3 de la loi du 15 décembre 1980 ou celle en de staatlozen met toepassing van artikel 63/3 van de wet van 15
de la Commission permanente de recours des réfugiés, le soit aussi aux december 1980 heeft genomen of tegen de beslissing van de Vaste
personnes qui ont reçu un ordre de quitter le territoire devenu Beroepscommissie voor vluchtelingen, ook wordt toegekend aan de
définitif soit par absence de recours soit par épuisement des recours personen die een bevel om het grondgebied te verlaten hebben ontvangen
ouverts contre cet ordre, et qui ont formé devant les tribunaux de dat definitief is geworden, ofwel omdat geen beroep werd ingesteld,
l'ordre judiciaire belge une action en reconnaissance de leur ofwel omdat de rechtsmiddelen tegen dat bevel zijn uitgeput, en die
voor de rechtbanken van de Belgische rechterlijke orde een vordering
apatridie, en particulier lorsque celles-ci ont renoncé elles-mêmes à hebben ingesteld tot erkenning als staatloze, inzonderheid wanneer zij
leur nationalité. zelf aan hun nationaliteit hebben verzaakt.
B.9. La première question préjudicielle invite également la Cour à B.9. In de eerste prejudiciële vraag wordt het Hof eveneens verzocht
contrôler l'article 57, § 2, au regard des articles 10 et 11 de la artikel 57, § 2, te toetsen aan de artikelen 10 en 11, in samenhang
Constitution lus en combinaison avec les articles 23 et 191 de la gelezen met de artikelen 23 en 191, van de Grondwet, met artikel 11.1
Constitution, avec l'article 11.1 du Pacte international relatif aux van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en
droits économiques, sociaux et culturels ainsi qu'avec les articles 3 et 13 de la Convention européenne des droits de l'homme. Ce contrôle ne conduit pas à une autre conclusion en l'espèce. B.10. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. Quant à la seconde question préjudicielle B.11. La seconde question préjudicielle invite la Cour à comparer la situation des étrangers auxquels un ordre de quitter le territoire a été notifié, selon qu'il s'agit d'étrangers qui se trouvent dans la situation indiquée en B.6, premier tiret, ou qu'il s'agit d'étrangers qui ont introduit une demande de régularisation de séjour fondée sur culturele rechten en met de artikelen 3 en 13 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Die toetsing leidt te dezen niet tot een andere conclusie. B.10. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag B.11. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht de situatie te vergelijken van de vreemdelingen aan wie een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend, naargelang het gaat om vreemdelingen die zich in de in B.6, eerste streepje, beschreven situatie bevinden, of om vreemdelingen die een aanvraag tot regularisatie van verblijf op grond van artikel 9, derde lid, van de
l'article 9, alinéa 3, de la loi du 15 décembre 1980. wet van 15 december 1980 hebben ingediend.
Alors que, dans le premier cas, ils bénéficient, jusqu'à ce qu'il soit Terwijl zij, in het eerste geval, maatschappelijke dienstverlening
statué sur leur recours, de l'aide sociale, le bénéfice de celle-ci genieten, totdat over hun beroep uitspraak is gedaan, wordt hun het
leur est dénié dans le second cas. voordeel van die dienstverlening in het tweede geval ontzegd.
B.12. L'article 9 de la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au B.12. Artikel 9 van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang
territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers,
dont seul le troisième alinéa est en cause, dispose : tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van
« Pour pouvoir séjourner dans le Royaume au-delà du terme fixé à vreemdelingen, waarvan alleen het derde lid in het geding is, bepaalt :
l'article 6 l'étranger qui ne se trouve pas dans un des cas prévus à « Om langer dan de in artikel 6 bepaalde termijn in het Rijk te mogen
l'article 10 doit y être autorisé par le ministre ou son délégué. Sauf dérogations prévues par un traité international, par une loi ou par un arrêté royal, cette autorisation doit être demandée par l'étranger auprès du poste diplomatique ou consulaire belge compétent pour le lieu de sa résidence ou de son séjour à l'étranger. Lors de circonstances exceptionnelles, cette autorisation peut être demandée par l'étranger auprès du bourgmestre de la localité où il séjourne, qui la transmettra au ministre ou à son délégué. Elle sera dans ce cas délivrée en Belgique. » verblijven, moet de vreemdeling die zich niet in een der in artikel 10 voorziene gevallen bevindt, daartoe gemachtigd worden door de Minister of zijn gemachtigde. Behoudens de in een internationaal verdrag, in een wet of in een koninklijk besluit bepaalde afwijkingen, moet deze machtiging door de vreemdeling aangevraagd worden bij de Belgische diplomatieke of consulaire post die bevoegd is voor zijn verblijfplaats of zijn plaats van oponthoud in het buitenland. In buitengewone omstandigheden kan die machtiging door de vreemdeling worden aangevraagd bij de burgemeester van de plaats waar hij verblijft; deze zendt ze over aan de Minister of aan diens gemachtigde. In dat geval zal ze in België worden afgegeven. » Aangaande de aanvragen op grond van het voormelde artikel 9, derde
Par ailleurs, l'article 15 de la loi du 22 décembre 1999 relative à la lid, bepaalt artikel 15 van de wet van 22 december 1999 betreffende de
régularisation de séjour de certaines catégories d'étrangers regularisatie van het verblijf van bepaalde categorieën van
séjournant sur le territoire du Royaume dispose, relativement aux
demandes fondées sur l'article 9, alinéa 3, précité : vreemdelingen verblijvend op het grondgebied van het Rijk overigens :
« Les demandes de régularisation fondées sur l'article 9, alinéa 3, de « De regularisatieaanvragen op grond van artikel 9, derde lid, van de
la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied,
l'établissement et l'éloignement des étrangers, n'ayant pas fait het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen,
l'objet, au jour de l'entrée en vigueur de la présente loi, d'une waarvoor op de dag van de inwerkingtreding van deze wet, nog geen
décision en vertu de la circulaire du 15 décembre 1998 relative à beslissing werd genomen krachtens de omzendbrief van 15 december 1998
l'application de l'article 9, alinéa 3, de la loi du 15 décembre 1980 over de toepassing van artikel 9, derde lid, van de wet van 15
sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het
des étrangers et la régularisation de situations particulières sont verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen en de
transmises pour examen à la Commission de régularisation, sauf si les regularisatie van bijzondere situaties, worden voor onderzoek gestuurd
demandeurs, par lettre recommandée adressée au ministre qui a l'accès naar de Commissie voor regularisatie, behalve indien de aanvragers
au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des binnen vijftien dagen na de bekendmaking van deze wet, per
étrangers dans ses compétences, dans les quinze jours de la aangetekende brief gericht aan de minister bevoegd voor de toegang tot
publication de la présente loi, manifestent leur volonté de voir leur het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van
vreemdelingen, hun wil te kennen geven dat zij hun aanvraag behandeld
demande instruite sur base de l'article 9 de la loi du 15 décembre willen zien op grond van artikel 9 van de voornoemde wet van 15
1980 précitée. » december 1980. »
B.13. Sans qu'il n'y ait lieu d'apprécier si les demandeurs d'une B.13. Zonder dat er aanleiding is te beoordelen of de aanvragers van
régularisation de séjour fondée sur l'article 9, alinéa 3, de la loi een regularisatie van verblijf op grond van artikel 9, derde lid, van
du 15 décembre 1980, dont le juge a quo soumet la situation à la Cour, de wet van 15 december 1980, wier situatie de verwijzende rechter aan
sont ceux dont la demande est instruite sur la base de cette loi ou, het Hof voorlegt, diegenen zijn wier aanvraag wordt behandeld op basis
au contraire, ceux dont la demande est désormais instruite sur la base de la loi du 22 décembre 1999, la Cour observe que, respectivement a fortiori en ce qui concerne les premiers - dès lors qu'ils ne bénéficient pas de l'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 - ou par identité de motifs en ce qui concerne les seconds, sont transposables en l'espèce les motifs qui ont conduit la Cour, dans son arrêt n° 131/2001 du 30 octobre 2001, à déclarer comme compatible avec le principe d'égalité la limitation à l'aide médicale urgente de l'étranger séjournant illégalement sur le territoire et qui a van die wet of, integendeel, diegenen zijn wier aanvraag voortaan op basis van de wet van 22 december 1999 wordt behandeld, merkt het Hof op dat de motieven die het Hof in zijn arrest nr. 131/2001 van 30 januari 2001 ertoe hebben gebracht te verklaren dat de beperking tot de dringende medische hulp van de vreemdeling die illegaal op het grondgebied verblijft en die op grond van de wet van 22 december 1999 een regularisatieaanvraag heeft ingediend zolang zijn verblijf niet geregulariseerd is, met het gelijkheidsbeginsel bestaanbaar is, te dezen, respectievelijk a fortiori wat de eerstgenoemden betreft - aangezien zij het voordeel van artikel 14 van de wet van 22 december 1999 niet genieten - of wegens dezelfde motieven wat de laatstgenoemden betreft, dienen te worden getransponeerd.
introduit une demande de régularisation sur la base de la loi du 22 B.14. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 22 december
décembre 1999, aussi longtemps que son séjour n'est pas régularisé. 1999 werd meermaals aangegeven dat de aanvraag tot regularisatie niet
B.14. Il a été dit à plusieurs reprises au cours des travaux
préparatoires de la loi du 22 décembre 1999 que la demande de de juridische verblijfsstatus van de betrokkenen wijzigt (Parl. St.,
régularisation n'affectait pas le statut juridique du séjour des
intéressés (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, Doc. 50 0234/005, p. 60, Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/005, p. 60, en Parl. St., Senaat,
et Doc. parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-202/3, pp. 36 et 58). Le fait 1999-2000, nr. 2-202/3, pp. 36 en 58). Dat niet « feitelijk » zal
qu'il ne soit pas procédé « matériellement » à l'éloignement de worden overgegaan tot hun verwijdering van het grondgebied tijdens het
ceux-ci pendant l'examen de leur demande de régularisation signifie onderzoek van hun aanvraag tot regularisatie, houdt enkel in dat ze,
simplement qu'ils sont tolérés sur le territoire, dans l'attente d'une in afwachting van een beslissing, op het grondgebied worden gedoogd en
décision, et n'empêche pas qu'ils se trouvent, de leur propre fait, neemt niet weg dat ze zich door hun eigen toedoen in een onwettige
dans une situation de séjour illégale. verblijfssituatie bevinden.
Leur situation diffère objectivement de celle des personnes qui, avant Hun situatie is objectief verschillend van de situatie van degenen
l'adoption de la loi du 22 décembre 1999, avaient obtenu un statut die, vóór de totstandkoming van de wet van 22 december 1999, op grond
légal de séjour, sur la base des procédures prévues à cet effet, ou dont la demande d'asile était encore pendante devant les instances compétentes. B.15. Lorsque le législateur entend mener une politique des étrangers et impose à cette fin des règles auxquelles il y a lieu de se conformer pour séjourner légalement sur le territoire, il utilise un critère de distinction objectif et pertinent s'il lie des effets aux manquements à ces règles, lors de l'octroi de l'aide sociale. La politique en matière d'accès au territoire et de séjour des étrangers serait en effet mise en échec s'il était admis que, pour les étrangers qui séjournent illégalement en Belgique, les mêmes conditions devraient être appliquées dans cette matière que pour ceux qui séjournent légalement dans le pays. van de daartoe geëigende procedures, een wettige verblijfsstatus hadden verkregen of voor de bevoegde instanties nog een asielaanvraag hangende hadden. B.15. Wanneer de wetgever een vreemdelingenbeleid wil voeren en met het oog daarop regels oplegt waaraan moet worden voldaan om wettig op het grondgebied te verblijven, hanteert hij een objectief en pertinent criterium van onderscheid indien hij aan het al dan niet naleven daarvan gevolgen verbindt bij het toekennen van maatschappelijke dienstverlening. Het beleid inzake toegang tot het grondgebied en verblijf van vreemdelingen zou immers worden doorkruist wanneer zou worden aangenomen dat voor vreemdelingen die onwettig in België verblijven, ter zake dezelfde voorwaarden zouden moeten gelden als voor degenen die wettig in België verblijven.
B.16. Les catégories de personnes mentionnées dans la question préjudicielle se distinguent également l'une de l'autre, du point de vue des obligations qui incombent à l'autorité à leur égard. La procédure de reconnaissance du statut de réfugié s'inscrit dans le cadre d'obligations internationales auxquelles l'Etat a souscrit. La procédure de régularisation, en revanche, est une mesure qui relève du pouvoir d'appréciation souverain des autorités belges. Cette différence aussi justifie que l'Etat n'ait pas les mêmes obligations vis-à-vis de ces deux catégories d'étrangers. B.17. La régularisation offre aux étrangers concernés une chance d'obtenir un statut de séjour légal, malgré leur séjour clandestin ou le fait que les procédures existant auparavant ont été épuisées, et donc aussi d'obtenir le droit à l'aide sociale, conformément à B.16. De in de prejudiciële vraag vermelde categorieën van personen onderscheiden zich ook van elkaar vanuit het oogpunt van de verplichtingen die op de overheid te hunnen opzichte rusten. De procedure tot erkenning van de status van vluchteling past in het kader van internationale verplichtingen die de Staat op zich heeft genomen. De regularisatieprocedure daarentegen is een maatregel die tot de soevereine beoordelingsbevoegdheid van de Belgische overheid behoort. Ook dat verschil verantwoordt dat op de Staat ten aanzien van beide categorieën van vreemdelingen niet dezelfde verplichtingen rusten. B.17. De regularisatie biedt de betrokken vreemdelingen een kans om, ondanks hun clandestien verblijf of de uitputting van de voorheen bestaande procedures, alsnog een legaal verblijfsstatuut te verkrijgen, en aldus ook recht op maatschappelijke dienstverlening
l'article 57, § 1er, de la loi sur les C.P.A.S. En attendant, l'aide overeenkomstig artikel 57, § 1, van de O.C.M.W.-wet te verwerven.
médicale urgente leur est garantie. Ondertussen is hen dringende medische hulp gewaarborgd.
B.18. Compte tenu de ce qui précède, il n'est pas manifestement B.18. Gelet op hetgeen voorafgaat is het niet kennelijk onredelijk dat
déraisonnable qu'en attendant la clôture de la procédure de in afwachting dat de regularisatieprocedure wordt afgesloten of in
régularisation ou en attendant que leur demande, fondée sur l'article afwachting dat over hun aanvraag op grond van artikel 9, derde lid,
9, alinéa 3, ait été accueillie favorablement, l'aide sociale garantie gunstig is beschikt, de aan de aanvragers gewaarborgde
aux demandeurs soit ainsi limitée. maatschappelijke dienstverlening aldus beperkt wordt.
B.19. La seconde question préjudicielle invite également la Cour à B.19. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof eveneens verzocht
contrôler l'article 57, § 2, au regard des articles 10 et 11, lus en artikel 57, § 2, te toetsen aan de artikelen 10 en 11, in samenhang
combinaison avec les articles 23 et 191, de la Constitution, avec gelezen met de artikelen 23 en 191, van de Grondwet, met artikel 11.1
l'article 11.1 du Pacte international relatif aux droits économiques, van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en
sociaux et culturels ainsi qu'avec les articles 3 et 13 de la culturele rechten en met de artikelen 3 en 13 van het Europees Verdrag
Convention européenne des droits de l'homme. Ce contrôle ne conduit voor de Rechten van de Mens. Die toetsing leidt te dezen niet tot een
pas à une autre conclusion en l'espèce. andere conclusie.
B.20. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. B.20. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres Artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de
publics d'aide sociale, modifiée par les lois des 30 décembre 1992 et openbare centra voor maatschappelijk welzijn, gewijzigd bij de wetten
15 juillet 1996, et partiellement annulé par l'arrêt n° 43/98 de la van 30 december 1992 en 15 juli 1996 en gedeeltelijk vernietigd door
Cour, ne viole pas les articles 10 et 11, lus isolément ou combinés het arrest nr. 43/98 van het Hof, schendt niet de artikelen 10 en 11,
avec les articles 23 et 191, de la Constitution, avec l'article 11.1 al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 23 en 191, van de
du Pacte international relatif aux droits économiques, sociaux et Grondwet, met artikel 11.1 van het Internationaal Verdrag inzake
culturels, et avec les articles 3 et 13 de la Convention européenne economische, sociale en culturele rechten en met de artikelen 3 en 13
des droits de l'homme : van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens :
- en ce que cette disposition limite à l'aide médicale urgente l'aide - in zoverre die bepaling de bijstand die kan worden verleend aan de
qui peut être accordée aux étrangers qui ont reçu un ordre de quitter vreemdelingen die een bevel hebben gekregen om het grondgebied te
verlaten dat definitief is geworden, hetzij wegens ontstentenis van
le territoire devenu définitif soit par absence de recours soit par beroep, hetzij door uitputting van de tegen dat bevel openstaande
épuisement des recours ouverts contre cet ordre, et qui ont introduit rechtsmiddelen, en die een aanvraag tot erkenning van staatloosheid
une demande de reconnaissance d'apatridie; hebben ingediend, beperkt tot dringende medische hulp;
- en ce que cette disposition limite à l'aide médicale urgente le - in zoverre die bepaling het recht op maatschappelijke
droit à l'aide sociale de l'étranger séjournant illégalement sur le dienstverlening van de illegaal op het grondgebied verblijvende
territoire et qui a introduit une demande de régularisation de séjour vreemdeling die een aanvraag tot regularisatie van verblijf op grond
sur la base de l'article 9, alinéa 3, de la loi du 15 décembre 1980, van artikel 9, derde lid, van de wet van 15 december 1980 heeft
aussi longtemps que son séjour n'est pas régularisé. ingediend, zolang zijn verblijf niet is geregulariseerd, beperkt tot
dringende medische hulp.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 5 juin 2002. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 5 juni 2002.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
L. Potoms. M. Melchior. L. Potoms. M. Melchior.
^