Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 45/2002 du 20 février 2002 Numéro du rôle : 2117 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 55, alinéa 3, de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, posée par le Tribunal correction La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 45/2002 du 20 février 2002 Numéro du rôle : 2117 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 55, alinéa 3, de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, posée par le Tribunal correction La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, M(...) Uittreksel uit arrest nr. 45/2002 van 20 februari 2002 Rolnummer 2117 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 55, derde lid, van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, gesteld door de Correctionele Rechtbank te Charlero Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 45/2002 du 20 février 2002 Uittreksel uit arrest nr. 45/2002 van 20 februari 2002
Numéro du rôle : 2117 Rolnummer 2117
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 55, alinéa In zake : de prejudiciële vraag over artikel 55, derde lid, van de wet
3, de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, gesteld door de
posée par le Tribunal correctionnel de Charleroi. Correctionele Rechtbank te Charleroi.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par jugement du 18 décembre 2000 en cause du procureur du Roi et de La Bij vonnis van 18 december 2000 in zake de procureur des Konings en De
Poste contre G. Dicara Lavalle et autres, dont l'expédition est Post tegen G. Dicara Lavalle en anderen, waarvan de expeditie ter
parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 22 janvier 2001, le griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 22 januari 2001, heeft de
Tribunal correctionnel de Charleroi a posé la question préjudicielle Correctionele Rechtbank te Charleroi de volgende prejudiciële vraag
suivante : gesteld :
« L'article 10 de la Constitution qui dispose que, sauf les exceptions « Is er geen schending van artikel 10 van de Grondwet, dat bepaalt dat
légalement établies, les Belges sont égaux devant la loi n'est-il pas behoudens de bij wet vastgestelde uitzonderingen, de Belgen gelijk
violé dans le cas où, dans le cadre de l'article 55, alinéa 3, de la zijn voor de wet, in het geval waarin in het kader van artikel 55,
loi du 8 avril 1965, les père et mère, cités en qualité de civilement derde lid, van de wet van 8 april 1965, de vader en de moeder die in
responsables du mineur se voient refuser le droit de consulter et de hoedanigheid van voor de minderjarige burgerrechtelijk
d'invoquer en termes de défense les rapports d'expertise aansprakelijke worden gedagvaard, het recht wordt ontzegd de verslagen
médico-psychologique et d'examen mental du mineur en cas de renvoi de van medisch-psychologische expertise en van geestesonderzoek van de
minderjarige te raadplegen en ter verdediging aan te voeren, wanneer
ce dernier devant le tribunal correctionnel après décision de deze laatste wordt verwezen naar de correctionele rechtbank na
dessaisissement du tribunal de la jeunesse, alors que dans les mêmes beslissing van uithandengeving door de jeugdrechtbank, terwijl zij
onder dezelfde omstandigheden, optredend in dezelfde hoedanigheid in
conditions, agissant en même qualité dans le même litige soumis à la hetzelfde geschil voorgelegd aan het jeugdgerecht, wel toestemming
juridiction de la jeunesse, ils se voient et se sont vus autoriser la krijgen en hebben gekregen om diezelfde verslagen te raadplegen en aan
consultation et le droit d'invoquer ces mêmes rapports ? » te voeren ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 55 de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection B.1. Artikel 55 van de wet van 8 april 1965 betreffende de
de la jeunesse dispose : jeugdbescherming bepaalt :
« Lorsqu'une affaire visée au titre II, chapitre III, est portée « Wanneer een zaak als bedoeld in titel II, hoofdstuk III, bij de
devant le tribunal de la jeunesse, les parties et leur avocat sont jeugdrechtbank aanhangig is gemaakt, wordt aan de partijen en aan hun
informés du dépôt au greffe du dossier dont ils peuvent prendre connaissance à partir de la notification de la citation. Les parties et leur avocat peuvent également prendre connaissance du dossier lorsque le ministère public requiert une mesure visée aux articles 52 et 53, ainsi que durant le délai d'appel des ordonnances imposant de telles mesures. Toutefois, les pièces concernant la personnalité de l'intéressé et le milieu où il vit ne peuvent être communiquées ni à l'intéressé ni à la partie civile. Le dossier complet, y compris ces pièces, doit être mis advocaat kennis gegeven van de neerlegging van het dossier ter griffie waar ze er vanaf het ogenblik van de betekening van de dagvaarding inzage kunnen van nemen. De partijen en hun advocaat kunnen eveneens kennis nemen van het dossier wanneer het openbaar ministerie het opleggen van een maatregel bedoeld in de artikelen 52 en 53 vordert, alsmede gedurende de termijn voor het instellen van hoger beroep tegen de beschikkingen waarbij zulke maatregelen worden opgelegd. De stukken die betrekking hebben op de persoonlijkheid van de betrokkene en op het milieu waarin hij leeft, mogen echter noch aan hem noch aan de burgerlijke partij medegedeeld worden. Het volledig dossier, die stukken inbegrepen, moet ter beschikking gesteld worden
à la disposition de l'avocat de l'intéressé lorsque ce dernier est van de advocaat van de betrokkene wanneer deze laatste partij is in
partie au procès. » het geding. »
La loi du 2 février 1994, qui a modifié diverses dispositions de la De wet van 2 februari 1994, die verschillende bepalingen van de wet
loi du 8 avril 1965, a fait de l'alinéa 1er, deuxième et troisième van 8 april 1965 heeft gewijzigd, heeft, zonder de inhoud ervan te
phrases, de l'article 55, initial, sans en modifier le contenu, le wijzigen, het eerste lid, tweede en derde zin, van het oorspronkelijke
troisième alinéa, sur lequel porte la question préjudicielle, du artikel 55 omgevormd tot het derde lid van het nieuwe artikel 55,
nouvel article 55. waarop de prejudiciële vraag betrekking heeft.
B.2. La question porte sur la différence de traitement que la B.2. De vraag betreft het verschil in behandeling dat de in het geding
disposition en cause établit à l'égard des père et mère, cités en zijnde bepaling in het leven roept ten aanzien van de vader en de
qualité de civilement responsables d'un mineur selon qu'ils sont cités moeder die in hun hoedanigheid van voor de minderjarige
burgerrechtelijk aansprakelijken worden gedagvaard, naargelang zij
devant le tribunal correctionnel après décision de dessaisissement du voor de correctionele rechtbank worden gedagvaard na beslissing van
tribunal de la jeunesse ou devant le tribunal de la jeunesse. Plus uithandengeving van de jeugdrechtbank of voor de jeugdrechtbank. Meer
précisément, elle porte en réalité sur le fait que, dans le premier bepaald slaat zij in werkelijkheid op het feit dat in het eerste geval
cas, les parents se voient refuser le droit de consulter et d'invoquer de ouders het recht geweigerd wordt de deskundigenverslagen, de
en termes de défense les rapports d'expertise médico-psychologique et medisch-psychologische en die van het geestesonderzoek, van de
d'examen mental du mineur alors que dans le second cas, ils se voient minderjarige te raadplegen en zich erop te beroepen, terwijl in het
autorisés, dans la mesure nécessaire pour permettre au juge de la tweede geval het hen toegestaan wordt, in de mate waarin dit nodig is
jeunesse de statuer en connaissance de cause, à consulter et à voor de jeugdrechter om met kennis van zaken te beslissen, die
invoquer ces rapports. verslagen te raadplegen en aan te voeren.
B.3. Il résulte des travaux préparatoires de la loi que le législateur B.3. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet volgt dat de
a, compte tenu du « caractère particulier de la juridiction des wetgever, met het oog op « het bijzondere karakter van de
mineurs », édicté des dispositions dérogatoires à la procédure civile rechtspleging voor minderjarigen », bepalingen heeft aangenomen die
afwijken van het gemeen burgerlijk en strafprocesrecht, onder meer om
ou correctionnelle de droit commun, notamment pour « éviter la « te voorkomen dat gegevens over de persoonlijkheid in handen vallen
communication des éléments relatifs à la personnalité à des tiers, en van derden, door het dossier in twee te verdelen : een deel met
assurant la subdivision des dossiers en deux parties, l'une relative betrekking tot de feiten en de rechtspleging; een tweede deel met
aux faits et à la procédure, l'autre relative à la personnalité et au betrekking tot de persoonlijkheid en het sociale milieu. Mededeling
milieu social; la communication de cette seconde partie à des tiers ou van het tweede deel aan derden of aan de burgerlijke partij is
à la partie civile est interdite » (Doc. parl., Chambre, 1963-1964, n° verboden » (Parl. St., Kamer, 1963-1964, nr. 637/7, p. 9). Die
637/7, p. 9). Ce souci de protéger les mineurs et de respecter leur bezorgdheid om de minderjarigen te beschermen en hun privé-leven te
vie privée, fût-ce au détriment de certains intérêts, s'est encore eerbiedigen, zij het ten nadele van bepaalde belangen, is nogmaals tot
exprimé lors de la modification de l'article 55 de la loi du 8 avril uiting gekomen bij de wijziging van artikel 55 van de wet van 8 april
1965 par la loi du 2 février 1994 (Doc. parl., Chambre, S.E., 1965 door de wet van 2 februari 1994 (Parl. St., Kamer, B.Z.,
1991-1992, n° 532/9, p. 15, et Sénat, 1992-1993, n° 633-2, p. 91) : « Le ministre rappelle qu'il s'agit d'informations confidentielles concernant le mineur, alors que la partie civile défend uniquement des intérêts matériels. Elle n'est pas intéressée par la communication de ces pièces. Du point de vue du mineur lui-même, il se pourrait que, par exemple, le rapport psycho-médical contienne des informations qui pourraient le traumatiser. Dans le cas d'un dessaisissement, le dossier de personnalité n'est même pas transmis au juge pénal. De plus, il arrive souvent que des enquêtes d'experts médicaux ou psychiatriques ne soient pas communiquées aux parties. » (Doc. parl., Sénat, 1992-1993, n° 633-2, pp. 91-92) 1991-1992, nr. 532/9, p. 15, en Senaat, 1992-1993, nr. 633-2, p. 91) : « De Minister herinnert eraan dat het gaat om vertrouwelijke inlichtingen over de minderjarige, terwijl de burgerlijke partij alleen materiële belangen verdedigt. De burgerlijke partij heeft geen belang bij dergelijke mededeling. Wat de minderjarige zelf betreft, is het zo dat bijvoorbeeld het psycho-medisch verslag inlichtingen zou kunnen bevatten die hem een trauma zouden kunnen bezorgen. In geval van uithandengeving wordt het persoonlijkheidsdossier zelfs niet aan de strafrechter bezorgd. Er wordt hieraan toegevoegd dat het dikwijls gebeurt dat het resultaat van medische of psychiatrische deskundige onderzoeken aan de partijen niet wordt medegedeeld. » (Parl. St., Senaat, 1992-1993, nr. 633-2, pp. 91 en 92)
Il a encore été dit : Er is ook nog gezegd :
« En cas de dessaisissement, le dossier est transmis au tribunal « In geval van uithandengeving wordt het dossier aan de correctionele
rechtbank overgezonden, met uitzondering van het
correctionnel, à l'exception du dossier de personnalité, auquel même persoonlijkheidsdossier, waartoe zelfs de correctionele rechter geen
le juge correctionnel n'a pas accès. toegang heeft.
Si nécessaire, ce juge demandera une nouvelle enquête sociale. » Zo nodig zal deze rechter een nieuw maatschappelijk onderzoek vragen.
(ibid., p. 61) » (ibid., p. 61)
B.4. L'économie générale de la loi du 8 avril 1965 justifie que le B.4. De algemene economie van de wet van 8 april 1965 verantwoordt dat
dossier de personnalité du mineur, qui est avant tout établi pour que het persoonlijkheidsdossier van de minderjarige, dat in de eerste
le tribunal de la jeunesse prenne la mesure la plus adaptée au mineur plaats wordt opgesteld opdat de jeugdrechtbank de maatregel neemt die
concerné, ne soit pas communiqué à une partie qui défend des intérêts het meest aangepast is aan de betrokken minderjarige, niet zou worden
matériels ou des intérêts opposés à ceux du mineur. Ceci justifie le medegedeeld aan een partij die materiële belangen verdedigt of
belangen die strijdig zijn met die van de minderjarige. Zulks
fait que les parents du mineur puissent obtenir la communication de verantwoordt dat de ouders van de minderjarige de mededeling van
pièces du dossier devant le tribunal de la jeunesse lorsqu'ils sont stukken van het dossier kunnen verkrijgen voor de jeugdrechtbank,
wanneer zij betrokken worden bij de keuze van de maatregelen die de
associés au choix par le juge des mesures à prendre à l'égard du rechter ten aanzien van de minderjarige moet nemen, terwijl zij
mineur mais ne puissent en revanche invoquer ces pièces pour demander daarentegen die stukken niet kunnen aanvoeren om te vragen dat zij
à être exonérés de la responsabilité mise à leur charge par l'article zouden worden vrijgesteld van de aansprakelijkheid die hun krachtens
1384 du Code civil. artikel 1384 van het Burgerlijk Wetboek ten laste wordt gelegd.
Il serait contraire à l'économie générale de la loi et au principe du Het zou strijdig zijn met de algemene economie van de wet en met het
contradictoire de permettre la communication du dossier de beginsel van de tegenspraak dat de mededeling van het
personnalité aux civilement responsables alors que cette communication persoonlijkheidsdossier aan de burgerrechtelijk aansprakelijken wordt
ne peut être faite au mineur lui-même, à la partie civile et au toegestaan, terwijl die mededeling niet kan worden gedaan aan de
minderjarige zelf, aan de burgerlijke partij en aan de correctionele
tribunal correctionnel. rechtbank.
B.5. La mesure serait disproportionnée au but poursuivi si elle B.5. De maatregel zou onevenredig zijn met het nagestreefde doel mocht
interdisait à ceux dont l'article 1384 du Code civil présume la hij aan diegene van wie artikel 1384 van het Burgerlijk Wetboek tot
responsabilité jusqu'à preuve contraire, d'invoquer des éléments bewijs van het tegendeel aanneemt dat zij burgerlijk aansprakelijk
zijn, verbieden elementen betreffende de persoon van de minderjarige
relatifs à la personne du mineur ou concernant le milieu où il vit, of het milieu waarin hij leeft aan te voeren, terwijl dergelijke
alors même que de tels éléments seraient indispensables à la défense elementen onontbeerlijk zouden zijn voor de verdediging van de
des intérêts de ces parties. Telle n'est cependant pas la portée de la belangen van die partijen. Dat is evenwel niet de draagwijdte van de
disposition litigieuse. Elle empêche seulement d'exploiter, pour les in het geding zijnde bepaling. Zij belet alleen dat, ten behoeve van
besoins de la défense de ces parties, des pièces concernant de tels de verdediging van die partijen, gebruik wordt gemaakt van stukken die
éléments mais qui ont été recueillies à d'autres fins, dans le cadre op dergelijke elementen betrekking hebben maar met andere oogmerken
d'une procédure dérogatoire aux règles ordinaires de la procédure werden ingewonnen, in het kader van een van de gewone regels van de
pénale ou de la procédure civile et qui vise à la protection du strafrechtspleging of van de burgerlijke rechtspleging afwijkende
mineur. Elle n'interdit pas à ces parties de tirer argument de la procedure, die de bescherming van de minderjarige beoogt. Zij verbiedt
die partijen niet om, bij wege van de gemeenrechtelijke bewijsvoering,
personnalité du mineur ou de son milieu en utilisant les modes de argumenten te halen uit de persoonlijkheid van de minderjarige of zijn
preuve du droit commun. milieu.
B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.6. De vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 55, alinéa 3, de la loi du 8 avril 1965 relative à la Artikel 55, derde lid, van de wet van 8 april 1965 betreffende de
protection de la jeunesse ne viole pas l'article 10 de la Constitution jeugdbescherming schendt artikel 10 van de Grondwet niet, in zoverre
en ce qu'il refuse aux père et mère cités en qualité de civilement het de vader en de moeder die in de hoedanigheid van voor de
minderjarige burgerrechtelijk aansprakelijken worden gedagvaard het
responsables du mineur le droit de consulter et d'invoquer en termes recht ontzegt de verslagen van medisch-psychologische expertise en van
de défense les rapports d'expertise médico-psychologique et d'examen geestesonderzoek van de minderjarige te raadplegen en ter verdediging
mental du mineur en cas de renvoi de ce dernier devant le tribunal aan te voeren, wanneer deze laatste wordt verwezen naar de
correctionnel après décision de dessaisissement du tribunal de la correctionele rechtbank na beslissing van uithandengeving door de
jeunesse. jeugdrechtbank.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 20 février 2002. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 20 februari 2002.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux M. Melchior P.-Y. Dutilleux M. Melchior
^