Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 35/2002 du 13 février 2002 Numéro du rôle : 2148 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 7, § 1 er , de la loi du 6 février 1970 relative à la prescription des créances à charge ou au prof La Cour d'arbitrage, composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de président(...)"
Extrait de l'arrêt n° 35/2002 du 13 février 2002 Numéro du rôle : 2148 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 7, § 1 er , de la loi du 6 février 1970 relative à la prescription des créances à charge ou au prof La Cour d'arbitrage, composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de président(...) Uittreksel uit arrest nr. 35/2002 van 13 februari 2002 Rolnummer 2148 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 7, § 1, van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Sta Het Arbitragehof, samengesteld uit de rechters L. François en M. Bossuyt, waarnemend voorzitters(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 35/2002 du 13 février 2002 Uittreksel uit arrest nr. 35/2002 van 13 februari 2002
Numéro du rôle : 2148 Rolnummer 2148
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 7, § 1er, de In zake : de prejudiciële vraag over artikel 7, § 1, van de wet van 6
la loi du 6 février 1970 relative à la prescription des créances à februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste
charge ou au profit de l'Etat et des provinces, posée par la Cour of ten voordele van de Staat en de provinciën, gesteld door het Hof
d'appel de Mons. van Beroep te Bergen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de samengesteld uit de rechters L. François en M. Bossuyt, waarnemend
présidents, et des juges P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. voorzitters, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L.
Lavrysen et E. Derycke, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée Lavrysen en E. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux,
par le juge L. François, onder voorzitterschap van rechter L. François,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par arrêt du 20 mars 2001 en cause de la commune de Courcelles contre Bij arrest van 20 maart 2001 in zake de gemeente Courcelles tegen R.
R. Vlies, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour Vlies, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
d'arbitrage le 26 mars 2001, la Cour d'appel de Mons a posé la ingekomen op 26 maart 2001, heeft het Hof van Beroep te Bergen de
question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 7, § 1er, de la loi du 6 février 1970 relative à la « Schendt artikel 7, § 1, van de wet van 6 februari 1970 betreffende
prescription des créances à charge ou au profit de l'Etat et des de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de
provinces ne viole-t-il pas les articles 10 et 11 de la Constitution Staat en de provinciën de artikelen 10 en 11 van de gecoördineerde
Grondwet niet, doordat die bepaling erin voorziet dat 'inzake wedden,
coordonnée en ce que cette disposition précise que sont définitivement voorschotten daarop en vergoedingen of uitkeringen, die een toebehoren
acquises à ceux qui les ont reçues les sommes payées indûment par van de wedden vormen of ermede gelijkstaan, [...] de door de Staat ten
l'Etat en matière de traitements, d'avances sur ceux-ci ainsi que onrechte uitbetaalde sommen voorgoed vervallen [zijn] aan hen die ze
d'indemnités ou allocations qui sont accessoires ou similaires aux hebben ontvangen, als de terugbetaling daarvan niet gevraagd werd
traitements, lorsque le remboursement n'a pas été réclamé dans un binnen een termijn van vijf jaar te rekenen van de eerste januari van
délai de cinq ans à partir du 1er janvier de l'année du paiement ', het jaar van de betaling ', terwijl de voorgeschreven verjaring niet
tandis que la prescription édictée n'est pas applicable aux sommes de van toepassing is op bedragen van dezelfde aard die betaald worden
même nature payées par la commune ? » door de gemeente ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 7, § 1er, de la loi du 6 février 1970 relative à la B.1. Artikel 7, § 1, van de wet van 6 februari 1970 betreffende de
prescription des créances à charge ou au profit de l'Etat et des verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Staat
provinces forme désormais l'article 106, § 1er, des lois sur la en de provinciën vormt thans artikel 106, § 1, van de wetten op de
comptabilité de l'Etat, coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet Rijkscomptabiliteit, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 17
1991, qui dispose : juli 1991, dat bepaalt :
« Sont définitivement acquises à ceux qui les ont reçues les sommes payées indûment par l'Etat en matière de traitements, d'avances sur ceux-ci ainsi que d'indemnités ou d'allocations qui sont accessoires ou similaires aux traitements lorsque le remboursement n'en a pas été réclamé dans un délai de cinq ans à partir du premier janvier de l'année du paiement. Le délai fixé à l'alinéa 1er est porté à trente ans lorsque les sommes indues ont été obtenues par des manoeuvres frauduleuses ou par des déclarations fausses ou sciemment incomplètes. » En vertu de l'article 71, § 1er, de la loi spéciale de financement du « Inzake wedden, voorschotten daarop en vergoedingen of uitkeringen, die een toebehoren van de wedden vormen of ermede gelijkstaan, zijn de door de Staat ten onrechte uitbetaalde sommen voorgoed vervallen aan hen die ze hebben ontvangen, als de terugbetaling daarvan niet gevraagd werd binnen een termijn van vijf jaar te rekenen van de eerste januari van het jaar van de betaling. De in het eerste lid vastgestelde termijn wordt tot dertig jaar opgevoerd, wanneer de onverschuldigde sommen werden verkregen door bedrieglijke handelingen of door valse of welbewust onvolledige verklaringen. »
16 janvier 1989, cette disposition est applicable aux communautés et Krachtens artikel 71, § 1, van de bijzondere financieringswet van 16
aux régions. Par contre, aucun délai de prescription n'ayant été prévu januari 1989 is die bepaling van overeenkomstige toepassing op de
pour les communes, leurs créances sont prescrites après trente ans, en gemeenschappen en de gewesten. Aangezien voor de gemeenten daarentegen
in geen enkele verjaringstermijn is voorzien, verjaren hun
vertu de l'article 2262 du Code civil. schuldvorderingen na dertig jaar, krachtens artikel 2262 van het
B.2. Il s'ensuit que la réclamation de sommes perçues indûment par un Burgerlijk Wetboek. B.2. Daaruit volgt dat de terugvordering van bedragen die een
agent communal se prescrit par trente ans, alors que la réclamation de gemeenteambtenaar ten onrechte heeft ontvangen verjaart na dertig
sommes perçues indûment par un agent de l'Etat, d'une communauté, jaar, terwijl de terugvordering van bedragen die ten onrechte zijn
d'une région ou d'une province est prescrite après l'écoulement d'un ontvangen door een ambtenaar van de Staat, een gemeenschap, een gewest
délai de cinq ans. of een provincie, na een periode van vijf jaar verjaart.
B.3. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les B.3. In tegenstelling tot wat de Ministerraad stelt, bevinden de
agents de l'Etat ou d'une province et les agents communaux qui se ambtenaren van de Staat of een provincie en de gemeenteambtenaren van
voient réclamer des traitements indûment payés se trouvent dans des wie ten onrechte betaalde wedden teruggevorderd worden zich in
situations comparables. Si la comptabilité des communes n'est pas vergelijkbare situaties. Alhoewel de comptabiliteit van de gemeenten
soumise au contrôle de la Cour des comptes, cette différence n'affecte niet is onderworpen aan de controle van het Rekenhof, heeft dat
en rien la situation de leurs agents. verschil geen invloed op de situatie van hun ambtenaren.
B.4. La Cour ne doit pas examiner, dans la présente affaire, s'il est B.4. Het Hof dient in de huidige zaak niet te onderzoeken of het
justifié de soumettre les actions dirigées contre les communes à un verantwoord is de tegen de gemeenten gerichte vorderingen te
délai de prescription différent des actions dirigées contre d'autres onderwerpen aan een andere verjaringstermijn dan de vorderingen tegen
autorités publiques. Elle doit seulement se demander s'il est andere overheden. Het dient zich enkel af te vragen of het redelijk
raisonnablement justifié de soumettre à la prescription trentenaire verantwoord is de vorderingen van gemeenten tegen hun ambtenaren tot
les actions en répétition de traitements indûment payés que les terugbetaling van ten onrechte betaalde wedden aan de dertigjarige
communes intentent contre leurs agents tandis que les autres autorités verjaring te onderwerpen, terwijl de andere voormelde overheden tegen
précitées doivent agir contre leurs agents dans un délai de cinq ans. hun ambtenaren dienen op te treden binnen een termijn van vijf jaar.
B.5. Il est vrai que la prescription quinquennale qui s'applique aux B.5. De vijfjarige verjaring die van toepassing is op vorderingen door
actions exercées par l'Etat, les communautés, les régions et les de Staat, de gemeenschappen, de gewesten en de provincies tegen hun
provinces contre leurs agents est le pendant de la prescription des ambtenaren is weliswaar de tegenhanger van de verjaring van de tegen
actions dirigées contre ces mêmes autorités. Il reste cependant que diezelfde overheden gerichte vorderingen. De toepassing van dezelfde
l'application de la même prescription aux deux actions a fait l'objet verjaring op de twee vorderingen wordt voor beide vorderingen echter
de justifications propres à l'une et à l'autre. Si la prescription anders verantwoord. Hoewel de verjaring geldig voor de overheden door
dont bénéficient les autorités a été justifiée par des raisons tenant redenen van gezond beheer van de openbare financiën werd verantwoord,
à la saine gestion des finances publiques, il ressort des travaux
préparatoires de la loi du 5 mars 1952, qui a introduit la disposition blijkt uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 5 maart 1952,
en cause dans la loi du 15 mai 1846 sur la comptabilité de l'Etat, que waarbij de in het geding zijnde bepaling in de wet van 15 mei 1846 op
la prescription dont bénéficient leurs agents a été justifiée de Rijkscomptabiliteit werd ingevoerd, dat de verjaring geldig voor
également par le souci de limiter à l'égard de ces agents les hun ambtenaren eveneens werd verantwoord door de bekommernis om de
conséquences dommageables de la répétition de sommes payées indûment, schadelijke gevolgen van de terugvordering van de ten onrechte
mais touchées généralement de bonne foi par les intéressés (Doc. betaalde maar gewoonlijk te goeder trouw door de belanghebbenden
parl., Chambre, 1950-1951, n° 435, pp. 1 et 2). ontvangen sommen te beperken (Parl. St., Kamer, 1950-1951, nr. 435, pp. 1 en 2).
B.6. Sans doute, dans les deux cas, le délai de prescription des B.6. Ongetwijfeld is in beide gevallen de voor de schuldvorderingen
créances de l'autorité publique est-il le même que celui qui van de overheid geldende verjaringstermijn dezelfde is als de op haar
s'applique à ses dettes : l'agent d'une commune peut agir pendant trente ans contre celle-ci de même que la commune peut agir pendant trente ans contre lui. Cette similitude dans les délais ne permet cependant pas de justifier la différence de traitement en cause : en permettant de réclamer pendant trente ans à un agent communal des traitements qui lui ont été payés généralement par erreur, alors qu'un agent de l'Etat, d'une communauté, d'une région ou d'une province échappe à toute réclamation après cinq ans, le législateur a pris, à l'égard du premier, une mesure qui n'est pas raisonnablement justifiée. B.7. La question appelle une réponse positive. Par ces motifs, schulden van toepassing zijnde verjaringstermijn : de ambtenaar van een gemeente kan gedurende dertig jaar optreden tegen de gemeente zoals de gemeente gedurende dertig jaar tegen hem kan optreden. Die gelijklopende termijnen kunnen echter niet het in het geding zijnde verschil in behandeling verantwoorden : de wetgever heeft door het mogelijk te maken dat van een gemeenteambtenaar wedden die hem meestal bij vergissing werden uitbetaald gedurende dertig jaar kunnen worden teruggevorderd, terwijl een ambtenaar van de Staat, van een gemeenschap, van een gewest of van een provincie na vijf jaar aan elke vordering ontsnapt, ten aanzien van de eerstgenoemde een maatregel genomen die niet redelijk is verantwoord. B.7. De vraag dient bevestigend te worden beantwoord. Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 7, § 1er, de la loi du 6 février 1970 relative à la Artikel 7, § 1, van de wet van 6 februari 1970 betreffende de
prescription des créances à charge ou au profit de l'Etat et des verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Staat
provinces, qui forme l'article 106, § 1er, des lois sur la en de provinciën, dat artikel 106, § 1, van de wetten op de
comptabilité de l'Etat, coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet Rijkscomptabiliteit, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 17
1991, viole les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il n'est juli 1991, vormt, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet
doordat het niet van toepassing is op de verjaring van
pas applicable à la prescription des créances en répétition de schuldvorderingen tot terugbetaling van wedden die door de gemeenten
traitements indûment payés par les communes. ten onrechte werden betaald.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 février 2002. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 februari 2002.
Le greffier, Le président f.f., De griffier, De wnd. voorzitter,
P.-Y. Dutilleux L. François P.-Y. Dutilleux L. François
^