Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 130/2001 du 23 octobre 2001 Numéro du rôle : 1976 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 10, 1°, de la loi du 12 décembre 1997(...)"
Extrait de l'arrêt n° 130/2001 du 23 octobre 2001 Numéro du rôle : 1976 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 10, 1°, de la loi du 12 décembre 1997(...) Uittreksel uit arrest nr. 130/2001 van 23 oktober 2001 Rolnummer 1976 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 10, 1°, van de wet van 12 december 1997 « tot bekrachtiging van de koninklijke besluiten genomen met toepassing van de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, de rechters L. Françoi(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 130/2001 du 23 octobre 2001 Uittreksel uit arrest nr. 130/2001 van 23 oktober 2001
Numéro du rôle : 1976 Rolnummer 1976
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 10, 1°, In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 10, 1°, van de
de la loi du 12 décembre 1997 « portant confirmation des arrêtés wet van 12 december 1997 « tot bekrachtiging van de koninklijke
royaux pris en application de la loi du 26 juillet 1996 visant à besluiten genomen met toepassing van de wet van 26 juli 1996
réaliser les conditions budgétaires de la participation de la Belgique strekkende tot realisatie van de budgettaire voorwaarden tot deelname
à l'Union économique et monétaire européenne, et de la loi du 26 van België aan de Europese Economische en Monetaire Unie, en van de
juillet 1996 portant modernisation de la sécurité sociale et assurant wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot
la viabilité des régimes légaux des pensions », en tant qu'il confirme vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels »,
l'arrêté royal du 24 juillet 1997 « instaurant le régime volontaire de in zoverre het het koninklijk besluit van 24 juli 1997 « tot
travail de la semaine de quatre jours et le régime du départ anticipé instelling van de vrijwillige arbeidsregeling van de vierdagenweek en
à mi-temps pour certains militaires et modifiant le statut des de regeling van de halftijdse vervroegde uitstap voor sommige
militaires en vue d'instaurer le retrait temporaire d'emploi par militairen en tot wijziging van het statuut van de militairen met het
oog op de instelling van de tijdelijke ambtsontheffing wegens
interruption de carrière, en application de l'article 3, § 1er, 1°, de loopbaanonderbreking, met toepassing van artikel 3, § 1, 1°, van de
la loi du 26 juillet 1996 visant à réaliser les conditions budgétaires wet van 26 juli 1996 strekkende tot realisatie van de budgettaire
de la participation de la Belgique à l'Union économique et monétaire voorwaarden tot deelname van België aan de Europese Economische en
européenne », posées par le Conseil d'Etat. Monetaire Unie » bekrachtigt, gesteld door de Raad van State.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, des juges L. François, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, de rechters L.
M. Bossuyt, J.-P. Snappe et J.-P. Moerman, et, conformément à François, M. Bossuyt, J.-P. Snappe en J.-P. Moerman, en,
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989
d'arbitrage, du président émérite H. Boel, assistée du greffier P.-Y. op het Arbitragehof, emeritus voorzitter H. Boel, bijgestaan door de
Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M.
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : Melchior, wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles I. Onderwerp van de prejudiciële vragen
Par arrêt n° 87.282 du 16 mai 2000 en cause de C. Derese et P. Louis Bij arrest nr. 87.282 van 16 mei 2000 in zake D. Derese en P. Louis
contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het
Cour d'arbitrage le 30 mai 2000, le Conseil d'Etat a posé les Arbitragehof is ingekomen op 30 mei 2000, heeft de Raad van State de
questions préjudicielles suivantes : volgende prejudiciële vragen gesteld :
1. « L'article 10, 1°, de la loi du 12 décembre 1997 portant « 1. Schendt artikel 10, 1°, van de wet van 12 december 1997 tot
confirmation des arrêtés royaux pris en application de la loi du 26 bekrachtiging van de koninklijke besluiten genomen met toepassing van
juillet 1996 visant à réaliser les conditions budgétaires de la de wet van 26 juli 1996 strekkende tot realisatie van de budgettaire
participation de la Belgique à l'Union économique et monétaire voorwaarden tot deelname van België aan de Europese Economische en
européenne et de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la Monetaire Unie, en van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van
sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux de de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de
pensions, méconnaît-il les articles 10 et 11 de la Constitution, en wettelijke pensioenstelsels de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in
tant que cette disposition législative confirme avec effet rétroactif zoverre die wetsbepaling de bekrachtiging inhoudt, met terugwerkende
- à savoir à la date de son entrée en vigueur - l'arrêté royal du 24 kracht - namelijk op dag van de inwerkingtreding ervan - van het
juillet 1997 instaurant le régime volontaire de travail de la semaine koninklijk besluit van 24 juli 1997 tot instelling van de vrijwillige
de quatre jours et le régime du départ anticipé à mi-temps pour arbeidsregeling van de vierdagenweek en de regeling van de halftijdse
certains militaires et modifiant le statut des militaires en vue vervroegde uitstap voor sommige militairen en tot wijziging van het
d'instaurer le retrait temporaire d'emploi par interruption de statuut van de militairen met het oog op de instelling van de
tijdelijke ambtsontheffing wegens loopbaanonderbreking, met toepassing
carrière, en application de l'article 3, § 1er, 1°, de la loi du 26 van artikel 3, § 1, 1°, van de wet van 26 juli 1996 strekkende tot
juillet 1996 visant à réaliser les conditions budgétaires de la realisatie van de budgettaire voorwaarden tot deelname van België aan
participation de la Belgique à l'Union économique et monétaire de Europese Economische en Monetaire Unie, welk koninklijk besluit
européenne, lequel arrêté royal a en outre fait l'objet d'une overigens het voorwerp is geweest van een geschil voor de Raad van
contestation devant le Conseil d'Etat ? » State ?
2. « Dans la mesure où il n'a pas été annulé par l'arrêt n° 52/99 du
26 mai 1999 de la Cour d'arbitrage, l'article 10, 1°, de la loi du 12 2. Schendt artikel 10, 1°, van de wet van 12 december 1997 tot
décembre 1997 portant confirmation des arrêtés royaux pris en bekrachtiging van de koninklijke besluiten genomen met toepassing van
application de la loi du 26 juillet 1996 visant à réaliser les de wet van 26 juli 1996 strekkende tot realisatie van de budgettaire
conditions budgétaires de la participation de la Belgique à l'Union voorwaarden tot deelname van België aan de Europese Economische en
économique et monétaire européenne, et de la loi du 26 juillet 1996 Monetaire Unie, en van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van
portant modernisation de la sécurité sociale et assurant la viabilité de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de
des régimes légaux des pensions méconnaît-il les articles 10 et 11 de wettelijke pensioenstelsels de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
la Constitution lus en combinaison avec son article 182, en tant qu'il gelezen in samenhang met artikel 182 ervan, voorzover dat artikel 10
niet vernietigd is bij arrest nr. 52/99 van 26 mei 1999 van het
Arbitragehof, in zoverre het de bekrachtiging inhoudt van het
confirme l'arrêté royal du 24 juillet 1997 instaurant le régime koninklijk besluit van 24 juli 1997 tot instelling van de vrijwillige
volontaire de travail de la semaine de quatre jours et le régime du arbeidsregeling van de vierdagenweek en de regeling van de halftijdse
départ anticipé à mi-temps pour certains militaires et modifiant le vervroegde uitstap voor sommige militairen en tot wijziging van het
statut des militaires en vue d'instaurer le retrait temporaire statuut van de militairen met het oog op de instelling van de
d'emploi par interruption de carrière, en application de l'art. 3, § 1er, tijdelijke ambtsontheffing wegens loopbaanonderbreking, met toepassing
1°, de la loi du 26 juillet 1996 visant à réaliser les conditions van artikel 3, § 1, 1°, van de wet van 26 juli 1996 strekkende tot
budgétaires de la participation de la Belgique à l'Union économique et realisatie van de budgettaire voorwaarden tot deelname van België aan
monétaire européenne, dès lors que le Roi ne trouvait pas dans la loi de Europese Economische en Monetaire Unie, op de grond dat in de wet
du 12 décembre 1997 la compétence de régler une matière van 12 december 1997 voor de Koning niet de bevoegdheid vervat ligt om
constitutionnellement réservée au législateur ? » een bij de Grondwet aan de wetgever voorbehouden aangelegenheid te regelen ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
Les dispositions en cause De in het geding zijnde bepalingen
B.1. Le Conseil d'Etat interroge la Cour sur la compatibilité avec les B.1. De Raad van State stelt het Hof een vraag over de bestaanbaarheid
articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 10, 1°, de la loi du met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van artikel 10, 1°, van de
12 décembre 1997 « portant confirmation des arrêtés royaux pris en wet van 12 december 1997 « tot bekrachtiging van de koninklijke
application de la loi du 26 juillet 1996 visant à réaliser les besluiten genomen met toepassing van de wet van 26 juli 1996
strekkende tot realisatie van de budgettaire voorwaarden tot deelname
conditions budgétaires de la participation de la Belgique à l'Union van België aan de Europese Economische en Monetaire Unie, en van de
économique et monétaire européenne, et de la loi du 26 juillet 1996 wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot
portant modernisation de la sécurité sociale et assurant la viabilité vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels ».
des régimes légaux des pensions ».
B.2. L'article 10, 1°, confirme, avec effet à la date de son entrée en B.2. Artikel 10, 1°, bekrachtigt, met uitwerking op de datum van zijn
vigueur, l'arrêté royal du 24 juillet 1997 « instaurant le régime inwerkingtreding, het koninklijk besluit van 24 juli 1997 « tot
volontaire de travail de la semaine de quatre jours et le régime du instelling van de vrijwillige arbeidsregeling van de vierdagenweek en
départ anticipé à mi-temps pour certains militaires et modifiant le de regeling van de halftijdse vervroegde uitstap voor sommige
statut des militaires en vue d'instaurer le retrait temporaire militairen en tot wijziging van het statuut van de militairen met het
d'emploi par interruption de carrière, en application de l'article 3, oog op de instelling van de tijdelijke ambtsontheffing wegens
loopbaanonderbreking, met toepassing van artikel 3, § 1, 1°, van de
§ 1er, 1°, de la loi du 26 juillet 1996 visant à réaliser les wet van 26 juli 1996 strekkende tot realisatie van de budgettaire
conditions budgétaires de la participation de la Belgique à l'Union voorwaarden tot deelname van België aan de Europese Economische en
économique et monétaire européenne » (arrêté « III », selon la Monetaire Unie » (besluit « III » volgens de nummering van de
numérotation retenue par le juge a quo). Cet arrêté fait l'objet d'un verwijzende rechter). Tegen dat besluit is voor de Raad van State
recours en annulation devant le Conseil d'Etat, dans le cadre duquel beroep tot vernietiging ingesteld, in het kader waarvan de
ont été posées les questions préjudicielles. prejudiciële vragen zijn gesteld.
B.3.1. Trois lois datées du 25 mai 2000 ont été publiées dans le B.3.1. In het Belgisch Staatsblad van 29 juni 2000 zijn drie wetten,
Moniteur belge du 29 juin 2000. La seconde loi « instaur[e] le régime gedateerd 25 mei 2000, bekendgemaakt. De tweede wet stelt « de
volontaire de travail de la semaine de quatre jours et le régime du vrijwillige arbeidsregeling van de vierdagenweek [in] en de regeling
départ anticipé à mi-temps pour certains militaires et modifi[e] le van de halftijdse vervroegde uitstap voor sommige militairen en [...]
statut des militaires en vue d'instaurer le retrait temporaire wijzig [...] het statuut van de militairen met het oog op de
instelling van de tijdelijke ambtsontheffing wegens
d'emploi par interruption de carrière ». loopbaanonderbreking ».
B.3.2. Comme l'indique déjà son intitulé, cette loi règle la même B.3.2. Zoals het opschrift ervan reeds aangeeft, regelt die wet
matière que celle réglée par l'arrêté « III » du 24 juillet 1997, visé dezelfde aangelegenheid als het eerder vermelde besluit « III » van 24
ci-dessus. Bien plus, elle en reproduit le contenu, ce qu'indiquent et justifient comme suit les travaux préparatoires : « Vu l'urgence du dossier relatif à la restructuration des forces armées, à cause des objectifs à atteindre, le Gouvernement a fait usage des ` pouvoirs spéciaux Euro ' pour réaliser les buts précisés ci-dessus en légiférant par la voie de trois AR datés du 24 juillet 1997 (confirmés plus tard par le Législateur par la loi du 12 décembre 1997) au lieu de textes de loi. Suite à des recours, principalement dirigés contre l'interdiction juli 1997. Zij neemt bovendien de inhoud ervan over, wat in de parlementaire voorbereiding als volgt wordt aangegeven en verantwoord : « Aangezien het dossier van de herstructurering van de strijdkrachten spoedig zijn beslag moet krijgen als gevolg van de te bereiken doelstellingen, heeft de regering gebruik gemaakt van de ` bijzondere machten Euro ' om de hierboven uiteengezette doelen te verwezenlijken. Daarbij is ze wetgevend opgetreden via drie koninklijke besluiten die gedateerd zijn van 24 juli 1997 (en die naderhand door de wetgever werden bevestigd door de wet van 12 december 1997) in plaats van via wetten. Als gevolg van beroepen die in hoofdzaak werden ingesteld tegen het
(provisoire) faite aux médecins de pouvoir bénéficier du retrait (voorlopig) verbod voor artsen om gebruik te kunnen maken van de
temporaire d'emploi par interruption de carrière et contre la tijdelijke ambtsontheffing wegens loopbaanonderbreking en tegen de
possibilité d'imposer une mise en disponibilité obligatoire à certains mogelijkheid om aan bepaalde officieren een verplichte
officiers (dans l'hypothèse où la mise en disponibilité n'aurait pas indisponibiliteitsstelling op te leggen (ingeval aan de
eu de succès), la Cour d'Arbitrage a prononcé deux arrêts (26 mai 1997 indisponibiliteitsstelling geen gunstig gevolg zou zijn gegeven) heeft
et 17 juin 1999) qui confirment l'interprétation restrictive en het Arbitragehof twee arresten (van 26 mei 1997 en 17 juni 1999)
annulant les dispositions attaquées. Ces arrêts ont pour effet uitgesproken die de beperkende uitlegging bevestigen en de bestreden
secondaire de fragiliser dangereusement l'ensemble des mesures prises bepalingen vernietigen. Het neveneffect van die arresten is dat ze de
(par exemple en cas de recours individuel devant le Conseil d'Etat genomen maatregelen uithollen (bijvoorbeeld in geval van individueel
attaquant un refus individuel d'octroi de l'application d'une des beroep bij de Raad van State tegen een individuele weigering om
mesures prévues dans les textes fragilisés) et enlèvent toute sécurité toepassing te verlenen aan één van de maatregelen waarin de verzwakte
juridique en matière de protection sociale des bénéficiaires de teksten voorzien) en dat ze een einde maken aan de rechtszekerheid op
certaines de ces mesures de dégagement. het stuk van de sociale bescherming van de begunstigden van bepaalde
van die afvloeiingsmaatregelen.
Pour rétablir la sécurité juridique menacée de ces trois arrêtés De drie ter bespreking voorliggende wetsontwerpen hebben tot doel de
royaux (disponibilité, retrait temporaire d'emploi par interruption de rechtszekerheid te herstellen die in het gedrang was gekomen wegens
die drie koninklijke besluiten (disponibiliteit, tijdelijke
carrière et travail à temps partiel, enveloppe en personnel), les ambtsontheffing wegens loopbaanonderbreking en deeltijdwerk,
trois projets de loi ont été élaborés qui reprennent littéralement personeelsenveloppe). Met het oog daarop worden alle bepalingen van de
toutes les dispositions des arrêtés royaux incriminés et leur donnent afgewezen koninklijke besluiten letterlijk overgenomen en kregen zij
l'effet rétroactif voulu (20 août 1997, pour les mesures de bovendien de gewenste terugwerkende kracht mee (20 augustus 1997 voor
dégagement, 25 août 1997 pour l'enveloppe en personnel). Il s'agit de afvloeiingsmaatregelen en 25 augustus 1997 voor de
donc de projets de loi confirmatifs (qui ` reconfirment ' en fait de personeelsenveloppe). De drie wetsontwerpen hebben dus een
manière plus orthodoxe - parce qu'en dehors de la sphère des pouvoirs bevestigende strekking. Met andere woorden : in feite vormen zij een `
spéciaux restreints et, par conséquent dans l'orthodoxie de la
Constitution - la confirmation du législateur dans sa loi du 12 herbevestiging ' van de door de wetgever via de wet van 12 december
1997 aangenomen oplossing, al is die ` herbevestiging ' wel wat
décembre 1997) qui présentent la seule solution possible pour apporter orthodoxer, want zij geschiedt buiten de beperkte bijzondere machten
une solution au problème juridique tel qu'il se présente. » (Doc. om en is dus meer in overeenstemming met de Grondwet. Aldus bieden de
wetsontwerpen als enige een passend antwoord op het terzake gerezen
parl., Chambre, 1999-2000, n° 375/3, p. 5) juridische knelpunt. » (Parl. St., Kamer, 1999-2000, nr. 375/3, p. 5)
B.4. Les articles 41 et 43 de la loi du 25 mai 2000 « instaurant le B.4. De artikelen 41 en 43 van de wet van 25 mei 2000 « tot instelling
régime volontaire de travail de la semaine de quatre jours et le van de vrijwillige arbeidsregeling van de vierdagenweek en de regeling
régime du départ anticipé à mi-temps pour certains militaires et van de halftijdse vervroegde uitstap voor sommige militairen en tot
modifiant le statut des militaires en vue d'instaurer le retrait wijziging van het statuut van de militairen met het oog op de
instelling van de tijdelijke ambtsontheffing wegens
temporaire d'emploi par interruption de carrière » font rétroagir loopbaanonderbreking » voorzien in de opheffing van het besluit « III
l'abrogation de l'arrêté « III » du 24 juillet 1997 au 20 août 1997, » van 24 juli 1997 met terugwerkende kracht tot 20 augustus 1997,
date de son entrée en vigueur (Moniteur belge, 1er juillet 2000). namelijk de datum van inwerkingtreding van dat besluit (Belgisch
B.5. Du fait de cette abrogation rétroactive, le recours en annulation Staatsblad, 1 juli 2000). B.5. Door die opheffing met terugwerkende kracht is het beroep tot
introduit, devant le juge a quo, à l'encontre de cet arrêté, n'a plus vernietiging dat voor de verwijzende rechter tegen dat besluit is
d'objet; par voie de conséquence, apparaît désormais également sans ingesteld, zonder voorwerp geworden; hieruit volgt dat artikel 10, 1°,
objet l'article 10, 1°, de la loi du 12 décembre 1997, qui confirme van de wet van 12 december 1997, waarbij dat besluit wordt
cet arrêté. bekrachtigd, voortaan eveneens zonder voorwerp is.
B.6. Il est noté toutefois que la loi précitée du 25 mai 2000 fait B.6. Er wordt echter opgemerkt dat de voormelde wet van 25 mei 2000
l'objet des recours en annulation inscrits au rôle de la Cour sous les het voorwerp uitmaakt van de beroepen tot vernietiging ingeschreven
numéros 2094 à 2096 et 2104 à 2106. onder de nummers 2094 tot 2096 en 2104 tot 2106 van de rol van het
B.7. Il résulte de ce qui est exposé en B.4 et B.5 que les questions Hof. B.7. Uit hetgeen in B.4 en B.5 is uiteengezet, volgt dat de
préjudicielles sont actuellement sans objet. prejudiciële vragen momenteel zonder voorwerp zijn.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour décide : beslist het Hof :
- qu'il sera statué sur l'affaire n° 1976 si les recours dans les - dat omtrent de zaak nr. 1976 uitspraak zal worden gedaan indien de
affaires nos 2094, 2095 et 2096 sont accueillis; beroepen in de zaken nrs. 2094, 2095 en 2096 worden ingewilligd;
- que s'ils sont rejetés, l'affaire n° 1976 sera rayée du rôle. - dat in geval van verwerping de zaak nr. 1976 van de rol zal worden
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, geschrapt. Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 23 octobre 2001. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 23 oktober 2001.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^