Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 128/2001 du 18 octobre 2001 Numéro du rôle : 1956 En cause : les questions préjudicielles concernant, d'une part, l'article 47, §§ 2 et 3, du décret de la Région flamande du 2 juillet 1981 relatif à la préventi La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, des juges L. François, P. M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 128/2001 du 18 octobre 2001 Numéro du rôle : 1956 En cause : les questions préjudicielles concernant, d'une part, l'article 47, §§ 2 et 3, du décret de la Région flamande du 2 juillet 1981 relatif à la préventi La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, des juges L. François, P. M(...) Uittreksel uit arrest nr. 128/2001 van 18 oktober 2001 Rolnummer 1956 In zake : de prejudiciële vragen over, enerzijds, artikel 47, §§ 2 en 3, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het b Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, de rechters L. Françoi(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 128/2001 du 18 octobre 2001 Uittreksel uit arrest nr. 128/2001 van 18 oktober 2001
Numéro du rôle : 1956 Rolnummer 1956
En cause : les questions préjudicielles concernant, d'une part, In zake : de prejudiciële vragen over, enerzijds, artikel 47, §§ 2 en
l'article 47, §§ 2 et 3, du décret de la Région flamande du 2 juillet 3, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 2 juli 1981 betreffende
1981 relatif à la prévention et à la gestion des déchets et, d'autre de voorkoming en het beheer van afvalstoffen en, anderzijds, de
part, les articles 2 et 3 de la loi du 29 juillet 1991 relative à la artikelen 2 en 3 van de wet van 29 juli 1991 betreffende de
motivation formelle des actes administratifs, posées par le Tribunal uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen, gesteld door de
de première instance de Malines. Rechtbank van eerste aanleg te Mechelen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, des juges L. François, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, de rechters L.
P. Martens, R. Henneuse et M. Bossuyt, et, conformément à l'article François, P. Martens, R. Henneuse en M. Bossuyt, en, overeenkomstig
60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
président émérite H. Boel, assistée du greffier L. Potoms, présidée Arbitragehof, emeritus voorzitter H. Boel, bijgestaan door de griffier
par le président émérite H. Boel, L. Potoms, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter H. Boel,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles I. Onderwerp van de prejudiciële vragen
Par jugement du 13 avril 2000 en cause de la commune de Fourons contre Bij vonnis van 13 april 2000 in zake de gemeente Voeren tegen het
la Région flamande, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof
Cour d'arbitrage le 21 avril 2000, le Tribunal de première instance de is ingekomen op 21 april 2000, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te
Malines a posé les questions préjudicielles suivantes : Mechelen de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. L'article 47, §§ 2 et 3, du décret du 2 juillet 1981 relatif à la « 1. Schendt artikel 47, §§ 2 en 3, van het decreet van 2 juli 1981
prévention et à la gestion des déchets viole-t-il les règles qui sont betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen de regels die
établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci pour déterminer door of krachtens de Grondwet zijn vastgesteld voor het bepalen van de
les compétences respectives de l'Etat, des communautés et des régions, onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de gemeenschappen en de
et en l'occurrence l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi gewesten en met name artikel 6, § 1, VI, derde lid, van de bijzondere
spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, l'article 9, § wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, artikel 9, §
1er, alinéa 3, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au 1, derde lid, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de
financement des communautés et des régions et l'article 2 de la loi du financiering van de gemeenschappen en de gewesten en artikel 2 van de
23 janvier 1989 ? wet van 23 januari 1989 ?
2. En édictant la loi du 29 juillet 1991 relative à la motivation 2. Heeft de nationale wetgever door het uitvaardigen van de wet van 29
formelle des actes administratifs, et plus précisément les articles 2 juli 1991 betreffende uitdrukkelijke motivering van de
et 3 de cette loi, le législateur national a-t-il violé les règles qui bestuurshandelingen en meer bepaald van de artikelen 2 en 3 van deze
sont établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci pour wet, de regels geschonden die door of krachtens de Grondwet zijn
déterminer les compétences respectives de l'Etat, des communautés et vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheid van de
des régions, en tant que ces articles 2 et 3 sont applicables aux Staat, de gemeenschappen en de gewesten, in zoverre dit artikel 2 en 3
actes administratifs des régions ? » van toepassing is op bestuurshandelingen van de Gewesten ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
Quant à la première question préjudicielle Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag
B.1. La première question préjudicielle porte sur la conformité de B.1. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op de
l'article 47, §§ 2 et 3, du décret de la Région flamande du 2 juillet overeenstemming van artikel 47, §§ 2 en 3, van het decreet van het
1981 relatif à la prévention et à la gestion des déchets aux règles Vlaamse Gewest van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer
qui sont établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci pour van afvalstoffen met de regels die door of krachtens de Grondwet zijn
déterminer les compétences respectives de l'Etat, des communautés et vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheid van de
des régions, en particulier l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la Staat, de gemeenschappen en de gewesten, inzonderheid artikel 6, § 1,
loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, l'article VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot
hervorming der instellingen, artikel 9, § 1, derde lid, van de
9, § 1er, alinéa 3, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de
financement des communautés et des régions et l'article 2 de la loi du gemeenschappen en de gewesten en artikel 2 van de wet van 23 januari
23 janvier 1989 relative à la compétence fiscale visée à l'article 110, §§ 1er et 2, de la Constitution. 1989 betreffende de in artikel 110, §§ 1 en 2, van de Grondwet bedoelde belastingsbevoegdheid.
B.2. L'affaire en cause devant le juge a quo concerne une contestation B.2. De zaak die voor de verwijzende rechter in het geding is, betreft
portant sur la redevance d'environnement en ce qui concerne les een betwisting over de milieuheffing met betrekking tot afvalstoffen
déchets pour le troisième trimestre de 1990. A l'époque, l'article 47, voor het derde kwartaal van 1990. In die periode bepaalde artikel 47,
§§ 2 et 3, du décret sur les déchets du 2 juillet 1981, tel qu'il §§ 2 en 3, van het afvalstoffendecreet van 2 juli 1981, zoals het van
était d'application dans la version résultant de l'article 2 du décret toepassing was in de versie die voortvloeit uit artikel 2 van het
du 20 décembre 1989 et donc avant sa modification, à partir du 1er decreet van 20 december 1989 en dus vóór de wijziging ervan, met
janvier 1991, par l'article 67 du décret du 21 décembre 1990, ingang van 1 januari 1991, door artikel 67 van het decreet van 21
disposait : december 1990 :
« § 2. Le montant de la redevance visée au § 1er est fixé à : « § 2. Het bedrag van de milieuheffing bedoeld in § 1 wordt
1° a) 3 000 francs par tonne pour la destruction, la neutralisation et vastgesteld op : 1° a) 3 000 frank per ton, voor de vernietiging, neutralisering en de
l'élimination de déchets toxiques, visées à l'article 2 de l'arrêté wegwerking van giftige afvalstoffen bedoeld in artikel 2 van het
royal du 9 février 1976 portant règlement général sur les déchets koninklijk besluit van 9 februari 1976 houdende algemeen reglement op
toxiques, dans une installation qui n'est pas prévue par les points b) de giftige afval in een installatie die niet vermeld wordt onder de
et c) ci-dessous; punten b) en c) hierna;
b) 500 francs par tonne pour la destruction par incinération de b) 500 frank per ton, voor de vernietiging door verbranding van
déchets toxiques visés à l'article 2 de l'arrêté royal précité, dans giftige afvalstoffen bedoeld in artikel 2 van bovenvermeld koninklijk
une installation autorisée conformément à l'article 4 du même arrêté; besluit in een installatie vergund overeenkomstig artikel 4 van hetzelfde besluit :
c) 400 francs par tonne : c) 400 frank per ton :
- pour la destruction autrement que par incinération; - voor de vernietiging anders dan door verbranding;
- pour la neutralisation; - voor de neutralisering;
- pour l'élimination, à l'exception du recyclage, de la récupération - voor de wegwerking met uitzondering van het recycleren, de
terugwinning en het regenereren, van giftige afvalstoffen bedoeld in
et de la régénération, de déchets toxiques visés à l'article 2 de artikel 2 van voormeld koninklijk besluit in een installatie vergund
l'arrêté royal précité, dans une installation autorisée conformément à l'article 4 du même arrêté; overeenkomstig artikel 4 van hetzelfde besluit;
2° a) 2 000 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une 2° a) 2 000 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
décharge non prévue par les points b) jusqu'à k) inclus cités stortplaats die niet vermeld wordt onder de punten b) tot en met k)
[ci-dessous]; hierna;
b) 1) 900 francs par tonne pour le déversement sur une décharge b) 1) 900 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
autorisée pour des déchets industriels; stortplaats vergund voor industriële afvalstoffen;
2) 100 francs par tonne pour le déversement sur la décharge précitée 2) 100 frank per ton, voor het storten op voormelde stortplaats van
de déchets provenant de la destruction d'épaves de voitures et de ferrailles; shredderafval, afkomstig van de verwerking van autowrakken en schroot;
3) 20 francs par tonne pour le déversement sur la décharge précitée de 3) 20 frank per ton, voor het storten op voormelde stortplaats, van
déchets provenant d'opérations d'assainissement du sol et de afvalstoffen van bodemsaneringsoperaties en van de verwijdering van
l'élimination de revêtements et d'éléments de charpente d'immeubles asbestbevattende bekleding en structuurelementen van gebouwen;
contenant de l'amiante;
c) 1) 350 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une c) 1) 350 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
décharge autorisée pour des ordures ménagères; stortplaats vergund voor huishoudelijke afvalstoffen;
2) 50 francs par tonne pour le déversement sur la décharge précitée de 2) 50 frank per ton, voor het storten op voormelde stortplaats van de
résidus de recyclage provenant d'entreprises utilisant des déchets de recyclageresidu's van de bedrijven die hoofdzakelijk papier- en
papier et de carton comme matière première pour la production de kartonafval gebruiken als grondstof voor de aanmaak van nieuw papier
papier et de carton neufs; en karton;
d) 350 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une d) 350 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
décharge monovalente autorisée pour des cendres volantes provenant de monostortplaats vergund voor vliegasse van de thermische centrales;
centrales thermiques;
e) 350 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une e) 350 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
décharge monovalente autorisée pour des ordures ménagères broyées; monostortplaats vergund voor verkleinde huishoudelijke afvalstoffen;
f) 1) 350 francs par tonne pour le déversement de déchets contenant f) 1) 350 frank per ton, voor het storten van vrije asbestvezels
des fibres d'amiante libres y compris des boues, sur une décharge bevattende afvalstoffen inclusief slibs, op een monostortplaats
monovalente autorisée pour des déchets contenant de l'amiante; vergund voor asbesthoudende afvalstoffen;
2) 100 francs par tonne pour le déversement de déchets contenant des 2) 100 frank per ton, voor het storten van gebonden asbestvezels
fibres d'amiante fixées, sur une décharge monovalente autorisée pour bevattende afvalstoffen, op een monostortplaats vergund voor
des déchets contenant de l'amiante; asbesthoudende afvalstoffen;
g) 200 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une g) 200 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
décharge autorisée pour des déchets inertes; stortplaats vergund voor inerte afvalstoffen;
h) 80 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une décharge h) 80 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
monovalente autorisée pour des oxydes de fer provenant de la monostortplaats vergund voor ijzeroxyde afvalstoffen van de
production de zinc, connus sous le nom de jarosite et goethite; zinkproduktie bekend onder de naam jarosiet en goethiet;
i) 30 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une décharge i) 30 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
monovalente autorisée pour des déchets contenant du plâtre et du chlorure de calcium; monostortplaats vergund voor gips en calciumchloride afvalstoffen;
j) 30 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une décharge j) 30 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
monovalente autorisée pour des déchets miniers; monostortplaats vergund voor mijnbouwafval;
k) 10 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une décharge k) 10 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een
monovalente autorisée pour de la terre draguée; monostortplaats vergund voor baggerspecie;
3° a) 1 000 francs par tonne pour l'incinération de déchets dans un 3° a) 1 000 frank per ton, voor het verbranden van afvalstoffen in een
four non prévu par les points b) jusqu'à d) inclus cités ci-dessous; oven die niet vermeld wordt onder de punten b) tot en met d) hierna;
b) 300 francs par tonne pour l'incinération de déchets dans un four b) 300 frank per ton, voor het verbranden van afvalstoffen in een oven
autorisé pour déchets industriels et pour le traitement vergund voor industriële afvalstoffen en voor het fysico-chemisch
physicochimique de déchets dans des installations autorisées à cet behandelen van afvalstoffen in daartoe vergunde installaties;
effet; c) 150 francs par tonne pour l'incinération de déchets dans un four c) 150 frank per ton, voor het verbranden van afvalstoffen in een oven
autorisé pour des ordures ménagères; vergund voor huishoudelijke afvalstoffen;
d) 150 francs par tonne pour l'incinération de déchets dans un four d) 150 frank per ton, voor het verbranden van afvalstoffen in een oven
autorisé pour des déchets particuliers; vergund voor bijzondere afvalstoffen;
4° 350 francs par tonne pour la collecte de déchets dans la Région 4° 350 frank per ton, voor het ophalen van afvalstoffen in het Vlaamse
flamande qui seront déchargés ou incinérés au dehors de la Région flamande. Gewest om gestort of verbrand te worden buiten het Vlaamse Gewest.
§ 3. La redevance est due au moment où les déchets sont éliminés par § 3. De milieuheffing is verschuldigd op het tijdstip dat de
les établissements visés au § 2, 1° jusqu'à 3° inclus ou sont ramassés afvalstoffen worden verwijderd in de in § 2, 1° tot en met 3°,
par les entreprises, communes et associations de communes visées par bedoelde inrichtingen of worden opgehaald door de in § 2, 4° bedoelde
le § 2, 4°. » ondernemingen, gemeenten en verenigingen van gemeenten. »
B.3. Les éléments de l'affaire, les mémoires complémentaires et B.3. Uit de gegevens van de zaak, de aanvullende memories en de
l'intervention de la commune de Fourons à l'audience font apparaître tussenkomst van de gemeente Voeren op de terechtzitting blijkt dat
que seuls sont en cause le paragraphe 2, 2°, a), de l'article 47 enkel paragraaf 2, 2°, a), van het voormelde artikel 47 en paragraaf
précité et le paragraphe 2, 4°, de ce même article, en ce qu'il a 2, 4°, van datzelfde artikel in het geding zijn, in zoverre het
trait aux déchets ménagers. La Cour limite dès lors son contrôle à ces betrekking heeft op de huishoudelijke afvalstoffen. Het Hof beperkt
dispositions. zijn toetsing derhalve tot die bepalingen.
B.4. La Cour examine la conformité des dispositions en cause aux B.4. Het Hof beoordeelt de overeenstemming van de in het geding zijnde
règles répartitrices de compétences telles qu'elles étaient en vigueur bepalingen met de bevoegdheidverdelende regels zoals zij van kracht
au moment où ces dispositions ont été adoptées. waren op het tijdstip waarop die bepalingen werden aangenomen.
Il n'y a pas lieu en l'espèce de procéder à un contrôle - nonobstant Te dezen is er geen aanleiding tot een toetsing - niettegenstaande de
la demande en ce sens dans la question préjudicielle - au regard de uitnodiging daartoe in de prejudiciële vraag - aan artikel 2 van de
l'article 2 de la loi du 23 janvier 1989 relative à la compétence wet van 23 januari 1989 betreffende de in artikel 110, §§ 1 en 2, van
fiscale visée à l'article 110, §§ 1er et 2, de la Constitution, qui a de Grondwet bedoelde belastingsbevoegdheid, dat door artikel 356 van
de gewone wet van 16 juli 1993 tot vervollediging van de federale
été inséré dans la loi du 23 janvier 1989 alors en vigueur par staatsstructuur in de toenmalige wet van 23 januari 1989 is ingevoegd.
l'article 356 de la loi ordinaire du 16 juillet 1993 visant à achever
la structure fédérale de l'Etat.
B.5. Le décret sur les déchets du 2 juillet 1981 prévoit un dispositif B.5. Het afvalstoffendecreet van 2 juli 1981 voorziet in een
destiné à prévenir les incommodités et la pollution causées par les instrumentarium om het ontstaan van milieuhinder en -verontreiniging
déchets. door afvalstoffen te voorkomen.
L'article 47 fait partie du chapitre IX du décret, qui soumet Artikel 47 maakt deel uit van hoofdstuk IX van het decreet, dat de
l'élimination de déchets solides à une « redevance » d'environnement verwijdering van vaste afvalstoffen onderwerpt aan een milieuheffing
(« milieuheffing ») qui tend à limiter la production de déchets et la die ertoe strekt de productie van afvalstoffen en de verontreiniging
pollution de l'environnement que ceux-ci entraînent. van het leefmilieu die daardoor wordt veroorzaakt, te beperken.
B.6. Contrairement à ce qui est suggéré par la traduction officielle B.6. In tegenstelling met hetgeen de officiële Franse vertaling («
en français du décret, cette « redevance » d'environnement n'apparaît redevance ») van het decreet laat veronderstellen, doet die heffing
pas comme la rétribution d'un service fourni par l'autorité au profit zich niet voor als de vergoeding van een dienst die de overheid
du redevable, considéré individuellement; elle n'est donc pas une verleent ten voordele van de heffingsplichtige individueel beschouwd;
redevance, mais un impôt qui, en vertu de l'article 110, § 2, zij is dus geen retributie maar een belasting die, krachtens artikel
(désormais l'article 170, § 2) de la Constitution, relève de la 110, § 2, (thans artikel 170, § 2) van de Grondwet tot de bevoegdheid
compétence des régions. van de gewesten behoort.
B.7. L'article 110, § 2, de la Constitution disposait : B.7. Artikel 110, § 2, van de Grondwet bepaalde :
« § 2. Aucun impôt au profit de la Communauté ou de la Région ne peut « § 2. Geen belasting ten behoeve van de Gemeenschap of het Gewest kan
être établi que par un décret ou une règle visée à l'article 26bis. worden ingevoerd dan door een decreet of een in artikel 26bis bedoelde
La loi détermine, relativement aux impositions visées à l'alinéa regel. De wet bepaalt ten aanzien van de in het vorige lid bedoelde
précédent, les exceptions dont la nécessité est démontrée. » belastingen, de uitzonderingen waarvan de noodzakelijkheid blijkt. »
L'article unique (désormais l'article 1er) de la loi du 23 janvier Het enig artikel (thans artikel 1) van de wet van 23 januari 1989 «
1989 « portant application de l'article 110, § 2, alinéa 2, de la houdende uitvoering van artikel 110, § 2, tweede lid, van de Grondwet
Constitution » était ainsi conçu : » luidde :
« Dans les cas non prévus par l'article 11 de la loi spéciale du 16 « In de gevallen die niet voorzien zijn in artikel 11 van de
janvier 1989 relative au financement des Communautés et des Régions, bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de
les Conseils ne sont pas autorisés à lever des impôts dans les Gemeenschappen en de Gewesten, zijn de Raden niet gemachtigd om
matières qui font l'objet d'une imposition par l'Etat, ni à percevoir belastingen te heffen op de materies die het voorwerp uitmaken van de
des centimes additionnels aux impôts et perceptions au profit de belasting door de Staat, noch opcentiemen te heffen op belastingen en
l'Etat, ni à accorder des remises sur ceux-ci. » heffingen te voordele van de Staat, noch kortingen hierop toe te
L'article 11 de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au staan. » Artikel 11 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de
financement des communautés et des régions disposait : financiering van de gemeenschappen en de gewesten bepaalde :
« Les Communautés et les Régions ne peuvent ni lever de centimes « De Gemeenschappen en de Gewesten kunnen geen opcentiemen heffen of
additionnels ni accorder des réductions sur les impôts et perceptions
visés par la présente loi, à l'exception de ceux visés aux articles 3, kortingen toestaan op de in deze wet bedoelde belastingen, behalve op
alinéa 1er, 6°, et 6, § 2. A l'exception des cas prévus par la présente loi, les Communautés et les Régions ne sont pas autorisées à lever des impôts dans les matières qui font l'objet d'une imposition visée par la présente loi. » La collecte des déchets sur laquelle une taxe est levée par les dispositions litigieuses constituait une matière qui ne faisait pas l'objet d'un impôt visé par la loi spéciale du 16 janvier 1989. La collecte des déchets n'était pas davantage une matière faisant l'objet d'une imposition par l'Etat. En l'espèce, la compétence fiscale générale que la Constitution attribuait à la Région n'était donc pas entravée par les dispositions die welke bedoeld zijn in de artikelen 3, eerste lid, 6° en 6, § 2. Met uitzondering van de bij deze wet voorziene gevallen, zijn de Gemeenschappen en de Gewesten niet gemachtigd belastingen te heffen op de materies die het voorwerp uitmaken van een in deze wet bedoelde belasting. » Het ophalen van afvalstoffen waarop door de betwiste bepalingen een belasting werd geheven, was een materie die niet het voorwerp uitmaakte van een in de bijzondere wet van 16 januari 1989 bedoelde belasting. Het ophalen van afvalstoffen was evenmin een materie die het voorwerp uitmaakte van een belasting door de Staat. Te dezen werd de algemene fiscale bevoegdheid die de Grondwet aan het Gewest toekende dus niet belemmerd door de voormelde bepalingen van de
susdites des lois des 16 et 23 janvier 1989. Le fait que les déchets wetten van 16 en 23 januari 1989. Het gegeven dat afvalstoffen kunnen
peuvent être considérés comme des produits, comme l'affirme la commune worden beschouwd als producten, zoals de gemeente Voeren stelt, doet
de Fourons, ne porte pas atteinte à cette compétence. geen afbreuk aan die bevoegdheid.
B.8. L'article 47, § 2, 2°, a), du décret litigieux instaure une « B.8. Artikel 47, § 2, 2°, a), van het betwiste decreet voert een
redevance » de 2 000 francs par tonne pour le déversement de déchets heffing in van 2.000 frank per ton voor het storten van afvalstoffen
sur une décharge non prévue par les points b) à k) de cet article. Il op een stortplaats die niet vermeld wordt onder de punten b) tot en
s'agit d'une disposition générale par laquelle le législateur décrétal met k) van dat artikel. Het gaat om een algemene bepaling waarmee de
entend combattre le déversement sur d'autres lieux que des décharges decreetgever beoogt het storten op andere plaatsen dan vergunde
autorisées. Cette disposition concerne le déversement sur le stortplaatsen tegen te gaan. Die bepaling heeft betrekking op het
territoire de la Région flamande et ne saurait faire double emploi storten op het grondgebied van het Vlaamse Gewest en kan geen
avec la taxe visée à l'article 47, § 2, 4°, pour la collecte de overlapping uitmaken met de in artikel 47, § 2, 4°, bedoelde heffing
déchets qui sont déversés ou incinérés en dehors de la Région voor het ophalen van afvalstoffen die buiten het Vlaamse Gewest worden
flamande. gestort of verbrand.
Le législateur décrétal pouvait adopter l'article 47, § 2, 2°, a), De decreetgever kon het aldus geïnterpreteerde artikel 47, § 2, 2°,
ainsi interprété, sur la base de la compétence fiscale propre que la a), aannemen op grond van de eigen fiscale bevoegdheid die het Vlaamse
Région flamande tient directement de l'article 110, § 2, (aujourd'hui Gewest rechtstreeks ontleent aan artikel 110, § 2, (thans artikel 170,
l'article 170, § 2) de la Constitution. § 2) van de Grondwet.
B.9. L'article 47, § 2, 4°, instaure une « redevance » de 350 francs B.9. Artikel 47, § 2, 4°, voert een heffing van 350 frank per ton in
par tonne pour la collecte de déchets dans la Région flamande qui voor het ophalen van afvalstoffen in het Vlaamse Gewest om gestort of
seront déchargés ou incinérés hors de la Région flamande. La Cour verbrand te worden buiten het Vlaamse Gewest. Het Hof toetst die
contrôle cette disposition en tant qu'elle vise les déchets ménagers bepaling in zoverre zij betrekking heeft op de huishoudelijke
(B.3). afvalstoffen (B.3).
B.10. L'exercice par une région de sa compétence fiscale propre ne B.10. De uitoefening door een gewest van zijn eigen fiscale
peut porter atteinte à la conception globale de l'Etat telle qu'elle bevoegdheid mag geen afbreuk doen aan de algehele staatsopvatting
se dégage des révisions constitutionnelles successives de 1970, 1980 zoals die tot uiting komt in de opeenvolgende grondwetsherzieningen
et 1988 ainsi que des lois spéciales et ordinaires déterminant les van 1970, 1980, 1988 en in de respectieve bijzondere en gewone wetten
compétences respectives de l'Etat, des communautés et des régions. tot bepaling van de onderscheiden bevoegdheden van de Staat, de
Il ressort de l'ensemble de ces dispositions et notamment de celles de gemeenschappen en de gewesten. Uit het geheel van die bepalingen, en inzonderheid die van artikel 6,
l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi spéciale du 8 août 1980 - § 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 -
insérées par l'article 4, § 8, de la loi spéciale du 8 août 1988 -, de ingevoegd bij artikel 4, § 8, van de bijzondere wet van 8 augustus
l'article 9, § 1er, alinéa 3, et de l'article 49, § 6, alinéa 3, de la 1988 -, van artikel 9, § 1, derde lid, en van artikel 49, § 6, derde
loi spéciale du 16 janvier 1989 que la structure de l'Etat belge lid, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 blijkt dat het
repose sur une union économique et monétaire caractérisée par un Belgische staatsbestel berust op een economische en monetaire unie,
marché intégré et l'unité de la monnaie. die gekenmerkt wordt door een geïntegreerde markt en door de eenheid van de munt.
Bien que l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi spéciale du 8 Hoewel artikel 6, § 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8
août 1980 s'inscrive dans l'attribution de compétences aux régions en augustus 1980 past in het kader van de toewijzing van bevoegdheden aan
ce qui concerne l'économie, cette disposition traduit la volonté du de gewesten wat de economie betreft, geldt die bepaling als de uiting
législateur spécial de maintenir une réglementation de base uniforme van de wil van de bijzondere wetgever om een eenvormige basisregeling
de l'organisation de l'économie dans un marché intégré. van de organisatie van de economie in een geïntegreerde markt te
L'existence d'une union économique implique au premier chef la libre handhaven. Het bestaan van een economische unie impliceert in de eerste plaats
circulation des marchandises et des facteurs de production entre les het vrije verkeer van goederen en productiefactoren tussen de
composantes de l'Etat. Sont incompatibles avec une union économique, deelgebieden van de Staat. Wat het goederenverkeer betreft, zijn niet
s'agissant des échanges de biens, les mesures établies de façon bestaanbaar met een economische unie de maatregelen die autonoom door
autonome par les composantes de l'union - en l'espèce, les régions - de deelgebieden van de unie - in casu de gewesten - worden vastgesteld
qui entravent la libre circulation; il en va nécessairement ainsi pour en het vrije verkeer belemmeren; dit geldt noodzakelijkerwijs voor
tous droits de douane intérieurs et toutes taxes d'effet équivalent. alle interne douanerechten en alle heffingen met gelijke werking.
La Cour doit donc examiner si la taxe en cause, qui n'est pas un droit Het Hof dient dus te onderzoeken of de in het geding zijnde belasting,
de douane intérieur, constitue ou non une taxe d'effet équivalent. die geen intern douanerecht is, al dan niet een heffing met gelijke werking is.
B.11. La taxe susvisée est due : B.11. De bedoelde belasting is verschuldigd :
a) pour la collecte de déchets, et non pour le transport de ces a) voor het ophalen van afvalstoffen, niet voor het overbrengen van
déchets en dehors de la Région flamande; die afvalstoffen naar buiten het Vlaamse Gewest;
b) « au moment où les déchets [...] sont ramassés par les entreprises, b) « op het tijdstip dat de afvalstoffen [...] worden opgehaald door
communes et associations de communes » (article 47, § 3), et non au de [...] ondernemingen, gemeenten en verenigingen van gemeenten »
moment de l'exportation de ces déchets en dehors de la Région (artikel 47, § 3), niet op het tijdstip van de uitvoer buiten het
flamande; Vlaamse Gewest van die afvalstoffen;
c) par le collecteur des déchets, et non par les personnes physiques c) door de ophaler van de afvalstoffen, niet door de natuurlijke of
ou morales qui exportent ces déchets; rechtspersoon die deze afvalstoffen uitvoert;
d) sur la base de la déclaration prévue à l'article 47ter, § 1er, du d) op basis van de aangifte, zoals bepaald in artikel 47ter, § 1, van
décret du 2 juillet 1981, et non sur la base du transfert effectif de het decreet van 2 juli 1981, niet op basis van het effectieve
déchets hors de la Région. overbrengen van afvalstoffen naar buiten het Gewest.
B.12. Cette taxe ne se présente, ni en fonction de son objet, ni en B.12. Die belasting doet zich niet voor, noch door het voorwerp ervan,
fonction de l'opération à l'occasion de laquelle elle est due, de la noch door de verrichting naar aanleiding waarvan de belasting
personne du redevable ou du mode de perception, comme une taxe d'effet verschuldigd is, noch door de persoon van de belastingplichtige, noch
équivalent à un droit de douane. Toutefois, la mesure contestée constitue en réalité une taxe qui, en ce qu'elle est liée au franchissement de la limite territoriale établie entre les régions en vertu de la Constitution, a un effet équivalent à celui d'un droit de douane dans la mesure où elle frappe les déchets destinés à être éliminés dans une autre région que la Région flamande plus lourdement que les déchets éliminés dans cette dernière. La taxe pour la collecte de déchets est certes identique lorsqu'ils sont déversés sur une décharge autorisée pour des déchets door de wijze van inning, als een heffing met gelijke werking als een douanerecht. Niettemin is de bestreden maatregel in werkelijkheid een belasting die, doordat zij gekoppeld is aan het overschrijden van de territoriale grens die krachtens de Grondwet tussen de gewesten is vastgesteld, een werking heeft die gelijk is met die van een douanerecht in zoverre zij de afvalstoffen die bestemd zijn om in een ander dan het Vlaamse Gewest te worden verwijderd, zwaarder treft dan de afvalstoffen die in het Vlaamse Gewest worden verwijderd. De heffing voor het ophalen van afvalstoffen is weliswaar identiek wanneer zij worden gestort op een stortplaats vergund voor
ménagers (article 47, § 2, 2°, c), et § 2, 4°), mais lorsqu'ils sont huishoudelijke afvalstoffen (artikel 47, § 2, 2°, c), en § 2, 4°),
maar wanneer zij nadien worden verbrand buiten het Vlaamse Gewest
incinérés par après en dehors de la Région flamande (article 47, § 2, (artikel 47, § 2, 4°) is de heffing hoger dan wanneer zij worden
4°), cette taxe est plus élevée que lorsqu'ils sont collectés en vue opgehaald om te worden verbrand in een oven vergund voor
d'être incinérés dans un four autorisé pour des déchets ménagers dans huishoudelijke afvalstoffen in het Vlaamse Gewest (artikel 47, § 2,
la Région flamande (article 47, § 2, 3°, c). En l'espèce, aucune règle 3°, c). Te dezen bepaalt geen enkele regel, zoals de wijziging
ne prévoit, comme le fait la modification apportée par le décret du 21 aangebracht door de decreten van 21 december 1990 en later, dat het
décembre 1990 et les décrets ultérieurs, que le montant de la taxe est bedrag van de heffing in voorkomend geval wordt verminderd met het
diminué, le cas échéant, du montant de la taxe analogue levée par la bedrag van de gelijksoortige heffing opgelegd door het gewest waar de
région où les déchets sont déchargés ou incinérés. afvalstoffen gestort of verbrand worden.
Par son effet d'entrave aux échanges interrégionaux, la taxe critiquée Door haar belemmerende werking op het intergewestelijk verkeer kan de
betwiste belasting derhalve niet worden verzoend met het algemeen
ne respecte donc pas le cadre normatif général de l'union économique normatief kader van de economische unie zoals dat door of krachtens de
tel qu'il est établi par ou en vertu de la loi; elle est contraire aux wet is vastgesteld; zij is strijdig met de bepalingen van artikel 6, §
dispositions de l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi spéciale 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, gewijzigd
du 8 août 1980 modifiée par la loi spéciale du 8 août 1988. bij de bijzondere wet van 8 augustus 1988.
B.13. L'article 47, § 2, 4°, du décret de la Région flamande du 2 B.13. Artikel 47, § 2, 4°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van
juillet 1981 relatif à la prévention et à la gestion des déchets, 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen,
remplacé par le décret du 20 décembre 1989, n'est dès lors pas vervangen door het decreet van 20 december 1989, is derhalve niet in
conforme aux règles qui déterminent les compétences respectives de overeenstemming met de regels die de respectieve bevoegdheden van de
l'Etat, des communautés et des régions en tant qu'il porte sur les Staat, de gemeenschappen en de gewesten bepalen in zoverre het
déchets ménagers collectés dans la Région flamande par des services betrekking heeft op de huishoudelijke afvalstoffen die in het Vlaamse
communaux en vue d'être déchargés ou incinérés en dehors de cette Gewest door gemeentediensten worden opgehaald om buiten dat Gewest te
Région. worden gestort of verbrand.
Quant à la deuxième question préjudicielle Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag
B.14.1. Le juge a quo demande à la Cour si, en adoptant les articles 2 B.14.1. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of de
et 3 de la loi du 29 juillet 1991, le législateur fédéral a ou non federale wetgever door het uitvaardigen van de artikelen 2 en 3 van de
violé les règles établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci wet van 29 juli 1991 al dan niet de regels heeft geschonden die door
pour déterminer les compétences respectives de l'Etat, des communautés of krachtens de Grondwet zijn vastgesteld voor het bepalen van de
et des régions, en ce que, en vertu de l'article 1er de la loi onderscheiden bevoegdheden van de Staat, de gemeenschappen en de
précitée, ces articles 2 et 3 s'appliquent aux actes administratifs gewesten, doordat de artikelen 2 en 3, ingevolge artikel 1 van
vermelde wet, van toepassing zijn op de bestuurshandelingen van de
des communautés et des régions. gemeenschappen en de gewesten.
B.14.2. Les dispositions pertinentes de la loi du 29 juillet 1991 B.14.2. De relevante bepalingen van de wet van 29 juli 1991
relative à la motivation formelle des actes administratifs énoncent :
«

Art. 1er.Pour l'application de la présente loi, il y a lieu

betreffende de uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen
d'entendre par : luiden :
- acte administratif : l'acte juridique unilatéral de portée «

Art. 1.Voor de toepassing van deze wet moeten worden verstaan onder

individuelle émanant d'une autorité administrative et qui a pour but :
de produire des effets juridiques à l'égard d'un ou de plusieurs - Bestuurshandelingen : de eenzijdige rechtshandeling met individuele
administrés ou d'une autre autorité administrative; strekking die uitgaat van een bestuur en die betoogt rechtsgevolgen te
- autorité administrative : les autorités administratives au sens de hebben voor één of meer bestuurden of voor een ander bestuur;
l'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat; - Bestuur : de administratieve overheden als bedoeld in artikel 14 van
de gecoördineerde wetten op de Raad van State;
- administré : toute personne physique ou morale dans ses rapports - Bestuurde : elke natuurlijke of rechtspersoon in zijn betrekkingen
avec les autorités administratives. met het bestuur.

Art. 2.Les actes administratifs des autorités administratives visées

Art. 2.De bestuurshandelingen van de besturen bedoeld in artikel 1

à l'article 1er doivent faire l'objet d'une motivation formelle. moeten uitdrukkelijk worden gemotiveerd.

Art. 3.La motivation exigée consiste en l'indication, dans l'acte,

Art. 3.De opgelegde motivering moet in de akte de juridische en

des considérations de droit et de fait servant de fondement à la feitelijke overwegingen vermelden die aan de beslissing ten grondslag
décision. liggen.
Elle doit être adéquate. » B.15. L'obligation de motivation formelle prévue par ces dispositions a pour objet d'informer l'administré, alors même qu'une décision n'est pas attaquée, des raisons pour lesquelles l'autorité administrative l'a prise, ce qui lui permet d'apprécier s'il y a lieu d'introduire les recours qui lui sont offerts. B.16. L'obligation de motiver formellement les actes administratifs de portée individuelle existait déjà par le passé dans certaines matières, soit qu'elle fût prévue par un texte explicite soit qu'elle s'imposât en raison de la nature de l'acte. Zij moet afdoende zijn. » B.15. De in die bepalingen neergelegde uitdrukkelijke motiveringsplicht heeft tot doel de bestuurde, zelfs wanneer een beslissing niet is aangevochten, in kennis te stellen van de redenen waarom de administratieve overheid ze heeft genomen, zodat kan worden beoordeeld of er aanleiding toe bestaat de beroepen in te stellen waarover hij beschikt. B.16. De verplichting de bestuurshandelingen met individuele draagwijdte uitdrukkelijk te motiveren bestond voorheen reeds in bepaalde aangelegenheden, hetzij omdat erin voorzien werd door een uitdrukkelijke tekst, hetzij omdat ze voortvloeide uit de aard zelf van de handeling.
La loi du 29 juillet 1991 a généralisé cette obligation pour les De wet van 29 juli 1991 heeft die verplichting veralgemeend en
autorités administratives, la considérant dorénavant comme un droit de beschouwt ze voortaan als een recht van de bestuurde, aan wie aldus
l'administré, auquel est ainsi offerte une garantie supplémentaire een bijkomende waarborg wordt geboden tegen bestuurshandelingen met
contre les actes administratifs de portée individuelle qui seraient individuele strekking die willekeurig zouden zijn.
arbitraires. B.17. En imposant la motivation formelle, la loi n'a pas pour objet B.17. Door de uitdrukkelijke motivering op te leggen, beoogt de wet
l'organisation et le mode de fonctionnement de l'administration mais niet de organisatie en de werkwijze van het bestuur, maar de
la protection de l'administré. Elle est de nature à renforcer le bescherming van de bestuurde. Zij is van die aard dat zij de
contrôle juridictionnel sur les actes administratifs, consacré par jurisdictionele toetsing van de bestuurshandelingen, die is verankerd
l'article 159 de la Constitution et prévu par l'article 14 des lois in artikel 159 van de Grondwet en waarin is voorzien in artikel 14 van
coordonnées sur le Conseil d'Etat. Elle ne se situe pas dans une de gecoördineerde wetten op de Raad van State, versterkt. Zij maakt
matière attribuée aux communautés ou aux régions. geen deel uit van een aangelegenheid die is toegewezen aan de
B.18. Le législateur fédéral pouvait, en vertu de sa compétence gemeenschappen en de gewesten.
résiduelle, établir une telle règle de protection de l'administré à B.18. De federale wetgever kon, krachtens zijn residuaire bevoegdheid,
l'égard des actes administratifs de toutes les autorités een dergelijke regel ter bescherming van de bestuurde ten aanzien van
administratives. Dans la mesure où les communautés et les régions de bestuurshandelingen van alle besturen vaststellen. In zoverre de
ainsi que les autorités administratives qui en dépendent entrent dans gemeenschappen en de gewesten en de van hen afhangende besturen onder
le champ d'application de la loi, le législateur fédéral ne pouvait de werkingssfeer van de wet vallen, kon de federale wetgever evenwel
cependant élaborer pareille réglementation que pour autant qu'il ne een dergelijke regeling slechts treffen voor zover hij daarbij de
rendît pas impossible ou exagérément difficile la mise en oeuvre des uitoefening van de bevoegdheden van de gemeenschappen en de gewesten,
compétences des communautés et des régions, notamment en matière inzonderheid inzake de organisatie en de werking van de besturen, niet
d'organisation et de mode de fonctionnement de l'administration. Tel onmogelijk of buitengewoon moeilijk maakte. Dit is te dezen niet het
n'est pas le cas en l'espèce, puisque les obligations qui sont geval, vermits de opgelegde verplichtingen zich beperken tot wat
imposées se limitent à ce qui peut être considéré comme nécessaire en noodzakelijk kan worden geacht met het oog op het bieden van een
vue d'offrir un minimum de protection à tout administré. Les minimum aan bescherming aan elke bestuurde. De gemeenschappen en de
communautés et les régions restent libres de compléter ou de préciser gewesten blijven vrij de door de in het geding zijnde federale wet
la protection offerte par la loi fédérale en cause. geboden bescherming aan te vullen of nader te preciseren.
B.19. La deuxième question préjudicielle appelle une réponse négative. B.19. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- L'article 47, § 2, 2° a), du décret de la Région flamande du 2 - Artikel 47, § 2, 2°, a), van het decreet van het Vlaamse Gewest van
juillet 1981 relatif à la prévention et à la gestion des déchets, 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen,
remplacé par le décret du 20 décembre 1989, ne viole pas les règles zoals vervangen bij decreet van 20 december 1989, schendt niet de
qui déterminent les compétences respectives de l'Etat, des communautés regels die de onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de
et des régions. gemeenschappen en de gewesten bepalen.
- L'article 47, § 2, 4°, de ce même décret viole les susdites règles - Artikel 47, § 2, 4°, van datzelfde decreet schendt de voormelde
répartitrices de compétences en tant qu'il porte sur les déchets bevoegdheidverdelende regels in zoverre het betrekking heeft op
ménagers collectés dans la Région flamande par les services communaux huishoudelijk afval opgehaald in het Vlaamse Gewest door de
en vue d'être déversés ou incinérés en dehors de cette Région. gemeentediensten om gestort of verbrand te worden buiten dat Gewest.
- Les articles 2 et 3 de la loi du 29 juillet 1991 relative à la - De artikelen 2 en 3 van de wet van 29 juli 1991 betreffende de
motivation formelle des actes administratifs ne violent pas les règles uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen schenden niet de
qui déterminent les compétences respectives de l'Etat, des communautés regels die de onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de
et des régions, en ce qu'ils s'appliquent aux actes administratifs des gemeenschappen en de gewesten bepalen, doordat ze van toepassing zijn
communautés et des régions ainsi que des autorités administratives qui op de bestuurshandelingen van de gemeenschappen en de gewesten alsook
dépendent de celles-ci. van de van hen afhangende besturen.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 octobre 2001, par le Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 18 oktober 2001, door
siège précité, présidé par le président A. Arts, dans lequel le de voormelde zetel, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
président émérite H. Boel est remplacé, pour le prononcé, par le juge waarin emeritus voorzitter H. Boel voor de uitspraak is vervangen door
E. De Groot, conformément à l'article 110 de la même loi. rechter E. De Groot, overeenkomstig artikel 110 van de voormelde wet.
Le greffier, De griffier,
L. Potoms. L. Potoms.
Le président, De voorzitter,
A. Arts. A. Arts.
^