← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 118/2001 du 3 octobre 2001 Numéro du rôle : 1989 En cause :
la question préjudicielle concernant l'article 36bis de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection
de la jeunesse, posée par le Tribunal de police de Bruge La Cour d'arbitrage, composée
du président M. Melchior, des juges L. François, R. Henneuse, M. B(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 118/2001 du 3 octobre 2001 Numéro du rôle : 1989 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 36bis de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, posée par le Tribunal de police de Bruge La Cour d'arbitrage, composée du président M. Melchior, des juges L. François, R. Henneuse, M. B(...) | Uittreksel uit arrest nr. 118/2001 van 3 oktober 2001 Rolnummer 1989 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 36bis van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, gesteld door de Politierechtbank te Brugge. Het Arbitrageh samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters L. François, R. Henneuse, M. Bossuyt, A. Alen (...) |
|---|---|
| COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
| Extrait de l'arrêt n° 118/2001 du 3 octobre 2001 | Uittreksel uit arrest nr. 118/2001 van 3 oktober 2001 |
| Numéro du rôle : 1989 | Rolnummer 1989 |
| En cause : la question préjudicielle concernant l'article 36bis de la | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 36bis van de wet van 8 |
| loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, posée par | april 1965 betreffende de jeugdbescherming, gesteld door de |
| le Tribunal de police de Bruges. | Politierechtbank te Brugge. |
| La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
| composée du président M. Melchior, des juges L. François, R. Henneuse, | samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters L. François, R. |
| M. Bossuyt, A. Alen et J.-P. Moerman, et, conformément à l'article | Henneuse, M. Bossuyt, A. Alen en J.-P. Moerman, en, overeenkomstig |
| 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du | artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
| Arbitragehof, emeritus voorzitter H. Boel, bijgestaan door de griffier | |
| président émérite H. Boel, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, | P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter H. |
| présidée par le président émérite H. Boel, | Boel, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
| Par jugement du 26 juin 2000 en cause du ministère public contre M. | Bij vonnis van 26 juni 2000 in zake het openbaar ministerie tegen M. |
| Brendonck et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la | Brendonck en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het |
| Cour d'arbitrage le 28 juin 2000, le Tribunal de police de Bruges a | Arbitragehof is ingekomen op 28 juni 2000, heeft de Politierechtbank |
| posé la question préjudicielle suivante : | te Brugge de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
| « L'article 36bis de la loi relative à la protection de la jeunesse | « Schendt de bepaling van artikel 36bis van de Jeugdbeschermingswet de |
| viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het impliceert dat |
| implique que seul le ministère public et pas la partie civile peut | enkel het openbaar ministerie en niet de burgerlijke partij de op het |
| citer la personne mineure sur le plan pénal, âgée de plus de 16 ans et | ogenblik van de feiten strafrechtelijk minderjarige persoon ouder dan |
| de moins de 18 ans au moment des faits, devant le tribunal de police | 16 jaar en jonger dan 18 jaar kan dagvaarden voor de politierechtbank |
| du chef d'infraction : | wegens overtreding van : |
| 1. aux dispositions des lois et règlements sur la police de roulage, | 1. de bepalingen [van] de wetten en verordeningen betreffende het |
| 2. aux articles 418, 419 et 420 du Code pénal, pour autant qu'il y ait | wegverkeer, 2. de artikelen 418, 419 en 420 van het Strafwetboek voor zover er |
| connexité avec une infraction aux lois et règlements visés au point 1, | samenhang is met een overtreding van de onder punt 1 bedoelde wetten en verordeningen, |
| alors qu'en vertu de l'article 145 du Code pénal [lire : Code | terwijl krachtens artikel 145 van het Strafwetboek [lees : Wetboek van |
| d'instruction criminelle], la partie civile peut toujours citer, sur | Strafvordering] de burgerlijke partij op gelijke voet met het openbaar |
| pied d'égalité avec le ministère public, le prévenu majeur pour les | ministerie steeds de meerderjarige betichte rechtstreeks kan |
| mêmes infractions ? » | dagvaarden voor diezelfde inbreuken ? » |
| (...) | (...) |
| IV. En droit | IV. In rechte |
| (...) | (...) |
| Quant au mémoire en réponse du Conseil des ministres | Wat de memorie van antwoord van de Ministerraad betreft |
| B.1. Par lettre recommandée à la poste le 8 janvier 2001, le Conseil | B.1. Bij ter post aangetekende brief van 8 januari 2001 heeft de |
| des ministres a introduit un mémoire en réponse en dehors du délai | Ministerraad een memorie van antwoord ingediend buiten de door artikel |
| prévu par l'article 89 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la | 89 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof |
| Cour d'arbitrage. Ce mémoire est tardif et doit en conséquence être | bepaalde termijn. Die memorie is laattijdig en moet derhalve uit de |
| écarté des débats. | debatten worden geweerd. |
| Quant au fond | Wat de grond van de zaak betreft |
| B.2.1. L'article 36bis de la loi du 8 avril 1965 relative à la | B.2.1. Artikel 36bis van de wet van 8 april 1965 betreffende de |
| protection de la jeunesse dispose : | jeugdbescherming (hierna genoemd « jeugdbeschermingswet ») bepaalt : |
| « Par dérogation à l'article 36, 4°, et sauf en cas de connexité avec | « In afwijking van artikel 36, 4°, en behoudens samenhang met |
| des poursuites du chef d'infractions autres que celles prévues | vervolgingen wegens andere misdrijven dan die hieronder bepaald, nemen |
| ci-dessous, les juridictions compétentes en vertu du droit commun | de gerechten, bevoegd op grond van het gemene recht, kennis van de |
| connaissent des réquisitions du ministère public à l'égard des | vorderingen van het openbaar ministerie jegens personen ouder dan |
| personnes de plus de seize ans et de moins de dix-huit ans au moment | zestien jaar en beneden achttien jaar op het ogenblik van de feiten, |
| des faits, poursuivis du chef d'infraction : | vervolgd wegens overtreding van : |
| 1° aux dispositions des lois et règlements sur la police du roulage; | 1° de bepalingen van de wetten en verordeningen betreffende het wegverkeer; |
| 2° aux articles 418, 419 et 420 du Code pénal, pour autant qu'elle | 2° de artikelen 418, 419 en 420 van het Strafwetboek voor zover er |
| soit connexe à une infraction aux lois et règlements visés au 1°; | samenhang is met een overtreding van de onder 1° bedoelde wetten en |
| 3° à la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de | verordeningen; 3° de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte |
| la responsabilité civile en matière de véhicules automoteurs. | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen. |
| [...] ». | [...] ». |
| L'article 145 du Code d'instruction criminelle dispose : | Artikel 145 van het Wetboek van Strafvordering bepaalt : |
| « Les citations pour contravention ou délit relevant de la compétence | « Dagvaardingen wegens overtreding of wegens wanbedrijf dat tot de |
| du tribunal de police seront faites à la requête du ministère public | bevoegdheid van de politierechtbank behoort, geschieden op verzoek van |
| ou de la partie civile. » | het openbaar ministerie of van de burgerlijke partij. » |
| B.2.2. Aucune disposition législative n'accorde à la personne qui | B.2.2. Geen enkele wetsbepaling kent het recht toe aan de persoon die |
| s'estime lésée par des actes qui constituent selon elle une infraction | zich benadeeld acht door daden die volgens hem een overtreding zijn |
| van de bepalingen van de wetten en verordeningen betreffende het | |
| aux dispositions des lois et règlements sur la police du roulage le | wegverkeer, om een minderjarige die meer dan 16 jaar en minder dan |
| droit de citer directement devant les juridictions compétentes un | volle 18 jaar oud was op het ogenblik van de feiten, rechtstreeks voor |
| mineur âgé de plus de 16 ans et de moins de 18 ans au moment des | de bevoegde gerechten te dagvaarden wegens overtreding van de |
| faits, pour infraction aux susdites dispositions. | voormelde bepalingen. |
| B.3. La question préjudicielle consiste à demander à la Cour si | B.3. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of |
| l'article 36bis de la loi relative à la protection de la jeunesse | |
| viole les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que seul le | artikel 36bis van de jeugdbeschermingswet de artikelen 10 en 11 van de |
| ministère public, et non la partie civile, peut citer devant le | Grondwet schendt doordat enkel het openbaar ministerie en niet de |
| tribunal de police une personne âgée de plus de 16 ans et de moins de | burgerlijke partij een persoon die op het ogenblik van de feiten ouder |
| 18 ans au moment des faits, pour des infractions mentionnées dans | dan 16 jaar en jonger dan 18 jaar is, kan dagvaarden voor de |
| politierechtbank wegens de in die bepaling vermelde overtredingen, | |
| cette disposition, alors qu'en vertu de l'article 145 du Code | terwijl krachtens artikel 145 van het Wetboek van Strafvordering de |
| d'instruction criminelle la partie civile peut, sur un pied d'égalité | burgerlijke partij op gelijke voet met het openbaar ministerie de |
| avec le ministère public, citer directement un prévenu majeur pour ces | meerderjarige betichte rechtstreeks kan dagvaarden voor diezelfde |
| mêmes infractions. | inbreuken. |
| B.4. Selon les travaux préparatoires de l'article 36bis de la loi | B.4. Volgens de parlementaire voorbereiding van artikel 36bis van de |
| relative à la protection de la jeunesse, soustraire les infractions en | jeugdbeschermingswet strekt het onttrekken van de |
| matière de roulage à la compétence des tribunaux de la jeunesse vise à | verkeersovertredingen aan de bevoegdheid van de jeugdrechtbanken ertoe |
| rendre plus efficace le fonctionnement des organes chargés de la | de organen die met de bescherming van de jeugd zijn belast, |
| protection de la jeunesse. | doeltreffender te laten functioneren. |
| La modification de la loi relative à la protection de la jeunesse par | |
| la loi du 9 mai 1972 s'imposait parce qu'il avait été constaté, pour | De wijziging van de jeugdbeschermingswet door de wet van 9 mei 1972 |
| ce qui est des infractions de roulage qui sont le fait de mineurs âgés | was noodzakelijk geworden, doordat bij overtredingen inzake het |
| de plus de 16 ans et de moins de 18 ans, « qu'il s'agit généralement | wegverkeer waarbij minderjarigen tussen 16 jaar en 18 jaar waren |
| betrokken, werd vastgesteld dat het « meestal wanbedrijven betreft, | |
| de délits dont les tribunaux de la jeunesse ne peuvent se dessaisir | welke de jeugdrechtbanken eerst uit handen kunnen geven na een sociaal |
| qu'après avoir fait procéder à une enquête sociale et à un examen | en een medisch-psychologisch onderzoek. Dergelijke onderzoekingen |
| médico-psychologique. De telles enquêtes empêchent un dessaisissement | verhinderen het snel uit handen geven van de zaken. Bij de jeugdige |
| rapide. Elles donnent aux jeunes contrevenants dès lors l'impression | overtreders wordt dan ook de indruk gewekt dat zij een feitelijke |
| de bénéficier d'une impunité de fait (200 poursuites en un an pour | straffeloosheid genieten (200 vervolgingen in één jaar op de 32.000 |
| 32.000 cas). Il est donc nécessaire de déférer les intéressés non pas | gevallen). Het is dan ook nodig dat de betrokkenen niet voor de |
| aux tribunaux de la jeunesse, mais bien aux juridictions ordinaires » | jeugdrechtbanken, maar voor de gewone rechtbanken worden gebracht » |
| (Doc. parl., Chambre, 1969-1970, n° 756/2, p. 2). | (Parl. St., Kamer, 1969-1970, nr. 756/2, p. 2). |
| La modification de la loi était donc dictée à la fois par le souci de | De wetswijziging was derhalve ingegeven door de bekommernis om zowel |
| garantir le bon fonctionnement des juridictions de la jeunesse et par | de goede werking van de jeugdgerechten te verzekeren als de |
| celui de combattre l'impunité d'infractions à la législation sur la | straffeloosheid van inbreuken op de wegverkeerswet door minderjarigen |
| circulation routière commises par des mineurs d'âge. | tegen te gaan. |
| B.5. Contrairement à ce qui est prévu à l'article 145 du Code | B.5. In tegenstelling tot de regeling vervat in artikel 145 van het |
| d'instruction criminelle, c'est toutefois le ministère public seul et | Wetboek van Strafvordering kan evenwel enkel het openbaar ministerie |
| non la partie civile qui peut citer le mineur d'âge concerné devant le | en niet de burgerlijke partij de betrokken minderjarige dagvaarden |
| tribunal compétent. | voor de bevoegde rechtbank. |
| Il existe entre le ministère public et la partie civile une différence | Er bestaat tussen het openbaar ministerie en de burgerlijke partij een |
| fundamenteel verschil dat berust op een objectief criterium. Het | |
| fondamentale qui repose sur un critère objectif. Le ministère public | openbaar ministerie is in het belang van de maatschappij belast met de |
| est chargé, dans l'intérêt de la société, de la recherche, de la | opsporing, de vervolging en de bestraffing van misdrijven (artikelen |
| poursuite et de la répression des infractions (articles 22 à 47 du | 22 tot 47 van het Wetboek van Strafvordering) en vordert de toepassing |
| Code d'instruction criminelle) et il exerce l'action publique (article | |
| 138 du Code judiciaire). La partie civile défend son intérêt personnel | van de strafwet (artikel 138 van het Gerechtelijk Wetboek). De |
| et vise à obtenir la réparation du dommage que lui a causé | burgerlijke partij behartigt haar persoonlijk belang en beoogt de |
| vergoeding te verkrijgen van de schade die haar door het misdrijf werd | |
| l'infraction. | toegebracht. |
| B.6. Il existe en outre une différence objective entre les personnes | B.6. Daarnaast bestaat er een objectief verschil tussen |
| pénalement responsables, selon qu'elles sont majeures ou mineures. La | strafrechtelijk aansprakelijke personen, naargelang zij minder- of |
| voie de droit ouverte à la partie civile par l'article 145 du Code | meerderjarig zijn. Het rechtsmiddel dat krachtens artikel 145 van het |
| d'instruction criminelle constitue une exception à la règle selon | Wetboek van Strafvordering voor de burgerlijke partij openstaat is een |
| laquelle l'action publique est exercée par le ministère public. Le | uitzondering op de regel volgens welke het openbaar ministerie de |
| législateur a pu redouter que, pour des motifs étrangers à l'intérêt | toepassing van de strafwet vordert. De wetgever vermocht te vrezen dat |
| général, la partie qui s'estime lésée n'use de manière intempestive du | om redenen die geen verband houden met het algemeen belang, de partij |
| die zich benadeeld acht, op een ongepaste manier gebruik zou maken van | |
| droit de citer directement le mineur d'âge, ce qui mettrait en péril | haar recht om de minderjarige rechtstreeks te dagvaarden waardoor de |
| la protection de celui-ci. | bescherming van de minderjarige in het gedrang zou komen. |
| La mesure n'est pas disproportionnée. La partie qui s'estime lésée a | De maatregel is niet onevenredig. De partij die zich benadeeld acht, |
| la possibilité de se constituer partie civile après que le ministère | nadat het openbaar ministerie de in artikel 36bis van de |
| public a engagé devant le juge ordinaire l'action visée à l'article | jeugdbeschermingswet bedoelde vordering voor de gewone rechter heeft |
| 36bis de la loi relative à la protection de la jeunesse. Lorsque le | ingesteld, heeft de mogelijkheid zich burgerlijke partij te stellen. |
| ministère public n'intente aucune action sur la base de l'article | Wanneer het openbaar ministerie geen vordering op grond van artikel |
| 36bis de la loi relative à la protection de la jeunesse, la partie | 36bis van de jeugdbeschermingswet instelt, kan de benadeelde partij |
| lésée peut demander la réparation devant le juge ordinaire. | schadeloosstelling voor de gewone rechter vorderen. |
| B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| L'article 36bis de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de | Artikel 36bis van de wet van 8 april 1965 betreffende de |
| la jeunesse ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution en | jeugdbescherming schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, |
| tant qu'il dispose que seul le ministère public, et non la partie | in zoverre het bepaalt dat enkel het openbaar ministerie en niet de |
| civile, peut citer directement devant les juridictions compétentes une | burgerlijke partij een persoon die op het ogenblik van de feiten meer |
| personne âgée de plus de 16 ans et de moins de 18 ans au moment des | dan 16 jaar en minder dan 18 jaar oud was, rechtstreeks kan dagvaarden |
| faits, pour des infractions aux dispositions visées dans cet article. | voor de bevoegde rechter wegens overtreding van de in dat artikel vermelde bepalingen. |
| Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
| la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 3 octobre 2001. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 3 oktober 2001. |
| Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
| P.-Y. Dutilleux. H. Boel. | P.-Y. Dutilleux. H. Boel. |